Strona 1 z 4

Mechanika

i Budowa

Maszyn

Data:

30.11.2012

Pomiary kątów i stożków

Ocena:

1.

Wstęp teoretyczny

1)

Pomiar za pomocą kątomierza uniwersalnego

Pomiar kąta polega na przyłożeniu bez szczelin do powierzchni przedmiotu obu ramion

kątomierza, które tworzą mierzony kąt.

Wskazania kątomierza uniwersalnego odczytuje się z podziałki kreskowej umieszczonej

na tarczy.

Strona 2 z 4

2)

Pomiar za pomocą kątomierza optycznego

Kątomierz optyczny ma podobne przeznaczenie jak kątomierz uniwersalny. Kątomierz

posiada obudowaną płytkę szklaną z podziałką kreskową. Wskazania kątomierza

optycznego odczytuje się przez wbudowaną w przyrząd lupkę.

3)

Pomiar za pomocą liniału sinusowego

Liniał sinusowy służy do pośrednich pomiarów kątów w zakresie 0÷90°, lecz najlepsze

dokładności osiąga się do około 45°. Liniał sinusowy stanowi dokładnie wykonana płytka,

w której osadzono dwa jednakowe wałki o osiach ustawionych równolegle. Wszystkie

elementy liniału wykonane są z dużą dokładnością. Tolerancja średnicy oraz dopuszczalna

nierównoległość obu wałków względem siebie i górnej płaszczyzny liniału wynoszą

±0,001mm.

Pomiar liniałem wykonuje się na płaskiej płycie pomiarowej, a pomiar polega na takim

doborze wysokości H zestawu płytek wzorcowych, aby górna tworząca mierzonego

przedmiotu była równoległa do płaszczyzny płyty.

4)

Pomiar za pomocą kulek

W praktyce, do pomiaru kąta stożka wewnętrznego stosuje się dwie kulki o różnej

średnicy i np. wysokościomierz mikrometryczny. Pomiar tego kąta jest pomiarem

pośrednim.

2.

Cel ćwiczenia

1)

Zmierzyć 3 wskazane kąty zadanego przedmiotu kątomierzem uniwersalnym i

kątomierzem optycznym.

2)

Sprawdzić kąt zbieżności klina zewnętrznego zadanego przedmiotu przy pomocy liniału

sinusowego.

3)

Zmierzyć kąt stożka wewnętrznego używając kulek jako elementów pośredniczących.

Strona 3 z 4

3.

Wykonanie zadania pomiarowego

1)

Pomiar 3 kątów kątomierzem uniwersalnym i optycznym:

Tabela pomiarów kątów kątomierzem uniwersalnym.

α

1

α

2

α

3

1

60°25’

82°25’

127°25’

2

60°30’

82°20’

127°15’

3

60°35’

82°20’

127°20’

4

60°35’

82°15’

127°25’

5

60°25’

82°15’

127°15’

6

60°30’

82°20’

127°15’

α

60°29’

82°19’

127°19’

e

0°1’28,51”

0°1’33,15”

0°2’2,61”

Tabela pomiarów kątów kątomierzem optycznym.

α

1

α

2

α

3

1

60°20’

82°15’

127°20’

2

60°15’

82°20’

127°20’

3

60°25’

82°15’

127°15’

4

60°25’

82°25’

127°25’

5

60°20’

82°20’

127°15’

6

60°20’

82°20’

127°20’

α

60°21’

82°19’

127°19’

e

0°1’35,1”

0°1’33,15”

0°1’33,15”

2)

Sprawdzenie kąta zbieżności klina przy pomocy liniału sinusowego:

1

3

4

2

n

α

p

α

δ

l

L

α

β

h

∆

Gdzie:

1 – liniał sinusowy

2 – przedmiot

3 – stos płytek wzorcowych

4 – czujnik zegarowy

Strona 4 z 4

Obliczenia kątów przy pomiarach liniałem sinusowym:

Δh =

0 mm

l =

30 mm

h =

33,1 mm

L =

100 mm

ݏ݅݊ߜ =

∆ℎ

݈

= 0

ߜ = 0

ݏ݅݊ߙ

௡

=

ℎ

ܮ

=

33,1

100

= 0,331

ߙ

௡

= 19°20

ᇱ

ߙ

௣

= ߙ

௡

+ ߜ = 19°20′

zatem nasz kąt

α wynosi:

ߙ = 180° − 90° − 19°20

ᇱ

= 70°40′

Natomiast kąt

β wynosi:

ߚ = 360° − 180° − 70°40′ = 109°20′

3)

Pomiar kąta stożka wewnętrznego kulkami i głębokościomierzem

2

1

3

1

M

2

M

1

d

2

d

α

2

α

d

1

=

22,20

d

2

=

25,40

M

1

=

18,35

M

2

=

10,45

ݏ݅݊

ߙ

2

=

݀

ଶ

− ݀

ଵ

2 ∙ ሺܯ

ଵ

− ܯ

ଶ

ሻ

− ሺ݀

ଶ

− ݀

ଵ

ሻ

=

25,40 − 22,20

2 ∙ ሺ18,35 − 10,45ሻ − ሺ25,40 − 22,20ሻ

=

3,2

12,6

ߙ

2

= 14°42

ᇱ

ࢻ = ૛ૢ°૛૝′