POMIAR KĄTÓW

1. Cel ćwiczenia
   Celem ćwiczenia jest praktyczna nauka pomiaru kąta metodą bezpośrednią i pośrednią.

2. Wprowadzenie teoretyczne

Do pomiarów kątów stosuje się uniwersalne przyrządy pomiarowe, liniały sinusowe, skośnice sinusowe, kątomierze z poziomicami, kulki i wałeczki pomiarowe, kątomierze optyczne, mikroskopy, goniometry, teodolity.

Wśród metod pomiarowych rozróżnia się:

- metody bezpośrednie,
- metody pośrednie.

Pomiar kątów kątomierzem uniwersalnym

Pomiar kątomierzem polega na przyłożeniu bez szczelin, obu ramion kątomierza do boków 

mierzonego kata. Wskazania kątomierzów optycznych odczytuje się z podziałki kreskowej, 

przez wbudowaną w przyrząd lupę, natomiast w kątomierzach uniwersalnych bezpośrednio 

z podziałki. Zarówno jedno jak i drugie kątomierze mają noniusze zwiększające dokładność 

odczytywania wskazań. Noniusz kątomierza uniwersalnego jest dwukierunkowy. Przy 

odczytywaniu wskazania należy posługiwać się tą częścią noniusza, którego kierunek 

rosnących wartości podziałki jest zgodny z kierunkiem podziałki głównej.

Pomiar kątomierzem poziomnicowym
Kątomierz poziomnicowy jest to przyrząd do pomiaru dużych pochyleń powierzchni płaskich względem poziomu; ma wbudowane ruchome ramię z poziomnicą do poziomowego jego ustawiania.

Pomiar kątów liniałem siunusowym.

Liniał sinusowy składa się z liniału opartego na dwóch wałkach, jednakowej średnicy, 

których osie są równoległe do siebie i leżą w płaszczyźnie równoległej do górnej 

płaszczyzny liniału. Odległość między osiami wałków wynosi zazwyczaj 100 lub 200 mm.

sina= h/l

h – wysokość stosu płytek wzorcowych

Liniał ustawia się na kąt a, mierzony uprzednio kątomierzem. Pod jeden wałek liniału 

ustawia się stos płytek wzorcowych o wysokości obliczonej. 

Pomiar kąta za pomocą parą wałeczków i płytek wzorcowych

Pomiar pośredni polega na zmierzeniu wielkości M₁ i M₂. Używa się przy tym tego samego wałeczka. Kąt klina wyznacza się z zależności:


h – wysokość stosu płytek wzorcowych

Można w ten sposób również obliczyć szerokość klina w dowolnym miejscu, z zależności:

Kliny o dużym pochyleniu mierzy się według schematu przedstawionego na rysunku.