1

Budżet jednostki samorządu terytorialnego

Budżet jednostki samorządu terytorialnego

jest rocznym planem dochodów i

wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki. Uchwalany jest na rok budżetowy (rok

kalendarzowy) w formie uchwały budżetowej. Uchwała budżetowa stanowi podstawę

gospodarki finansowej j.s.t. w odniesieniu do roku budżetowego. Uchwała budżetowa składa

się z budżetu j.s.t. oraz załączników.

W uchwale budżetowej nie zamieszcza się przepisów niezwiązanych z wykonywaniem

budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Dochody budżetowe

stanowią → prognozy (zasada prognostycznego charakteru dochodów).

Wydatki

stanowią → nieprzekraczalne limity (zasada dyrektywnego charakteru wydatków).

Zarówno dochody, jak i wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego ujmuje się w

podziale na dochody i wydatki bieżące oraz majątkowe.

Do

dochodów majątkowych zalicza się:

1) dotacje i środki przeznaczone na inwestycje;

2) dochody ze sprzedaży majątku;

3) dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

Natomiast przez

dochody bieżące budżetu j.s.t. rozumieć należy dochody

budżetowe niebędące dochodami majątkowymi.

Do

wydatków majątkowych zalicza się wydatki na:

1) inwestycje i zakupy inwestycyjne;

2) zakup i objęcie akcji i udziałów;

3) wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego.

Podobnie przez

wydatki bieżące budżetu j.s.t. rozumie się wydatki budżetowe niebędące

wydatkami majątkowymi. Zgodnie z art. 236 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, w planie

wydatków bieżących wyodrębnia się w układzie działów i rozdziałów planowane kwoty

wydatków bieżących, w szczególności na:

1) wydatki jednostek budżetowych (w tym na wynagrodzenia i składki od nich naliczane

oraz wydatki związane z realizacją ich statutowych zadań);

2) dotacje na zadania bieżące;

3) świadczenia na rzecz osób fizycznych;

2

4) wydatki na programy finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu UE oraz

niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie

EFTA oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających

zwrotowi – w części związanej z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego;

5) wypłaty z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez j.s.t., przypadające do spłaty w

danym roku budżetowym;

6) obsługę długu j.s.t.

Problematyka dochodów j.s.t. jest uregulowana ustawą z 13.11.2003 r. o dochodach

jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 198).

Art. 3. [Źródła dochodów]

1. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są (dochody
stałe/obligatoryjne/podstawowe):
1) dochody własne;
2) subwencja ogólna;
3) dotacje celowe z budżetu państwa.

2. W rozumieniu ustawy dochodami własnymi jednostek samorządu
terytorialnego są również udziały we wpływach z podatku dochodowego
od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych.

3. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być (dochody
uzupełniające/dodatkowe/fakultatywne):
1) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi;
2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;
3) inne środki określone w odrębnych przepisach.

3

Treść uchwały budżetowej (art. 212 ustawy o finansach publicznych).

Art. 212. [Zakres przedmiotowy uchwały budżetowej]

1. Uchwała budżetowa określa (część obligatoryjna):
1) łączną kwotę planowanych dochodów budżetu jednostki samorządu
terytorialnego, z wyodrębnieniem dochodów bieżących i majątkowych;
2) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu jednostki samorządu
terytorialnego, z wyodrębnieniem wydatków bieżących i majątkowych;
3) kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu jednostki
samorządu terytorialnego wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo
przeznaczenia nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
4) łączną kwotę planowanych przychodów budżetu jednostki samorządu
terytorialnego;
5) łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu jednostki samorządu
terytorialnego;
6) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz
emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art.
90;
7) kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym roku budżetowym,
zgodnie z zawartą umową, z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez
jednostkę samorządu terytorialnego;
8) szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu
terytorialnego w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw;
9) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej
w ramach budżetu gminy;
10) inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia w uchwale
budżetowej wynika z postanowień organu stanowiącego jednostki samorządu
terytorialnego.
2. W uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu
terytorialnego może upoważnić zarząd do (cześć fakultatywna):
1) zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych,
o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90;
2) dokonywania zmian w budżecie, w zakresie określonym w art. 258.

Procedura budżetowa

Kompetencje w zakresie

przygotowania projektu uchwały budżetowej posiada organ

wykonawczy j.s.t. Natomiast do wyłącznej właściwości organu stanowiącego j.s.t. (rady

gminy, rady powiatu oraz sejmiku województwa) należy uchwalanie budżetu tej jednostki.

Zgodnie z postanowieniami art. 233 ustawy o finansach publicznych do wyłącznej

kompetencji organu wykonawczego j.s.t. należy nie tylko przygotowanie projektu uchwały

budżetowej, ale również inicjatywa w sprawie zmian tej uchwały oraz uchwały o

4

prowizorium budżetowym.

Projekt uchwały budżetowej wraz z uzasadnieniem i innymi wymaganymi materiałami

informacyjnymi organ wykonawczy przedkłada organowi stanowiącemu i regionalnej izbie

obrachunkowej – celem zaopiniowania,

najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego

rok budżetowy. Opinię regionalnej izby obrachunkowej o projekcie uchwały budżetowej

organ wykonawczy j.s.t. jest zobowiązany przedstawić, przed uchwaleniem budżetu,

organowi stanowiącemu. Wskazany wyżej termin złożenia projektu uchwały budżetowej wraz

z załącznikami jest terminem ustawowym, którego zmiana nie leży w zakresie kompetencji

organów jednostki samorządu terytorialnego.

W terminie 7 dni od dnia przekazania projektu uchwały budżetowej organowi

stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego, organ wykonawczy j.s.t. przekazuje

podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów

finansowych. Jednostki te zobowiązane są opracować projekty planów finansowych w

terminie 30 dni od dnia otrzymania stosownych informacji, nie później jednak niż do dnia

22 grudnia.

Uchwałę budżetową organ stanowiący j.s.t. powinien uchwalić przed rozpoczęciem roku

budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – nie później niż do dnia 31

stycznia roku budżetowego.

W przypadku gdy dochody i wydatki państwa określa ustawa o prowizorium budżetowym,

również organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego – na wniosek organu

wykonawczego – może podjąć

uchwałę o prowizorium budżetowym j.s.t. na okres objęty

ustawą o prowizorium budżetowym.

Do czasu uchwalenia uchwały budżetowej, jednak nie później niż do dnia 31 stycznia roku

budżetowego, podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej

przedstawiony organowi stanowiącemu j.s.t. W przypadku jednak nieuchwalenia uchwały

budżetowej do dnia 31 stycznia roku budżetowego uprawnienia w przedmiotowym zakresie

przechodzą na regionalną izbę obrachunkową, która w terminie do końca lutego roku

budżetowego ustala budżet jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych

oraz zadań zleconych. Do dnia ustalenia budżetu przez regionalną izbę obrachunkową

podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej przedstawiony organowi

stanowiącemu przez organ wykonawczy.