58.Sprawa polska w I wojnie światowej.
Polacy czekali na wojnę, która miała obalać system
zbudowany w tej części Europy przez Kongres Wiedeński
(1815) jednak większość społeczeństwa była skłonna
zadowolić się autonomią Królestwa po stronie rosyjskiej
odbudowę państwowości polskiej wiązano w kołach z
orientacją na jedno z państw zaborczych albo na pomoc
państw zaborczych.
W sierpniu 1914 w Krakowie powstał powiązany z
państwami centralnymi, zwłaszcza z Austrią NACZELNIK
KOMITETU NARODOWEGO (NKW),w którym wyróżnił się
konserwatysta
(prof.
prawa
i
administracji
na
Uniwersytecie Jagielońskim – Władysław Jaworski).
U boku Rosji, najpierw w Warszawie a później w
Petersburgu działał POLSKI KOMITET NARODOWY
(PKN),w którym przewodziła Narodowa Demokracja z
Romanem Dmowskim na czele.
Naczelnik Komitetu Narodowego deklarował się w
Związku z rozwiązaniem sprawy polskiej po stronie
Austrii, tak PKN- po stronie Rosji.
Wyjątek stanowili niektórzy konserwatyści z zaboru
pruskiego, którzy pokładali nadzieję w samych
Niemczech, ponieważ wobec słabości Austrii ich siła
ukazała się w czasie wojny bardziej wyraźna.
Po rewolucji lutowej w Rosji i przeniesieniu się ważnych
przywódców na zachód, Polski Komitet Narodowy
jesienią 1917 w Paryżu stanął po stronie koalicji
zachodniej. Działał on samodzielnie przewodnictwem
Dmowskiego aż do porozumienia się z rządem Polskie,
który powstał w warszawie w listopadzie 1918r. Jego
imieniu, w imieniu całej Polski występował w 1919r na
konferencji pokojowej w Wersalu.