MARGIT
SANDEMO
SAGA O CZARNOKSIEZNIKU
TOM 5
PRÓBA OGNIA
Przeło�zyła: Anna Marciniakówna

Tytuł oryginału:
Oversatt etter: Ildproven.
Data wydania polskiego: 1996 r.
Data pierwszego wydania oryginalnego: 1992 r.

Ksi�egi złych mocy
Przyczyna wszystkich dziwnych i przera�zaj � acych wypadków, przez jakie musiała
przej�s�c pewna młoda dziewczyna z zachodniego wybrze�za Norwegii na przełomie
siedemnastego i osiemnastego wieku, zawiera si�e w trzech ksi�egach zła,
dobrze znanych z najbardziej mrocznego rozdziału w historii Islandii.
Ksi�egi pochodz � a z czasów, gdy w Szkole Łaci�nskiej w Holar, na północy Islandii,
rz � adził zły biskup Gottskalk, czyli z okresu pomi�edzy latami 1498 a 1520.
Biskup uprawiał prastar � a i ju�z wtedy surowo zakazan � a czarn � a magi�e; Gottskalk
Zły nauczył si�e wiele o magii w osławionej Czarnej Szkole na Sorbonie.
Szkoła Łaci�nska w Holar była za panowania Gottskalka tak niebezpieczna,
�ze macki zła rozci � agały si�e stamt � ad zarówno w czasie, jak i w przestrzeni; �z � adza
posiadania owych trzech ksi � ag o piekielnej sztuce rozpalała si�e w ka�zdym, kto
o nich usłyszał. Ani jedna dusza nie pozostała wobec nich oboj�etna.
Zreszt � a. . . A�z do naszych dni przetrwała ich ponura, budz � aca l�ek sława.
Owa młoda dziewczyna, mieszkanka Norwegii, Tiril, była z niewiadomych
powodów tropiona przez nieznajomych m�e�zczyzn. Z pomoc � a przyszedł jej czarnoksi
�e�znik Móri, który poszukiwał ksi � ag złych mocy. Wkrótce jednak oboje
u�swiadomili sobie, �ze istniej � a gł�ebsze motywy po�scigu za dziewczyn � a, �slady wiodły
coraz dalej w przeszło�s�c. Staraj � ac si�e uratowa�c Tiril, musieli pod � a�za�c za tymi
�sladami.
Niebawem dotarli do bardzo interesuj � acych informacji o pochodzeniu Tiril,
a tak�ze odnale�zli jej matk�e. Natrafili na fragmenty jakich�s tajemniczych słów:
ERBE i UFER, IMUR, STAIN ORDOGNO oraz DEOBRIGULA, i znale�zli relief
przedstawiaj � acy ba�s�n o morzu, które nie istnieje, a tak�ze znak w kształcie sło�nca
otoczonego promieniami.
Nie dowiedzieli si�e natomiast, �ze ci, którzy n�ekaj � a Tiril, a teraz tak�ze jej mat-
3

k�e, s � a wysłannikami rycerskiego Zakonu �Swi�etego Sło�nca.Wtrakcie poszukiwa�n
obu kobiet Zakon utracił wielu rycerzy, co wzbudziło straszliwy gniewWielkiego
Mistrza.
Mistrz Zakonu posiadał ksi�eg�e podobn � a do "R�dskinny", jednej z islandzkich
ksi � ag magicznych.
"I chocia�z mój mózg spowiła ci�e�zka mgła,
Le�załem nie �spi � ac, w my�slach pogr � a�zony,
Widziałem, jak płomie�n na �swieczniku drga,
Jak pełga i ga�snie �smiertelnie ra�zony,
I jeszcze rozbłyska sił ostatkiem,
Widziałem dalek � a gwiazd�e noc � a ponad �swiatem".1
1Fragment pierwszej cz�e�sci poematu "Sny w Hadesie", którego autorem jest Gustaf Fr�ding,
wybitny szwedzki poeta �zyj � acy w latach 1860-1911. Poemat ten wywarł wielki wpływ na Margit
Sandemo i miał dla niej ogromne znaczenie w okresie pisania "Sagi o Czarnoksi�e�zniku".

Rozdział 1
Rozedrgane ogniki, chybotliwe �swiatełka, latarnicy. . .
Wszystko porusza si�e w nieustannym ta�ncu, w letni wieczór płomyki pełgaj � a
po bagnach i mokradłach. Wabi � a na manowce człowieka, przekonanego, �ze male
�nkie �swiatełka zapala ludzka dło�n.
Wyprowadzaj � a w�edrowca daleko na bagienne bezdro�za, kieruj � a jego kroki na
zdradliwe �scie�zki, a potem porzucaj � a, by zapadł si�e na zawsze w oparzelisko,
gdzie z czasem jego ciało samo przemieni si�e w takie niebieskie ogniki, zapalaj � ace
si�e w ciche, nastrojowe wieczory.
"Czy nikt nigdy nie nadejdzie, czy nie pojawi si�e ten wyczekiwany? Przez
setki lat �swiecimy tutaj, straszymy, czarujemy te człowiecze dzieci. I czekamy od
wieków na jednego jedynego. Na tego, który si�e nami zajmie. Ukoi nasz � a udr�ek�e.
Czekamy.
Czekamy. . . "
Tiril le�zała spokojnie i patrzyła, jak w srebrnym �swieczniku na nocnej szafce
powoli dogasa płomie�n. Mogła wyci � agn � a�c r�ek�e i zdusi�c go, ale nie chciała. To
fascynuj � ace przygl � ada�c si�e dramatycznej walce konaj � acego �swiatła. My�sli dziewczyny
płyn�eły w rozmarzeniu daleko, od troski o przyszło�s�c ku zdziwieniu, jacy
mili s � a dla niej najbli�zsi.
Móri. . . �ze te�z on mógł si�e zakocha�c w kim�s tak pospolitym jak Tiril! Czy
naprawd�e zasłu�zyła sobie na jego miło�s�c? Kiedy on si�e nareszcie znudzi i porzuci
j � a?
No a matka? Przecie�z musi si�e czu�c rozczarowana córk � a, która nie odznacza
si�e niczym szczególnym, ani w wygl � adzie, ani pod wzgl�edem zdolno�sci.
Ale przecie�z oboje j � a kochaj � a! Okazuj � a jej to ka�zdego dnia, ka�zdej godziny!
Kiedy my�slała o Mórim, o tym, �ze le�zał w jej ramionach i szeptał jej do ucha
cudowne słowa miło�sci, �ze chciał by�c z ni � a, jej serce zaczynało bi�c mocno, podniecone.
Znowu rozpaczliwie t�eskniła za jego blisko�sci � a.
Ogarni�eta nagłymi, wyrzutami sumienia pomy�slała jednak: Ale ja jeszcze nie
chc�e mie�c dziecka, jeszcze na to za wcze�snie! Móri i ja musimy troch�e poby�c
sami ze swoj � a miło�sci � a. I wcale te�z nie czuj�e si�e dojrzała do macierzy�nstwa, nie
5

pragn�e potomka, nie znajduj�e w sobie macierzy�nskiego instynktu, na my�sl o ci � a�zy
ogarnia mnie niech�e�c.
Był jednak równie�z inny powód, dla którego miała nadziej�e, �ze alarm oka-
�ze si�e fałszywy. Ona i Móri byli okropnie nieostro�zni. Przez cały czas my�sleli
o własnym szcz�e�sciu, wierzyli uspokajaj � acym zapewnieniom niewidzialnych towarzyszy
Móriego, �ze je�sli si�e pobior � a, nie stanie si�e nic złego.
Im nie, oczywi�scie! Ale czy ona lub Móri pomy�sleli o tym trzecim, które mogło
by�c zamieszane w ich sprawy?
�Smiech pod � a�zaj � acych za nimi krok w krok niewidzialnych istot wci � a�z brzmiał
w jej uszach. Z czego si�e tak �smiej � a, skoro obiecali jej i Móriemu bezpiecze�nstwo?
Ta my�sl j � a przera�zała.
Daleko na południu znajdował si�e kto�s, kto równie�z si�e martwił, ale z całkiem
innych powodów.
Sk � ape wi � azki słonecznego �swiatła przedzierały si�e przez chropowat � a powierzchni
�e małych szybek. Mury były grube, nisze okienne gł�ebokie. Niewiele
zostawało ze słonecznego blasku, kiedy promienie padały w ko�ncu na szerokie
deski podłogi.
Pokój był mroczny, ale wytworny. Krzesła w stylu sakso�nskim, barokowa szafa,
wykwintne drewno, które pociemniało przez lata, wszystko �swiadczyło o bogactwie
tego domu. Z zewn � atrz docierały przyciszone odgłosy wielkiego portu,
gło�sno wykrzykiwane polecenia, skrzypienie �zurawi, łoskot ci�e�zkich beczek spadaj
� acych na kamienn � a kej�e.
W pokoju powietrze było a�z ci�e�zkie od podniecenia i frustracji.
Brat Lorenzo, najbli�zszy człowiek Wielkiego Mistrza, był w�sciekły z powodu
zadania, jakie mu przydzielono.
Zawsze bardzo dbał o swoj � a godno�s�c i mo�ze nawet jeszcze bardziej o swoj � a
wygod�e. Jego wysoka pozycja w Zakonie �Swi�etego Sło�nca pozwalała mu decydowa
�c, gdzie b�edzie mieszkał, a on wybrał kraj sło�nca i ciepła, gdzie winoro�sl
ozdabia okna, wina za�s mo�zna mie�c w dzbanach, ile si�e tylko zapragnie.
I oto teraz Mistrz, chłodno i z pełn � a �swiadomo�sci � a, a tak�ze nie bez odrobiny
satysfakcji, polecił mu jecha�c do zimnej, barbarzy�nskiej Skandynawii i pozbawi�c
�zycia jak � a�s zupełnie nic nie znacz � ac � a kobiet�e! Zadanie raczej dla którego�s n�edznego
nowicjusza w Zakonie, proste a�z do obrzydzenia.
Lorenzo, niewysoki m�e�zczyzna o szerokiej, zdradzaj � acej brutalno�s�c twarzy,
ze zło�sci � a wrzucił do kufra ciepły sweter. � Zona mu go przyniosła, przekonana, �ze
w tych dalekich zimnych krajach b�edzie go potrzebował. On te�z o tym wiedział,
�zona nie musi takich rzeczy podpowiada�c. Ale zdawało mu si�e, jakby �zona nakłaniała
go do tej podró�zy. Pop�edzała go. Jego, głow�e i patriarch�e w zamo�znym
kupieckim domu!
6

Nikt w rodzinie nie miał poj�ecia o jego osłoni�etej najwi�eksz � a tajemnic � a przynale
�zno�sci do Zakonu. Wrócił wła�snie do domu z wielkiego spotkania w tajemnej
siedzibie Zakonu gł�eboko pod ziemi � a. Spotykali si�e tam wszyscy dwa razy
w roku. Musieli odbywa�c dług � a podró�z, ale czynili to bez szemrania. Przybywali
z całej Europy, wszyscy Wybrani, by czci�c Sło�nce i prosi�c je o błogosławie�nstwo.
Oczywi�scie nie to sło�nce gorej � ace na firmamencie, lecz ich tajemnicze Sło�nce,
które znali tylko oni sami.
W przerwach pomi�edzy spotkaniami utrzymywali kontakty listowne, odwiedzali
si�e nawzajem, albolecz to dotyczyło jedynieWielkiego Mistrzaporozumiewali
si�e poprzez telepatycznie wysyłane dekrety i polecenia.
No i teraz wła�snie Lorenzo otrzymał polecenie.
Ksi�e�zna Theresa Holstein-Gottorp, z Habsburgów. To j � a nale�zało zgładzi�c.
Takie zero, kompletne nic.
No có�z, zadanie jest nadzwyczaj proste. Brat Lorenzo był mimo wszystko
wdzi�eczny, �ze nie b�edzie musiał rozprawi�c si�e z t � a młodsz � a, z Tiril Dahl. To by
dopiero było upokarzaj � ace, polowa�c na dziewczyn�e z gminu! Kto�s jego pokroju?
Promie�n sło�nca padł na starannie wypolerowany nosek jego buta. Lorenzo
uniósł głow�e i stał przez chwil�e z płaszczem podró�znym w r�eku. Oczy tkwiły
gł�eboko pod �sci � agni�etymi brwiami.
Dziewczyna pozbawiona jakiegokolwiek znaczenia, a mimo to stoi za ni � a jaka
�s diabelska siła. Pobo�zny Lorenzo znał tylko jedn � a zł � a sił�e, nie był w stanie
wyobrazi�c sobie innego przeciwnika ni�z diabeł.
Ilu�z to rycerzy Zakonu �Swi�etego Sło�nca utraciło �zycie z jej powodu?
Georg Wetlev. Mondstein. Heinrich Reuss von Gera. Ha�nbi � aca �smier�c! Pot�e�zny
Horst von Kaltenhelm �zył co prawda, ale w jakim stanie?
Niepoj�ete!
Tak wielkiej siły nie posiada �zadna kobieta, nie mo�ze jej posiada�c! Kobiety to
istoty pozbawione warto�sci! Nie powinny były zosta�c stworzone!
A w ogóle. . .
Lorenzo ponownie przerwał swoje przymusowe pakowanie. Szkoda, �ze nie
mógł by�c przy tym, kiedy Heinrichowi Reussowi wymierzano najwy�zsz � a kar�e!
Ch�etnie by popatrzył na upokarzaj � ac � a, zadawan � a w wymy�slnych torturach �smier�c.
Lecz dla uczestników spotkania siedem razy po trzech rycerzy nadszedł
czas przełomu, cho�c teraz ich liczba została zredukowana do siedemnastu, tak �ze
trzeba zdoby�c nowicjuszy, by hierarchia mogła by�c zachowana.
Teraz nadszedł te�z czas przełomu dla Lorenza, musiał wyjecha�c z pi�eknej Genui
na północnym wybrze�zu Italii.
Pełen uzasadnionych skarg i �zalów rozpoczynał Lorenzo swoj � a wypraw�e na
północ. Słu�z � acy załadowali jego skrzynie i kufry na statek, który miał go prze-
7

wie�s�c przez Gebel al Tarik1 i dalej przez niebezpieczne Biskaje ku niesko�nczenie
dalekim du�nsko-niemieckim brzegom Szlezwika-Holsztynu. Bracia zakonni bowiem
nie nad � a�zali za cz�estymi i pospiesznymi przeprowadzkami ksi�e�znej i byli
przekonani, �ze znajduje si�e ona nadal w zamku Gottorp, jak przystoi pogr � a�zonej
w �załobie wdowie.
Wielki Mistrz obiecał pomóc Lorenzowi przez wywarcie z oddali psychicznej
presji na t�e n�edzn � a kobiet�e. Ale Mistrz wyra�zał si�e ze znacznie mniejszym ni�z
zwykłe entuzjazmem na temat tej swojej niezwykłej umiej�etno�sci. Mo�ze w ni � a
w � atpił? Nie, to z pewno�sci � a niemo�zliwe! Czy�z nie sprowadził tym sposobem do
siebie Heinricha Reussa? To prawda, sprowadził, Tiril Dahl jednak nie przybyła
na jego uporczywe wołania.
Ta okropna, nic nie znacz � aca dziewczyna naprawd�e ma zwi � azki ze złymi siłami.
Brat James powiedział o niej: "A damsel of no importance", i miał racj�e.
A przecie�z �scigano j � a od wielu lat, czynił to cały rycerski zakon.
Stra�znicy �Swi�etego Sło�nca.
Na my�sl o Sło�ncu, tej złocistej, promiennej kuli, dreszcz pomieszanej z l�ekiem
rozkoszy przenikn � ał brata Lorenza. Sło�nce, cel, a zarazem �srodek.
W ci � agu dziejów istniało wiele ezoterycznych zakonów. Były zakony �zyj � ace
w klasztorach, jak franciszkanie i cystersi, oraz zakony rycerskie, jak joannici,
templariusze, krzy�zacy i wiele, wiele innych, mniej znanych. Wszystkie przeznaczone
dla m�e�zczyzn, rzecz jasna. Wi�ekszo�s�c z nich pochodzi z czasów wypraw
krzy�zowych i wyrosła z chrze�scija�nstwa. Lecz Zakon �Swi�etego Sło�nca nie ma
z chrze�scija�nstwem nic wspólnego. Jest zgromadzeniem bardzo starym, a prawdziwy
jego wiek zna chyba tylko sam Wielki Mistrz. Bracia zakonni, rycerze,
jak lubi � a siebie nazywa�c, pochodz � a z ró�znych krajów. To niezb�edne, skoro chc � a
osi � agn � a�c ten niewypowiedziany cel, do którego wszyscy d � a�z � a. Trzeba zbiera�c informacje
w ró�znych stronach �swiata. Bowiem wsz�edzie pozostały teraz ju�z tylko
szcz � atki pierwotnej wiary.
Ich ezoteryczne umiej�etno�sci odnosz � ace si�e do zagadek ziemi s � a ogromne.
Jest to wiedza, któr � a dziedzicz � a po dawno minionych czasach, teraz ju�z �zaden
z nich nie wie, jak odległe to czasy. Ale wielka tajemnica, któr � a znaj � a tylko bracia
zakonni, tajemnica Sło�nca, jest t � a sił � a, która pcha ich z gwałtown � a, przera�zaj � ac � a
energi � a do poszukiwania dwóch ostatnich brakuj � acych fragmentów.
Dlatego trwa ów nieustanny po�scig za nic nie znacz � ac � a Tiril Dahl.
Dlatego teraz �scigana jest równie�z jej matka.
Theresa von Holstein-Gottorp, z domu Habsburgów, jest w gruncie rzeczy nieistotnym
ogniwem. Ale mogłaby, najzupełniej przypadkowo, sta�c si�e gro�zna. Dlatego
musi zosta�c wyeliminowana.
Tiril natomiast wprost przeciwnie. Tiril jest gro�zna. Od wielu lat poszukiwano
1Cie�snina Gibraltarska (przyp. tłum.).
8

jej bezskutecznie i w ko�ncu znalazła si�e w Bergen. Ale pó�zniej raz po raz wy�slizgiwała
im si�e z r � ak.
Musz � a j � a pochwyci�c. �Zyw � a. I to jak najszybciej. Teraz czas zaczyna nagli�c.
Wielki Mistrz był jedynym, który trzymał w r�eku wszystkie w � atki tajemnicy,
z wyj � atkiem owych dwóch, znajduj � acych si�e u Tiril. Wszystkie pozostałe jednak
nale�zały do niego. Strzegł ich po�z � adliwie i nie chciał si�e podzieli�c nawet cz�e�sci � a
swej wiedzy ze współbra�cmi. Teraz jednak zaczynał si�e starze�c. Mógł �zy�c jeszcze
co najwy�zej dwadzie�scia lat. Ale wtedy b�edzie bardzo stary, nawet potwornie
stary.
Jak dalej tak pójdzie, to zabierze tajemnice ze sob � a do grobu.
Dlatego wszystko musi si�e sta�c jeszcze za jego �zycia.
Rycerze zakonni rozmy�slaj � a oczywi�scie o buncie. Rozwa�zaj � a, czy by go nie
zmusi�c do wyjawienia prawdy, do przekazania jej komu�s młodszemu.
Na przykład mnie, bratu Lorenzo, powtarzał w my�slach nieszcz�esny podró�znik,
przewieszony przez reling statku, dr�eczony morsk � a chorob � a na stosunkowo
dzi�s spokojnym obszarze Biskajów.
Z całego serca i �zoł � adka pragn � ał teraz znajdowa�c si�e znowu na l � adzie, ale te�z
nie opuszczało go poczucie, �ze �zyczyłby sobie by�c członkiem Zakonu, któremu
okazywano by wi�ecej zaufania. Tak jak bratankowi Wielkiego Mistrza. Chodziło
nie o to, �ze ów bratanek wiedział specjalnie du�zo, ale o to, �ze Wielki Mistrz był
z nim wprost obrzydliwie szczery. Pewnego dnia Lorenzo b�edzie musiał co�s z tym
zrobi�c. Mo�ze nasypie, na przykład, bratankowi czego�s do wina?
Bo przecie�z najwy�zszym rang � a po starcu był wła�snie Lorenzo. I nikt nie ma
prawa wciska�c si�e pomi�edzy niego a Wielkiego Mistrza!
� Zeby�z tak mo�zna było wydoby�c prawd�e z tego starca! Pozna�c tajemnic�e.
Tylko �ze nikt nie miał prawa powsta�c przeciwko Wielkiemu Mistrzowi. Jeden
z rycerzy zakonu tak uczynił. Próbował wyci � agn � a�c wszystko od Mistrza. Najpierw
pochlebstwem i ostro�zn � a przebiegło�sci � a. Próbował przekonywa�c, �ze w razie odej-
�scia Mistrza bracia zakonni pozostan � a bezradni.
Okazało si�e jednak, �ze była to głupia taktyka. Mistrz nie chciał słysze�c o niczym,
co nast � api po jego odej�sciu.
Dlatego niecierpliwy brat zakonny spróbował czego�s, co mo�zna okre�sli�c jako
metod�e nacisku. Dawał do zrozumienia, �ze w razie czego mo�zna b�edzie si�egn � a�c
nawet do tortur.
Nigdy nie powinien był tego robi�c. Przera�zony Lorenzo (który w gruncie
rzeczy sprzyjał zuchwałemu buntownikowi) był �swiadkiem, jak oczy Wielkiego
Mistrza pociemniały. Potem rozjarzyły si�e niczym płon � ace w�egle, miotały skry,
a przeciwnika dosi�egły �smiertelne promienie. Wypaliły mu oczy, o�slepiły.
Ów brat zakonny �zył teraz jako niewidomy, bełkocz � acy �zebrak w swoich rodzinnych
stronach, we Francji. Nikt nie rozumiał, co mówi, w poparzonych r�ekach,
którymi tamtego dnia starał si�e zasłoni�c oczy, nie mógł utrzyma�c pióra, by
9

zapisa�c swoje my�sli i w ten sposób przekaza�c wiedz�e o gro�znej sile Wielkiego
Mistrza. Biedak został, oczywi�scie, wykluczony z Zakonu �Swi�etego Sło�nca.
I Wielki Mistrz zachował swoj � a tajemnic�e.
Nie tylko Lorenzo patrzył podejrzliwym wzrokiem na bratankaWielkiego Mistrza.
Wielu braci szeptało pomi�edzy sob � a o nepotyzmie, czyli faworyzowaniu
najbli�zszych krewnych. Wszyscy wiedzieli, �ze bratanek jest wyj � atkowo wysoko
ceniony za swoje zasługi, bowiem to on zdobył kielich. Prastary kielich Habsburgów
z reliefem przedstawiaj � acym ba�s�n o morzu, które nie istnieje.
Wielki wyczyn bratanka, który poza tym był niewiele znacz � acym pionkiem
w �zyciu Zakonu.
Bo�ze, czy daleko jeszcze do l � adu? Lorenzo trwał bez �zycia przewieszony przez
reling i nienawidził wszystkiego, co ma zwi � azek z morzem. Do domu b�edzie wracał
drog � a l � adow � a, chocia�z to oznaczało wi�eksze zagro�zenia i niebezpiecze�nstwo
ataku ze strony rozbójników oraz wszelkiej innej hołoty.
No có�z, przynajmniej jedno si�e wyja�sniło. Wielki Mistrz ma do niego zaufanie.
Misja Lorenza w Skandynawii była osłoni�eta tajemnic � a. Wielk � a tajemnic � a.
O jego podró�zy nie wiedział nikt w Zakonie, z wyj � atkiem Mistrza i jego samego.
Nie wiedział o niej nawet ten przekl�ety bratanek. Przyjemnie było o tym my�sle�c.
Mistrz podkre�slał wielokrotnie, �ze to bardzo wa�zna sprawa, by nikt a nikt
oprócz nich obu nie miał poj�ecia o podró�zy.
I Lorenzo doskonale wiedział, dlaczego tak musi by�c.

Rozdział 2
Ksi�e�zna Theresa nie była pewna, kiedy zacz�eła podejrzewa�c, �ze kto�s j � a obserwuje
i za ni � a chodzi.
Podejrzenie narastało niepostrze�zenie. Wła�sciwie po raz pierwszy wkradło si�e
do jej duszy dopiero po wyje�zdzie z Norwegii, mo�ze ju�z w czasie przygotowa�n
do tej podró�zy?
A mo�ze jeszcze przed �slubem Tiril i Móriego? Nie, chyba jednak nie, nie mogła
w to uwierzy�c. Kapłan udzielił młodym �slubu podczas nader skromnej i pospiesznej
ceremonii.
Ten �slub zreszt � a to historia sama w sobie. . .
Pastor przygl � adał si�e Móriemu, kiedy młoda para stan�eła przed wej�sciem do
ko�scioła.
Pan nie nale�zy do Królestwa Bo�zego powiedział bezbarwnym głosem.
Oczy Móriego pociemniały.
Do drugiej strony tak�ze nie nale�z�e.
Pastor wahał si�e. Zdaje si�e, �ze najch�etniej zatrzasn � ałby drzwi �swi � atyni i odszedł,
ale przecie�z miał do czynienia z wysoko postawionymi lud�zmi.
Zarówno Tiril i Theresa, jak i pozostali go�scie wstrzymali oddech.
Dobrze, w takim razie poł � acz�e was w imi�e Bo�ze. Ale, młoda damo, mam
nadziej�e, �ze pani wie, co robi?
Wiem, oczywi�scieodparła Tiril stanowczo. Czuła si�e upokorzona i ura-
�zona w imieniu Móriego. Był tego dnia taki niewiarygodnie przystojny, w stroju,
który podarował mu Erling, w tym stroju z kamizelk � a ze skóry łosia i krótkimi,
mi�ekkimi butami. Erling uwa�zał ubranie za zbyt staromodne w czasach koronkowych
�zabotów, jedwabi i pudrowanych peruk. Ta moda jednak była najzupełniej
obca ubóstwianemu przez Tiril Móriemu. To prawda, �ze dusza mojego narzeczonego
bł � adzi po bezdro�zach, nie s � a to jednak obszary nale�z � ace do Złego. On
pokonał granice czasu i przestrzeni, ale jest dobrym człowiekiem.
Tiril ma racj�e potwierdziła ksi�e�zna Theresa. Nikt nie pomógł mej
11

nieszcz�esnej córce bardziej ni�z on.
Nie ka�zda pomoc pochodzi od dobrego, wasza wysoko�s�c. Ale co panienka
miała na my�sli, mówi � ac, �ze przekroczył pan granice czasu i przestrzeni?
zwrócił si�e kapłan do Móriego.
Tiril okre�sliła to wła�sciwie, ale niezbyt precyzyjnie. To była granica krainy
zimnych cieni, krainy � Smierci; powa�zyłem si�e na prób�e jej przekroczenia. Udało
mi si�e to, a zarazem nie udało. To, �ze prawie mi si�e udało, mo�zecie, panie, sami
wyczyta�c w moich oczach, prawda?
To wła�snie w nich dostrzegam. Poznaj�e zreszt � a, jak si�e sprawy maj � a, tak�ze
po pa�nskiej trupio bladej skórze i po czym�s jeszcze, czego jednak nie odwa�z�e si�e
wypowiedzie�c gło�sno. � Załuje pan swego niebezpiecznego post�epku?
Tak, ojcze. � Załuj�e ka�zdego dnia. Bo tak strasznie jest d�zwiga�c kar�e.
Pastor skin � ał głow � a. W jego twarzy pojawił si�e wyraz napi�ecia.
Nie jest pan sam, prawda?
Nie. Nie jestem sampotwierdził Móri.Dlatego chciałbym prosi�c, by
ksi � adz si�e zatrzymał przed �swi�et � a siedzib � a Pana, nie wprowadzał nas do �srodka.
Tak, i bardzo dzi�ekuj�e rzekł pastor pospiesznie. Niech mi zatem b�edzie
wolno co�s powiedzie�c: tu obok zakrystii mamy niewielkie pomieszczenie,
udzielamy nim szybkich chrztów, �slubów zawieranych z konieczno�sci oraz pogrzebów
ludzi niegodnych. . .
Ale Tiril, moja córka. . . j�ekn�eła ksi�e�zna. Czy�z ona zasłu�zyła sobie
na taki wstyd?
Wszystko w porz � adku, mamo wtr � aciła Tiril spokojnie. Ze wzgl�edu
na Móriego, mamo, prosz�e. . . � Zadnych protestów!
Matka i córka wymieniły spojrzenia. To prawda, �ze Móriemu nie wolno było
nawet dotkn � a�c stop � a ko�scielnej podłogi, ale obie wiedziały te�z, �ze Tiril nie ma
prawa do ko�scielnego �slubu. Przyszła na �swiat jako dziecko z nieprawego ło�za,
a poza tym nie jest ju�z dziewic � a. Postanowiły jednak przemilcze�c t�e trudn � a prawd
�e. Propozycja pastora była znakomitym rozwi � azaniem, równie�z ze wzgl�edu na
wyrzuty sumienia ich obu.
Mimo wszystko Theresa czuła si�e ura�zona. Pragn�eła da�c swemu jedynemu
dziecku wszystko, co najlepsze, wspaniały �slub w wiede�nskim Hofburgu, ale na
to nie miała, niestety, czasu.
Najwa�zniejsze w tym całym zamieszaniu i po�spiechu było to, �ze udało si�e
przyby�c Aurorze. Co prawda tylko dlatego, �ze jej matka, zwana powszechnie
wdow � a-smoczyc � a, chciała nadzorowa�c sprzeda�z dworu, �zeby zagarn � a�c pieni � adze.
Niezale�znie od przyczyn, to bardzo dobrze, �ze udało im si�e trzyma�c smoczyc�e
z dala od ko�scioła, tak wi�ec Aurora, obok rodze�nstwa Mikalsenów, Augusta i Seline,
była jedynym go�sciem. Tiril i Móri bardzo ubolewali nad nieobecno�sci � a swoich
przyjaciółErlinga i Catherine, natomiast Nero musiał zosta�c za ko�scielnym
parkanem i tam czeka�c na zako�nczenie ceremonii.
12

Aurorze niełatwo było uwolni�c si�e od despotycznej matki i wyj�s�c samej z domu,
ale zastosowała wypróbowany chwyt: "Wygl � adasz, matko, dzisiaj bardzo niedobrze.
� Zle si�e czujesz?" Na takie słowa matka natychmiast zaczynała zbolałym
głosem wylicza�c wszystkie swoje dolegliwo�sci. Tej pułapki nigdy nie była w stanie
unikn � a�c. "W takim razie absolutnie powinna�s zosta�c w łó�zku! To wszystko
nie wygl � ada mi za dobrze". Stara dama robiła głupi � a min�e, ale przecie�z nie mogła
ju�z cofn � a�c tego, co przed chwil � a powiedziała. W�sciekła Lizuska musiała równie�z
zosta�c, by opiekowa�c si�e smoczyc � a. Ciekawska pokojówka miała zamiar pój�s�c
do ko�scioła, by obejrze�c ceremoni�e. �Slub to zawsze wielkie wydarzenie dla osób
�z � adnych sensacji.
August był wzruszony, �ze mo�ze znowu ogl � ada�c "t�e wspaniał � a panienk�e Oror
�e". Panna Orora jest bardzo miła, cho�c nosi takie dziwaczne imi�e. Jak ona to
pisze? Jest okr � aglutka i ma niezwykle ciepłe oczy, dokładnie taka powinna by�c
kobieta.
Ale nie wolno mu było jej dotkn � a�c. Jest przecie�z zwyczajnym wie�sniakiem.
Na dodatek nie ma nawet gospodarstwa.
August westchn � ał ci�e�zko na my�sl o tym pi�eknym dworze, który od dawna
popada w ruin�e, a którym nikt si�e nie zajmuje. On wiedziałby dokładnie, jak go
poprowadzi�c. No a teraz ta okropna baba, która tak strasznie si�e obchodzi ze swoj
� a pi�ekn � a córk � a Oror � a, ma zamiar wszystko sprzeda�c. Jakim�s ludziom z miasta,
którym potrzebna jest mała wiejska siedziba!
Wiejska siedziba? Mała? Taki wspaniały dwór!
Gdyby tylko August miał pieni � adze, to na pewno starałby si�e go kupi�c. Ale,
niestety, nie miał. Wspomniał o swoich marzeniach pannie Ororze, bo z ni � a �swietnie
mu si�e rozmawiało. Zawsze z takim zrozumieniem patrzyła na niego tymi
swoimi oczyma jak gwiazdy. . .
August był na tyle niedo�swiadczony, �ze nie zdawał sobie sprawy, i�z to nie
zrozumienie, lecz podziw płonie w małych oczach Aurory i �ze to wła�snie ów
podziw sprawia, i�z błyszcz � a jak gwiazdy.
Teraz, kiedy tak wszyscy posłusznie pod � a�zali za pastorem, Aurora miała własne
zmartwienia. Nie wiedziała, jak ma zacz � a�c swoj � a spraw�e. Tu potrzeba było
taktu, dyplomacji i bystrego umysłu i nale�zało działa�c ostro�znie, by dwór dostał
si�e we wła�sciwe r�ece.
Tiril jest taka �sliczna, my�slała Theresa, zarazem dumna i przygn�ebiona, stoj
� ac wraz z nielicznymi go�s�cmi w ciasnym pomieszczeniu obok zakrystii. Ksi�e�zna
wspominała własny, organizowany z wielkim przepychem �slub z Adolfem von
Holstein-Gottorp. Wspominała dawny ból i rozpacz.
Ale która z nich wygrywa, Tiril, czy ona? Co nale�zy ceni�c bardziej? Wspaniał
� a ceremoni�e, przepych i mał�ze�nstwo pozbawione miło�sci czy te�z skromny �slub
13

udzielony w najwy�zszym po�spiechu, za to z m�e�zczyzn � a, którego si�e kocha i który
odpłaca tak � a sam � a miło�sci � a?
Poczuła ukłucie w piersi. O, mój ukochany, jedyna miło�sci mego �zycia! Powiniene
�s teraz widzie�c nasz � a córk�e! Powiniene�s tu z nami by�c!
Ty i ja.
My�sli Theresy pod � a�zały własnym torem i głos duchownego zdawał si�e cichn
� a�c.
Czy powinnam była odszuka�c ukochanego? Czy nasze �zycie, Tiril i moje, potoczyłoby
si�e wtedy inaczej? Czy on mógłby co�s dla nas zrobi�c? Czy by si�e cieszył,
�ze ma takie dziecko jak Tiril? Takie �sliczne i pogodne, takie dobre dziecko.
Czy potrafiłby si�e jako�s przeciwstawi�c temu nieustannemu po�scigowi i prze-
�sladowaniu, na jakie nara�zona jest nasza niewinna córka?
Ksi�e�zna skuliła si�e na swoim miejscu. Niczego nie mogła zrobi�c inaczej, ni�z
zrobiła. Cała odpowiedzialno�s�c za Tiril musiała od pocz � atku spoczywa�c na jej
barkach. A ona zawiodła, przez ponad dwadzie�scia lat unikała tej odpowiedzialno
�sci.
Ale ju�z nigdy wi�ecej! Teraz nadeszła pora, by wynagrodzi�c zawód. Tiril nigdy
wi�ecej nie mo�ze si�e czu�c porzucona przez własn � a matk�e. Ksi�e�zn � a powodowało
jednak nie tylko poczucie obowi � azku. Kochała swoj � a odzyskan � a po latach córk�e
z tak � a sił � a, �ze chyba bardziej ju�z nie mo�zna. Ta miło�s�c przepełniała jej dusz�e
bezgranicznym szcz�e�sciem.
Ksi � adz zako�nczył ceremoni�e pospiesznie i z wyra�zn � a ulg � a. Im pr�edzej ten niebezpieczny
człowiek o płon � acych oczach wyjdzie z ko�scioła, tym lepiej!
Kiedy szli ku cmentarnej bramie, gdzie Nero skakał wysoko w gór�e z podniecenia,
Móri poło�zył r�ek�e na ramieniu Tiril. Ona przytuliła si�e do niego i oboje na
moment przystan�eli. Oboje przepełniało gł�ebokie, niewypowiedziane szcz�e�scie.
Razem! Na zawsze!
Prze�sladowcy Tiril od dawna ju�z nie dali zna�c o sobie. Młodzi mał�zonkowie
liczyli na to, �ze niewidzialni towarzysze Móriego skutecznie ich odstraszyli.
Cudownie było móc my�sle�c tylko o własnych sprawach. W spokoju i bez napi
�ecia.
To, czego Tiril si�e obawiała, �ze mianowicie spodziewa si�e dziecka, okazało
si�e prawd � a. Ale ten fakt nie miał wpływu na ich decyzj�e. Postanowili si�e pobra�c
i uczyniliby tak równie�z, gdyby alarm okazał si�e fałszywy.
Zdumiewaj � acerzekła Tiril z u�smiechem.Zdawało mi si�e, �ze po �slubie
staniesz si�e akuratnym, solidnym i troch�e nudnym mał�zonkiem, a ty jeste�s tak
samo tajemniczy i zagadkowy jak przedtem. Cho�c znam ci�e tak dobrze, mam
wra�zenie, �ze pod pewnymi wzgl�edami nie znam ci�e wcale. I to jest wspaniałe,
ka�zdy człowiek powinien mie�c w sobie jakie�s sekrety, których nie ujawnia nawet
najbli�zszym mimo przywi � azania, jakie dla nich �zywi.
14

Owszem przyznał Móri. Ja zreszt � a te�z musz�e ci powiedzie�c, �ze
odczuwam przy tobie odrobin�e skr�epowania i niepewno�sci. Masz mnóstwo niezwykłych
i tajemniczych cech, Tiril, i my�sl�e, �ze poznawanie ich zajmie mi wiele
czasu. Niekiedy dostrzegam w tobie wyra�znie dawn � a Tiril, radosne, pełne �zycia
dziecko, które utraciło swój optymizm w zderzeniu ze złem i rozpacz � a, jakie stały
si�e twoim udziałem. Chciałbym, �zeby tamte twoje cechy znowu si�e ujawniły.
Tiril roze�smiała si�e, ale jej oczy pozostały powa�zne.
Móri. . . Ja nie wiem, czy chc�e opu�sci�c Norwegi�e. Dwór Aurory tak, bo
kryje on w sobie zbyt wiele okropnych i bolesnych wspomnie�c, znanych tylko
nam obojgu, ale kraj? Wyjecha�c na południe, w całkiem obce strony? Nie jestem
pewna, czy naprawd�e bym tego chciała.
Rozumiem twoje w � atpliwo�sci rzekł z wolna.
Tak, bo twoje w � atpliwo�sci s � a jeszcze wi�eksze, prawda? Ty t�esknisz za Islandi
� a, my�slisz, �ze o tym nie wiem?
Mo�ze nie nazwałbym tego t�esknot � a, to nie tak, raczej moje rachunki z Islandi
� a nie zostały załatwione. Wci � a�z jest co�s, co. . . mnie tam ci � agnie. Co�s wi�ecej
ni�z t�esknota! Chocia�z to mo�ze nie do ko�nca mnie dotyczy, ale mimo wszystko co�s
takiego jest. Uff, przecz�e sam sobie! Chod�z, czekaj � a na nas!
Wszyscy zaj�eli miejsca w powozach. I wszyscy byli zgodni co do tego, �ze
mimo wielkiej prostoty uroczysto�s�c w pomieszczeniu koło zakrystii pozostanie
w ich pami�eci jako bardzo podniosła chwila.
My�sli Aurory kr � a�zyły nieustannie. Jak wielokrotnie przedtem odczuwała co�s
na kształt nienawi�sci do swojej matki. Teraz bardziej ni�z kiedykolwiek. Gdyby
wszystko było inaczej (to znaczy, gdyby matka umarła, ale na takie stwierdzenie
nigdy sobie nie pozwalała, wystarczało jej to "gdyby wszystko było inaczej"),
to mo�ze ona, Aurora, mogłaby prze�zy�c kilka szcz�e�sliwych lat w tym norweskim
maj � atku.
Z pomoc � a przyszła jej Theresa. Obie wysoko urodzone panie siedziały w jednym
powozie.
Olbrzym August wrócił wła�snie na swoje miejsce.
Theresa u�smiechn�eła si�e przelotnie.
Auroro, masz tu wielbiciela!
Przyjaciółka zarumieniła si�e gwałtownie.
Tak my�slisz?
My�sl�e? Przecie�z on p�edzi na ka�zde twoje skinienie, �ze mało nóg nie pogubi.
Aurora westchn�eła, uszcz�e�sliwiona, a zarazem bezradna.
� Zeby tak wszystko mogło by�c inaczej!
Ja wiem. Twoja matka.
I nie tylko to. Jeszcze warstwa społeczna. Pieni � adze. Duma.
Theresa skin�eła głow � a.
15

Wiem, �ze August bardzo ch�etnie kupiłby dwór, gdyby tylko mógł. Seline
mi o tym wspominała. On uwa�za, �ze to okropne oddawa�c taki dwór mieszczuchom.
Ja te�z tak uwa�zam. Wszystko mogłoby si�e uło�zy�c znakomicie!
Ksi�e�zna przygl � adała jej si�e z boku.
Czy my�slała�s, Auroro, �zeby tu zamieszka�c? Na stałe?
Nic nie sprawiłoby mi wi�ekszej rado�sci! zawołała Aurora, która nic a nic
nie wiedziała o strasznych wydarzeniach, jakie miały miejsce w pobli�zu.Sama
jestem w gruncie rzeczy człowiekiem bardzo prostym, szlachectwo mnie kr�epuje.
Upokarza mnie, �ze dla mojej matki jestem jak �scierka do kurzu albo wycieraczka
przy drzwiach, �ze Lizuska sobie ze mnie drwi, a szlachta mnie nie cierpi. Chc�e
uciec od tego wszystkiego. A poza tym lubi�e by�c przydatna, lubi�e co�s robi�c. Mo�ze
nic wielkiego, ale chciałabym po prostu co�s dla ludzi znaczy�c. Wypełnia�c jakie�s
rozs � adne i po�zyteczne obowi � azki, wła�snie takie jak prowadzenie dworu. Bardziej,
oczywi�scie, jako zarz � adzaj � aca ni�z wykonawczyni. Czy nie s � adzisz, �ze miło jest
wskazywa�c ludziom: teraz zrób to, a teraz to?
No, to rzeczywi�scie brzmi interesuj � aco. Poza tym uwa�zam, �ze jeste�s urodzonym
organizatorem, Auroro u�smiechn�eła si�e Theresa. No i w ko�ncu
zdarzało si�e, �ze kobiety wysokiego rodu wychodziły za m � a�z poni�zej swego stanu,
chocia�z najcz�e�sciej, niestety, w gr�e wchodziły pieni � adze. Gdyby August został
wła�scicielem tego dworu. . .
Och, tak westchn�eła Aurora, a powóz toczył si�e po �sci�etej jesiennym
przymrozkiem drodze.Wtedy sprawy dałoby si�e jako�s uło�zy�c, przy protestach,
rzecz jasna, ale byłoby to mo�zliwe.
W oczach Theresy pojawił si�e błysk.
Siedziałam i zastanawiałam si�e. . . krewni mego m�e�za z rado�sci � a wykupili
zamek Gottorp. Dzi�eki temu otrzymałam dodatkowe pieni � adze, których nie chc�e
zatrzyma�c. Gdybym znalazła odpowiedniego człowieka, na przykład mojego zaprzyja
�znionego od lat bankiera, który by przelicytował tych ludzi z miasta. . .
Aurora a�z podskoczyła z rado�sci.
Thereso! Wspaniale! Ale ja musz�e ci ten dług zwróci�c w przyszło�sci! Moja
droga mama siedzi na worku z pieni�edzmi, nie dostan�e wprawdzie ani grosza
przed jej �smierci � a, lecz przecie�z nawet ona nie jest wieczna!
Theresa roze�smiała si�e gło�sno.
Porozmawiamy o tym pó�zniej. Najtrudniej jednak chyba przekona�c Augusta,
�ze dwór nale�zy do niej chocia�z został kupiony za moje pieni � adze. Boj�e si�e te�z,
czy twoja matka zechce go zaakceptowa�c jako nowego wła�sciciela.
Nie, absolutnie nie. Poza tym Lizuska zd � a�zyła ju�z zw � acha�c pismo nosem,
to znaczy domy�sla si�e, �ze co�s jest mi�edzy mn � a i Augustem, chocia�z �zadne niczego,
ani wobec innych, ani nawet wobec siebie nawzajem, nie okazywało.
16

Pozwól mi porozmawia�c z Augustem rzekła Theresa stanowczo.
Spisz�e z nim kontrakt. Wy oboje dostaniecie ode mnie dwór w dzier�zaw�e. Tak
chyba b�edzie najlepiej?
Te�z tak my�sl�e. August za nic nie przyj � ałby darowizny, o tym jestem przekonana.
Ale dzier�zawa, to jest wyj�scie, mo�zemy ci�e powoli spłaca�c, uwa�zam, �ze
August si�e zgodzi. A kiedy moj � a drog � a mam�e b�edzie ju�z mo�zna nazywa�c nieboszczk
� a spoczywaj � ac � a w pokoju, spłac�e wszystko za jednym razem. Chocia�z nie
jestem taka pewna, czy rzeczywi�scie b�edzie ona spoczywa�c w pokoju. August
z pewno�sci � a mi we wszystkim pomo�ze, w spłacaniu długu równie�z.
Znakomicie! August jest dobrym człowiekiem i w pełni zasługuje na własny
dwór, a nie �zeby do ko�nca �zycia słu�zył za parobka u swego starszego brata.
No, to jeste�smy na miejscu. Uff, wkrótce nadejdzie zima zako�nczyła z dr�zeniem.
Jak najszybciej powinni�smy wyjecha�c na południe!
Ja nie jad�e!o�swiadczyła Aurora wojowniczo.
Najpierw, oczywi�scie, załatwimy spraw�e kupna i sprzeda�zy dworuuspokoiła
j � a Theresa. A potem jeszcze postaramy si�e wyprawi�c st � ad twoj � a matk�e
i Lizusk�e. Czy mo�ze wolałaby�s, �zeby zostały do twojego wesela?
Niech mnie Bóg broni! zadr�zała Aurora. Ale zapominasz o jednym:
�ze August jeszcze si�e nie o�swiadczył. Chyba dzielimy skór�e na nied�zwiedziu.
Wtakim razie ty mnie jeszcze nie znaszoznajmiła ksi�e�zna.Od czasu,
gdy znalazłam moj � a córk�e i pozbyłam si�e. . . Och, przepraszam, kiedy zostałam
wdow � a, chciałam powiedzie�c, odzyskałam sił�e woli i zdolno�s�c do działania.
Miło mi to słysze�c rzekła Aurora z zadowoleniem.
Obie panie milczały przez jaki�s czas. Rozgl � adały si�e z powa�znymi minami po
obej�sciu.
Aurora zbierała siły przed starciem z matk � a. Theresa zadr�zała z nieoczekiwanego
i całkowicie nieuzasadnionego l�eku. Nie miała przecie�z �zadnych powodów,
�zeby si�e ba�c. Słu�zba stała w szeregu z rozpromienionymi twarzami, gotowa
usługiwa�c go�sciom na wspaniałym weselnym obiedzie. Zarówno jej własna przyszło
�s�c, jak i przyszło�s�c młodej pary zdawała si�e rysowa�c jasno.
A mimo to. . . Theresa nie potrafiłaby opisa�c tego ogarniaj � acego j � a powoli
przera�zenia.
Jakby jaki�s bardzo, bardzo daleki głos szeptał cichutko jej imi�e. Przywoływał
j � a tak sugestywnie, �ze niemal miała ochot�e zawoła�c: "Tutaj jestem, zbli�z si�e, ty,
który mnie szukasz!"

Rozdział 3
Wdowa-smoczyca siedziała, dysz � ac niczym stare, dotkni�ete astm � a organy. Ponure
oczy były niemal zamkni�ete, mo�zna było dostrzec jedynie w � aziutkie szparki,
w których czaiło si�e przebiegłe spojrzenie.
A có�z to znowu takiego? Wytwornie ubrany człowiek przybył z now � a propozycj
� a w sprawie dworu. I gotów jest zapłaci�c znacznie wy�zsz � a sum�e ni�z tamci
z Christianii?
Stara nie wiedziała o tym, �ze nowy kupiec został tu przysłany przez przyjaciela
ksi�e�znej Theresy, starego bankiera. Z trudem udało si�e zreszt � a powstrzyma�c
bankiera, by nie przyjechał sam. Jego sk � apstwo mogło wszystko zepsu�c.
Przybysz nale�zał do jego zaufanych. Ksi�e�zna Theresa wprowadziła go w cał � a
spraw�e i teraz, kiedy stał przed star � a i jej wyra�znie zbyt pulchn � a córk � a oraz w�scibsk
� a pokojówk � a o �z � adnym sensacji spojrzeniu, pojmował sytuacj�e bardzo dobrze.
A zatem pan dobrodziej �zyczy sobie kupi�c dwór dla pewnej pani ze swojej
rodziny? pytała matka Aurory.
Czy ta pani to kto�s dobrze urodzony?
Jak najlepiejzapewniał bankowiec, nie wspominaj � ac rzecz jasna, �ze chodzi
o rodzon � a córk�e starszej pani i jej własn � a rodzin�e. Natomiast jej przyszły
m � a�z jest solidnym człowiekiem z bogatego rodu chłopskiego.
Z pewno�sci � a pokieruje dworem wzorowo.
Hmm.. . I s � a wypłacalni?
Płac � a od razu. �Zyw � a gotówk � a.
Było widoczne, �ze starsza pani si�e waha. Dopiero co uderzeniem dłoni potwierdziła
sprzeda�z dworu komu innemu, ale pieni�edzy jeszcze nie dostała. Aurora,
która dobrze znała sposób rozumowania matki, wtr � aciła pospiesznie:
Mo�ze lepiej dotrzyma�c tego, co mama obiecała ludziom z Christianii?
Stara smoczyca natychmiast przeszła do opozycji, dokładnie tak jak Aurora
oczekiwała.
Ale oni nie zapłacili jeszcze ani grosza! parskn�eła.
Tylko �ze. . .
Milcz, dziewczyno!
18

Matka skierowała do bankiera promienny u�smiech. Był to najbardziej obrzydliwy
u�smiech, jaki ten człowiek kiedykolwiek widział.
Mój panie, je�sli wyło�zy pan pieni � adze na stół, dwór od zaraz nale�zy do
pana.
Aurora odetchn�eła cichutko z uczuciem wielkiej ulgi.
Teraz chodziło ju�z tylko o to, by wyprawi�c star � a w drog�e, ale bez Aurory.
I to okazało si�e najtrudniejsze.
Konspirowali długo, Aurora i Theresa, Tiril i Móri.
I to wła�snie Móri pomógł im rozwi � aza�c problem.
Dał Aurorze jaki�s nie stanowi � acy zagro�zenia dla zdrowia �srodek, który wywołał
u niej gor � aczk�e i czerwon � a wysypk�e na całym ciele.
To bardzo zaka�zne oznajmił matce ze �smierteln � a powag � a.
Stara smoczyca i Lizuska jak na komend�e odskoczyły tył. Stały wła�snie, gotowe
do drogi, i wymy�slały Aurorze, jak miała czelno�s�c zachorowa�c wła�snie teraz,
kiedy jej ukochana matka mo�ze si�e nareszcie wyrwa�c z tego okropnego pustkowia
i z powrotem zamieszka�c w swoim wygodnym zamku.
Głos starej przeszedł w falset, kiedy zataczaj � ac si�e wybiegała z sypialni córki.
Sama sobie za to podzi�ekuj, Auroro! Skoro spotykasz si�e z takimi plebejuszami,
jak ten cały Móri i rodze�nstwo Mikalsenów, ja umywam r�ece. Przyjed�z do
zamku dopiero wtedy, gdy b�edziesz zdrowa.
Lizuska przera�zonym wzrokiem przygl � adała si�e chorej.
Hurrra szepn�eła Aurora.
Mimo wszystko sprawiała jednak wra�zenie troch�e zasmuconej, �ze jej własna
matka troszczy si�e o ni � a tak niewiele. Co prawda tego wła�snie mogła si�e spodziewa
�c, ale i tak odczuwała bolesn � a pustk�e w sercu.
Aurora była dobra, dopóki matka mogła si�e ni � a wysługiwa�c według własnego
widzimisi�e. Teraz stała si�e bezwarto�sciowa, a na dodatek stanowiła zagro�zenie dla
bezcennego zdrowia tej egoistycznej despotki.
Przyjaciele pocieszali Auror�e jak mogli. Wkrótce po wyje�zdzie starej zostawili
j � a w towarzystwie Augusta Mikalsena, zapewniwszy go przedtem, �ze o�swiadczyny
zostan � a przez pann�e Auror�e przyj�ete z wielkim zadowoleniem.
Stara smoczyca s � adziła z pewno�sci � a, �ze córka do niej przyjedzie, ale tak si�e
nie stało. W ko�ncu nadeszła zima i zamkn�eła wszystkie drogi.
Theresa i jej dzieci przekonawszy si�e, �ze Aurora i August postanowili by�c
razem, po ich przeprowadzce do dworu uznali, �ze czas najwy�zszy rusza�c w drog�e.
Na szcz�e�scie jesie�n była długa tego roku, �snieg pozwalał na siebie czeka�c, a im
dalej na południe si�e posuwali, tym mniej zima dawała o sobie zna�c.
19

Przeprawili si�e przez wzburzony i szarpany sztormami Bałtyk i podró�zowali
przez północne Niemcy, staraj � ac si�e nie zatrzymywa�c w Prusach, które nie nale-
�zały do najwi�ekszych przyjaciół Austrii. Wtedy to Theresa odbyła powa�zn � a rozmow
�e z Mórim.
Jako ludzie wysokiego stanu zatrzymywali si�e po drodze w najlepszych gospodach.
Pewnego wieczoru Tiril ju�z si�e poło�zyła, ale jej matka i m � a�z siedzieli
jeszcze i gaw�edzili.
Móri był zachwycony wspaniałym niemieckim jedzeniem. Tymi ogromnymi
plastrami szynki i sera, do których podawano piwo lub wino, co kto woli. Mimo
to czuł si�e troch�e skr�epowany, a poza tym im dalej na południe si�e posuwali,
tym wi�eksza dr�eczyła go t�esknota za Islandi � a. Czuł si�e tak, jakby zdradzał swoj � a
ojczyzn�e.
Mimo wszystko nie zastanawiał si�e nad wyborem, chciał pod � a�za�c tam, dok � ad
wybierała si�e Tiril. Pod tym wzgl�edem �zycie było proste.
Ale rozmowa z Theres � a go zaskoczyła.
Móri, ty znasz moj � a córk�e lepiej ni�z jazacz�eła ksi�e�zna odsun � awszy na bok
kielich z winem i siadaj � ac wygodniej w fotelu przed kominkiem w du�zej izbie
gospody. Na dworze było zimno i chłód zaczynał przenika�c do wn�etrza.
Nie jestem tego pewien, wasza wysoko�s�codparł Móri.Chocia�z, rzeczywi
�scie, znam j � a dłu�zej.
Theresa skin�eła głow � a.
Jak dalece byłaby ona w stanie znie�s�c niech�e�c ludzi i inne przeciwno�sci
losu?
O mój Bo�ze, jeszcze jakie�s przeciwno�sci? Czy nigdy nie b�edzie temu ko�nca,
my�slał Móri.
O ile wiem, Tiril jest zdolna znie�s�c bardzo wiele powiedział gło�sno.
Ale ona jest teraz naprawd�e zm�eczona i powinna by�c otaczana wył � acznie opiek � a
i serdeczn � a troskliwo�sci � a.
Pojmuj�e to bardzo dobrze i zrobiłabym dla niej wszystko, musisz jednak
zrozumie�c, mój kochany zi�eciu, który stajesz mi si�e coraz dro�zszy w miar�e, jak ci�e
lepiej poznaj�e. . . kiedy po raz ostatni przebywałam w zamku Gottorp, nawi � azałam
kontakty z moj � a rodzin � a w Hofburgu, w Wiedniu. Chciałam przygotowa�c ich na
to, �ze wróc�e z córk � a, i zabiegałam, by Tiril została dobrze przyj�eta. Moi rodzice
nie �zyj � a, natomiast cesarz i dwoje mego rodze�nstwa, mieszkaj � acy w Hofburgu, nie
chc � a nawet o niczym słysze�c. Całkiem niedawno rodzina prze�zyła wielki skandal,
kolejnego dom ksi � a�z�ecy nie zniesie.Wiesz, jest wielu takich, którzy tylko czyhaj � a
na okazj�e, by zagarn � a�c tron, zwłaszcza �ze pozycja cesarza jest bardzo niepewna.
Poj�ecia nie mam, jak powiedzie�c o tym wszystkim Tiril.
O, je�sli nie mamy powa�zniejszych zmartwie�n, to naprawd�e nie ma si�e czym
przejmowa�crzekł Móri z ulg � a.Najwi�ekszym problemem Tiril było wła�snie
to, �ze b�edzie musiała by�c przedstawiona u dworu. " �Zebym mogła tego unikn � a�c,
20

wszystko byłoby znakomicie", powiedziała mi nie dalej jak wczoraj.
Och, to wspaniale! ucieszyła si�e Theresa. Mój brat zaproponował,
bym zaj�eła Theresenhof i tam zamieszkała. . . Nie, to nie po mnie dwór ma nazw
�e, to była Theresia, moja krewna, która �zyła dawniej. W naszej rodzinie mnóstwo
jest takich imion: Therese, Theresa, Maria Theresa. To bardzo ładna, niedu�za
posiadło�s�c w K�rnten, na zachód od Wiednia.
� Swietnie! powiedział Móri, staraj � ac si�e, by jego głos brzmiał mo�zliwie
jak najbardziej entuzjastycznie. Stworzenie ukochanej własnego domu od wielu
miesi�ecy stanowiło jego �zyciowy cel. Najch�etniej zamieszkałby z ni � a na Islandii.
Był jednak kompletnie bezsilny. Ze sprawami materialnymi nigdy sobie dobrze
nie radził.
Theresa dodała z pewnym oci � aganiem:
Pomy�slałam wi�ec, �ze mogliby�smy tam zamieszka�c, wszyscy troje. Je�sli
zgodzisz si�e przyj � a�c pod swój dach te�sciow � a. . .
Ona równie�z była bezdomna, tak�ze została odepchni�eta. Móri u�smiechn � ał si�e
ciepło i promiennie.
Co te�z wasza wysoko�s�c! Tiril b�edzie na pewno zachwycona!
Dzi�eki ci za te słowa. Przecie�z je�sli o ni � a chodzi, mam tak wiele do odrobienia.
Tyle trzeba naprawi�c. Mój brat poczynił ju�z przygotowania na nasze przyj
�ecie, zgromadził słu�zb�e i wszystko, co potrzeba. To człowiek o dobrym sercu,
chocia�z z pozoru bardzo surowy. Nie szcz�edził mi ostrych wymówek, na szcz�e-
�scie listownych, za lekkomy�slno�s�c w młodo�sci, ale wiem, �ze z rado�sci � a spotka
Tiril. Niestety, nie mo�ze si�e to dokona�c w Hofburgu.
To zrozumiałe. Ale, ksi�e�zno. . . Pani jeszcze nie o wszystkim mi powiedziała,
prawda? Od wielu dni dr�eczy pani � a jakie�s zmartwienie, a przecie�z ta rodzinna
sprawa, o której teraz rozmawiamy, nie mo�ze by�c przyczyn � a a�z tak wielu ci�e�zkich
westchnie�n i pełnych l�eku spojrze�n. Przy najmniejszym szele�scie wasza wysoko�s�c
po prostu podskakuje.
Theresa poło�zyła r�ek�e na jego dłoni.
Jeste�s bardzo dobrym obserwatorem, Móri. To prawda, �ze mam powa�zne
zmartwienia. Ale to sprawy tak dziwne, �ze nawet nie jestem w stanie o nich
mówi�c.
Móri zmarszczył brwi. Theresa dostrzegła niepokój na jego twarzy.
Wasza wysoko�s�c, prosz�e mi o wszystkim opowiedzie�c!
Przez cały wieczór padało. Deszcz ze �sniegiem zacinał w okienne szyby.
Ale teraz pogr � a�zeni w rozmowie nawet nie zauwa�zyli, �ze deszcz ustał i nieoczekiwanie
małe szybki rozja�snił blask ksi�e�zyca. Pogoda musiała si�e zmieni�c
jaki�s czas temu, ale dwoje ludzi w izbie, zaj�etych swoimi sprawami, niczego nie
zauwa�zyło.
Nagle Móri spojrzał na ksi�e�zyc i zadr�zał. Przera�zało go to, co Theresa miała
mu opowiedzie�c.
21

"Ksi�e�zyc �swiecił, lecz jego zimny blask
Był jak ognie Elma, co na masztach płon � a,
Gdy wieczór cieniem kładzie si�e na morze,
Jak bł�edny ognik, jak �swiatła smolnych drzazg,
Lub jak ów błysk, co go w noc jesienn � a
Twe oko przelotnie pochwyci nad grobem."1
1Fragment pierwszej cz�e�sci poematu Gustafa Fr�dinga "Sny w Hadesie".

Rozdział 4
Theresa równie�z zwróciła teraz uwag�e na zmian�e, jaka zaszła w pogodzie.
Zrobiło si�e zimniej powiedziała cicho.
Tak.
W tych okolicach jednak zazwyczaj chłody nie s � a bardzo dokuczliwe.
W ka�zdym razie nie takie jak w Norwegii.
Móri nie odpowiadał. Siedział i przygl � adał si�e tej jeszcze młodej kobiecie,
która została wła�snie jego te�sciow � a. Była bardzo podobna do Tiril, tylko twarz
miała nieco szczuplejsz � a i w ogóle wydawała si�e jakby drobniejsza. Miała te�z
w sobie wrodzon � a szlacheck � a godno�s�c, której w Tiril pozostało niewiele, Tiril
bowiem była spontanicznym dzieckiem natury.
Có�z to musiał by�c za dra�n, ten który wykorzystał tak � a wtedy młod � a Theres�e?
I dlaczego ona chroni jego nazwisko, mo�zna powiedzie�c z�ebami i pazurami?
Jak m�e�zczyzna mo�ze zrobi�c co�s takiego spragnionej miło�sci młodej dziewczynie,
wła�sciwie jeszcze dziecku? Móri domy�slał si�e, �ze ojciec Tiril wie o istnieniu córki.
Ale gdzie on si�e podziewa? Dlaczego nie poczuwa si�e do odpowiedzialno�sci?
Theresa mówiła co�s o ciepłej pogodzie. Móri uznał, �ze nie chce odpowiada�c
na jego pytanie.
Mam nadziej�e, �ze jutro pojedziemy dalej powiedziała, ogl � adaj � ac si�e
niespokojnie przez rami�e.
Prosz�e kontynuowa�c opowiadanie, wasza wysoko�s�c.
Ksi�e�zna westchn�eła.
Có�z, zaczn�e od sprawy najprostszej. Przedwczoraj rano, kiedy ju�z mieli�smy
opuszcza�c gospod�e w. . . ech, zapomniałam, jak si�e to miejsce nazywa, ale to bez
znaczenia. Wtedy podeszła do mnie karczmarzowa i powiedziała, �ze obawia si�e,
i�z popełniła głupstwo.
Móri spogl � adał pytaj � aco na swoj � a te�sciow � a.
Karczmarzowa wyja�sniła mi, �ze jaki�s tydzie�n temu przybył do gospody
go�s�c i niby przypadkiem zapytał, czy daleko st � ad do zamku Gottorp.
Na te słowa Móri nastawił uszu.
Karczmarzowa odpowiedziała mu, �ze to zaledwie dzie�n drogi, i zapytała,
23

kogo ma zamiar tam odwiedzi�c. Ów nieznajomy o�swiadczył, �ze ksi�e�zn�e Theres
�e. Przecie�z ksi�e�zna wyjechała na północ, zdziwiła si�e wtedy kobieta i wyja�sniła,
�ze jej wysoko�s�c kierowała si�e do Norwegii. To sprawiło, �ze obcy zmienił kurs
i równie�z pod � a�zył na północ. Karczmarzowa nie wiedziała, co o tym my�sle�c, zamartwiała
si�e, �ze wprowadziła człowieka w bł � ad, bo nie miała poj�ecia, �ze ja tak
szybko wróc�e.
Czy zapytała j � a pani, jak ten człowiek wygl � adał?chciał wiedzie�c Móri.
Tak. Bo i ja si�e zmartwiłam z jego powodu. My�slałam, �ze to kto�s, kogo
znam. Ale tak nie było. Karczmarzowa opisała go jako niezwykle przystojnego
m�e�zczyzn�e, mówi � acego bardzo �zle po niemiecku. Jej zdaniem mógł to by�c Włoch,
albowiem towarzysz � acy mu sługa zwracał si�e do niego per signore Lorenzo. Był
to człowiek o ciemnych włosach i oliwkowej cerze, w �srednim wieku, z du�z � a
blizn � a na twarzy, obejmuj � ac � a tak�ze jedno ucho. Absolutnie nie znam nikogo, kto
by odpowiadał temu rysopisowi.
Przez chwil�e siedzieli oboje bez słowa, pogr � a�zeni w my�slach. Potem Móri
przypomniał:
Mówiła pani o wielu zmartwieniach.
Twarz ksi�e�znej pociemniała. Ona sama za�s cofn�eła si�e nieco, jakby chciała
czego�s unikn � a�c.
To bardzo dziwna sprawa. A zarazem potworna.
Czy pani. . . prze�zyła co�s, czego pani nie rozumie, ksi�e�zno?
Tak. Tak wła�snie nale�zy to okre�sli�c. Móri, nie patrz na mnie w ten sposób!
Mam wra�zenie, jakby�s wiedział, co chc�e ci powiedzie�c.
Boj�e si�e, �ze to prawda. Prosz�e mówi�c!
To jest głos. . . zacz�eła ksi�e�zna z wahaniem.
Móri zbladł. Cała jego sylwetka wygl � adała teraz jak czarny cie�n rysuj � acy si�e
na tle �sciany. Jedynie twarz l�sniła w blasku ognia z kominka.
Wewn�etrzny głos, prawda? A mimo to dochodz � acy z oddali?
Wła�snie! Wiesz co�s o tym?
A�z nazbyt wiele! Prosz�e ju�z nic wi�ecej nie dodawa�c. Mo�ze ksi�e�zna zrobi�c
wszystko, tylko prosz�e nie odpowiada�c na jego wołanie!
Ale ja chc�e odpowiedzie�c! Czasami udaje mi si�e trzyma�c od tego na odległo
�s�c, ale głos jest tak natarczywy, �ze mam ochot�e krzycze�c: "Tutaj! Tutaj jestem!
Id�e! Ju�z id�e!"
I tego wła�snie ów głos pragnie odparł Móri wstrz � a�sni�ety. Prosz�e mi
obieca�c, �ze nigdy mu pani nie odpowie!
W takim razie wyja�snij mi, co to za głos!
Dobrze, wyja�sni�e!
Theresa wiedziała przecie�z ju�z do�s�c du�zo o polowaniu na Tiril, ale opis ostatnich
wydarze�n we dworze niedaleko Christianii dotarł do niej zaledwie we fragmentach.
24

Móri opowiedział o głosie, który nalegał, by Tiril ujawniła, gdzie si�e znajduje.
Rozumie pani, ksi�e�zno, �ze on. . . Bo to jest m�e�zczyzna. . .
Ksi�e�zna skin�eła głow � a.
On z łatwo�sci � a mo�ze dotrze�c do duszy człowieka. Najpierw odnalazł dusz�e
Tiril, ale teraz odkrył istnienie waszej wysoko�sci. Wygl � ada jednak na to, �ze owej
nieznanej sile trudno jest zlokalizowa�c �zywego człowieka, tego, do którego dusza
nale�zy. On po prostu nie wie, gdzie si�e człowiek znajduje, i dlatego stara si�e pani � a
do siebie przyci � agn � a�c, dlatego przyzywa. Ale ja i moi niewidzialni towarzysze
zdołali�smy otoczy�c Tiril swego rodzaju murem tak, �ze on nie mo�ze mie�c do niej
przyst�epu.
Bogu dzi�eki westchn�eła Theresa z ulg � a. Wolałabym jednak tych,
o których mówisz "towarzysze", nazywa�c twoimi duchami opieku�nczymi.
Prosz�e bardzorzekł Móri.Ja przeciwstawiałem im si�e przez wiele lat,
nie chciałem nawet słysze�c o ich istnieniu. Chyba ju�z czas okaza�c wdzi�eczno�s�c za
ich nieustann � a obecno�s�c przy mnie.
I ja tak my�sl�e powiedziała ksi�e�zna z powag � a.
Ale, ksi�e�zno. . . Pani � a tak�ze mo�zemy otoczy�c nieprzebytym murem. Zgodzi
si�e pani na to?
Ksi�e�zna zadr�zała.
Nie wiem, czy mam do�s�c sił. Pozwól mi przemy�sle�c t�e spraw�e dzi�s w nocy.
Prosz�e bardzo, byleby to nie trwało zbyt długo!
Zapadł gł�eboko w krzesło i całkowicie pogr � a�zył si�e w mroku.
Przestraszyło mnie to, �ze znowu kto�s mówi o głosie. Widzi pani, ksi�e�zno,
byli�smy przekonani, �ze niebezpiecze�nstwo z tamtej strony ju�z zostało wyeliminowane.
Bowiem moi przyjaciele z tamtego �swiata uczynili absolutnie wszystko, by
raz na zawsze pozby�c si�e dwu prze�sladowców, którzy kilka tygodni temu o mało
nie schwytali Tiril. Potem nastał spokój i odetchn�eli�smy z ulg � a. A teraz od
ksi�e�znej pani słysz�e o głosie. Przera�za mnie to. Czego oni mog � a od pani chcie�c,
ksi�e�zno?
Nie wiem j�ekn�eła �zało�snie. Nie potrafiłabym znale�z�c najmniejszej
przyczyny. Ale co si�e jeszcze wydarzyło we dworze, kiedy ja byłam w zamku
Gottorp?
Móri u�smiechn � ał si�e krzywo.
Duchy zabrały nas w podró�z w czasie i przestrzeni, do Tiersteingram w Tiveden
za czasów złego ksi�ecia.
Oj!
Tak, istotnie nie bardzo to było przyjemne.
Wspominali�scie o tym, ale nie brałam waszych słów powa�znie. Wydawało
mi si�e to zbyt nierealne. Opowiedz mi teraz wi�ecej!
Móri opowiedział i na koniec rzekł:
25

Najgorsze, �ze ja wszystko zniszczyłem. Zobaczyłem wielk � a ksi�eg�e ze znakiem
sło�nca i natychmiast chciałem j � a otworzy�c. Tiril zdołała mnie powstrzyma�c
w ostatniej chwili, ale mimo to do�s�c brutalnie zostali�smy przywróceni do rzeczywisto
�sci.
Ale dowiedziałe�s si�e czego�s?
Odczytałem tylko dwa słowa, wypisane na okładce ksi�egi jakim�s runicznym
pismem.
Theresa przygl � adała mu si�e wyczekuj � aco.
Nic nam te słowa nie mówi � a. STAIN ORDOGNO, tak brzmi � a. "Stain"
pisane przez ai.
Ksi�e�zna zmarszczyła brwi. Móri widział, �ze bardzo si�e stara co�s sobie przypomnie
�c.
Wasza wysoko�s�c zna te słowa?
My�slisz, �ze to po niemiecku?
Prawdopodobnie, skoro ksi � a�z�eta stamt � ad pochodzili.
Theresa my�slała teraz gło�sno.
"STAIN", to musi by�c "STEIN", kamie�n. Pismo runiczne ma wspólny znak
E oraz I, wi�ec dla rozró�znienia w tym przypadku u�zywano A zamiast E.
Słusznie.
Angielskie słowo "stain", oznaczaj � ace plam�e, tu wydaje si�e kompletnie
nieuzasadnione. "STAIN" to mo�ze tak�ze by�c imi�e, ale nie wydaje mi si�e, �zeby
w tym przypadku tak było. ORDOGNO natomiast. . .
Umilkła. Móri czekał.
Ju�z kiedy�s to słyszałam. . .
Brzmi jako�s z włoska wtr � acił Móri.
Theresa skin�eła głow � a.
Albo z hiszpa�nska. Ordogno. . . Ordogno. . . Potem powtórzyła szeptem:
Słyszałam to, ale w zwi � azku z czym. . . ?
Niech ksi�e�zna spróbuje sobie przypomnie�c prosił Móri. Wydaje mi
si�e, �ze to wa�zne. Ale jutro musimy rusza�c dalej, wi�ec mo�ze. . .
Tak, masz racj�e powiedziała ksi�e�zna, wracaj � ac do rzeczywisto�sci.
Rozmowa z tob � a zawsze przynosi pociech�e, Móri.
To samo ja chciałbym powiedzie�c o rozmowach z pani � a, ksi�e�zno.
Theresa dotkn�eła delikatnie jego ramienia.
Nie przestaj�e dzi�ekowa�c Panu Bogu za to, �ze Tiril znalazła ciebie, Móri!
I powiniene�s wiedzie�c, �ze bardzo si�e ciesz�e na przybycie wnuka!
Móri u�smiechn � ał si�e.
Postaram si�e, �zeby Tiril przyj�eła to ze spokojem, ona jest bardzo dzielna.
Wszelkie przeciwie�nstwa traktuje jako wyzwanie. Mog�e jednak zapewni�c ksi�e�zn
�e, �ze my oboje te�z si�e bardzo cieszymy.
26

Nie wspomniał ani słowem o okropnym l�eku, jaki ich czasami ogarnia na my�sl
o maj � acym si�e narodzi�c dziecku.
Twarz Theresy si�e rozja�sniła.
Teraz Tiril b�edzie miała spokój w Theresenhof. A my b�edziemy si�e ni � a
opiekowa�c, prawda?
Oczywi�scie potwierdził Móri, a w jego oczach pojawił si�e wyraz zdecydowania.
Czy ten krótki, szyderczy �smiech, który, jak mu si�e zdawało, doszedł do niego
z ciemnego k � ata, to tylko wytwór pobudzonej wyobra�zni?
Tiril jednak nie spała. Le�zała na łó�zku w pokoju na pi�etrze i wpatrywała si�e
w okno, sk � ad widoczne było rozja�snione ksi�e�zycowym �swiatłem nieb o. Blask
ksi�e�zyca wpadał do pokoju i cie�n okiennych ram tworzył na �scianie dziwne geometryczne
wzory. �Swieca ju�z dawno temu dopaliła si�e i zgasła.
Bo�zeszeptała Tiril.Bo�ze kochany, b � ad�z miłosierny! Pragniemy tego
dziecka bardziej ni�z czegokolwiek na �swiecie, ale czy nie uczynili�smy czego�s
nieodpowiedzialnego? My�sleli�smy przecie�z tylko o własnym szcz�e�sciu, czy z tego
powodu ta niewinna istota miałaby cierpie�c? Z powodu naszej miło�sci?
Umilkła i zacz�eła nasłuchiwa�c. Zdawało jej si�e, �ze co�s słyszy. . .
Słaby, słabiute�nki odgłos. . .
Nie, niczego nie słycha�c.
Tak si�e boj�e, my�slała. Bo�ze, dopomó�z mi, tak si�e boj�e. Rozmawiali�smy o tym,
by nie dopu�sci�c do urodzenia male�nstwa, ale jak mogliby�smy uczyni�c co�s takiego?
Nikt nas do tego nie zmusi! To przecie�z wielki grzech i straszna niesprawiedliwo
�s�c wobec dziecka, które mo�ze chciałoby �zy�c.
Ale czy nie popełnili�smy niesprawiedliwo�sci pozwalaj � ac mu �zy�c? Mo�ze b�edzie
nas za to nienawidzi�c?
Wesoło�s�c niewidzialnych towarzyszy Móriego. . .
To przera�zaj � ace. Jakby. . . Jakby maj � ace si�e narodzi�c dziecko uwa�zały za swoje.
Och, nie, to niemo�zliwe, ponosi mnie wyobra�znia. Wymy�slam sprawy, które
nie istniej � a.
Tiril zamkn�eła oczy.
Wkrótce zapadła w ten stan drzemki, który poprzedza sny. Ostatnim wysiłkiem
woli starała si�e ponownie otworzy�c oczy i znowu zacz�eła si�e wpatrywa�c
w ksi�e�zyc, który tymczasem przesun � ał si�e tak, �ze �swiecił jej prosto w twarz.
Znajdowała si�e w jakim�s przedziwnym miejscu.
Rozległe, niemal bezkresne bagna, za którymi majaczyły wysokie góry.
W szczelinie po�sród lekkich i prawie przezroczystych chmur przesuwaj � acych si�e
nad bagnami pojawił si�e ksi�e�zyc. Wsz�edzie widziała małe, niebieskie, ta�ncz � ace
ponad trz�esawiskami płomyki, jakby jakie�s karły przenosiły po mokradłach latarenki.
Noc była niebieska, ani ciemna, ani jasna, dokładnie taka sama jak ta tutaj,
27

za jej oknem.
W trwaj � acym kilka minut pół�snie znowu usłyszała te słabe d�zwi�eki. Jakie�s
szepcz � ace głosy.
"Czy oczekiwany wkrótce si�e pojawi?"
Takie wła�snie słowa wypowiadały szeptem te głosy. A mo�ze jej si�e tylko zdawało?
"Przez setki lat czekali�smy, czekali�smy, czekali�smy". Czy słyszała co�s jeszcze
o zaczarowanym ludzkim dzieci�eciu?
Nie była w stanie sobie tego przypomnie�c. Senne marzenie rozproszyło si�e
i rozwiało.
Tiril odwróciła si�e do �sciany i oparła dło�n na boazerii. Jaka jedwabista powierzchnia,
ile w niej �zycia. Jak dło�n przyjaciela. Przesuwała r�ek � a po drewnie.
Jestem teraz taka szcz�e�sliwa. Mam Móriego. I Nera. I odnalazłam matk�e, któr � a
z ka�zdym dniem bardziej lubi�e.
A mimo to nie czuj�e si�e bezpieczna.
Oczekuj�e dziecka Móriego. To szcz�e�scie tak wielkie, �ze czasami o mało si�e nie
udusz�e łzami rado�sci. Zwłaszcza ze ju�z od dawna zaakceptowałam to male�nstwo.
Dlaczego wła�snie to cudowne oczekiwanie miesza si�e z rozdzieraj � acym serce
l�ekiem?

Rozdział 5
Wielki Mistrz Zakonu �Swi�etego Sło�nca ponownie znajdował si�e w domu po
spotkaniu w po�swi�econych Sło�ncu salach. Od brata Lorenza wci � a�z nie było �zadnych
wiadomo�sci. Dlatego musiał raz jeszcze wezwa�c ksi�e�zn�e Theres�e.
Tiril Dahl ju�z nie odpowiadała na jego wołania. Zreszt � a szczerze mówi � ac nigdy
tego nie robiła, on jednak czuł, �ze zwi � azek mi�edzy nimi istnieje, ale teraz
jakby ich oddzielał jaki�s mur. Jakby ona ju�z nie słyszała jego wezwa�n. To niepoj
�ete, niewytłumaczalne!
A mo�ze tkwił jaki�s okruch prawdy w tym, co twierdzili Reuss i von Kaltenhelm?
� Ze t�e dziewczyn�e otaczaj � a teraz pot�e�zniejsze siły.
Nonsens! Któ�z by to mógł by�c? Przecie�z wła�snie Wielki Mistrz rozporz � adzał
najwi�eksz � a okultystyczn � a sił � a, jak � a kiedykolwiek zdołał w sobie rozwin � a�c syn
rodzaju ludzkiego. On sam znał si�e najlepiej na takiej akurat magii. Nie mogła
istnie�c �zadna moc, która byłaby w stanie si�e z nim mierzy�c. A mimo to Tiril Dahl
była w jaki�s sposób chroniona, cho�c Mistrz nie mógł sobie wyobrazi�c, w jaki.
Mo�ze dziewczyna umarła?
Nie, nie, to niemo�zliwe, w takim razie byliby zgubieni, wszyscy rycerze �swi � atyni.
To znaczy rycerze Sło�nca; rycerze �swi � atyni to ci, którzy nale�z � a tylko do
ko�scioła.
Ksi�e�zna Theresa natomiast nie miała �zadnej ochrony. Zdołał zauwa�zy�c, �ze ona
odbiera jego wołania. Wci � a�z jednak nie wiedział, gdzie si�e ta kobieta znajduje.
Wielki Mistrz u�zalał si�e nad sob � a. To nieustanne napi�ecie, jakiego wymagało
wzywanie obu kobiet, bardzo nadwer�e�zyło jego siły. Zarówno duchowe, jak
i fizyczne. Musiał to jednak ponawia�c.
Rozpalił kadzidło w małej miseczce. Kilka razy zaci � agn � ał si�e dymem, usiadł
w swoim krze�sle z bardzo wysokim oparciem, skłonił głow�e, splótł r�ece na piersiach
i zamkn � ał oczy z westchnieniem udr�eki. Ze wzgl�edu na siebie najch�etniej
by to wszystko zako�nczył, nie wolno mu było jednak rezygnowa�c, koniecznie musiał
podj � a�c jeszcze jedn � a prób�e. Skoro nie mógł dotrze�c do Tiril, musiał zdoby�c
w zamian jej matk�e.
� Zywił nadziej�e, �ze b�edzie to ju�z ostatni raz. Uparte, głupie baby, które przy-
29

czyniaj � a mu tyle zmartwie�n!
Wonny dym sprawił, �ze Mistrzowi lekko zawirowało w głowie. Koncentrował
si�e na osobie Theresy, starał si�e odsun � a�c od siebie wszelkie inne my�sli.
Pokój, w którym siedział, znikn � ał. Mistrz znajdował si�e teraz w mrocznej pustce,
w której kr�eciła si�e nieustannie jaka�s olbrzymia kula.Wko�ncu dusza Mistrza
przenikn�eła do kuli i zawrót głowy ustał.Wielki Mistrz nie zdawał ju�z sobie sprawy
z tego, gdzie si�e znajduje, �swiadom był tylko jednego. Perliste krople potu
ukazały si�e na jego czole i na górnej wardze, wyszukany materiał, z jakiego wykonana
była jego szata, lepił si�e do ciała. Serce łomotało, zakłócaj � ac cisz�e jego
�swiata, Mistrz bał si�e, �ze to nieszcz�esne serce za chwil�e p�eknie.
Z gardła wydobywały si�e nieokre�slone d�zwi�eki, ale nie był w stanie wypowiedzie
�c ani jednego słowa. Zreszt � a te d�zwi�eki te�z pojawiały si�e wbrew jego woli.
Był wyczerpany do granic wytrzymało�sci t � a potworn � a koncentracj � a. Nie miał
sił, by porusza�c wargami. Raz po raz z gardła z trudem wydobywał si�e charkot.
Sprawiało mu to wielki ból.
Thereeesaaa. . . Thereeesaaa. . .
Z nosa Wielkiego Mistrza ciekła krew, ale on tego nie dostrzegał. Ciało przestało
dla niego istnie�c. Tylko duch był �zywy. I trwał udr�eczony do ostateczno�sci
niebywałym wysiłkiem my�sli.
Serce waliło ci�e�zko jak uderzenia młota. Gdyby kto�s stał na dziedzi�ncu, mógłby
je chyba usłysze�c.
Choood�z! Chod�z, Thereeesaaa, choood�z!
Powietrze w pokoju zdawało si�e tak g�este, �ze Mistrz z trudem oddychał.
W płucach mu �swiszczało.
Gł�eboko w pod�swiadomo�sci Mistrza tkwiło przekonanie: Jeszcze tylko ten
jeden raz! Wi�ecej ju�z by nie zniósł. Nie był przecie�z młody, a te nawoływania
odbijały si�e bole�snie na całym jego organizmie.
Theeereeesaaa!
Nienaturalny szept zawisł w pokoju niczym głuche echo.
Kiedy pierwsze szare smugi brzasku rozja�sniły niebo, ksi�e�zna Theresa si�e ockn
�eła.
Poczuła lodowate zimno na plecach od karku a�z do krzy�za.
Głos!
Pojawił si�e znowu. Powolny, szepcz � acy. Zdawała sobie spraw�e z tego, �ze słyszy
go ju�z jaki�s czas, �ze słyszała jeszcze we �snie, ale nie chciała si�e obudzi�c.
Theresa wzywał głos. Powoli, przeci � agle. Theresa, chod�z!
Teraz nie mogła go ju�z lekcewa�zy�c, nie mogła udawa�c, �ze nie słyszy.
Nic nie pomagało zatykanie uszu r�ekami, bo wołanie rozlegało si�e gdzie�s
w gł�ebi jej jestestwa. Zarówno tam, jak i na zewn � atrz. Jakby docierało do niej
30

z jakiego�s miejsca w górze, mo�ze w dachu albo ze �scian. W ka�zdym razie jego
�zródło znajdowało si�e bardzo daleko st � ad, a mimo to nie mogła si�e oprze�c wra�zeniu,
�ze tkwi w jej głowie.
Głos odezwał si�e znowu. Teraz słów było wi�ecej:
Theresa von Habichtsburg!
Prastara nazwa pierwszego habsburskiego zamku, Habichtsburg, Góra Jastrz�ebi.
Sk � ad Głos mógł zna�c t�e nazw�e?
Wszystko wskazywało na to, �ze Glos posługuje si�e j�ezykiem niemieckim. Albo
przynajmniej jego ojczysty j�ezyk jest blisko z niemieckim spokrewniony.
Glos był taki uwodzicielski. Zagłuszał wszystkie �swiadome my�sli. Budził
w ksi�e�znej poczucie bezpiecze�nstwa, jakby została otulona jak � a�s nieprzenikaln � a
tkanin � a. Jakby mówił: "Je�sli tylko do mnie przyjdziesz, wszystko b�edzie dobrze".
Był dzisiaj bardziej natarczywy i bardziej dobitny ni�z zazwyczaj. Jakby dawał
do zrozumienia, �ze wszystko musi si�e rozstrzygn � a�c teraz albo nigdy. Theresa, która,
słyszała wołania od jakiego�s czasu przez sen, nie mogła zrozumie�c, dlaczego
nie jest w stanie spełni�c polecenia Głosu. Miał on przecie�z sił�e, dokładnie tak samo
jak jej ojciec i dziadek. Im była powolna we wszystkim, nie pytaj � ac dlaczego.
Posłusze�nstwo wobec starszych było w niej gł�eboko zakorzenione.
Raz jeszcze Głos wezwał j � a, by przyszła. Brzmiało to usypiaj � aco, oszałamiaj
� aco, czyniło j � a bezwoln � a.
Takwyszeptała sama do siebie.
Wtedy nadeszły całkiem inne słowa:
Theresaaa, gdzie ty jeste�s?
Tutaj odparła sennie. Tutaj jestem.
Głos był poirytowany. Zniecierpliwiony. Chciał wiedzie�c, gdzie dokładnie.
Na to pytanie Theresa odpowiedzie�c nie mogła, była bowiem kompletnie oszołomiona,
a podczas tej podró�zy zatrzymywali si�e tylekro�c, w tylu ró�znych miejscach,
�ze nie byłaby w stanie okre�sli�c, gdzie si�e znajduj � a akurat teraz. Odpowiedziała
tylko:
Zaraz przyjd�e.
I zacz�eła si�e ubiera�c.
Zawsze b � ad�z posłuszna dorosłym. To pierwsze przykazanie jej dzieci�nstwa.
Trzej słu�z � acy brata Lorenza przenie�sli wszystkie baga�ze na pokład łodzi, która
miała zawie�z�c ich do Szwecji. Stamt � ad drog � a l � adow � a zamierzali pod � a�zy�c do
Norwegii.
Słu�z � acy zostali dobrani niezwykle starannie; jeden z nich pochodził z północnych
krajów i dzi�eki temu mógł by�c tłumaczem na barbarzy�nskiej ziemi.
Lorenzo stał przy relingu i dygotał z zimna, chocia�z miał na sobie ciepły sweter,
który dała mu �zona, i jeszcze wiele innych ubra�n. Morze było ohydnie szare,
31

pokryte spienionymi sztormowymi falami. Lorenzo przymocował kapelusz szalikiem
zawi � azanym pod brod � a i walczył jak mógł o zachowanie godnego wygl � adu,
mimo �ze opatulił si�e w niemal wszystko, co miał, a na dodatek ciekło mu z nosa.
Był to ostatni w tym roku statek przez cie�snin�e. Przy tamtym brzegu zaczynał
si�e ju�z kła�s�c lód.
Lorenzo t�edy nie b�edzie mógł wróci�c wcze�sniej ni�z, dopiero z nadej�sciem
wiosny. Był w�sciekły, ale có�z mógł na to poradzi�c? Rozkaz to rozkaz, nikt nie
odmawia Mistrzowi.
Tłumacz dyskutował gor � aczkowo z jakim�s wysokim członkiem załogi. Na kei
zaczynano odwi � azywa�c cumy.
Signore Lorenzo. . . tłumacz był podniecony.
Tak, co si�e stało?
Ten człowiek powiada, �ze ksi�e�zna Theresa wraz z orszakiem pojechała
znowu na południe.
Co takiego? rykn � ał Lorenzo i poczuł, �ze z gniewu twarz robi mu si�e
purpurowa.
Stateczek powoli odpływał od kei.
Zatrzymajcie si�e!krzykn � ał Lorenzo.Nakazuj�e wam zatrzyma�c łód�z!
Musz�e zej�s�c na l � ad!
Przekl�ete babsko! Czy ona sama nie wie, czego chce?
Szyper nie miał ochoty słucha�c polece�n Lorenza. Łód�z była szwedzka, miała
przed sob � a ostatni kurs w tym sezonie, szyper chciał wraca�c do domu i nie miał
czasu na zabawy.
Nakłonienie kapitana "do rozs � adku" kosztowało Lorenza połow�e zawarto�sci
jego podró�znej kasy. I, oczywi�scie, mnóstwo czasu pochłon�eło ponowne wyładowanie
wszystkiego, co nale�zało do Włochów.
Potem Lorenzo znowu stracił bardzo wiele czasu na odszukanie zamku Gottorp,
gdzie jednak Theresy nie było od wielu tygodni i dok � ad ona sama nigdy ju�z
nie chciała wraca�c. Uzyskał w zamian informacj�e, �ze ksi�e�zna zamierzała pr�edzej
czy pó�zniej powróci�c do swojej ojczyzny, czyli do Austrii.
No có�z, powinien by�c przynajmniej wdzi�eczny losowi, �ze w por�e pozwolił mu
zawróci�c na południe. Lorenzo jednak wszystko widział w ponurych barwach.
Czuł si�e pokonany i oszukany.
Mimo wszystko trafił na trop, chocia�z bardzo si�e spó�zniał. Do�s�c łatwo było
porusza�c si�e �sladami Theresy z gospody do gospody. Wsz�edzie ludzie j � a pami�etali,
zreszt � a osoba z takim eleganckim ekwipa�zem, podró�zuj � aca ze specjalnym
orszakiem, nie mo�ze si�e przemkn � a�c nie zauwa�zona.
Nic jednak nie pomagało. Lorenzo był zły. Bardzo, bardzo zły. Je�sli kiedykolwiek
w jego duszy go�sciła lito�s�c, to teraz nie został po niej najmniejszy nawet
�slad. Nikt nie mo�ze sobie kpi�c z brata Lorenza!

Rozdział 6
Kiedy Tiril i Móri siedzieli rano przy �sniadaniu w głównej izbie gospody,
przybiegła pokojówka Theresy. Jej twarz wyra�zała gł�ebokie zmartwienie i poczucie
winy.
Zaspałam dzisiaj, sama nie wiem, jak to si�e mogło sta�c mówiła zgn�ebiona.
A kiedy si�e obudziłam, jej wysoko�s�c ju�z wstała. Czy ksi�e�znej pani tu
nie ma?
Nie. I wcale jej dzisiaj nie widzieli�smy!
Przesłuchania wo�znicy i dwóch słu�z � acych, którzy towarzyszyli ksi�e�znej, do
niczego nie doprowadziły. Rozmowy z tutejszymi lud�zmi tak�ze nie. Dopóki nie
porozmawiali z jedn � a z dziewcz � at kuchennych, które zaczynaj � a sw � a prac�e najwcze
�sniej.
Otó�z ta wła�snie dziewczyna stała przy oknie na pi�eterku wyjmowała ze skrzynek
zmarzni�ete pelargonie. Wtedy zobaczyła, �ze ta "pi�ekna pani" wychodzi przez
główne drzwi. Nie rozwidniło si�e jeszcze całkiem, ale dziewczyna gotowa była
przysi�ega�c, �ze widziała wła�snie ksi�e�zn�e. Pi�ekna pani miała na sobie płaszcz podró
�zny, a kiedy wyszła z domu, przez chwil�e stała na schodach, jakby si�e wahała.
Potem skierowała wzrok ku południowi i szybkim krokiem ruszyła w stron�e bramy.
Po chwili znikn�eła na drodze.
Dziewczyna my�slała, �ze elegancka pani nie mo�ze spa�c i chciała si�e troch�e
przespacerowa�c.
Na drodze, powiadasz. Ale tutaj jest kilka dróg. Na której?
Słu�z � aca podeszła do okna i pokazała.
To znaczy na południe? zapytał Móri.
Dziewczyna sprawiała wra�zenie zakłopotanej.
Nie. Ja tylko widziałam, jak pani szła do du�zej krzy�zówki. A w któr � a stron�e
poszła stamt � ad, to nie wiem.
W stron�e domu, do Wiednia? zastanawiała si�e Tiril.
Tego nie mo�zemy wiedzie�c odparła zaufana pokojówka Theresy.
Teraz jeste�smy koło Hochstadt. Droga na Wiede�n, a tak�ze do K�rnten, gdyby jej
wysoko�s�c chciała pój�s�c do Theresenhof, prowadzi na wschód. Ale nie wiemy,
33

któr � a drog�e jej wysoko�s�c wybrała.
A dok � ad prowadzi ta droga, która od krzy�zówki biegnie na południe?
zapytał Móri.
Wo�znica i karczmarz zawołali jeden przez drugiego:
W stron�e Szwajcarii.
Ale moja mama nic o tym nie wie. Ona chciała si�e tylko przej�s�cpowiedziała
Tiril.
W�srodku nocy? No tak, o �swicie. . . Mimo wszystko bardzo mnie to martwi
rzekł Móri.
Jeden ze słu�z � acych wtr � acił:
Jej wysoko�s�c mo�ze si�e sta�c ofiar � a napadu.
Nie s � adz�e zaprzeczył Móri w zamy�sleniu. Odwrócił si�e do słu�z � acego.
Pojechałby�s ze mn � a? I mo�ze jeszcze kto�s z gospody? Po�zyczycie nam koni?
Naturalnie!
Karczmarz pospiesznie załatwił wszystko, o co Móri prosił. Znalazły si�e nawet
pistolety dla niego i dla chłopca stajennego, który miał mu towarzyszy�c. Sługa
ksi�e�znej miał własn � a bro�n.
No i Neropowiedział na koniec Móri.On jest wa�zny. Znajd�zcie zaraz
jak � a�s cz�e�s�c ubrania ksi�e�znej, co�s, co nosiła blisko ciała. Mo�ze koszul�e, w której
spała ostatniej nocy?
Pokojówka przyniosła niebywale eleganck � a nocn � a koszul�e z najdelikatniejszego
jedwabiu, zdobion � a koronkami.
Teraz okazało si�e, �ze z psem b�edzie kłopot. Nie mogli mu powiedzie�c: "Szukaj
Theresy", bo rzadko słyszał to imi�e. "Ksi�e�zna" brzmiało jako�s bezosobowo. Jak
najcz�e�sciej si�e do niej zwracali?
My przewa�znie mówili�smy "wasza wysoko�s�c"o�swiadczyła pokojówka
niepewnie.
Tego musieli si�e trzyma�c. Ch�etny do pomocy, ale całkiem zdezorientowany
Nero w � achał nocn � a koszul�e ksi�e�znej, a Móri powtarzał:
Odszukaj wasz � a wysoko�s�c, Nero!
Tiril pomagała jak mogła, przestraszona, �ze jej ukochany pies nie dorósł do
takiego zadania. Nigdy przecie�z jeszcze czego�s takiego nie robił.
Nero, znajd�z wasz � a wysoko�s�c! Spróbuj, Nero!prosiła.
Pies spogl � adał to na jedno, to na drugie, w � achał nocn � a koszul�e, z przej�eciem
machał ogonem, ale zdaje si�e niewiele z tego wszystkiego rozumiał. Trwało tak,
dopóki Tiril nie wpadła na znakomity pomysł, który szczerze mówi � ac powinien
był komu�s przyj�s�c ju�z dawno do głowy, nakłoniła psa, by w � achał �slady na schodach.
Szukaj, szukaj! mówiła zach�ecaj � aco. Znajd�z wasz � a wysoko�s�c! Szukaj,
szukaj! Tutaj! Tu jest �slad jej cienkich obcasów, spójrz tutaj, Nero!
34

Nareszcie odezwał si�e pierwotny instynkt my�sliwski. Pies uniósł ogon i poczuł
si�e niesłychanie wa�zny. Nagle ruszył przed siebie do bramy i dalej drog � a.
Pochwycił trop!
� Swietnie! powiedział Móri do zebranych. Ale min�eło wiele godzin.
Ksi�e�zna musiała zaj�s�c daleko. Mówiła�s, �ze wygl � adała na zdecydowan � a? zapytał
słu�z � acej.
Tak, bardzo odparła dziewczyna. Jakby spieszyła si�e na jakie�s spotkanie.
Tego si�e wła�snie bałem mrukn � ał Móri z gorycz � a. Ruszajmy, zanim
nasz znakomity pies zniknie nam z oczu!
Musiała i�s�c bardzo szybko, zaszła bowiem naprawd�e daleko. Dalej ni�z id � acy
jej �sladem si�e spodziewali.
Wybrała drog�e na południe i wszystko wskazywało, �ze uczyniła to bez wahania.
Poszła traktem prowadz � acym w stron�e Szwajcarii.
Czego jej wysoko�s�c tam szuka?zastanawiał si�e słu�z � acy.
Móri nie odpowiedział. Nie chciał zdradza�c, �ze droga, któr � a ksi�e�zna poszła,
prowadzi w kierunku, sk � ad odzywa si�e Głos.
Gdyby to było mo�zliwe, pozwoliłby jej i�s�c dalej, a�z do miejsca, w którym
znajduje si�e zło. Tym sposobem odnalazłby �zródło.
Ale nie mógł tego zrobi�c tej delikatnej, kruchej kobiecie, która w �zyciu musiała
si�e tyle nacierpie�c.
Znajdowali si�e w niebywale pi�eknej dolinie z pot�e�znymi masywami górskimi
na horyzoncie. Tam j � a znale�zli.
Nero zobaczył ksi�e�zn�e pierwszy i pomkn � ał ku niej niczym armatnia kula.
Widzieli z daleka, jak niedu�za kobieca figurka spiesznie posuwa si�e naprzód,
�swiadoma celu, nie wahaj � ac si�e. Ksi�e�zna potykała si�e niekiedy ze zm�eczenia, lecz
niestrudzenie szła dalej.
Radosne powitanie Nera o mało nie powaliło Theresy na ziemi�e. Widzieli,
�ze si�e zatrzymała i próbowała pogłaska�c psa, ale to jej si�e nie udało, bo zwierz�e
dosłownie, ta�nczyło dookoła niej. Kiedy trzej m�e�zczy�zni podjechali do ksi�e�znej,
rozgl � adała si�e zaskoczona i przestraszona, jakby nie wiedziała, kim s � a. Zeskoczyli
z koni.
Móri? Co ty tu robisz? I Nero. . . i wy wszyscy?
Ksi�e�zno, droga przyjaciółko, musi pani zawróci�c do gospody. Tam czeka
Tiril.
Tiril? Och, tak, moje ukochane dziecko. Ale, widzisz, ja musz�e i�s�c dalej.
Zabierz Tiril do Theresenhof, ja natomiast musz�e najpierw i�s�c, załatwi�c pewn � a
spraw�e.
Dok � ad? zapytał Móri niespokojnie.
35

Jak to dok � ad?zdziwiła si�e ksi�e�zna.Wtamt � a stron�epokazała przed
siebie na południe.No, dobrze ju�z, Nero, widz�e, �ze jeste�s. . .
Móri postanowił wprowadzi�c obu m�e�zczyzn w spraw�e, powiedział im o Głosie,
który mo�ze mami�c ludzi. Patrzył bezradnie na swoich dwóch pomocników.
B�edzie najlepiej, wasza wysoko�s�c, je�sli teraz wszyscy zawrócimy powiedział
delikatnie słu�z � acy.
Pó�zniej. Teraz musz�e. . . by�c posłuszna, ja musz�e. . .
Móri poło�zył ksi�e�znej r�ece na ramionach i spojrzał jej gł�eboko w oczy.
Wasza wysoko�s�c, stało si�e wła�snie to, o czym rozmawiali�smy wczoraj wieczorem.
Głos zdobył przewag�e nad pani � a.
Próbowała mu si�e wyrwa�c.
Ale ja musz�e. . .
Głos jest niebezpieczny, ksi�e�zno. Stoi za nim pot�e�zna siła, której jeszcze
nie znamy. Wcze�sniej Głos próbował zdoby�c władz�e nad Tiril, twoj � a niewinn � a
córk � a, pani.
Tirilj�ekn�eła ksi�e�zna.Nie, jej nie wolno mu skrzywdzi�c! To niech ju�z
raczej we�zmie mnie, ja si�e po�swi�ec�e, zrobi�e, co Głos chce, pójd�e do niego.
Czy pani tego nie rozumie? zapytał Móri, wci � a�z mocno przytrzymuj � ac
te�sciow � a. On tego wła�snie pragnie. Chce zdoby�c pani � a i by�c mo�ze za pani
po�srednictwem co�s jeszcze osi � agn � a�c.
Theresa otrz � asn�eła si�e ze zoboj�etnienia, w jakim do niedawna trwała, nastawiona
jedynie na to, by spełni�c rozkaz. Teraz wybuchn�eła gło�snym płaczem i szlochała
rozdzieraj � aco.
On mnie przyci � aga, nakazuje mi, ja nie chc�e, ale co mam robi�c? Nie mam
siły si�e opiera�c!
Móri zwrócił si�e do towarzysz � acych mu m�e�zczyzn.
Czy mo�zecie przez chwil�e przytrzyma�c jej wysoko�s�c? Ja musz�e przygotowa
�c co�s, co pomo�ze ksi�e�znej wyrwa�c si�e spod tych czarów i powróci�c do rzeczywisto
�sci.
Nie! j�ekn�eła Theresa.
Owszem, wasza wysoko�s�c, to niezb�edne! To bardzo dobry ochronny znak.
Co prawda na pani � a nie zostało rzucone �zadne przekle�nstwo, ale znak chroni równie
�z przed t � a magi � a, której ksi�e�zna podlega.
Theresa w dalszym ci � agu protestowała.
Nie dałe�s przecie�z niczego takiego Tiril, dlaczego wi�ec dajesz mnie?
Poniewa�z pani została zaatakowana gwałtowniej ni�z Tiril. Ona zdołała si�e
przeciwstawi�c Głosowi, pani poszła na wezwanie.
36

Móri wyj � ał magiczn � a run�e zawieszon � a na rzemieniu, wło�zył amulet ksi�e�znej
na szyj�e i schował go pod bluzk�e.
Theresa najpierw zacz�eła si�e wyrywa�c, po chwili jednak przycichła i uspokoiła
si�e. Ze zdziwieniem, jakby si�e ockn�eła z zamroczenia, patrzyła na zebranych.
Co ja zrobiłam? Musiałam by�c zaczarowana, bo wcale nie zamierzałam
nigdzie chodzi�c, nie chciałam tego, ale nie mogłam si�e przeciwstawi�c.
To nie pani wina, ksi�e�zno rzekł Móri serdecznie. Ale jak jest teraz?
Czy nadal słyszy pani wezwanie?
Ksi�e�zna nasłuchiwała, wci � a�z z tym zakłopotanym, zmartwionym wyrazem
twarzy.
Słysz�e je jakby we mnie, wewn � atrz odparła niepewnie. Zanim dałe�s
mi t�e. . . run�e, słyszałam nakaz rozlegaj � acy si�e dono�snie gdzie�s w przestworzach,
grzmi � acy, przyzywaj � acy. . .
Tak samo słyszeli�smy Tiril i ja powiedział Móri.
Ale teraz słysz�e go tylko w moim wn�etrzu.
Ksi�e�zna stała bez ruchu, wsłuchana w siebie. Cała grupka znajdowała si�e teraz
po�srodku drogi w pi�eknej dolinie. Nero wpadł na trop zaj � aca i przestał si�e
przejmowa�c lud�zmi, ale akurat teraz nikt nie miał czasu, �zeby go szuka�c. Dwaj
m�e�zczy�zni w zdumieniu słuchali rozmowy, jak � a jej wysoko�s�c prowadziła z tym
dziwnym czarownikiem na temat spraw, których absolutnie nie pojmowali. Tak,
bo byli przekonani, �ze Móri jest czarownikiem, lepszego okre�slenia dla jego zdolno
�sci nie potrafili znale�z�c.
To niedobrze, �ze wasza wysoko�s�c w dalszym ci � agu słyszy wołanie mówił
Móri z naciskiem. Obawiam si�e, �ze b�edzie pani musiała przej�s�c przez to
samo, co Tiril. I powinno si�e to dokona�c teraz, natychmiast, gdy moc wezwania
została osłabiona przez run�e.
Theresa przełkn�eła �slin�e.
37

Ty my�slisz. . . B�edziesz musiał mnie osłoni�c ochronn � a tarcz � a?
Runa zdołała ju�z wytworzy�c taki pier�scie�n bezpiecze�nstwa.
Ksi�e�zna zbladła.
Poprosisz o pomoc swych towarzyszy? szepn�eła.
Tak. B�edziesz, pani, w stanie spojrze�c na nich?
Je�sli b�ed�e zmuszona.
Niestety, to konieczne.
Skin�eła głow � a.
Dla Tiril, prawda?
Wła�snie.
Dla Tiril gotowa jestem zrobi�c wszystko. Tyle musz�e jej wynagrodzi�c.
Prosz�e teraz nie my�sle�c o wynagradzaniu. Tiril wybaczyła pani ju�z dawno
temu.
W takim razie uczyni�e to z miło�sci.
Móri u�smiechn � ał si�e.
Tak b�edzie najlepiej. Ale wy dwaj. . . zwrócił si�e do obu m�e�zczyzn.
Mo�ze najlepiej by było, �zeby�scie ju�z wyruszyli w stron�e domu. I nie ogl � adajcie
si�e.
Chłopak z gospody zbladł, ale słu�z � acy ksi�e�znej rzekł stanowczym głosem:
Obiecałem, �ze b�ed�e słu�zył mojej pani, i nie opuszcz�e jej, kiedy nadchodz � a
trudne chwile.
Dzi�ekuj�e ci, Teobaldzie szepn�eła ksi�e�zna.
W takim razie ja tak�ze zostaj�e oznajmił chłopak stajenny. W ko�ncu
człowiek jest te�z troch�e ciekawy.
Móri zd � a�zył ju�z im opowiedzie�c o swoich niepospolitych zdolno�sciach, a �ze
towarzyszy mu kto�s czy co�s niewidzialnego, sami zdołali stwierdzi�c.
W pobli�zu nie było �zadnych zabudowa�n, zagajniki zamykały widok z obu
stron. Móri miał nadziej�e, �ze nikt nie pojawi si�e nieoczekiwanie na drodze, w ko�ncu
pora była zbyt wczesna na jakichkolwiek w�edrowców.
Musz�e was uprzedzi�c, �ze wcale nie jest takie pewne czy wy dwaj cokolwiek
dostrze�zecie powiedział Móri bardzo spokojnym głosem. W normalnych
warunkach na pewno nie byłoby to mo�zliwe, ale teraz przywołam duchy
i wszystko mo�ze by�c du�zo wyra�zniejsze, równie�z dla was. Wasza wysoko�s�c natomiast
musi je zobaczy�c, dlatego prosz�e wzi � a�c w r�ek�e magiczn � a run�e. I prosz�e
wyci � agn � a�c j � a przed siebie.
Theresa z wahaniem uj�eła t�e sam � a run�e, któr � a kiedy�s w Bergen przez pomyłk�e
wzi�eła Tiril, i wtedy przed jej oczyma ukazały si�e duchy.
To jest tak zwana runa duchów wyja�snił Móri. Trzymaj � ac j � a w r�ece
zobaczy pani to, co na ogół przed nami zakryte.
Theresa nie miała odwagi spojrze�c przed siebie. Stała i z uporem wpatrywała
si�e w run�e, ale k � atem oka dostrzegła, �ze na drodze zaroiło si�e od tamtych. . .
38

Słyszała, jak dwaj słu�z � acy z wysiłkiem wci � agaj � a powietrze. "Widzisz co�s?"
zapytał jeden z nich. "Tak, widz�e jakie�s cienie na drodze"odpowiedział drugi.
Ale to, co widziała Theresa, to nie były cienie. Te stworzenia, które majaczyły
jej przed oczyma, były rzeczywiste.
Jedn � a istot�e rozpoznawała dokładnie. Jakie�s budz � ace groz�e zwierz�e, które
przebiegło obok niej. Tiril opowiadała o Zwierz�eciu, którego rany goi współczucie,
wyrozumiało�s�c i troskliwo�s�c. Theresa nie była wprost w stanie na nie patrze�c,
ale w jej oczach pojawiły si�e łzy gł�ebokiego współczucia.
O, mój przyjacieluszepn�eła. Mój nieszcz�esny przyjacielu!
Pozostali towarzysze Móriego stali odwróceni od niej plecami. Dlatego w ko�ncu
odwa�zyła si�e podnie�s�c oczy.
Była wdzi�eczna losowi, �ze widzi je tylko od tyłu, dostrzegała przede wszystkim
podarte ubrania, skołtunione włosy i owrzodzone r�ece. Niektóre z tych istot
w niewielkim tylko stopniu przypominały ludzi, tak jak ta biało�zółta posta�c, która
musiała by�c Nidhoggiem. Dwie bardzo urodziwe kobiety ostro kontrastowały
z ogóln � a brzydot � a.
A wi�ec Móri i Tiril mówili prawd�e. Ona im, oczywi�scie, wierzyła, ale gdzie�s
w gł�ebi duszy wszystko si�e burzyło przed przyj�eciem tego do wiadomo�sci. Mimo
�ze zawsze w obecno�sci Móriego ogarniał j � a jaki�s dziwny nastrój, co�s nieokre�slonego,
nie ufała własnym odczuciom, wmawiała sobie, �ze to tylko przywidzenia.
Ale teraz wszystko si�e sprawdzało. To j � a otaczały tajemnicze istoty, pozostali
�zywi ludzie znajdowali si�e poza obr�ebem kr�egu utworzonego przez duchy. Theresa
wiedziała, �ze i Móri, i Nero s � a chronieni, słu�z � acym za�s �zadna ochrona nie jest
potrzebna.
Towarzysze Móriego unosili ramiona. Wstrz � a�sni�eta i przera�zona Theresa słyszała
ich zakl�ecia, magiczne formułki i co�s, co okre�sliłaby jako anatem�e, wyklinanie
lub rzucanie przekle�nstwa. Powietrze rozbrzmiewało obcymi, niezrozumiałymi
j�ezykami, słyszała, �ze wołanie przeciwnika słabnie, staje si�e jakby bardziej
przytłumione, pozbawione siły. Głos wci � a�z jeszcze walczył, starał si�e unika�c spadaj
� acych na�n zakl�e�c i magicznych formułek, ale ona miała tak wielk � a ochron�e, �ze
musiał ust � api�c.
Sługa ksi�e�znej i chłopiec z gospody skulili si�e na ziemi, obejmuj � ac głowy
r�ekami. Rozszalała si�e wichura, szarpała lud�zmi, jakby chciała zerwa�c z nich
ubrania i powyrywa�c im włosy. Theresa najch�etniej zacz�ełaby krzycze�c z całych
sił i uciekła st � ad, ale znowu dała o sobie zna�c samodyscyplina, jak � a wyrobiono
w niej w latach dzieci�nstwa. Stała wyprostowana, sama na drodze w tym budz � acym
groz�e kr�egu. Tylko jej przera�zone oczy mówiły, co czuje naprawd�e. � Sciskała
magiczn � a run�e zawieszon � a na szyi.
I to jest �swiat mojej córki, my�slała z bólem. Do�swiadcza spotkania z nim poprzez
Móriego, ale nie mam poj�ecia jak cz�esto. Czy powinnam była jej zabroni�c
mał�ze�nstwa z tym islandzkim czarnoksi�e�znikiem?
39

Nagle uderzyła j � a inna my�sl: Głos nie miał nic wspólnego z Mórim. Duchy
nie wiedziały, do kogo nale�zy. Głos zaatakował Tiril i uczynił to, mimo �ze Móri
był przy niej. Teraz chciał zaatakowa�c równie�z j � a, Theres�e. Bez Móriego i jego
towarzyszy zarówno ona, jak i jej córka byłyby bezpowrotnie stracone.
Wołania nie było ju�z słycha�c. Duchy zako�nczyły swoje przekle�nstwa w wielkim
crescendo, co sprawiło, �ze ksi�e�znej o mało nie pop�ekały b�ebenki.
Potem zaległa cisza.
Z poczuciem ulgi Theresa opu�sciła ramiona.
Dzi�eki szepn�eła.
Móri u�smiechn � ał si�e krzywo.
Prosz�e pu�sci�c run�e, któr � a trzyma pani w lewej r�ece, to nie b�edzie pani
musiała ju�z na nich patrze�c!
Ksi�e�zna wyprostowała si�e.
Nie!powiedziała stanowczo.Ja chc�e na nich patrze�c. Chc�e ka�zdemu
z nich podzi�ekowa�c za pomoc.
Nastała długa chwila ciszy, Móri, zaskoczony, spogl � adał na ksi�e�zn�e z niedowierzaniem.
One s � a przecie�z przyjaciółmi Tiril, prawda?
Owszem, to prawdziwi przyjaciele.
Wi�ec pozwól mi spojrze�c im w twarze, istotom z dawno minionego czasu,
z nie znanych dalekich miejsc i z nie znanych sfer.
Przybysze stali w bezruchu, po chwili wszyscy zacz�eli si�e odwraca�c w stron�e
ksi�e�znej.
Theresa z trudem przełykała �slin�e i bardzo si�e starała, by nie zacz � a�c �załowa�c
swojej odwa�znej decyzji. Zwierz�e widziała ju�z przedtem. Teraz patrzyła na dług
� a, blad � a twarz istoty imieniem Nidhogg z jego wystaj � acymi kłami, długimi jak
palce, na odpychaj � ac � a posta�c Ducha Utraconych Nadziei, na Nauczyciela, dwie
pi�ekne, smutne kobiety, na Hraundrangi-Móriego, ducha imieniem Pustka, ledwo
majacz � acego na drodze, oraz na jak � a�s posta�c w mnisim habicie. . .
Kim wy jeste�scie? zwróciła si�e do owej postaci. Tiril i Móri o was
nie mówili.
Móri odpowiedział:
To pani duch opieku�nczy, ksi�e�zno.
Theresa odruchowo skłoniła głow�e.
Dzi�eki za wasze wsparcie, szary bracie powiedziała cicho. I dzi�eki
wam wszystkim! Dzi�ekuj�e ka�zdemu z osobna, przyjmijcie moje najpokorniejsze
dzi�eki za wszystko, co�scie zrobili dla mojej córki i dla mego zi�ecia, Móriego!
Wyprostowała si�e z u�smiechem.
Oczywi�scie, mieli�smy duchy i w Hofburgu, i w innych zamkach nale�z � acych
do rodziny, ale ja osobi�scie nigdy �zadnego nie widziałam i nie wierzyłam w nie.
Natomiast wasza obecno�s�c zdaje si�e by�c czym�s tak naturalnym, �ze wcale si�e was
40

nie boj�e. Zupełnie nie mam poczucia czego�s nadprzyrodzonego, je�sli rozumiecie,
co mam na my�sli.
Nauczyciel skin � ał głow � a.
To był dla nas zaszczyt wspiera�c pani � a, ksi�e�zno. I to nie z powodu pani
wysokiej pozycji w �swiecie, lecz dla pani gor � acego i szlachetnego serca. Móri
wybrał wspaniale zarówno �zon�e, jak te�sciow � a!
Dzi�ekuj�e! Móri i Tiril opowiadali mi o was i teraz widz�e, �ze kogo�s, tu brak.
Kobiety ducha opieku�nczego.
To duch opieku�nczy Móriego. Dzi�s nie było tu dla niej zaj�ecia.
No tak, zamiast niej przybył mój szary brat, prawda?
Wła�snie!
Wi�ec teraz ju�z mnie wi�ecej Głos nie dosi�egnie?
Nie, ale trzeba uwa�za�c na inne niebezpiecze�nstwa! Te złe siły nie poddaj � a
si�e tak łatwo.
Czego one od nas chc � a?
Tego nie wiemy. To jaka�s wielka czarodziejska siła. Jest w stanie ukry�c
i siebie, i swoje zamiary.
Theresa raz jeszcze podzi�ekowała za pomoc i niemal niech�etnie pu�sciła magiczn
� a run�e. Towarzysze Móriego znikn�eli i ludzie mogli ruszy�c w drog�e powrotn
� a do gospody. Theresa wsiadła na konia swego sługi, on za�s usadowił si�e za
chłopcem stajennym.
Jechali w milczeniu.

Rozdział 7
Miało si�e ju�z ku południowi, postanowili wi�ec, �ze dzi�s nie pojad � a dalej i jeszcze
jedn � a noc sp�edz � a w gospodzie pod Hochstadt. Theresa potrzebowała odpoczynku
po wielkim wysiłku fizycznym i psychicznym.
Wieczorem jednak o mało nie doszło do katastrofy.
Sko�nczyli kolacj�e, ale zarówno gospodarze, jak i go�scie siedzieli jeszcze przy
stole i rozmawiali. Tyle si�e przecie�z wydarzyło, nie co dzie�n te�z zatrzymywali si�e
w gospodzie go�scie ksi � a�z�ecego rodu.
Prosz�e mi powiedzie�c, wasza wysoko�s�c zwrócił si�e Móri do ksi�e�znej.
Prosz�e mi powiedzie�c, dok � ad wła�sciwie pani szła? Owszem, wiem, �ze to było
wezwanie Głosu, ale dok � ad konkretnie?
Do Sankt Gallen odpowiedziała bez wahania.
Sankt Gallen nale�zy do szwajcarskiego zwi � azku kantonów wtr � acił gospodarz.
Ksi�e�zna miała przed sob � a dalek � a drog�e.
Akurat w tym momencie w pełnym galopie wjechał na dziedziniec parobek,
który załatwiał jakie�s interesy na północy. Zeskoczył z konia i wpadł do izby,
gdzie przy stole siedziało całe towarzystwo.
W drodze do domu wyprzedziłem jaki�s bardzo elegancki ekwipa�z
o�swiadczył zdyszany. Lada chwila tu b�ed � a. Udało mi si�e zajrze�c do powozu,
siedział tam wytworny pan z blizn � a na twarzy i z rozci�etym uchem. Dokładnie
tak jak pa�nstwo opisywali człowieka, który pa�nstwa prze�sladuje.
Wszyscy zerwali si�e od stołu.
Dzi�ekuj�e ci, mój przyjacielu powiedziała ksi�e�zna do parobka. Wynagrodz
�e ci�e za to sowicie. Ukryjcie jak najszybciej nasz powóz! Tiril, Móri i ja
pójdziemy do naszych pokojów i nie b�edziemy si�e pokazywa�c. Pozostali otrzymaj
� a dokładne instrukcje. . . Tiril, we�z ze sob � a Nera! I owi � a�z mu pysk, �zeby nie
szczekał.
Karczmarz i jego mał�zonka byli troch�e zaniepokojeni, jako ludzie bardzo religijni
starali si�e unika�c kłamstwa. Ten problem jednak rozwi � azano z łatwo�sci � a.
Brat Lorenzo wygl � adał dosy�c gro�znie, kiedy wkroczył do izby wraz ze swoim
orszakiem.
42

U drzwi przywitała go pokojówka Theresy, zapraszaj � ac pokornie w swoje progi.
Pokoje dla wszystkich na noczarz � adził Lorenzo władczym tonem, a tłumacz
przeło�zył jego słowa na niemieckiI wystawi�c na stół wszystko, co macie
najlepszego! Niech wasi parobcy zajm � a si�e powozem i ko�nmi i niech nam przygotuj
� a �swie�ze konie na jutro rano. Zrozumiała�s, kobieto?
Pa�nskie maniery nie bardzo pokojówce zaimponowały. Ukłoniła si�e lekko.
Wszystko b�edzie tak, jak sobie wasza miło�s�c �zyczy.
Wyniosły ruch głowy brata Lorenza miał oznacza�c: Spróbujcie tylko si�e nie
podporz � adkowa�c!
Zacierał dla rozgrzewki r�ece przy kominku, a po chwili zapytał z udawan � a
oboj�etno�sci � a:
Czy mieli�scie ostatnio jakich�s wysoko postawionych go�sci?
My cz�esto miewamy wytwornych go�sci odpowiedziała pokojówka, która
�swietnie posługiwała si�e miejscowym dialektem, bowiem gospoda znajdowała
si�e niedaleko od austriackiej granicy. Czy wielmo�zny pan ma na my�sli kogo�s
konkretnego?
Lorenzo wbił w ni � a oczy.
Chodzi mi o ksi�e�zn�e Theres�e von Holstein-Gottorp. Zatrzymywała si�e
u was?
A, ksi�e�zna! Jaka�z to wytworna dama! Jej wysoko�s�c bawiła u nas nie dalej
jak wczoraj.
Paskudny u�smieszek wykrzywił twarz Lorenza.
Ach, tak? I dok � ad udała si�e od was? W stron�e Wiednia, nieprawda�z?
Nie, wasza miło�s�c. Ksi�e�zna jedzie do Sankt Gallen.
Uzgodniono bowiem, �ze pokojówka tak wła�snie powie.
Lorenzo drgn � ał gwałtownie.
Do Sankt Gallen?
Tak, wasza miło�s�c. I bardzo jej si�e spieszyło.
Lorenzo stał pogr � a�zony w my�slach. Jego twarz przybrała podst�epny wyraz,
ale był to te�z wyraz zadowolenia.
Sankt Gallen, powiadasz? Sankt Gallen. . . To bardzo, bardzo interesuj � ace!
zwrócił si�e znowu do pokojówki.
Jej wysoko�s�c miała na my�sli miasto czy kanton?
Tego ja nie wiem, prosz�e pana.
Bo je�sli to było miasto. . .
Znowu pogr � a�zył si�e w rozmy�slaniach. Szeptał sam do siebie:
W takim razie moje zadanie przestaje mie�c znaczenie, jest zb�edne. Nie
wolno mi do tego dopu�sci�c!
43

Ockn � ał si�e i popatrzył podejrzliwie na rzekom � a gospodyni�e, ona jednak tymczasem
zacz�eła obrywa�c uschłe li�scie z kwiatów stoj � acych na okiennym parapecie.
Przepraszam, nie dosłyszałam, co mój pan raczył powiedzie�c. Przepraszam.
Nic. Przygotujcie mi �swie�ze konie jeszcze dzi�s wieczór. Musz�e niezwłocznie
rusza�c dalej.
Ale kolacja. . . ?
Oczywi�scie, kolacja! A potem wszystko ma by�c przygotowane!
Tak jest, wasza miło�s�c!
Kilka godzin pó�zniej brat Lorenzo i cała jego �swita podró�zowali dalej na południe.
T� a sam � a drog � a, któr � a rano poszła Theresa.
Na jaki�s czas niebezpiecze�nstwo zostało za�zegnane.
A najwa�zniejsze ze wszystkiego było to, �ze ani Głos, ani Lorenzo nie wiedzieli,
i�z celem podró�zy Tiril i Theresy jest Theresenhof.
Nast�epnego dnia Theresa wysłała list do swego brata w Wiedniu:
Nikomu nie mów, gdzie jestem ja i moja córka napisała mi�edzy innymi.
Niczego Ci tymczasem nie mog�e wyja�sni�c, ale tropi � a nas �zli ludzie, którzy chc � a
nas skrzywdzi�c.
Miała nadziej�e, �ze brat potraktuje jej pro�sb�e powa�znie.
Theresa okazała wielk � a szczodro�s�c wobec wszystkich w gospodzie, wynagrodziła
ich sowicie w podzi�ece za uratowanie od wielkiego niebezpiecze�nstwa jej
samej i jej małej rodziny. Karczmarz i jego mał�zonka obiecali, �ze nikomu nie
wyjawi � a, dok � ad ksi�e�zna od nich pojechała.
Z zachowania włoskiego pana wiemy teraz, �ze w Sankt Gallen znajduje si�e
co�s specjalnego powiedział Móri, kiedy opu�scili ju�z gospod�e w Hochstadt.
Przy najbli�zszej okazji postaram si�e zbada�c t�e spraw�e dokładniej.
Ale jeszcze nie teraz poprosiła Tiril.
Oczywi�scie, �ze nie. Teraz najwa�zniejsza sprawa, to dotrze�c jak najszybciej
do naszego nowego domu.
Theresa była daleko, nie mogła słysze�c, o czym rozmawiaj � a. Tiril westchn�eła.
Móri, nie bardzo rozumiem to, co czuj�e. Wszystko tutaj jest bez w � atpienia
pi�ekne, ale niewypowiedzianie obce! Ju�z teraz t�eskni�e do Norwegii. Mo�ze nie
mam w sobie a�z takiego pragnienia przygód, jak niegdy�s my�slałam?
Ja odbieram to tak samo, Tiril. Nie czuj�e si�e tutaj jak w domu. Obcy j�ezyk,
obcy kraj, obcy ludzie. A tak marzyłem, by zamieszka�c razem z tob � a na Islandii!
44

Wiem o tym, kochany. Ale mo�ze jeszcze si�e uda.
Kiedy jednak zobaczyli Theresenhof z daleka i kiedy jechali konno ku tej
fantastycznie pi�eknej, niewielkiej pa�nskiej siedzibie, za któr � a na horyzoncie wida�c
było wschodnie Alpy z gór � a Grossglockner, a u jej stóp, na dnie zielonej doliny,
wiła si�e rzeka, to wiedzieli od pierwszej chwili, �ze b�edzie im tu dobrze. Poczuli
si�e naprawd�e jak w domu.
Potem szli przez pokoje i wykrzykiwali jedno przez drugie: "och!" albo "no
nie, zobacz!" i bawili si�e znakomicie. Był to bardzo wygodny, pełen �swiatła pałacyk,
w którym wsz�edzie stały kwiaty, a brat Theresy przygotował słu�zb�e, jak
mógł najlepiej.
Witajcie w domu! powiedziała Theresa wzruszona. Witajcie Tiril
i Móri, a zwłaszcza Nero. Bowiem pies potrzebuje domu, w którym mógłby stró-
�zowa�c i który traktowałby jak swoj � a własno�s�c. Wtedy ludzie, których kocha, maj � a
prawo tam zamieszka�c. Zdaje mi si�e, �ze psy tak wła�snie widz � a sprawy, je�sli nie
s � a zmuszane do takiej pokory, �ze pełzaj � a na brzuchu albo kład � a si�e na, grzbiecie
natychmiast, kiedy ich pan na nie spojrzy. Ale naszego psa to przecie�z nie
dotyczy!
Móri patrzył na ni � a zaskoczony.
Wiedziałem, �ze wasza wysoko�s�c lubi Nera, ale poj�ecia nie miałem, �ze pani
tak znakomicie rozumie psy.
Theresa si�e u�smiechn�eła.
W Hofburgu w czasach mojego dzieci�nstwa zawsze mieli�smy psy. I nie
zawsze były one dobrze traktowane. Ja je po kryjomu pocieszałam i dlatego były
mi bardzo oddane. To wtedy nauczyłam si�e kocha�c zwierz�eta. I mo�ze troch�e je
rozumie�c.
Nero dotkn � ał jej r�eki swoim mokrym, zimnym nosem. W dowód sympatii.
W mie�scie Sankt Gallen Wielki Mistrz chodził tam i z powrotem po pokoju.
Szybkie, gwałtowne ruchy �swiadczyły, �ze jest w bardzo złym humorze.
Ksi�e�zna nigdy nie przybyła do Sankt Gallen sykn � ał w stron�e brata Lorenza,
który starał si�e usłysze�c jego słowa poprzez bicie ko�scielnych dzwonów.
Była niedziela i obaj powinni byli i�s�c na msz�e, lecz teraz to akurat mogło poczeka
�c.
Ale ona była w drodze do miasta, wiem o tym bardzo dobrze starał si�e
broni�c brat zakonny. Natychmiast wyruszyłem w �slad za ni � a. Wychodziłem
naturalnie z zało�zenia, �ze to wy�scie j � a do siebie wezwali, panie.
Wielki Mistrz gwałtownie przystan � ał. Patrzył zaskoczony na swego najbli�zszego
współpracownika.
45

Oczywi�scie, �ze j � a wezwałem. Zauwa�zyłem nawet, �ze si�e zbli�za. Ale nagle.
. .
Lorenzo czekał.
Ale nagle?powtórzył jakby dla zach�ety.
Mistrz ponownie zacz � ał chodzi�c, a jego długa szata p�etała mu nogi.
Ale nagle wszystko si�e urwało, koniec. Ona znikn�eła! Tak samo jak wtedy
Tiril Dahl. I teraz obie si�e gdzie�s podziały, nie ma �zadnej!
Znikn�eły? Podziały si�e? Co macie na my�sli, panie?
Lorenzo wiedział, �ze dra�zni swego mistrza. Ale sprawiało mu zło�sliw � a przyjemno
�s�c widzie�c, jak tamten wije si�e niczym piskorz. Lorenzo, który go zawsze
podziwiał, teraz patrzył inaczej na jego przesadny strój. Pstrokaty jak u papugi,
pomy�slał z obrzydzeniem.
Te dwie kobiety znajduj � a si�e pod ochron � a jakiej�s bardzo wielkiej siły
warkn � ał Wielki Mistrz.
Mo�ze to ten ich tajemniczy przewodnik? głos Lorenza brzmiał niebywale
łagodnie.
Absolutnie nie! � Zaden człowiek nie rozporz � adza tak � a sił � a!
Ja a�z za dobrze znam twoje my�sli, powtarzał w duchu Lorenzo.Widziałem, jak
twoje wargi ju�z si�e układały, by doda�c to, czego nie dopowiedziałe�s: "z wyj � atkiem
mnie samego". Ale tak my�slisz, tylko twoja fałszywa skromno�s�c ci�e powstrzymała.
Mimo �ze obaj zmagali si�e ze wspólnymi wrogami, tymi dwiema niebywale
silnymi kobietami, i z upływem czasu, to trwała mi�edzy nimi nieustanna, zaciekła
rywalizacja. Lorenzo bardzo dobrze wiedział, dlaczego. Jego miejsce w hierarchii
było zagro�zone, oto powód.
Dlatego dostrzegał wszelk � a przesad�e, jaka kryje si�e za autorytetem Wielkiego
Mistrza. Dlatego ze zło�sliw � a rado�sci � a przyjmował ka�zd � a najmniejsz � a nawet
oznak�e słabo�sci duchowego przywódcy Zakonu �Swi�etego Sło�nca. Nigdy przedtem
tego nie robił. Zawsze byli bra�cmi i sprzymierze�ncami, Wielki Mistrz i on.
Ale tamte czasy dobiegły ko�nca. Dlatego zacz � ał mówi�c o opiekunie Tiril i Theresy.
. .
My�sl�e, �ze mo�ze powinni�scie go tutaj wezwa�c, panie.
Nie b � ad�z taki piekielnie zadowolony, Lorenzo! rykn � ał Mistrz. Nie,
nie b�ed�e wzywał tego człowieka. A poza tym nie wiemy nawet, jak si�e nazywa.
Owszemodpad Lorenzo cierpko.Wiemy. Imi�e, tego człowieka brzmi
Móri.
To włoskie nazwisko. Czy on jest Włochem?
Wprost przeciwnie, je�sli wolno tak powiedzie�c. To Islandczyk, o którym
musieli�scie, panie, słysze�c. Móri to, zdaje si�e, i jego imi�e, i nazwisko, a najprawdopodobniej
przezwisko. Brat Rasmus z Danii uwa�za, �ze to znaczy "Nie�smiertelny
czarnoksi�e�znik".
46

Mistrz nie spuszczał oczu z mówi � acego. Lorenzo odgadywał jego my�sli: "Zatem
nale�załoby go tutaj wezwa�c i unieszkodliwi�c. Ale brak mi odwagi".
W ka�zdym razie Lorenzo wyobra�zał sobie, nie ukrywaj � ac niech�eci, �ze to wła-
�snie przychodzi Mistrzowi do głowy.
Nie�smiertelny czarnoksi�e�znik? warkn � ał Wielki Mistrz. Nigdy w �zyciu
nie słyszałem czego�s równie nonsensownego!
Lorenzo uznał, �ze najlepiej b�edzie zmieni�c temat. Rozejrzał si�e po pokoju.
Pakujecie si�e, panie? Zamierzacie znowu uda�c si�e w podró�z?
Niezbyt daleko. Zamierzam odwiedzi�c mego bratanka. On walczy dzielnie
na swoim odcinku.
Lorenzo spochmurniał. Nienawidził tego przekl�etego bratanka, który cieszył
si�e zaufaniem Mistrza. Wstr�etny pochlebca, który czyhał na pozycj�e brata Lorenza
w Zakonie.
Czy, �sci�slej bior � ac: Zarówno bratanek, jak i Lorenzo zabiegali o to, by sta�c si�e
nast�epc � a Wielkiego Mistrza Zakonu �Swi�etego Sło�nca.
Starzec nie mo�ze ju�z długo �zy�c. A bratanek jest najbli�zszy jego sercu, chocia�z
to Lorenzo od dawna zajmuje miejsce najbardziej zaufanego współpracownika.
Jego siły duchowe s � a chyba niewystarczaj � ace w tej dziedzinie, któr � a sobie
wybrał rzekł Lorenzo z jadowit � a zło�sliwo�sci � a. Mam na my�sli jego funkcj�e
w ko�sciele.
Mistrz spojrzał na niego ostro.
Jest do tego wystarczaj � aco uzdolniony! Ale w kr�egach, w których on i ja
działamy, panuje wielka konkurencja.
Oczywi�scie odparł Lorenzo ze słodko-cierpkim u�smiechem.
No có�z, w takim razie powiniene�s niezwłocznie rusza�c do Wiednia, do
Hofburga. Tam masz si�e rozpyta�c o ksi�e�zn�e Theres�e. Oni z pewno�sci � a wiedz � a,
gdzie ta baba si�e ukrywa, nawet je�sli nie pojechała do Wiednia. A zreszt � a mo�ze
si�e rozmy�sliła i mimo wszystko ruszyła do stolicy? Tak czy inaczej musisz to
wyja�sni�c.
Wła�sciwie to powinienem wróci�c do domu i zaj � a�c si�e interesami rzekł
Lorenzo gniewnie. Nie u�smiechało mu si�e wcale je�zdzi�c tam i z powrotem w charakterze
chłopca na posyłki. Do Wiednia? Co, u licha, b�edzie robił w Wiedniu?
Ale stanie si�e tak, jak chce Wielki Mistrz. Rycerze zło�zyli przecie�z przysi�eg�e,
�ze sprawy �Swi�etego Sło�nca b�ed � a dla nich wa�zniejsze od wszystkich innych. I jak
powiedziano: Nikt przy zdrowych zmysłach nie sprzeciwia si�e temu człowiekowi.
Bardzo niezadowolony brat Lorenzo przybył do Wiednia. Najpierw rozpytywał
o ksi�e�zn�e na mie�scie, a nast�epnie pod murami Hofburga.
Tam jednak natrafił na inny mur, mur milczenia. Na temat ksi�e�znej Theresy
nikt nic nie wiedział. Czy�z nie powinna była przebywa�c w zamku Gottorp?
Nie, w Gottorp jej nie ma, syczał Lorenzo przez z�eby. Doznawał nieprzyjemnego
uczucia, �ze nikt nie chce mu nic powiedzie�c.
47

Rozgoryczony musiał wróci�c doWielkiego Mistrza i przyzna�c, �ze sprawy uło-
�zyły si�e jak najgorzej.
Mistrz zacz � ał gor � aczkowo poszukiwa�c nowych dróg dotarcia do obu kobiet,
Tiril i Theresy.
Ale nic rozs � adnego nie przychodziło mu do głowy.
"Powietrze zdało si�e ci�e�zkie i g�este,
Niczym ziemia wyschła i roztarta,
Co stała si�e pyłem, który mo�zna wdycha�c.
Półmrok pełen zjaw dziwacznych,
Cienie i błyski wzajem przemieszane,
Zaduch grobowej krypty, jak z ba�sni
o czarnoksi�e�znikach".1
1Fragment pierwszej cz�e�sci poematu Gustafa Fr�dinga "Sny w Hadesie".

Rozdział 8
Tiril i Móri prze�zywali w Theresenhof bardzo pi�ekne chwile.
Nigdy wcze�sniej nie mogli si�e całkowicie wyzby�c napi�ecia i by�c szcz�e�sliwi.
Duchy teraz si�e nie pokazywały, wiedzieli jednak, �ze s � a z nimi, i Tiril wyobra�zała
sobie, �ze one te�z ciesz � a si�e z "istnienia", je�sli w odniesieniu do nich takiego wyra
�zenia mo�zna u�zy�c. Ludzie w pi�eknej dolinie byli �zyczliwi i pogodni, Theresa
czuła si�e spokojna jak nigdy dotychczas, a Nero po prostu promieniał szcz�e�sciem.
Przedsi�ebrał długie wyprawy po swoich ł � akach i polach, �swietnie wiedział, �ze nie
wolno mu goni�c owiec, ale przecie�z mo�zna je troch�e postraszy�c, cho�cby dla zabawy.
�Smiesznie było patrze�c, jak umykały w popłochu. Warto było takie chwile
rado�sci okupi�c wymówkami w rodzaju: "Fe, Nero!" albo "Jak ci nie wstyd? Taki
m � adry pies!" Z tyłu za domem pani Theresa hodowała mnóstwo przeró�znych
ptaszków, które codziennie karmiła. Obowi � azkiem Nera było trzyma�c koty z daleka
od ptaszarni, który to obowi � azek wypełniał z lubo�sci � a. Czasami rozpoznawał
te�z kr � a�z � ace nad ptaszarni � a jastrz�ebie, których po prostu nienawidził. Jazda st � ad!
Wynocha, szczekał wtedy na całe gardło.
Ł � aki i zagajniki, oto jego eldorado! Lasy iglaste w Austrii nie były takie
mroczne i ponure ani takie g�este i kłuj � ace jak w Skandynawii. Na Południu sosny
rosły z rzadka na mi�eciutkich ł � akach, a drzewa nie były takie wysokie jak na Północy.
Nowe tereny Nera to prawdziwe lasy z bajki, rado�s�c dla ludzkich oczu. To
krajobraz jak stworzony, by dzieci bawiły si�e tu w chowanego, do urz � adzania �sniada
�n na trawie i majówek z ta�ncami elfów w�sród drzew. A w zimie, kiedy spadał
�snieg, las jarzył si�e mnóstwem iskierek, drzewa za�s wygl � adały niczym �swi � ateczne
choinki. Nero cz�esto hasał pomi�edzy sosnami i nikt go nie karcił ani nie upominał.
To był cudowny czas.
Móri chodził spokojnie po polach i zabudowaniach, ogl � adaj � ac swój maj � atek.
Na razie wła�scicielk � a była Theresa, z czasem jednak Tiril i Móri mieli przej � a�c
wszystko. Rozmawiał przyja�znie z lud�zmi i zwierz�etami. Móri łatwo uczył si�e
obcych j�ezyków, bardzo szybko pojedyncze słowa układały si�e w całe zdania.
I on, i Tiril rozumieli ju�z od do�s�c dawna niemiecki, co innego jednak rozumie�c
j�ezyk, a co innego posługiwa�c si�e nim w mowie. Ale teraz oboje zaczynali mówi�c
49

swobodnie.
Móri bardzo starannie ukrywał swoje magiczne zdolno�sci, a je�sli musiał si�e nimi
posłu�zy�c, czynił to niezwykle ostro�znie. Nie wolno było nara�za�c rodziny. Ale
oczywi�scie niekiedy robił to i owo w ukryciu, pomagał starym, chorym ludziom
lub �zle potraktowanym zwierz�etom, piel�egnował okaleczone drzewa. Zdarzyło si�e
te�z, �ze wydobył kilku niewinnych ludzi z wi�ezienia, posługuj � ac si�e bardzo silnymi
runami. Ta ostatnia sprawa narobiła troch�e szumu, nikt nie rozumiał, jak to
si�e stało, i Móri ostatecznie uznał, �ze nie było to rozs � adne przedsi�ewzi�ecie. Mógł
narazi�c na szwank swoje sprawy, ale chodziło o młodych wiejskich chłopców, całkiem
niewinnych, a bardzo �zle traktowanych. Słyszał, �ze nawet ich torturowano.
Na ogół bardzo dbał, by to, co robi, wygl � adało mo�zliwie najbardziej niewinnie.
Ci za�s, którym pomagał, nawet je�zeli to i owo ich zastanawiało, nigdy nie
pisn�eli ani słowa. Wszyscy chcieli zachowa�c przyja�z�n tego pot�e�znego i bardzo
sympatycznego czarownika. Z pocz � atku troch�e si�e, oczywi�scie, bali ponurego,
przejmuj � acego spojrzenia jego gł�eboko osadzonych, ciemnych oczu. Bardzo szybko
jednak odnajdywali w nich smutek i wyrozumiało�s�c. Móri był przyjacielem
wszystkich w maj � atku, wszyscy te�z podziwiali go i patrzyli na niego z szacunkiem
prawie tak wielkim jak na ksi�e�zn�e i jej mił � a córk�e, mał�zonk�e Móriego. Ludzie
z dworu mieli �swiadomo�s�c, �ze zrobi � a dla swoich pa�nstwa, co tylko b�edzie
trzeba, a pa�nstwo wynagradzali ich za to sowicie, zapewniaj � ac im opiek�e, troskliwo
�s�c i byt materialny. Nigdzie ludziom nie było tak dobrze jak tutaj, tote�z zdarzało
si�e nierzadko, �ze przychodzili do Theresenhof obcy szuka�c pracy w maj � atku. Ale
mo�zliwo�sci zatrudnienia były ograniczone.
Min�eła zima i wiosna, nadeszło lato.
Tiril czuła si�e bardzo dobrze, była zaskoczona, �ze oczekiwanie dziecka to taka
prosta sprawa. Theresa i Móri dziwili si�e równie�z, po Tiril wła�sciwie nic nie było
wida�c. Młoda kobieta była po prostu radosna.
Chocia�z czasami ogarniał j � a trudny do wytłumaczenia l�ek.
Ale Tiril pochłaniały własne my�sli.
Cz�esto w nocy le�zała nie �spi � ac. Pomó�z mi, błagała bezgło�snie, wpatruj � ac si�e
w pi�ekne, jasne niebo wznosz � ace si�e nad ziemi � a w t�e niezwykłej urody eteryczn � a
letni � a noc. Nie chciała mie�c na oknach ci�e�zkich zasłon, jedynie mu�slinowe firanki,
białe w delikatne kropki, chciała wci � a�z widzie�c krajobraz za oknami. Na ogół
okna były uchylone i nocny wiatr poruszał firankami.
Móri spał, a Tiril nigdy mu nie opowiadała o swoich bezsennych godzinach.
To wtedy jej zmartwienia i l�eki o�zywały, to wtedy dostrzegała groz�e tego, co uczynili.
Powołali do �zycia dziecko zgodnie z wol � a duchów.
Czy to zły, czy dobry znak?
Powinna była czu�c si�e taka szcz�e�sliwa. Niebezpiecze�nstwo ze strony niezna-
50

nych prze�sladowców ju�z jej nie zagra�zało, odnalazła rodzon � a matk�e, która dała jej
wspaniały dom, mogła mie�c przy sobie swego ukochanego Nera. . . Ale to wszystko
nic, miała bowiem przede wszystkim Móriego. Móri nale�zał do niej na zawsze,
czuła si�e do niego coraz bardziej i bardziej przywi � azana.
Tiril wiedziała, �ze Móri kocha j � a niemal rozpaczliw � a miło�sci � a. Jakby nie wierzył,
�ze zdoła j � a zatrzyma�c przy sobie, tak gwałtownie j � a niekiedy obejmował.
To dziwne, bo czy�z nie rozumiał, �ze odk � ad spotkała jego, �zaden inny m�e�zczyzna
nie mo�ze mie�c dla niej najmniejszego znaczenia? Wci � a�z była niemal tak samo
zafascynowana jego tajemniczo�sci � a, jego gł�ebokim smutkiem, tymi sugestywnymi,
gł�eboko osadzonymi oczyma, jego zmysłowo�sci � a, jak tamtego dnia, kiedy
zobaczyła go po raz pierwszy. Był cudownym i bardzo czułym kochankiem, ale
czułym tylko do pewnych granic, potem przychodził taki moment, kiedy zdawał
si�e zapomina�c o wszystkim i brał j � a z dzik � a, egoistyczn � a gwałtowno�sci � a. Jakby
w tych najgor�etszych chwilach płon � ał i jakby równie�z j � a chciał cisn � a�c w płomienie,
a ona starała si�e z całych sił opanowa�c i powstrzyma�c swoje pragnienia, bała
si�e bowiem okazywa�c zbyt otwarcie podniecenie i po�z � adanie. Ale opanowa�c si�e
nie mogła, w ka�zdym razie nie tak, jak by chciała.
Teraz jednak ju�z od bardzo dawna nie odwa�zyli si�e do siebie zbli�zy�c, oboje
bowiem wyczuwali, �ze rozwijaj � ace si�e �zycie jest niesko�nczenie delikatne i potrzebuje
jak najwi�ecej troskliwo�sci.
Czasami Tiril zastanawiała si�e, czy przypadkiem nie popełnia bł�edu, s � adz � ac,
�ze jest w ci � a�zy, to maj � ace si�e narodzi�c dziecko prawie nie dawało o sobie zna�c.
Wiedziała, �ze ono tam jest, ale czuła tak, jakby nosiła w sobie płód elfa, takie jej
si�e zdawało eteryczne.
Inna jeszcze sprawa napełniała j � a przera�zeniem, ale z nikim, nawet z Mórim,
nie odwa�zyła si�e o niej rozmawia�c.
Wielokrotnie w ci � agu ostatnich tygodni dostrzegała co�s k � atem oka, kiedy si�e
jednak odwracała, w pobli�zu nie było nikogo ani niczego. Nie mogła wi�ec widzenia
opisa�c nawet sama przed sob � a, ale zdawało jej si�e, �ze to wysoki czarny cie�n,
który pocz � atkowo stanowił jedynie czarny punkt daleko nad horyzontem. Podpowiadała
jej to wyobra�znia, bowiem niczego konkretnego nie zauwa�zała. Pó�zniej
ów cie�n pokazywał si�e jakby bli�zej i bli�zej, a potem był ju�z tu�z-tu�z, okropnie bl
isko.
Widywała go te�z we �snie. I wtedy zjawa była dokładnie taka, jak Tiril sobie
wyobra�zała: Niepospolicie wysoka, smoli�scie czarna sylwetka, która szła za ni � a
w pewnej odległo�sci, jakby jej pilnowała. Było to w najwy�zszym stopniu nieprzyjemne
i przera�zaj � ace ponad wszelkie granice, ale nie miała z kim na ten temat
porozmawia�c. Nie umiała o tym mówi�c, bo ów cie�n był jakby przeznaczony tylko
dla niej i nikt inny nie powinien był o nim wiedzie�c.
W ostatnim czasie zjawa stała si�e nieco bardziej konkretna, tak si�e Tiril zdawało.
Kiedy szła z Nerem na wieczorn � a przechadzk�e po�sród pi�eknych ł � ak, czuła
51

obecno�s�c zjawy za plecami, a �sci�slej bior � ac: czuła jej spojrzenie na karku. Odwracała
si�e, oczywi�scie, bo była przekonana, �ze cie�n znajduje si�e bardzo blisko, ale
rzecz jasnaniczego nie dostrzegała.
Nero zdawał si�e te�z niczego nie widzie�c. A co dziwniejsze, Tiril jako�s nie
mogła ł � aczy�c tego tajemniczego cienia z istotami, które pod � a�zały za Mórim. Te
istoty z jej cieniem nie miały nic wspólnego.
Nie, ten był przeznaczony wył � acznie dla niej.
To straszne, za ka�zdym razem, kiedy zdawało jej si�e, �ze cie�n za ni � a stoi, czuła
ciarki przechodz � ace po plecach.
Było to w czerwcu. Kolejna bezsenna noc, jakich ostatnio Tiril miewała coraz
wi�ecej. Wydarzyło si�e co�s niezrozumiałego.
Przez cały dzie�n odczuwała jaki�s niepokój w ciele, ale nie chciała nic mówi�c
Móriemu, bo był to tylko. . . no wła�snie, niepokój.
Teraz le�zała na łó�zku i wpatrywała si�e w jasn � a noc za oknem. Zaczynało ju�z
�swita�c, jeszcze co prawda było bardzo wcze�snie, zaledwie przed kilkoma godzinami
si�e �sciemniło, ale przecie�z czerwiec to cudowny czas krótkich nocy.
Móri przez cały dzie�n ci�e�zko pracował, w maj � atku budowano now � a obor�e
i chciał by�c z lud�zmi. Teraz wi�ec spał gł�eboko.
Czas Tiril jeszcze si�e nie zbli�zał, miała przed sob � a co najmniej dwa, mo�ze nawet
trzy tygodnie. Wi�ec ten niepokój musiał pochodzi�c z jakiego�s innego �zródła.
Kiedy tak patrzyła w okno szeroko otwartymi oczyma, na dworze nagle pociemniało.
Z wolna, a jednak bardzo szybko, �swiatło znikn�eło, zarówno na zewn
� atrz, jak i w pokoju.
Czy ja �slepn�e?pomy�slała przestraszona.
Chciała obudzi�c Móriego, ale stwierdziła, �ze nie jest w stanie si�e poruszy�c.
Krzycze�c te�z nie mogła.
Ratunku, co si�e ze mn � a dzieje, my�slała w panice. Co to takiego?
Łó�zko zacz�eło wirowa�c wraz z ni � a. A mo�ze traciła przytomno�s�c? Usiłowała
zatrzyma�c na czym�s wzrok, ale wszystko spowijały g�este ciemno�sci.
O Bo�ze, Móri, ja umieram!
Wirowanie ustało.
Nagle zobaczyła siebie z pewnej odległo�sci, szła przez jakie�s pustkowia. Znajdowała
si�e w tym ciele, które szło, a jednocze�snie w tym, które le�zało na łó�zku,
było to straszne doznanie, nie byłaby w stanie go wytłumaczy�c.
� Zeby si�e nie da�c kompletnie przytłoczy�c wra�zeniom, skupiła si�e jedynie na
tym, czego doznawała i co odczuwała Tiril w�edruj � aca samotnie po polach. Wtedy
zacz�eła widzie�c wyra�zniej, jakby tajemnicze �swiatło nocy powróciło.
Wokół niej rozci � agały si�e bezkresne bagna. Id � ac przez nie odczuwała nocny
chłód. To znaczy znajdowała si�e ju�z bardzo daleko na bagiennej przestrzeni, kiedy
52

cała ta wizja si�e zaczynała. Nie odwracaj si�e, Tiril! Cie�n!
Wsz�edzie wokół migotały te male�nkie niebieskie �swiatełka. Bł�edne ogniki,
w�edruj � ace ognie czy jak tam lud nazywa takie zjawiska.
Wokół rozlegały si�e te�z szepty, słabe, niemal niedosłyszalne szepty. Zdawało
jej si�e, �ze dociera do niej co�s jakby "Czekamy. Czekamy".
Czy po mokradłach nie bł � adz � a karły ze swoimi latarniami? Nie widziała wyra
�znie pełgaj � acych płomyków, bo nad ziemi � a unosiła si�e mgła. � Swiatełka poruszały
si�e, strzelały w gór�e i przygasały. Tiril próbowała podej�s�c do najbli�zszego.
Chciała zobaczy�c, co to.
O, tam, wła�snie przy tej dziurze w ziemi, do której si�e zbli�zała. Wyci � agn�eła
r�ek�e w stron�e matowoniebieskiego płomyka. . .
Ziemia usun�eła jej si�e spod nóg i całe widzenie znikn�eło. Tiril le�zała znowu
w swoim łó�zku, ale zdawało jej si�e, �ze stoi nad t � a dziur � a w bagiennej ziemi, na
tym grz � askim, zdradliwym gruncie, i uchwyciła si�e mocno brzegu materaca, �zeby
nie wpa�s�c.
Móri, Móri, ja spadam zdawało jej si�e, �ze tak wła�snie woła, ale nie
mogła tego zrobi�c, bo w pobli�zu nikogo nie było, cho�c wiedziała, �ze m � a�z le�zy
obok niej.
Mój Bo�ze, mój Bo�ze, co to jest, my�slała zrozpaczona. Co si�e ze mn � a dzieje?
Jaki�s basowy głos narastał do siły grzmotu, dudniło jej w uszach, a ciemno�sci
stawały si�e coraz gł�ebsze. Co�s ci � agn�eło Tiril w dół, co�s niby ta�ncz � acy, hucz � acy
sztorm. Musiała zamkn � a�c oczy, mimo wszystko jednak czuła, �ze obraca si�e
w coraz szybszym tempie, zsuwaj � ac si�e wci � a�z ni�zej i ni�zej, jakby j � a wsysał jaki�s
pot�e�zny wir.
Nagle wszystko ustało.
Po długim, pełnym przera�zenia czekaniu odwa�zyła si�e w ko�ncu otworzy�c
oczy.
Zielonkawe �swiatło rozja�sniało delikatnie sklepienie, pod którym si�e znajdowała.
Sklepienie? Gdzie si�e podziała pi�ekna sypialnia w Theresenhof?
Tiril nie rozumiała niczego.
Z bardzo daleka docierał do niej głos smutnego m�eskiego chóru, o którym
opowiadał Móri. Pełne �zalu modły umarłych czarnoksi�e�zników, prosz � acych o wybaczenie
ich złych post�epków.
W powietrzu czuło si�e zapach zbutwiałej ziemi i � Smierci.
Znajduj�e si�e w krypcie grobowej, pomy�slała nieoczekiwanie przytomnie. Ale
co ja tu robi�e?
Wiedziała, �ze nie �spi i �ze to wszystko nie jest sennym marzeniem. Le�zała
w łó�zku i patrzyła na poruszane wiatrem firanki, kiedy ciemno�sci pochłon�eły pokój
i krajobraz za oknem. I to, co teraz prze�zywała, to nie był �zaden stan przej-
�sciowy mi�edzy snem a jaw � a.
53

Gdzie ja jestem? szepn�eła, a w ka�zdym razie próbowała wypowiedzie�c
takie słowa, lecz głos odmówił jej posłusze�nstwa.
Nie poznawała tego miejsca, nigdy przedtem tu nie była. To nie były ani krypty
grobowe w Tiersteingram, ani ko�sciół w Holar, ani �zadne inne miejsce, w którym
kiedy�s była.
Co�s przepłyn�eło koło niej. Cie�n. . . ?
Nie, zreszt � a cokolwiek to było, ju�z znikn�eło.
Wmiar�e jednak jak jej oczy przyzwyczajały si�e do tego zielonkawego mroku,
dostrzegała coraz wi�ecej cieni. I teraz je rozpoznawała.
Nidhoggpróbowała wyszepta�c.
Siadały na kraw�edzi jej łó�zka, bowiem nadal w nim le�zała, tylko �ze Móriego
nie było.
Tiril bała si�e jego towarzyszy.
Dlaczego ja tutaj jestem?
Musisz zosta�c przygotowana odpowiedział Nidhogg skrzekliwym głosem.
Do czego?
Przecie�z wiesz.
Zjawili si�e wszyscy. Widziała w�sród nich własnego ducha opieku�nczego,
u�smiechał si�e do niej uspokajaj � aco, ale ona nie była w stanie odpowiedzie�c mu
tym samym.
Dlaczego widz�e te ogniki?
Nie s � a przeznaczone dla ciebie.
Nauczyciel uj � ał j � a pod łokcie i zmusił, by usiadła.
Nie dotykaj mniej�ekn�eła zdj�eta nagłym strachem.
No, no, dobrze ju�z, dobrze, b�edziesz musiała przez to przej�s�c.
Ale ja nie chc�e! Pozwólcie mi odej�s�c!
Tiril upomniał Nauczyciel z wielk � a cierpliwo�sci � a. Wiedziała�s o tym
od dawna. Teraz ju�z za pó�zno na protesty i �zale.
Próbowała si�e cofa�c.
Dlaczego chcecie sprawi�c mi ból?
Nic ci nie zrobimy, powinna�s o tym wiedzie�c. To do Móriego powinna�s
mie�c pretensje, nie do nas. Teraz wokół niej stali wszyscy. Tiril nie odrywała od
nich oczu.
Czego wy ode mnie chcecie, duchy �smierci?
Przekona�c ci�e, �ze powinna�s by�c ostro�zna. Prosi�c ci�e, by�s chroniła to, co
nale�zy do nas.
Tiril poczuła zimny pot na plecach.
O co wam chodzi?
Nauczyciel powiedział:
54

Nigdy nie pozwól mu i�s�c dalej na Południe! Ju�z i tak znale�zli�scie si�e zbyt
daleko od domu. Mimo wszystko to dobrze, �ze przyszli�scie tutaj.
Mówicie zagadkami, panie.
Pozwól mu wypełni�c jego zadanie! Nie powstrzymuj go! Nie tra�c czasu na
bezsensowne walki na Południu ani na �zadne poszukiwania. Pozwól mu wypełnia
�c jego wol�e.
Tiril spogl � adała to na jednego, to na drugiego.
Bo ono jest nasze dodał Duch Zgasłych Nadziei.
Tiril j�eczała bezradnie, niezdolna wykrztusi�c ani słowa.
Ty dostaniesz wi�ecej rzekł Nauczyciel. Ale to jest nasze.
Nie! krzykn�eła stanowczo.
Tak po prostu musi by�c. Pami�etaj o ostro�zno�sci! O wielkiej ostro�zno�sci. Na
Południu istniej � a złe siły, nie pozwól, by znalazły si�e blisko ciebie. I jeszcze jedna
wa�zna sprawa: Nie nadawaj mu imienia bez nas! To my b�edziemy decydowa�c
o imieniu.
"To". "Ono". Przez cały czas tak mówili. W takim razie nie wiedz � a, co to
b�edzie. Tiril poczuła co�s w rodzaju zło�sliwego triumfu, �ze jednak nie wszystko
jest przed nimi otwarte.
Po chwili ogarn�eła j � a rozpacz.
Nie mo�zecie zrobi�c nic złego takiej niewinnej istociepowiedziała gwałtownie.
O tym Móri powinien był pomy�sle�c wtedy, kiedy próbował wskrzesza�c
zmarłych w ko�sciele w Holar. Powinien był rozumie�c, �ze my łapczywie pochwycimy
nadarzaj � ac � a si�e okazj�e.
Jak � a okazj�e? Czego wy chcecie, do czego zmierzacie?
To nasza sprawa, nie twoja. Ty jeste�s tylko po�sredniczk � a.
No to pomó�zcie nam w zamian za to! Pomó�zcie nam przeciwko tym, którzy
nastaj � a na nasze �zycie!
Oblicze Nauczyciela pociemniało.
My tej siły nie znamy. Ale na tobie spoczywa odpowiedzialno�s�c, by je dla
nas uchroni�c równie�z przed t � a sił � a.
To niesprawiedliwe! Chcecie bra�c, nic w zamian nie daj � ac!
Nic ci o tym nie wiadomo.
R�ece wyci � agały si�e, by jej dotkn � a�c. W nast�epnej chwili Tiril krzykn�eła �smiertelnie
przera�zona. Zamkn�eła si�e nad ni � a wielka ciemno�s�c.
"Mgliste postaci widziałem w oddali,
Długie szeregi u�spionych pokole�n,
Wci � a�z pogr � a�zonych w nadziei i wierze,
� Ze zbudzi je sło�nce, co ciemno�s�c pokona,
55

Cicho drzemi � ace bliziutko przy sobie,
Jedno przy drugim w spokojnym grobie".1
1Fragment pierwszej cz�e�sci poematu Gustafa Fr�dinga "Sny w Hadesie".

Rozdział 9
W głowie Tiril szumiało i grzmiało. Bo�ze, Bo�ze, to si�e �zle sko�nczy, my�slała.
To mnie zabije, one wci � agn � a mnie do swego �swiata, do �swiata � Smierci, musz�e si�e
z tego wydoby�c, zanim b�edzie za pó�zno. . .
Miotała si�e niczym ton � acy, który usiłuje wysun � a�c głow�e nad powierzchni�e
wody, z t � a tylko ró�znic � a, �ze na wpół uduszona Tiril si�e zmagała nie z wod � a, lecz
z ziemi � a.
Z cmentarnym, zbutwiałym piachem, ciemnobr � azowym, uło�zonym warstwa
na warstwie jak torf i pełnym doczesnych szcz � atków dawno temu pochowanych
ludzi. Nie widziała nad sob � a blasku dnia, wszystko stało si�e brunatne, ale była
w stanie wyobrazi�c sobie �zyciodajne �swiatło, t�eskniła za nim, robiła wszystko, by
do niego wróci�c.
Szamotała si�e i walczyła desperacko.
Wokół było tak ciasno, ciało miała obolałe od wysiłku i poobijane podczas
prób wydobycia si�e z tego dławi � acego u�scisku. Cierpiała straszliwie, ale nie dawała
za wygran � a. Musiała si�e wydosta�c na gór�e!
Pozwól mi zobaczy�c Móriego cho�cby jeszcze jeden jedyny raz, �zebym mogła
mu powiedzie�c, jak bardzo go kocham, chyba byłam w tych sprawach troch�e za
bardzo pow�sci � agliwa, bo tak si�e bałam, �ze go utrac�e. Nie miałam odwagi ujawni�c
swoich najgł�ebszych uczu�c, o Bo�ze, ja st � ad nie wyjd�e, ziemia jest taka zwarta,
ból rozszarpie mnie na kawałki, pomó�z mi, pomó�z mi, duchy nie pozwalaj � a mi
wyj�s�c! Móri, nie powiniene�s był nigdy zawiera�c z nimi paktu, teraz b�edziemy
musieli ponie�s�c konsekwencje.
Jaki ból, o Bo�ze, nie wytrzymam tego!
Jaki�s głos, niedaleko. . .
Musisz prze�c, Tiril, prze�c jeszcze mocniej! Wiem, ale w �zaden sposób nie
mog�e wyj�s�c na gór�e, nie mog�e, ziemia mnie dławi.
Mocniej, Tiril! Za pó�zno, �zeby si�e zatrzymywa�c. Pierwszy głos nale�zał do
kobiety. Drugi do Móriego.
To wszystko idzie za szybkooznajmił obcy głos austriackim dialektem.
A mo�ze głos nie był taki obcy? Tiril ju�z go kiedy�s słyszała. . .
57

Akuszerka.
Ból ustał. Tiril kilkakrotnie wci � agn�eła bardzo gł�eboko powietrze i otworzyła
oczy.
No, Bogu dzi�ekiszepn � ał Móri przy jej głowie.Ju�z si�e bali�smy, �ze ci�e
utracimy.
Ja byłam. . . zacz�eła szeptem, ale nie mogła doko�nczy�c, bo przeszył j � a
znowu potworny ból, Tiril krzykn�eła rozdzieraj � aco i ponownie straciła �swiadomo
�s�c.
Głosy, znowu głosy, podniecone, �swiszcz � ace:
Szybko, przytrzymaj tam, a ja b�ed�e cisn � a�c. . . Nie, nie, ostro�zniej! O, tak!
No, no, teraz pójdzie dobrze, trzymaj mocno!
Nie do niej mówiły te głosy, rozmawiały pomi�edzy sob � a.
Przewlekły, niezno�sny ból, który zdawał si�e rozrywa�c j � a na strz�epy, powoli
przygasał, jakby wypływał z jej ciała.
Czuła si�e pusta, cudownie wyzwolona, lecz pusta!
Przez dług � a chwil�e trwała cisza.
A potem rozległ si�e szept:
Zabierz go st � ad, zanim ona si�e ocknie!
To był głos jej matki, martwy, pozbawiony wyrazu.
Ale to znami�e. . . szepn�eła akuszerka.
Znami�e?
To ochrypły, przera�zony głos Móriego.
Tutaj powiedziała akuszerka.
Cisza.
Znami�e? Znak? Kiedy�s, bardzo dawno temu, duchy powiedziały: "Ale uwa�zaj
na znak!"
Tiril chciała co�s powiedzie�c, chciała otworzy�c oczy, lecz była na to zbyt wyczerpana.
Nie sta�c jej było na nic.
Ponownie głos matki:
Wygl � adasz na kompletnie pora�zonego, Móri. Co oznacza to znami�e, skoro
jego widok tak na ciebie działa?
Dlaczego dziecko nie krzyczy? Bo tyle mog�e zrozumie�c, �ze dziecko przyszło
na �swiat i �ze to chłopiec. Ale dlaczego nie krzyczy?
Ja miałem takie samo znami�e na łopatce, kiedy si�e urodziłem odparł
Móri. Moja matka nazywała to znamieniem maga. Pó�zniej znikn�eło.
Dokładnie tak jak Mongolskie plamki znikaj � a z dziecipowiedziała Theresa.
Móri, czy to znaczy, �ze. . . ?
Tak. Ale przecie�z sama pani widzi, �ze to nie tylko znami�e. . .
58

Owszem, widz�eodparła Theresa.Cii, Tiril si�e budzi! Zabierajcie st � ad
dziecko, szybko!
Pospieszne kroki po podłodze, jakie�s zamykane drzwi.
Nie, nie zabierajcie mi dziecka, chciałabym je zobaczy�c, pomy�slała.
Mozolnie starała si�e otworzy�c oczy. Przy drzwiach. . . Jaki�s wysoki cie�n.
Móri?
Jestem tutaj, Tiril.
Jego r�eka w jej dłoni. Jego ciemne oczy, teraz całkiem czarne w bladej twarzy.
Dło�n matki w drugiej r�ece Tiril. Zapomnij o cieniu! Nie patrz w tamt � a stron�e!
Miałam okropny senszepn�eła Tiril, a Theresa zwil�zyła jej sp�ekane wargi
mokr � a szmatk � a. Móri pomógł jej unie�s�c głow�e i dał jej si�e napi�c wody.
Poczuła si�e lepiej. Była ju�z w stanie rozmawia�c, ale czy chciała? Czy chciała
pozna�c prawd�e? Czy nie lepiej wybra�c nie�swiadomo�s�c?
Nie, musi wiedzie�c!
Czy urodził si�e �zywy?
� Ze te�z czekanie na odpowied�z mo�ze by�c takie bezlitosne!
Skoro odpowied�z nie nadeszła w ci � agu nast�epnych kilku sekund, mówiła dalej
niemal jednym tchem:
Nie słyszałam, �zeby płakał.
On �zyjezapewnił Móri zachrypłym głosem.
I tylko to jedno si�e liczy powiedziała Tiril z gł�ebokim westchnieniem
ulgi. Chc�e go zobaczy�c! Dlaczego nie chcecie mi go pokaza�c?
Matka wahała si�e.
On jest. . .
To nie ma znaczenia przerwała jej Tiril. Kocham go i tak.
My tak�zepotwierdziła Theresa. Prawda, Móri?
Owszem.
Widzieli�scie go i mimo to go kochacie. Dlaczego mnie nie wolno go widzie
�c?
Jeste�s jeszcze bardzo słaba. Mało brakowało, a byliby�smy ci�e utracili.
Dlaczego? To znaczy, co si�e stało?
Móri zwlekał z odpowiedzi � a.
Chyba za bardzo si�e wykrwawiła�s. A i przedtem nie miała�s za du�zo krwi.
Poza tym w pokoju co�s si�e stało. Obudziłem si�e, bo j�eczała�s przez sen, my�slałem,
�ze co�s ci si�e �sni, ale ty była�s nieprzytomna, jakby twoja dusza przebywała gdzie
indziej. Mimo to zrozumiałem, �ze zbli�za si�e poród.
Masz racj�e, byłam bardzo dalekopotwierdziła Tiril.
Móri patrzył na ni � a badawczo.
Pokój był taki dziwnie mroczny. I powietrze takie g�este. Takie g�este jak. . .
jak. . .
Jak ziemia podpowiedziała Tiril.
59

Tak. To wła�sciwe okre�slenie. Ale ja, naturalnie, natychmiast podniosłem
alarm. Kiedy wróciłem do ciebie, pokój był znowu zwyczajny. Potem przez cały
ranek walczyli�smy o �zycie twoje i dziecka.
To wszystko stało si�e tak szybko wyja�sniła matka.
Nie było �zadnych znaków �swiadcz � acych, �ze rozwi � azanie si�e zbli�za, prawda?
I nagle poród był w toku. Mało brakowało, a akuszerka przyszłaby po wszystkim.
Ja czułam, �ze co�s si�e zbli�za, pomy�slała Tiril. Niepokój w całym ciele. Powinnam
była powiedzie�c im o tym. Ale zdawało mi si�e, �ze to nic takiego.
Czy mogłabym go teraz zobaczy�c?
Tak, tylko trzeba go wyk � apa�c i ubra�c powiedziała Theresa.
Gdzie ty wła�sciwie była�s, Tiril? zapytał Móri z powag � a. Wygl � adała�s
jak martwa, przeraziło mnie to.
Tiril wpatrywała si�e rozmarzonym wzrokiem w letni krajobraz za oknem,
szcz�e�sliwa, �ze znowu jest tutaj, �ze mo�ze si�e cieszy�c jasnym, ciepłym dniem.
To nie był sen, mogłabym przysi � ac, �ze. . .
Nie, oczywi�scie, �ze to nie sen. Ale przez cały czas znajdowała�s si�e tutaj,
wszystko inne bym natychmiast zauwa�zył.
Tak.
Tiril zamy�sliła si�e.
Ogniki szepn�eła, ale o cieniu nie wspomniała.
Ogniki?
Na mokradłach. Na bezkresnych mokradłach. Niedu�ze niebieskie płomyki
ta�nczyły ponad bagnem. . .
Gaz błotnystwierdziła Theresa krótko.
Mo�zliwe, ale one czego�s ode mnie chciały. Wabiły mnie do siebie, ale to
było oszustwo, bo kiedy si�e zbli�załam, oddalały si�e. Słyszałam ich �swiszcz � ace
szepty.
Theresa ju�z miała co�s powiedzie�c, lecz Móri uniósł r�ek�e w ostrzegawczym
ge�scie.
Tiril ci � agn�eła:
Widziałam je ju�z przedtem. . . Chocia�z mo�ze wtedy to był sen, nie pami�etam.
Wtedy te�z słyszałam ich szepty. O tym, �ze czekaj � a. I teraz te�z tak mówiły.
Nie rozumiem tego.
Ani jawestchn � ał Móri. Czy na tym sen si�e sko�nczył?
Tym razem to wcale nie był sen zaprotestowała ostro. A pó�zniej
zostałam wci � agni�eta w dół.
W bagno?
Nie wiem. Nie, chyba nie. Znalazłam si�e w jakiej�s krypcie grobowej. I twoi
przyjaciele z tamtego �swiata byli ze mn � a.
Och!j�ekn � ał Móri wyra�znie zmartwiony.
60

Nagle Tiril poczuła, �ze nie chce mu powtarza�c tego, co jej powiedziały, jakby
to dotyczyło tylko jej samej. Zako�nczyła walk�e, wydostała si�e znowu na powierzchni
�e ziemi i nie ma do czego wraca�c.
Otworzyły si�e drzwi i do pokoju weszła akuszerka z białym zawini � atkiem
w ramionach. Tiril widziała, �ze twarze Theresy i Móriego zamarły, ona jednak
poczuła si�e teraz bardzo silna. Pojmowała, �ze co�s z tym dzieckiem jest nie tak
jak powinno, ale mo�ze wła�snie dlatego obiecała sobie, �ze nigdy go od siebie nie
odepchnie.
Mimo wszystko nie zdołała si�e opanowa�c i gło�sno przełkn�eła �slin�e w panicznym
strachu przed tym, co za chwil�e zobaczy.
Najpierw dostrzegła z profilu male�nk � a główk�e. I zaci�sni�et � a, wymachuj � ac � a
pi � astk�e.
Długie, czarne niczym w�egiel włoski. Ró�zowy policzek i mocno zamkni�ete
oczka.
Ale. . . on jest przecie�z �sliczny powiedziała niepewnie. Co z nim nie
w porz � adku?
Akuszerka odwróciła dziecko, pokazuj � ac jego drugi profil, i Tiril patrzyła zdumiona.
Ta strona twarzyczki tak�ze była ładnie ukształtowana, ale kolor skóry. . . ?
Skóra wydawała si�e wprost trupio blada, w niektórych miejscach niebieskawa
jak lód, wargi od tej strony miały kolor sinoniebieski.
Jedna strona dla � Zycia. Jedna dla � Smierci.
Tiril zacz�eła gło�sno płaka�c ze zm�eczenia i długotrwałego napi�ecia. Wszystko
si�e w niej burzyło z �zalu nad tym dzieckiem, które było jej i Móriego i które
zasłu�zyło na ich najwi�eksz � a miło�s�c. Biedny mały chłopaczek.
Chocia�z był taki male�nki i chocia�z dopiero co si�e urodził, dostrzegała w jego
bu�zce wyra�zne podobie�nstwo do Móriego. W ka�zdym razie ciemne włosy musiał
odziedziczy�c po ojcu.
Theresa stała przy łó�zku, ocierała oczy i nos, my�slała chyba, �ze Tiril nie zechce
takiego dziecka?
Mimo wszystko on jest �sliczny szlochała Tiril.
Nic nie szkodzi, �ze taki malutki i siny i �ze urodził si�e na czarnoksi�e�znika.
To najładniejszy malutki chłopczyk, jakiego widziałam.
Jedno jest pewne rzekł Móri bezbarwnym głosem.
B�edzie si�e znajdował pod bardzo dobr � a opiek � a, zarówno �zywych, jak i. . .
Opieka b�edzie pot�e�zniejsza ni�z s � adzisz, pomy�slała Tiril z �zalem w sercu. On
nale�zy do nich, chocia�z ty jeszcze o tym nie wiesz. I. . . Nie, nie patrz w stron�e
drzwi! To nie ma znaczenia.
Theresa zdawała si�e tak�ze nie mie�c w � atpliwo�sci, o czym pomy�slał, chocia�z
nie doko�nczył zdania. Akuszerka nie rozumiała po norwesku, za co akurat teraz
bardzo byli losowi wdzi�eczni. Poczciwa kobieta powiedziała natomiast:
61

Taka trupia blado�s�c to zły znak dla dziecka. Chyba nie po�zyje długo.
Móri potrz � asn � ał głow � a.
Tu nie ma mowy o �zadnej chorobie. To jest. . . dziedziczne obci � a�zenie
zako�nczył wykr�etnie.
Akuszerka pokiwała głow � a. Przeciwko temu, co mówi ten doktor, czy kim on
tam jest, nie znajdowała argumentów.
Tiril wzi�eła chłopaczka na r�ece. Malutkie paluszki zacisn�eły si�e na jej palcu
wskazuj � acym i trzymały mocno. Z niepokojem dotykała jego drugiej r � aczki,
tej po trupio bladej stronie, �zeby sprawdzi�c, czy te�z funkcjonuje jak nale�zy. Nie
stwierdziła �zadnej ułomno�sci, tyle tylko �ze skóra była wyra�znie zimniejsza.
Ostro�znie wyci � agn�eła r�ek�e i zsun�eła koszulk�e dziecka, odsłaniaj � ac bark.
Znami�e było rozległe, nigdy przedtem niczego podobnego nie widziała. Ciemnosine,
niesymetryczne, trudno było si�e w jego rysunku doszuka�c jakiego�s kształtu.
Wydaje mi si�e, �ze ja miałem dokładnie takie samopowiedział Móri.
Ale teraz nic nie masz. To pocieszaj � ace rozja�sniła si�e Tiril.
Ty jednak powinna�s teraz odpocz � a�cwtr � aciła jej matka. Wzi�eła dziecko,
cho�c Tiril oddawała je bardzo niech�etnie. Obie starsze kobiety opu�sciły pokój.
Tiril wyci � agn�eła r�ek�e do Móriego, który u�scisn � ał j � a czule.
Dzi�ekuj�e, Móri wyszeptała. Dzi�ekuj�e za chłopca!
To ja tobie powinienem dzi�ekowa�c u�smiechn � ał si�e w odpowiedzi.
B�edziemy o niego bardzo dba�c i nie pozwolimy, �zeby cierpiał dlatego, �ze jest
troch�e inny.
Oczywi�scie!
A jak go nazwiemy? My�sleli�smy o imieniu Theresa, gdyby urodziła si�e
dziewczynka, ale. . .
Przerwała mu, kład � ac palec na wargach.
To nie my b�edziemy mu nadawa�c imi�e. Twoje duchy zastrzegły sobie do
tego prawo. Bardzo nalegały.
Móri patrzył na ni � a przez chwil�e, potem westchn � ał, zaciskaj � ac wargi.
Mam nadziej�e, �ze wybior � a jakie�s dobre i nie nazbyt dziwaczne.
Ja te�z mam tak � a nadziej�e. Ale, Móri, ja si�e boj�e. Nie z powodu imienia,
rzecz jasna, imi�e niech sobie b�edzie jakie chce. Tylko jak � a przyszło�s�c zdołamy
zapewni�c tej nieszcz�esnej kruszynie?
My�sl�e, �ze rozstrzyganie o tej sprawie nie le�zy w naszej mocy.
No i tego si�e wła�snie boj�e.
Długo siedzieli bez słowa, przytuleni, jakby szukali pociechy jedno u drugiego,
a jednocze�snie pragn�eli jedno drugie uspokoi�c co do przyszło�sci malutkiego
synka.
Czuli si�e tak okropnie bezsilni, chyba bardziej ni�z kiedykolwiek w ci � agu tych
lat, które z sob � a sp�edzili.
62

Tiril. . . Wiesz, o czym ja my�sl�e?
Nie.
O tym, co duchy powiedziały mi kiedy�s bardzo dawno temu. � Ze za wszystko,
cokolwiek dobrego uczyni�e, musi zosta�c wyznaczona jaka�s kara.
Pami�etam to.
Cie�n przy drzwiach znikn � ał. Kiedy Tiril odwa�zyła si�e spojrze�c w tamt � a stron�e,
nikogo nie było.
Móri mówił dalej:
Je�sli uczyni�e co�s dobrego jednemu człowiekowi, �sci � agam cierpienie na kogo
�s innego. Teraz wyra�znie to widz�e.
Nie zgadzam si�e z tob � a, Móri.Wstosunku do mnie na przykład tysi � ace razy
czyniłe�s dobro i nie wydaje mi si�e, �zeby�s tym samym przyczynił komukolwiek
zła. W ogóle nie umiem sobie przypomnie�c niczego negatywnego.
Spojrzał na ni � a z ulg � a.
Dzi�ekuj�e, Tiril! Dzi�ekuj�e ci za te słowa! Pami�e�c o tym, co powiedziały
duchy, ci � a�zyła mi od dawna niczym mara.
Nie wolno ci nawet tak my�sle�c.Wiesz co, ja s � adz�e, �ze duchy zmieniły w tej
sprawie zdanie. Zapytam je, kiedy si�e spotkamy nast�epnym razem.
Móri si�e roze�smiał.
Twój stosunek do moich pozaziemskich demonów zawsze mnie zdumiewał.
Ale wiem, �ze zachowujesz si�e szczerze, i mam nadziej�e, �ze one tak�ze w to
wierz � a.
To nie �zadne demony u�smiechn�eła si�e Tiril. To najsympatyczniejsze
istoty, jakie mo�zna sobie wyobrazi�c.
Rany boskie mrukn � ał Móri i odwrócił twarz, by ukry�c �smiech.
Wiesz, na co si�e najbardziej ciesz�e? zapytała po chwili Tiril.
Mog�e sobie wyobrazi�c ró�zne rzeczy odparł. Ale o czym teraz my-
�slisz?
O tym, jak poka�zemy naszego malca Nerowi. My�sl�e, �ze zostan � a przyjaciółmi.
Móri spowa�zniał.
Je�sli o to chodzi, to powinni�smy by�c bardzo ostro�zni. Nie wolno nam wzbudzi
�c u Nera zazdro�sci. I trzeba te�z pami�eta�c, �ze małe dzieci cz�esto ci � agn � a psy za
kudły albo wbijaj � a im palce w oczy, nie zdaj � ac sobie sprawy z tego, co robi � a.
Masz racj�e. Trzeba b�edzie bardzo uwa�za�c. Ale ciesz�e si�e mimo to.
I ja. Och, Tiril, jaki ja jestem szcz�e�sliwy! I jaki dumny! Ja, który my�slałem
�ze przyjdzie mi sp�edzi�c �zycie w cieniu, samotnie, bez przyjaciół, mam teraz cał � a
liczn � a rodzin�e. Najpierw los dał mi ciebie i Nera, przyszli�scie do mnie razem.
Potem te�sciow � a, i to tak � a, z której nikt nie mo�ze sobie �zartowa�c. Własny dom,
najwspanialszy na �swiecie. I w ko�ncu syn! Male�nki synek!
Tak!
63

Znowu milczeli. Oboje my�sleli o tym samym: Nie ma znaczenia, jak to dziecko
wygl � ada. Najwa�zniejsze, �ze nigdy nie b�edzie miało powodu czu�c si�e niekochane!

Rozdział 10
Na trzeci dzie�n po urodzeniu malutki chłopczyk otworzył oczka.
Tiril czekała na ten moment pełna jak najgorszych przeczu�c. Ale czego si�e
wła�sciwie bała? � Ze dziecko b�edzie mie�c jedno oko niebieskie, a drugie piwne? To
by przecie�z nie była �zadna katastrofa. Chodz � a po ziemi tacy ludzie i znakomicie
sobie radz � a, cho�c ró�zni przes � adni nieszcz�e�snicy gotowi s � a uwa�za�c, �ze to znak
Złego.
Dr�eczona obawami Tiril nie spodziewała si�e tylko tego, co naprawd�e zobaczyła.
Oczy dziecka okazały si�e normalne, oba tego samego koloru, dokładniej mówi
� ac czarne jak w�egle. Nie, jak to zwykle bywa, ciemnogranatowe, przechodz
� ace w czer�n, ale gł�eboko czarne, jakby w ogóle pozbawione były t�eczówki
i miały same �zrenice. T�eczówka, oczywi�scie, była, tylko �ze kompletnie smoli�scie
czarna.
Jeszcze nigdy czego�s podobnego nie widziałam powiedziała Theresa.
Po czym dodała uspokajaj � aco:Ale to nie wygl � ada �zle, to nie s � a brzydkie oczy,
wprost przeciwnie!
Od pierwszej chwili nieprzytomnie kochała swojego wyj � atkowego wnuczka;
przez całe dnie nie odst�epowała od jego kołyski.
Pierwsze spotkanie Nera z jego nowym panem przeszło naj�smielsze oczekiwania.
Gdy Nero zbli�zył si�e do dziecka, �zeby je pow � acha�c, nia�nka chciała go
przep�edzi�c.
Nie, nie, nie przeszkadzaj mu powstrzymała j � a Tiril. On musi si�e
z dzieckiem zapozna�c na swój własny sposób.
Ukucn�eła obok psa.
Tu jest jeszcze jeden człowieczek, którym b�edziesz si�e opiekował, Nero.
Chcesz? Chcesz, piesku, opiekowa�c si�e tym malcem? Tak, tak, mo�zesz go pow � acha
�c. Czy�z on nie jest �sliczny? On ci�e bardzo lubi, Nero.
Wszyscy wstrzymali dech, gdy pies pochylił swój wielki łeb nad kołysk � a.
Mógł �smiertelnie przestraszy�c male�nstwo, ale trudno mu było zabroni�c ogl�edzin.
To by mogło �zle usposobi�c zwierz�e do nowego członka rodziny.
65

Równie�z Móri łagodnie przemawiał do czworono�znego przyjaciela. Szeptał
mu co�s do ucha dokładnie tak samo jak wtedy w Bergen, kiedy prosił Nera, by
bardzo uwa�znie strzegł Tiril.
Nero nastawił uszu i słuchał. Ogon z wolna uderzał o podłog�e. Potem pies
znowu z zaciekawieniem spojrzał na le�z � ace w kołysce niemowl�e.
Malec patrzył na niego swoimi l�sni � acymi, czarnymi oczkami. Wszyscy widzieli,
�ze nia�nka jest sztywna ze strachu i w ka�zdej chwili mo�ze zacz � a�c krzycze�c,
dawali jej wi�ec znaki, �zeby była cicho. Gdyby chłopiec si�e teraz poruszył, wszystko
mogłoby zosta�c zniszczone.
Nero zlizał spokojnie kropl�e mleka z bródki chłopca. Mi�e�snie na twarzy dziecka
drgn�eły, ale wygl � adało to tak, jakby malec si�e u�smiechn � ał. Wszyscy odetchn�eli
z ulg � a.
Ksi�e�zna przystała na to, by zaczeka�c z chrztem. W tajemnicy przed innymi
modliła si�e jednak cz�esto w kaplicy w intencji dziecka, wci � a�z paliła �swiece przed
obrazami �swi�etych i przed wyrze�zbion � a w drewnie figurk � a Panny Marii, błagaj � ac
o łask�e dla nieszcz�esnego chłopca, który przyszedł na �swiat z takim strasznym
obci � a�zeniem. Płakała z jego powodu i prosiła o wybaczenie ci�e�zkiego grzechu,
jakiego dopu�sciła si�e w młodo�sci, a który teraz, jak s � adziła, zem�scił si�e na jej
wnuku. Cał � a win�e za to, �ze chłopczyk jest taki. . . odmienny, Theresa brała na
siebie i w tajemnicy przed Tiril lała z tego powodu gorzkie łzy.
Trudno, niech niewidzialni towarzysze Móriego ochrzcz � a dziecko, nie,
ochrzci�c to nieodpowiednie słowo, tu w gr�e wchodzi jedynie nadanie imienia. Mimo
wszystko ksi�e�zna upierała si�e, by malec został chrze�scijaninem. No i przy tym
otrzymał te�z dodatkowo chrze�scija�nskie imi�e, �zeby który�s �swi�ety mógł roztacza�c
nad nim opiek�e, chroni�c go przed. . .
Nie, nie była w stanie wymieni�c tych, którzy zagra�zali male�nstwu, bo sama
nie miała dla nich �zadnego okre�slenia.
Móri obiecał, �ze b�edzie rozmawiał z duchami na temat ewentualnego drugiego
imienia. Wiedział przecie�z, �ze Theresa jest gł�eboko religijn � a katoliczk � a i �ze
dla niej fakt, i�z jedyny wnuk nie został ochrzczony, trudny b�edzie do zniesienia.
A gdyby tak umarł nie uwolniony od grzechu pierworodnego? Przecie�z w takim
wypadku znalazłby si�e w piekielnych płomieniach.
Bardzo szybko jednak Theresa musiała zaj � a�c swoje my�sli czym innym.
Brat ksi�e�znej zawiadomił, �ze wybiera si�e do niej z wizyt � a.
Theresa okropnie si�e denerwowała. Od dawna gotowa była przedstawi�c mu
Tiril, to nie nastr�eczało kłopotów. Gotowa te�z była przedstawi�c mu swego zi�ecia.
To co prawda trudniejsza sprawa, ale przecie�z bardzo lubiła Móriego i bez w � atpienia
sobie poradzi. My�slała o nim z dum � a, b�edzie go broni�c ze wszystkich sił,
je�sli zajdzie potrzeba.
66

Natomiast zupełnie nie wiedziała, co zrobi�c z ukochanym wnuczkiem.
Pokaza�c go, tak jak pragn�eła? I wywoła�c okrzyki zdziwienia, mo�ze nawet
szok?
Czy mo�ze ukry�c dziecko, oszcz�edzi�c córce, i zi�eciowi upokorzenia? Ale zarazem
dałaby im przecie�z do zrozumienia, �ze wstydzi si�e tego dziecka.
Pojawił si�e jeszcze inny, przera�zaj � acy problem.
Od chwili gdy dziecko przyszło na �swiat, nieustannie wszyscy troje przekonywali
si�e nawzajem, �ze sinobiała barwa skóry z pewno�sci � a niedługo zniknie. . .
I rzeczywi�scie znami�e, znak czarownika, powoli bladło, ale razem z nim bladła
równie�z normalna, ró�zowa skóra.
Ich ukochany mały skarb, któremu wszyscy w domu okazywali tyle czuło�sci,
stawał si�e cały równomiernie bladosiny. Taka barwa nie była w �zadnym razie wła-
�sciwa ludziom. Nawet chore na serce dzieci s � a sine w inny sposób. One bowiem
s � a bardziej niebieskie z wyra�znie czerwonaw � a tonacj � a pod skór � a.
Male�nki synek Tiril był zimny i biały niczym szron. Najbardziej nieprzyjemnie
wyczuwało si�e ten chłód przy dotyku. I na nic si�e nie zdało to, �ze pokojówka
Theresy i nia�nka wynaj�eta do dziecka bardzo si�e starały, �zeby w pokoju wci � a�z
było ciepło. W ko�ncu Móri musiał im powiedzie�c, �zeby przestały pali�c w piecu,
dziecko od tego i tak si�e nie rozgrzeje.
Oczywi�scie pochodz � aca z najbli�zszej okolicy słu�zba bardzo si�e dziwiła przypadło
�sci malca, szukano wytłumaczenia w ró�znych przes � adach, ale w ich stosunku
do dziecka było bardzo wiele współczucia. Tiril i Móri wielokrotnie w pokoju
dziecka znajdowali maj � ace je chroni�c amulety i inne dziwne przedmioty. Pozostawiali
je na miejscu, przecie�z i tak nie mogły chłopcu zaszkodzi�c.
Ale co Theresa miała zrobi�c ze swoim bratem? Czy mogła mu pokaza�c to
dziecko? Powiedziała o swoim dylemacie Tiril i Móriemu, a oni zrozumieli j � a
bardzo dobrze.
Tego dnia, kiedy przyb�edzie brat waszej wysoko�sci, powiemy, �ze akurat
dziecko nie jest całkiem zdrowezaproponował Móri.My�sl�e, �ze powinni�smy
zaczeka�c, niech ksi � a�z�e pob�edzie u nas kilka dni, niech nas lepiej pozna.
To bardzo rozs � adna propozycjazgodziła si�e Theresa.Z t � a tylko drobn
� a uwag � a, �ze mój brat nie jest ksi�eciem. To sam cesarz!
Tiril i Móri, którzy dotychczas stali, usiedli oboje równocze�snie z bardzo niepewnymi
minami.
Theresa spogl � adała na nich zakłopotana.
Ja wiem, �ze powinnam była powiedzie�c wam o tym wcze�sniej. Nie chciałam
jednak, �zeby dystans mi�edzy nami był zbyt du�zy. On przyb�edzie tutaj w całkowitej
tajemnicy, jedynie w towarzystwie kilku ludzi ze swojej gwardii przybocznej.
Nie b�edzie ani cesarzowej, ani córek, ani �zadnej z moich sióstr, bo one po
prostu nie wiedz � a o waszym istnieniu. Brat równie�z robił mi powa�zne wymówki
67

w li�scie, ale potem złagodniał. Ja osobi�scie wst�ep do Hofburga mam zamkni�ety,
on jednak chce mnie zobaczy�c. Tutaj. I pozna�c moj � a córk�e.
To mo�ze lepiej, �zeby�smy obaj, i ja, i malec, pozostali w ukryciu zaproponował
Móri.
Ty nie. Mój brat wie, �ze Tiril wyszła za m � a�z. Ale masz racj�e, chłopca
na razie mu nie poka�zemy. Nie mo�zemy władcy nara�za�c na zbyt wielki szok.
On pozostanie tu tylko dwie noce, wobec tego poka�zemy mu dziecko nast�epnego
dnia po przyje�zdzie. Bo przecie�z wszyscy troje jeste�smy bardzo dumni z naszego
male�nstwa, prawda?
Tiril i Móri u�smiechn�eli si�e, ale w ich oczach było tyle smutku. . .
Zanim jednak wspaniały go�s�c przybył z wizyt � a, Theresa została zaproszona
na przyj�ecie do s � asiedniego dworu. Gospodarze nie znali jej osobi�scie, lecz osoby
ksi � a�z�ecego rodu zapraszane s � a ch�etnie. Mo�zna zaimponowa�c innym go�sciom!
Theresa pojechała z rado�sci � a. To przyjemnie móc spotka�c si�e z lud�zmi ze swojej
klasy, my�slała. Bardzo, oczywi�scie, kochała swoj � a mał � a rodzin�e, ale szczerze
powiedziawszy nie była przyzwyczajona do tej warstwy społecznej, do której nale
�zeli. Poza tym Móri był do�s�c szczególnym człowiekiem, temu przecie�z nie mo�zna
zaprzeczy�c.
U s � asiadów została przyj�eta z otwartymi ramionami, wszyscy chcieli z ni � a
rozmawia�c. Zaproszono wiele wytwornych dam, bo wła�snie dla najelegantszych
pa�n z okolicy zorganizowano ten wieczór. Po znakomitym obiedzie towarzystwo
rozmawiało w salonie.
Pocz � atkowo Theresa uwa�zała, �ze wszystkie panie s � a przemiłe. Znalazła kilka
znajomych swoich dawnych znajomych z czasów młodo�sci sp�edzonej wWiedniu.
Troch�e j � a to co prawda zaniepokoiło, bo nie miała poj�ecia, co te panie o niej
wiedz � a, a dopiero co opowiedziała, �ze mieszka w Theresenhof z córk � a, zi�eciem
i czaruj � acym małym wnuczkiem, co dwie panie z Wiednia przyj�eły z niejakim
zdumieniem.
Słyszały�smy, �ze mał�ze�nstwo pani z ksi�eciem Adolfem von Holstein-
Gottorp było bezdzietne nie wytrzymała jedna z nich.
Theresa nie mogła nie odpowiedzie�c damie, gapi � acej si�e na ni � a z otwartymi
ustami, na których zostały jeszcze okruchy ciasta. W popłochu rozpaczliwie
szukała jakiego�s wyj�scia. Posłu�zyła si�e pierwsz � a wymówk � a, jaka przyszła jej do
głowy, nie zastanawiaj � ac si�e, czy jest dobra, czy nie.
Och, Tiril jest dzieckiem z mego pierwszego i bardzo smutnego mał�ze�nstwa,
zanim jeszcze wyszłam za ksi�ecia Adolfa. To była krótkotrwała, młodzie�ncza
przygoda, która sko�nczyła si�e bardzo szybko. Mój mał�zonek zmarł, zanim Tiril
przyszła na �swiat. Jego matka tak strasznie rozpaczała po �smierci ukochanego
syna, �ze bliska była utraty zmysłów, i ubłagała mnie, bym oddała jej córeczk�e na
kilka lat. Przystałam na to, ale potem starsza pani złamała obietnic�e, nie pozwoliła
mi nawet widywa�c dziewczynki, ukrywała si�e wraz z dzieckiem za granic � a. Przez
68

wszystkie te lata szukałam mojej córeczki. Odnalazłam j � a dopiero teraz i wszyscy
nareszcie jeste�smy bardzo szcz�e�sliwi.
W salonie zapadła cisza.
Wybacz mi, Naj�swi�etsza Panienko, modliła si�e w duchu ksi�e�zna. Wybacz mi
to kłamstwo.
W�scibska dama z Wiednia powiedziała jednak z przekonaniem:
Ale my�smy nigdy nie słyszeli, �ze ksi�e�zna była dwukrotnie zam�e�zna.
Och, bo nie urz � adzono wesela i wszystko dokonało si�e w wielkim po�spiechu.
Mój przyszły m � a�z udawał si�e na wojn�e, a te�sciowa chciała, �zeby ceremonia
odbyła si�e w jej posiadło�sci; uczestniczyła w niej tylko najbli�zsza rodzina. Jak
powiedziałam, mał�ze�nstwo trwało bardzo krótko, natomiast Adolf był tak dobry
i�z o�zenił si�e ze mn � a niedługo po �smierci mego pierwszego m�e�za.
Bo�ze, jak ja kłami�e, my�slała Theresa przera�zona. Ale nie zamierzam dawa�c
im powodu do nowych plotek. Tiril jest moj � a córk � a, równie�z w obliczu prawa, nie
b�edzie musiała odpowiada�c za bł�edy mojej młodo�sci.
Zatem ksi � a�z�e Adolf wiedział. . . zacz�eła znowu tamta pozbawiona
wszelkiego taktu dama, ale gospodyni, która sprawiała wra�zenie osoby rozs � adnej,
przerwała jej w pół słowa:
O, có�z za wzruszaj � aca historia! I jaka romantyczna! Pomy�slcie tylko, odzyska
�c po latach utracon � a córk�e!
Tak u�smiechn�eła si�e Theresa z wdzi�eczno�sci � a, wszystkie panie odetchn
�eły.
Czy uwierzyły w t�e opowie�s�c? Theresa miała nadziej�e, �ze tak.
Rozmowa toczyła si�e dalej.
Pocz � atkowo Theresa brała w niej udział, potem jednak zacz�eła słucha�c.
Panie rozmawiały o pomponach do zasłon, o leniwych słu�z � acych, które nie
potrafiły odpowiednio zaprasowa�c fałdek na szlafmycy, o �smiesznych mamkach
(Theresa nie miała odwagi powiedzie�c, �ze Tiril sama karmi swego synka, bo by
chyba wywołała skandal), skar�zyły si�e na bezczelnych �zebraków, którzy wystaj
� a pod ich bramami, ujawniały dra�zliwe szczegóły swego mał�ze�nskiego po�zycia
i plotkowały jak naj�ete.
Do uszu Theresy docierały urywane fragmenty jakiej�s historii, opowiadanej
z wypiekami na twarzach w gronie pa�n siedz � acych pod oknem:
. . . owocu swojego grzesznego zwi � azku nie mogli, naturalnie, ukry�c. On
odebrał sobie �zycie. . .
Pełne zgrozy j�eki i pospieszne znaki krzy�za słuchaj � acych na wie�s�c o tak strasznym
post�epku jak samobójstwo.
. . . został zaszyty w krowi � a skór�e i wyrzucony na bagna.
Całkiem zasłu�zenie. A ona? Ta grzeszna wywłoka, która go zbałamuciła?
No wła�snie, miała zaledwie czterna�scie lat, a ju�z taka była zepsuta. Została,
oczywi�scie, �sci�eta. Ksi � adz był bardzo m � adrym człowiekiem i zebrał wszystkie
69

dzieci z okolicy na egzekucj�e, by zobaczyły, jaki koniec czeka grzeszników.
No a dziecko?
Nieszcz�esna zdradzona mał�zonka tego m�e�zczyzny nie chciała mie�c z nim
nic wspólnego, zreszt � a nie ma si�e czemu dziwi�c. Wyniosła je zatem na ulic�e i zaj
�eli si�e nim chyba wiede�nscy �zebracy.
Theresa poczuła si�e okropnie. Oto siedz � a eleganckie panie i przytakuj � a tej
plotkarce w przekonaniu, �ze sprawiedliwo�sci stało si�e zado�s�c. A co ona tu robi?
Czy�z ju�z zapomniała o tych wszystkich złych plotkach na wiede�nskim dworze
i pó�zniej w zamku Gottorp, gdzie nigdy nie czuła si�e dobrze? Czy zapomniała,
jak wynio�sle mog � a si�e zachowywa�c ludzie z arystokratycznych domów, jak bardzo
mog � a upokorzy�c kogo�s, kto odwa�zy si�e wyłama�c, post�epowa�c inaczej? Jakie
straszne etykiety potrafi � a przypina�c? Czy zapomniała o ich zakłamaniu, o utrzymywanych
w tajemnicy romansach, flirtach na korytarzach i w ukrytych buduarach?
Naprawd�e o wszystkim zapomniała?
Ujrzała nagle oczyma duszy jasn � a, czyst � a twarzyczk�e Tiril i szczere oblicze
Móriego, ich wiern � a wzajemn � a miło�s�c, dokładnie tak � a sam � a jak jej młodzie�ncze
zauroczenie, pomy�slała o swoim male�nkim wnuczku bezbronnym wobec bezwzgl
�ednego �swiata i wobec niepewnej przyszło�sci. Widziała rado�s�c na twarzy
Tiril, jej promienne oczy. Móri opowiedział jej o dzieci�nstwie Tiril, on sam dowiedział
si�e o tym od przyjaciela obojga, Erlinga. O tym, �ze była dzieckiem radosnym
i kochaj � acym wszystkie �zywe stworzenia. I o tym, jak niepoj�ete zło, tkwi � ace
w ludziach, sprawiło, �ze blask w jej oczach zgasł. Ten blask powrócił teraz znowu
tutaj, w Theresenhof. Móriego napełniało to wielkim szcz�e�sciem.
Theresa czuła si�e z tego powodu niewiarygodnie dumna. Bo przecie�z przyczyniła
si�e do odbudowania wiary córki w ludzi i przywrócenia jej rado�sci �zycia.
A teraz ksi�e�zna siedziała po�srodku gromady gdakaj � acych, prymitywnych kur.
Chocia�z to obraza dla kur, pi�eknych i po�zytecznych ptaków. O niewielkim rozumie
i gdacz � ace, to prawda, ale nigdy złe i zawistne tak jak te pa�ncie.
Na szcz�e�scie nie wszystkie s � a jednakowo odpychaj � ace. Gospodyni, na przykład,
to dobry człowiek, i kilka starszych pa�n, mo�ze zreszt � a te�z niektóre z najmłodszych,
ale pozostałe? Lepiej nie my�sle�c.
Jako najwy�zej postawiona w�sród go�sci Theresa mogła zako�nczy�c wizyt�e, kiedy
zechce. No i wła�snie postanowiła skorzysta�c z tego prawa. Serdecznie podzi�ekowała
gospodyni za przyj�ecie i b � akn�eła jak � a�s konwencjonaln � a formułk�e na temat
rewizyty w Theresenhof. Powóz zajechał natychmiast.
Kiedy odetchn�eła �swie�zym powietrzem, pomieszanym z zapachem stajni i nawozu,
poczuła niekłaman � a ulg�e. Nie interesowało jej, co zgromadzenie b�edzie
mówi�c na jej temat za plecami.
Wdomu w milczeniu powitała córk�e serdecznym u�sciskiem. Tiril dobrze wiedziała,
co to oznacza: wyznanie miło�sci, rado�s�c, �ze s � a razem, mieszkaj � a pod jednym
dachem, i pro�sba o wybaczenie, �ze cho�c przez chwilk�e pomy�slała, i�z nale�zy
70

do, wy�zszej klasy ni�z jej córka i zi�e�c.
Móri oniemiał, kiedy został nieoczekiwanie u�sciskany, a na koniec Theresa
podeszła do łó�zeczka i przygl � adała si�e sinoblademu chłopczykowi o niebywale
pi�eknej buzi otoczonej wianuszkiem czarnych włosów.
Kocham ci�e, mały wyszeptała.
Chłopczyk spojrzał na ni � a swoimi niezwykłymi oczyma, tak czarnymi, �ze zdawało
si�e, i�z w ogóle nie ma białek, ale to pewnie dlatego, �ze niedawno płakał
i oczka troch�e mu zapuchły. O Bo�ze, a mo�ze całe gałki ma czarne? Nie, kiedy
zmusiła dziecko, by szerzej otworzyło oczka, w k � aciku mign�eła biel. Theresa pomy
�slała, �ze oczy malca przypominaj � a oczy zwierz�ecia, pies czy ko�n te�z pokazuje
białko jedynie w niektórych okoliczno�sciach.
Pozwól mi naprawi�c krzywd�e, jak � a wyrz � adziłam Tiril szepn�eła wzruszona.
Daj mi wszystko naprawi�c, tak jakby�s to ty był tym dzieckiem, które
od siebie odepchn�ełam. Nigdy nie b�edziesz musiał cierpie�c, mój ukochany, ju�z ja
o to zadbam.
Theresa nie miała teraz najmniejszych w � atpliwo�sci, do jakiej warstwy nale�zy
i z kim chce pozosta�c na zawsze.
Z czasem Tiril dowiedziała si�e du�zo wi�ecej na temat cienia. To nie ona była
przedmiotem jego zainteresowania, nie jej towarzyszył.
Widywała go wielokrotnie, najcz�e�sciej jako szar � a mgł�e, przepływaj � ac � a obok
niej, dostrzegan � a k � atem oka. Niekiedy zdawał si�e wy�zszy ni�z zazwyczaj i gro�znie
czarny, cho�c nie pojmowała, dlaczego tak jest. Od czasu do czasu jednak znikał
bez �sladu. Zacz�eła wi�ec zapisywa�c, w jakich okoliczno�sciach go widuje. A przejrzawszy
pó�zniej notatki stwierdziła ponad wszelk � a w � atpliwo�s�c: Cie�n pokazuje si�e
tylko wtedy, kiedy w pokoju znajduje si�e jej mały synek, bywa te�z z dzieckiem na
dworze.
W pierwszej chwili doznała szoku, serce waliło jej jak młotem. Wiedziała
wprawdzie, �ze ka�zdy człowiek ma swego ducha opieku�nczego, Móri jej o tym powiedział.
Ale ten tutaj to jednak chyba co�s innego. Jaki�s potwór z pozaziemskich
otchłani? Taki wysoki, taki czarny, z tym dziwnym sposobem przemieszczania si�e
jakby si�e skradał, płyn � ał lub toczył si�e w powietrzu. Ci�e�zka peleryna si�egała ziemi
i pl � atała si�e pod stopami.
Poza tym. . . Móri mówił, �ze ka�zdy ma ducha opieku�nczego odmiennej płci,
to znaczy kobietami opiekuj � a si�e duchy m�eskie, a m�e�zczyznami �ze�nskie. A to
przecie�z nie była kobieta, Tiril mogła przysi � ac, �ze nie.
Porozmawiała na ten temat z Mórim. On równie�z widywał cienist � a zjaw�e, lecz
uznał, �ze nie powinni si�e w to miesza�c.
Nie mo�zemy go odp�edzi�c powiedział bo to by jeszcze pogorszyło
spraw�e.
71

Czy za tym stoj � a twoi towarzysze?
Nic mi o tym nie wspominali.
Tiril nie zadowoliła si�e t � a odpowiedzi � a.
Pewnego przedpołudnia, kiedy była w pokoju sama z synkiem, zebrała si�e na
odwag�e. Najpierw wielokrotnie przełykała �slin�e i gł�eboko wci � agała powietrze.
Ty, który tam stoisz powiedziała w ko�ncu cicho do niewyra�znej szarej
plamy w k � acie.Sk � ad do nas przybywasz? Czy mógłby�s da�c mi jaki�s znak? Boj�e
si�e o mego male�nkiego synka i chciałabym wiedzie�c, czy �zyczysz mu dobrze, czy
�zle.
Cie�n ani drgn � ał.
Czekała przez chwil�e, potem westchn�eła zrezygnowana.
Uło�zyła dziecko w kołysce, sk � ad wzi�eła je tylko na chwilk�e, bo chciała poczu�c
jego ciałko w obj�eciach. Stwierdziła przy tym, �ze mały ma mokro, wi�ec go przewin
�eła, nie wzywaj � ac do tak prostej czynno�sci nia�nki, po czym wyszła z pokoju
z mokr � a pieluszk � a w r�ece.
Kiedy wróciła, zamarła z przera�zenia.
Cie�n, straszliwie wysoki i czarny, pochylał si�e nad dzieckiem.
Tiril miała wra�zenie, �ze serce p�eknie jej ze strachu.
Cie�n wyprostował si�e i "odleciał" z powrotem do k � ata.
Na brokatowej kołderce male�nstwa le�zała cudownie pi�ekna biała ró�za, lecz jej
łodyga naje�zona była niebywale długimi i strasznie ostrymi kolcami.

Rozdział 11
Przybył cesarz z lokajami i ochron � a osobist � a. Je�sli uwa�zał, �ze z takim licznym
orszakiem podró�zuje incognito, to Móri nie podzielał jego zdania.
Karol VII nie był władc � a wojowniczym, ale jego dokonania polegały zdaje si�e
głównie na zdobywaniu, utracie i ponownym zdobywaniu nowych obszarów. Był
szorstki w obej�sciu i władczy, lecz bardzo przywi � azany do swojej najmłodszej siostry.
Przy powitaniu czynił jej jeszcze wymówki za młodzie�ncz � a lekkomy�slno�s�c,
pó�zniej jednak stał si�e serdeczny i miły.
Siostrzenic�e, Tiril, traktował z pow�sci � agliw � a �zyczliwo�sci � a, ale spogl � adał na
ni � a rzadko. Móri go niepokoił i by�c mo�ze odrobin�e przera�zał, tak reaguj � a wielkie
autorytety przy spotkaniu z kim�s obdarzonym jeszcze wi�ekszym autorytetem.
Autorytet Karola wpisany był niejako w jego cesarsk � a godno�s�c, Móri przyniósł
go ze sob � a na �swiat i okazywał te�z bardziej naturalnie. Wkrótce jednak łagodny
głos Islandczyka przywrócił cesarskiemu majestatowi poczucie pewno�sci siebie.
Theresenhof zostało, rzecz jasna, wypucowane do połysku na przyj�ecie tak
znakomitego go�scia. Słu�zba wycofywała si�e ze spuszczonymi oczyma, nie maj
� ac �smiało�sci nawet spojrze�c na cesarza, a pokojówka, której kieliszki o mało nie
zsun�eły si�e z tacy, wybuchn�eła rozpaczliwym płaczem. Theresa skin�eła jej uspokajaj
� aco głow � a i wszystko sko�nczyło si�e dobrze.
Nigdy bym czego�s takiego nie zrobiła w zamku Gottorp, pomy�slała Theresa.
Tam popatrzyłabym na dziewczyn�e surowo, a potem ukarała.
Ja si�e rzeczywi�scie zmieniłam. To zasługa Tiril i Móriego. To oni post�epuj � a
wła�sciwie. Ich kultura bycia ma �zródło w ich sercach, a nie w wyuczonych formułkach
na temat etykiety.
Obiad był wyszukany. Tak wytworny, �ze Móri, który na Islandii niekiedy musiał
si�e �zywi�c wod � a wyci�sni�et � a z mchu, patrzył na zastawiony stół z wyrazem niedowierzania
w oczach. Najpierw podano g�est � a zup�e na najdelikatniejszym mi�esie,
zaprawion � a �smietan � a i jajkiem. Potem kolejno na stole pojawiły si�e zimne i gor
� ace przystawki, piecze�n ciel�eca ze szparagami na ma�sle, w�egorz marynowany
w białym winie, przepiórki z truflami w �smietanie i male�nkie kanapki z pur�e
z łososia. . . Okazało si�e, �ze to dopiero pocz � atek. Zanim dotarli do dania głów-
73

nego, Móri był absolutnie najedzony i mógł nabiera�c tylko male�nkie porcje na
spróbowanie. Wszystko to spo�zywano na najpi�ekniejszej mi�snie�nskiej porcelanie.
Ale pod stołem siedział Nero. . . Na długo przed ko�ncem obiadu dochodziły stamt
� ad ci�e�zkie posapywania przejedzonego psa.
Deseru Móri nie był w stanie nawet spróbowa�c, wszelkie granice zostały przekroczone.
Postanowił jednak, �ze poprosi w kuchni, by mu zostawiono na pó�zniej
kawałek pysznego z pewno�sci � a tortu. Niczego bardziej apetycznego nigdy w �zyciu
nie widział.
Cesarz wyraził kucharzom uznanie w formie dowcipnego komplementu. Theresa
odetchn�eła z ulg � a, gdy nareszcie mogła zabra�c swego tak wysoko postawionego
go�scia do salonu.
Kiedy lokaje wycofali si�e na odpowiedni � a odległo�s�c, brat ksi�e�znej rzekł:
Jak rozumiem, Móri, ty nie pochodzisz ze szlacheckiego rodu?
Nie, Wasza Cesarska Mo�s�c. Prosz�e jednak pami�eta�c, �ze Tiril nie wiedziała
o swoim pochodzeniu, kiedy wychodziła za mnie za m � a�z.
Troszk�e si�e mijał z prawd � a, ale ustalili ju�z przedtem, �ze dat�e �slubu przesunie
si�e nieco, powie si�e, �ze mał�ze�nstwo zawarte zostało wcze�sniej, by unikn � a�c dodatkowych
wymówek.
Cesarz Karol skin � ał głow � a. Mam nadziej�e, �ze on nie zamierza nada�c mi szlacheckiego
tytułu, pomy�slał Móri. Niczego takiego po prostu nie chc�e.
Cesarz jednak zastanawiał si�e nad czym�s innym.
Przed kilkoma miesi � acami mieli�smy wizyt�e pewnego włoskiego szlachcica.
Wypytywał o ciebie, Thereso.
Wszyscy wstrzymali oddech, a cesarz spogl � adał na nich surowo.
On wa�zył si�e przyjecha�c do Hofburga? zapytała Theresa ledwo dosłyszalnie.
Tak. Ale przedtem dostałem twój list, wi�ec nie wyjawiłem, gdzie przebywasz.
Dzi�ekuj�e, Karolu. Nawet nie wiesz, jakie dobrodziejstwo wy�swiadczyłe�s
całej naszej rodzinie!
Móri zapytał:
Czy to był m�e�zczyzna w �srednim wieku, o ciemnej karnacji i z blizn � a na
policzku?
Owszem. Nazywa si�e Lorenzo jaki�s-tam, długie włoskie nazwisko.
Pozostała trójka spogl � adała po sobie w milczeniu.
Natomiast całkiem niedawno mieli�smy kolejn � a wizyt�e mówił dalej cesarz
z u�smiechem. Czy pami�etasz naszego towarzysza zabaw z dzieci�nstwa,
Engelberta? On tak�ze zapytał kiedy�s, co u ciebie, a ja szczerze mówi � ac nie wiedziałem,
co mu odpowiedzie�c, bo przecie�z obiecałem ci, �ze nie wyjawi�e nikomu
miejsca twego pobytu. Nie powiedziałem tedy nic.
74

Policzki Theresy gwałtownie poczerwieniały, a w jej oczach pojawił si�e podejrzany
blask.
O, jemu mogłe�s powiedzie�c! Poj�ecia nie miałam, �ze on jeszcze chodzi po
tej ziemi. Wła�sciwie całkiem o nim zapomniałam. Gdzie teraz mieszka?
Niedaleko st � ad. Niedawno został biskupem i mieszka koło Innsbrucku.
Theresa nerwowo wygładzała fałdy sukni.
A zatem kapelusz kardynalski ma, je�sli tak mo�zna powiedzie�c, w zasi�egu
r�eki. Co�s, o czym zawsze marzył. . .
Niew � atpliwie. Przeszedł ju�z wszystkie szczeble duchownej kariery i nale-
�zy do najpierwszych w naszym Ko�sciele. Ale wcale nie wiem, czy on pasuje na
kardynała. Zawsze mi si�e zdawało, �ze ma zbyt słaby charakter.
Pewnie dlatego, �ze nigdy nie lubił wojny, lecz wybrał pokojow � a drog�e miło
�sci w Ko�scielepowiedziała Theresa porywczo, jakby za wszelk � a cen�e chciała
obroni�c przyjaciela.Ja znałam go lepiej ni�z ty, bowiem jeste�smy z Engelbertem
rówie�snikami. Słaby on nie jest, jest łagodny. I dobry.
Tak, z pewno�sci � a masz racj�e mrukn � ał cesarz. Ale ja uwa�zam, �ze on
si�e wszystkiego bał, prosz�e jednak o wybaczenie. Niew � atpliwie to bardzo sympatyczny
człowiek.
Tiril i Móri popatrzyli na siebie.
Spojrzenia obojga wyra�zały to samo: To ojciec Tiril.
Ju�z nast�epnego ranka przybył kurier, by wezwa�c cesarza do Wiednia. Jaka�s
wa�zna zagraniczna delegacja musi pilnie z nim rozmawia�c.
I cesarz natychmiast opu�scił Theresenhof. Nie zd � a�zył zobaczy�c "chorego"
dziecka.
Wszyscy uznali, �ze tak wła�snie jest najlepiej.
Od jakiego�s czasu trwali w uspokajaj � acym prze�swiadczeniu, �ze polowanie na
Tiril, a w pewnym stopniu równie�z na Theres�e, dobiegło ko�nca. Tymczasem cesarz
przypomniał im, �ze niebezpiecze�nstwo z południa wci � a�z zagra�za.
To niedobrze, �ze ten cały Lorenzo był w Hofburgu rzekła Theresa.
Boj�e si�e, �ze niedługo zostaniemy ujawnieni.
I ja tak my�sl�e zgodził si�e Móri siedz � acy na kanapie z podci � agni�etymi
nogami. Tiril podziwiała ukradkiem jego wspaniałe uda, m � a�z nieustannie oddziaływał
na ni � a z niezwykł � a erotyczn � a sił � a. Zmuszeni jeste�smy ponownie zastanowi
�c si�e nad t � a spraw � a.
Koniecznie potwierdziła Theresa.
Gdyby�smy tylko mogli poj � a�c, dlaczego oni nas prze�sladuj � a �zaliła si�e
Tiril. Czego od nas chc � a, co im zrobili�smy?
Móri zaciskał szcz�eki tak mocno, �ze wida�c było, jak mi�e�snie graj � a pod skór � a.
Westchn � ał gł�eboko i powiedział:
75

Wasza wysoko�s�c, ja wiem, �ze pani nie lubi podejmowa�c tego tematu, ale
mo�ze osoba ojca Tiril pomogłaby wyja�sni�c tajemnic�e? Chodzi mi o odpowied�z na
pytanie, dlaczego ci nieznajomi ludzie poluj � a na ni � a z takim zapami�etaniem.
Nie, on o niczym nie wie! zawołała Theresa porywczo. On jest niewinny
niczym dziecko.
O, nie taki znowu niewinny, skoro spłodził potomka i zostawił matk�e sam � a, nie
bior � ac za nic odpowiedzialno�sci, pomy�slał Móri. Milczał przez chwil�e, po czym
znowu zebrał si�e na odwag�e:
Czy popełnili�smy bł � ad s � adz � ac, �ze brat ksi�e�znej pani wymienił wczoraj imi�e
tego człowieka?
Milczenie Theresy było mniej wi�ecej tak samo długie jak jego.
Nie popełniacie bł�eduszepn�eła w ko�ncu ledwie dosłyszalnie. Po chwili
podniosła odrobin�e głos:Ale ja si�e do niego nie zwróc�e, to niemo�zliwe.
Córka i zi�e�c rozumieli bardzo dobrze, dlaczego tak postanowiła.
Tiril siedziała, nie mówi � ac ani słowa. Zupełnie nie wiedziała, co ma my�sle�c
czy odczuwa�c na wiadomo�s�c, �ze jej ojciec został wła�snie biskupem. W tamtym
czasie, kiedy ona przyszła na �swiat, nie był kapłanem, jak si�e domy�slała. Ale ju�z
wtedy marzył o tym, by zosta�c kardynałem.
W Ko�sciele jest wielu ludzi �z � adnych kariery.
Ona i Móri rozmawiali poprzedniego wieczora o nowych informacjach i o jej
pochodzeniu. Le�zała na ramieniu Móriego i patrzyła w sufit długo w noc. Rozmawiali
do pó�zna, a ona co chwila zaczynała płaka�c. To mo�ze dziwne, ale wła�sciwie
nie odczuwała potrzeby poznania swego ojca, w ka�zdym razie �zadnych takich pragnie
�n jak w czasie, kiedy szukali matki i kiedy to rozpaczliwie t�eskniła do owej
nieznajomej kobiety.
Teraz odczuwała jedynie pustk�e.
Mo�ze dlatego, �ze Theresa broniła go tak zajadle, odnosili wra�zenie, �ze jest
słaby i �załosny. To, oczywi�scie, paskudna my�sl i z pewno�sci � a te�z niesprawiedliwa.
Tak czy inaczej Tiril wcale nie marzyła o tym, by go pozna�c. W ka�zdym razie
od chwili, gdy dowiedziała si�e nieco wi�ecej.
Móri nie chciał da�c za wygran � a i wyra�zał przekonanie, �ze Theresa powinna go
odszuka�c.
Ale gdyby�smy ksi�e�zn�e bardzo prosili? pytał.
Ona wahała si�e długo. Policzki jej płon�eły, od czasu do czasu na wargach
pojawiał si�e u�smiech szcz�e�scia, lecz natychmiast gasł.
Przecie�z nie mog�e z cał � a parad � a, jaka przystoi osobie ksi � a�z�ecego rodu, odwiedza
�c pokornego sługi Ko�scioła. To by wzbudziło zbyt wielkie zainteresowanie.
Ale dlaczego z cał � a parad � a?
Milczeli.
Mogłabym pojecha�c konno. W tajemnicy rzekła Theresa niepewnie.
To niedaleko.
76

Słusznie. Z niewielk � a eskort � a zgodził si�e Móri.
O, nie! Niepotrzebna jest �zadna eskorta! Nie do niego. Bardzo bym chciała
pokaza�c mu Tiril, ale z tym trzeba b�edzie jeszcze poczeka�c, prawda?
Jaki�s czas tak. Najlepiej b�edzie przygotowa�c go na wiadomo�s�c, �ze jest ojcem
i dziadkiem powiedział Móri ze zło�sliwym u�smiechem.
O, on taki młody!zawołała Theresa.To niepoj�ete, �ze został ju�z dziadkiem.
A kiedy widziała go pani po raz ostatni?
No, to ju�z b�edzie ponad dwadzie�scia lat.
Móri nie powiedział nic. Kiedy Theresa sama zrozumiała, jak nielogicznie
brzmi � a jej słowa, wybuchn�eła �smiechem.
Ch�etnie pojad�e i spotkam si�e z nim powiedziała z udanym spokojem,
ale krew pulsowała jej na szyi, a oddech miała przyspieszony.
Ale nie wolno pani jecha�c samejstanowczo stwierdził Móri.Pozwoli
pani, �ze b�ed�e jej towarzyszył? Mog�e zaczeka�c na zewn � atrz, rzecz jasna, lecz droga
jest zbyt niebezpieczna dla samotnej kobiety.
Czy ty my�slisz, �ze ja si�e wstydz�e mego zi�ecia? Dzi�ekuj�e ci, ch�etnie zgodz�e
si�e na eskort�e w twojej osobie. I b�edziesz mi towarzyszył do ko�nca, pójdziesz si�e
przywita�c z ojcem Tiril. Ona sama z naturalnych powodów musi zosta�c z dzieckiem.
Tiril przyj�eła t�e decyzj�e z najwi�eksz � a rado�sci � a.
W toku przygotowa�n okazało si�e, �ze w podró�z do Innsbrucku Theresa musi
zabra�c ró�zne rzeczy, postanowiono zatem, �ze pojedzie małym powozem, nie budz
� acym wielkiego zainteresowania, Móri natomiast konno, obok niej lub przodem
w zale�zno�sci od tego, jak szeroka b�edzie droga.
Podró�z min�eła bez komplikacji, a poniewa�z musieli i tak gdzie�s zanocowa�c,
Theresa postanowiła, �ze najlepiej od razu uda�c si�e do siedziby kanonika, w której
nadal mieszkał Engelbert. Po wizycie skieruj � a si�e do jakiej�s gospody w Innsbrucku
i tam sp�edz � a noc. Policzki płon�eły jej z przej�ecia i Móri uwa�zał, �ze jest tego
dnia bardzo ładna i wygl � ada młodzie�nczo.
Siedziba biskupia tutejszej diecezji znajdowała si�e poza Innsbruckiem, Engelbert
jednak chciał pozosta�c w mie�scie. Dom kanonika słu�zył mu przez wiele
lat, a on był w zasadzie człowiekiem o do�s�c konserwatywnych pogl � adach, nie lubił
zmian. Inna sprawa, �ze pałac biskupi znajdował si�e w do�s�c opłakanym stanie
i Engelbert wydał ju�z polecenia, co i jak nale�zy przebudowa�c i doprowadzi�c do
porz � adku, zanim on sam si�e tam przeniesie.
Móri uwa�zał, �ze to wszystko nie bardzo si�e zgadza z opisem Theresy, przedstawiaj
� acej go jako człowieka wielkiej pokory, który zrezygnował z własnych pragnie
�n i po�swi�ecił si�e wył � acznie słu�zbie Bogu.
77

Asceza nie jest cech � a charakterystyczn � a tego człowieka, my�slał Móri, kiedy
w bibliotece kanonii czekali na przybycie Engelberta.
Ten człowiek, który w codziennej sutannie katolickiego biskupa szedł im na
spotkanie, był dokładnie taki, jakim go sobie wyobra�zał Móri. Wygl � adał zdumiewaj
� aco młodo, o do�s�c pełnej figurze od bardzo smakowitych obiadów, ale w �zadnym
razie otyły. Tylko jakby lekko rozmazane linie podbródka i nieco zbyt obszerna
talia. Ale za kilka lat..?
Włosy miał płowoblond, jak Tiril w dzieci�nstwie, po nim te�z córka odziedziczyła
kr�ep � a figur�e, poza tym jednak �zadne podobie�nstwo nie rzucało si�e w oczy.
Biskup Engelbert był wyj � atkowo urodziwym m�e�zczyzn � a. O łagodnych rysach
i. . .
Łagodnych?
Móri musiał przyzna�c racj�e cesarzowi Karolowi. To bardzo prawdopodobne,
�ze biskup był łagodny, lecz gołym okiem wida�c było równie�z, �ze to człowiek
słaby. I to bardzo.
Rozpostarł ramiona, jakby chciał zamkn � a�c ksi�e�zn�e serdecznym powitalnym
u�scisku, którego jednak wcale nie zamierzał wykona�c, i szedł przez obszern � a bibliotek
�e.
Theresa! Przyjaciółka mego dzieci�nstwa! Jak wspaniale znowu ci�e widzie
�c! Dostałem twój list i czekam na ciebie w domu. Co prawda z tego powodu
odwołałem bardzo wa�zn � a konferencj�e z nuncjuszem apostolskim z Watykanu, ale
przecie�z musiałem si�e z tob � a spotka�c! Przez cały czas podró�zy towarzyszyłem ci,
posyłaj � ac błogosławie�nstwo Bo�ze!
Biskup uj � ał dłonie ksi�e�znej i zamkn � ał je w gor � acym, długotrwałym u�scisku,
patrz � ac jej przy tym w oczy tak natarczywie, �ze Móri poczuł si�e nieswojo.
Theresa opanowała si�e po wzruszeniach powitania.
Najdro�zszy przyjacielurzekła.Chciałabym ci przedstawi�c mego zi�ecia.
To Móri. On pochodzi z Islandii.
Z Islandii?powtórzył biskup studiuj � ac uwa�znie twarz Móriego spojrzeniem,
które on sam uwa�zał pewnie za przenikliwe. Ale to nieprawda, jego spojrzenie
było niepewne i rozbiegane. Macie tam dobrych katolików?
Niewielu odparł Móri. Islandia w tysi � ac pi�e�cset trzydziestym siódmym
roku przeszła na obrz � adek lutera�nski.
Biskup Engelbert uczynił znak krzy�za.
Niech Pan ma w opiece te wasze nieszcz�esne dusze mrukn � ał, a potem
wymamrotał jak � a�s dłu�zsz � a modlitw�e po łacinie. Nast�epnie zwrócił si�e znowu do
Theresy.
Ale ty, moja najdro�zsza siostro w Duchu �Swi�etym, ty pozostała�s dobr � a
katoliczk � a, prawda?
Nie tak dobr � a, jak bym pragn�eła. Po czym dodała pospiesznie: Engelbercie,
ja. . .
78

On poprawił j � a z udanym skr�epowaniem:
Biskupie Engelbercie u�smiechn � ał si�e czaruj � aco.
Wybacz mi. Theresa pochyliła głow�e.Mamy powa�zne kłopoty.
Biskup rzucił pospiesznie okiem w stron�e Móriego.
Mo�zemy rozmawia�c swobodnie. Pami�etaj, �ze mój zi�e�c jest te�z twoim!
Biskup przera�zony zamachał r�ekami przed jej twarz � a, by skłoni�c j � a do milczenia.
Chyba nie wygadała�s tajemnicy. . . ?
Nie. Milczałam jak grób odpowiedziała ura�zona.
Dopiero przed kilkoma dniami, kiedy odwiedził nas mój brat, cesarz, Tiril
i Móri zorientowali si�e z rozmowy, kto jest jej ojcem. A ja przecie�z nie mogłam
zaprzeczy�c.
Engelbert wygl � adał na okropnie zdenerwowanego. Ani razu słowem nie zapytał
o córk�e.
Tutaj nie mo�zemy swobodnie rozmawia�c poinformował szeptem.
To przyjed�z do nas w odwiedziny zaproponowała Theresa prostodusznie.
Byłby to dla nas wielki honor. A poza tym, jak pisałam w moim krótkim
li�scie, znale�zli�smy si�e w powa�znych kłopotach.
Pecunia?
Nie, tu nie chodzi o pieni � adze odparła zniecierpliwiona.
Móri przez dłu�zsz � a chwil�e stał bez ruchu, ale teraz wtr � acił si�e do rozmowy,
�zeby Theresa nie �sci � agn�eła na nich jeszcze wi�ekszego nieszcz�e�scia.
Wasza wysoko�s�c, mo�ze wrócimy tu jutro. Jego eminencja ma wła�snie wa�zn
� a wizyt�e.
Theresa odwróciła si�e.
Nieznana posta�c, która przez jaki�s czas stała wyczekuj � aco w drugim ko�ncu
bibliotecznej sali, sun�eła teraz ku nim, ukrywszy dłonie w szerokich r�ekawach
jaskrawego kardynalskiego stroju.
O, całkiem zapomniałem ci powiedzie�c oznajmił Engelbert dr�z � acym
głosem.Wuj jest u mnie z wizyt � a.
Theresa ukłoniła si�e gł�eboko, Móri natomiast tylko skłonił sztywnym ruchem
głow�e.
Czy mog�e dokona�c prezentacji? j � akał si�e biskup. Moja przyjaciółka
z dzieci�nstwa, ksi�e�zna Theresa von Holstein-Gottorp z Habsburgów. I jej. . .
zi�e�c, Móri z Islandii. Thereso. . . to mój sławny wuj, kardynał von Graben. Jego
siedziba mie�sci si�e w Sankt Gallen, wi�ec cz�esto mnie odwiedza.
Kardynał ledwo widocznie pochylił głow�e.
Mój drogi bratanek opowiadał mi o pani, ksi�e�zno. O waszym wspólnym
dzieci�nstwie i. . . młodo�sci. Nast�epnie zwrócił wzrok na Móriego. Czarnoksi�e�znik
z Islandii nigdy jeszcze nie widział tyle lodowatego, skoncentrowanego zła.

Rozdział 12
Móri poczuł, �ze zimny pot spływa mu po plecach. Nie wydawaj Tiril, błagał
w duchu Theres�e. Nie mów im, gdzie mieszkamy!
To ten człowiek! Głos. Kardynał von Graben. . .
Theresa była pełna najwi�ekszego podziwu wobec tego hierarchy, Móri natomiast
patrzył na niego �smiertelnie przera�zony. Czy ona nie dostrzega nienawi�sci
w tych na pół przymkni�etych starczych oczach? Czy nie zauwa�za straszliwej koncentracji
woli skierowanej przeciwko niej?
Kardynał mówił:
Naturalnie, �ze mój ukochany bratanek odwiedzi ksi�e�zn�e. Ale gdzie�z to pani
mieszka?
Theresa otworzyła usta, by odpowiedzie�c, lecz Móri był szybszy:
Akurat teraz to wła�sciwie nie mamy stałego miejsca zamieszkania, rozgl � adamy
si�e za jak � a�s odpowiedni � a siedzib � a.
Ksi�e�zna spojrzała na niego zdumiona i odrobin�e poirytowana, ale zaraz wyczytała
w jego oczach ostrze�zenie i zdezorientowana zacz�eła przytakiwa�c.
Odznaczała si�e wielk � a bystro�sci � a umysłu, łatwo było z ni � a współpracowa�c.
To prawda, ale jak tylko gdzie�s si�e urz � adzimy, musisz natychmiast przyjecha
�c przywita�c si�e z Tiril. I z twoim wnukiem.
Tchórzliwy biskup zrobił si�e zielony. Ten temat rozmowy najzupełniej mu nie
odpowiadał.
Kardynał dobitnie, ze wzrokiem wbitym w Theres�e, o�swiadczył:
Mój bratanek, Engelbert, ma przed sob � a wspaniał � a karier�e. Musz�e pani � a
prosi�c, ksi�e�zno, by z wi�eksz � a ostro�zno�sci � a wypowiadała si�e pani na temat jego
młodzie�nczego bł�edu. On ju�z za to odpokutował. Po�scił, biczował si�e i umartwiał,
jak nakazuj � a nasze reguły. Wi�ec teraz jest oczyszczony. Bardzo pani � a prosz
�e, ksi�e�zno. . . Prosz�e nie niszczy�c jego szansy na kardynalski kapelusz!
Milczałam ponad dwadzie�scia lat rzekła Theresa pełnym �zyczliwo�sci
głosem, cho�c wyra�znie ura�zona.Tylko Tiril i my dwoje znamy twoj � a tajemnic�e,
Engelbercie. A�z do ubiegłego tygodnia znałam j � a wył � acznie ja.
Móri był taki w�sciekły, �ze ledwie mógł mówi�c.
80

Nigdy jeszcze nie spotkałem tak lojalnej kobiety jak ksi�e�zna Theresa. Je�sli
kto�s jest czysty w tej sprawie, to jej wysoko�s�c. A teraz obawiam si�e, �ze nie mamy
ju�z wi�ecej czasu.
Rozumiem. A gdzie pa�nstwo zamierzaj � a zatrzyma�c si�e na noc? zapytał
kardynał.
Theresa zd � a�zyła tylko zacz � a�c:
W jakiej�s dobrej. . .
Móri jednak zagłuszył jej słowa:
Musimy wraca�c jeszcze dzisiaj. Nasz malutki synek nie był zdrowy dzi�s
rano i nie chcemy zostawia�c Tiril zbyt długo samej.
Theresa znowu spojrzała na niego zdumiona i zirytowana, ale nie zaprotestowała.
Kardynał pokiwał głow � a.
Rozumiem. W takim razie trzeba si�e po�zegna�c. Było mi bardzo miło pani � a
spotka�c, ksi�e�zno!
Ani słowa o Mórim.
Biskup Engelbert zdawał si�e co najmniej tak samo zbity z tropu jak Theresa,
rozstali si�e jednak z obietnic � a, �ze odwiedzi ich natychmiast, gdy tylko znajd � a dla
siebie jaki�s prawdziwy dom.
Na dziedzi�ncu Theresa zacz�eła znowu protestowa�c.
Móri, musz�e powiedzie�c, �ze twoje zachowanie było co najmniej naganne. . .
On jednak poci � agn � ał j � a jak najszybciej do powozu.
Prosz�e si�e pospieszy�c! Powinni�smy st � ad natychmiast znikn � a�c! To niebezpieczne
miejsce.
Przecie�z Engelbert nie mo�ze by�c niebezpieczny!
Nie, on nic nie znaczypowiedział Móri i naprawd�e tak my�slał.Natomiast
kardynał! On tak! Jed�z! krzykn � ał do stangreta i sam wskoczył na swego
wierzchowca.
Do domu! Bez chwili zwłoki!
Theresa ledwo zd � a�zyła wsi � a�s�c do powozu, gdy konie ruszyły z kopyta.
Oczy kardynała von Grabena zrobiły si�e w � aziutkie niczym szparki, ale pod
zmru�zonymi powiekami płon�eły piekielnym ogniem. Hierarcha sykn � ał do swego
bratanka:
Ta fatalna historia z twojej młodo�sci zaczyna nam znowu stwarza�c problemy.
Jakby�smy nie mieli do�s�c innych.
Ale przecie�z ja od tamtej pory nie miałem �zadnych kontaktów z Theres � a.
A wuj obiecał mi, �ze nie spotka jej nic złego.
I obietnicy dotrzymałem warkn � ał kardynał. Ale dlaczego nie wycisn
� ałe�s z niej informacji na temat, gdzie mieszka? Musimy przecie�z dosta�c córk�e.
81

Biskup Engelbert nie miał �zadnego stosunku do tej córki, której nigdy nie znał,
a której si�e wstydził.
Próbowałem powiedział. Ale ten okropny człowiek nieustannie mi
przeszkadzał.
On nie jest okropny. On jest �smiertelnie niebezpieczny. Teraz wiemy, kto
pomaga tym kobietom i pracuje przeciwko nam.
Nast�epne słowa kardynał wyszeptał tak cicho, �ze bratanek ich nie dosłyszał:
On musi umrze�c. Ja si�e tym zajm�e.
Engelbert uniósł r�ek�e.
Tylko pami�etaj: Nic nie mo�ze si�e sta�c Theresie!
Wiem, wiem sykn � ał kardynał. Taka była umowa wówczas, kiedy
zdobyłe�s dla nas kielich z Hofburga. W podzi�ece za ten uczynek obiecałem ci, �ze
włos z głowy nie spadnie twojej drogocennej ksi�e�zniczce.
Pospieszył do swych prywatnych komnat i wezwał kilku zaufanych ludzi.
Dzi�eki danej ci obietnicy, mój krótkowzroczny bratanku, nie mogłem pojma�c
tych dwojga, kiedy tutaj byli, my�slał von Graben. Ale teraz ja b�ed�e decydował!
Dwaj ludzie dostali krótkie rozkazy, po czym w najwi�ekszym po�spiechu opu-
�scili konno kanoni�e i ruszyli w tym samym kierunku, w którym odjechała ksi�e�zna
ze swoim zi�eciem.
Kiedy znale�zli si�e w gł�ebi g�estego lasu, Theresa poleciła wo�znicy, by zatrzymał
konie. Zdenerwowana wysiadła z powozu i poszła w stron�e Móriego, który
zeskoczył ze swego wierzchowca.
Musz � a si�e sko�nczy�c te twoje głupstwa powiedziała ksi�e�zna ostro.
Obra�zasz mojego przyjaciela t � a nagł � a ucieczk � a do domu, i nie tylko jego, ale jeszcze
jednego z najwi�ekszych dostojników ko�scielnych, czcigodnego kardynała von
Grabena.
Móri patrzył na ni � a ponuro, ale nie odpowiedział wprost na jej wymówk�e.
To bardzo dobrze, �ze si�e zatrzymali�smy rzekł. Konie musz � a troch�e
odpocz � a�c. Rozbijemy tu mały obóz i zjemy nasze domowe zapasy.
Stangret zacz � ał przygotowywa�c si�e do popasu. Theresa była zagniewana.
W milczeniu usiadła na kocu, który jej stangret rozpostarł, i zaj�eła si�e jedzeniem.
Móri tak�ze nie powiedział ani słowa.
Kiedy zjedli, Móri ze stangretem zebrali wszystko i przygotowali si�e do dalszej
drogi. Nagle stangret zamarł.
Ciii! Kto�s si�e zbli�za! My�sl�e, �ze to dwaj je�zd�zcy.
Pogo�n! krzykn � ał Móri gwałtownie. Wasza wysoko�s�c, prosz�e wzi � a�c
mojego konia, on jest teraz wypocz�ety, i jecha�c przez las prosto do Theresenhof!
Prosz�e si�e orientowa�c według stron �swiata. To pani � a chc � a pojma�c! Nie wolno do
tego dopu�sci�c! Poprzez pani � a chc � a dotrze�c do Tiril. Prosz�e p�edzi�c co ko�n wysko-
82

czy! My wprowadzimy w bł � ad prze�sladowców, b�ed � a pod � a�za�c za powozem, a je�sli
nas napadn � a, damy im rad�e. A z pani � a spotkamy si�e w najbli�zszym miasteczku.
Ale ja nie mam damskiego siodła protestowała Theresa i próbowała
wyrwa�c si�e Móriemu, gdy chciał jej pomóc dosi � a�s�c konia.
Tiril na Islandii je�zdziła na oklep! Prosz�e rusza�c! Nie ma czasu do stracenia!
Do�s�c bezceremonialnie podsadził j � a na ko�nski grzbiet tak, �ze chc � ac nie chc � ac
usiadła w siodle po m�esku. Silnym klapsem w zad Móri przynaglił wierzchowca,
który pogalopował le�snym duktem. Theresa musiała cał � a uwag�e skupi�c na tym,
by nie spa�s�c na ziemi�e. Móri usiadł obok stangreta i powóz ruszył powoli przed
siebie.
Theresa próbowała powstrzyma�c konia, zawróci�c go ku głównej drodze i przerwa
�c nareszcie te głupstwa. Sko�nczyło si�e jednak na tym, �ze ko�n stan � ał d�eba, a ona
spadła pomi�edzy grube pnie sosen.
Potłukła si�e bole�snie, ale zaciskała z�eby. Słyszała, �ze zbli�zaj � a si�e jacy�s je�zd�zcy,
i ju�z miała zamiar wzywa�c pomocy, gdy dotarły do niej zdyszane głosy:
Pospiesz si�e, wła�snie usłyszałem skrzypienie kół! Pami�etaj: ksi�e�zn�e musimy
dosta�c �zyw � a! M�e�zczyzn mo�zesz bezlito�snie zastrzeli�c jak kaczki, przede
wszystkim tego czarnego. I wszystko musi si�e sta�c jak najszybciej. Jego eminencja
mówi, �ze ten człowiek jest oskar�zony o czary.
Theresa skamieniała. Ko�n! Grzebał nerwowo kopytem na �scie�zce, prowadz � acej
do drogi. Co robi�c? Co mogła wymy�sli�c w tej sytuacji? Naraziła �zycie swoich
przyjaciół na �smiertelne niebezpiecze�nstwo!
Ogarn�eła j � a panika.
I wtedy na ramieniu poczuła dotyk czyjej�s r�eki. Odwróciła si�e gwałtownie,
lecz nikogo nie dostrzegła. Dotyk r�eki natychmiast ustał, lecz ko�n w całkowitej
ciszy został przez kogo�s przeprowadzony za sosny.
Bogu dzi�eki, �ze w lesie głos niesie si�e tak daleko i usłyszeli�smy ich zawczasu,
my�slała, kiedy je�zd�zcy w galopie przelatywali poblisk � a drog � a.
O, dzi�eki temu, kto mi pomógł! Czy to był mój własny Anioł Stró�z, czy te�z
ten, którego Móri nazywa duchem opieku�nczym, cho�c ja si�e z nim nie zgadzam,
czy te�z który�s z towarzyszy Móriego? Ale jak ja teraz dosi � ad�e konia?
Znowu pojawiła si�e czyja�s niewidzialna dło�n. Pokazała, jak nale�zy wło�zy�c
nog�e w strzemi�e, i pomogła jej wspi � a�c si�e na grzbiet zwierz�ecia niemal zupełnie
bez wysiłku.
Jeszcze raz dzi�ekuj�emrukn�eła obci � agaj � ac sukni�e, by przyzwoicie okry�c
kolana. No, teraz siedz�e wygodnie.
Ko�n ruszył od razu galopem i Theresie a�z dech zatykało. Zdawało jej si�e, �ze
słyszała odgłos wystrzału, ale nie była pewna.
Móri, my�slała. Co si�e stało z Mórim i moim nieszcz�esnym stangretem? Dla
mnie nara�zali �zycie.
83

Orientowa�c si�e według stron �swiata, tak powiedział Móri. Ale sk � ad mam wiedzie
�c, gdzie jest na przykład północ? Powinnam jecha�c na południowy wschód.
Sło�nce? Pora dnia. . . ?
Chyba jad�e we wła�sciwym kierunku.
Ale jak si�e dostan�e do najbli�zszego miasteczka, skoro musz�e si�e przedziera�c
przez ten g�esty las?
I nagle ogarn � ał j � a wielki spokój. Miała przecie�z jednego, a mo�ze wielu przewodników.
Powinna im po prostu zaufa�c. Nie ulegało bowiem w � atpliwo�sci, �ze
kto�s przy niej jest.
Powoli jednak zacz�eły j � a ogarnia�c złe my�sli. Móri miał racj�e. Ci, którzy �scigali
Tiril od wielu lat, maj � a swoj � a siedzib�e wła�snie tutaj, gdzie Theresa dopiero
co była. Engelbert jest z pewno�sci � a niewinny. Oczywi�scie, �ze jest niewinny, taki
dobry człowiek!
Do wszystkich złych uczu�c, które �zywiła, doł � aczyło teraz jeszcze jedno: pami
�etała słowa swego brata o tym, �ze Engelbert jest zbyt słaby, �zeby zosta�c kardynałem.
Ale wtedy ona upierała si�e, �ze to bardzo sympatyczny człowiek.
Dzisiaj za�s nie odczuwała tego radosnego oszołomienia, którego mogła si�e
spodziewa�c, id � ac na spotkanie z nim.
Engelbert był taki jak dawniej. Niewiele si�e zmienił. I to zdaje si�e była ta wada.
On wygl � ada tak. . . niedojrzale. Jakby nie miał kr�egosłupa. Wszystko wskazuje na
to, �ze wuj trzyma go �zelazn � a r�ek � a.
Starała si�e odegna�c t�e my�sl, ale nie przyniosło jej to ukojenia. Przeciwnie,
w miejsce twarzy Engelberta pojawiło si�e oblicze kardynała i Theresa zadr�zała,
przenikni�eta nieprzyjemnym dreszczem. Ta jego zimna, ascetycznie chuda twarz.
Te stare, przenikliwe oczy.
Czy kardynał von Graben mógł by�c Głosem?
Theresa nie umiała odrzuci�c tej mo�zliwo�sci. Wprost przeciwnie.
Pozwoliła, by ko�n szedł według własnej woli. On za�s, wybierał drog�e z niezachwian
� a pewno�sci � a, nie wahał si�e nigdy przy rozstajach i skrzy�zowaniach le�snych
�scie�zek.
Kto�s kierował jego krokami.
Do�s�c szybko w oddali ukazały si�e zabudowania miasteczka z czerwonymi dachami
i bielonymi �scianami. Na małym ryneczku czekał ekwipa�z ksi�e�znej ze stangretem
i Mórim oraz dwa obce konie.
Theresa zeskoczyła z siodła zaraz przy miejskiej bramie. Niech Bóg broni,
�zeby wjechała do miasteczka siedz � ac po m�esku na koniu!
Rado�s�c ze spotkania była wielka, lecz tłumiona. Ksi�e�zna opowiedziała, jak
otrzymała pomoc od kogo�s niewidzialnego, na co Móri pokiwał głow � a. Oni równie
�z otrzymali pomoc, wyja�snił. Dwaj �scigaj � acy ich je�zd�zcy bardzo szybko dop�e-
84

dzili powóz i ostrzelali go Móri pokazał dziur�e po kuli lecz nikt nie został
poszkodowany. Poniewa�z on, Móri, był w powozie, to jego niewidzialni towarzysze
zaj�eli si�e odpowiednio prze�sladowcami. To znaczy m�e�zczy�zni zostali zrzuceni
z koni, konie poszły za powozem, a je�zd�zcy bezradnie biegli za nimi przez las.
Szybko zrezygnowali z po�scigu i powlekli si�e z powrotem do domu.
Theresa patrzyła na Móriego.
Stangret stał obok, ale przyzwyczaił si�e ju�z do nich na tyle, �ze nie wzywał
imienia Bo�zego, słysz � ac te wszystkie opowie�sci o duchach.
Skoro jednak twoi towarzysze byli przy tobie zacz�eła Theresa to kto
w takim razie pomagał mnie?
Twój duch opieku�nczy, szary brat, o którym tyle słyszała�s. Prosiłem go, by
ci�e bronił.
Dzi�ekuj�e ci, Móri. I tobie te�z dzi�ekuj�e, mój niewidzialny przyjacielu. I tobie,
mój wierny stangrecie!
Ten ostatni skłonił si�e gł�eboko.
Teraz jedziemy do domu oznajmiła Theresa zdecydowanie. Mamy
bardzo wiele do omówienia. Popatrzcie tylko, jakie pi�ekne konie! Nimi my si�e
zaopiekujemy.
Postanowili, �ze zostan � a w Theresenhof jak długo si�e da. Je�sli prze�sladowcy
wpadn � a na ich �slad, trzeba b�edzie ponownie rzecz przedyskutowa�c.
� Zadne nie wiedziało jednak, jak odnie�s�c si�e do osoby kardynała. Nie mieli
przeciwko niemu nawet jednego dowodu. Theresa nie mogła pój�s�c do swego brata
i za�z � ada�c, by usun � ał tego niebezpiecznego człowieka na takich podstawach,
o jakich mogła mówi�c. Teraz, kiedy wiedzieli, sk � ad pochodzi zło, znale�zli nowe
punkty wyj�scia do wyja�snienia licznych wydarze�n z przeszło�sci.
Podczas jednej z takich rozmów Móriemu wpadła do głowy niezbyt przyjemna
my�sl.
Wasza wysoko�s�c. . . Wtedy, gdy znikn � ał kielich z Hofburga. . .
Wiem, co chcesz powiedzie�c podj�eła pospiesznie. Zastanawiałam
si�e nad tym samym. Tak, Engelbert sp�edził u nas wtedy w zimie cały tydzie�n,
i to po jego wyje�zdzie zauwa�zono brak kielicha. Ale mieli�smy jednocze�snie tak�ze
innych go�sci, wi�ec nikomu si�e nawet nie �sniło, �zeby Engelbert, miły i szczery,
mógł popełni�c tak � a straszn � a kradzie�z! Teraz nie jestem ju�z tego pewna. Je�sli stał
za tym jego wuj, to Engelbert musiał by�c posłuszny, tak jak zawsze.
Czy spotykała pani wcze�sniej kardynała von Grabena?
Nie. Nigdy.
Tiril mruczała pod nosem:
Von Graben. To brzmi jak von Groben, od grobu. Wyj � atkowo dobrze pasuj
� ace nazwisko!
85

My�sl�e, �ze jego nazwisko ma co�s wspólnego z umocnieniami, twierdz � a, mo-
�ze z grodem poprawiła j � a Theresa. Jeden z przodków Engelberta wsławił
si�e szturmowaniem twierdz i miejsc umocnionych, za to wła�snie dostał tytuł szlachecki.
A na dodatek wielki zamek w Szwajcarii.
Prosz�e mi powiedzie�c, czy to pragnienie ko�scielnej kariery i ambicje w tym
kierunku przeszkodziły Engelbertowi o�zeni�c si�e z wasz � a wysoko�sci � a?
Tak.
Tiril i Móri przyj�eli to w milczeniu, ale w ich twarzach Theresa mogła wyczyta
�c obrzydzenie.
Wybacz mi, mamo rzekła Tiril półgłosem. Ale nigdy nie poznałam
historii twojej miło�sci z moim. . . z biskupem Engelbertem.
Z jakiego�s powodu Tiril miała trudno�sci w uto�zsamianiu osoby ojca z biskupem.
Theresa siedziała pogr � a�zona w my�slach. Wyprostowana.
Masz racj�e. Powinni�scie wiedzie�c, jak to było. Ale to �zało�snie krótka historia.
Wyci � agn�eła r�ek�e i pogłaskała Nera po głowie i karku, jakby chciała przej � a�c od
niego troch�e siły. Pies uniósł głow�e i patrzył na ni � a z oddaniem.
Jak wiecie, byli�smy przyjaciółmi od dzieci�nstwa. Von Grabenowie nale�zeli
do tych nielicznych szlacheckich rodzin, których dzieciom wolno było si�e spotyka
�c z dzie�cmi cesarskimi. Niegdy�s rodzina mieszkała w Wiedniu, ale wkrótce
si�e wyprowadziła. Có�z, dorastali�smy ja zostałam zar�eczona z ksi�eciem Holstein-
Gottorp, ale przecie�z uczuciom nikt nie mógł zabroni�c, by si�e rozwijały. . . Uczucia
nie znaj � a barier.
Zawahała si�e na chwil�e. W pokoju panowała cisza.
Mo�ze ja byłam zakochana bardziej ni�z onpowiedziała cicho.Ale nie
ulegało w � atpliwo�sci, �ze Engelbert mnie kochał, on mnie ubóstwiał, wiem o tym.
I starał si�e przebywa�c ze mn � a sam na sam. To były kradzione chwile, ale. . . Czułam
si�e niewiarygodnie szcz�e�sliwa i �zyłam tylko tera�zniejszo�sci � a, nie my�slałam
o tym, co stanie si�e pó�zniej. Nasz pierwszy pocałunek. . . Bawili�smy si�e wtedy
w pałacu w chowanego, to było chyba najpi�ekniejsze prze�zycie w całym moim
miłosnym do�swiadczeniu. Ale potem w naszym dziecinnym jeszcze wzajemnym
uwielbieniu zacz�eły si�e pojawia�c tony budz � ace l�ek. Pilnowano nas, nigdy nie mogli
�smy by�c sami, a my chwytali�smy ka�zd � a mo�zliwo�s�c, by cho�c na chwilk�e znikn
� a�c innym z oczu. To było podniecaj � ace, ale chyba niezbyt zabawne, pod � a�zali�smy
w niewła�sciwym kierunku, sami to odczuwali�smy. A�z kiedy�s. . . na wycieczce łodziami.
. . wszyscy mieli wysi � a�s�c na jakiej�s małej wysepce na jeziorze. . . a gdy
wracano, na obu łodziach my�sleli, �ze my jeste�smy wła�snie na tej drugiej. Zostali
�smy sami, Engelbert i ja. Ja byłam ju�z wtedy zar�eczona z ksi�eciem Adolfem,
a Engelbert zacz � ał nauk�e w seminarium duchownym. Ale to wszystko nie miało
dla nas znaczenia, byli�smy jak op�etani. Potrzeba było godziny, by łód�z mogła po
86

nas wróci�c, i wtedy to si�e stało. . .
Pochyliła głow�e.
�Slub z ksi�eciem Adolfem odbył si�e w zaledwie cztery miesi � ace pó�zniej
i wyjechałam do Gottorp, �smiertelnie przera�zona, rzecz jasna, �ze odkryj � a mój
stan. Ale wojna w Europie sprawiła, i�z po pewnej podró�zy do Danii nie mogłam
wróci�c do domu, musiałam czeka�c, i zanim ksi � a�z�e przyjechał, �zeby mnie zabra�c,
uciekłam z zaufan � a pokojówk � a do Norwegii i tam urodziłam Tiril. Potem mogłam
spokojnie spotka�c si�e z moim mał�zonkiem w Danii i wróci�c z nim do Gottorp.
Theresa najwyra�zniej uznała, �ze powiedziała do�s�c, ale Móri nie był zadowolony.
Czy on został poinformowany o tym, �ze wasza wysoko�s�c urodziła dziecko?
Engelbert von Graben, oczywi�scie.
I tak, i nie. Zacz � ał si�e ju�z wspina�c po szczeblach ko�scielnej kariery i nie
chciałam niszczy�c mu �zycia. Ale w jaki�s rok pó�zniej odwiedził mnie w Wiedniu,
gdy przyjechałam do domu na Bo�ze Narodzenie. Kiedy nikt nie mógł nas słysze�c,
prosił, bym mu wybaczyła.
O, to rzeczywi�scie rychło w czas wyrwało si�e Móriemu.
Theresa spojrzała na niego z wyrzutem.
Nie, ta pro�sba nie odnosiła si�e do naszej miłosnej przygody, a raczej odnosiła
si�e do niej tylko po�srednio. On wyra�zał �zal, �ze musi prosi�c o zwrot naszyjnika
z szafirami. Dostałam go od niego nast�epnego dnia po wycieczce na wysp�e. Teraz
jego matka chciała mie�c ten naszyjnik, bo przecie�z jemu samemu, jako osobie
duchownej, był on całkiem niepotrzebny. To klejnot, który w jego rodzinie przechodził
z pokolenia na pokolenie. Nie bardzo pojmuj�e, co prawda, jak jego matka
mogła si�e czego�s takiego domaga�c, bo w tamtym czasie miała ju�z tak � a skleroz
�e, �ze nie pami�etała imion własnych dzieci. Okazało si�e, �ze on nigdy nikomu nie
zdradził, i�z to ja dostałam ten naszyjnik, i bał si�e, �ze to rozgłosz�e. Musiałam mu,
niestety, odpowiedzie�c, �ze naszyjnika ju�z nie mam.
Tiril i Móri czekali na dalszy ci � ag.
Popatrzył na mnie pytaj � aco, ale ja nie mogłam mu wówczas opowiedzie�c
o naszym dziecku, wokoło było zbyt wiele ludzi. Odrzekłam wi�ec tylko, �ze szafiry
odziedziczył ju�z kto�s inny i mam nadziej�e, �ze reszty sam si�e domy�sli. Nie domy�slił
si�e, niestety, natomiast bardzo si�e zdenerwował, mówił gniewnym głosem, co do
niego niepodobne, i o�swiadczył, �ze absolutnie musz�e klejnot odzyska�c.
Tiril i Móri wymienili spojrzenia.
Byłam zrozpaczona mówiła dalej ksi�e�zna. Czego on wła�sciwie ode
mnie �z � adał? Przypomniałam mu, �ze dał mi te szafiry w prezencie, on jednak odparł,
�ze takiej młodzie�nczej igraszki nie nale�zy bra�c zbyt powa�znie i �zebym powiedziała,
gdzie jest naszyjnik.
Theresa raz po raz przełykała �slin�e. Jej upokorzenie musiało by�c straszne,
kiedy sobie u�swiadomiła, jak mało była kochana przez najwi�eksz � a miło�s�c swego
87

�zycia.
Móriemu sprawiało przykro�s�c, �ze musi rozdrapywa�c wci � a�z bol � ace rany:
Prosz�e mi wybaczy�c, droga ksi�e�zno, ale musz�e zada�c jeszcze jedno pytanie:
Czy Engelbert von Graben znał te trzy fragmenty kamienia? Klucz do tajemnicy
Tiersteingram?
Tego. . . nie. . . Owszem, znał! Mój ojciec pokazywał cz�e�s�c, która była
w posiadaniu Habsburgów, kiedy opowiadał ba�s�n o morzu, które nie istnieje. Engelbert
przy tym był.
Móri wahał si�e przed zadaniem nast�epnego pytania, jakby obawiał si�e odpowiedzi.
Czy ojciec ksi�e�znej. . . równie�z był cesarzem?
Tak. Moim ojcem był Leopold Pierwszy, pan Czech i W�egier, a pó�zniej
równie�z Austrii. Był trzykrotnie �zonaty. Moja matka była trzeci � a �zon � a, Eleonora
von Pfalz-Neuburg.
Obie panie spostrzegły, �ze Móri skulił si�e na my�sl o tym, i�z o�zenił si�e z cesarsk
� a wnuczk � a. Szybko si�e jednak opanował.
Czy Engelbert von Graben wiedział, �ze ojciec ksi�e�znej wła�snie jej dał kamie
�n, kiedy le�zał ju�z na ło�zu �smierci?
Na d�zwi�ek tego pytania Theresa drgn�eła i ze sztucznym o�zywieniem zacz�eła
mówi�c o czym�s całkowicie nieistotnym:
Tak, teraz widz�e, �ze popełniłam bł � ad mówi � ac, i�z ojciec znajdował si�e na
ło�zu �smierci. Ojciec był przekonany, �ze niedługo umrze. W rzeczywisto�sci �zył
jeszcze potem kilka lat. Ale to prawda, �ze ów kawałek kamienia otrzymałam wła-
�snie wtedy, a potem nigdy ojciec mnie o niego nie pytał.
Móri rzekł spokojnie:
Nie odpowiedziała pani na moje pytanie, wasza wysoko�s�c. Czy Engelbert
wiedział, �ze to pani otrzymała kamie�n?
Theresa zastanawiała si�e długo. Wida�c było, �ze czuje si�e �zle.
Uderzasz mocno, Móri! Z wielkim wstydem musz�e przyzna�c, �ze powiedziałam
mu o tym wła�snie w ten �swi � ateczny wieczór, kiedy za�z � adał zwrotu
szafirów.
Czy o ten ułamek kamienia tak�ze wtedy pytał?
Tak. Tak, opowiedziałam mu o "zabawce", któr � a dostałam od ojca, opisałam,
jak wygl � ada i w ogóle, on za�s stwierdził, �ze tak wła�snie to sobie wyobra�zał.
Pami�etam, �ze si�e �smiałam, bo zapomniałam, do czego to mo�ze by�c przydatne. Engelbert
natomiast zbladł i był bardzo zdenerwowany, przypominam to sobie teraz
bardzo dobrze, i mówił, �ze ch�etnie by kamie�n obejrzał. Wtedy wyja�sniłam mu, �ze
ojciec �zyczył sobie, by odziedziczyło go moje pierworodne dziecko, no i �ze ju�z
go nie mam.
Umilkła ze łzami wstydu w oczach, po chwili jednak podj�eła w � atek:
88

Engelbert przygl � adał mi si�e uwa�znie, jakby chciał si�e przekona�c, co naprawd
�e my�sl�e, lecz inni go�scie otaczali nas coraz tłumniej, wi�ec jedyne, co mogłam
zrobi�c, to napisa�c na kartce jedno proste nazwisko i da�c mu to.
Jakie nazwisko? zapytał Móri.
Ksi�e�zna pochyliła ze wstydem głow�e. Wci � a�z głaskała i głaskała kark Nera,
prawdopodobnie po to, by ukry�c łzy.
"Carl Dahl. Christiania".
Zaległa kompletna cisza.
Przerwał j � a w ko�ncu Móri.
A zatem Engelbert von Graben wiedział, gdzie znajdowała si�e Tiril?
Nie. On o Tiril nie wiedział nic. W ka�zdym razie nie wi�ecej, ni�z mu wtedy
powiedziałam. Przypuszczam, �ze nie zrozumiał, co chc�e mu przekaza�c, bo wci � a�z
patrzył na mnie pytaj � aco, a potem podeszli inni ludzie i nie mogli�smy ju�z rozmawia
�c.
Tiril zapami�etała słowa matki wypowiedziane tamtego dnia, kiedy Móri j � a
zapytał, czy ojciec Tiril wie o jej istnieniu. "Nie, nie", odparła wtedy Theresa
pospiesznie. A potem dodała zagadkowe zdanie: "Ale powinien był wiedzie�c".
To by si�e zgadzało z tym, co matka mówiła teraz.
Móri długo siedział pogr � a�zony w my�slach i wodził palcem po wargach. Potem
przechylił głow�e, gł�eboko wci � agn � ał powietrze, a wzrok skierował w stron�e sufitu,
zanim ponownie zwrócił si�e do ksi�e�znej.
Wydaje mi si�e, �ze nareszcie otrzymali�smy rozwi � azanie niepoj�etej dotychczas
tajemnicy.
Nie tylko jednejwtr � aciła Tiril cicho.Otrzymali�smy chyba odpowied�z
na kilka pyta�n.
Owszem. Móri ze smutkiem kiwn � ał głow � a.

Rozdział 13
Siedzieli na pi�eknym wewn�etrznym tarasie w Theresenhof. Pokojówka podała
podwieczorek, a nia�nka przyniosła �swie�zo przewini�ete dziecko. Wła�sciwie chłopczyk
powinien teraz spa�c, lecz Móri prosił, by mógł go wzi � a�c na r�ece. To była
ich wspólna chwila, ojca i syna. R�ece Móriego obejmowały czule drobne ciałko
i malec spogl � adał na ojca z poczuciem bezpiecze�nstwa.
Tiril uwielbiała t�e popołudniow � a godzin�e.
Theresa równie�z. Nie była przyzwyczajona do tego, by ojcowie zajmowali si�e
swoimi dzie�cmi. Dla nich to przewa�znie stworzenia wrzeszcz � ace w dziecinnym
pokoju, dopóki nie dorosn � a na tyle, by mo�zna je było podda�c musztrze.
Miło�s�c Móriego do obdarzonego osobliwym wygl � adem syna wzruszała j � a do
gł�ebi. Ona sama równie�z du�zo przebywała z wnukiem, podobnie jak Tiril, która
wi�ekszo�s�c dnia sp�edzała w pokoju synka. Ale ta chwila nale�zała do Móriego.
Podano jakie�s lekkie przek � aski i napoje, a kiedy pokojówka wycofała si�e z tarasu,
Theresa powiedziała:
Co wy mieli�scie na my�sli? O co wam chodziło z tym rozwi � azaniem wielu
zagadek?
Móri odsun � ał ciemny lok z czoła synka.
Zacznijmy od pierwszej zagadkirzekł.Nigdy nie potrafili�smy si�e dowiedzie
�c, z kogo konsul Dahl wyciskał pieni � adze. Ani jakim sposobem Heinrich
Reuss mógł si�e dowiedzie�c o istnieniu Tiril. To nie bankier ksi�e�znej Theresy go
o tym poinformował, bo Reuss wiedział ju�z wszystko, kiedy przyszedł do bankiera.
To ojciec Engelbert, pó�zniejszy biskup Engelbert, był tym ogniwem, którego
przez cały czas szukamy.
Nie, to niemo�zliwe szepn�eła Theresa udr�eczona.
Ksi�e�zna pani sama podała mu nazwisko konsula Dahlarzekł Móri przyja
�znie, cho�c zabrzmiało to surowo. Teraz my�sl�e, �ze Engelbert von Graben nie
był człowiekiem na tyle inteligentnym, by samodzielnie odszuka�c Dahla, ale przecie
�z zdawał regularnie spraw�e ze wszystkiego, co si�e działo, swemu drogiemu
wujowi. Mog�e sobie wyobrazi�c, �ze kardynał dał mu porz � adn � a bur�e za jego lekkomy
�slno�s�c. GeorgWetlev i Heinrich Reuss byli lud�zmi kardynała. Ale to nie z nimi
90

kontaktował si�e konsul Dahl, kiedy je�zdził do Christianii, by wymusza�c pieni � adze
wtedy, gdy lichwiarz domagał si�e całej sumy. Ci dwaj ludzie znajdowali si�e wówczas
w Bergen. To musiał by�c kto�s inny. Próbuj�e zgadn � a�c, czy konsul nie pisał
przypadkiem listu do Engelberta von Grabena. . .
Sk � ad konsul mógłby o nim wiedzie�c? zdumiała si�e Tiril.
Von Grabem musiał odszuka�c konsula. Mo�ze wuj, który ostatecznie odnalazł
Tiril, powiedział mu, gdzie Dahl si�e znajduje? Niewiele o tym wiemy, mo-
�zemy si�e jedynie domy�sla�c. Ksi�e�zna Theresa wci � a�z, poprzez swojego bankiera,
płaciła za wychowanie Tiril. Ale kiedy gdzie�s daleko zamajaczył równie�z ojciec
Tiril, konsul Dahl postanowił wycisn � a�c jeszcze wi�ecej. . .
Lecz przecie�z Engelberta nie było w Christianiiprzerwała mu Theresa.
Nie. Musieli mie�c jakiego�s po�srednika. Wydaje mi si�e, �ze to mógł by�c von
Kaltenhelm.
Dlaczego?
Von Kaltenhelm jest rang � a znacznie wy�zszy ni�z Wetlev i Reuss. A poza
tym on prawdopodobnie na stałe mieszkał w Christianii, przynajmniej przez dłu�zszy
czas. Miał te�z do�s�c władzy, by nakaza�c Wetlevowi i Reussowi zamordowanie
konsula i jego �zony. Lichwiarza tak�ze, kiedy zacz � ał by�c kłopotliwy i wiedział zbyt
wiele.
Uff! j�ekn�eła Tiril. Ale to wszystko to tylko twoje przypuszczenia?
Tak, cho�c s � adz�e, �ze s � a bardzo bliskie prawdy.
Ale ja nie mog�e poj � a�c, dlaczego to wszystko. �zaliła si�e Theresa.
Czego oni chcieli od Tiril? A pó�zniej równie�z ode mnie?
I wła�snie na to pytanie dostali�smy teraz odpowied�z, prawda, Móri? zapytała
Tiril z o�zywieniem.
Tak jest. Ty chyba tego nie słyszała�s, ale kiedy�s, gdy byli�smy bardzo blisko
Wetleva i Reussa, zdaje mi si�e, �ze to było podczas podró�zy do Bergen, jeden z nich
powiedział o dwu, moim zdaniem, bardzo wa�znych, rzeczach. Wtedy si�e nad tym
nie zastanawiałem, ale dzisiaj, kiedy wszystko stało si�e bardziej jasne. . .
Poło�zył swoj � a du�z � a dło�n na głowie chłopca i trzymał dziecko z czuło�sci � a, ale
pewnie przy swojej piersi.
Oni szukaj � a i zawsze szukali fragmentu kamienia. Nie wiedz � a, �ze my ju�z
byli�smy w Tiersteingram, wci � a�z z desperacj � a staraj � a si�e odnale�z�c to miejsce.
Cz�e�s�c Wetleva znalazła si�e w ich posiadaniu, ale j � a utracili. Zacz�eli wobec tego
szuka�c cz�e�sci habsburskiej, prawdopodobnie wiedzieli, �ze trzecia trafiła do samego
Tiersteingram. Nie wiedz � a tylko, gdzie si�e znajduj � a ruiny zamku. My mamy
nad nimi naprawd�e wielk � a przewag�e, z czego oni nie zdaj � a sobie sprawy.
Tiril zachichotała w poczuciu triumfu.
A ruin ju�z przecie�z nie ma!
Theresa spogl � adała pytaj � aco na Móriego.
Rozumiem, �ze to jeden z tych wa�znych dla nas w � atków. A drugi?
91

Móri gł�eboko i z dr�zeniem wci � agał powietrze.
Wasza wysoko�s�c. . . Czy mogłaby pani przypomnie�c sobie co�s na temat
naszyjnika z szafirów? My�sl�e mianowicie, �ze to jest ten drugi w � atek. Dlaczego
Engelbert von Graben tak bardzo chciał go odzyska�c?
Naszyjnik?Theresa była zdumiona.Nie, on. . . Widzieli�scie go przecie
�z sami.
Tak, ale to było jaki�s czas temu. Naszyjnik jest ze srebra, prawda?
Owszem, oprawa i ła�ncuszek s � a wykonane z pi�eknie cyzelowanego srebra.
Móri si�e zamy�slił.
Ale ta oprawa nie jest taka wa�zna, patrzy si�e przede wszystkim na wspaniałe
szafiry, czy�z nie? Natomiast srebro. . . czy jest jaki�s specjalny wzór?
Nie wiem, nigdy si�e nad tym nie zastanawiałam powiedziała Theresa.
Ale ja kiedy�s przygl � adałam si�e naszyjnikowi bardzo uwa�znie wtr � aciła
Tiril. I rzeczywi�scie ła�ncuszek ma wzór. . . Jakby troch�e nieregularne ogniwka.
. . � Sciszyła głos i wstała.Dlaczego nie mieliby�smy go obejrze�c?
Znakomity pomysłpochwalił Móri z u�smiechem.Przyniesiesz szkatułk
�e?
Oczywi�scie!
Tiril wróciła prawie natychmiast.
Gdy tylko stan�eła w drzwiach, wiedzieli, �ze co�s si�e stało. Jej twarz wyra�zała
najwy�zsze zakłopotanie.
Przecie�z odło�zyłam naszyjnik do szkatułki, kiedy ostatnim razem go miałam.
Po balu na zamku, w Norwegii.
Pami�etam to potwierdził Móri pełen jak najgorszych przeczu�c.
Tiril wyci � agn�eła przed siebie szkatułk�e.
Patrzcie, jest pusta!
Theresa zerwała si�e na równe nogi.
Ale�z to niemo�zliwe! Sama widziałam, jak odkładała�s naszyjnik. Klucz,
gdzie jest kluczyk od szkatułki?
Klucz jest na swoim miejscu w mojej torebce. Nikt ze słu�zby nie miał do
niego dost�epu. A poza tym oni s � a uczciwi.
Oczywi�sciepotwierdziła Theresa.My�slicie, �ze ludzie kardynała zdołali
mimo wszystko dotrze�c do naszyjnika? Tutaj?
Nie! Oni najwyra�zniej wci � a�z go szukaj � a rzekł Móri zgn�ebiony i oddał
dziecko nia�nce, która wła�snie weszła, by je zabra�c. Nie, kradzie�z mogła mie�c
miejsce w ka�zdej chwili po balu na zamku.
� Ze te�z nie dbałam bardziej o szkatułk�e czyniła sobie wyrzuty Tiril.
Ale miałam przecie�z kluczyk przez cały czas, a zamkni�ecie szkatułki nie zostało
naruszone, byłam najzupełniej pewna, �ze. . .
Wina spada w równej mierze na mnie powiedział Móri.
92

I na mnie przył � aczyła si�e Theresa. Wszyscy powinni�smy byli lepiej
pilnowa�c. Ale kto mógł zabra�c szafirowy naszyjnik? Nie Seline, mogłabym
przysi � ac.
Oczywi�scie, �ze nie potwierdziła Tiril. Nie, ja mam inne straszne
przeczucia.
I ja tak�ze wycedził Móri przez z�eby. Dostała�s szkatułk�e od swojej
matki, prawda? Po to, by mie�c gdzie schowa�c naszyjnik.
Tak było.
I potem ju�z szafirów stamt � ad nie wyjmowała�s. Ale kto był przy tym, kiedy
je chowała�s? Ten kto�s wiedział, gdzie si�e szafiry znajduj � a i gdzie ty przechowujesz
kluczyk od szkatułki.
Wła�snie. Kto�s, kto zawsze ich po�z � adał.
Catherine?zdziwiła si�e Theresa.Ale�z ona. . .
Móri zwrócił si�e do te�sciowej.
Ona, która pochodzi z takiej dobrej rodziny? Nasza przyjaciółka Catherine
nigdy nie miała najmniejszych skrupułów, je�sli chodzi o rzeczy, których pragnie.
Tiril usiadła przygn�ebiona.
I co my teraz zrobimy? Naszyjnik znajduje si�e w Bergen, a my tutaj. Chciałabym
go odzyska�c ze wzgl�edu na siebie, ale to akurat nie jest najwa�zniejsze.
Moim zdaniem naszyjnik zawiera jaki�s tajemniczy kod i jest kluczem do czego�s
strasznego.
Masz racj�e, ja te�z tak my�sl�epowiedział Móri.Tiril, ty umiesz tak ładnie
pisa�c, czy mogłaby�s napisa�c list do Erlinga i Catherine, poprosi�c ich o zwrot. . .
Nie, nie mog � a wysła�c naszyjnika, to zbyt niebezpieczne przy tych zbójeckich napadach
na dyli�zanse pocztowe. Napisz, �ze Catherine musiała wzi � a�c naszyjnik "z
przyzwyczajenia" i �ze chcemy go natychmiast mie�c z powrotem. . . Nie, musimy
bardzo starannie sformułowa�c list. Tak, �zeby Erling i Catherine zrozumieli, �ze
musimy odzyska�c naszyjnik.Wprzeciwnym razie najprostsz � a rzecz � a dla Catherine
b�edzie powiedzie�c "Nie, nigdy nie wzi�ełam �zadnego naszyjnika, jak mo�zecie
mnie tak paskudnie pos � adza�c?"
No a je�sli ona tego naprawd�e nie zrobiła? zapytała Tiril.
Zrobiła! Jestem tego pewien. Pami�etam jej dziwnie zadowolon � a min�e, kiedy
wyje�zd�zała. Jak u kota, który złowił tłustego szczura. Wtedy my�slałem, �ze to
z powodu Erlinga, �ze ona si�e cieszy, bo go dostała. ale okazuje si�e, �ze przyczyna
była bardziej materialna.
Napisali list i wysłali go natychmiast. � Zadne bowiem nie zniosłoby my�sli
o tym, �ze trzeba znowu wyje�zd�za�c do Bergen, i to teraz, kiedy nareszcie osiedli
spokojnie jako tako bezpiecznym miejscu.
Potem nie pozostawało im nic innego, jak tylko czeka�c. I czekali, zdenerwowani,
�ze całkiem niepotrzebnie z powodu Catherine musz � a traci�c cenny czas.
93

Mamy przewag�e nad naszymi przeciwnikami, to prawdawzdychał Móri
z gorycz � a. Ale kardynał i jego ludzie maj � a te�z nad nami przewag�e pod innym
wzgl�edem. Oni wiedz � a, o co w tym wszystkich chodzi, a my bł � adzimy po omacku.
Theresa potakiwała.
Mimo wszystko musimy rozwikła�c t�e zagadk�e. Nie wiemy, ilu ich jest ani
kim s � a. Ale nie ulega w � atpliwo�sci, �ze tropi � a nas i zamierzaj � a nas zabi�c.
Westchn�eła ci�e�zko.
Tej nocy ksi�e�zna długo le�zała nie �spi � ac i pozwalała umiera�c marzeniu swego
�zycia. Wiele łez wsi � akn�eło w poduszk�e i w brzeg prze�scieradła, którym ocierała
oczy. Przewracała si�e w łó�zku z boku na bok, gł�eboko upokorzona i zraniona.
Spotkanie z biskupem Engelbertem było rozczarowaniem od pierwszego momentu.
Wi�ec to wobec tego człowieka zachowywała tak � a niezłomn � a lojalno�s�c
przez całe �zycie. Utrzymywała w najgł�ebszej tajemnicy jego nazwisko, broniła
go przed całym �swiatem, by mógł pod � a�za�c swoj � a wymarzon � a drog � a ko�scielnej
kariery, nigdy nie próbowała go odnale�z�c, cho�c serce płon�eło t�esknot � a, a on tymczasem
krzywił si�e i niepokoił na jej widok.
Pod pi�eknymi oczyma Engelberta pojawiły si�e worki, urósł mu drugi podbródek,
a k � aciki ust miał opuszczone, włosy mu si�e przerzedziły, talia za�s przestała
istnie�c. Ale wielka miło�s�c jest w stanie znie�s�c takie rzeczy, to wszystko drobiazgi,
mo�zna je nawet pokocha�c dlatego, �ze nale�z � a do drogiej osoby.
Lecz Karol, brat Theresy, miał całkowit � a racj�e. Engelbert był tchórzliwy i słabego
charakteru, jego brak woli i zdecydowania budził niech�e�c.
A jego wuj był straszny!
Kiedy brzask rozja�snił niebo na wschodzie, Theresa wstała zdumiona, �ze jest
jej tak lekko i dobrze. Wszystko wydało jej si�e jasne, ona sama czuła si�e czysta
na duszy. Teraz dopiero dostrzegała, czym była jej miło�s�c do Engelberta. Nie
�swiatłem w ciemno�sciach, lecz ci�e�zkim brzemieniem, wyrzutem sumienia. To, �ze
nigdy nie kochała Adolfa von Holstein-Gottorp, to jedna sprawa, nigdy by tego
nie potrafiła, nawet gdyby jej serce było całkiem wolne. Lecz nieustanne marzenie
o Engelbercie w najmniejszym stopniu nie poprawiało i tak złych stosunków
w tym mał�ze�nstwie.
Teraz naprawd�e zaczyna si�e moje nowe �zyciepowiedziała gło�sno i usiadła
na posłaniu. Po chwili wsun�eła stopy w pantofle, by zej�s�c na dół do swojej
ukochanej córki, fantastycznego zi�ecia i małego wnuczka, nad którego dol � a krwawiło
jej serce, a którego kochała a�z do bólu.
Naprawd�e mam szcz�e�scie szepn�eła nareszcie wolna od brzemienia.
Engelbert i jego potworny wuj! Mo�zecie sobie mie�c plany, jakie chcecie, teraz ja
podejm�e walk�e przeciwko wam, by chroni�c moj � a mał � a rodzin�e!
Patrzyła na płon � acy jesienny krajobraz za oknami dworu Theresenhof. My-
94

�slała o przyszło�sci, robiła projekty, co uczyni dla swoich najbli�zszych, co zrobi
dla dworu i pracuj � acych w nim ludzi. Nikt z jej otoczenia nie mógł cierpie�c bólu
i niedostatku, bowiem ona sama otrzymała wi�ecej, ni�z zasłu�zyła.
Mimo wszystko nale�z � a ci si�e podzi�ekowania, Engelbercie! Dałe�s mi Tiril.
Co prawda dla ciebie nie było to zbyt wielkie osi � agni�ecie i wstydziłe�s si�e pó�zniej
tego, a teraz nawet nie spojrzałe�s na swojego zi�ecia, ani razu nie zapytałe�s o Tiril
czy o wnuczka. W takim razie oni s � a tylko moi, a tobie nie jestem winna nic!
Te ostatnie słowa powiedziała gło�sno, tak �ze zaniepokojona pokojówka podeszła,
by zapyta�c, co si�e stało.
Zamiast odpowiedzi otrzymała od swojej szcz�e�sliwej, roze�smianej pani mocny
u�scisk.
W listopadzie było jeszcze do�s�c ciepło, wi�ec jesienne wiatry, które teraz nastały,
były zdumiewaj � aco łagodne i niemal przyjemne.
Pewnego popołudnia ju�z o zmroku Móri otrzymał wiadomo�s�c.
Z wielk � a ksi�eg � a w r�ece stan � ał przed nim Nauczyciel.
Czas si�e dopełnił, Móri z islandzkiego rodu czarnoksi�e�zników. Zabierz ze
sob � a obie kobiety oraz twojego synka i id�z z nimi na wysokie wzniesienie nad
górnym biegiem rzeki. Twój syn otrzyma imi�e.
Dlaczego czekali�scie z tym tak długo?
Musieli�smy zgromadzi�c wiedz�e na temat imion, spo�sród których wybierali
�smy. Teraz nareszcie mamy wła�sciwe.
Móri nie usiłował niczego wi�ecej wyja�snia�c, poinformował natychmiast Theres
�e i Tiril, �zeby si�e zbierały do drogi. One spogl � adały na niego zmartwione, lecz
nie zadawały pyta�n. Tiril pi�eknie ubrała malca, Móri wzi � ał go ze sob � a na konia
i troje dorosłych pojechało na szczyt wzniesienia. Bardzo dobrze wiedzieli, o które
miejsce chodzi, nie musieli o nic pyta�c.
Wichura szarpała ich ubrania i włosy. Móri trzymał synka przy sobie, osłaniaj
� ac go od wiatru. Chłopiec miał ju�z teraz pi�e�c miesi�ecy i rozpoznawał swoje
otoczenie. Na pół siedział w ramionach ojca i zerkał spod kurtki swoimi l�sni � acymi
czarnymi oczyma. Ju�z dawno zauwa�zyli, �ze chocia�z wygl � ad dziecka był, łagodnie
mówi � ac, dziwny, to pod wzgl�edem rozwoju intelektualnego wszystko okazało
si�e w porz � adku. I chocia�z na ogół był bardzo powa�znym małym człowieczkiem, to
u�smiechał si�e słodko za ka�zdym razem, kiedy widział kogo�s znajomegomam�e,
ojca, babci�e, nia�nk�e i pokojówki, ale najserdeczniej u�smiechał si�e na widok Nera.
Wyci � agał wtedy r � aczki i szarpał długie, czarne kudły, Nero za�s układał si�e obok
niego i cierpliwie pozwalał si�e tarmosi�c. Zreszt � a nie traktował tego jako bolesnego
tarmoszenia, raczej jako pieszczot�e małych, delikatnych r � aczek.
Było jeszcze do�s�c jasno, gdy dotarli do wzniesienia. Znajdowali si�e w nie
zamieszkanej okolicy wysoko ponad dolin � a, tylko ruiny �swiadczyły, �ze kiedy�s
95

na wzniesieniu musiał si�e znajdowa�c gród albo twierdza. Teraz pozostały tylko
resztki wałów i poro�sni�ety traw � a dziedziniec. Móri rozejrzał si�e wokół i wybrał
otwart � a polank�e wła�snie obok dawnego dziedzi�nca.
Tam usiedli, by czeka�c. Konie skubały traw�e poni�zej szczytu, wiatr rozwiewał
szerok � a peleryn�e Theresy, a Móri szczelniej otulał dziecko poł � a swojej kurtki.
Przyjaciele moi z tamtego �swiata! zawołał Móri. Jeste�smy gotowi.
Tym razem nie było �zadnych zawirowa�n powietrza, �srub ani diabelskich młynów,
�zadnych t � apni�e�c pod ziemi � a ani wyczuwalnych wstrz � asów. Tym razem w powietrzu
rozległ si�e szum i ludzie spostrzegli, �ze nie s � a ju�z sami.
Tiril rzekła spokojnie:
Ubrałam dziecko w jego najpi�ekniejszy strój, bowiem dla nas jest to bardzo
uroczysta chwila.
Duchy wyłoniły si�e z cienia. Przybył Nauczyciel i Duch Zgasłych Nadziei.
Nad wzniesieniem jak zamieraj � ace wołanie unosiła si�e Pustka. Zjawiły si�e te�z
dwie pi�ekne kobiety: Powietrze i Woda. Hraundrangi-Móri przyszedł zobaczy�c,
w jaki sposób zostanie nadane imi�e jego wnuczkowi, byli tak�ze Nidhogg i Zwierz
�e. Nie zjawiły si�e duchy opieku�ncze �zadnego z dorosłych, ukazał si�e natomiast
pot�e�zny, czarny cie�n, pomocnik dziecka, zjawa, któr � a Tiril tak cz�esto widywała
w pobli�zu synka.
Zawsze przepełniała serce Tiril niepokojem.
Teraz jednak próbowała my�sle�c o tamtym dniu, kiedy cie�n poło�zył na kołderce
dziecka biał � a ró�z�e. Miała co prawda bardzo długie kolce, ale któ�z ma �zycie
całkiem wolne od bólu? Tiril koncentrowała my�sli na ró�zy, która musiała by�c
�swiadectwem dobrej woli przybysza z za�swiatów.
Tylko nie mogła jako�s poł � aczy�c tego budz � acego w niej groz�e cienia z dobrym
duchem.
Jak zawsze Nauczyciel czytał w jej my�slach. U�smiechn � ał si�e teraz.
Droga, któr � a pójdzie twój syn, b�edzie trudna. Dlatego jego opiekunem i pomocnikiem
nie mo�ze by�c jaka�s porcelanowa figurka, b�edzie potrzebował kogo�s
mo�zliwie najsilniejszego.
Tak odparła Tiril. Nad tym si�e wła�snie zastanawiałam. Tylko prosz�e
mi nie mówi�c, �ze opiekun malca jest kobiet � a, bo nigdy w to nie uwierz�e!
Nie, nie, masz racj�e, to m�e�zczyzna! Ale odwró�c si�e, moja drog � a.
Tiril oraz jej matka i m � a�z odwrócili si�e natychmiast. Za Mórim, który trzymał
chłopca, stała młoda kobieta, wysoka blondynka o bardzo miłym u�smiechu.
Jedna z najpot�e�zniejszych wyja�snił Nauczyciel.
One wszystkie s � a wysokie i maj � a blond włosy, zarówno duchy kobiece,
jak i m�eskie. Twój syn otrzymał kogo�s z ich grona i powinna�s si�e z tego bardzo
cieszy�c!
Ciesz�e si�e i dzi�ekuj�e odparła Tiril, kłaniaj � ac si�e młodej kobiecie.
No to co? zapytał Nauczyciel. Mo�zemy zaczyna�c ceremoni�e?
96

My jeste�smy gotowi oznajmił Móri.
Na polecenie duchów poło�zył swego synka na prostok � atnym kamieniu w trawie,
stanowi � acym prawdopodobnie jaki�s fragment dawnych umocnie�n grodu. Tiril
poprawiła małemu falbanki pod szyj � a i odgarn�eła mu lok z czoła. Był rzeczywi
�scie ubrany bardzo pi�eknie, miał na sobie nale�z � ac � a do Habsburgów koszulk�e
do chrztu i �sliczn � a koronkow � a czapeczk�e na czarnych włoskach. Chłopczyk ju�z
zaczynał siada�c, próbował te�z raczkowa�c i wszyscy troje, matka, ojciec i babka,
bali si�e, czy zechce grzecznie le�ze�c.
On jednak wszystko przyjmował z wielkim spokojem. Spogl � adał to na jednego,
to na drugiego ducha i zdawał si�e wszystko obserwowa�c. Nero, który oczywi-
�scie przyszedł tu z nimi, czuwał przy kamieniu, a chłopczyk, jak zawsze, targał
jego futro.
Tym razem duchy nie kazały Nerowi trzyma�c si�e z daleka.
Znale�zli�smy dla niego imi�e powiedział Nauczyciel. Jak z pewno�sci � a
rozumiecie, dziecko musi mie�c imi�e, które b�edzie je ochrania�c. To konieczne. Ja
wiem, �ze pani, ksi�e�zno, pragn�ełaby dla niego tak�ze chrze�scija�nskiego imienia.
Mo�ze on takie imi�e otrzyma�c, to nie ma dla nas znaczenia, dopóki nie zechce pani
nazywa�c go imieniem �swi�etego patrona w codziennym �zyciu.
Nie b�ed�e tego robi�c obiecała Theresa i odetchn�eła gł�eboko. Jestem
bardzo wdzi�eczna za to, �ze moje pro�sby zostały wysłuchane, to mi wystarczy. Mój
wybór padł na dwa imiona, poniewa�z chłopiec jako potomek Habsburgów ze strony
matki mo�ze nosi�c ich wi�ecej. Jedno imi�e to Lanjelin, po pierwszym znanym
Habsburgu. Jego rodzicami byli Guntram Bogaty i Elsass, Lanjelin �zył około roku
tysi�ecznego. Jego syn, Ratbot, zbudował wielki dom cesarski Habichtsburg, Gród
Jastrz�ebi, w kantonie Aargau, na wysokiej skale W�lpelsberg nad rzek � a Aare.
Drugie imi�e to Matthias, imi�e cesarzy z rodu Habsburgów oraz bardzo dobre imi�e
z Biblii, b�edzie wi�ec ochrania�c dziecko równie�z z chrze�scija�nskiego punktu widzenia.
Nauczyciel skin � ał głow � a.
Dokonała pani dobrego wyboru, ksi�e�zno. Od czasu do czasu mo�ze pani
nazywa�c dziecko Lanjelin, je�sli sobie pani tego �zyczy. To drugie imi�e nie powinno
by�c jednak wymawiane. To by dra�zniło siły, które chłopiec b�edzie spotykał.
Rozumiemrzekła Theresa z ci�e�zkim sercem.Ale prosz�e nam powiedzie
�c, jakie imi�e wy dla niego wybrali�scie!
Zaraz powiemy. Nidhogg, podaj mi miseczk�e z wod � a z roztopionego lodu
ze szczytu Hekli. Dzi�ekuj�e ci! Ja sam przyniosłem krew Maurów z bitwy pod
Granad � a, która miała miejsce w roku tysi � ac czterysta dziewi�e�cdziesi � atym drugim,
kiedy mój lud utracił swój bastion w Hiszpanii. Pustka ma ze sob � a łzy rozpaczy.
Duch Utraconych Nadziei niesie wod�e ze �zródeł, które biły na ziemi, zanim jeszcze
pojawili si�e ludzie. To �swie�za i czysta woda, dzisiaj ju�z takiej nie ma. Dwa
duchy przestworzy, Powietrze i Woda, owion � a policzki
97

dziecka wiatrem przynosz � acym ochłod�e i spokój, Hraundrangi-Móri przyniósł
nieoceniony skarb z szkatułce, której �zadne z was nie powinno otwiera�c. Chłopiec
mo�ze j � a otworzy�c jedynie, kiedy uzna, �ze nadeszła na to pora.
Powoli i w wielkim skupieniu duchy wypełniały swoje rytuały, troszcz � ac si�e,
by dziecko otrzymało wszystko, co przyniosły.
A terazrzekł Nauczyciel.Teraz nadeszła pora, by nada�c temu dziecku
imi�e.
Wiatr �zalił si�e w ruinach. Lodowate zimno przenikało ludzi do szpiku ko�sci.
Chłopczyk le�zał spokojnie.
Nauczyciel powiedział:
Dziecko, twoje imi�e brzmi Dolg.
W ciszy wyczuwało si�e rozczarowanie, ogarniaj � ace rodziców.
Dolg? zapytał Móri. A có�z to za imi�e?
Zawiera ono w sobie bardzo wiele. Liczne j�ezyki składaj � a si�e na spokój
i bezpiecze�nstwo przekazane dziecku w tym imieniu. Islandzkie słowo "dul" znaczy
tajemniczo�s�c, co�s ukrytego. Staronordyckie "dolgar" to miecz. Rosyjskie "dołgo"
oznacza długo, długi czas i zapewni mu długie �zycie. Angielskie "dole" ł � aczy
si�e ze smutkiem, �zalem i t�esknot � a, a włoskie "dolce" znaczy słodkie, przyjemne.
Ale przede wszystkim w jednym z najstarszych j�ezyków "dolg" oznacza zjawiska
okultystyczne, ezoteryczne. W innym j�ezyku oznacza zdolno�s�c do ukrywania si�e.
I tak mógłbym wylicza�c jeszcze bardzo długo, a wy musieliby�scie si�e zgodzi�c, �ze
�zadne inne imi�e nie zapewni mu takiej siły i ochrony.
Ale Dolg?upierał si�e Móri.Jak mo�zna małe dziecko nazywa�c Dolg?
B�edziecie musieli si�e nauczy�c. Ludzie szybko si�e przyzwyczaj � a. Zapewniam
was, �ze istniej � a głupsze i trudniejsze do wymówienia imiona.
Oczywi�scie przyznała Theresa pospiesznie.
Tiril zdołała tylko skin � a�c głow � a. Było jej smutno, czuła pustk�e w duszy i nie
była w stanie my�sle�c.
Nauczyciel podniósł dziecko z kamienia i zako�nczył ceremoni�e:
Nadaj�e ci imi�e Dolg Lanjelin Matthias i powierzam ci�e tym ludziom, by
wychowali ci�e jak najlepiej. Powierzam go te�z tobie, duchu kobiecy, by�s dbała
o niego, dopóki b�edzie dzieckiem, oraz tobie, duchu ze �swiata, o którym nie chcemy
opowiada�c, by�s kroczył z nim zwłaszcza t � a drog � a, na któr � a on b�edzie si�e bał
wej�s�c.
Malec został zło�zony w ramionach Tiril, a ona przyj�eła go nie widz � ac Nauczyciela,
bo oczy miała pełne łez. Nauczyciel dał duchom znak, by si�e ulotniły, lecz
Móri go powstrzymał.
Mam do was jeszcze jedn � a pro�sb�e, moi niezwykli przyjaciele! Czujemy
si�e zagro�zeni, boimy si�e kardynała i jego ludzi, nie bardzo rozumiemy, o co im
chodzi, lecz l�ekamy si�e o bezpiecze�nstwo chłopca. Prosimy was o wzniesienie
wokół Theresenhof muru ochronnego, by�smy mogli tam bezpiecznie mieszka�c.
98

Gotowe do odej�scia duchy zatrzymały si�e. Stały, jakby si�e wahaj � ac.
Wasza pro�sba jest uzasadniona rzekł w ko�ncu Nauczyciel. Zobaczymy,
co b�edziemy mogli dla was zrobi�c. To, o co prosicie, to nie drobiazg, ale nic
nie jest nam obce. Dobrze, mo�zemy otoczy�c Theresenhof mgł � a oboj�etno�sci tak,
by obcy ludzie, którzy zobacz � a dwór, natychmiast o nim zapominali. To najlepsze,
co mo�zemy wam da�c. Ale pami�etajcie: Ka�zde z was, o ile znajdzie si�e poza
dworem, jest bezbronne, mgła go nie osłoni.
B�edziemy o tym pami�eta�cobiecał Móri.Dzi�ekujemy wam za pomoc,
szlachetne duchy!
Duch Zgasłych Nadziei roze�smiał si�e cicho.
Po raz pierwszy kto�s powiedział o nas "szlachetne duchy"! Dzi�eki ci, ale
to wyra�zenie chyba nie bardzo do nas pasuje. A teraz �zegnajcie!
Nagle ludzie i pies zostali sami na wzniesieniu. Mrok zapadał coraz g�estszy,
a wiatr przybrał na sile.
Idzie jesie�npowiedziała Theresa.Chod�zmy do domu, do ciepła przed
kominkiem i fili�zanki czego�s gor � acego do picia.
Tiril patrzyła, jak Móri niesko�nczenie ostro�znie bierze chłopca z jej obj�e�c, po
czym wszyscy ruszyli w drog�e.
Nie mogła pozby�c si�e uczucia, �ze przyszło�s�c malca jest �sci�sle powi � azana z �zyciem
towarzyszy Móriego.
Bardzo si�e oni kłopocz � a o jego dobro. � Zeby dorósł i wypełnił zadanie.
Akurat to ostatnie zdawało si�e by�c niesłychanie wa�zne dla niewidzialnych
przewodników.
Biedna Tiril skuliła ramiona. To mój syn, �zaliła si�e w duchu. Mój syn i mojego
ukochanego Móri.
�Z
� adacie od nas zbyt wiele!

Rozdział 14
Duchy dotrzymały słowa małej rodzinie pozwolono cieszy�c si�e spokojem
przez długi czas. Je�sli kardynał von Graben i jego ludzie ich poszukiwali, to oni
w ka�zdym razie niczego nie zauwa�zyli. Było tak, jakby �zadne złe moce nie miały
dost�epu do Theresenhof.
Tiril i jej bliscy wkrótce całkiem zapomnieli, i�z wysłali list do Bergen. I dopiero
w rok pó�zniej przypomnieli sobie, �ze nie otrzymali na niego odpowiedzi.
Zastanawiali si�e nad spraw � a przez jaki�s czas, po czym wysłali kolejny list, tym
razem skierowany wył � acznie do Erlinga, do którego mieli wi�eksze zaufanie.
Poza tym nie przejmowali si�e specjalnie zagadk � a zwi � azan � a z Tiersteingram
i znakiem sło�nca. Po prostu cieszyli si�e �zyciem.
W dwa lata po pierwszym dziecku Tiril urodziła dwoje nast�epnych. Bli�zni�eta
były do siebie tak niepodobne jak dzie�n do nocy, mimo to od pocz � atku stanowiły
nierozł � aczn � a par�e. Bardzo szybko wyrastały na silne osobowo�sci, i chłopiec,
i dziewczynka.
Otrzymały po trzy imiona. Dziewczynka nazywała si�e Taran Helga Maria. Taran
ze wzgl�edu na norweskie koligacje, poza tym imi�e zaczynało si�e na T, tak
jak Tiril i Theresa. Helga, to dziedzictwo po matce Móriego, Maria za�s to imi�e
habsburskie, a w dodatku bardzo wa�zne dla Ko�scioła katolickiego.
Taran była małym przebiegłym łobuziakiem, który wszystkich dorosłych owijał
sobie wokół palca. Jej jasnoniebieskie oczy w ciemnej oprawie spogl � adały
spod opadaj � acych na czoło ciemnych loków słodko na ka�zdego, od kogo dziewczynka
czego�s chciała. A była taka niewinna, taka niewinna, �ze wprost trudno
to wypowiedzie�c. Wyj � atkowy ekspert, je�sli chodzi o unikanie nieprzyjemno�sci,
umiała sprawi�c, by wszyscy widzieli w niej małego anioła, którego �swiat nie rozumie.
Ludzie pracowali dla niej, nawet tego nie zauwa�zaj � ac.
Min�eło wiele czasu, zanim doro�sli j � a przejrzeli.
Chłopiec miał na imi�e JonWilhelm Filip, ale wołano na niegoWilhelm. Z czasem
zacz�eto go nazywa�c Villemann, dziki, szalony człowiek, bo był niczym burza,
trwałe, niewyczerpane �zródło energii. Dorosłym cz�esto opadały r�ece, po prostu
nie byli w stanie go upilnowa�c. Taran po mistrzowsku umiała wykorzystywa�c je-
100

go ch�e�c do pracy, pozwalała bratu robi�c wszystko, czego sama chciała unikn � a�c,
a on nawet nie zauwa�zał jej lenistwa, po prostu si�e cieszył.
Niekiedy bywał rozbawiony, innym razem cichy, ale zawsze radosny i ta jego
rado�s�c udzielała si�e otoczeniu. Miewał najbardziej szalone pomysły, jak na
przykład ten, �zeby zdj � a�c ze strychu kołysk�e i spuszcza�c j � a niczym sanki po zboczu
z kotem kucharki w roli pasa�zera. Albo którego�s letniego dnia wdrapał si�e
na ko�scieln � a wie�z�e i najdłu�zsz � a lin�e, jak � a znalazł we dworze, przywi � azał do belki
dzwonnicy, po czym zsun � ał si�e w dół, �zeby zobaczy�c, jak daleko lina si�ega.
Niestety, koniec sznura dyndał wysoko nad ziemi � a, wi�ec ko�scielny musiał ryzykowa
�c �zycie i cało�s�c swoich ko�sci, by wspi � a�c si�e po drabinie i uratowa�c chłopca,
który hu�stał si�e rado�snie z rozwianymi włosami, pokrzykuj � ac do stoj � acych pod
dzwonnic � a rodziców i słu�zby.
Długo jeszcze potem był strasznie podniecony. "Czy nie widzieli�scie, �ze
umiem lata�c?" pytał co chwila przera�zonych �swiadków całego zaj�scia i wybuchał
perlistym �smiechem.
Ko�scielny wprawdzie uwa�zał, �ze to nie było takie wesołe, lecz Taran nie posiadała
si�e z zachwytu dla wyczynu starszego brata. Villemann zawsze podkre�slał,
�ze jest starszy, i �z � adał, by to uznawała, urodził si�e bowiem całe dwie godziny
wcze�sniej i z tego powodu musiała okazywa�c mu szacunek.
A�z trudno uwierzy�c, jak bli�zniaki si�e we wszystkim zgadzały. Czasami dochodziło
oczywi�scie do kłótni, a nawet bójek, ale bardzo szybko znowu dochodzili do
porozumienia.
Dolg trzymał si�e na uboczu. Był dla tych dwojga prawdziwym starszym bratem
i malcy odnosili si�e do niego z respektem. � Zadnemu do głowy by nie przyszło
przekomarza�c si�e z Dolgiem. Dolga nale�zało słucha�c, zwłaszcza �ze odzywał si�e
rzadko. Nikt poza tym nie wiedział, co te�z gra w jego skrytej duszy, ani o czym
my�sli.
Pewnego dnia Dolg �smiertelnie przeraził Tiril. Le�zał w łó�zku przezi�ebiony,
miał gor � aczk�e i okropnie kaszlał. Tiril krz � atała si�e po jego pokoju, gdy nagle chłopiec
zapytał:
Mamo, czy my ju�z niedługo pojedziemy do domu? Odwróciła si�e do chorego
dziecka. Jego czarne, l�sni � ace niczym u zwierz�ecia oczy patrzyły na ni � a ze
spokojem.
Do domu?powtórzyła zdezorientowana.Przecie�z tutaj jest nasz dom!
Odwrócił wzrok. Czarne jak sadza włosy lepiły si�e do czoła.
Nie zaprzeczył cicho.
Kochanie, co ty mówisz?wyszeptała, siadaj � ac na skraju łó�zka.Masz
na my�sli Norwegi�e? A mo�ze Islandi�e?
Wci � a�z nie patrz � ac na ni � a, powiedział cichutko:
Ja nie wiem. Wiem tylko, �ze niedługo musz�e jecha�c do domu.
Serce Tiril biło jak młotem.
101

Sk � ad ty to wiesz?
Słysz�e, jak mnie wołaj � a. I widz�e, �ze czekaj � a na mnie.
Kto to s � a "oni"?
Słysz�e wołanie karłów odparł. I widz�e niebieskie �swiatełka, które
migocz � a chwiejnie. One na mnie czekaj � a.
Min�eła dłu�zsza chwila, nim Tiril była w stanie zapyta�c:
Na bagnach?
Tak. Tak my�sl�e. To taka wymarła okolica. One czekały ju�z bardzo długo.
Czy jeste�s tam sam? odwa�zyła si�e zapyta�c.
Nie. Nero jest ze mn � a. No i on, oczywi�scie.
Kto?
Dolg odwrócił głow�e ku drzwiom.
Ten, co tam stoi.
Min�eło wiele czasu, od kiedy Tiril po raz ostatni widziała cie�n. To chyba było
na uroczysto�sci nadania Dolgowi imienia. Teraz zreszt � a te�z go nie widziała.
Ale sze�scioletni chłopczyk powiedział:
Prosiłem go wiele razy, �zeby usiadł albo poło�zył si�e na kanapie, ale nigdy
tego nie zrobił.
Mo�ze on nie potrzebuje odpoczynku u�smiechn�eła si�e Tiril blado, poruszona
tematem rozmowy.
Chyba rzeczywi�scie nie zgodził si�e Dolg. A wołania karłów to słyszałem
zawsze.
Mój synku, mój ukochany synku, taki obcy na tym �swiecie, jaki los jest ci
pisany? �Zebym tak mogła by�c przy tobie, kiedy godzina przeznaczenia wybije!
Ogniki. Ogniki, a teraz jeszcze wołania karłów. . .
Tiril wiedziała, �ze okre�slenie "wołanie karłów" znaczy tyle samo co echo.
Mamo, jeste�s taka smutna. Dlaczego?
Tiril opanowała si�e i otuliła chłopca kołdr � a.
Chyba zat�eskniłam troch�e do północnych okolicu�smiechn�eła si�e.To
ty wzbudziłe�s we mnie t�e t�esknot�e.
Czy wła�snie na północ mam pojecha�c, mamo? Bo mnie si�e wydaje, �ze tak.
Nie wiemrzekła bezradna.Ale na południe �zadnym razie nie. Nigdy
nie pojedziesz na południe, tak powiedziały duchy.
Cała trójka dzieci słyszała o duchach, ale �zadne ich nie widziało, nawet Dolg.
Towarzysze Móriego przez kilka lat zachowywali podejrzany spokój.
Tiril u�swiadomiła sobie teraz, �ze t�eskni za nimi.
Theresa napisała do swego brata, cesarza Karola, i zapytała o nazw�e Ordogno.
102

Wiem, �ze kiedy�s tak � a nazw�e słyszałam, (wyja�sniła w li�scie). Ale
zastanawiam si�e i zastanawiam, a mimo to nie mog�e sobie przypomnie
�c gdzie. A skoro ju�z zacz�ełam o zapomnianych nazwach, to czy
mówi ci co�s Deobrigula?
I przy okazji, mój drogi Bracie, który zechciałe�s by�c taki dobry
dla mojej rodziny.., zastanawiam si�e równie�z nad ba�sni � a o morzu, które
nie istnieje. Mam wra�zenie, �ze jaki�s fragment, jaka�s wa�zna cz�e�s�c
uleciała mi z pami�eci, ale nie wiem, co to było. (Uff, jaka jestem
nierozgarni�eta, gdybym wiedziała, co zapomniałam, to bym nie zapomniała!)
Przytocz�e Ci, co z tej ba�sni pami�etam. . .
W dalszym ci � agu listu opowiedziała ba�s�n tak, jak kiedy�s Tiril i jej przyjaciołom.
Cesarz odpisał natychmiast, przysłał długi i bardzo wyczerpuj � acy list, opatrzony
cesarsk � a piecz�eci � a, który Villemann z dum � a przyniósł do domu. Pocztylion
z niepokojem oddawał wa�zn � a przesyłk�e tak małemu chłopcu, Dolg jednak
solennie obiecał, �ze dopilnuje, by list dotarł do ksi�e�znej. Rozmowa z tym dziwnym
stworzeniem, jakim był Dolg, napełniała pocztyliona l�ekiem, pospiesznie si�e
wi�ec oddalił.
Theresa, bardzo o�zywiona, otworzyła list i czytała gło�sno fragmenty odnosz � ace
si�e do całej rodziny:
Twoje pytanie mnie zdumiało, ale dobrze wiem, jak to jest, kiedy
człowiek nie mo�ze zlokalizowa�c czego�s, co mu chodzi po głowie.
"Ordogno" powinna�s pami�eta�c, Ordogno Zły z Leon, pochodził
z gotyckiego rodu królewskiego w Hiszpanii, Wizygotów czy Ostrogotów.
Panował w Leon od roku 956 do 960, a jego mał�zonk � a była
Urraca z Kastylii. Ordogno był strasznym człowiekiem i wła�sciwie
powinien był zosta�c usuni�ety ze wszystkich ba�sni i opowie�sci rodowych.
Nie my�sl tylko, �ze ja to wszystko tak wypisuj�e z pami�eci, musiałem
sobie to i owo przypomnie�c, kiedy dostałem Twój list. Gdyby�s
jednak dokładnie przyjrzała si�e drzewu genealogicznemu domu ksi � a-
�z�ecego, przypomniałaby�s go sobie z pewno�sci � a sama. W Leon było
wielu królów imieniem Ordogno, on jednak był tym, którego historia
zapami�etała najlepiej. Albo najgorzej, je�sli wolisz.
Co si�e za�s tyczy imienia Deobrigula, to nie potrafi�e go umiejscowi
�c. Ale brzmi to jako�s jakby z łaci�nska. Z rzymska, jak Caligula,
którego pami�etasz.
No, a je�sli chodzi o Twoje drugie pytanie, dotycz � ace ba�sni o morzu,
które nie istnieje, to bardzo dobrze wiem, jaki fragment zapomniała
�s. Otó�z ten skarb, który król z ba�sni i jego lud otrzymali od
103

gwiazd (zreszt � a teraz nie jestem ju�z taki pewien, czy to od gwiazd go
dostali), składa si�e z trzech cz�e�sci. Oni otrzymali niebiesk � a i czerwon
� a "kul�e", rzeczy bardzo cenne, lecz najwspanialszym z darów była
kula ze złota. Symbolizowała ona sło�nce.
Tak, to rzeczywi�scie tak było potwierdziła Theresa. Wiedziałam,
�ze o czym�s zapomniałam. Ale niebieskie i czerwone kule. . . ? Czy to nie były
kamienie? Niech tam, to nie ma znaczenia, zapomniałam o nich, bo nie wi � a�ze
si�e z nimi �zadna historia. W ka�zdym razie je�sli kiedy�s była, to dawno została
zapomniana i znikn�eła z ba�sni.
Roze�smiała si�e wzruszona:
No, a teraz mój brat pisze tak: I pozdrów ode mnie moj � a czaruj � ac � a kuzyneczk
�e Taran! Ona naprawd�e owin�eła sobie cesarza dookoła małego palca, kiedy
tu był ostatnim razem!
Wszyscy si�e u�smiechali. Tiril promieniała z dumy, �ze cesarz pami�eta o jej
córeczce i wspomina j � a w li�scie. Ale chłopców te�z mógłby pozdrowi�c, pomy�slała.
Wiedziała przecie�z, �ze oni równie�z maj � a du�zo wdzi�eku.
Tak wi�ec znale�zli Ordogno. To mogłoby si�e zgadza�c ze "Stein Ordogno", on
�zył przecie�z w czasach run. Wła�sciwie jednak nikt si�e specjalnie nie przejmował
takimi zagadkami, ju�z dawno pokrył je kurz zapomnienia.
Lata mijały be�z �zadnych powa�zniejszych problemów. Wszyscy dobrze si�e czuli
w Theresenhof, a o prze�sladowcach dawno zapomniano.
Pewnego wiosennego dnia Tiril stała w otwartym oknie pierwszego pi�etra domu
i sadziła w skrzynkach pelargonie. Widziała w dole dziedziniec, na którym
bawiły si�e dzieci. Patrz � ac na nie, u�smiechała si�e sama do siebie. Dziesi�eciolatki,
Taran i Villemann, sadziły kwiatki zwane ko�nskimi podkówkami, �zeby im z tego
wyrosły konie. Nie ulegało w � atpliwo�sci, �ze bawi � a si�e przy tym znakomicie, jeden
�zart wywoływał nast�epne.
Popatrz no na ten korzonek, Villemann mówiła Taran. Zobacz, jaki
długi i powykr�ecany. Gdyby tak go zasadzi�c, to wyrósłby nam pewnie olbrzymi
w � a�z.
Długachny w � a�z cieszył si�e Villemann. Który opasze cały dwór, tak
�ze �zaden podst�epny dra�n si�e do nas nie dostanie!
Taran wstała. Jej sukienka powalana była ziemi � a, ale to bardzo w jej stylu.
Babcia Theresa wiele razy w ci � agu dnia musiała wzdycha�c nad nieostro�zno�sci � a
tej dziewczynki, ale były to zawsze westchnienia pełne miło�sci.
A co b�edzie, je�zeli my te�z zostaniemy zamkni�eci bez mo�zliwo�sci wydostania
si�e na zewn � atrz? zapytała Taran. Nie, nie mo�zemy zasadzi�c w�e�za. Ile
koni ju�z zasadziłe�s?
104

Tiril przeniosła spojrzenie w stron�e podjazdu, gdzie siedział Dolg, głaszcz � ac
Nera. Ci dwaj byli nierozł � aczni. Ze wszystkich mieszka�nców dworu Nero najbardziej
kochał Dolga. Najstarszy chłopiec miał teraz dwana�scie lat, niebywale
urodziwy z t � a swoj � a blado�sci � a, ciemnymi oczyma i czarnymi włosami. Ludzie
w okolicy zaakceptowali go ju�z dawno, cho�c na pocz � atku szeptano, �ze to "podmieniec".
Obcy za�s nie pokazywali si�e tu zbyt cz�esto. Tak wi�ec Dolg mógł �zy�c
w spokoju.
Nagle w bramie ukazał si�e jaki�s powóz i z turkotem wtoczył si�e na dziedziniec.
Kto to mo�ze by�c?zastanawiała si�e Tiril. Nikt si�e z wizyt � a nie zapowiadał.
Bli�zniaki natychmiast podbiegły do ekwipa�zu, Nero równie�z. Tylko Dolg trzymał
si�e na uboczu.
Ale co to si�e stało Nerowi? Nieprzytomny z rado�sci, witał jak szalony wysiadaj
� acego z powozu m�e�zczyzn�e.
Erling! Erling M�ller!
To niemo�zliwe! zawołała Tiril, zbiegaj � ac po schodach.
Móri ju�z znalazł si�e na dziedzi�ncu i witał serdecznie starego przyjaciela. Erling
u�sciskał go, a potem zwrócił si�e do Tiril.
Ale�z drogie dziecko, ty wygl � adasz dokładnie tak samo niewinnie i dziecinnie
jak przed. . . no nie, czy to ju�z naprawd�e trzyna�scie lat min�eło? Czterna�scie?
O mój Bo�ze! Jak wspaniale znowu was widzie�c! A to, jak rozumiem, jest wasza
córeczka. Ma takie samo ufne spojrzenie jak ty, Tiril!
Nie daj si�e zwie�s�c ufnym oczom Taran, Erlingu �smiał si�e Móri. To
najbardziej podst�epna istota, jak � a znam! Potrafi tak pokierowa�c, �ze zrobisz dokładnie
to, co zechce. Wi�ec uwa�zaj na przykład na słodycze i inne ulubione przysmaki
małych panienek, bo w przeciwnym razie wyci � agnie od ciebie wszystkie.
Ja mam do�swiadczenie w tej dziedzinie, mo�zesz mi wierzy�c odparł Erling
cierpko.
No wła�snie, Erlingu, przyjechałe�s samwtr � aciła Tiril, zanim u�swiadomiła
sobie, �ze pytanie jest do�s�c nietaktowne.
Takpotwierdził.Teraz jestem sam, ale porozmawiamy o tym pó�zniej.
A ten mały kawaler o radosnych oczach i włosach jak szczotka. . . ?
To jest Villemann oznajmiła Tiril z dum � a. Ma na imi�e Wilhelm, ale,
jak sam widzisz, Villemann pasuje do niego lepiej.
Jasne! Nie ma w � atpliwo�sci!
A to jest nasz najstarszy syn, Dolg przedstawił Móri pierworodnego,
kład � ac mu r�ek�e na ramieniu.
Dolg, to jest Erling M�ller, o którym tyle słyszałe�s. Ale chod�zmy do domu,
ksi�e�zna si�e z pewno�sci � a bardzo ucieszy na twój widok!
I ja bardzo ch�etnie si�e ksi�e�znej pani pokłoni�e u�smiechn � ał si�e Erling.
Rozejrzał si�e wokół. Ale�z wy wspaniale mieszkacie! Wiecie, my�sl�e, �ze �zaden
105

człowiek nie zasłu�zył sobie bardziej na spokojne, wygodne �zycie ni�z wła�snie wy
dwoje, Tiril i Móri.
Prze�zyli�smy tu wiele pi�eknych lat przyznał Móri. Obaj m�e�zczy�zni szli
do domu za Tiril i dzie�cmi. Kiedy tamci nie mog � a ich słysze�c, Erling szepn � ał ze
zgroz � a:
Móri, ten chłopiec nie nale�zy do ziemskiego �swiata!
Wiemy o tym. On ma do spełnienia zadanie, cho�c nie wiemy jeszcze jakie.
Czy twoi przyjaciele maj � a z tym co�s wspólnego?
No wła�snie, to oni! Ale od dłu�zszego czasu si�e nie pokazuj � a.
Ale chłopiec jest, oczywi�scie, twój?zapytał Erling odrobin�e niepewnie.
Móri roze�smiał si�e.
Naturalnie. O �zadnym pocz�eciu bez udziału ojca nie ma tu mowy!
Weszli do �srodka i Erling przywitał si�e z ksi�e�zn � a Theres � a.
Stałe�s si�e jeszcze bardziej m�eski, Erlingu rzekła wci � a�z bardzo młodo
wygl � adaj � aca i bardzo nobliwa dama.
My�sl�e, �ze Móri bardzo spowa�zniał odparł Erling. Ale ani o Tiril, ani
o ksi�e�znej pani nie mo�zna tego powiedzie�c, panie zupełnie si�e nie zmieniły!
Mam nadziej�e, �ze mówisz szczerze roze�smiała si�e Theresa.
Domownicy zaj�eli si�e troskliwie Erlingiem, jego stangretem i koniem, a po
posiłku starzy przyjaciele zasiedli na werandzie, �zeby porozmawia�c.
Co ci�e do nas sprowadza, Erlingu? zacz � ał Móri. I powiedz nam nareszcie,
gdzie jest Catherine?
Potomek hanzeatyckiego rodu spowa�zniał.
Moja mał�zonka stała si�e w pewnym momencie kompletnie nieodpowiedzialna,
całe Bergen wiedziało o jej wyczynach. Długo starałem si�e tuszowa�c wywoływane
przez ni � a skandale, ale kiedy próbowała otru�c �zon�e swego kolejnego
kochanka, nie mogłem ju�z dłu�zej ani jej wybacza�c, ani te�z osłania�c. Trafiła do
wi�ezienia, ale uwiodła stra�znika i ten pomógł jej w ucieczce. Na nic si�e to jednak
nie zdało, bo �zona stra�znika j � a zastrzeliła.
Zaległa cisza.
Wi�ec ona nie �zyje rzekła po chwili Tiril.
Tak.
Biedna Catherine szepn�eła Tiril. Los dał jej tyle mo�zliwo�sci, ale
�zadnej nie potrafiła wykorzysta�c.
Tak, masz racj�e. Có�z, teraz powiem, dlaczego tu przyjechałem.
Weszła pokojówka z napojami orze�zwiaj � acymi. Dzieci, które wła�sciwie ju�z
dawno powinny by�c w łó�zkach, przynajmniej młodsze, dosłownie wisiały na oparciach
foteli za plecami dorosłych. To znaczy bli�zniaki, bo Dolg siedział na podłodze
przy drzwiach, jak zawsze na uboczu i jak zawsze z nieodł � acznym Nerem.
Doro�sli o nich zapomnieli, z tak � a uwag � a słuchali opowiadania Erlinga.
106

Po �smierci Catherine musiałem przejrze�c jej rzeczypodj � ał Erling swoj � a
histori�e. Nie było to wcale przyjemne zaj�ecie, bo na �swiatło dzienne wyszło
mnóstwo jej niezbyt pi�eknych post�epków, o których przedtem nie wiedziałem.
Nie byłem w stanie czyta�c jej korespondencji, wiedziałem przecie�z, �ze w czasie
trwania naszego mał�ze�nstwa ona miała bardzo wielu kochanków. To potworne
i upokarzaj � ace czyta�c liryczne wynurzenia innych m�e�zczyzn na temat fizycznych
wdzi�eków własnej �zony. Szybko wi�ec przerwałem lektur�e. Ale wtedy trafiłem na
list adresowany do nas obojga. To był list od was, a gdy pospiesznie rozwi � azałem
pakiet, znalazłem jeszcze jeden, tym razem ju�z tylko do mnie. Równie�z od was.
Pisany w rok po pierwszym, ale bardzo, bardzo dawno temu.
W głosie Erlinga brzmiała gorycz.
Catherine �swietnie wiedziała, czego listy dotycz � a, i nie miała zamiaru mi
ich pokazywa�c. Akurat tym razem błogosławiłem jej bałaganiarstwo i lekkomy�slno
�s�c, które sprawiły, �ze wrzuciła listy do szuflady, zamiast je spali�c.
Potrz � asn � ał odmownie głow � a, kiedy pokojówka podsun�eła mu ciastka. Powinna
była rozumie�c, �ze nie ma teraz głowy do łakoci.
Kiedy przeczytałem oba listy, ogarn � ał mnie taki wstyd, �ze zrobiło mi si�e
niedobrze. Oczywi�scie, natychmiast zacz � ałem przetrz � asa�c jej szkatułk�e na bi�zuteri
�e i ró�zne tajemne schowki. Po bardzo długich poszukiwaniach znalazłem naszyjnik
z szafirami.Wkieszeni płaszcza, który najcz�e�sciej wkładała, kiedy wychodziła
na swoje nocne przechadzki, jak nazywała te awanturnicze eskapady. Płaszcz
dostała ode mnie, kiedy przyjechali�smy do Christanii, wi�ec nie "wzi�eła szafirów
przez pomyłk�e". Tiril. . . ksi�e�zno Thereso i Móri. Jest mi tak okropnie wstyd za
moj � a �zon�e. Naturalnie natychmiast spakowałem si�e i przyjechałem do was, �zeby
zwróci�c naszyjnik. To jedyne, co mogłem uczyni�c. Oto on.
Wyj � ał z kieszeni podłu�zne etui, otworzył je i umie�scił na stole.
Pokornie prosz�e o wybaczenie rzekł cicho.
Wszyscy troje zacz�eli go zapewnia�c, �ze nie powinien sobie czyni�c wyrzutów,
wprost przeciwnie.
Widzisz, Erlingu wyja�snił Móri. Jest szczególny powód, dla którego
chcieli�smy odzyska�c naszyjnik. Nie mieli�smy jednak odwagi wyjawia�c tego
w li�scie.
Erling M�ller przygl � adał mu si�e pytaj � aco.
Móri westchn � ał.
Ech, to dawne dzieje, z czasów, kiedy jeszcze byli�smy w stanie my�sle�c
o tych okropnych wydarzeniach. O prze�sladowcach i wszystkich innych tego rodzaju
sprawach, pami�etasz? Moim niewidzialnym towarzyszom udało si�e odsun � a�c
złych ludzi od naszego domu tak, by nie mogli nas znale�z�c. To si�e stało wtedy,
kiedy duchy nadały imi�e Dolgowi. Min�eło od tego czasu dwana�scie lat.
Te spokojne lata naprawd�e si�e wam nale�zały powiedział jeszcze raz
Erling. Ale ów specjalny powód, o którym wspomniałe�s. . . Co to takiego?
107

S � adzimy, �ze naszyjnik równie�z zawiera w sobie cz�e�s�c rozwi � azania, którego
poszukiwali nasi prze�sladowcy. Jakie�s tajemnicze przesłanie.
Naprawd�e? wykrzykn � ał Erling zaskoczony. Naszyjnik? Jakie przesłanie
mo�ze kry�c w sobie naszyjnik?
Widziałe�s, �ze na srebrnym ła�ncuszku został wygrawerowany jaki�s wzór,
prawda?
To mo�zliwe. Nie studiowałem go tak dokładnie. Przyjrzyjmy mu si�e!
Poło�zyli naszyjnik na stole i rozci � agn�eli go na cał � a długo�s�c. Od głównego ła�ncuszka
zwieszały si�e pionowo w dół mniejsze, a ka�zdy zako�nczony był pi�eknie
oprawionym szafirem. Kamienie dodatkowo poł � aczono mi�edzy sob � a cieniutkimi
ła�ncuszkami, zwieszaj � acymi si�e łukowato. �Srodkowy szafir był wi�ekszy i wisiał
na dłu�zszym ła�ncuszku ni�z pozostałych sze�s�c, po trzy z ka�zdej strony tego najwi
�ekszego.
Siedem kamieni najwy�zszej jako�sci. Ale nie to skupiało uwag�e zebranych przy
stole ludzi.
Jak na umówiony znak odwrócili naszyjnik i zacz�eli przygl � ada�c si�e jego odwrotnej
stronie. Tamta powierzchnia była jednak całkiem gładka, wi�ec ponownie
odwrócili klejnot.
Macie racj�e, tu jest jaki�s wzór powiedział Erling. Ale wygl � ada jak
bardzo regularny ornament wygrawerowany na srebrnych ogniwkach.
Tak potwierdziła Tiril z zapałem. Pami�etam jednak, �ze kiedy raz
przygl � adałam si�e naszyjnikowi, to wła�snie zadziwiły mnie wzorki na tych delikatnych
ogniwkach.
Bardzo malutkie stwierdził Erling sceptycznie. Widz�e to, o czym
mówisz, ale kto mógłby powiedzie�c, co znacz � a te kreski tak bezładne, jakby kura
pazurem je wydrapała? S � a nie wi�eksze ni�z �slad mrówki na piasku.
Mam szkło powi�ekszaj � ace oznajmiła Theresa przej�eta. Dostałam je
kiedy�s od mojego brata. To znaczy wy�zebrałam, ale mam. Musz�e tylko poszuka�c.
Wtowarzystwie pokojówki pospieszyła do swojej sypialni, by odszuka�c szkło.
Ale�z dzieci!wykrzykn�eła Tiril ze zgroz � a.Wy jeszcze tutaj? Przecie�z
ju�z dawno powinni�scie wszyscy by�c w ló�zkach!
Ale to takie ciekawezaprotestowała Taran, lekko sepleni � ac. Ta niewielka
wada wymowy dodawała jej ogromnie du�zo wdzi�eku. Chcemy dowiedzie�c si�e
wi�ecej! Kim była Catherine? Czarownic � a?
Uff, nie! j�ekn�eła Tiril. Tak nie wolno mówi�c! No, do łó�zek, zmykajcie!
Pozwól im zosta�c z u�smiechem poprosił Erling. Tak mi przyjemnie
z waszymi dzie�cmi. Pewnie dlatego, �ze nie mam swoich. Pozwolisz?
Po tych słowach bli�zni�eta ju�z całkiem swobodnie rozgo�sciły si�e przy stole.
Nawet Dolg podniósł si�e z podłogi i bez słowa usiadł na krze�sle.
Erling zdobył sobie ich serca na zawsze.
108

Villemann powiedział zazdro�snie:
Taran, nie wieszaj si�e wujkowi Erlingowi na szyi!
Cicho, dzieci! uspokajała ich Tiril. Babcia wraca.
Theresa w towarzystwie pokojówki, która posun�eła si�e ju�z w latach, ale nadal
była pracowita i oddana jak za młodu, przyniosły jaki�s wielki, nieforemny przedmiot,
który bardzo trudno było ustawi�c w odpowiedniej odległo�sci mi�edzy okiem
a blatem stołu. Wcale te�z sprawie nie pomagał fakt, �ze wszyscy chcieli próbowa�c
jednocze�snie.
W ko�ncu jednak Móri mógł z triumfem zawoła�c:
To prawda, tu co�s jest!
Co jest?dopytywała si�e Tiril, której pochylone głowy dzieci całkowicie
zasłaniały widok.
Jakie�s litery stwierdził Erling. Ale kompletnie niezrozumiałe.
A wła�sciwie, to czy ten naszyjnik jest bardzo stary? zapytał Móri.
Z jakich czasów pochodzi?
Nie wiemodparła Theresa.Dostałam go przecie�z od Engelberta, a on
mówił, �ze w jego rodzinie znajdował si�e od dawien dawna. To wszystko, co mi
wiadomo.
My�sl�e, �ze jest bardzo stary wtr � acił Erling. Bo litery s � a gotyckie. Ale
przemieszane tak, �ze nic nie znacz � a.
Przepiszcie je na arkuszu papieruzaproponowała Theresa.
Pospiesznie znale�zli przybory i Tiril zapisywała, co tamci zdołali odczyta�c.
Zacz�eli od pierwszego z lewej ła�ncuszka z szafirem, potem odczytali napis na
nast�epnym tak dalej, do ko�nca.
Nast�epnie próbowali oceni�c rezultat.
E, tam!powiedziała Tiril zniech�econa.Widz�e tu wyra�znie niemieckie
litery, jak �, o, z, ale �zadnych znaków przestankowych.
Erling, który był kupcem, potrafił ocenia�c ró�zne przedmioty.
Je�sli mog�e sobie pozwoli�c na zgadywanie, to naszyjnik pochodzi z szesnastego
wieku, najwcze�sniej z pi�etnastego.
To mogłoby si�e zgadza�cprzytakn�eła Theresa.
No, co nam wyszło?
XPIBCJDIUFGMJFHFOZC. . . zacz � ał odczytywa�c Villemann, ale dał
za wygran � a. E tam, to nic nie znaczy!
Mo�ze to szyfrzastanawiał si�e Móri.
Oczywi�scie, �ze tak! zgodził si�e Erling. Jak wiecie, ta sekta czy stowarzyszenie
starych kawalerów posługiwało si�e wył � acznie zagadkami i tajemniczymi
kodami.
To chyba nie jest ani sekta, ani stowarzyszenie zaprotestowała Tiril.
Ju�z dawno doszli�smy do wniosku, �ze to zakon. Taki jak templariusze i inne
podobne.
109

No wi�ec tak jak powiedziałem: stowarzyszenie starych kawalerówrzekł
Erling ze zło�sliwym u�smiechem. Jak wszyscy mali chłopcy, równie�z Villemann
i Dolg bardzo si�e zainteresowali przypuszczalnym szyfrem. Wypisywali litery
w ró�znej kolejno�sci, sylabizowali mozolnie.
W pi�etnastym czy szesnastym wieku nie znano chyba bardzo skomplikowanych
szyfrówwtr � aciła Theresa niepewnie.
Nie, mam nadziej�e, �ze ten jest bardzo prosty zgodził si�e Móri. Najprostszy
szyfr polega na tym, �ze przesuwa si�e w całym zapisie jedn � a liter�e do
przodu.
Tiril spróbowała:
YQJCDKE.. .
Nie, nie przerwał jej Dolg. Mama po prostu przesuwa jedn � a liter�e
do przodu, a powinni�smy stara�c si�e my�sle�c tak jak ci, którzy układali ten szyfr.
Oni te�z wykonali co�s najprostszego, to znaczy przesun�eli zapis o jedn � a liter�e do
przodu.
Tiril spojrzała na swego dziwnego synka.
Chcesz powiedzie�c, �ze w takim razie my powinni�smy si�e cofn � a�c o jedn � a
liter�e?
Wła�snie tak.
Spróbujmy!
Ale to za prosteupierał si�e Villemann.
Mimo to spróbujmynalegał Erling.
Tiril ponownie podj�eła prób�e.
WOHABICHTEFLIEG. . . no, mamyszepn�eła.Zapisuj, Dolg! Szybko!
Wszyscy byli tak podnieceni, �ze wykrzykiwali co�s jedno przez drugie.Wko�ncu
rozszyfrowali cały tekst, podzielili go na słowa:
"Wo Habichte fliegen �ber Aare, schlafen die Hochmeister".
Villemann zmarszczył brwi. "Gdzie jastrz�ebie lataj � a ponad orły, sypia wielki
mistrz"?
Nie, nie!zawołała Theresa.Wielcy mistrzowie! Tam jest liczba mnoga,
mój chłopcze!
Jastrz�ebie ponad orłami? powtarzał Erling. Kto zrozumie, o co tu
chodzi?
Móri siedział zamy�slony.
Ja my�sl�e, �ze to nie oznacza orłówrzekł po chwili.Aar to bardzo stare
okre�slenie orła. Mo�ze tu chodzi raczej o rzek�e Aar lub Aare? Chocia�z nie ma tu
rodzajnika, ale s � adz�e, �ze to z braku miejsca.
Habichtsburg powtarzała Tiril. Mamo, jak to mama mówiła? Gród
Habichtsburg w kantonie Aargau. Wysoko na skale W�lpelsberg nad rzek � a Aar.
Albo Aare, jak kto woli.
110

Erling i Móri patrzyli na siebie długo. W ko�ncu Móri powiedział:
No i jak, Erling? Znajdziesz czas?
Oczy Norwega rozbłysły.
Na to, by prze�zy�c przygod�e, mam zawsze mnóstwo czasu!
Ale nie beze mnie, chłopcy! zawołała Tiril. Nie beze mnie!
"Głuchy jak morze gdy je wicher wzburzy,
Słyszałem szum mroczniej � acych głosów
Niskich jak d�zwi�ek harfianej struny.
Słyszałem, jak płyn � a z zachodu na wschód,
Jak pytaj � a i wyja�sniaj � a, wznosz � a si�e i opadaj � a,
Jak biegn � a niczym fale ku mojemu ło�zu".1
1Fragment pierwszej cz�e�sci poematu Gustafa Fr�dinga "Sny w Hadesie".

Rozdział 15
Kardynał von Graben był obrzydliwie stary i wychudzony, od dawna le�zał
w łó�zku w swojej siedzibie w Sankt Gallen. Oddech miał charcz � acy, oczy matowe,
chyba �ze płon � ał w nich gniew na podwładnych.
Na pocz � atku tego roku podró�zował doWatykanu, dok � ad dotarł z pomoc � a licznego
sztabu słu�z � acych, którzy wykonali nadludzk � a prac�e, �zeby przewie�z�c go tam
i z powrotem.
Teraz siły starca były na wyczerpaniu.
Wwytwornej sypialni siedział bratanek kardynała, biskup Engelbert, oraz brat
Lorenzo. Pilnowali si�e nawzajem niczym jastrz�ebie, czekali na ostatnie słowo
Wielkiego Mistrza, czekali, by oznajmił, który z nich b�edzie jego nast�epc � a i zostanie
głow � a Zakonu �Swi�etego Sło�nca.
Mistrz ju�z od dawna nic nie mówił. Tylko w długich odst�epach czasu ze �swistem
wci � agał powoli powietrze do pracuj � acych z najwi�ekszym wysiłkiem płuc.
No i co, biskup jako�s nie został jeszcze kardynałem? zapytał Lorenzo
zło�sliwie.
Engelbert drgn � ał. Zaczynał drzema�c w wygodnym fotelu.
S � a sprawy, o których sam decyduj�e rzekł surowo. Uwa�zam, �ze czas
jeszcze nie nadszedł.
Wcale tak nie uwa�zasz, my�slał Lorenzo z niech�eci � a. Nie wiem co prawda zbyt
wiele o hierarchii ko�scielnej, ale słyszałem, �ze ostatnio kolegium kardynalskie
w Watykanie te�z ci�e nie rekomendowało, cho�c formalnie mogłoby to ju�z dawno
uczyni�c.
Cichy j�ek na ło�zu sprawił, �ze obaj stali si�e czujni. Brat Lorenzo podszedł do
chorego.
Mistrzu szepn � ał. Nie �spicie?
Kardynał von Graben poruszał spierzchni�etymi wargami. Lorenzo stwierdził,
�ze kielich jest pusty, i posłał Engelberta, by przyniósł wina.
Gdy tylko biskup opu�scił pokój, Lorenzo zacz � ał szarpa�c starca za rami�e i szepta
�c pospiesznie:
Ujawnij przede mn � a swoj � a tajemnic�e, Mistrzu! Powiedz, gdzie ukryłe�s
112

wszystkie dokumenty Zakonu? Gdzie znajduj � a si�e ksi�egi? Ta czerwona i ta, któr � a
jedynie ty, panie, znasz?
Kardynał w odpowiedzi skrzywił si�e tylko bole�snie. Lorenzo wiedział, �ze Engelbert
równie�z próbował wycisn � a�c z umieraj � acego starca wszystko, co ten wie
o Sło�ncu; Lorenzo widział biskupa, jak pochylał si�e nad ło�zem i potrz � asał ramieniem
swego wuja. Zatem obaj mieli tu do załatwienia t�e sam � a spraw�e.
Kiedy Engelbert wrócił z winem, rozczarowany Lorenzo siedział na swoim
miejscu. Obaj wiedzieli, �ze czas ucieka, a stary zachłannie strze�ze swojej wiedzy.
Kiedy umrze, cała wiedza o Sło�ncu zejdzie ze �swiata wraz z nim.
Rozległo si�e dyskretne, acz niecierpliwe stukanie do drzwi. Engelbert uchylił
je ostro�znie.
Jego eminencji nie wolno przeszkadza�c. . . zacz � ał szeptem, lecz zaraz
otworzył drzwi szeroko i w progu ukazali si�e dwaj ludzie. To byli ci sami, którzy
kiedy�s �scigali Theres�e i Móriego przez las i którzy jak niepyszni musieli potem
piechot � a wróci�c do domu. Ponad dwana�scie lat temu.
Jak � a macie spraw�e? zapytał Engelbert niecierpliwie. Pro�scie Boga,
�zeby była do�s�c wa�zna, bo w przeciwnym razie. . .
Wasza eminencjo. . . Widzieli�smy dzisiaj troje z nich. Przejechali konno
tu�z pod naszymi oknami, tak wcze�snie rano, �ze ja nawet nie zd � a�zyłem si�e ubra�c,
i zawołałem tego oto, ale on jeszcze wcale nie wstał z łó�zka, wi�ec powiedzieli�smy
sobie, �ze trzeba jak najszybciej zało�zy�c co�s na siebie i jecha�c tutaj.
Chwileczk�ewtr � acił brat Lorenzo. O kim wy mówicie?
Jeden to był ten czarownik, ten, co jest niebezpieczny. Druga to kobieta,
jego �zona, ta Tiril, któr � a chcieli�smy pojma�c. A trzeci to jaki�s nieznajomy. Jechali
na zachód. Przez miasto. A pakunków mieli tyle, �ze wybieraj � a si�e pewno daleko.
Na łó�zku pod �scian � a otworzyły si�e okropne oczy starca. Kardynał von Graben
oddychaj � ac ze �swistem usiadł chwiejnie na posłaniu. W jego wzroku płon � ał
fanatyczny ogie�n.
Ale�z wuju! wykrzykn � ał biskup Engelbert. Przez ostatnie tygodnie
le�zał wuj przecie�z jak martwy!
Trudno powiedzie�c, sk � ad stary orzeł brał siły. Zdawało si�e, jakby je czerpał
z wiadomo�sci o trojgu podró�znych, którzy przejechali przez miasto, czy raczej ze
�swiadomo�sci, �ze ci ludzie w ogóle jeszcze istniej � a.
Tyle lat szeptał chrypliwie. Znikn�eli na tak wiele lat! I teraz znowu
s � a. Bra�c ich! Zamkn � a�c w wi�ezieniu, a kobiet�e przyprowadzi�c tu do mnie!
Dokonała si�e w nim niewiarygodna przemiana. Stan � ał na niepewnych nogach,
lecz mimo to o własnych siłach, przekrzywionej szlafmycy zawi � azanej pod brod � a,
z potarganymi siwymi włosami wysuwaj � acymi si�e spod czapki i stercz � acymi na
boki, w długiej nocnej koszuli, która jednak nie ukrywała chudych, starczych nóg.
Palce, długie i pokrzywione, rozcapierzył w stron�e Lorenza, chwiał si�e, ale stał,
trzymaj � ac si�e mocno oparcia łó�zka.
113

Spojrzenie złych oczu było tak straszne, �ze wprost trudno je było znie�s�c.
Lorenzo wysyczał. Szukałem przez tak wiele lat. Rozczarowanie
wysysało ze mnie wszystkie siły.Wiedziałem, �ze oni znajduj � a si�e gdzie�s w Austrii,
ale nie mogłem ich dopa�s�c. I nigdy nie mogłem zrozumie�c, dlaczego. Lorenzo,
czyni�e ci�e odpowiedzialnym za pojmanie tej kobiety, tej Tiril Dahl. Je�sli ci si�e
to nie uda, nigdy ju�z nie wracaj do Zakonu �Swi�etego Sło�nca! A znajdziesz j � a
i przyprowadzisz do mnie, wtedy zostaniesz moim nast�epc � a, wielkim mistrzem!
Engelbert, ura�zony, post � apił krok naprzód.
A ja, wuju? Przecie�z to mnie obiecałe�s ten tytuł!
Kardynał niecierpliwym ruchem r�eki kazał mu si�e odsun � a�c.
Wygra ten, który przyprowadzi mi t�e kobiet�e �zyw � a. A poza tym to ju�z i tak
bardzo straciło na aktualno�sci.
Lorenzo uznał, �ze chwila nie jest odpowiednia na okazywanie gniewu o to, �ze
Mistrz obiecał dziedzictwo swemu bratankowi. Zapytał natomiast ponuro:
Co Mistrz ma na my�sli mówi � ac, �ze to nie jest aktualne?
Wielki Mistrz odwrócił si�e do niego i sykn � ał:
Je�sli znajdziemy kobiet�e, znajdziemy równie�z brakuj � acy element dla rozwi
� azania zagadki Sło�nca. Tak! Id�zcie tedy i szukajcie!Wezwijcie mego kamerdynera!
Chc�e si�e ubra�c.
Engelbert i Lorenzo wycofali si�e z sypialni razem z dwoma lud�zmi, którzy
przynie�sli takie ekscytuj � ace wiadomo�sci. � Zaden z nich nie byłby teraz w stanie
znie�s�c straszliwego spojrzenia Wielkiego Mistrza.
Nigdy jeszcze nie widzieli tak odpychaj � acej istoty! Ju�z prawie umarły, ockn � ał
si�e znowu do �zycia i odzyskał ludzki wygl � ad. Stał teraz przed nimi i wbijał w nich
nienawistne spojrzenie. Pospiesznie wyszli z pokoju.
Wnoc przed opuszczeniemwraz z Mórim i ErlingiemTheresenhof Tiril
nawiedził sen.
Od wielu lat prowadziła normalne �zycie, a duchy trzymały si�e z daleka od ich
domu. Tej nocy jednak znowu miały miejsce straszne wydarzenia.
Duchów co prawda nie widziała, ale był to ten sam koszmar, co dawniej.
Znajdowała si�e gł�eboko w ziemi, w ciemnej norze, i słyszała ów przygn�ebiaj � acy
chóralny �spiew. Gł�ebokie, ponure glosy umarłych czarnoksi�e�zników zbli�zały
si�e i oddalały, napływały rytmicznie, powolnymi falami, jakby spłukiwały smutek
całego �swiata, wyrzucały go na brzeg i znowu si�e cofały. Przybli�zały si�e do niej
i odpływały. Tiril płakała bole�snie i naprawd�e z oczu płyn�eły jej łzy.
Nie jed�z, nie podejmuj tej podró�zy, szeptał jaki�s głos w gł�ebi duszy. Jest ci
tu dobrze, zapomnij o tamtym, to ci�e nie dotyczy. Zosta�n tutaj, gdzie jeste�s bezpieczna!
114

Ockn�eła si�e spocona ze strachu. Móri spał. Tiril otarła oczy i le�zała rozdygotana,
rozmy�slaj � ac o �snie.
Kiedy jednak nastał ranek, znowu pojawiło si�e sło�nce i wróciła rado�s�c �zycia.
Mieli wyruszy�c w podniecaj � ac � a podró�z, której by si�e nie wyrzekła za nic na �swiecie.
Erling i Móri, i ona, dokładnie tak jak za młodych lat.
Theresa próbowała protestowa�c, nie chciała, �zeby jechali wszyscy troje. Ale
przecie�z dzieci były ju�z teraz du�ze, mieli liczn � a słu�zb�e i Theresa zostawała w domu.
Ona sama zreszt � a te�z by z ochot � a posmakowała przygody i bardzo ch�etnie
wybrałaby si�e z nimi, ale po ostatniej mro�znej zimie dokuczały jej powa�zne bóle
reumatyczne. W tej sytuacji nie odwa�zyłaby si�e opuszcza�c domu. Móri potrafił
skutecznie łagodzi�c jej bóle i pocieszał, �ze wszystko wkrótce minie, byle tylko
przez jaki�s czas trzymała si�e w cieple i spokoju.
Nikomu nie przyszło do głowy, �ze troje podró�zników mo�ze znowu natkn � a�c si�e
na prze�sladowców. Teraz, po prawie trzynastu latach?
Min�eli Innsbruck, nawet si�e nie ogl � adaj � ac w stron�e przedmie�scia, gdzie znajdowała
si�e kanonia. Jechali zreszt � a z dala od tych miejsc. W miasteczku Sankt
Gallen byli ju�z znacznie ostro�zniejsi, posuwali si�e obrze�zami, bowiem w centrum
kiedy�s mieszkał kardynał von Graben. On sam nie był ju�z chyba gro�zny, je�sli
w ogóle jeszcze �zył. Chyba ju�z nie i pewnie wła�snie dlatego prze�sladowcy równie
�z zrezygnowali z poszukiwa�n. Ale wspomnienie złych oczu kardynała budziło
nadal w Mórim dreszcz grozy, wi�ec instynktownie starał si�e unika�c wszelkiej konfrontacji,
nawet ze słu�zb � a tamtego.
W najkoszmarniejszym �snie jednak nie przyszłoby �zadnemu z podró�znych do
głowy, �ze przejechali oto pod oknami zaufanych pomocników kardynała. To był
po prostu czysty przypadek i prawdziwy pech.
Podczas podró�zy ogl � adali wiele bardzo pi�eknych krajobrazów z zawrotnie wysokimi
szczytami Alp. Na Grossglockner nie raz patrzyli z daleka, ze swojego
domu, ale widok pot�e�znego masywu z bliska wprost zapierał dech w piersiach!
Kiedy znale�zli si�e ju�z wysoko na wy�zynie szwajcarskiej, zauwa�zyli, �ze lasy szpilkowe
zaczynaj � a tutaj przypomina�c te, jakie rosn � a na Północy, w Skandynawii.
Tiril poczuła w sercu nagł � a t�esknot�e za krajem dzieci�nstwa. I to ona, która nigdy
nie lubiła iglastych lasów!
Za Zurychem krajobraz nie był ju�z taki dziki, zbli�zali si�e do gór Jura, które
pod wzgl�edem wysoko�sci nie mogły si�e nawet mierzy�c z Alpami, ale mimo to
sprawiały imponuj � ace wra�zenie.
Jechali ju�z od wielu dni, lecz zapał ich nie opuszczał. Naszyjnik z szafirów
wskazał im drog�e, któr � a powinni pod � a�za�c. Je�sli nie dla czego innego, to cho�cby
z czystej ciekawo�sci.
� Zeby dosta�c si�e do rzeki Aare, musieli si�e przeprawi�c przez inn � a rzek�e. Zapytali
przewo�znika o jej nazw�e.
Reuss odpowiedział.
115

Popatrzyli po sobie. Atmosfera zaczynała by�c odrobin�e nieprzyjemna.
Heinrich Reuss von Gera, niegdy�s w Norwegii zwany Henrikiem Russem. Ale
przecie�z Gera znajduje si�e w Niemczech? Tak, ród mógł stamt � ad wła�snie pochodzi
�c, cho�c oni o tym nie wiedzieli.
Po drodze widzieli wiele rycerskich zameczków jak przyklejonych do górskich
szczytów. Wiele znajdowało si�e w ruinie, ale niektóre były do�s�c zadbane.
Zastanawiali si�e, jak te�z mo�ze wygl � ada�c Habichtsburg. Kolebka rodu Habsburgów.
Przekonali si�e o tym pewnego popołudnia, kiedy jechali przez wzniesienia
ponad rzek � a Aare.
Tam! zawołał Erling. To musi by�c tam!
Z tego, co usłyszeli od jakiego�s człowieka w gospodzie, gdzie ostatnio nocowali,
mogli wnosi�c, �ze to, co widz � a przed sob � a, nie jest niczym innym. To Habsburg,
dawne Habichtsburg. Wysoka samotna wie�za rysowała si�e na tle rozpłomienionego
zachodem nieba.
Spodziewałam si�e jakiego�s imponuj � acego zamku z wie�zami i iglicami
powiedziała Tiril z odrobin � a rozczarowania.
Powinna�s pami�eta�c, �ze gród został zbudowany w roku tysi � ac dwudziestym
przypomniał Erling.Wtedy nie znano jeszcze wielkich zamków z dziedzi�ncami,
na których mogły si�e odbywa�c pojedynki, wtedy lokowano zamki wysoko
na szczytach i budowano je z głazów i kamiennych bloków. A zreszt � a słyszeli�smy
nie dalej jak dzisiaj, �ze ta twierdza była znacznie okazalsza, ale �ze wi�eksza jej
cz�e�s�c legła w gruzach. Pozostała jedynie ta samotna wie�za i masywne zabudowania,
które widzimy.
Podnie�sli głowy, bo na niebie pokazały si�e dwa drapie�zne ptaki, które wykonały
kr � ag nad zamkiem, a potem skierowały si�e na drug � a stron�e rzeki.
A oto i nasze jastrz�ebieu�smiechn�eła si�e Tiril. A mo�ze to orły?
Ani jedno, ani drugie odparł Móri. Długie wyci�ete ogony i sposób latania
wskazuj � a, �ze to musz � a by�c kanie rude. Ale to te�z gatunek jastrz�ebi, zreszt � a tak
samo imponuj � acy jak inne.
Znowu przygl � adali si�e zamkowi poło�zonemu wysoko na skale W�lpelsberg.
Mieli jeszcze kawałek drogi, �zeby si�e tam dosta�c.
Rozło�zymy si�e tutaj obozem na noc, czy te�z pojedziemy do miasteczka
u podnó�za zamku? zapytał Móri.
A dlaczego nie pojecha�c od razu do zamku? zastanawiał si�e Erling.
Przecie�z mo�zemy tam rozbi�c obóz. Dotrzemy na miejsce, zanim si�e �sciemni.
Kiedy znale�zli si�e ju�z niemal pod skał � a, wstrzymali konie.
W oknach �swieci si�e �swiatło powiedziała Tiril zaskoczona.
Tak, rzeczywi�scie. Musz � a tam mieszka�c jacy�s ludzie, tego si�e nie spodziewałem.
Erling był zdumiony. Co w takim razie robimy? Nie mo�zemy
116

przecie�z po prostu przyj�s�c i powiedzie�c: "Wybaczcie, ale chcieliby�smy sprawdzi�c
w waszej sypialni, czy nie �spi � a tam gdzie�s wielcy mistrzowie"?
Móri u�smiechn � ał si�e.
Wielcy mistrzowie, je�sli ju�z, to pewnie spoczywaj � a w piwnicy. W jakiej�s
krypcie czy czym�s takim.
Uff, przesta�n z t � a makabr � a! Czy ju�z nie do�s�c mamy ró�znego rodzaju krypt
i grobowców?
Ostatnie widzieli�smy co najmniej czterna�scie lat temu, Tiril. Trzeba by
troch�e od�swie�zy�c pami�e�c.
Czy to było naprawd�e tak dawno temu? Tak, nasze dzieci s � a ju�z przecie�z
du�ze, tylko �ze ja wci � a�z czuj�e si�e tak, jakbym nie miała jeszcze trzydziestu lat. Ani
nawet dwudziestu.
Bo te�z i nie masz, a je�sli, to tylko, �ze tak powiem, na zewn � atrz. W gł�ebi
duszy wci � a�z jeste�s tamt � a młod � a dziewczyn � a.
Dzi�ekuj�e ci, to bardzo ładnie powiedziane. Och, jakie to wszystko podniecaj
� ace! Czuj�e si�e naprawd�e jak za naszych młodych lat.
Owszem potwierdził Móri łagodnie. Ale nie wszystko jest takie jak
dawniej. My�sl�e, �ze teraz b�edzie trudniej.
Tiril spojrzała na niego z niedowierzaniem.
Nie istnieje najmniejszy nawet powód, by ta przygoda miała nam si�e bardziej
da�c we znaki. Wprost przeciwnie. A mo�ze ty opierasz swoje twierdzenie na
czym innym, nie na realnych przesłankach.
Móri bardzo gł�eboko wci � agn � ał powietrze.
Tak rzeczywi�scie jest.
Ty i te twoje przeczucia! obruszył si�e Erling. A mo�ze uwa�zasz, �ze
powinni�smy zawróci�c?
Tak by było najlepiej.
Och, przesta�n! rozgniewała si�e Tiril. Nie widz�e nic niebezpiecznego
w tej wyprawie. Drani, którzy nas prze�sladowali, ju�z nie ma, twoi towarzysze nie
daj � a o sobie zna�c od wielu lat, a my chcemy tylko obejrze�c stary gród. Czego tu
si�e ba�c?
I wła�snie to mnie przera�za. Nie dostrzegam �zadnego niebezpiecze�nstwa,
a mimo to. . .
Zamilkł.
A mimo to, co?dopytywał si�e Erling.
Móri zacisn � ał szcz�eki.
A mimo to boj�e si�e, �ze to b�edzie prawdziwa próba ognia.
Próba ognia!prychn�eła Tiril.Tak jakby�smy ju�z przedtem nie przeszli
przez ogniowy chrzest! Ruszamy, i niech wróc � a nasze dawne szcz�e�sliwe dni!
Teraz b�edzie inaczejostrzegł Móri, a skrzydełka nosa zacz�eły mu drga�c.
117

Nie podoba mi si�e to. To tak jakby. . . jakby�smy mieli innych wci � agn � a�c w awantur
�e. Powiem wam, �ze ja si�e po prostu boj�e!
Erling i Tiril spogl � adali na siebie zbici z tropu. Nad głowami stoj � acych ludzi
przeleciała chmara ptaków, przera�zaj � aco czarnych na tle czerwonego nieba.
Mo�ze jednak powinni�smy zawróci�c zastanawiała si�e Tiril.
Teraz, kiedy ju�z jeste�smy u celu? zaprotestował Erling. Mo�zemy
chyba przynajmniej spróbowa�c!
Tiril dobrze znała Móriego. Wiedziała, czym go sprowokowa�c.
Nie, to na nic! o�swiadczyła stanowczo. Zawracamy!
Zareagował dokładnie tak jak oczekiwała.
Nie, dlaczego? Wcale nie mam ochoty si�e poddawa�crzekł wolno.
Zauwa�zyli, �ze Móri raz po raz ogl � ada si�e za siebie, w stron�e doliny.
Zrobimy, jak proponujesz, Erlingu.zdecydował.Podejdziemy ostro�znie
do zamku. Je�sli natrafimy na jakie�s przeszkody, to zawrócimy. Mo�zecie mi to
obieca�c?
Mamy na tyle rozumu, by liczy�c si�e z twoimi ostrze�zeniami, Móri powiedział
Erling.Oczywi�scie, �ze obiecujemy!
Tiril skin�eła głow � a, lecz przez cały czas badawczo przygl � adała si�e m�e�zowi.
Czy potrafiłby�s zdefiniowa�c swój niepokój?
Na jego twarzy wci � a�z utrzymywał si�e ten wyraz jakby czujnego zakłopotania.
To nic konkretnego. Mam tylko takie wra�zenie, �ze co�s si�e na nas czai.
Czeka, obserwuje nas.
Czy nie mógłby�s zamiast "co�s" mówi�c "kto�s", Móri.poprosiła Tiril.
Wtedy zimne mrowienie na plecach nie jest a�z takie wyra�zne, mój kochany.
Dlaczego si�e tak cz�esto ogl � adasz na dolin�e, Móri?zapytał Erling.
Nie wiem. usłyszał w odpowiedzi.
�Swiat trwał pogr � a�zony w ciszy, gdy tak stali na zboczu, wci � a�z jeszcze spory
kawałek od starej twierdzy. Daleko w dole słyszeli szum rzeki Aare, czasami jaki�s
nocny ptak krzykn � ał w lesie. Poza tym mo�zna było s � adzi�c, �ze znajduj � a si�e na tym
pustkowiu całkiem sami.
Tiril zebrała si�e na odwag�e.
No có�z powiedziała. Zatem przyjmujemy wyzwanie, stajemy do tej
próby ognia, ale oczy i uszy b�edziemy mie�c otwarte.
Niech tak b�edzieu�smiechn � ał si�e Móri.

Rozdział 16
Tym razem Tiril postanowiła wykorzysta�c swoje pochodzenie z domu Habsburgów.
O�swiadczyła spokojnie, lecz zdecydowanie, �ze wejd � a do zamku. Nie było
jeszcze tak strasznie pó�zno.
Zostawcie wszystko mnie dodała.
Obaj m�e�zczy�zni otworzyli usta, by spyta�c, co zamierza, i ewentualnie ostrzec
j � a przed pochopnym działaniem, ale zamiast tego Móri powiedział:
Kiedy moja ukochana i szanowna mał�zonka mówi tym tonem, to pozostaje
tylko pokornie przytakiwa�c.
I tak b�edzie najlepiej potwierdziła Tiril.
Podjechali do wie�zy, obok której wznosiła si�e masywna budowla; w czasach
�swietno�sci musiała prezentowa�c si�e niczym pałac. Mimo szacownego wieku
wszystko tu wygl � adało porz � adnie i było dobrze utrzymane. �Swie�zo wygracowane
�zwirowe alejki, �zadnych kamieni ani odpadaj � acego gruzu.
Popatrzcie na te muryrzekł Móri z uznaniem.
Grube co najmniej na cztery łokcie ocenił Erling.
I rzeczywi�scie. Mury miały dwa i pół metra grubo�sci.
Erling mówił dalej:
Tiril, jeste�s pewna tego, co robisz?
Najzupełniej!
Zastukali do ci�e�zkiej bramy.
Potem czekali.
W ko�ncu ukazał si�e jaki�s człowiek, najwyra�zniej zaskoczony ich wizyt � a, s � adz
� ac po roboczym ubraniu, jakie na sobie miał. Zdaje si�e, �ze był to tak zwany
człowiek do wszystkiego. Najbardziej przypominał chłopa, który nie zd � a�zył si�e
przebra�c po pracy w obej�sciu.
Słucham.
Tiril u�smiechn�eła si�e do niego.
Gr�ss Gott pozdrowiła go uprzejmie. Prosimy wybaczy�c, �ze przeszkadzamy,
ale moja matka pochodzi z Habsburgów, jest siostr � a cesarza, i gdyby
było mo�zna, to bardzo by�smy chcieli zobaczy�c Zachodni Habichtsburg.
119

Człowiek w bramie pochylił si�e tak, �ze czołem prawie dotykał progu.
Ale, wasza wysoko�s�c. . . nie spodziewali�smy si�e, przyj�eliby�smy pani � a z cał
� a wspaniało�sci � a, przygotowaliby�smy odpowiedni posiłek, gdyby wasza miło�s�c
zechciała nas uprzedzi�c, to my by�smy. . .
Tiril starała si�e go uspokoi�c, władczym gestem uniosła r�ek�e.
Nie trzeba, nie! Zboczyli�smy z drogi pod wpływem impulsu. Przeje�zd�zali-
�smy t�edy i przyszła nam ochota, �zeby obejrze�c okolice, z których pochodz � a Habsburgowie.
A poza tym my jeste�smy zwyczajnymi lud�zmi, poniewa�z mój ojciec
wywodzi si�e ze szlachty ni�zszego stanu, m � a�z za�s w ogóle nie jest szlachcicem.
Dlatego rzadko posługuj�e si�e moim ksi � a�z�ecym nazwiskiem, a je�sli ju�z, to robi�e to
bardzo dyskretnie. Chciałam po prostu obejrze�c to, co zostało ze starego zamku,
a my�slałam, �ze nie b�edzie to mo�zliwe, je�sli nie powiem, kim jestem.
Oczywi�scie, wasza wysoko�s�c. Prosz�e wej�s�c, z rado�sci � a oprowadz�e pa�nstwa
po zamku, a tymczasem moja �zona zajmie si�e wieczerz � a. Jeste�smy tutaj zarz � adcami
i przez cały rok mieszkamy w zamku.
Troje podró�znych z zadowoleniem przyj�eło wiadomo�s�c, �ze w zamku nie ma
nikogo z rodu Habsburgów. Nikt z ksi � a�z�ecego domu nic przecie�z o Tiril nie wiedział.
Sk � ad miała�s pewno�s�c, �ze nie ma tu nikogo z rodziny? zapytał Móri po
norwesku, gdy znale�zli si�e ju�z za furt � a.
A czy�z nie wywiesza si�e flagi na wie�zy, kiedy pan zamku znajduje si�e
w domu?odpowiedziała szeptem.
Racja!
Niezła robota, Tiril pochwalił Erling.
A Tiril była jeszcze na tyle młoda, �ze zarumieniła si�e pod wpływem tej pochwały.
Zaproponowano im nocleg, co przyj�eli z rado�sci � a. To rozwi � azywało problemy
bytowe, a ponadto b�ed � a mieli czas rozejrze�c si�e po zamku. Syn gospodarzy
zaopiekował si�e ko�nmi, był to bardzo sympatyczny chłopiec, którego polubili od
pierwszego wejrzenia.
Przyjemnie było znale�z�c si�e pod dachem po całym dniu w siodle. Nie robili
popasów dokładnie tak samo jak w latach młodo�sci. Musieli jednak stwierdzi�c, �ze
chyba nie s � a ju�z tacy młodzi. Wygodne �zycie smakowało bardziej ni�z dawnymi
czasy.
Kiedy siedzieli w hallu o pot�e�znym sklepieniu, czekaj � ac na zarz � adc�e, Erling
powiedział:
Mój Bo�ze, jak wspaniale by�c znowu z wami! Tamte lata. . . Nie chciałbym
mówi�c o Catherine. Móri, jeste�s pewien, �ze znajdujemy si�e na wła�sciwym tropie?
Absolutnie! Powietrze wokół nas jest tak nabrzmiałe groz � a, �ze a�z cuchnie.
Wokół nas, powiadasz?
Tak. Chocia�z teraz jest jakby spokojniej.
120

Czy to dobrze?
Dla nas dobrze akurat w tej chwili. Ale dla naszej sprawy nie.
Przyszedł zarz � adca ze swoj � a bardzo t�eg � a �zon � a.
O, wiele lat min�eło od czasu, kiedy mieli�smy ostatni � a wizyt�e kogo�s z Habsburgów
powiedziała przej�eta i z zakłopotaniem ukłoniła si�e gł�eboko.Łaskawa
pani. . . Witajcie!Witajcie wszyscy! To dla nas wielki zaszczyt. Robimy w tym
zamku, co tylko mo�zemy.
I nikt was nie odwiedza? To musi by�c smutne. Zamek znajduje si�e w znakomitym
stanie. Musz�e powiedzie�c o tym mojej matce, a ona przeka�ze wiadomo�s�c
cesarzowi.
Dzi�ekujemy waszej miło�sci za �zyczliwo�s�c.
Erling i Móri wymienili spojrzenia. Zdumiewało ich, z jak � a łatwo�sci � a Tiril
wczuwa si�e w ksi � a�z�ec � a rol�e, z jakim przekonaniem wypowiada słowa. Jakby si�e
do tego urodziła.
No i przecie�z mimo wszystko tak było.
Cieszyli si�e, �ze w jej osobowo�sci nie ma najmniejszych �sladów ojcowskiego
dziedzictwa po biskupie Engelbercie.
Zarz � adca zabrał go�sci na ogl � adanie zamku, a jego syn towarzyszył im z wielk � a
ochot � a. Wspinali si�e po kamiennych schodach, wygl � adali przez niezliczone okna
i otwory przeznaczone dla łuczników, przeciskali si�e ciasnymi korytarzami, ogl � adali
dobrze utrzymany dom mieszkalny i zrujnowane pomieszczenia na wie�zy.
Mury były rzeczywi�scie potwornie grube. Zmie�sciłby si�e w nich �sredniej wielko
�sci pokój jakiego�s norweskiego czy islandzkiego domu.
W wie�zy było wilgotno i zimno.
Jak kobiety musiały w tamtych czasach cierpie�c westchn�eła Tiril. Ten
wieczny chłód od wilgotnych murów i od kamiennej podłogi.
A m�e�zczy�zni to nie cierpieli? u�smiechn � ał si�e Erling.
M�e�zczy�zni nie dostaj � a zapalenia p�echerza od siedzenia na kamiennych ławach
prychn�eła Tiril.Móri, zauwa�zyłe�s tutaj co�s szczególnego? Oczywi�scie
nie chodzi mi o zapalenie niewymownych cz�e�sci ciała.
Móri u�smiechn � ał si�e ze smutkiem.
Nie, ale wydarzyło si�e tu wiele tragedii i nieszcz�e�s�c. Wielu rycerzy padło
przy otworach strzelniczych, inni znowu umierali powoli na własnych posłaniach.
Wyczuwam tutaj pami�e�c niewiernych ksi � a�z � at i ich równie niewiernych sług. Ale
�zadnych �spi � acych wielkich mistrzów.
No to zejd�zmy do piwnicy zaproponował Erling.
Zapytał zarz � adc�e, gdzie znajduj � a si�e groby lub krypty.
Zarz � adca odpowiedział mu z u�smiechem:
O nie, mój panie, ksi � a�z�eta, a wcze�sniej hrabiowie z domu habsburskiego
mieszkali w zamku tak dawno temu, �ze �zadne groby z tamtego czasu si�e nie
zachowały. Chocia�z akurat o tym ja sam niewiele mog�e powiedzie�c, wi�ec mo�ze
121

dobrze b�edzie zej�s�c do piwnic i zobaczy�c. O ile si�e orientuj�e, znajduje si�e tam
tylko wino, ale nigdy nic nie wiadomo.
Znakomicie zgodził si�e Erling. Móri ich jednak powstrzymał.
Niepowiedział pospiesznie. Posługiwał si�e norweskim, by zarz � adca nie
zrozumiał. Tam nie ma nic, co mogłoby mie�c dla nas znaczenie. Nie musimy
tam szuka�c. Gród Habsburg jest wolny. Ale pami�etacie dokładnie inskrypcj�e na
naszyjniku?
"Tam gdzie jastrz�ebie lataj � a ponad Aare, �spi � a wielcy mistrzowie"wyrecytowała
Tiril. No wła�snie.
Znajdowali si�e w dalszym ci � agu w pomieszczeniach wie�zy.
Wejd�zmy jeszcze raz na sam � a gór�e rzekł Móri.
Zarz � adcy wyja�snił, �ze chciałby jeszcze raz co�s sprawdzi�c.
Ponownie wspi�eli si�e po wysokich, stromych schodach.
Kiedy byli ju�z na górze z rozległym widokiem na okolic�e, Móri powiedział,
przekrzykuj � ac szum wiatru:
Za pierwszym razem widziałem tu co�s bardzo interesuj � acego, ale zapomniałem
zapyta�c. Czy widzieli�scie ten zamek obronny tam dalej w dolinie?
Tiril zastanawiała si�e. Przypomniała sobie, �ze kiedy dotarli do Zachodniego
Habsburga, Móri stał si�e bardzo niespokojny. Nieustannie ogl � adał si�e za siebie
i mówił o złych mocach. Pó�zniej, kiedy ju�z weszli do zamku, ostrzegał, �ze powietrze
jest ci�e�zkie od strasznej grozy.
Owszem, Habsburg mógł by�c czysty. Ale tam w dolinie. . . "gdzie jastrz�ebie
lataj � a ponad Aare". . .
Zarz � adca wyja�snił, �ze ów zamek obronny, o który pytał Móri, to wspaniała
budowla i nadal mieszkaj � a tam znakomici pa�nstwo. Na kolejne pytania Móriego
odpowiadał przewa�znie syn gospodarza, dodał te�z, �ze nie istnieje �zadna opowie�s�c
zwi � azana z histori � a tamtego zamku.
Móri zastanawiał si�e długo. Jego badawcze spojrzenie przesuwało si�e wolno,
uwa�znie ogl � adał dolin�e.
A czy w okolicy istniej � a jakie�s inne zamki? Na przykład. . . w tamtym
kierunku?
Wskazał przed siebie, a Tiril wiedziała, �ze to z tamtej strony dociera do niego
przeczucie grozy.
Zarz � adca zastanawiał si�e.
Teraz to chyba nie, ale zdaje si�e w przeszło�sci jaki�s zamek tam stał. Nic ju�z
z niego nie zostało, ale to chyba rzeczywi�scie było w tamtym kierunku.
A jak si�e nazywa to miejsce? zapytał Móri, a w jego głosie wyczuwało
si�e wielkie napi�ecie.
Jak si�e nazywa? Zdaje mi si�e, �ze Graben.
Graben? Von Graben, zdawały si�e mówi�c spojrzenia Móriego, Erlinga i Tiril.
122

To tamszepn � ał Móri cicho. Opu�scił ramiona, jakby ta wiadomo�s�c przyniosła
mu ulg�e po bardzo długim oczekiwaniu.
Dlaczego to si�e nazywa Graben?spytała Tiril �załosnym głosem. Sprawa
dotyczyła jej osobi�scie, bo przecie�z jej ojcem był von Graben, a wi�ec ona równie�z
tak si�e nazywała.
Móri poło�zył jej r�ek�e na ramieniu, �zeby j � a zapewni�c, �ze to wszystko naprawd�e
nie ma z ni � a najmniejszego zwi � azku.
Zarz � adca powiedział troch�e niepewnie:
Bardzo niewiele wiem o tym wszystkim. Dlaczego stary zamek nazywał
si�e Graben? Po prostu nie mam poj�ecia. Słyszałem tylko jeszcze w dzieci�nstwie,
jak ludzie gadali o tych ruinach. O tym, �ze dawno temu miał tam jakoby mieszka�c
pewien bogaty i bardzo zły pan. Był on okropnie religijny. Czy był zakonnikiem,
czy nie, nie potrafiłbym powiedzie�c, słyszałem co prawda o jakim�s zakonie, ale
nie umiałbym tego powi � aza�c z zamkiem. No tak. . . Ten pan był podobno bardzo
wa�zn � a figur � a za czasów inkwizycji, ale nic pewnego nie wiem.
W takim razie musiałby by�c dominikaninem powiedział Erling. Albo
mo�ze jezuit � a. Pierwsi znani byli ze swojej bezkompromisowej postawy wobec
wszelkich sekt, drudzy natomiast z dosy�c pobła�zliwego stosunku do grzechów.
Sprzedawali na przykład grzesznikom listy absolucyjne. Sami tak�ze grzeszyli sporo,
ale łatwo udzielali sobie odpuszczenia grzechów. Równie�z oni byli fanatykami
je�sli chodzi o zwalczanie ludzi my�sl � acych inaczej.
Zarz � adca wtr � acił:
Tak, słyszałem, �ze ludzie niezbyt ch�etnie chodzili pobli�ze ruin, gadali, �ze miejsce
jest naprawd�e straszne.
Tiril zadr�zała. Z trzech powodów. Sprawił to chłodny wieczorny wiatr, otoczone
zł � a sław � a ruiny daleko w dolinie, a przede wszystkim to, co o polowaniu na
innowierców i inaczej my�sl � acych powiedział Erling.
Jej wyra�zne dr�zenie stało si�e sygnałem, �ze trzeba wraca�c na dół, gdzie czeka
ju�z smakowita kolacja.
Po posiłku zasiedli wszyscy do rozmowy, gospodarze z synem i troje go�sci.
Tiril zwróciła uwag�e, �ze Erling pije wi�ecej ni�z poprzednio i �ze to martwi równie�z
Móriego. Ale atmosfera przy stole była wspaniała i zarz � adca wyraził pragnienie,
by takie wizyty zdarzały im si�e cz�e�sciej.
Troje podró�znych opowiadało o Norwegii i Islandii, a tak�ze o swoich poprzednich
przygodach. Ale prawdziwy powód, dla którego trójka przyjaciół tu przyjechała,
nie został wyjawiony.
Ta noc była przyjemn � a odmian � a po niespokojnym �snie w gospodzie pod Zurychem,
gdzie jacy�s go�scie weselni robili co mogli, by wszystkich pobudzi�c.
Nast�epnego ranka bardzo wcze�snie podró�zni po�zegnali si�e z sympatycznymi
123

gospodarzami i wyjechali.
Zamierzali posuwa�c si�e wzdłu�z rzeki Aare, dopóki nie znajd � a si�e na wzniesieniu,
gdzie, jak s � adzili, powinny znajdowa�c si�e ruiny Graben.
Zawsze zreszt � a mo�zna pyta�c o drog�e.
Móri jednak był bardzo niespokojny i wydawał si�e przygn�ebiony. Tiril bardzo
si�e to nie podobało.
Erling równie�z zauwa�zył dziwny nastrój przyjaciela.
Móri, co z tob � a?
Gdybym miał wybiera�c, to bym natychmiast zawrócił.
Tiril miała ochot�e zastosowa�c swoj � a metod�e i powiedzie�c prowokuj � aco: "No
to wracajmy", ale powstrzymała si�e. Nie mo�zna przesadza�c.
Na szcz�e�scie Móri sam rozwi � azał problem.
Nie, oczywi�scie, �ze nie wracamy, jeste�smy przecie�z prawie u celu. Przyzna
�c jednak musz�e, �ze si�e boj�e. Powinni�smy by�c bardzo ostro�zni i czujni. Obiecajcie
mi to!
Obiecujemy.
Tiril rozejrzała si�e wokół. Znajdowali si�e na dnie doliny, otoczonej wysokimi
i stromymi górami.
Poczuła si�e bardzo mała. I to z wielu powodów. W jak � a to straszn � a spraw�e
wszyscy troje si�e wdali? O co tu mo�ze chodzi�c, skoro nawet nadludzko silny Móri
jest tym tak poruszony?
A w dodatku nie było przy nich towarzyszy Móriego.

Rozdział 17
Kiedy zbli�zali si�e do rzeki, Erling i Tiril jechali obok siebie. Tu w dole droga
była wystarczaj � aco szeroka na dwoje je�zd�zców. Móri znajdował si�e do�s�c daleko
przed nimi.
Nasz drogi czarnoksi�e�znik zmienił si�e, a pod pewnymi wzgl�edami nie
zmienił w ci � agu tych czternastu lat stwierdził Erling. Najwyra�zniejsz � a odmian
� a jest to, �ze nosi teraz normalne, zwyczajne ubrania. Jak widz�e, zrezygnował
z tej swojej brunatnej peleryny.
O, ale wci � a�z j � a marzekła Tiril zarazem zło�sliwie i czule.Jest ju�z taka
zniszczona, �ze przez dziury wida�c niebo, ale wiesz, jak to jest z ubraniem, które
człowiek kocha. Trudno si�e z nim rozsta�c.
Wiem u�smiechn � ał si�e Erling. Ale te�z wydaje mi si�e, �ze Móri jakby
wydoro�slał, dojrzał. I stał si�e spokojniejszy. Te lata z tob � a dobrze mu zrobiły, Tiril.
Dzi�ekuj�e ci!
Erling mówił dalej:
Najpierw zauwa�zyłem, �ze nie wygl � ada ju�z tak strasznie jak dawniej. Ju�z nie
budzi skojarze�n z brunatn � a groz � a z innego �swiata. Ale wczoraj i dzisiaj to znowu
dawny Móri.
Tak, zauwa�zyłam, �ze zarz � adca i jego �zona z pocz � atku rzucali na niego pełne
l�eku spojrzenia. Poj�ecia nie mam, co go teraz przera�za. Ale nie ulega w � atpliwo�sci,
�ze to co�s działa na ponur � a stron�e jego osobowo�sci.
Trudno ci si�e z nim �zyje?
Nie, sk � ad! zaprotestowała. On kocha dzieci i mnie. Wspaniale rozumiej
� a si�e z moj � a matk � a. Ale, oczywi�scie, miewa trudne chwile. Jakie�s koszmary,
napady l�eku. Podró�z przez królestwo umarłych odcisn�eła pi�etno na jego �swiadomo
�sci i to jest ju�z nieodwracalne, Erlingu. Te koszmary to dla niego okropna
rzecz, a ja jestem bezradna!
Rozumiem. Ale co si�e stało z jego towarzyszami? Zauwa�zało si�e ich dawniej
tak. . . chciałoby si�e rzec, wyra�znie w jego pobli�zu, cho�c przecie�z to niewidzialne
istoty.
Masz racj�e. Cz�esto bardzo mi ich brakuje, bo wiesz, człowiek przyzwy-
125

czaja si�e nawet do okropie�nstwa, a one miały te�z wiele pozytywnych cech. Były
zabawne, obdarzone poczuciem humoru, a ich obecno�s�c dawała mi poczucie
bezpiecze�nstwa. Tak, naprawd�e mi ich brak. Dawno temu otoczyły Theresenhof
ochronnym kr�egiem i znikn�eły. Było to dokładnie wtedy, gdy nadały Dolgowi to
dziwne imi�e. Chocia�z teraz nie wydaje mi si�e ono wcale takie niezwykłe. Wiesz,
imi�e mo�ze charakteryzowa�c człowieka, a z drugiej strony człowiek przydaje charakteru
imieniu. Zrastaj � a si�e w jaki�s sposób w jedno. Gdyby teraz kto�s chciał
przechrzci�c Dolga, to bym go pewnie nie rozpoznałau�smiechn�eła si�e zakłopotana.
Wasze pozostałe dzieci s � a, zdaje si�e, całkiem normalne, prawda? Mo�ze tylko
troch�e zbyt aktywne. Ale bardzo zabawnie jest słucha�c ich rozmów. Ile�z one
maj � a fantazji! Za to twój najstarszy syn mnie fascynuje. Wydaje si�e taki niesko�nczenie
obcy. Jakby przybył z jakiej�s odległej gwiazdy.
Bardzo ci dzi�ekuj�e za te pi�ekne słowa o moim synu powiedziała Tiril
lekko ochrypłym głosem. Niektórzy ludzie w naszej okolicy skłonni s � a raczej
twierdzi�c, �ze kto�s taki jak on musiał wypełzn � a�c spod ziemi. Gwiazdy, to brzmi
o wiele lepiej.
Jaki on jest? Mówi przecie�z niezbyt wiele.
Nie wiem, Erlingu. To grzeczny chłopiec, nigdy nie mieli�smy z nim �zadnych
kłopotów ani zmartwie�n. Ale od czasu do czasu po prostu nas przera�za. Wie
tak du�zo. Uczy si�e wszystkiego w lot, ale nie tylko to, on zdaje si�e rozumie�c równie
�z sprawy okultystyczne. Wie z góry, co si�e stanie. Poza tym Nero i on rozmawiaj
� a ze sob � a. No nie, nie za pomoc � a słów, ale rozumiej � a si�e nawzajem dokładnie
tak, jakby u�zywali słów, nale�z � a jakby do jednego gatunku. Oni obaj opiekuj � a si�e
na przykład naszymi szalonymi bli�zniakami i. . . Tiril umilkła na chwil�e, a potem
mówiła dalej zdławionym głosem: Dolg popatrzył, na mnie tego dnia,
kiedy wszyscy troje opuszczali�smy Theresenhof. To spojrzenie, Erlingu! Nie powiedział
nic, ale jego oczy wyra�zały najgł�ebszy smutek. Najpierw my�slałam, �ze
jest mu przykro, bo chciałby pojecha�c z nami, ale to nie dlatego. Sprawiło mi to
dojmuj � acy ból, Erlingu, i mało brakowało, a byłabym zrezygnowała z wyjazdu.
Ale ch�e�c prze�zycia przygody zwyci�e�zyła.
Roze�smiała si�e, jakby chciała zatrze�c przykre wspomnienie.
Czy pami�etasz, jak si�e kiedy�s skar�zyłam, �ze tyle podró�zujemy? A teraz od
dawna t�eskni�e, by gdzie�s pojecha�c.
O, to przecie�z naturalne. Teraz masz taki miły dom i wiesz, �ze zawsze
mo�zesz do niego wróci�c. Ale z tego, co mówisz, wnioskuj�e, i�z przez te lata prowadzili
�scie bardzo spokojne �zycie?
Tak. Z pocz � atku nie mieli�smy nawet odwagi wyj�s�c poza ten ochronny kr � ag,
o którym ci mówiłam. Pó�zniej czasami gdzie�s wyje�zd�zali�smy, ale niedaleko i na
krótko.
Byli�scie przyj�eci u dworu?
126

My nie, ale cesarz i jego mał�zonka, a tak�ze siostry mamy niekiedy u nas
bywaj � a. Tylko najbli�zsi krewni mamy, wi�ec jest naturalne, �ze my si�e w Hofburgu
nie pokazujemy. Wiesz przecie�z, jacy s � a dworzanie. Maj � a wi�eksze poczucie
godno�sci ni�z sam cesarz.
Owszem. A czy twoja matka nie cierpi z powodu izolacji?
Nie. My�sl�e, �ze nie. Czuje si�e z nami bardzo dobrze.
Erling rzekł w zamy�sleniu:
Jej �zycie było całkowicie pozbawione miło�sci, dopóki nie pojawiła�s si�e ty,
Móri i dzieci.
Wiem, co masz na my�sli. Takiej miło�sci jak pomi�edzy mn � a a Mórim mama
nigdy nie prze�zyła. Tylko ten jeden jedyny raz. . . Ale on okazał si�e niewart jej
uczucia!
Rzeczywi�scie. Nie widziałem nigdy tego biskupa, ale to, co o nim słysz�e,
nie brzmi szczególnie zabawnie.
Tiril westchn�eła.
Cz�esto sobie my�sl�e, �ze moja wspaniała, dobra matka powinna jeszcze spotka
�c jakiego�s interesuj � acego m�e�zczyzn�e z dobrej rodziny. Ona jednak nigdy nie
wyje�zd�za z domu. Mówi, �ze nie ma ochoty. Erlingu, spójrz, Móri na nas czeka,
chyba ma nam co�s do powiedzenia.
Niepokój w oczach czarnoksi�e�znika był uderzaj � acy.
Co si�e stało?zapytał Erling.
Móri najwyra�zniej czuł si�e nieswojo. Jakby nie chciał ich straszy�c, ale musiał.
My�sl�e, �ze powinni�smy si�e spieszy�c. Po zapadni�eciu zmroku mo�ze si�e za
nami zrobi�c gor � aco.
Co chcesz przez to powiedzie�c?
Móri spojrzał gdzie�s poza nich, przygl � adał si�e szerokiej le�snej dró�zce.
Dotychczas odnosiłem wra�zenie, �ze niebezpiecze�nstwo jest przed nami.
A teraz wyczuwam je tu�z za nami.
Wi�ec zostali�smy wzi�eci w dwa ognie?zapytał Erling na pół �zartobliwie.
Nie brzmi to specjalnie zach�ecaj � aco. Ale masz racj�e, powinni�smy si�e spieszy�c.
Co, nie zamajaczyła ci gdzie�s na horyzoncie jaka�s wioska?
No, je�sli nie zabrn�eli�smy na bł�edne szlaki, to powinna si�e znajdowa�c przed
nami.
Na bł�edne szlaki? u�smiechn�eła si�e Tiril. Chyba ju�z dawno znajdujemy
si�e na bł�ednych szlakach.
� Scie�zka stawała si�e coraz w�e�zsza, wi�ec nie mogli ju�z jecha�c jedno obok drugiego,
musieli si�e te�z wspina�c po coraz bardziej stromym zboczu. Dawno opu�scili
dno doliny, cho�c Tiril tego nie zauwa�zyła, bo przez cały czas rozmawiała z Erlingiem.
Teraz zobaczyła nareszcie, jak pi�eknie jest wokół nich. Jechali po�sród wysokich,
prze�swietlonych sło�ncem sosen, w�sród młodych drzewek i alpejskich kwia-
127

tów, których nazw Tiril nie znała, a le�sne poszycie zdawało si�e pełne tajemnic.
Ziemia pod sosnami była brunatnoczarna, wilgotna i wydzielała wspaniałe zapachy.
Do wsi było dalej, ni�z s � adzili, ale przynajmniej pod � a�zali wła�sciw � a drog � a.
W ko�ncu znale�zli si�e na bardzo pochyłym zboczu. W dole wida�c było wie�s. Składała
si�e z kilku zaledwie chłopskich gospodarstw, niemieckie budynki typowe dla
Aargau ze słomianymi dachami tak wielkimi, �ze nie wida�c było spod nich �scian.
Wcze�sniej widywali bardziej pospolite chłopskie domostwa z rozległymi gankami
od strony doliny. Na pobliskim polu trójka przyjaciół spotkała dwóch pracuj � acych
m�e�zczyzn. Trzeba było zsi � a�s�c z koni i podej�s�c kawałek piechot � a, by si�e do nich
zbli�zy�c.
Graben? powtórzył pytanie jeden z nich, zsuwaj � ac filcowy kapelusz na
tył głowy.Owszem, jad � a pa�nstwo we wła�sciwym kierunku, ale nie powinni�scie
si�e tam wybiera�c, chyba �zeby Naj�swi�etsza Panienka była z wami, to tak, ale sami,
nigdy.
A to dlaczego?
Nikomu nie wolno si�e tam zbli�zy�c. Tam rz � adz � a inne ni�z człowiecza moce.
Chłop uczynił pospieszny znak krzy�za.
Czy tam straszy?zapytał Móri wprost.
To miejsce jest zakl�eterzekł chłop.Odwiedziłem je kiedy�s jako młody
chłopiec i moja noga nigdy wi�ecej tam nie postanie.
Tiril chciała si�e dowiedzie�c, co wówczas prze�zył, lecz Móri odezwał si�e pierwszy:
A historia zamku. . . Czy opowiada si�e w niej o jakim�s mnichu?
Drugi chłop wyprostował z wolna swój pochylony od pracy grzbiet.
Historia zamku? Jest tak stara, �ze nikt nie pami�eta wi�ecej ni�z tylko jakie�s
oderwane fragmenty. Ale to prawda, mój dziadek wspominał o mnichu.
Móri wpił w niego swoje najintensywniejsze, najbardziej sugestywne spojrzenie.
Mówił przymilnym głosem:
Bardzo by�smy chcieli dokładnie usłysze�c, co mówił wasz dziadek o zamku
Graben.
Chłop drapał si�e po głowie.
Eee, jako si�e rzekło, nie za du�zo ju�z pami�etam. . .
Jakby przypadkiem Móri poło�zył mu r�ek�e na ramieniu.
Człowiek nagle si�e rozja�snił.
To dziwne powiedział zdumiony ale nieoczekiwanie wydało mi si�e,
�ze pami�etam wi�ecej, ni�z my�slałem. A�z trudno uwierzy�c.
Czy mo�zemy posłucha�c? nalegał Erling. Bo widzicie, my spisujemy
takie ró�zne historie i zapłacimy wam sowicie za dobre informacje.
Ja przecie�z te�z co�s wiem wtr � acił pospiesznie drugi chłop.
128

Znakomicie ucieszył si�e Móri, ale najwyra�zniej czekał przede wszystkim
na opowiadanie tego pierwszego.
O Graben zawsze kr � a�zyły niesamowite historiezacz � ał tamten.I tylko
bardzo ciekawi albo naprawd�e odwa�zni młodzi chłopcy tam chodzili. Ale zawsze
tylko raz, i potem ju�z nigdy wi�ecej. Wszyscy ludzie ze wsi trzymali w tajemnicy
to, co si�e dzieje na wzgórzach ponad nami. Nigdy nie słyszałem o �zywym człowieku,
który odwa�zyłby si�e i�s�c tam dwa razy. Ksi � adz, który chodził z krzy�zem
i z zamiarem przegonienia duchów, został wyrzucony z ruin i stoczył si�e daleko
w dół tak, jakby kto�s go zepchn � ał ze wzgórza.
A co prze�zyłe�s ty sam podczas swojej wyprawy?To Tiril pytała, bardzo
chciała wiedzie�c.
Chłop zamy�slił si�e. Najwyra�zniej miał kłopoty ze znalezieniem odpowiednich
słów.
Ja. . . ja nie widziałem nic powiedział z wolna. Ale kiedy razem
z kolegami podeszli�smy do polanki, na której znajduj � a si�e ruiny, było tak, jakby
uderzył w nas jaki�s silny strumie�n, nie wiem, co to było, ale, zdawało mi si�e, �ze
to samo zło. Nie, mo�ze nie zło, mo�ze gniew? Albo wrogo�s�c. W ka�zdym razie
sprzeciw. Jakby ten, ktokolwiek to był, nie chciał nas tam widzie�c, chciał nas
odp�edzi�c. . . sam � a tylko. . . sam � a. . .
Sił � a my�sli? podsun � ał mu Erling.
Tak, wła�snie! zawołał chłop ucieszony, �ze nareszcie potrafił si�e wysłowi
�c. To była tak wielka siła, �ze chłopaki uciekli w popłochu z krzykiem.
A przecie�z nawet nie zd � a�zyli�smy wej�s�c na polank�e.
Co si�e stało z tymi, którzy podeszli bli�zej? zapytał Móri.
Chłopi popatrzyli po sobie. W ko�ncu jeden rzekł:
Słyszałem o jednym takim, imieniem Dieterl, on �zył, zanim ja si�e urodziłem.
Ów Dieterl mimo wszystko starał si�e dotrze�c dalej. Pó�zniej jego rodzice
chodzili go szuka�c i znale�zli go, le�zał jak nie�zywy, i najbardziej odwa�zni m�e�zczy
�zni z całej parafii długimi dr � agami próbowali go �sci � agn � a�c z polany. Chorował
a�z do Bo�zego Narodzenia.
Opowiadał sam co�s o swoich prze�zyciach?
Nie mieli odwagi go o to pyta�c, bo jak kto�s si�e odwa�zył, to on dostawał
takich dzikich oczu i zaczynał toczy�c pian�e, wi�ec si�e bali, �ze mu si�e rozum pomiesza.
I nikt si�e niczego nie dowiedział?
Nie. Sam Dieterl odebrał sobie �zycie jeszcze tej zimy.
Szkoda mrukn � ał Erling. No có�z, to mo�ze teraz usłyszymy histori�e
zamku?
Tak zgodził si�e ten, któremu Móri wci � a�z trzymał r�ek�e na ramieniu.
Jest tak, jak mówił mój dziadek. Nikt ju�z nie pami�eta, kiedy zbudowano zamek
129

Graben, ale musi on by�c bardzo, ale to bardzo stary, to wida�c po grubych kamiennych
blokach, wystaj � acych z ziemi. Dlaczego nazwano go Graben, te�z nikt nie
wie. Jedyne, co wiadomo, to par�e historyjek o ostatnim wła�scicielu.
Ch�etnie o nim usłyszymy rzekł Erling.
No. Jak to tam szło? Aha. On miał jakoby �zy�c w pi�etnastym wieku. . .
Czyli trzysta lat temu.
Zgadza si�e. To on był mnichem, tak mówił mój dziadek. Wła�sciwie to on
pochodził z pot�e�znej rodziny i w dzieci�nstwie mieszkał w wielkim zamku warownym
po tamtej stronie Zurychu, zdaje si�e, �ze to było Sankt Gallen. No i wła�snie
wtedy jak został mnichem, po wielu latach �zycia za granic � a osiadł tutaj, �zeby �zy�c
bardziej skromnie, w nie tak wytwornym miejscu jak jego rodzinny dom. Ale nie
wydaje mi si�e, �zeby on w gł�ebi duszy był prawdziwym zakonnikiem, bo nie było
chyba stworzenia bardziej złego ni�z on. Z rozkosz � a torturował heretyków i sekciarzy,
zadawał im powoln � a �smier�c, a młode dziewczyny z okolicy sprowadzał
na zł � a drog�e i potem mordował. Jedna z nich urodziła dziecko i on potem tego
dziecka szukał, ale o ile mi wiadomo, nigdy go nie znalazł. W ko�ncu chłopi mieli
dosy�c i z pomoc � a licznych rycerzy z Aargau zdobyli szturmem twierdz�e Graben,
zabili mnicha, a jego siedzib�e zrównali z ziemi � a. Od tamtej pory w miejscu, gdzie
kiedy�s znajdowało si�e Graben, nie ma spokoju.
Troje podró�znych patrzyło w kierunku wskazywanym przez chłopa, ale nie
było w stanie niczego dostrzec, bo iglasty g�esty las rósł wysoko ponad wsi � a i przesłaniał
widok.
O jednej rzeczy zapomniałe�s powiedział drugi chłop. O przekle�nstwie.
Tiril rzekła po norwesku:
No tak, przekle�nstwo musi by�c, wszystko inne jest zbyt banalne.
Jak ono brzmiało? zapytał Móri.
Ludzie gadali, �ze mnich wołał tak. . . chocia�z mo�ze nie pami�etam dokładnie:
"Mój synu, mój synu, słuchaj swego ojca! Tylko ty mo�zesz podej�s�c w pobli�ze
zamku. Nikt inny nigdy tego nie dokona". Tak albo co�s podobnego.
Oj, oj j�ekn � ał Móri. Wi�ec to dlatego nikt nie mo�ze si�e zbli�zy�c do
zamku?.
Prawdopodobnie.
Ale było co�s jeszcze wtr � acił drugi chłop.
Co takiego? Ja nic nie pami�etam.
Nie wydaje mi si�e, chyba pami�etasz dobrze! Co�s w rodzaju: "Odzyskaj
szafiry, mój synu! Pozwoliłem obejrze�c klejnot twojej matce, a ona go ukradła.
Nie wiedziałem o tym, kiedy kazałem jej umrze�c. I odszukaj klucz do ukrytego
zamku Tierstein! Jedna cz�e�s�c jest tutaj, te przekl�ete jastrz�ebie maj � a drug � a, trzecia
za�s znajduje si�e u mego brata, tego diabła, którego nie potrafi�e odnale�z�c!" To były
130

ostatnie słowa, jakie mnich wypowiedział, zanim rycerz Bertram rozpłatał go na
dwoje.
Troje przyjaciół spogl � adało po sobie. Ukryty zamek Tierstein to oczywi�scie
Tiersteingram w Tiveden. Jastrz�ebie to Habsburgowie.
Wtakim razie musi istnie�c powi � azanie mi�edzy rodamiWetlev i von Graben
rzekła Tiril. Trzecia cz�e�s�c klucza znajdowała si�e przecie�z u Wetleva.
Tak, ale to zakłada równie�z powi � azania pomi�edzy rodem von Graben i trzecim
z braci Tierstein stwierdził Erling.
Masz racj�e potwierdziła Tiril. Musimy to wyja�sni�c. Tierstein �zył
w jedenastym wieku, mnich von Graben czterysta lat pó�zniej.
Obaj chłopi patrzyli na podró�znych z nadziej � a. Nie rozumieli oczywi�scie po
norwesku, ale. . .
Erling pierwszy zorientował si�e, o co chodzi, i wyj � ał sakiewk�e.
Wasza pomoc jest nieoceniona powiedział wr�eczaj � ac ka�zdemu z nich
solidn � a monet�e, a obdarowani rozja�snili si�e w radosnych u�smiechach.
Chwileczk�e wtr � acił Móri i on równie�z wyj � ał sakiewk�e. Mo�zecie mi
wyja�sni�c jeszcze jedn � a spraw�e?
Oczywi�scie!wołali jeden przez drugiego.
Wiecie mo�ze, czy kto�s inny t�edy nie przeje�zd�zał i nie wypytywał o zamek
von Graben?
Chłopi zastanawiali si�e.
Zdarza si�e od czasu do czasu jaki�s podró�zny. Ale naprawd�e rzadko. Przewa
�znie osoby takie jak pa�nstwo. Tacy, co chc � a poznawa�c ró�zne opowiadane
w okolicy historie.
A nie zapami�etali�scie nikogo wyj � atkowego? To si�e mogło zdarzy�c dosy�c
niedawno, w ka�zdym razie za waszych czasów, wysoki, ciemny m�e�zczyzna o wychudzonej
twarzy i strasznym spojrzeniu? Prawdziwie wielki pan, godny.
Chłopi patrzyli niepewnie. Ch�etnie zarobiliby jeszcze troch�e.
Nieee odparł jeden przeci � agle i z wyra�znym �zalem.
Nieee, nikogo takiego nigdy tu nie było.
Ale zaczekajcie!zawołał jego kamrat.Chocia�z zdaje mi si�e, �ze to nie
ma nic wspólnego. . . Opowiadaj zach�ecał go Móri.
No, bo córka mojej kuzynki to słu�zyła jaki�s czas w Sankt Gallen. I ona
opowiadała o wła�snie takim człowieku. Ale to chyba niemo�zliwe, bo tamten to
był kardynał.
Otó�z to jest ten człowiek, o którym my mówimyrzekł Móri cierpko.
Czy on tutaj był?
Nie, nie, on nigdy, mog�e przysi � ac. Ale był okropnie kłopotliwy dla wszystkich
na zamku Der Graben, o którym wspominali�smy ju�z przedtem. To stamt � ad
pochodził mnich.
Tak, tak, mów dalej! To bardzo interesuj � ace.
131

Córka mojej kuzynki słu�zyła we dworze niedaleko Der Graben. I słyszała
od dziewczyny kuchennej z zamku, �ze kardynał bywał tam bardzo cz�esto, bo
twierdził, �ze jest potomkiem panów na Der Graben. Teraz mieszka tam całkiem
nowy ród, ale on w�eszył po k � atach. Schodził nawet do piwnic, a mo�ze nawet najwi
�ecej to w piwnicach wła�snie szperał.
Trójka przyjaciół słuchała zaskoczona.
Zaczekaj no, zaczekaj przerwała mu Tiril. To by �swiadczyło, �ze kardynał
czego�s szukał?
Tak.
No i znalazł?
Nie wydaje mi si�e. Moja krewniaczka mówiła, �ze zawsze opuszczał zamek
bardzo zagniewany.
Ale to �swiadczy te�z o tym, �ze nie wiedział o ruinach zamku Graben
powiedział Erling.
Mój panie, o tych ruinach to wie bardzo niewiele ludzi. Tylko my tutaj we
wsi, ale my nikomu o nich nie opowiadamy. Troch�e si�e wstydzimy tego miejsca,
bo to takie okropne.
Rozumiemy was bardzo dobrze.
To były wa�zne wiadomo�sci.
Zawsze jeste�smy jakby o krok przed kardynałem i jego pomocnikami
ucieszyła si�e Tiril.
Chłopi patrzyli na nich bez słowa, nie rozumieli j�ezyka, którym podró�zni si�e
posługiwali.
Ale pieni � adze od Móriego zostały przyj�ete z wdzi�eczno�sci � a. Ten j�ezyk rozumieli
bez trudu.
Naprawd�e nie wiemy, jak wam dzi�ekowa�cpowiedział Erling.A teraz,
nie bacz � ac na wasze ostrze�zenia, wyruszymy do Graben.
Obaj chłopi mieli przera�zone miny.
Obejrzymy sobie tylko zamek z daleka zapewniał Móri, chocia�z niezupełnie
odpowiadało to prawdzie.
Chłopi, cho�c wystraszeni, nie protestowali, wskazali nawet �scie�zk�e, któr � a nale
�zy pojecha�c.
Ale najlepiej byłoby konie zostawi�c tutajporadził jeden.Dla zwierz � at
droga jest za stroma i za w � aska.
Trójka przyjaciół uznała to za dobry pomysł i oddała swoje wierzchowce chłopom
pod opiek�e, po czym ruszyła w gór�e.
Kiedy wie�s zostawili ju�z za sob � a, Móri rzekł:
Masz racj�e, Tiril. Przez cały czas jeste�smy jakby o krok do przodu. Kardynał
mo�ze nie wiedzie�c o istnieniu tego miejsca, bo wspomniano o nim jedynie
w inskrypcji na naszyjniku, który został ukradziony jego przodkowi, mnichowi.
132

Ukradła go kochanka mnicha, która urodziła dziecko. Czy mo�zemy przypuszcza�c,
�ze ów syn otrzymał od niej szafiry?
Prawdopodobnie odparła Tiril. Ale nie musiał zna�c inskrypcji. Kardynał
jednak chyba wiedział o jej istnieniu.
Tak, ale w naszym rozumowaniu brakuje pewnego elementu stwierdził
Erling.Kardynał musiał si�e dowiedzie�c o inskrypcji stosunkowo niedawno. Po
tym jak jego bratanek Engelbert podarował naszyjnik Theresie. Przypuszczam,
�ze stało si�e to na krótko przed tym balem na zamku, podczas którego Engelbert
za�z � adał od Theresy zwrotu klejnotu, ale wtedy ona go ju�z nie miała, bo oddała
akuszerce. Przy okazji Theresa ujawniła adres konsula w Christianii i to był
pocz � atek prze�sladowa�n Tiril. To wtedy oni zacz�eli jej szuka�c, ale min�eło sporo
czasu, nim j � a znale�zli.
Wiecie, co ja my�sl�e? zapytała Tiril. O tym, jak kardynał si�e dowiedział,
�ze naszyjnik ukrywa pewn � a tajemnic�e? My�sl�e mianowicie, �ze to sam Engelbert,
który odziedziczył naszyjnik, siedział kiedy�s i przygl � adał mu si�e uwa�znie
mo�ze jeszcze w dzieci�nstwie i zauwa�zył, �ze znajduj � a si�e tam jakie�s pokr�etne
linie, przypominaj � ace litery, chocia�z zbyt małe, by mo�zna je było odczyta�c gołym
okiem.
Móri zaprotestował:
Czy jednak mogli wygrawerowa�c takie małe literki w czasie, kiedy naszyjnik
został wykonany?
Szkła powi�ekszaj � ace s � a znane od dawnawyja�snił Erling.Ju�z w pi�etnastym
wieku bardzo modnym rodzajem malarstwa była miniatura.
Co my by�smy bez ciebie zrobili, Erlingu? u�smiechn � ał si�e Móri ciepło,
a Tiril przył � aczyła si�e do niego z pochwałami. Erling rozpromienił si�e jak kto�s
spragniony komplementów, cho�c przecie�z tak nie było. Ale uznanie tych dwojga
cenił sobie szczególnie wysoko.
Móri mówił dalej:
Wiemy ju�z, w jaki sposób rozeszły si�e drogi szafirów, cz�e�sci klucza, która
znajdowała si�e w posiadaniu rodu von Graben. Fragment klucza posiadał brat
mnicha, a szafiry prawdopodobnie syn mnicha. Nie s � adz�e, by ci dwaj znali si�e
nawzajem.
Nie, na pewno nie potwierdził Erling. Ale je�sli teraz przyjmiemy, �ze
jest tak, jak mówi Tiril, �ze to Engelbert odkrył wzór na ła�ncuszku. . . To musiał
opowiedzie�c o tym swojemu strasznemu wujowi, kardynałowi, prawda?
Chyba tak zgodził si�e Móri. I mo�zesz sobie chyba wyobrazi�c, jaki
kardynał był wtedy w�sciekły! Mieli oto przez te wszystkie lata najwa�zniejsz � a dla
swoich poszukiwa�n wskazówk�e, a ten beznadziejny Engelbert oddał naszyjnik!
I to komu? Kobiecie! Swojej kochance! Komu�s z domu Habsburgów, którzy ju�z
i tak byli od dawna cierniem w oku kardynała ze wzgl�edu na to, �ze posiadali
fragment klucza. Niestety, nie wiemy, czy tak było naprawd�e. Zgadujemy tylko.
133

My�sl�e �ze zgadujemy trafnie powiedział Erling. Ale ja zastanawiam
si�e jeszcze nad czym�s innym. Nad tre�sci � a samej inskrypcji. Mówi si�e tam wyra�znie,
�ze wielcy mistrzowie �spi � a. . . jacy wielcy mistrzowie? Wiemy tylko tyle, �ze
tam, dok � ad zmierzamy, mnich spotkał swoje przeznaczenie.
Poczekaj, a�z dotrzemy na miejsce rzekł Móri.
Tiril zadr�zała. Znajdowali si�e teraz ponad dolin � a, sło�nce stało jeszcze wysoko
na niebie, ale nie ulegało w � atpliwo�sci, �ze lada moment zacznie si�e skłania�c ku
zachodowi. Las trwał w ciszy i chocia�z �scie�zka była wyra�znie widoczna, im wy�zej
wchodzili, tym wi�ekszy niepokój ogarniał Tiril. Nigdzie w pobli�zu nie widzieli
�sladu �zadnych zwierz � at, co najwy�zej jakiego�s �slimaka pod drzewem. Wydawało
si�e, �ze przekle�nstwo ci � a�z � ace nad zamkiem rozprzestrzenia si�e na cał � a okolic�e.
Co my wła�sciwie tu robimy, my�slała Tiril raz po raz i ciarki przechodziły jej po
plecach. Dlaczego nie siedzimy teraz na pełnej sło�nca werandzie w Theresenhof?
O, jak�ze t�eskniła do dzieci! I do ukochanej matki, która stworzyła im wszystkim
takie spokojne, pełne miło�sci �zycie. I do Nera, który tym razem musiał zosta�c
w domu, bo Dolg nie chciał go pu�sci�c.
Dolg i Nero. Nierozł � aczni.
Tiril cieszyła si�e, �ze jej niezwykły syn ma takiego dobrego przyjaciela.
Kochany stary Nero!

Rozdział 18
Wygl � ada na to, �ze zbli�zamy si�e do szczytu mrukn � ał Erling zdyszany po
pokonaniu ostatniego stromego odcinka.
Tiril z pewnym zdumieniem stwierdziła, �ze nie wie ile ich stary przyjaciel ma
lat. Zawsze traktowała go jak rówie�snika Móriego, teraz jednak Erling wygl � adał
znacznie powa�zniej.
Zapytała go wprost o dat�e urodzenia, a odpowied�z bardzo j � a zaskoczyła. Okazało
si�e bowiem, �ze jest od niej starszy o szesna�scie lat. No tak, był przecie�z
wybranym Carli! Mimo to jednak. . .
Tiril rozejrzała si�e. My�sli wci � a�z kr � a�zyły wokół innych spraw, jakby omijały to
miejsce i czas, i musiała je wci � a�z przywoływa�c z powrotem.
Płaska skała, na której znalazło si�e troje w�edrowców, była wyra�znie ni�zsza ni�z
okalaj � ace j � a góry, stanowiła wła�sciwie boczne przedłu�zenie górskiej �sciany i zwieszała
si�e ci�e�zko ponad dolin � a i male�nkimi wioskami, których istnienia podró�znicy
si�e tylko domy�slali. Pod tym wzgl�edem przypominała rycerskie zameczki uczepione
gór. W dolinie spotykały si�e dwie du�ze rzeki, widzieli je jaki�s czas temu
cho�c nie mieli poj�ecia, która jest Aare, a która Reuss, czy te�z mo�ze w ogóle co�s
całkiem innego.
Szczerze mówi � ac kompletnie stracili orientacj�e.
Móri pierwszy zobaczył polank�e. Zatrzymał si�e gwałtownie.
Jeste�smy na miejscu oznajmił bezbarwnym głosem.
Niewiele było do ogl � adania. Ogromne, z grubsza ciosane bloki le�zały zwalone
na kupy albo rozrzucone bezładnie, prawie ju�z zakryte przez bujn � a traw�e. I tylko te
kamienie, nic wi�ecej. Dokładniej nie mo�zna chyba zamczyska zrówna�c z ziemi � a.
Ale nie tylko �załosne resztki siedziby mnicha zwracały uwag�e w�edrowców.
Przede wszystkim zastanawiało ich uczucie strachu, jakiego teraz doznawali. Nieprzeparta
ch�e�c, by zawróci�c i ucieka�c st � ad najszybciej jak mo�zna. Obaj m�e�zczy�zni
zauwa�zyli, �ze Tiril chwyciła si�e cienkiej sosenki, by nie pój�s�c za impulsem,
i �swietnie j � a rozumieli. Ch�etnie post � apiliby tak samo.
Có�z za potworna siła j�ekn � ał Erling. Chod�zcie, uciekamy!
Nie wykrztusił Móri. Musimy próbowa�c podej�s�c bli�zej.
135

Nara�zamy �zycie ostrzegał Erling.
Przez cał � a drog�e powtarzałem, �ze nara�zamy �zycie sykn � ał Móri przez
z�eby.Ale teraz jeste�smy na miejscu i ja nie zamierzam poddawa�c si�e tak łatwo.
Zrobił par�e kroków w kierunku polany i został odrzucony jakby przez jak � a�s
pot�e�zn � a r�ek�e.
Erling równie�z spróbował, z tym samym rezultatem. Nagle spostrzegli, �ze napi
�ete rysy Tiril złagodniały, a jej r�ece pu�sciły sosn�e.
To wcale nie jest takie niebezpiecznepowiedziała zdumiona.
Tiril, nie! krzykn � ał Móri, kiedy wolnym krokiem ruszyła w stron�e ruin.
Mo�zesz sobie zrobi�c krzywd�e, potłuczesz si�e!
Stan � ał za ni � a i wyci � agn � ał r�ece, �zeby j � a pochwyci�c w razie czego i złagodzi�c
upadek. Ale ku zaskoczeniu wszystkich Tiril bez przeszkód kroczyła dalej po trawie.
Mog�e doj�s�c a�z do samych ruin stwierdziła tak samo zdziwiona jak oni.
Nic mnie ju�z nie zatrzymuje, wprost przeciwnie. Ja. . . czuj�e si�e oczekiwana!
Co to si�e dzieje, u licha? zastanawiał si�e Erling.
Tiril odwróciła si�e do nich.
Ale ja nie chc�e tam i�s�c całkiem sama dodała pospiesznie. Sama nie
pójd�e.
Ja nie rozumiem. . . zacz � ał Erling.
Ale ja tak odparł Móri z wolna. Ja rozumiem. Mnich wzywał swego
syna! Tamten, rzecz jasna, umarł przed wiekami, ale nie zapominajmy, �ze Tiril
równie�z jest z domu von Graben. Jest prawdopodobnie w prostej linii potomkini � a
tego mnicha i jego syna. I chyba pierwsz � a z tego rodu, która tu przyszła.
Nie j�ekn�eła Tiril. Ja nie chc�e tego słucha�c!
Musimy spojrze�c prawdzie w oczy, Tiril. Mogłaby�s na przykład pochodzi�c
od brata naszego mnicha, tego, który zabrał fragment kamiennego klucza. Ale nie
pochodzisz, inaczej nie mogłaby�s si�e nawet zbli�zy�c do ruin, bo mnich nienawidził
swego brata. Jeste�s potomkini � a jego samego, mnicha, tak samo jak biskup
Engelbert i kardynał von Graben.
Ale ja jestem porz � adnym i dobrym człowiekiemszlochała Tiril. Wróciła
do swych towarzyszy i Móri mocno j � a do siebie przytulił.
Jeste�s najlepszym człowiekiem, jakiego znam mówił pocieszaj � aco.
Nie ma w tobie ani cienia zła, a przecie�z ja mog�e co�s na ten temat powiedzie�c.
Jeste�s podobna wył � acznie do swojej matki, Tiril. Mo�ze zreszt � a by�c i tak, �ze biskup
Engelbert tak�ze ma jakie�s dobre strony, ale przede wszystkim jest on słaby,
niepewny siebie i tchórzliwy. Takich przywar w tobie nie ma ani �sladu. Nie odziedziczyła
�s te�z w najmniejszym stopniu złych charakterów mnicha i kardynała.
Amen! zako�nczył Erling. Bardziej precyzyjnie nie mo�zna tego uj � a�c.
Jeste�s najlepszym i najszlachetniejszym człowiekiem, jakiego znam, i uwa�zam,
�ze Móri jest najszcz�e�sliwszym m�e�zczyzn � a �swiata, �ze zdobył sobie twoj � a miło�s�c.
136

Dzi�ekuj�e ci wykrztusiła z u�smiechem przez łzy.
Potrzebowałam teraz takich słów. Ale mimo wszystko musz�e tam pój�s�c
sama.
Nie wolno ci tego robi�czaprotestowali m�e�zczy�zni chórem.
Chciałabym jednak wiedzie�c, czego wy tam chcecie szuka�c? zapytała.
Przecie�z to tylko kamienie i nic poza tym!
Jest co�s jeszcze, zapewniam ci�e. Mo�ze teraz znajduje si�e gdzie�s dalej, ale
tylko syn mnicha mo�ze mie�c do tego dost�ep. Albo jego potomstwo.
� Spi � acy wielcy mistrzowie wymamrotał Móri pod nosem. Nie rozumiem
tego zupełnie.
Erling spojrzał w stron�e zrujnowanego zamczyska.
Jak my si�e tam dostaniemy, Móri, ty i ja? Nie powinni�smy pu�sci�c Tiril
samej. Nikt nie wie, co jej si�e mo�ze przytrafi�c.
Nie, nie wolno nam jej zostawi�c potwierdził Móri i zagryzł wargi. Tiril
jeszcze nigdy nie widziała, by był taki zmartwiony.
Nagle rozpromieniła si�e.
Móri! A dlaczego nie mieliby�smy spyta�c o rad�e twoich przyjaciół?
Popatrzył na ni � a sceptycznie.
Moich towarzyszy? Przecie�z oni ju�z nie istniej � a.
Co my o tym wiemy?
W ko�ncu nie zaszkodzi spróbowa�c zach�ecał Erling.
Nie, oczywi�scie, �ze nie zaszkodzi. Chod�zmy jak najdalej od tego przekl�etego
miejsca. Tutaj ciarki przechodz � a mi po skórze.
Mnie tak�ze przyznał Erling.
Tiril nie powiedziała ani słowa. Opanowała j � a nieprzeparta ch�e�c, by zbli�zy�c
si�e do ruin, i to sprawiało, �ze cierpiała. Wiedziała bardzo dobrze, �ze dzieci najgorszych
nawet przest�epców mog � a wyrosn � a�c na porz � adnych ludzi i odwrotnie
wspaniali rodzice mog � a wychowa�c straszliwych morderców, ale nie to tak bardzo
j � a przygn�ebiało. Ka�zdym nerwem, ka�zd � a komórk � a ciała odczuwała, �ze pochodzi
z rodu von Graben, i nienawidziła tego.
Kiedy odeszli kawałek od polanki i znale�zli si�e w ciemnym lesie, Móri zacz � ał
wzywa�c duchy.
Erling, ty jeszcze nie uczestniczyłe�s w takiej ceremonii, wi�ec i tym razem
nie musisz, je�sli nie chcesz albo si�e boisz o�swiadczył, zanim po raz pierwszy
wypowiedział wezwanie. One zawsze �zyczyły nam wył � acznie dobra, ale
obawiam si�e, �ze teraz ju�z ich po prostu nie ma.
Móri bardzo si�e jednak mylił. Pierwsz � a faz�e rytuału Erling prze�zył jako co�s
przera�zaj � acego. Ziemia uginała mu si�e pod nogami, szalona wichura szarpała
drzewami, co sprawiało wra�zenie, �ze las kr�eci si�e w kółko, a po wszystkim zaległa
gł�eboka, głucha cisza.
137

Poprzez wyj � acy wiatr słyszał radosny głos Tiril: "One tu s � a, o Bo�ze, jak ja do
nich t�eskniłam!"
A potem, ju�z w ciszy, jej zdławione: "Witajcie! Witajcie, najdro�zsi przyjaciele!"
Chc�e ich zobaczy�c mrukn � ał Erling z nieoczekiwan � a stanowczo�sci � a.
Catherine nie znosiła ich widoku przypomniał Móri półgłosem, bo musiał
si�e koncentrowa�c na spotkaniu z przyjaciółmi.
Ja nie jestem Catherine sykn � ał w odpowiedzi Erling.
Móri bez słowa podał mu tak zwan � a run�e duchów.
A ja nie potrzebuj�e �zadnej magicznej pomocy! o�swiadczyła Tiril z dum
� a. Widz�e je bez niczego! Och, przyjaciele drodzy, ile�z to czasu min�eło od
ostatniego razu! Tak si�e ciesz�e powtarzała rado�snie.
Powoli okropne postaci, które jednak Erling bez trudu byłby w stanie sobie
wyobrazi�c, wyłaniały si�e z nico�sci. Czuł, �ze mdło�sci dławi � a go w gardle, ale opanował
si�e. Chciał pokaza�c, �ze naprawd�e nie jest �zadn � a Catherine.
Witał uprzejmie straszne istoty, które mu Móri po kolei przedstawiał. Zreszt � a
nie wszystkie były takie okropne. Prawdziwym ukojeniem dla oczu było powitanie
z dwiema bardzo urodziwymi kobietami, poza tym w towarzystwie znajdował
si�e te�z nie budz � acy grozy m�e�zczyzna, ojciec Móriego. Duch opieku�nczy Tiril równie
�z nie wygl � adał �zle, a ku swemu wielkiemu zdumieniu Erling poznał równie�z
swoj � a opiekunk�e, niepospolicie pi�ekn � a kobiet�e o szlachetnych staroegipskich rysach.
U�smiechała si�e do niego uspokajaj � aco.
Tak bardzo potrzebowałem tego u�smiechu, pomy�slał lekko zdesperowany. Jakich
to ja wła�sciwie mam przyjaciół? Czarnoksi�e�znik Móri i jego nieodrodna �zona,
Tiril! Ale to najlepsi z przyjaciół, ci � agn � ał w my�slach. Powinienem wi�ec przyjmowa
�c spokojnie, co mi los w ich towarzystwie zsyła.
Dzi�eki, �ze�scie si�e w ko�ncu zdecydowali nas wezwa�c powiedział ten,
którego nazywano Duchem Zgasłych Nadziei.Latami siedzieli�smy bezczynnie
i ssali�smy palce!
Potwornie to było nudne przyznał Nauczyciel.
Nigdy nie powinni�smy byli roztacza�c tego ochronnego kr�egu wokół waszej
siedziby! Nidhogg dosłownie chodził po �scianach, zjadał jeden dom po drugim.
My za�s grali�smy w karty i nudzili�smy si�e okropnie.
Po czym zacz�eły si�e rozmowy.
Nie mo�zemy was ochroni�c przed t � a sił � a o�swiadczył Nauczyciel. Nie
tutaj, na jej własnym terytorium. To dla nas co�s zupełnie nie znanego. Nie mo�zemy
pokona�c siły, której istota pozostaje dla nas tajemnic � a.
Ale my musimy si�e tam dosta�c!
Ty nie i twój przystojny przyjaciel te�z nie rzekł Hraundrangi-Móri.
Tylko Tiril mo�ze to zrobi�c. Sama.
Przecie�z nie mo�zemy jej po prostu tak zostawi�c!
138

Nic jej si�e nie stanie. Ale je�sli sobie tego �zyczycie, to my z ni � a pójdziemy.
Jak daleko si�e da.
Dzi�ekuj�e wam! Co ty na to, Tiril?
Je�zeli one pójd � a ze mn � a, to tak. Ale bez nich nie. Nigdy z �zyciu!
Móri ci�e�zko westchn � ał.
No to próbuj, w imi�e Boga! Ale przy najmniejszej komplikacji masz p�edem
wraca�c do nas.
Nie musisz mi o tym dwa razy przypomina�c. Wróc�e tu, zanim dotr�e do
połowy drogi.
Móri zwrócił si�e do swych niezwykłych towarzyszy.
Przyjaciele, składam �zycie mojej ukochanej w wasze r�ece!
I w wasze łapyu�smiechn�eła si�e Tiril z wisielczym humorem.
I w łapy powtórzył Móri.
Ale. . . uprzedził Nauczyciel.Gdy tylko Tiril zbada najlepiej jak mo�zna
ruiny, niech natychmiast stamt � ad ucieka! Zreszt � a musicie ucieka�c wszyscy troje.
Zagra�za wam jakie�s niebezpiecze�nstwo, nie wiemy, co to ani sk � ad płynie, ale
jest rzeczywiste!
Pozostałe duchy potwierdzały jego ostrze�zenia.
Nidhoggszepn�eła Tiril.Ty zawsze byłe�s mi bardzo bliski. I ty, Zwierz
�e. Czy mog�e trzyma�c was za r�ece?
Bo�ze w niebiesiech j�ekn � ał Erling, ale Nidhogg zd � a�zył ju�z wyci � agn � a�c
swoj � a niebywale dług � a, przezroczyst � a, biał � a r�ek�e płynnym, tak charakterystycznym
dla niego ruchem i Tiril uj�eła j � a ufnie niczym dziecko.
Zimnau�smiechn�eła si�e przekornie.Ale dzi�ekuj�e ci. Dobrze jest trzyma
�c kogo�s za r�ek�e, kiedy kolana si�e pod człowiekiem uginaj � a.
Rozejrzała si�e jeszcze za swoim duchem opieku�nczym. Chciała go mie�c przy
sobie i u�smiechn�eła si�e do niego z wdzi�eczno�sci � a.
Nic dziwnego, �ze one j � a ubóstwiaj � a mrukn � ał Móri do Erlinga, kiedy
znale�zli si�e sami na skraju lasu, a cała grupa odeszła.Ceni � a j � a wy�zej ni�z mnie,
bo ja cz�esto odnosz�e si�e do nich z dystansem.
Erling mógł tylko skin � a�c głow � a. Był do gł�ebi wstrz � a�sni�ety tym, co si�e wokół
niego wydarzyło.
Widzieli, jak Tiril odwraca si�e z odrobin�e bezradnym u�smiechem, �zeby im
pomacha�c. Pomachali jej równie�z. Znowu powróciła z cał � a sił � a pełna napi�ecia atmosfera,
jakiej do�swiadczyli na polance. Móri zrobił kilka kroków naprzód, jakby
jeszcze w ostatniej chwili chciał doda�c Tiril odwagi, ale natychmiast został odepchni
�ety przez niewidzialn � a sił�e.
Tak jest. Tiril musi by�c pierwsz � a z rodu Graben, która si�e tu pojawiła
stwierdził, kiedy Erling pomagał mu wsta�c z ziemi. Nic wi�ec dziwnego, �ze
jest tak ch�etnie witana. Erlingu. . . czy to z mojej strony tchórzostwo, �ze si�e o ni � a
tak �smiertelnie boj�e?
139

Oczywi�scie, �ze nie. Znacznie wi�ekszym tchórzostwem byłoby nie przejmowa
�c si�e jej losem w tej sytuacji. Ja sam jestem przera�zony. Móri, w co my�smy
si�e wdali?
Duchy powiedziały, �ze Tiril jest bezpieczna. A ja im ufam. Niekiedy stosuj
� a wprawdzie dosy�c drastyczne metody, ale całym sercem s � a po naszej stronie.
Spójrz, Tiril doszła do celu! Stoi i przygl � ada si�e kamieniom. Nauczyciel pokazuje
jak � a�s k�epk�e trawy. . . Och, dlaczego nie mo�zemy z nimi by�c? Erlingu, ssie mnie
w �zoł � adku!
Mnie równie�z szepn � ał przyjaciel. Jestem jak sparali�zowany i czuj�e
ból w całym ciele z obawy o los naszej małej, drogiej Tiril.
Nigdy jeszcze nie czuli si�e tacy bezradni i tacy. . . niepotrzebni.
To bardzo bolesne do�swiadczenie.

Rozdział 19
Dwaj ludzie kardynała von Grabena dobrali sobie do towarzystwa jeszcze
dwóch pozbawionych sumienia typów i pospiesznie opu�scili Sankt Gallen, by
uda�c si�e w po�scig za Tiril, Mórim i Erlingiem.
Trójka podró�znych rzucała si�e w oczy, wi�ec �scigaj � acy mieli stosunkowo łatwe
zadanie, przynajmniej z pocz � atku. Kobieta wysokiego rodu, podró�zuj � aca konno
z dwoma m�e�zczyznami, to niezbyt cz�esty widok. Zreszt � a jeden z m�e�zczyzn te�z do
pospolitych nie nale�zał, taki ciemny, z przenikliwym spojrzeniem czarnych oczu.
O drugim z m�e�zczyzn pytani ludzie mówili, �ze bardzo przystojny, o pi�eknych
rysach i władczy w obej�sciu.
Nie, czterech brodatych opryszków nie miało najmniejszych problemów z pod
� a�zaniem ich �sladem.
W Zurychu jednak zacz�eły si�e kłopoty. Tyle tam było gospód i zajazdów, tyle
dróg wychodziło z miasta w ró�znych kierunkach. Poza tym kardynał b � akn � ał
co�s, �ze troje podró�znych miało si�e jakoby uda�c do wielkiego zamku Der Graben
na północny wschód od Zurychu, w kantonie Sankt Gallen. Tak wiec �scigaj � acy
zmitr�e�zyli cały dzie�n w poszukiwaniu wła�sciwej drogi.
W ko�ncu trzeba było wraca�c do Zurychu i jeszcze raz próbowa�c odnale�z�c
wła�sciwy trop. Tamci bowiem skierowali si�e na północny zachód.
Co tam jest takiego, do licha?pytał swoich kamratów przywódca po�scigu,
który wcale nie był od swoich ludzi inteligentniejszy.
Poj�ecia nie mamodpowiedział jeden z kole�zków i wzruszył ramionami.
Nigdy tam nie byłem.
Ani jadodał inny.
Nie wiemzastanawiał si�e trzeci.Ale czy to nie jest droga na Bazylej
�e?
Co, do cholery, oni mieliby do roboty w Bazylei?warkn � ał szef.Kardynał
musi nam dobrze zapłaci�c za to bł � akanie si�e po górach w�sród głupkowatych
chłopów. Mimo wszystko zmierzali dalej w kierunku Bazylei. Kłócili si�e cz�esto
i rozje�zd�zali w�sciekli ka�zdy w swoj � a stron�e, wkrótce jednak znowu si�e zbierali,
czujnie obserwuj � ac nawzajem ka�zdy swój ruch. Byli pospolitymi przest�epca-
141

mi, których kardynał zdołał wyci � agn � a�c z wi�ezienia, bo oddawali mu nie zawsze
szlachetne przysługi, na przykład pomagali nieprzyjaciołom kardynała "znikn � a�c"
dyskretnie, ale skutecznie.
Nie przepadali za sob � a nawzajem.
Tym razem otrzymali paskudne zadanie, które wymagało wielkiej lojalno�sci
wobec kardynała. Stary lis był bardzo przebiegły, dobrze wiedział, �ze musz � a mu
by�c posłuszni, płacił im, ale dodatkowo nie szcz�edził pogró�zek, �ze mo�ze ich z powrotem
wpakowa�c za kratki. Oni za�s nie w � atpili, �ze kardynał ma do�s�c władzy, by
to zrobi�c, gdyby próbowali go okpi�c.
Ale ten po�scig wymagał od nich wi�ecej, ni�z byli w stanie znie�s�c.
Tymczasem jednak udało im si�e znale�z�c niedu�z � a wiosk�e, w której Tiril ze
swoimi towarzyszami dopiero co była.
Prze�sladowcy dowiedzieli si�e, �ze troje podró�znych wyruszyło do Zachodniego
Habsburga.
Spogl � adali po sobie. Habsburg? Piekło, szatani, to przecie�z gdzie�s koło Wiednia!
Nie, nie, tam to jest Hofburg. Rodzinne strony Habsburgów znajduj � a si�e tutaj.
Ach, tak! W takim razie sprawa jest jasna. Kobieta, któr � a �scigaj � a, ma jakoby
pochodzi�c z Habsburgów, z rodziny cesarskiej, nie wiedzieli, jakie dokładnie jest
to pokrewie�nstwo, lecz wszystko zdawało si�e �swiadczy�c, i�z zaczynaj � a jej nareszcie
depta�c po pi�etach.
W zamku Habichtsburg powiedziano im cho�c najpierw musieli zapewni�c,
i�z s � a wysłannikami kardynała�ze troje znamienitych go�sci opu�sciło okolic�e tego
samego ranka. Je�sli wi�ec posła�ncy kardynała si�e pospiesz � a, mog � a ich dogoni�c
jeszcze przed wieczorem. Tak, ale dok � ad si�e udali? Och, zamierzali przej�s�c na
drug � a stron�e doliny i wspi � a�c si�e na wzgórza, gdzie znajduj � a si�e ruiny twierdzy
o nazwie Graben.
Wi�ecej informacji prze�sladowcy nie potrzebowali. Okazuje si�e wi�ec, �ze istnieje
zamek Der Graben oraz ruiny zamku Graben.
To bardzo cenne wiadomo�sci, które b�edzie mo�zna przekaza�c kardynałowi.
Wszyscy czterej gotowi byli si�e zało�zy�c, �ze stary kozioł poj�ecia nie ma o istnieniu
ruin twierdzy Graben!
Nie czekali dłu�zej, ledwie zd � a�zyli powiedzie�c do widzenia zarz � adcy i jego
�zonie i pomkn�eli galopem w dół.
Tiril przygl � adała si�e Nauczycielowi, który pokazywał jej jak � a�s plam�e na trawie
pomi�edzy kamiennymi blokami.
Tak, ale nawet je�sli istnieje st � ad zej�scie pod ziemi�e do jakiej�s piwnicy czy
czego�s takiego, to przecie�z w �zaden sposób nie zdołam si�e tam dosta�c. Nie mam
nawet szpadla ani. . .
142

Posługuj si�e swoj � a mał � a główk � a, kochanie powiedział Nauczyciel.
Nie do kopania, oczywi�scie, lecz do my�slenia. I pami�etaj, �ze masz bardzo niewiele
czasu! My wszyscy wyczuwamy jedno zagro�zenie tutaj oraz drugie, które si�e
zbli�za. Potwornie niezdrowe miejsce, zapewniam ci�e.Wyno�scie si�e st � ad mo�zliwie
jak najszybciej!
Tiril rozgl � adała si�e gor � aczkowo wokół. Stwierdziła, ze ona sama stoi na niedu
�zym kamieniu, mniejszym ni�z wszystkie pozostałe.
Tak, tak, wła�snie ten skin � ał Nauczyciel.
Wahała si�e przez chwilk�e, po czym uj�eła kamie�n. Poruszał si�e swobodnie.
Oj j�ekn�eła Tiril.
Tiril, co si�e stało? zawołał Móri.
Zagł�ebienie w ziemi! Mo�zna powiedzie�c dziura! My�sl�e, �ze to. . . zej�scie
w dół.
Zastanów si�e dobrze, zanim co�s zrobisz!
Nie słuchaj ich! krzykn � ał Nauczyciel. Spiesz si�e, czas ucieka!
Stała bezradna mi�edzy jedn � a a drug � a grup � a, po chwili podniosła jeszcze jeden
kamie�n, który zasłaniał zej�scie.
Sło�nce schowało si�e ju�z za góry na horyzoncie, a po�sród głazów i ruin cicho
gwizdał wiatr. Wci � a�z narastał ten nieprzyjemny, makabryczny �swist, jakby
wszystkie złe duchy zebrały si�e tutaj, by na ni � a czeka�c.
Ukazał si�e bardzo w � aski i niedu�zy otwór w ziemi. Nic nie wskazywało, �ze
poni�zej mo�ze si�e znajdowa�c piwniczne sklepienie! Ale jaka�s piwnica z pewno�sci � a
musiała tam kiedy�s by�c.
Wsz�edzie le�zy tyle osypanej ziemi narzekała.Jak ja tu co�s znajd�e?
Staraj si�e w�slizgn � a�c i nie rób trudno�sciprzynaglał Nauczyciel.Jeste-
�smy tu po to, by ci pomaga�c i chroni�c ci�e.
Powoli i z wahaniem pu�sciła r�ek�e Nidhogga i wsun�eła jedn � a nog�e w otwór.
Pod ni � a rozległo si�e co�s jakby sapni�ecie, ale nie umiałaby powiedzie�c, czy to
osiadaj � aca ziemia, czy te�z jaka�s straszna podziemna istota, która si�e na ni � a czaiła.
Rzuciła ostatnie spojrzenie w stron�e Erlinga i Móriego, którzy napi�eci niczym
struny stali pod lasem. Tak strasznie daleko od niej!
Potem popatrzyła na Nauczyciela, który kiwał głow � a, i w�slizgn�eła si�e do otworu.
Na dole musiała przykucn � a�c, �zeby si�e zmie�sci�c.
Ciemno okropnie, nic nie widz�e!
Sama sobie zasłaniasz, głuptasiestrofował j � a Nauczyciel. Jego stłumiony
głos dochodził z bardzo daleka, za nim znajdował si�e cały �zywy �swiat.
Odsu�n si�e troch�e!
Próbowała w pozycji kucznej posuwa�c si�e naprzód, ale spódnica pl � atała jej nogi.
Upadła i kaszlała z ustami pełnymi piachu. Chc�e st � ad wyj�s�c, my�slała w panice,
oni nie mog � a tego ode mnie wymaga�c!
143

Czego mam szuka�c? my�slała oszołomiona. Mózg nie chciał by�c jej posłuszny,
nie pami�etała, po co tu przyszła. Ach, tak, prawda, to ci �spi � acy wielcy
mistrzowie.
Do diabła z nimi. Ich tu przecie�z i tak nie ma, chc�e wyj�s�c na gór�e!
Próbowała si�e odwróci�c, bo ta droga prowadziła donik � ad, a ona w ka�zdej
chwili mogła zosta�c przywalona ziemi � a, nieustannie si�e osypuj � ac � a, a poza tym
o co chodzi z tymi �spi � acymi wielkimi mistrzami? Okre�slenie brzmi groteskowo
i z pewno�sci � a nie ma nic wspólnego z t � a dziur � a w ziemi.
I wła�snie wtedy zobaczyła, �ze tu�z obok niej co�s le�zy.
Czaszka podzielona na dwoje. Połowa szkieletu, po prostu połowa człowieka.
"Zanim rycerz Bertram rozpłatał go na dwoje. . . "
Tiril wrzasn�eła jak szalona i zacz�eła si�e szamota�c, chc � ac zawróci�c i wydosta
�c si�e na powierzchni�e. Odeszła jednak do�s�c daleka od dziury, przez któr � a tu si�e
w�slizgn�eła, musiała si�e wi�ec ponownie odwróci�c, potykała si�e o kolejne cz�e�sci
szkieletu, pewnie pochodz � ace z drugiej połowy złego mnicha, szlochała przera-
�zona, starała si�e odczołga�c z okropnego miejsca, ale opl � atuj � aca kolana spódnica
powstrzymywała j � a, widziała �swiatło s � acz � ace si�e z innego niewielkiego otworu
pomi�edzy kamieniami. . .
Tu�z przed ni � a, na czym�s w rodzaju kamiennej ławki, le�zał jaki�s dziwny przedmiot.
To. . . ksi�ega?
Widziała kiedy�s podobn � a ksi � a�zk�e w Tiersteingram. Ta jednak była i grubsza,
i du�zo ci�e�zsza.
Ksi�ega nie mo�ze przetrwa�c w ziemi trzysta lat, przemkn�eło jej przez my�sl.
Rozpadnie si�e w proch i pył, gdy tylko jej dotkn�e.
Ale musz�e to zrobi�c. Teraz! Nigdy w �zyciu nie zgodz�e si�e wej�s�c jeszcze raz
do tego lochu!
Strumie�n �swiatła był cieniute�nki, ledwie widoczny, otwór, przez który wpadał
do �srodka, musiał by�c nie wi�ekszy od paznokcia. Ale wskazywał kierunek do
wyj�scia, tyle przynajmniej miała z niego po�zytku. Opanowała ch�e�c, by zacz � a�c
krzycze�c i jak najszybciej uciec st � ad w popłochu na �swie�ze powietrze. Tiril łkała,
zalewaj � ac si�e łzami, i szlochała ze strachu, r�ece jej si�e trz�esły tak, �ze ledwie mogła
uj � a�c ksi�eg�e.
Ta jednak okazała si�e potwornie ci�e�zka. Była z kamienia! Bardzo cienkie płytki
kamienne zostały zespolone niczym karty ksi � a�zki.
Nie było ich du�zo, ale wa�zyły swoje. Tiril wzi�eła cało�s�c pod pach�e i zacz�eła
pełzn � a�c z powrotem, podpieraj � ac si�e drug � a r�ek � a. Kamienne płyty wy�slizgiwały si�e
co chwila i musiała je poprawia�c.
Do wyj�scia nie miała wcale tak daleko, zaledwie drugie tyle co do zwłok mnicha,
ale musiała si�e przecisn � a�c tu�z-tu�z obok szkieletu i ten odcinek drogi zdawał
144

si�e nie mie�c ko�nca. Wci � a�z z trudem przełykała �slin�e, słyszała trzask łamanych ko-
�sci pod swoimi kolanami, krzyczała gło�sno, ale wytrwale pełzła naprzód, kieruj � ac
si�e w stron�e �swiatła. Zapłakana i rozszlochana.
Jak ty wygl � adaszrozległ si�e nagle skrzekliwy głos Nidhogga, rozbawiony,
ale i pełen czuło�sci. Tak jej si�e przynajmniej zdawało.Chod�z!
Nietrudno było j � a przekona�c, �ze ma biec na skraj lasu do Erlinga i Móriego.
Tiril nie była w stanie wykrztusi�c ani słowa, płakała tylko wci � a�z w szoku i oddała
im "ksi�eg�e".
To wi�ecej ni�z mo�zna wymaga�c od kobiety powiedział Nauczyciel.
Jest nam wstyd, �ze musieli�smy j � a pop�edza�c.
Móri osuszył jej twarz i oczy�scił ubranie. Dyskretnie usun � ał ko�sci dłoni, które
wczepiły si�e w fałdy jej sukni.
Włosy masz w strasznym staniepowiedział, próbuj � ac wytrz � asn � a�c z nich
ziemi�e. Potem wytarł jej nos. Tiril powoli odzyskiwała równowag�e.
Co ja takiego znalazłam? spytała Erlinga, trzymaj � acego w r�ekach kamienn
� a ksi�eg�e.
To bardzo interesuj � ace odparł. Te staro�swieckie litery do�s�c trudno
poj � a�c, ale, Tiril. . . My�sl�e, �ze znalazła�s, �spi � acych wielkich mistrzów!
Jednego na pewno wykrztusiła z trudem i opowiedziała o tym, jakiego
wstrz � asu doznała na widok rozpłatanego mnicha. Je�sli to nie on jest wielkim
mistrzem, to ju�z sama nie wiem, kogo szukamy.
Zeszli dró�zk � a kawałek w dół i znale�zli si�e w małym zagajniku, sk � ad nie było
wida�c upiornych ruin. Ich samych te�z nikt by tu nie zobaczył. Niedaleko, w dole,
widzieli mał � a kotlink�e i domy�slali si�e, �ze s � a bardzo blisko skalistego wzniesienia.
Tylko �ze teraz ni�zej ni�z poprzednio.
Podzi�ekowali swoim przyjaciołom duchom za nieocenion � a pomoc i obiecali,
�ze odt � ad b�ed � a ich wzywa�c znacznie cz�e�sciej.
Dlaczego zawsze mamy was woła�c jedynie w potrzebie?zastanawiał si�e
gło�sno Móri.Dlaczego nie pomy�sle�c o jakim�s wspaniałym przyj�eciu w Theresenhof?
Wszyscy uznali, �ze to �swietny pomysł. Tiril i Erling równie�z, cho�c Tiril niepewnie
pomy�slała o menu. Bo co wła�sciwie jadaj � a duchy?
Na koniec wy�sciskała Zwierz�e, przytuliła policzek do jego głowy i powiedziała
cicho: "Dzi�ekuj�e ci, mój przyjacielu. Cz�esto o tobie my�sl�e".
Wkrótce duchy znikn�eły i nagle ludzie poczuli si�e bardzo samotni w ciemnym
lesie.
Wiecie co? rzekł Erling nieoczekiwanie dla samego siebie. Ja ich
lubi�e!
Oczywi�scie odparł Móri spokojnie.
No jasne potwierdziła Tiril z naciskiem.
145

Ale teraz nie mog�e ju�z dłu�zej tłumi�c ciekawo�sci o�swiadczył Móri.
Chod�zcie, rzu�cmy chocia�z okiem na te tablice, zanim si�e całkiem �sciemni. Potem
szybko st � ad zmykamy!
Wyszli na skaln � a półk�e, gdzie było troch�e wi�ecej �swiatła. Wszyscy pochylili
si�e nad "ksi�eg � a".
Zaczynamy od górnej zaproponował Erling. Patrzcie! Patrzcie na
rysunek!
Wszyscy widzieli wyra�znie. Znak sło�nca z lekko falistymi promieniami. Ta
płyta le�zała na samym wierzchu i została chyba troch�e nadgryziona z�ebem czasu,
ale mogli bez trudu odczyta�c do�s�c niewyra�zne pismo.
Uff, to okropnie stare westchn�eła Tiril.
Powinienem sobie z tym poradzi�c rzekł Erling. Jestem przyzwyczajony
do starych hanzeatyckich dokumentów. To ten sam styl. Zaraz zobaczymy. . .
Mój Bo�ze, po francusku! Dlaczego akurat ten j�ezyk, który znam najsłabiej?
Dziwne, ja te�z nie pojmuj�e, sk � ad si�e tu wzi � ał napis po francusku westchn
�eła Tiril zmartwiona.
No có�z, znajdujemy si�e przecie�z w zwi � azku szwajcarskim, a to tereny trójj
�ezyczne. W Szwajcarii mówi si�e po niemiecku, po francusku lub po włosku. No
i wła�snie jeste�smy bardzo blisko francuskoj�ezycznych kantonów.
To wygl � ada beznadziejnie mrukn�eła Tiril. Czy�zby�smy mieli do czynienia
z jak � a�s organizacj � a obejmuj � ac � a cały �swiat?
Mo�ze nie cały �swiat odparł Móri. Ale przecie�z, od dawna wiedzieli-
�smy, �ze jest w to zamieszanych wiele krajów. No, co tam odcyfrowałe�s, Erlingu?
Erling sylabizował:
"Les Grand. . . Ma. . . res. . . " To ostatnie, to z pewno�sci � a ma by�c "Maitres",
potem brak rodzajnika i nast�epuje słowo "Ordre", znowu co�s wypadło, a wszystko
ko�nczy si�e pompatycznie: "Soleil Sainte". Tak, w swobodnym przekładzie powinno
to chyba brzmie�c: "Wielcy Mistrzowie Zakonu �Swi�etego Sło�nca". Tiril, ty
naprawd�e odnalazła�s "�spi � acych wielkich mistrzów". Te tablice opowiadaj � a chyba
o nich.
Tiril rozpromieniła si�e, jakby sama była �swi�etym sło�ncem.
Ale pod spodem jest co�s jeszcze wskazał Móri.
No, masz racj�e. Zobaczmy, co to. Jakie�s takie małe i znowu po francusku
narzekał Erling.
Tłumacz od razu, je�sli mo�zesz poprosiła Tiril.
Spróbuj�e.
Erling mozolnie sylabizował napis. Wielu liter brakowało, w ko�ncu jednak
zdołał uchwyci�c sens.
Tu jest napisane: "Mistrzowie nowego czasu".
Nowego czasu j�ekn�eła Tiril rozczarowana. Nie było ich chyba zbyt
wielu.
146

Zobaczymy. Trzeba odwróci�c kamie�n.
W milczeniu przygl � adali si�e kolejnej płytce.
Oj szepn�eli jednocze�snie Tiril i Móri. Kiedy dwoje ludzi �zyje ze sob � a
przez wiele lat, ucz � a si�e podobnych reakcji, które wyra�zaj � a w ten sam sposób.
"ORDOGNO ZŁY Z LEON" czytał Erling. "Wielki Mistrz A.D.
953-960. Obro�nca kamienia Ordogno".
Mamy zatem "Stain Ordogno" powiedział Móri.Co tam jest dalej?
Brak nam teraz czasu, by studiowa�c wszystko dokładnie, ale o tym draniu
to chciałbym si�e dowiedzie�c czego�s wi�ecejsykn � ał Erling.Tylko �ze mój
francuski nie jest za dobry. Napisano tu mniej wi�ecej co�s w tym rodzaju "Pierwszy,
który obj � ał Zakon �Swi�etego Sło�nca po tym, jak spoczywał on przez wiele
wieków w spokoju. Ordogno Zły wiedział wszystko o starym zakonie z Rzymu
i wyrył wszystko, co mu było wiadome, na tak zwanym kamieniu Ordogno".
Dzi�ekuj�e ciszepn � ał Móri. Czytaj dalej!
"Ale zapis na tym kamieniu znany jest tylko wielkim mistrzom. I tak�ze to,
gdzie si�e kamie�n znajduje".
Znakomicie!zawołała Tiril. Dalej!
Nie, dalej ju�z nic nie ma.
No to nast�epna tablica!
Erling odwrócił płyt�e. Nie, tablica jest potłuczona, tekst rozbity, całkiem si�e
zatarł.
Jaka szkoda szepn � ał Móri. A mo�ze kolejne. . .
Móri odwrócił jeszcze jedn � a tablic�e, z tym samym, niestety, skutkiem. Ale
pó�zniej znowu natrafili na jako tako czytelny tekst i nadzieja powróciła.
"ROBERT LE DIABLE, KSI � AZ � E NORMANDII, Wielki Mistrz A.D.
1020-1035". Nie, to przecie�z historyczna posta�c. Robert Diabeł zwany te�z Szczodrym
lub Wspaniałym, czy�z to nie on był ojcem Rolfa Piechura?
Nie, nie ojcem, był jego krewnym, a poza tym ojcem Wilhelma Zdobywcy
wyja�sniła Tiril.Rzeczywi�scie �zelazny człowiek. Pomordował swoich zbuntowanych
wasali, nikomu nie przepu�scił. Co tam o nim mamy?
Nic. Wszystko zatarte. Okazuje si�e, �ze zale�zy, z jakiego gatunku kamienia
została zrobiona płyta. Na granicie zachowało si�e wspaniale, ale wapie�n jest
kiepskim materiałem.
Popatrzmy na nast�epn � a tablic�e!
Czy mamy jeszcze na to czas? zapytał Móri niespokojnie.
Zostało ich jeszcze tylko par�ezapewnił Erling."DROGO Z NEAPOLU.
1040-1051". O nim napisano niewiele. Tylko to, �ze był słaby. Chcieli pewnie
przez to powiedzie�c, �ze był sympatycznym człowiekiem, bo wydaje mi si�e, �ze
w to wszystko zamieszane jest wiele zła i wszelkiego diabelstwa. Potem znowu
mamy płyt�e z wapienia, ta rozsypuje mi si�e pod palcami. No, a nast�epna. . . O,
spójrzcie!
147

Ha! wykrzykn�eła Tiril z triumfem. Tutaj mamy dziadka z Tierstein!
No, rzeczywi�scie!ucieszył si�e Móri. Erlingu, czytaj!
Sam dałby�s sobie z tym rad�e równie dobrze jak ja, poniewa�z teraz zaniechali
francuskiego i przeszli na niemiecki. W ka�zdym razie napisano tutaj, co
nast�epuje: "GILBERT, HRABIA Z TIERSTEIN, 1080-1096".
To musi by�c ten starszy, ojciec, który fragmenty klucza podzielił pomi�edzy
trzech synów.
� Swietniemrukn�eła Tiril.Tak. To on, bo na nast�epnej płycie mowa jest
o synu. O naszym znajomym, potwornym hrabim von Tierstein, którego mieli�smy
przyjemno�s�c spotka�c w Tiveden. Kiedy on �zył?
Kiedy �zył, nie wiem. Ale był Wielkim Mistrzem Zakonu �Swi�etego Sło�nca
od 1097 do 1140.
To bardzo długo stwierdził Móri. I obaj z ojcem posiadali ksi�eg�e
o kamieniu Ordogno. Ale w tym mniej wi�ecej okresie wiedza o kamieniu musiała
zagin � a�c, bo pó�zniej ju�z nic o tym nie słycha�c. Do naszych czasów zachowały si�e
jedynie wzmianki w legendach.
Masz racj�epotwierdził Erling. Odwrócił kolejn � a płyt�e.Ech, dlaczego
oni ryli w wapieniu? Tu po prostu nic si�e nie da odcyfrowa�c! Ale zaraz, zaraz,
widz�e co�s bardziej czytelnego, chocia�z te�z na wapieniu. Popatrzmy. . . Niech to
licho! Tym razem znowu po włosku, a tego j�ezyka nie znam ani troch�e.
Ja my�slałem, �ze potrafisz wszystkorzekł Móri.
Dzi�ekuj�e za zaufanie, ale, jak widzisz, niestety nie. Chocia�z co nieco mog�e
i z tego zrozumie�c. Słuchajcie: "GUILELMO ZŁY Z NEAPOLU, 1158-1166".
Okropnie du�zo było tych ró�znych złych. Wiecie, co�s nie bardzo mi si�e ta sekta
podoba.
Mnie si�e nigdy nie podobałastwierdził Móri.Co tam napisano o tym
Guilelmo Złym? Guilelmo to imi�e, znaczy tyle samo co Wilhelm.
Nie rozumiem ani słowa musiał przyzna�c Erling. Przestudiujemy
wszystko bardzo dokładnie po powrocie do Theresenhof.
Nast�epne płyty były przewa�znie całkiem nieczytelne i na koniec trafili na wyra
�zniejszy zapis "PEDRO OKRUTNY Z KASTYLII, 1355-1360".
No to znowu jeste�smy w Hiszpaniirzekł Erling.Trzymamy si�e południowych
i zachodnich obszarów Europy, to wida�c wyra�znie. To, �ze Tierstein na
jaki�s czas osiedlił si�e w Szwecji, jest całkowitym przypadkiem.
Naprawd�e? Nie byłabym taka pewna zaoponowała Tiril. Oni tam
czego�s szukali, nie zapominaj o tym!
Szukali "morza, które nie istnieje", tak, masz racj�e.
Dobrze, i co oznacza dalsza cz�e�s�c napisu? zapytał Móri.
Poj�ecia nie mamodpad Erling.Zobaczymy, mo�ze odnajdziemy jaki�s
trop. Kto nast�epuje po Pedro Okrutnym? Iwan Gro�zny?
Nie �zartuj sobieroze�smiała si�e Tiril.Ale chyba nie bardzo si�e myliłe�s.
148

Aha, "CARLOS ZŁY Z NAVARRY"! Znowu zły. "1360-1387". Wrócili
�smy do Hiszpanii, ale przeskok jest du�zy, bo płyty z wapienia si�e rozpadaj � a.
Szkoda, szkoda! A tutaj? Znowu co�s czytelnego. Granit. Błogosławiony granit!
Oj!
Erling zesztywniał, w mdłym �swietle wieczoru wida�c było, �ze blednie. Tamci
patrzyli na niego nie pojmuj � ac, o co chodzi. Potem Tiril odczytała napis:
"TOMAS DE TORQUEMADA, 1450-1498". Co w nim było wyj � atkowego?
Nigdy nie słyszeli�scie tego nazwiska?
Nie.
Ciarki przechodz � a mi po plecach powiedział Erling. Tomas de Torquemada
był najokrutniejszym człowiekiem na �swiecie w czasach inkwizycji. To
dominikanin wyznaczony przez papie�za na wielkiego inkwizytora Hiszpanii. Bezlito
�snie prze�sladował odmiennie my�sl � acych. Nikt nie wie, ile tysi�ecy ludzi posłał
na stos lub kazał zgładzi�c za pomoc � a diabelsko wymy�slnych tortur. A wszystko
na chwał�e Boga.
Okropnemrukn�eła Tiril. Kto go zast � apił?
Spojrzała na ostatni � a ju�z płyt�e.
Jego własny ucze�nodparł Erling.Popatrz, tutaj jest napisane: "Ucze�n
Torquemady, dominikanin, WILFRED VON GRABEN"!
Oto go mamy! "I wraz z nim niniejsza ksi�ega o �spi � acych wielkich mistrzach
została pochowana".
Z tych kamiennych płyt mo�zemy si�e dowiedzie�c jeszcze bardzo du�zo
stwierdził Erling. Ale teraz ju�z zmierzcha. Lepiej zróbmy to w domu, w Theresenhof.
Zbierajmy si�e st � ad, to podejrzane miejsce!
Ale jak zdołamy przetransportowa�c kamienn � a ksi�eg�e?
To był rzeczywi�scie problem. Ksi�ega wa�zyła sporo, była przy tym niepor�eczna,
a w dodatku niesłychanie wra�zliwa na wstrz � asy, a nale�zało j � a chroni�c przed
dalszymi uszkodzeniami, dopóki tre�s�c nie zostanie mo�zliwie jak najdokładniej
rozszyfrowana.
Erling rozstrzygn � ał spraw�e.
Wło�z�e ksi�eg�e do mojego plecaka. B�edzie mi ci�e�zko, ale to najlepszy sposób.
Móri ofiarował si�e, �ze poniesie plecak, Erling jednak upierał si�e, �ze da rad�e
sam. Starannie uło�zył pakunek na grzbiecie, a rzemienie plecaka skrzy�zował na
piersiach.
No! Jeste�smy gotowi opu�sci�c te okropne skały powiedziała Tiril zadowolona.
To cudowne uczucie!
Ledwie zeszli �scie�zk � a kawałek w dół, gdy Móri przystan � ał.
Otrzymałem ostrze�zenierzekł zaniepokojony.
Nie, prosz�e, ju�z nic wi�ecej wyszeptała Tiril.
149

A nie pami�etasz, �ze ju�z w drodze pod gór�e wyczuwałem jakie�s zagro�zenie
za nami? I Nauczyciel równie�z ostrzegał przed czym�s podobnym.
Tak. Tylko �ze teraz ja ju�z nie mam sił na nic wi�ecej. Chc�e wraca�c do domu,
do dzieci. I zapomnie�c o tych okropnych chwilach pod ziemi � a. . .
Nie zd � a�zyła doko�nczy�c zdania, bowiem rzuciło si�e na nich czterech m�e�zczyzn
o ponurym wygl � adzie.
Kobiet�e bra�c �zywcem!krzyczał jeden z napastników.
Nie, nie! wrzeszczała Tiril i wyrywała si�e rozpaczliwie dwóm opryszkom,
którzy chcieli j � a zwi � aza�c rzemieniami. Kl�eli siarczy�scie, bo Tiril kopała ich
i tłukła pi�e�sciami, ale niewiele mogła poradzi�c i w chwil�e pó�zniej le�zała na ziemi
ze zwi � azanymi r�ekami i nogami, całkiem bezradna. Nie zdaj � ac sobie sprawy
z tego, co robi, Tiril nieustannie wzywała Nidhogga i pozostałych.
Jeden z napastników przerzucił j � a sobie przez rami�e i zbiegł �scie�zk � a w dół.
Drugi został, by pomaga�c kompanom.
Tiril zd � a�zyła odwróci�c głow�e i zobaczyła swego m�e�za oraz przyjaciela zajadle
broni � acych si�e przed rzezimieszkami.
Nie! Zostawcie ich! krzykn�eła, ale jej �załosne nawoływania nie były
w stanie zapobiec temu, co działo si�e przed jej oczyma.Duchy! Na pomoc!
Widziała, �ze Erling został rzucony na kraw�ed�z skały i jeden z napastników
pot�e�znym kopniakiem zepchn � ał go w dół. Plecak z bardzo ci�e�zk � a zawarto�sci � a
nieuchronnie �sci � agał go w przepa�s�c.
Równie �zle było z Mórim. W ostatniej chwili, zanim została zniesiona ni�zej,
Tiril zobaczyła, �ze jej ukochanego m�e�za przeszył miecz. Wykrzykiwała pod adresem
prze�sladowców jakie�s słowa i przekle�nstwa bez zwi � azku.
Zobaczyła jeszcze, jak Móri kuli si�e pod wpływem niezno�snego bólu, po czym
wszystko znikn�eło jej z oczu.
O, nie, nie! krzyczała. Nie, nie!
Stul pysk, babo przekl�eta warkn � ał m�e�zczyzna, który j � a niósł, ale w odpowiedzi
dostał od niej w�sciekłego kuksa�nca.
Udr�eczona, szeptem gor � aco prosiła:
Duchy Móriego! Pomó�zcie nam, zwracam si�e do was raz jeszcze! Wró�ccie
do nas! Ratujcie Móriego, ja sobie jako�s poradz�e sama. Błagam was wszystkich,
ratujcie go! I Erlinga! On sobie na to nie zasłu�zył. Ratujcie ich! Ratujcie! Oni nie
mog � a umrze�c! Nie z powodu tych ponurych n�edzników, dlaczego dobrzy ludzie
maj � a gin � a�c z r � ak opryszków? Czy to sprawiedliwe? Co �swiat b�edzie miał z tych
drani? Tak bym chciała odzyska�c moich najdro�zszych przyjaciół!
M�e�zczyzna, który j � a niósł, do�s�c miał ju�z jej nieustannych uderze�n i kuksa�nców.
Z w�sciekło�sci � a rzucił j � a teraz na ziemi�e i zacz � ał bi�c pi�e�sciami, gdzie popadło.
Tłukł po plecach, po piersiach i po głowie, dopóki nie straciła �swiadomo�sci.
150

Móri, Móri, to była jej ostatnia my�sl.
Móri czuł, �ze otacza go jaka�s czerwona mgła. Zdawało mu si�e, �ze napastnicy
porzucili go pod drzewami, a ciało przykryli gał�eziami i chrustem.
Umieram, pomy�slał. Kochani pomocnicy, nie opuszczajcie mnie! Nie mog�e teraz
zostawi�c moich najbli�zszych na łasce losu. Tiril mnie potrzebuje, oni j � a uprowadzili,
odebrali mi �swiatło mego �zycia. Ona potrzebuje pomocy. I Erling te�z.
Został zrzucony ze skały. Wierny stary Erling, nie, nie znios�e tej my�sli. Pomó�zcie
nam wszystkim!
Szumiało i dudniło mu w uszach, niczego ju�z wła�sciwie nie odczuwał, wszystko
było ciemnoczerwone, czarnoczerwone, ale ból, który go na chwil�e przeszył,
rozpłyn � ał si�e pó�zniej i nie powracał, pewnie ju�z wi�ecej si�e nie pojawi. Sk � ad�s z daleka
dochodził do niego poprzez szum i dudnienie gł�eboki, głuchy �spiew chóru
umarłych czarnoksi�e�zników, którzy czekali na niego, przyjmowali go tym smutnym
�spiewem do swego grona, a on płyn � ał ku nim przyzywany rzewnymi tonami
pie�sni.
Tiril, Tiril, moja ukochana! Dolg, mój pierworodny synu, który za mój szalony
post�epek w ko�sciele w Holar musiałe�s przyj � a�c cz�e�s�c ci � a�z � acego na mnie przekle�nstwa.
To moja wina, �ze ty. . .
Mała Taran o �zywych szelmowskich oczach i Villemann, moje ukochane dzieci,
czy nie zobacz�e was ju�z nigdy wi�ecej?
Ciemnoczerwony mrok zrobił si�e czarny, �spiew chóru narastał tak, �ze b�ebenki
w uszach groziły pop�ekaniem.
Potem nast � apiła wielka cisza, a zaci�sni�eta pi�e�s�c Móriego rozwarła si�e. Na bezwładnej
dłoni le�zał p�eczek zmi�etego mchu brunatnego koloru. To był te�z kolor
Móriego.
Móri brunatny niczym torf. Móri duch czarnoksi�e�znika.
Wzgórze z ruinami twierdzy Graben trwało spokojne w ciszy ko�ncz � acego si�e
dnia.
"Jak morze wzburzone,
Gdy wicher nadci � aga
Jak szum fali sun � acej
Słyszałem westchnienie,
Przeczucie dnia
Po�sród Hadesowej nocy,
Stłumione, tajemne
I pełne zdumienia".1
1Fragment czwartej cz�e�sci poematu Gustafa Fr�dinga "Sny w Hadesie".

Rozdział 20
Dolg, gwałtownie obudzony, usiadł na łó�zku.
Najpierw trwał bez ruchu, przera�zony, jakby nasłuchiwał. Ale jedyne, co do
niego docierało, to równy oddech �spi � acego w pokoju obok Villemanna i skrzypienie
łó�zka, kiedy mała Taran przewracała si�e na drugi bok.
Dolg zsun � ał si�e na podłog�e i boso poszedł przez pokoje do sypialni babci
Theresy.
Babciu! Babciu, musisz si�e obudzi�cwyszeptał. Theresa usiadła i patrzyła
przed siebie zaspana. Zapaliła �swiec�e i wtedy zobaczyła stoj � acego przy łó�zku
wnuka.
Ale zobaczyła te�z co�s jeszcze. W drzwiach stał ogromny, czarny den.
Theresa gł�eboko wci � agn�eła powietrze.Wiele czasu min�eło, odk � ad po raz ostatni
widziała dziwnego towarzysza Dolga, i nigdy te�z jego posta�c nie rysowała si�e
tak wyra�znie jak teraz.
Bli�zniaki, pomy�slała ogarni�eta trwog � a. Gdzie s � a bli�zniaki? Czy co�s im si�e
stało?
Co si�e dzieje, Dolg? spytała tak spokojnie, jak tylko potrafiła.
W kilkana�scie minut pó�zniej do sypialni babci wpadły te�z bli�zniaki i zdumione
patrzyły na starszego brata. Tymczasem Dolg i Theresa zd � a�zyli porozmawia�c
i wiedzieli ju�z, co trzeba robi�c.
Dlaczego Dolg tutaj jest?zapytała Taran i w�slizgn�eła si�e do łó�zka babci.
Theresa uroczy�scie uj�eła r�ece dziewczynki. W jej oczach pojawiły si�e łzy.
Taran i Villemann. . . moje dzieci, co�s złego stało si�e z wasz � a mam � a i z tat
� a. Dolg si�e o tym dowiedział, ale nie we �snie, nie spał wtedy. Wezwał go jego
duch opieku�nczy. I teraz Dolg b�edzie musiał i�s�c i spełni�c swoje pierwsze zadanie.
Prawdopodobnie on jest jedynym, który mo�ze pomóc rodzicom, a przynajmniej
jednemu z nich.
Jak to? Co si�e stało mamie i tatusiowi, i wujkowi Erlingowi, och, dlaczego
ja nie mog�e spełni�c �zadnego tajemniczego zadania? pytał Villemann jednym
tchem.
Nie wiemy, co si�e stało z naszymi ukochanymi, ale wygl � ada na to, �ze
152

najbardziej poszkodowany jest tatu�s. Dolg mówi, i�z jego wielki czarny opiekun
otrzymał wiadomo�s�c od towarzyszy Móriego, �ze sprawa jest okropnie pilna.
A wuj Erling?zapytała Taran. Czy on nic nie mo�ze zrobi�c?
Odpowiedział Dolg:
Zdaje si�e, �ze z nim te�z nie jest najlepiej. Nie wiem, co si�e stało, ale najpierw
mam spróbowa�c pomóc tacie.
A co z mam � a?zapytała Taran; broda jej dr�zała.
Te�z niedobrze, ale najwyra�zniej z mam � a nie ma a�z takiego po�spiechu. Musz
�e si�e teraz zbiera�c, powinienem si�e ubra�c i czym pr�edzej rusza�c w drog�e!
Theresa zsun�eła stopy na podłog�e.
Przygotuj�e ci co�s do jedzenia.
Dolg!zawołał Villemann za odchodz � acym do swego pokoju bratem.
Czy to jest to twoje wielkie zadanie?
Nie, nie, to co�s ekstra. Przyszło całkiem niespodziewanie.Zatrzymał si�e
w drzwiach. Chocia�z mo�ze nie tak całkiem. Zdaje mi si�e, �ze cie�n przeczuwał,
i�z to nadejdzie.
Sk � ad ty to wiesz?
Ogniki powiedział Dolg w zamy�sleniu. Przez całe �zycie wiedziałem,
�ze wołania karłów kiedy�s mnie wezw � a. Ale w ostatnich latach pojawiły si�e
równie�z ogniki.
R�ece Theresy mechanicznie przygotowywały jedzenie na drog�e dla chłopca.
I dla Nera, bo przynajmniej tyle poczucia bezpiecze�nstwa Dolg powinien mie�c,
wiedzie�c, �ze ma przy sobie swego najlepszego przyjaciela. Nieobecna my�slami
przygotowywała skromny posiłek, najprostszy z mo�zliwych, bo czas naglił.
Wszystkie jej uczucia i my�sli były jednak gdzie indziej.
Nie powtórzyła bli�zniakom wszystkiego, co Dolg jej powiedział: � Ze ich ojciec
przekroczył ju�z granic�e krainy zimnych cieni, ale �ze s � a jeszcze dwa elementy, które
pozwalaj � a mie�c odrobin�e nadziei. Przede wszystkim jego pomocnicy przy nim
czuwaj � a, by nie pogr � a�zył si�e w najgł�ebszym mroku � Smierci, a po drugie on jako
czarnoksi�e�znik ju�z kiedy�s odwa�zył si�e wej�s�c na terytorium � Smierci, jest wi�ec teraz
odporniejszy ni�z zwyczajni ludzie. Dlatego te�z towarzysz � ace mu duchy mog � a
go przez jaki�s czas zatrzyma�c. Ale nie długo.
Wszystko zale�zy teraz od Dolga. Jest jedynym, który potrafi przeci � agn � a�c ojca
ponownie na stron�e �zywych.
Ale wszystko musi si�e ze sob � a zgadza�c, wszystko powinno si�e dokona�c jednocze
�snie. Czas stanowił czynnik najwa�zniejszy, a zarazem najmniej pewny. Drugim
takim czynnikiem było to, czy Dolg zdoła wykona�c swoje zadanie.
Ogniki.
153

Teraz one wkraczaj � a na aren�e.
Wjaki�s czas pó�zniej Theresa u�sciskała Dolga i �zyczyła mu powodzenia. Przewiesiła
chłopcu tornister przez rami�e i wygładziła kurtk�e, zdziwiona, jak bardzo
ten dwunastolatek ostatnio wydoro�slał. Jego błyszcz � ace czarne oczy patrzyły na
ni � a powa�znie i ze spokojem.
Dolg Lanjelin Matthias.
Troch�e Islandczyk. Troch�e Habsburg. I jeszcze co�s wi�ecej.
Najwa�zniejsze było jednak to co�s nie znane, co nosił w sobie, a czego nikt nie
pojmował. Nie było na tym �swiecie nikogo takiego jak Dolg.
Obok niego stał Nero. Theresa pochyliła si�e i szepn�eła psu do ucha:
Opiekuj si�e dobrze swoim panem, Nero! Zadbaj, �zeby wrócił do domu!
Nero stał bardzo spokojnie, przej�ety atmosfer � a chwili.
Po czym w szarym brzasku ruszyli obaj przed siebie w stron�e głównej drogi.
Theresa długo stała i patrzyła w �slad za nimi, a potem poszła do kapliczki, by
modli�c si�e w intencji wszystkich swoich ukochanych.

Rozdział 21
Du�zy cie�n posuwał si�e przed Dolgiem i Nerem, by wskazywa�c drog�e. Sam
chłopiec nie bardzo wiedział, co wła�sciwie ma robi�c.
Kiedy doszli do ostatniego zagajnika przed główn � a drog � a, niemal spod stóp
Dolga wyskoczyły dwie niedu�ze istoty. Nero witał przybyłych rado�snie, natomiast
Dolg patrzył na nich zmartwiony.
Taran i Villemann, co wy tu robicie z tymi w�ezełkami i kosturami, jakby-
�scie si�e wybierali w dalek � a drog�e?
Idziemy, �zeby si�e tob � a opiekowa�c! zawołała Taran szczerze i bez �sladu
wyrzutów sumienia.
Ale nie mo�zecie tego zrobi�c! Macie zaledwie po dziesi�e�c lat i nie wolno
wam samym wychodzi�c poza obr�eb dworu.
Zostawili�smy babci list, wi�ec nie b�edzie si�e o nas niepokoi�c zapewniał
Villemann.
O, to bardzo pocieszaj � ace odpowiedział Dolg sarkastycznie. Ale
ona musi przecie�z kogo�s mie�c przy sobie, chyba to rozumiecie! Nie mo�ze utraci�c
wszystkich!
No pewnie, ale ma pokojówki i słu�z � ace, i zarz � adc�e, i parobków, i. . .
I własn � a rodzin�eprzerwał mu Dolg spokojnie.Nie wolno wam zrobi�c
babci czego�s takiego. Pomin � awszy ju�z, �ze b�edziecie mi tylko zawad � a.
W oczach bli�zniaków pojawiły si�e łzy.
Ale my te�z chcemy ratowa�c mam�e i tat�e �zalił si�e Villemann.
Tak, my te�z chcemypoparła go Taran.My�slisz, �ze tylko ty chciałby�s
prze�zywa�c zabawne przygody?
Absolutnie nie przypuszczam, �ze to b�edzie zabawna przygodaodpowiedział
Dolg.Ale ja zostałem do tego wybrany, a wy nie. Mogłoby si�e to dla was
bardzo �zle sko�nczy�c.
W jaki sposób?dopytywała si�e Taran.
Tego nie wiem.
Taran odwróciła si�e i zacz�eła prosi�c wielkiego towarzysza Dolga. Wbiła w niego
swoje najbardziej niewinne i uwodzicielskie spojrzenie.
155

Wujku Cieniu prosiła. Czy Villemann i ja nie mogliby�smy z wami
pój�s�c na ratunek tacie i mamie?
Dolg popatrzył na cienia przepraszaj � aco:
Poj�ecia nie mam, co z nimi zrobi�c. Czy powinienem ich odprowadzi�c do
domu? Mamy na to czas?
Cie�n trwał przez chwil�e w bezruchu. Widzieli wyra�znie kontury jego postaci,
widzieli długi mnisi habit z kapturem, ramiona, r�ece. Wszystko było czarne
i jakby troch�e rozmazane.
Wko�ncu wykonał chwiejny gest r�ek � a, jakby wskazywał dzieciom drog�eze
sob � a.
Dzi�ekuj�e, och, dzi�ekuj�e, wujku Cieniu, nigdy ci tego nie zapomn�eszczebiotała
Taran i rzuciwszy Dolgowi triumfuj � ace spojrzenie ruszyła w drog�e za Villemannem
tu�z przy powiewaj � acej opo�nczy cienia.
Dolg westchn � ał zrezygnowany.
Wybacz nam, babciu szepn � ał. Ty wiesz, jaka jest Taran, kiedy sobie
co�s wbije do głowy.
Ale on widział wi�ecej ni�z jego rodze�nstwo. Zobaczył dwie nowe, podobne do
elfów postaci, które si�e do nich przył � aczyły i szły teraz po bokach cienia. Jedna
kobieca i jedna m�eska. Były bardzo pi�ekne i bardzo delikatne duchy opieku�ncze
Taran i Villemanna.
Bardzo si�e ucieszył, �ze id � a z nimi.
Najgorsze, �ze nie mógł si�e zło�sci�c na swoje małe rodze�nstwo. Rozumiał ich
znakomicie, na ich miejscu zrobiłby dokładnie to samo.
A poza tym naprawd�e bardzo ich kochał. Tego pozbawionego złych cech Villemanna,
który zdawał si�e nie zna�c granic, jakie natura postawiła człowiekowi,
który �zył w ogromnym tempie, jakby go wci � a�z poganiała jaka�s kometa z wielkim
ogonem, zawsze szczerze, szeroko u�smiechni�ety, z otwartymi szeroko oczyma
płon � acymi entuzjazmem. I Taran. . . Dolg musiał si�e u�smiechn � a�c sam do siebie
nawet w tej tak strasznej sytuacji. T�e dziewczynk�e najlepiej opisywały słowa
takie, jak �zywiołowo�s�c, szczebiot, wdzi�ek. Jej ufne, niewinne oczy wszystkich
potrafiły wprowadzi�c w bł � ad. Dokładnie wiedziała, jak zawróci�c dorosłym w głowach,
by spełniali jej �zyczenia, ale kiedy ju�z otrzymała to, czego pragn�eła, dzi�ekowała
słodka i kochaj � aca tak, �ze wprost trudno to wypowiedzie�c. Zreszt � a oboje,
i Taran, i Villemann, mieli gor � ace serca, Dolg nigdy nie widział, by popełnili co�s
złego, szale�nstwa, owszem, ale nigdy złe uczynki.
Sło�nce czaiło si�e jeszcze za szczytami austriackich Alp, a dzieci i ich przyjaciele
w�edrowali w stron�e głównej drogi. Doł � aczyła do nich jeszcze jedna istota:
duch opieku�nczy Dolga, wysoka kobieta o blond włosach.
Ku wielkiemu zdumienia Dolga duchy kierowały ich ku wschodowi, cho�c pami
�etał przecie�z, �ze rodzice i wuj Erling wyjechali na zachód.
156

Dolg jednak nie protestował, ufnie pod � a�zał za swoim cieniem. Nero tym razem
zaniechał biegania od jednego skraju drogi do drugiego, szedł bardzo spokojnie,
starał si�e hamowa�c tempo i i�s�c "przy nodze". Dolg był zaskoczony i pełen uznania.
Ptactwo zaczynało si�e budzi�c w zaro�slach nad rzek � a, ciche stadka małych ptaków
przelatywały nad głowami w�edrowców, ale wci � a�z jeszcze ranek był raczej
mroczny ni�z jasny. Blado�s�c ksi�e�zyca wskazywała, �ze nadchodzi dzie�n. Bli�zniaki
szczebiotały zachwycone t � a przygod � a o zakazanej porze doby.
Dolg czuł ci�e�zar w sercu. Skoro jego ojciec, pot�e�zny czarnoksi�e�znik, znalazł
si�e w kłopotach, to co mo�ze zrobi�c taki młody chłopiec jak on?
Dotkn � ał swojej opieku�nczej runy, któr � a nosił na szyi. Dostał j � a od ojca. Bli�zniaki
te�z miały podobne.
Dolg zapytał teraz rodze�nstwo, czy maj � a runy przy sobie. Oboje bez słowa
wyci � agn�eli je spod koszul i pokazali mu z przej�eciem.
Uspokojony skin � ał głow � a.
Szli dalej w milczeniu.
Czy tylko on to dostrzegał? Czy naprawd�e czuło si�e pełne napi�ecia oczekiwanie
i szczer � a nadziej�e w niebieskich przestworzach ponad nim i na całej ziemi?
"I na oblicze
Chwilami spływał
Błysk �swiatła
Ja�sniejszy ni�z dawniej,
Jednak wci � a�z blady
Jak promie�n ksi�e�zyca,
Co z nocy �zycia przenika
Przez �smierci drzwi".1
1Zako�nczenie czwartej cz�e�sci poematu Gustafa Fr�dinga "Sny w Hadesie". Cytowane cz�e�sci
poematu wchodz � a w skład zbioru zatytułowanego "Z gł�ebin i przestworzy".