MARGIT
SANDEMO
SAGA O CZARNOKSIEZNIKU
TOM 1
MAGICZNE KSIEGI
Przeło�zyła: Anna Marciniakówna

Tytuł oryginału:
Oversatt etter: Trolldom.
Data wydania polskiego: 1996 r.
Data pierwszego wydania oryginalnego: 1991 r.

Pastor Jon Magnuson obudził si�e pewnej
nocy Roku Pa�nskiego 1648 w swoim
domu w północno-zachodniej Islandii,
poniewa�z co�s ci�e�zkiego przyciskało mu stopy.
W nogach łó�zka majaczył niewyra�znie
czarny, du�zy cie�n.
Wielebny Jon domy�slał si�e, kto mógł
na niego nasła�c t�e istot�e z piekielnych
otchłani. Zdarzyło si�e bowiem, �ze uraził
dum�e dwóch m�e�zczyzn, ojca i syna. Ci za�s
zjednali sobie niedobr � a opini�e ludzi
posługuj � acych si�e magi � a, czarnoksi�e�zników.
Oto dopełni�c si�e miała ich zemsta. . .

Ksi�egi złych mocy
Przyczyna wszystkich dziwnych i przera�zaj � acych wypadków, przez jakie musiała
przej�s�c pewna młoda dziewczyna z zachodniego wybrze�za Norwegii na przełomie
siedemnastego i osiemnastego wieku, zawiera si�e w trzech ksi�egach zła,
dobrze znanych z najbardziej mrocznego rozdziału w historii Islandii.
Ksi�egi pochodz � a z czasów, gdy w Szkole Łaci�nskiej w Holar, na północy Islandii,
rz � adził zły biskup Gottskalk, czyli z okresu pomi�edzy latami 1498 a 1520.
Biskup uprawiał prastar � a i ju�z wtedy surowo zakazan � a czarn � a magi�e; Gottskalk
Zły nauczył si�e wiele o magii w osławionej Czarnej Szkole na Sorbonie.
Szkoła Łaci�nska w Holar była za panowania Gottskalka tak niebezpieczna,
�ze macki zła rozci � agały si�e stamt � ad zarówno w czasie, jak i w przestrzeni; �z � adza
posiadania owych trzech ksi � ag o piekielnej sztuce rozpalała si�e w ka�zdym, kto
o nich usłyszał. Ani jedna dusza nie pozostała wobec nich oboj�etna.
Zreszt � a. . . A�z do naszych dni przetrwała ich ponura, budz � aca l�ek sława.
4

Rozdział 1
Norwegia, pod koniec siedemnastego wieku.
Tiriltakie imi�e nosiła pewna młoda dziewczyna, która mieszkała w Bergen
w Norwegii, Jej stosunek do ludzi nacechowany był podejrzliwo�sci � a i działo si�e
to nie bez powodu.
� Swietnie natomiast porozumiewała si�e ze zwierz�etami, okazywała im wiele
współczucia, co one najwyra�zniej odwzajemniały.
Pocz � atkowo Tiril była niezwykle szczerym i otwartym dzieckiem. Niezbyt to
szcz�e�sliwa cecha w czasach, kiedy dzieci karano dotkliwie za najmniejsze przewinienie,
gdy �zyły w surowej dyscyplinie, a mało kto przejmował si�e tym, co
czuj � a.
Jako mała dziewczynka Tiril mogła nieoczekiwanie obj � a�c za nogi całkiem obc
� a osob�e tylko dlatego, �ze �zywiła do niej sympati�e. Ponadto ze szczególn � a miło-
�sci � a przytulała bezpa�nskie psy, tote�z cz�esto otrzymywała kuksa�nce i policzki a to
od matki, a to od nia�nki za niestosowne zachowanie.
Wsz�edzie było jej pełno, na krótkich nó�zkach biegała po pokojach i kochała
całe otoczenie, zwłaszcza swoj � a urzekaj � aco pi�ekn � a matk�e. Ale przepełniaj � ac � a j � a
miło�sci � a ogarniała wszystkich.
Drug � a ubóstwian � a przez Tiril istot � a była Carla, jej starsza siostra. Carla odznaczała
si�e wielk � a urod � a, podobnie jak matka, lecz, niezwykle cicha, miała w sobie
co�s anielskiego. Carla czesała swoje długie jasne włosy w pi�ekne francuskie loki.
Tiril natomiast miała włosy nieokre�slonego koloru, jaki�s szary blond, proste,
z których nijak nie dało si�e uło�zy�c porz � adnej fryzury, tote�z obcinano je, jak to si�e
mówi, pod donic�e, czyli ani długo, ani krótko, równo dookoła, jakby nało�zono
na głow�e niedu�z � a misk�e i przyci�eto włosy wzdłu�z jej brzegu. Takie fryzury nosz � a
niektórzy mnisi.
Najwi�ekszym powodem ojca do dumy był fakt, �ze jest podobny do Christiana
Czwartego. . .
5

Rodzice pochodzili z Christianii. Dopiero niedawno sprowadzili si�e do Bergen,
gdzie ojciec Tiril otrzymał znakomite stanowisko w firmie handlowej. Carla
bardzo si�e przejmowała tym, �ze berge�nskie dzieci wy�smiewaj � a wschodni dialekt
obu sióstr, i przewa�znie milczała. Tiril natomiast nic sobie z tego nie robiła. Ona
kochała nawet te dzieci, które jej dokuczały, i nadal posługiwała si�e rodzimym
dialektem, �zeby dostarczy�c im rozrywki.
Rodzina zajmowała stosunkowo ładne i wygodne mieszkanie, nie zaliczała
si�e wprawdzie do najwy�zszych sfer : miasta, lecz była akceptowana. Łaskawie
pozwalano im bywa�c u lokalnej socjety, byle tylko nie zapominali o swoim wła-
�sciwym miejscu.
Dziewczyny słu�z � ace pojawiały si�e i wkrótce znikały. Stroiły pi�ekn � a Carl�e
i układały jej włosy, lecz kochały Tiril za spontaniczn � a wesoło�s�c I pozbawiony
wyniosło�sci stosunek do słu�zby. Jednak po kilku dniach niezadowolona gospodyni
oddalała wszystkie. Tiril nie mogła zrozumie�c, dlaczego. Zawsze było jej
smutno, kiedy kolejna dziewczyna opuszczała dom. Ale nie trwało to długo i Tiril
znowu stawała si�e radosna.
Carli pozwalano towarzyszy�c rodzicom podczas składania wizyt, a tak�ze pokazywa
�c si�e w salonie, kiedy przyjmowano go�sci. Tiril traktowała to jako co�s
naturalnego, pomagała ubiera�c Carl�e, by siostra wygl � adała jak najbardziej reprezentacyjnie,
i patrzyła w zachwycie, gdy tamta kr�eciła si�e przed lustrem w swoim
wspaniałym stroju. A potem tkwiła na półpi�etrze, przewieszona przez por�ecz
schodów, przypatrywała si�e go�sciom i niemal miała łzy w oczach, kiedy ojciec
ujmował Carl�e za r�ek�e i mówił do zgromadzonych: "A oto moja mała laleczka".
Mama u�smiechała si�e tylko z zadowoleniem. Mama, jak powiedziano, była
ol�sniewaj � aco pi�ekna, i Tiril cieszyła si�e niezmiernie, �ze kr�eci si�e wokół niej a�z tylu
młodych m�e�zczyzn. Matka zreszt � a przy takich okazjach po prostu promieniała,
a jej perlisty �smiech słycha�c było w całym domu.
Po ka�zdym przyj�eciu Tiril słyszała zza �sciany głosy rodziców. Ostre, pełne
gniewu. Tiril nie pojmowała, o co chodzi, i sprawiało jej to ból. Nast�epnego dnia
jednak wszystko znowu wracało do normy. Matka, jak zwykle, nie miała czasu
z ni � a rozmawia�c, bo musiała si�e spotyka�c z przyjaciółkami na Torvalmenningen.
Ojciec te�z nie miał czasu, bo bardzo był zaj�ety w swoim biurze. Nie wiadomo
z jakiego powodu nazywano go konsulem i Tiril napawało to dum � a.
Trudno powiedzie�c, kiedy dziewczynka zacz�eła si�e domy�sla�c, �ze co�s jest nie
tak jak trzeba. W ka�zdym razie dochodziła do tego stopniowo.
Mo�ze po raz pierwszy doznała tego uczucia tamtego dnia, gdy pozwolono obu
siostrom towarzyszy�c matce na spacerze po eleganckich ulicach Bergen? Spotkały
wtedy pewnego młodego pana, którego mama najwyra�zniej znała. Otó�z ów pan
o co�s zapytał, a matka odpowiedziała najpierw swoim perlistym �smiechem, po
czym rzekła półgłosem, ale tak, �ze id � ace z tyłu dziewczynki mogły usłysze�c: "Nie,
nie, oczywi�scie, �ze to nie s � a moje córki! Co pan sobie my�sli, panie Brosten, ile ja
6

wła�sciwie mam lat? I czy�z one s � a do mnie cho�c troszk�e podobne?"
Carla zarumieniła si�e wtedy i sprawiała wra�zenie przygn�ebionej, Tiril natomiast
zdumiała si�e niewymownie. "czy my naprawd�e nie jeste�smy. . . ?"zacz�eła,
ale opiekunka dziewczynek przerwała jej pospiesznie: "Oczywi�scie, �ze jeste-
�scie. Pani Dahl �zartowała!"
A mo�ze to dziwne zachowanie Carli podsun�eło jej my�sl, �ze w rodzinie co�s jest
nie w porz � adku? Carla tak cz�esto płakała. Wprawdzie dziewczynki miały osobne
pokoje, ale rano Tiril wielokrotnie stwierdzała, �ze oczy Carli s � a zapuchni�ete
i czerwone. Próbowała pyta�c, dlaczego, ale wtedy Carla odwracała si�e gwałtownie
i wybuchała gło�snym szlochem.
To sprawiało dotkliwy ból wra�zliwej duszyczce Tiril.
Z ojcem niecz�esto miewała kontakt. Był to pozbawiony poczucia humoru wysoki
m�e�zczyzna, niegdy�s z pewno�sci � a bardzo przystojny. Teraz pod peruk � a ukrywał
łysin�e, za�s piwo i wino, których nadu�zywał, wyokr � agliły mu sylwetk�e, mówi
� ac wprost, obdarzyły go wydatnym, mało pon�etnym brzuchem. Tiril pami�etała,
�ze dawniej ojciec ubóstwiał swoj � a pi�ekn � a �zon�e, teraz jednak prawie ze sob � a nie
rozmawiali. Pomi�edzy mał�zonkami panował taki chłód, �ze nawet ona to zauwa�zała.
Matka zreszt � a straciła ju�z wiele z dawnej urody. Rysy twarzy zaczynały si�e
rozmazywa�c i bardzo cz�esto czu�c było od niej winem. �Smiech, dawniej taki perlisty,
ostatnio stawał si�e przenikliwy i nieprzyjemny, pani Dahl rzadko teraz sp�edzała
czas w domu. Tiril działała jej na nerwy do tego stopnia, �ze cz�esto krzyczała:
"Czy nikt nie mo�ze wzi � a�c w karby tej hała�sliwej dziewczyny?" Matka przestała
te�z pokazywa�c go�sciom swoj � a �sliczn � a starsz � a córk�e. � Zeby irytowa�c m�e�za, nazywała
Car1�e ukochan � a córeczk � a tatusia i na ogół powiedziawszy co�s takiego znowu
wychodziła, ojciec za�s wrzeszczał: "Do którego kochanka dzisiaj si�e wybierasz?"
Matka odpowiadała na to zło�sliwie: "Ciebie nie powinno to interesowa�c, ju�z i tak
do niczego si�e nie nadajesz".
Tiril dorastała i zaczynała rozumie�c coraz wi�ecej. Coraz gorzej te�z czuła si�e
w domu i starała si�e unika�c spotkania z rodzicami. Było to absolutnie niezb�edne,
by mogła zachowa�c spokój i pogod�e ducha.
Ojciec posiadał dwa konie i dziewczynka sp�edzała wiele czasu w stajni, przy
zwierz�etach. Nikt jej tam nie przeszkadzał. Opowiadała koniom o wszystkim,
a one słuchały cierpliwie i sprawiały wra�zenie, jakby rozumiały jej troski. Nigdy
nie pozwolono jej trzyma�c w domu nawet najmniejszego stworzenia, wszystkie
bezdomne psy i koci�eta, które zabierała z ulicy, witano krzykiem i wyrzucano
bezlito�snie. Nikt natomiast nie wiedział, �ze jej powiernikami s � a konie.
Co ja mam zrobi�c z Carl � a? szeptała jednemu do ucha, przytulona do
jego grzywy.Ona nie chce ze mn � a o niczym rozmawia�c, uwa�zam, �ze to wielka
szkoda. Bo mo�ze mogłabym jej pomoc.
Teraz wła�snie Tiril ko�nczyła trzyna�scie lat. Udało jej si�e zachowa�c wiele cech
7

dzieci�ecych, wiele jednak zostało unicestwionych. Od czasu do czasu stosowano
wobec niej surowe metody wychowawcze, uwa�zano, �ze z t � a swoj � a rado�sci � a �zycia
i entuzjazmem wobec otoczenia jest dzieckiem kłopotliwym. Hała�sliwy bachor,
mawiała matka ze zło�sci � a. Ojciec nie mówił nic, on kompletnie ignorował Tiril.
Wtym wieku była ju�z w stanie u�swiadamia�c sobie, �ze nie ma w niej nic takiego,
z czego rodzina mogłaby by�c dumna. W ka�zdym razie je�sli chodzi o wygl � ad.
Zwłaszcza gdy si�e absolutnie nie chciało dostrzega�c rado�sci w jej wzroku ani
promieniuj � acego od niej ciepła. . . tak, bo niestety wiele wi�ecej do pokazania nie
miała. Matka ju�z dawno zrezygnowała z ubierania swojej młodszej córki w �sliczne
ubranka jak dla laleczki. Okazało si�e to po prostu niemo�zliwe. Dziewczynce
o zgrozo!zaczynały si�e rysowa�c muskuły. Była kanciasta i zbudowana niczym
chłopak, twarz miała szerok � a i wiecznie u�smiechni�et � a, szyj�e zbyt masywn � a, nogi
za krótkie i tak dalej, i tak dalej. Słowem beznadziejna.
Rodzice nie zdawali sobie sprawy z tego, �ze Tiril �zyje swoim własnym �zyciem.
Serce jej krwawiło na widok wszystkich cierpi � acych, wi�ec kiedy nikt na
ni � a nie patrzył, odkładała dla biednych jakie�s k � aski domowego jedzenia, w ko�ncu
robiła to nieustannie. Oddawała potem zapasy tym, którzy ich potrzebowali, ale
domownicy nie wiedzieli o jej tajemniczych wyprawach.
Stary człowiek maj � acy tylko jedno oko w okaleczonej twarzy, który wygl � adał
tak strasznie, �ze inni nie chcieli nawet słysze�c o jego istnieniu, wyczekiwał
na ni � a codziennie, schowany za naro�znikiem domu, i Tiril nigdy go nie zawiodła.
Nie trzeba było wiele po�zywienia, �zeby podtrzyma�c w nim �zycie, lecz ona cz�esto
ubolewała, �ze udało jej si�e zdoby�c zaledwie kromk�e chleba i jak � a�s wygotowan
� a ko�s�c z resztkami mi�esa. Starzec przyjmował to z wdzi�eczno�sci � a i błogosławił
dziewczynk�e.
Małe dzieci z bocznej uliczki, których ojciec wszystko przepijał, a dzieci i �zon
�e bijał codziennie, równie�z miały jej bardzo wiele do zawdzi�eczenia. Cz�esto była
w stanie ofiarowa�c im tylko jak � a�s zabawk�e, co nie mogło zaspokoi�c ich głodu,
lecz one mimo to na jej widok rozja�sniały si�e rado�snie. Po po�zarze w roku 1702
w Bergen �zyło rozpaczliwie du�zo bezdomnych ludzi.
� Zona w�eglarza dostała ma�s�c na swoje owrzodzone nogi. Kiedy stara pani
Gronske le�zała umieraj � aca, pastor za�s wolał i�s�c na przyj�ecie do burmistrza, wła-
�snie Tiril siedziała przy posłaniu staruszki a�z do ko�nca. Sakramentów wprawdzie
nie mogła jej udzieli�c, lecz ciepła dziewcz�eca r � aczka sprawiała, �ze konaj � aca nie
czuła si�e w ostatniej godzinie taka samotna i porzucona na pastw�e losu.
Zniszczone dziewczyny uliczne w portowej dzielnicy, te, których ju�z nikt nie
chciał, dostawały od czasu do czasu buteleczk�e najlepszej wódki pana konsula.
Albo przynajmniej chwil�e przynosz � acej pociech�e rozmowy, kiedy zmarzni�ete wysiadywały
na schodach. Tiril co prawda niezbyt wiele pojmowała z tego, o czym
te kobiety mówiły, były to przewa�znie płaczliwe zwierzenia najrozmaitszego rodzaju.
O m�e�zczyznach, którzy je bili, lub o takich, co zarazili je okropn � a chorob � a,
8

albo co było najgorsze ze wszystkiego ukradli z takim trudem uzbierane
pieni � adze. Opowiadały o marzeniach, które nigdy si�e nie spełniły, o jakich�s przemy
�slnych, lecz, niestety, nieudanych próbach zdobycia bogactwa, o ksi�eciu na
białym koniu, który nigdy nie przybył, o dzieciach, które si�e nie narodziły. . .
Po ulicach włóczyło si�e wiele bezdomnych psów. Równie�z dla nich Tiril zawsze
miała dobre słowo, a cz�esto i co�s do jedzenia. Starannie to dzieliła, by ka�zdy
dostał i �zaden nie czuł si�e zapomniany.
Pewnego dnia była �swiadkiem niezwykle przykrego wydarzenia, mianowicie
dorosłe psy starały si�e przegoni�c niedu�zego szczeniaka. No, taki mały to on mo�ze
nie był, miał jednak skaleczon � a jedn � a łap�e i kulał. Tego typu sprawy zdziczałe
psy załatwiaj � a po swojemu, lecz Tiril nie mogła si�e na to godzi�c. Rzuciła si�e na
ratunek psiakowi, który, zap�edzony w k � at, znalazł si�e w sytuacji bez wyj�scia.
Tiril stan�eła tak, by go zasłoni�c. Nierozwa�zny krok, trzeba powiedzie�c, lecz
nie miała czasu si�e zastanawia�c. Zreszt � a tamte psy j � a przecie�z znały!
I rzeczywi�scie, jeden czy drugi najpierw warczał gro�znie, lecz stanowczy głos
Tiril skłonił je do odwrotu.
� Zaden zwyczajny człowiek nie byłby w stanie tego dokona�c, Tiril jednak, jak
powiedziano, przyja�zniła si�e ze zwierz�etami. A one okazywały jej respekt!
Oczywi�scie, zabrała szczeniaka ze sob � a do domu. Nie przyniosła go jednak
do mieszkania, na tyle miała ju�z rozumu i do�swiadczenia. Wymo�sciła niedu�z � a
skrzynk�e sianem i umie�sciła j � a w stajni. Tam te�z wyk � apała psiaka, który spogl � adał
na ni � a przestraszonymi, lecz pełnymi wdzi�eczno�sci oczkami, kiedy ostro�znie
przemywała nie tylko ran�e, lecz i całe ciałko. Przyszedł wo�znica, patrzył przez
chwil�e, co robi dziewczynka, po czym stwierdził:
Nie warto si�e zajmowa�c tak � a gadzin � a! Wyro�snie z tego wstr�etne psisko,
wielkie i niebezpieczne. A poza tym toto ma na pewno pchły i parchy. Zabiłbym
paskudztwo i byłby spokój!
Ani mi si�e wa�z! zawołała Tiril oburzona. To mój przyjaciel i b�edzie
miał na imi�e Nero. Bo tak powinien si�e nazywa�c czarny pies. I wcale nie ma ani
pcheł, ani parchów!
Po tym wszystkim jednak nie miała odwagi zostawi�c szczeniaka w stajni.Wyszukała
ustronne i osłoni�ete miejsce w ogrodzie, z tyłu za szopami na drewno,
i uznała, �ze tam b�edzie malcowi najlepiej.
Malec to niezbyt precyzyjne słowo, a nawet całkiem nieodpowiednie. Nero
wygl � adał tak, �ze nie ulegało w � atpliwo�sci, i�z wyro�snie na pot�e�zn � a besti�e, �swiadczyły
o tym zwłaszcza łapy. Wiele wskazywało te�z na to, �ze nie jest zwykłym
kundlem, przynajmniej jedno z rodziców musiało nale�ze�c do dobrej rasy. Nero
pochodził zapewne z nie akceptowanego przez ludzi mezaliansu. Jeszcze za
wcze�snie, by wró�zy�c, jak b�edzie wygl � adał jako dorosły, ale z pewno�sci � a jego futro
stanie si�e g�este, a głowa du�za. Miał bardzo pi�ekne, wilgotne oczy, którymi
wpatrywał si�e w Tiril z uwielbieniem.
9

Na dłu�zsz � a met�e niełatwo było utrzyma�c szczeniaka w ukryciu. I rósł przera-
�zaj � aco szybko. Którego�s dnia pani Dahl rozgniewała si�e nie na �zarty.
Co to za straszne paskudztwo le�zy przed naszymi drzwiami? Zastrzel tego
psa, Carl!
Tiril wypadła z domu jak błyskawica i wyci � agn�eła Nero na ulic�e.
Nie b�edziesz nigdy w tym domu bezpieczny mówiła. Musz�e ci�e
zapozna�c z twoimi pobratymcami.
Została z wychowankiem przez całe popołudnie. W ko�ncu stwierdziła, �ze
zwierz�e jest wystarczaj � aco du�ze i silne, by budzi�c respekt u innych psów. Nero
bardzo chciał z ni � a wraca�c, ale jako�s jej si�e udało go przekona�c, by tego nie robił.
Po�zegnanie było długie i wzruszaj � ace. Tiril ze łzami w oczach szeptała mu
do ucha słowa pociechy i obiecywała, �ze odwiedzi go jak tylko b�edzie mogła.
Urz � adziła mu wygodny k � at na wybrze�zu w pobli�zu portu, w starych magazynach,
które uratowały si�e z po�zaru, i ustawiła tam jego miski pełne jedzenia i picia.
Potem z bardzo ci�e�zkim sercem powlokła si�e do domu.
Carla po prostu gasła w oczach, w ko�ncu była ju�z jedynie cieniem siebie
sprzed roku. Od dawna ju�z nie tylko Tiril ukrywano przed go�s�cmi. "Przecie�z i tak
nikt nie chce uwierzy�c, �ze ja mog�e mie�c takie du�ze dzieci" mówiła pani Dahl,
jakby chciała si�e wytłumaczy�c. Ojciec te�z ju�z nawet nie spogl � adał na starsz � a córk
�e, a młodszej przecie�z nigdy wła�sciwie nie zauwa�zał.
Tiril próbowała jako�s zbli�zy�c si�e do siostry, ale bez powodzenia.Wiedziała, �ze
nadal s � a przyjaciółkami, lecz z jakiego�s powodu siostra nie mo�ze si�e jej zwierzy�c
ze swoich zmartwie�n. Tiril, która do niedawna widziała �swiat jako radosne, zalane
słonecznym blaskiem miejsce, nie pojmowała nic a nic.
Pewnej nocy obudziła si�e z wra�zeniem, �ze nie jest w pokoju sama. Jaka�s ciemna
posta�c skradała si�e od strony okna. Dziewczynka zerwała si�e ze zdławionym
krzykiem.
Cicho b � ad�z, głupia! usłyszała. To ojciec! Trzymał w r�ekach co�s, czego
nie była w stanie rozró�zni�c.Chciałem tylko zobaczy�c, co ci si�e stało. Krzyczała
�s przez sen.
Dzi�ekuj�e, ojcze b � akn�eła wzruszona jego troskliwo�sci � a. Nic mi nie
jest.
Jej oczy zaczynały si�e przyzwyczaja�c do ciemno�sci i odnosiła wra�zenie, �ze
twarz ojca jest jaka�s dziwna, jakby go co�s bardzo wzburzyło. Stał jeszcze przez
chwil�e, wpatrywał si�e w ni � a uwa�znie, po czym zdecydowanie szepn � ał: "Nie" i wyszedł,
a to, co trzymał w r�ece, z cichym szelestem znikn�eło wraz z nim.
Tiril ze zdumieniem potrz � asała głow � a i u�smiechała si�e. Na ogól nie interesował
si�e jej snami. Nie potrafiłaby sobie w ogóle przypomnie�c, czy przychodził
kiedykolwiek do jej pokoju, w ka�zdym razie nie le�zało w jego zwyczaju �zyczy�c
jej dobrej nocy od czasu, gdy była całkiem malutka.
Pełen napi�ecia nastrój w domu stał si�e dla niej ju�z tak trudny do zniesienia,
10

�ze gotowa była potraktowa�c to wydarzenie z nadziej � a, �ze mo�ze co�s zmieni si�e na
lepsze. Zwłaszcza �ze gł�eboko zapadły jej w serce słowa, które kiedy�s wypowiedziała
matka: "To nie s � a moje córki. Czy�z ta młodsza jest cho�c troch�e do mnie
podobna?"
To była prawda. Tiril nie miała w sobie nic, co by j � a czyniło podobn � a do starszej
siostry Carli czy do matki. Nie miała te�z w sobie nic z ojca. Uwa�zała zreszt � a,
�ze w miar�e upływu czasu jego twarz coraz bardziej przypomina rybi pyszczek.
Wygl � adał jak ryba z tymi wyliniałymi w � asami i rzadkim zarostem, a tak�ze coraz
wi�ekszymi problemami, by zapi � a�c krótki tu�zurek na wydatnym brzuchu. Godno�s�c
była dla niego spraw � a tym wa�zniejsz � a, im mniej jej pozostawało. Robił si�e coraz
bardziej zgorzkniały i zło�sliwy.
Nie, Tiril nie była podobna do �zadnego z nich.
�Swiadomo�s�c tego stanowiła dla dziewczynki niemał � a pociech�e. Cz�esto "dyskutowała"
o tych sprawach z Nerem.
Zastanawiam si�e, Nero, kim byli moi prawdziwi rodzice.
Pies słuchał swojej pani uwa�znie i patrzył jej w oczy powa�znymi �slepiami, a�z
zaczynała si�e u�smiecha�c.
Z pewno�sci � a byli niewysokiego wzrostu i mieli takie kanciaste figury jak
ja�smiała si�e. I znowu oboje z Nerem odzyskiwali znakomity humor.My�sl�e,
�ze byli w�edrownymi kuglarzami, co ty na to? Kuglarze zawsze s � a rado�sni. A jacy
zr�eczni! Potrafi � a wykona�c salto mortale.
Tiril wywijała koziołki na trawie, Nero uwa�zał, �ze to wspaniała zabawa. Potem
mocowali si�e i turlali po ziemi. W ko�ncu dziewczynka usiadła zdyszana.
Wiesz, ale chciałabym, �zeby Carla naprawd�e była moj � a starsz � a siostr � a. Co
ja mam z ni � a robi�c, Nero? Jak mam post�epowa�c, �zeby znowu odzyskała rado�s�c?
Pies nie umiał udzieli�c jej �zadnej rady.
Oczywi�scie dziewczynka z dobrej rodziny nie mogła w ten sposób biega�c po
ulicach. Tiril jednak miała swoje tajemne �scie�zki, przekradała si�e przez ogrody,
chodziła bocznymi uliczkami, kryła si�e w zaułkach, kiedy wszyscy my�sleli, �ze
spokojnie siedzi w swoim pokoju. Zreszt � a domownicy byli pochłoni�eci własnymi
sprawami. Tylko Carla wiedziała, co si�e dzieje. Z pocz � atku bardzo si�e niepokoiła
zachowaniem siostry, nigdy jej jednak nie zdradziła, a pó�zniej uznała, �ze Tiril
radzi sobie sama bardzo dobrze.
Pewnego dnia do domu konsula przyszedł jaki�s obcy człowiek. Tiril dostrzegła
go z góry i przechylona przez por�ecz schodów przygl � adała mu si�e z ciekawo�sci � a.
Ojciec pospiesznie wprowadził przybysza do salonu.
Co pan tu robi? spytał z wyra�znym niepokojem. Nie wolno panu tu
przychodzi�c!
Go�s�c nosił peruk�e, kołnierz surduta miał wytłuszczony. W jego glosie po-
11

brzmiewały jakie�s gro�zne tony.
Skoro pan si�e u mnie nie pokazuje, panie Dahl, to musz�e moje interesy bra�c
w swoje r�ece.
Powiedziałem przecie�z, �ze zapłac�e. Ju�z wkrótce.
Słysz�e to od dawna.
Ale ja mam �srodki. Musz�e je tylko uruchomi�c.
Pan ma na my�sli pieni � adze panny? No, to ich nie mo�ze pan uruchomi�c.
Przynajmniej dopóki dziewczyna. . .
Ciii! sykn � ał pan Dahl niecierpliwie i rozejrzał si�e nerwowo. Tiril odsun
�eła si�e od por�eczy i poszła do swojego pokoju.
To Carla ma pieni � adze?my�slała zdumiona. I ojciec zamierza je zabra�c? To
nie mo�ze by�c uczciwa sprawa!
� Zeby tylko mogła jako�s siostrze pomóc! Ona, Tiril, niczego, oczywi�scie, nie
posiada, nawet nie jest spokrewniona z t � a rodzina, sama doszła do takiego wniosku.
Ale przecie�z pozwolono jej tutaj mieszka�c. Przygarn�eli dziecko w�edrownych
artystów i byli dla niej mili, wi�ec oczywi�scie powinna pomaga�c jak potrafi.
W tamtym okresie Tiril do tego stopnia akceptowała my�sl o swojej obco�sci
w tym domu, �ze sama w to wierzyła. Osob � a, któr � a naprawd�e chciała wesprze�c,
była nieszcz�esna Carla. Ale nie umiała jej nakłoni�c do zwierze�n. I nic nie zmieniło
si�e do chwili, gdy Carla sko�nczyła szesna�scie lat, a Tiril miała czterna�scie.
Nieoczekiwanie matka o�swiadczyła, �ze starsza córka powinna wyj�s�c zam � a�z za
pewnego bardzo bogatego młodego mieszka�nca Bergen. Od tego dnia dom znowu
si�e o�zywił, ku w�sciekłym protestom ojca organizowano wielkie bale i przyj�ecia
jak za dawnych dobrych czasów. Tiril nigdy nie widziała ojca w takim stanie.
I to wcale nie przyj�ecia tak go irytowały, dziewczynka była pewna, �ze chodzi tu
o co�s zupełnie innego. O co�s okropnego, czuła to, ale nie była w stanie nawet
w przybli�zeniu okre�sli�c, o co.
Pewnego ranka zapłakana Carla siedziała w salonie na górze. Tiril weszła tam
nieoczekiwanie, wi�ec starsza siostra nie mogła ju�z unikn � a�c szczerej rozmowy.
Kochana Carlo powiedziała Tiril, sadowi � ac si�e na podłodze u stóp siostry.
Jako dzieci były�smy przecie�z serdecznymi przyjaciółkami. Czy nie mo-
�zesz mi powiedzie�c, dlaczego jeste�s taka smutna?
Carla tylko ukryła twarz w wielkiej chustce do nosa i zacz�eła gło�sno szlocha�c.
Czy to dlatego, �ze mama postanowiła ci�e wyda�c za m � a�z? zacz�eła Tiril
ostro�znie. A ty tego nie chcesz?
Owszem, chc�e. Niczego bardziej nie pragn�e, jak wyj�s�c za niego. To taki
wspaniały młodzieniec łkała dalej Carla, obejmuj � ac rozpaczliwie siostr�e.
No to o co ci chodzi? zawołała Tiril.
Carla zaniosła si�e nowym szlochem.
12

Ja chc�e umrze�c wykrztusiła. Po prostu chc�e umrze�c, uwolni�c si�e od
tego całego. . . brudu! Ja jestem brudna. . . chc�e umrze�c!
Ale przecie�z nie mo�zesz niczego takiego pragn � a�c!zawołała Tiril w najwy
�zszym zdumieniu.I nikt nie myje si�e tak starannie jak ty. Jeste�s taka �sliczna!
� Sliczna prychn�eła Carla. A co to znaczy? To ty jeste�s pi�ekna, Tiril!
Ale, oczywi�scie, tylko ja to widz�e.
Tiril musiała si�e roze�smia�c.
Pi�ekna? Ja? Nigdy nie słyszałam niczego równie szalonego!
Carla uniosła głow�e i z twarz � a zalan � a łzami patrzyła na siostr�e.
Gdybym tylko mogła. . .
Rozmawia�c ze mn � a?podsun�eła Tiril instynktownie.To prawda. Dlaczego
ty nie chcesz mi nic powiedzie�c? Wła�sciwie. . . wła�sciwie to my mamy
tylko siebie, wiesz?
Starsza siostra kiwała głow � a.
Takszepn�eła �zało�snie.Jeste�s taka miła, Tiril, a nikt tego nie dostrzega!
Nie pozwól sobie zrobi�c krzywdy, nie pozwól, by ci�e kto�s zniszczył, moja
kochana, mała siostrzyczko!
Carla znowu wybuchn�eła płaczem i wybiegła z pokoju.
Tiril siedziała bez słowa, nie b�ed � ac w stanie rozezna�c si�e w tym wszystkim.
Pewnego dnia usłyszała prawdziw � a kłótni�e rodziców. Poniewa�z znajdowała
si�e wła�snie w pokoju obok, nie mogła stamt � ad wyj�s�c i musiała wbrew swojej woli
słucha�c ich bardzo przykrych słów.
Jeste�s obrzydliwa mówił ojciec ze zło�sci � a. Popatrz tylko w lustro!
Jeste�s nieustannie pijana. Wystarczy na ciebie spojrze�c, �zeby wiedzie�c, ile i kiedy
wypiła�s.
I to ty mówisz! odparła matka ostro. Jakby�s sam pił mniej. Czy
dlatego mi dokuczasz, �ze ju�z si�e do niczego nie nadajesz w łó�zku? Jak to dawno
temu pokazałe�s po raz ostatni w mojej sypialni? Co? Mo�ze mi odpowiesz?
Głos ojca stał si�e lodowaty:
Czy my�slisz, �ze mógłbym mie�c jeszcze na ciebie ochot�e?
Był czas, �ze mnie ubóstwiałe�s.
Tak. Bo była�s czysta i niewinna. Wybrałem ci�e, bo podobała mi si�e twoja
�swie�zo�s�c. . .
O, nie w � atpi�e, miałam wtedy ledwie pi�etna�scie lat!
Była�s tylko mojaci � agn � ał ojciec niezra�zony.Ja nie chc�e dzieli�c mojej
�zony z połow � a miasta. Pragn�e czysto�sci! Chc�e tego, co nale�zy do mnie i tylko do
mnie!
Jak słu�z � ace i nia�nki, tak?
Nie b � ad�z wulgarna! Nie obchodzisz mnie ju�z ani troch�e, ty dziwko!
13

Matka odparła ura�zona:
A co ja mog�e na to poradzi�c, �ze wszyscy mnie uwielbiaj � a?
Nie bardzo widz�e tych wielbicieli.
Co ty mo�zesz o tym wiedzie�c?
Tiril usłyszała gło�sne pla�sni�ecie i zdławiony krzyk matki, po czym ojciec
szybko opu�scił pokój. Matka biegła za nim, wykrzykuj � ac obrzydliwe wyzwiska.
W ko�ncu Tiril tak�ze mogła wyj�s�c. W sieni stały dwie słu�z � ace i rozmawiały
półgłosem. Nie spostrzegły dziewczynki.
Co ona miała na my�sli z tymi słu�z � acymi i nia�nkami? pytała młodsza
i najnowsza w tym domu.
Có�z, niełatwo było si�e dziewczynom tutaj utrzyma�c. On, jak nie dostał,
czego chciał, wyrzucał bez miłosierdzia. A jak dostał, to wyrzucała pani.
A teraz jest lepiej?
Lepiej. Bo widzisz, on si�e dobiera. . .
Jezu j�ekn�eła starsza kobieta i zasłoniła usta r�ekami, bo wła�snie zobaczyła
Tiril. Obie słu�z � ace wycofały si�e do kuchni.
Atmosfera w domu stawała si�e coraz bardziej nieprzyjemna. Nigdy przedtem
Tiril nie widziała ojca w takim złym humorze. Teraz te�z dostrzegała, jaki naprawd
�e jest stary. Twarz miał obwisł � a, wygl � adało na to, �ze wszystko jest mu oboj�etne,
i był tak zaniedbany, �ze po prostu �smierdział, mimo �ze u�zywał bardzo silnych perfum.
Matka kłóciła si�e z nim przy ka�zdej okazji, oboje ju�z nawet nie starali si�e
skrywa�c wzajemnej nienawi�sci. Mała Carla natomiast przemykała pod �scianami
rozdygotana, blada jak płótno, cała rado�s�c �zycia opu�sciła j � a dawno temu. Niekiedy
sprawiała wra�zenie, �ze chciałaby si�e zwierzy�c młodszej siostrze. Tiril bardzo
j � a do tego zach�ecała, ale bez powodzenia. Carla nie miała do�s�c odwagi. Zawsze
w takich przypadkach uciekała w ko�ncu do swego pokoju. A Tiril wzdychała zawiedziona.
Czuła si�e okropnie bezradna.
Jak tylko nadarzała si�e okazja, Tiril wymykała si�e do miasta. Przez cały czas
opiekowała si�e Nerem, codziennie nosiła mu jedzenie i picie i ze zdumieniem
stwierdzała, �ze jej ulubieniec wyrasta na ogromnego psa. Wła�sciwie to ju�z był
dorosły.
Zawsze te�z miała przy sobie jaki�s k � asek dla innych psów, wi�ec one trzymały
si�e w pobli�zu Nera, niedaleko jego "domu". Tiril z przej�eciem stwierdziła, �ze Nero
jest typem przywódcy, i od tej chwili nie obawiała si�e ju�z o jego �zycie.
Cz�esto chodziła z nim na dłu�zsze spacery do podmiejskiego lasu. Te chwile
kochała najbardziej. Wtedy znowu mogła by�c sob � a, dawn � a naprawd�e pogodn � a
i optymistycznie usposobion � a Tiril. Znowu mogła si�e �smia�c, obejmowa�c swojego
ogromnego przyjaciela i odzyskiwała wiar�e w to, �ze �zycie bywa bardzo pi�ekne.
Wracaj � ac do domu u�smiechała si�e do przechodniów. Robiło im si�e ciepło na sercu,
14

cho�c nie zdawali sobie sprawy, �ze to za spraw � a promiennej rado�sci Tiril, która
przyszła do nich w �srodku smutnego dnia.
Zdarzyło si�e kiedy�s, �ze urz � adzaj � ac sobie wy�scigi z Nerem i rzucaj � ac mu patyki
zaszła troch�e za daleko na podle�sne ł � aki i zrobiło si�e bardzo pó�zno. Kiedy zjawiła
si�e w domu, cała rodzina siedziała ju�z przy obiedzie. Ponuro, to najodpowiedniejsze
słowo dla okre�slenia atmosfery, jaka panowała w jadalni.
Przepraszam, mamo i ojcze ukłoniła si�e pospiesznie i na palcach podeszła
do swojego krzesła.
Nikt jednak nie zwrócił na ni � a uwagi, bo wszyscy byli zaj�eci jak � a�s denerwuj
� ac � a spraw � a.
Po raz setny powtarzam, �ze ten chłopak nie jest dla niej!grzmiał ojciec. Tego
dnia najwidoczniej zaj � ał si�e troch�e sob � a i prezentował si�e z dawno nie ogl � adan � a
godno�sci � a. Nic z tego mał�ze�nstwa nie b�edzie.
Carla siedziała jak martwa na wprost Tiril. Nigdy nie wygl � adała tak �zle, sprawiała
wra�zenie, jakby �zycie z niej uszło. Jej twarz była całkowicie pozbawiona
wyrazu. Tiril widziała, �ze siostra cał � a sił � a woli tłumi swoje uczucia.
Dlaczego nie?protestowała matka zirytowana dziwacznym uporem m�e-
�za w sprawie mał�ze�nstwa córki.Młodzieniec pochodzi przecie�z ze znakomitej
rodziny, ojciec jest bogaty jak Krezus, a on sam ma przed sob � a wspaniał � a przyszło
�s�c.
Powiedziałem ju�z: mam zastrze�zenia do jego moralno�sci. . .
Dlatego, �ze si�e upił dwa lata temu w dniu swoich egzaminów razem z innymi
studentami? To przecie�z całkiem naturalna sprawa, a zreszt � a nie masz �zadnego
prawa, by. . . Ojciec zerwał si�e tak gwałtownie, �ze o mało nie przewrócił stołu.
Nie b�edzie �zadnego mał�ze�nstwa! Carla jest za młoda, �zeby wychodzi�c za
m � a�z!
Ha! A to co�s nowego! Mój pan nie miał tego rodzaju skrupułów, kiedy �zenił
si�e ze mn � a, gdy miałam zaledwie pi�etna�scie lat! Ale to byłam ja!
To jest bardzo wielka ró�znica! zawołał pan Dahl ze zło�sci � a i opu�scił
jadalni�e, pozostawiaj � ac wszystkie trzy z uczuciem, �ze co�s obrzydliwego pełza im
po skórze.
Po południu tego samego dnia mama chciała przymierzy�c Tiril sukienk�e, któr � a
dla niej szyła. Tiril wierciła si�e niecierpliwie, ojciec siedział tymczasem w swoim
ulubionym fotelu i przegl � adał jakie�s dokumenty.
Stój spokojnie! sykn�eła pani Dahl. Nie, tej sukienki nie mo�zna ju�z
lepiej dopasowa�c! Nabrała�s kształtów, dziewczyno!
Ojciec spojrzał znad papierów, marszcz � ac brwi.
Nie mówi si�e w ten sposób do dziecka! upomniał surowo �zon�e.
Mo�zliwe, ale popatrz sam! Tiril, skocz no do panny Pedersen i popro�s,
15

by przyszła tu jutro; niech ona zobaczy, co da si�e z tym zrobi�c. Szkoda takiego
ładnego materiału. . .
Tiril była szcz�e�sliwa, �ze mo�ze si�e nareszcie uwolni�c od nudnej przymiarki.
Gdy mijała ojca, poczuła na sobie jego badawczy wzrok. Doznała jakiego�s dziwnego
uczucia niech�eci, a nawet wstr�etu.
Załatwiła interes u krawcowej i biegła z powrotem do domu. Zaczynało
zmierzcha�c, a wyobra�znia Tiril �zle znosiła ciemno�sci. W ciemno�sciach wsz�edzie
si�e czai tyle istot z nieznanego �swiata duchów, z którymi lepiej nie zadziera�c.
Duchy były jednak niezwykle miłymi zjawami w porównaniu z tym, co si�e
szwendało po ciemnych ulicach Bergen, a co nale�zało do �swiata �zywych. Nagle
poczuła na ramieniu czyj � a�s mocn � a r�ek�e, a po obu jej bokach pojawili si�e nieznajomi
m�e�zczy�zni. Szczerzyli do niej paskudne z�eby w oble�snych u�smiechach, jeden
mówił jakie�s obrzydliwe słowa.
Min�eło co najmniej kilkana�scie sekund, zanim Tiril zrozumiała, czego opryszkowie
od niej chc � a. I wtedy jej gwałtowny charakter dał o sobie zna�c z cał � a sił � a.
Szarpn�eła energicznie, by si�e wyrwa�c, a gdy to nie pomogło zacz�eła ich kopa�c
po łydkach tak, �ze za ka�zdym razem trafiony wył bole�snie. Ale wci � a�z j � a trzymali.
Działo si�e to w w � askim zaułku niedaleko portu, gdzie wida�c było tylko pozbawione
okien �sciany magazynów. Nigdzie dokoła ani �zywej duszy.
Pu�s�ccie mnie, chamy jedne! wrzeszczała Tiril. Dziewczynka była silna
i jej kopniaki z pewno�sci � a okazały si�e bolesne, jednak to nie wystarczało, bo
napastnicy jej nie uwolnili. Przeciwnie, rozsierdzeni oporem, trzymali mocno.
W �zaden sposób nie mogli zrozumie�c, sk � ad wzi � ał si�e ten wielki czarny pies,
ale w pewnym momencie wszystko dookoła zamieniło si�e w jedno wielkie piekło.
Rozlegało si�e w�sciekłe warczenie i ujadanie, w �slad za tym jednym czarnym
potworem na ratunek Tiril przybiegło co najmniej dziesi�e�c innych. Napastnicy
zacz�eli zmyka�c w popłochu, ci � agn � ac za sob � a rozjuszon � a sfor�e.
Tylko Nero został na miejscu. Tiril dyszała ci�e�zko, rozdygotana, i dr�z � ac � a r�ek � a
głaskała jego kudłate futro.
Dzi�ekuj�e ci, mój przyjacielu szeptała z wysiłkiem. I podzi�ekuj tamtym!
Pies odprowadził j � a a�z do bramy, chocia�z nigdy dotychczas tego nie robił. Tiril
widziała, �ze jest bardzo przej�ety i dumny ze swego zachowania.
R�ece wci � a�z jej dr�zały, kiedy weszła do hallu. Wszystko wskazywało jednak
na to, �ze jak zwykłe nikt nie b�edzie miał dla niej czasu. Pani Dahl z promiennym
u�smiechem biegła do Carli, która wchodziła wła�snie na gór�e.
Och, Carla, Carla!wołała rozradowana.Dobry ojciec zgodził si�e w ko�ncu
na twoje mał�ze�nstwo. A co, nie mówiłam? Mówiłam ci przecie�z, �ze ju�z moja
w tym głowa, by�s mogła wyj�s�c za swojego chłopca. Teraz wszystko załatwione.
Ojciec da wam błogosławie�nstwo!
16

Obj�eła mocno starsz � a córk�e, a Carla przez sekund�e popatrzyła w dół na Tiril
z wyrazem najgł�ebszej rozpaczy w oczach. Wyrwała si�e z obj�e�c pani Dahl i pobiegła
do swego pokoju.
Matka nie widziała jej twarzy.
Och, jaka ona musi by�c szcz�e�sliwapowiedziała wzruszona.Ju�z wróciła
�s, Tiril?
Tej nocy Tiril obudziła si�e nagle, bo zdawało jej si�e, �ze słyszy czyj�s krzyk,
a potem ci�e�zki łoskot, jakby co�s spadło z wysoko�sci. Potem zrobiło si�e cicho.
A rankiem wo�znica znalazł ciało Carli, le�z � ace na brukowanym podwórzu.
Rzuciła si�e w dół z wie�zyczki na dachu.
Teraz lubie�zne oczy zostały zwrócone na młod � a, czyst � a Tiril. . .
Niezadługo po tych wydarzeniach złe moce z odległej przeszło�sci Islandii wyci
� agn�eły swoje macki, by otoczy�c nimi Tiril.
Trzy ksi�egi zła przypomniały o swoim istnieniu. By jednak zrozumie�c władz
�e czarnej magii nad człowiekiem, musimy cofn � a�c si�e do połowy siedemnastego
wieku, do walki, jak � a wielebny Jon toczył z dwoma czarnoksi�e�znikami. Od tych
wydarze�n, o których teraz opowiemy, wije si�e kr�eta ni�c prowadz � aca do Bergen,
gdzie mieszkała Tiril.

Rozdział 2
Jak wynika z islandzkich protokołów s � adowych Anno Domini 1656 wielebny
Jon i obaj czarnoksi�e�znicy s � a postaciami historycznymi.
Pewnej nocy pod koniec lat czterdziestych siedemnastego wieku pastor, sira
Jon Magnusson z Eyri w Skutilsfj�rdhur, obudził si�e, czuj � ac, �ze co�s przygniata
mu stopy. W izbie było ciemno, lecz dostrzegał wielki czarny cie�n, spoczywaj � acy
ci�e�zko w nogach ło�za.
Wielebny musiał przyzna�c, �ze na moment lodowaty dreszcz przeszedł mu po
plecach. Był jednak człowiekiem Bo�zym, niezłomnym w swej wierze.
Ej�ze!wymamrotał pod nosem.A có�z to za diabelstwo włóczy si�e po
nocach?
Domy�slał si�e, kto nasyła tego mieszka�nca piekielnych otchłani.Wokolicy �zył
pewien chłop, Jon Jonsson, który jak gadano dobrze znał sztuki, przez Ko-
�sciół raczej nie pochwalane. Syn tego chłopa starał si�e o r�ek�e pasierbicy pastora,
ale mu odmówiono. Wielebny Jon nie �zyczył sobie wprowadza�c do domu ani syna,
ani ojca; obaj cieszyli si�e zł � a sław � a. Ludzie nazywali ich czarownikami, a o
starym powiadano z l�ekiem "czarnoksi�e�znik".
Teraz chcieli si�e zem�sci�c.
Daleko st � ad, nad wielkim fiordem, Isafj�rdhardjup, fale tłukły o skalny brzeg,
lecz bli�zej, w osłoni�etej zatoce, cicho było niczym w grobie.
Zemsta nie zemsta, pastor nie miał zamiaru poddawa�c si�e bez walki. Znał wiele
sposobów, by si�e broni�c, wiele magicznych formułek i �swi�etych zakl�e�c, które
mogły posłu�zy�c przy odp�edzaniu złego ducha. Starał si�e przezwyci�e�zy�c strach,
zło�zył dr�z � ace dłonie i wołał, zrazu do�s�c niepewnie, potem jednak coraz bardziej
stanowczo:
18

"Zwracam si�e do Ciebie, Bo�ze Wszechmog � acy.
Diabelski pies w niewol�e bra�c mnie chce.
Nastaje na me �zycie, ostrzy sobie kły.
Pomó�z mi, Panie, w niedoli mej!"
Zel�zał ci�e�zar? Nie, jeszcze nie. W pokoju wci � a�z panowały nieprzeniknione
ciemno�sci. Wielebny Jon j � ał szuka�c na nocnym stoliku swego krzy�za, znalazł go
i �sciskaj � ac mocno skierował w stron�e czerniej � acego cienia. Jego głos był czysty
i silny:
"Jezu �zywy, ze�slij mi sw � a łask�e,
Spraw, bym w walce z Diabłem okazał niezłomno�s�c!
Patrz na wszystko, co si�e dzieje,
Szatan zostanie ukarany.
Wpadnie w ciemn � a otchła�n � Smierci,
Zepchni�ety sił � a mojej wiary".
Pastor z trudem wci � agał powietrze. Oddech miał ci�e�zki, serce waliło w piersiach
jak młotem, r�ece si�e trz�esły. Na szcz�e�scie jego mał�zonki Thorkatli nie było
w domu, mógł wi�ec krzycze�c z sił � a grzmotu:
"Ty kusisz ludzi, obra�zasz dobrego syna Boga.
Podpełzasz ze złem pod Krzy�z Chrystusowy.
Spokój płynie z Krzy�za,
Podst�epny w � a�z ucieka.
Kacie z Hel, znam ja twoje sztuczki. . . "
Nic jednak nie pomagało. Zły duch wci � a�z le�zał na stopach pastora, czyni � ac
noc niezno�snie dług � a i bolesn � a.
I tak to miało trwa�c. Noc w noc zjawiała si�e ponura istota, ci�e�zka i bezkształtna
mara z bezimiennego królestwa ciemno�sci, i dr�eczyła wielebnego Jona.
Sługa Bo�zy poszukiwał w swoim domu czarodziejskich poga�nskich run, ale
jakim sposobem Jon Jonsson i jego syn mogliby si�e dosta�c na plebani�e, by je
tam umie�sci�c? Wielebny Jon miał na my�sli owe ohydne znaki z czasów, kiedy
północna Islandia była opanowana przez ciemne moce z Gottskalkiem Złym na
czele. Teraz z pewno�sci � a te znaki nie istniej � a, zagin�eły. Powinny były zagin � a�c.
Kto jednak wie, ile potrafi Jon Jonsson?
Na to pytanie proboszcz nie umiał odpowiedzie�c. I zreszt � a nawet nie miałby
odwagi si�e nad tym zastanawia�c.
Którego�s dnia z wizyt � a do pastora przybył pewien pobo�zny człowiek imieniem
Sn�bj�rn Palsson z Kirkjubol. Znali si�e obaj od dawna. Sn�bj�rn powiedział, �ze
wielebny Jon nie wygl � ada dobrze. Absolutnie nie. Prawd�e powiedziawszy, pastor
19

wygl � adał �zle. Kiedy szli �scie�zk � a przez cmentarz i rozmawiali, wielebny Jon zwierzył
si�e przyjacielowi ze swojej udr�eki.
Zimny jesienny wiatr gnał po niebie deszczowe chmury, dodatkowo pot�eguj � ac
makabryczn � a tre�s�c opowiadania. Przy takiej pogodzie �zadne mroczne cienie ani
nocne strachy nie wydaj � a si�e zbyt nieprawdopodobne, tak samo jak czary z pradawnych,
przenikni�etych magi � a czasów.
Kiedy pastor zako�nczył swoj � a histori�e, Sn�bj�rn przystan � ał i zacz � ał spogl � ada�c
na ko�scieln � a wie�z�e, jakby tam szukaj � ac pomocy. Uszy zrobiły mu si�e czerwone
od wiatru, krople deszczu spływały z czoła na nos i najwi�ekszym jego pragnieniem
było znale�z�c si�e pod dachem. Wielebny Jon nie przestawał jednak kr � a�zy�c
po cmentarnych dró�zkach, by ukry�c t�e rozmow�e w tajemnicy przed innymi, wi�ec
z szacunku dla przyjaciela Sn�bj�rn nie wyjawił swego pragnienia.
Zaprawd�e dziwne rzeczy si�e dziej � a w naszych czasachwestchn � ał.Pot�ega
czarnoksi�e�zników jest tym wi�eksza, �ze wplataj � a oni do swoich formułek słowa
Bo�ze. �Swi�ete modły wypowiadaj � a wspak.
I nie tylko to, oni wzywaj � a imienia Bo�zego przy magicznych ofiarach i wró�zbach.
A blu�znierstwo umacnia Szatana kosztem królestwa Bo�zego. Złe dni nastały
w naszym kraju!
Bardzo złe! A najgorsze ze wszystkiego jest, �ze tak wielu spo�sród sług Bo�zych
zajmuje si�e czarami. Wybacz mi, �ze o tym wspominam!
Wiem, wiem rzekł pastor z ci�e�zkim westchnieniem. cały naród jest jak
pora�zony ze strachu przed moc � a czarnoksi�e�zników. Czasami zastanawiam si�e,
czy. . .
Umilkł. Sn�bj�rn zapytał ostro�znie:
Co chciałe�s powiedzie�c, wielebny Jonie?
Mo�zna by pomy�sle�c, �ze Jon Jonsson i jego syn dostali si�e. . . Nie, Jonssonowie
to prostacy! Ale z drugiej strony. . . Wygl � ada na to, �ze kto�s, cho�c nie wiem
kto, dostał si�e do. . . ksi � ag.Pastor zni�zył głos:Wiesz przecie�z, jakie to ksi�egi
mam na my�sli.
Sn�bj�rn zadr�zał, i to nie tylko z powodu spływaj � acych mu za kołnierz kropel
deszczu.
Uchowaj Bo�ze! zawołał. Nie, to nie mo�ze by�c! "R�dskinna", czyli
"Czerwona skóra", ksi�ega oprawiona w czerwony safian, le�zy przecie�z pod ziemi � a
wraz ze zwłokami złego biskupa Gottskalka. . .
Pastor uczynił ostrzegawczy ruch r�ek � a.
Nie wymieniaj jego imienia na po�swi�econej ziemi! Ale masz, oczywi�scie, racj
�e. Pierwsza z dwu ksi � ag zwanych "Graskinna", czyli "Szara skóra", równie�z
została pochowana z jednym z tych okropnych ludzi. Druga "Graskinna" jest pieczołowicie
strze�zona w Szkole Łaci�nskiej w Holar, nikt nie mo�ze jej nawet dotkn
� a�c, a có�z dopiero wynie�s�c z ukrycia.
20

Obaj pobo�zni m�e�zowie zło�zyli r�ece i pospiesznie, po kryjomu odmówili modlitw
�e. Rozmowa zeszła na niebezpieczne tory, lepiej ju�z milcze�c.
L�ek był a�z nadto uzasadniony.
"R�dskinna" i obie "Graskinna" to ksi�egi samego zła. Zawierały tajne runy
i opisy sztuk magicznych najgorszego rodzaju. Ponure kobiety i m�e�zczy�zni, którzy
zajmuj � a si�e czarami, posługuj � a si�e runami i znakami spisanymi na pergaminach.
Niekiedy ryto je w drewnie, a nawet na �zywej skórze. Istnieje lub istniało
wiele takich ksi � ag, jak na przykład "Gulskinna", oprawna w złot � a skór�e, "Gr�nskinna",
ksi�ega zielona, i "Silvra", czyli srebrzysta. Najpot�e�zniejsze i najbardziej
niebezpieczne były jednak te trzy: "R�dskinna" i dwie "Graskinna".
Ta z dwu szarych ksi � ag, która znajdowała si�e w Holar, a zatem mogła by�c
w jaki�s sposób dost�epna, została spisana około roku 1400 w Laufasi przez Torkella
syna Gudbjarta. Pierwsza jej cz�e�s�c jest do�s�c niewinna. To, co budzi prawdziwy l�ek
zarówno ksi�e�zy, jak i prostego ludu, to jej ostatnia i najdłu�zsza cz�e�s�c. Spisano j � a
za pomoc � a run wprowadzaj � acych w bł � ad, które rozumie bardzo niewiele ludzi.
Druga "Graskinna" znikn�eła w dawno minionych czasach wraz z pewnym eremit
� a. Ów znawca prastarej i tajemnej wiedzy nie widywał zwyczajnych ludzi. Posiadał
on ksi�eg�e, w której zawarto�sci nie orientował si�e nikt w parafii. Szeptano
o niej z wielkim l�ekiem i nazywano j � a wła�snie "Graskinna". Była to z pewno�sci � a
najstarsza ksi�ega magii. Człowiek, do którego nale�zała, został pochowany w siedzibie
biskupa w Skalholt, gdzie znajdowała si�e druga islandzka Szkoła Łaci�nska.
Biskup musiał obieca�c, �ze ksi�ega zostanie pogrzebana wraz z jej wła�scicielem,
w przeciwnym razie �zle b�edzie z cał � a parafi � a.
Najwa�zniejsza w�sród magicznych ksi � ag była bez w � atpienia "R�dskinna".
� Smiertelnie niebezpieczna, budz � aca groz�e, lecz tak�ze po�z � adanie, została spisana
przez Gottskalka Nikulassona, zwanego biskupem Gottskalkiem złym lub Gro�znym,
który w latach 1498-1520 zasiadał na tronie biskupim w Holar.
Ów Gottskalk pochodził z norweskiego rodu, był krewnym pani Inger z Austrat
i siostrze�ncem biskupa Olafura R�ngvaldssona. W młodo�sci studiował na
uniwersytecie w Rostoku, immatrykulował si�e w listopadzie 1482 roku, a w protokołach
okre�slono, �ze przybył "z Norvegr", najpewniej wi�ec jeszcze w tym czasie
nie miał nic wspólnego Islandi � a.
WHolar u swego wuja Olafura R�ngvaldssona zjawił si�e zapewne jako ksi � adz,
mo�ze nawet pełnił obowi � azki asystenta biskupa. Po �smierci Olafura w 1495 roku
kazał nazywa�c si�e biskupem, ale oficjalnie został nim mianowany dopiero w roku
w 1499 przez arcybiskupa Nidaros1 . Rejestr krzywd wyrz � adzonych przez Gott-
1W Nidaros, dzisiejsze Trondheim, znajdowała si�e pierwsza katedra w Norwegii i pierwsze
biskupstwo. Islandia, która została zasiedlona głównie przez osadników norweskich pod koniec
IX wieku, utrzymywała stałe zwi � azki z Norwegi � a, z Norwegii przyj�eła chrzest, a od roku 1262
stała si�e zamorsk � a cz�e�sci � a królestwa norweskiego, po czym wraz z Norwegi � a weszła w skład
królestwa du�nskiego (przyp. tłum.). Sprengja po islandzku znaczy: wybucha�c, burzy�c, mia�zd�zy�c,
21

skalka miejscowej ludno�sci jest długi jak nieurodzajny rok.
Nieludzkie podatki na ko�sciół (czyli na biskupa), niezwykła surowo�s�c jakoby
w imieniu Boga, podst�epno�s�c i nienawi�s�c, okrutne wyroki s � adowe za najdrobniejsze
uchybieniapewien człowiek został bardzo surowo ukarany za to, �ze o�zenił
si�e z dziewczyn � a, która była jego krewn � a w czwartym pokoleniu nieustanne
upominanie wszystkich i nagany. . . Wyliczank�e mo�zna by ci � agn � a�c jeszcze długo.
Powa�zany był jedynie przez takich zarozumiałych i przenikni�etych pych � a parafian,
co to najch�etniej wytykaj � a bł�edy swoim bli�znim. Przy ka�zdej najdrobniejszej
sprawie s � adowej biskup troszczył si�e bardzo, by nało�zone grzywny przypadły
jemu. Je�sli miał ochot�e na czyj � a�s zagrod�e, to j � a zdobywał.
Nieco mniej znany był fakt, i�z Gottskalk okazał si�e najwi�ekszym w swojej
epoce czarnoksi�e�znikiem. Zacz � ał na nowo uprawia�c czary, magi�e i gusła, jakich
od dawna ju�z nie praktykowano. Wykształcony na wielkich uniwersytetach �swiata,
lizn � ał te�z troch�e tajemnych sztuk w Czarnej Szkole paryskiej i był nimi oszołomiony.
. .
"R�dskinna", tajemne dzieło jego �zycia, miała złote litery i przepi�ekne iluminacje.
Poniewa�z tre�s�c pochodziła z czasu run, a wszelkie czarnoksi�eskie formułki
zapisano runami i znakami magicznymi, bardzo cz�esto zniekształconymi i odwróconymi,
cało�s�c była tajemnicza i dla nie wprowadzonych całkowicie niezrozumiała.
Biskup nie chciał przekaza�c tre�sci ksi�egi nikomu, nikt po jego �smierci nie mógł
jej odziedziczy�c.
Tak wi�ec "R�dskinna" została pogrzebana razem ze swym autorem.
Dwaj przyjaciele zatrzymali si�e przy bramie cmentarza.
Wszystkie trzy ksi�egi s � a ukryte lub pogrzebane rzekł Sn�bj�rn. Nie
ma si�e zatem czego obawia�c z ich strony.
Pastor, uspokojony, kiwał głow � a.
Ale, Bo�ze mój, jak�ze si�e obaj pobo�zni m�e�zowie mylili!
Gwałtowny poryw wichru szarpał ich ubrania, jakby chciał przekaza�c ostrze-
�zenie płyn � ace ze �swiata grobów, z cmentarza.
Obaj milczeli, kiedy otwierali bram�e i wchodzili do ciepłej siedziby proboszcza.
Sira Jon nie uwa�zał ju�z jednak swego domostwa za przytulne ani bezpieczne.
To przecie�z tutaj był nawiedzany i dr�eczony przez złego ducha.
Dopiero po sze�sciu tygodniach siła nieczysta dała mu spokój. Tej nocy bez
przerwy �spiewał i wykrzykiwał maj � ace odp�edzi�c Szatana formułki:
niszczy�c (przyp. tłum.). Bóg - w j�ezykach skandynawskich: Gud (przyp. tłum.)
22

"Krew dobrego syna Bo�zego zmywa ka�zdy grzech.
Wierzymy w niego, to wiedzie nam si�e we wszystkim.
Diabeł sp�etany krzyczy u piekła bram.
Nie próbuj moich sił,
Bowiem Bóg daje nam zwyci�estwo i łagodzi �zal".
Brzemi�e mimo to nie znikało.Wielkie, mroczne, wprost było słycha�c, �ze ci�e�zko
dyszy; jaka�s istota trudna do okre�slenie. Sira Jon odczuwał �smiertelne zm�eczenie
po wielu tygodniach bez snu, udr�eczony nocn � a walk � a z czym�s, co unikało
starcia, ale nie przejmowało si�e w najmniejszym stopniu jego �zarliwymi modłami
ani zakl�eciami, zawsze pomocnymi w takich przypadkach, w których wa�zna była
łagodno�s�c!
Postanowił jednak si�e nie poddawa�c. Usiadł na łó�zku, by wyra�zniej widzie�c
to co�s budz � ace groz�e, co uciskało mu stopy, i nagle wydało mu si�e, �ze dostrzega
jakie�s zwierz�ece, groteskowe, pozbawione konturów oblicze. Mimo ci�e�zaru
tak wielkiego, �ze ło�ze si�e uginało, zjawa przypominała ciemn � a, niewiele wa�z � ac � a
chmur�e. Z krucyfiksem wyci � agni�etym przed siebie pastor zamierzał nadal odmawia
�c zakl�ecia, gdy nieoczekiwane gło�sne uderzenie w podłog�e sprawiło, �ze podskoczył
na posłaniu. Cie�n w jego nogach ani drgn � ał. Magiczne formułki proboszcza
zacz�eły przybiera�c form�e, której Ko�sciół mo�ze by nie uznał, lecz sira Jon był
tak �smiertelnie przera�zony i udr�eczony cał � a spraw � a, �ze nie do ko�ncu wa�zył swoje
słowa. By wzmocni�c zakl�ecia, stan � ał na łó�zku i z góry przygl � adał si�e duchowi
ciemno�sci. Kiwał si�e na swoim miejscu, wi�ec i zakl�ecia brzmiały do�s�c niepewnie,
cho�c głos był silny:
"Kafni, kulni, visni
kynngi, tofrar, fjokynngi,
dofni, en adrei dafni
dyngju seids fjolkynngi,
kremji ei ne komi
kringum mig fjolkynngi,
sluti nidr og slitni
slingir menn fjolkynngis. . . "
(Dusi si�e, stygnie, wi�ednie magiczna sztuka, nie na mnie siła czarnej magii
spada, magiczna sztuka wokół mnie rozpryskuje si�e i znika).
23

Gdy kapłan doszedł w swoich zakl�eciach do tego miejsca, przestraszył si�e,
�ze u�zywa czysto magicznych słów. Ponownie usiadł w po�scieli, ogólny stan jego
zdrowia nie pozwalał mu tak sta�c w zimnym pokoju. Bez sensu mamrotał pod
nosem:
"Czarne pisma. . . rozpadaj � a si�e na kawałki.
Paznokcie nie drapi � a. . . Włosy trac � a swoj � a czarodziejsk � a moc.
Zapadnij si�e w nico�s�c! Znikaj natychmiast, Szatanie Czarny.
Znikaj natychmiast, Szatanie Czarny".
Nie działo si�e nic.Wielebny Jon ukrył twarz w dłoniach i siedz � ac tak, pogr � a�zony
w najgł�ebszej rozpaczy, od zakl�e�c przeszedł do modlitwy. Niemal bezgło�snie,
�smiertelnie zm�eczony szeptał błagalne pro�sby:
"Czy widzisz moje zm�eczenie, Panie?
Nie pozwól, by Szatan mnie dr�eczył, błagam Ci�e.
Panie na ziemi i niebiesiech,
ze�slij na mnie spokój.
Przyjmij moj � a udr�eczon � a dusz�e
na tym �smiertelnym ło�zu".
Nie, pomy�slał natychmiast sira Jon wstrz � a�sni�ety. Przecie�z nie mog�e umrze�c!
Takiego zwyci�estwa diabeł odnie�s�c nie mo�ze!
Ogarn � ał go gwałtowny gniew i zacz � ał wrzeszcze�c, nie zastanawiaj � ac si�e, co
robi:
Wyno�s mi si�e natychmiast do piekieł, ty przekl�ety wyrzutku! W imi�e Pana
nakazuj�e ci zabra�c ze sob � a równie�z tak samo przekl�etych Jonssonów, bym si�e
nareszcie mógł pozby�c tej zarazy z mojej parafii! Jazda st � ad, ty czarny duchu
z Hel!
Przera�zony zakrył usta dłoni � a. Co ja zrobiłem?przenikn�eło mu przez my�sl.
I wtedy. . . nareszcie zauwa�zył, �ze straszny ci�e�zar powolutku staje si�e jakby
mniejszy, a mroczny cie�n w nogach łó�zka rozpływa si�e. Sira Jon gł�eboko wci � agn
� ał powietrze dygocz � ac z przej�ecia, wprost nie mógł uwierzy�c w swoje szcz�e-
�scie. Z wyrzutami sumienia my�slał o przekle�nstwach, które dopiero co miotał.
Zaprawd�e, nie były to słowa, jakie powinien wypowiada�c spokojny, łagodny i dobry
kapłan. Ale to wła�snie te słowa pomogły! Po raz pierwszy widział rezultat
swojej walki ze zmor � a na łó�zku.
Sumienie jednak miał czarne niczym noc. On pastor posun � ał si�e do
tego, by wyklina�c swoich wrogów z parafii, a na dodatek �zyczył im, by znale�zli
24

si�e w miejscu, którego nazwy nigdy przedtem z własnej woli by nie wymówił!
Ale ani Jon Jonsson, ani jego syn nie znikn�eli, i to stanowiło dla wielebnego
Jona pociech�e w duchowej udr�ece.
Jon Jonsson otwarcie teraz przyznawał, �ze to on zesłał na proboszcza wszystkie
bolesne do�swiadczenia, co wi�ecej, pysznił si�e tym. Wielu bowiem uwa�zało za
spraw�e honoru by�c zr�ecznym czarownikiem.
Podczas gdy w pozostałych krajach nordyckich o czary oskar�zano przewa�znie
kobiety, z których zreszt � a co najmniej trzy czwarte to osoby najzupełniej niewinne,
na Islandii sytuacja przedstawiała si�e zgoła odwrotnie. Ze stu dwudziestu
jeden procesów o czary tylko dziesi�e�c wytoczono kobietom, reszta oskar�zonych
to m�e�zczy�zni.W�sród nich znalazło si�e o�smiu pastorów. Do oskar�zenia wystarczyło
stwierdzenie, �ze człowiek zna magiczne runy i czarodziejskie formułki, gdyby
natomiast dowiedziono, �ze oskar�zony sam rył magiczne znaki, sytuacja stawała
si�e naprawd�e powa�zna. W trzydziestu czterech przypadkach oskar�zonym o czary
zarzucano sprowadzenie na kogo�s choroby lub �smierci. W siedemnastu przypadkach
oskar�zano o �smier�c zwierz � at domowych, czterna�scie osób odpowiadało za
blu�znierstwo przeciwko Bogu lub te�z obra�zanie imienia Bo�zego przez ł � aczenie go
z magi � a. Dwóch zawarło pakt z diabłem, jeden we �snie, a drugi na jawie, czterech
m�e�zczyzn miało, zgodnie z zeznaniami �swiadków, wskrzesza�c martwych za pomoc
� a czarnej magii, jeden wykopał zwłoki z grobu, by u�zy�c ich do magicznych
rytuałów, jeden z ksi�e�zy za pomoc � a czarów wabił do siebie kobiety, i tak dalej.
Oczywi�scie w�sród postawionych przed s � adem znalazło si�e wielu niewinnych.
Oskar�zenie kłopotliwych czy nielubianych s � asiadów o czary stanowiło wygodny
sposób zemsty, bo łatwo dawano posłuch wszelkim tego rodzaju pogłoskom. Mimo
to na Islandii było znacznie mniej niewinnie oskar�zonych ni�z w Norwegii,
Danii i Szwecji. Wielu Islandczyków prze�zywało chwile prawdziwego napi�ecia
przy eksperymentach z zakazanymi sprawami. Odległo�sci pomi�edzy zagrodami
były tam znaczne, wi�ec w długie i ciemne zimowe wieczory w samotnych zagrodach
działy si�e ró�zne rzeczy. Przewa�znie pozbawione fantazji dziecinady, trzeba
przyzna�c. Ale nie zawsze, o, nie! I chyba nie wszystko było takie niewinne!
Kary za magi�e i praktyki czarodziejskie były zró�znicowane. Niedaleko Thingvellir
znajduje si�e wodospad z wielk � a gł�ebi � a zwan � a DrekkingahylurJama Topielców.
Wrzucano tam skazane kobiety; m�e�zczyzn przewa�znie �scinano, rzadziej
wieszano. Stosowano te�z tortury i prze�sladowania. Palono równie�z ksi � a�zki nale�z � ace
do os � adzonych, a czyniono to tu�z przy ich twarzach, by musieli wdycha�c dym.
Wszystkie ksi�egi magiczne, jakie znaleziono, szły na stos. Skazanych ksi�e�zy wyp
�edzano z kraju. Innym, zwyczajnym ludziom obcinano r�ece i uszy, poddawano
ich chło�scie. W pó�zniejszym okresie zacz�eto te�z nakłada�c grzywny pieni�e�zne.
Najbardziej jednak rozpowszechnionym sposobem karania za czary było pa-
25

lenie na stosie.
Nigdy natomiast nie zdarzyło si�e, by został skazany na �smier�c czarnoksi�e�znik
posiadaj � acy prawdziw � a magiczn � a wiedz�e, nikt by si�e na co�s takiego nie powa�zył.
Szacunek dla nich był w narodzie wielki.
Jon Jonsson starszy z Kirkjubol był przypadkiem z pogranicza. Raczej nie nale
�zał do uczonych czarnoksi�e�zników Umiał jednak wiele. Zbyt wiele. W mieszka
�ncach okolic Skutilsfj�rdhur, czyli niewielkiej zatoki fiordu Isafj�rdhardjup
w odległej północno-zachodniej cz�e�sci Islandii budził respekt pomieszany z przera
�zeniem.
Teraz za�s twierdził, �ze nie tylko przez wiele tygodni zsyłał czary na pastora,
lecz �ze to równie�z on uwolnił sług�e Bo�zego od nocnej zmory.
Pocz � atkowo sira Jon poczuł si�e tymi o�swiadczeniami gł�eboko dotkni�ety. S � adził
bowiem, �ze uwolniły go jego własne, szczere modły. � Ze to sam Pan wysłuchał
błaga�n swego sługi i przyszedł mu z pomoc � a. (Tutaj pastor �swiadomie odrzucał
fakt, �ze pomogły nie tyle modlitwy, ile jego w�sciekło�s�c i przekle�nstwa, które miotał).
Tak czy owak, sira Jon odetchn � ał z ulg � a. Niestety, przedwcze�snie. Bo to był
dopiero pocz � atek.

Rozdział 3
W siedem lat pó�zniej pastor zmuszony był pojecha�c do Kirkjubol. W zagrodzie
Jona Jonssona wybuchła awantura. Syn gospodarza, Jon, pobił słu�z � ac � a. Gadano
poza tym, ze pewna młoda dziewczyna za jego spraw � a jest w ci � a�zy i �ze
biedaczka została wyp�edzona z domu.
Pastor próbował uspokoi�c wzburzone umysły, co bardzo rozsierdziło Jona starszego.
Nikt nie b�edzie si�e rz � adził w jego obej�sciu, a ju�z na pewno nie ten znienawidzony
klecha!
W sobot�e 20 pa�zdziernika 1655 roku do Eyri w Skutilsfj�rdhur przybył
Sn�bj�rn Palsson, by prosi�c swego przyjaciela, Sir�e Jona, o odprawienie nast�epnego
dnia nabo�ze�nstwa w domu modlitwy w Kirkjubol; tamtejsi wierni pragn�eli
si�e pomodli�c. Działo si�e to tu�z po wizycie pastora w zagrodzie Jonssonów. Mimo
zm�eczenia sługa Bo�zy bez szemrania wyprawił si�e po raz drugi w drog�e. No,
mo�ze z cichym westchnieniem.
Nieoczekiwanie zepsuła si�e pogoda, wiał porywisty wiatr, wody fiordu były
wzburzone. Sn�bj�rn uwa�zał, �ze powinni odło�zy�c wypraw�e do Kirkjubol. Twarz
mu pobladła, jakby przeczuwał, �ze sztormowa pogoda si�e nie uspokoi. I �ze burza
czeka wła�snie na Sir�e Jona. Pastor natomiast nie okazywał l�eku.
Pó�zniej w okolicy szeptano, ze kiedy sługa Bo�zy zbierał si�e do wyjazdu z Eyri,
ludzie, którzy widz � a wi�ecej ni�z normalni �smiertelnicy, spostrzegli podobne do
psów bestie p�edz � ace jak szalone na probostwo do ła�zni. Znajdował si�e w niej wła-
�snie wielebny Jon. Wbiegły przez otwory �swietlne, prawie natychmiast wybiegły
i pomkn�eły z powrotem nad zatok�e. Tam wzi�eły kierunek na Kirkjubol i znikn�eły.
Tak�ze i t�e magiczn � a sztuczk�e Jon Jonsson przypisał sobie. Wysłał swoich, szpiegów,
tłumaczył ze złowieszczym u�smiechem, bo chciał si�e zorientowa�c, co pastor
zamierza.
Podczas wizyty w Kirkjubol sira Jon mieszkał u swego przyjaciela Sn�bj�rna.
W noc poprzedzaj � ac � a nabo�ze�nstwo wrócił duch ciemno�sci i jak przedtem poło�zył
si�e na stopach pastora, lecz teraz ci�e�zar był du�zo wi�ekszy. Kiedy kapłan wstał,
mara znikn�eła. Przy po�zegnaniu z dostojnym go�sciem Sn�bj�rn był bardzo zmartwiony.
. .
27

Wdzie�n po wizycie w Kirkjubol, gdy pastor znajdował si�e na powrót w swoim
domu, nieoczekiwanie w �srodku dnia zapadł w gł�eboki sen i spał a�z do wieczora.
Kiedy si�e nareszcie obudził, spostrzegł przy swoich stopach co�s okropnego, co�s
du�zo gorszego ni�z tamten bezkształtny, cie�n. Nie mógł si�e jednak zorientowa�c,
co to takiego. Nast�epnego dnia wielebny Jon zachorował. Wieczorem wszystko
powtórzyło si�e w najdrobniejszych szczegółach i tak to trwało przez cały tydzie�n.
W niedziel�e Jon Jonsson młodszy przyszedł na nabo�ze�nstwo do ko�scioła. Pastor
gł�eboko wci � agn � ał powietrze, nim odwa�zył si�e spojrze�c mu w oczy. Po mszy
Jon młodszy podszedł, by podzi�ekowa�c proboszczowi za modlitw�e, i u�scisn � ał mu
r�ek�e. Kapłan natychmiast poczuł bolesne pieczenie dłoni. Pó�zniej Jon przyznał
si�e, �ze wypisał na swojej dłoni magiczne znaki, by w ten sposób przenie�s�c na
sług�e Bo�zego złe moce. Narysował mianowicie "angurgapi" (w j�ez. islandzkim
narwaniec), znak udr�eki. Kółka i "z�eby wideł" w skomplikowanym układzie.
Pastor tarł dłoni � a o belk�e w �scianie ko�scioła i stwierdził, �ze to pomaga. Pieczenie
ustało. Przez kilka nast�epnych dni czuł rwanie w prawym ramieniu, w ko�ncu
jednak i to ust � apiło.
W kilka tygodni pó�zniej do ko�scioła przyszedł Jon Jonsson starszy. Ludzie
zwrócili uwag�e, �ze zatrzymał si�e przed jednym z ko�scielnych okien i długo si�e
w nie wpatrywał. Przystan � ał równie�z przed ambon � a.
Kiedy pó�zniej proboszcz usiadł przy oknie, poczuł si�e niedobrze, a szczerze
mówi � ac, całkiem �zle. Sprawy przybrały jeszcze gorszy obrót, kiedy poszedł do
ambony. Padł na podłog�e i le�zał pogr � a�zony w modlitwie, cierpi � ac dotkliwe bóle
w całym ciele. W uszach mu szumiało i huczało, jakby jakie�s diabły si�e na
niego zawzi�eły. Opowiedział o tym parafianom, a wielu potem mówiło, �ze oni
te�z słyszeli, a nawet widzieli niezwykłe rzeczy. Ba, niektórzy utrzymywali, �ze
byli �swiadkami, jak Jon, stoj � ac naprzeciwko ko�scielnego okna, poruszał wargami
z diabelsko zło�sliwym u�smiechem. Ale ludzie miewaj � a przecie�z bardzo bujn � a
wyobra�zni�e.
W ko�ncu diabeł wyszedł z ucha pastora i przybrał posta�c Jona Jonssona czy
te�z jego syna. Tak ludzie gadali w jaki�s czas po tym wszystkim.
Przez cał � a zim�e ludzie w parafii widywali czerwonawe muchy, które towarzyszyły
pastorowi wsz�edzie. Opisy tych małych diabelskich stworze�n były rozmaite.
A to miały wygl � ada�c jak motyle lataj � ace po wszystkich pomieszczeniach na
plebanii, to znowu przypominały inne skrzydlate istoty, w relacji jednych miały
długie ogony, winnych znowu szpony i kopyta. . .
Nie było ko�nca ludzkim wymysłom.
Pewnego wieczora, kiedy pastor le�zał i odpoczywał, nagle zauwa�zył, �ze co�s
okropnego wydobywa si�e spod desek podłogi. Chwycił nabit � a strzelb�e i przegonił
demona a�z na dwór.
W dalszym ci � agu jednak na plebanii i w okolicy straszyło, w ko�ncu doszło do
tego, �ze po zapadni�eciu ciemno�sci ani przez chwil�e nie było spokoju. Niektórzy
28

w parafii widywali demony, inni dostrzegali jedynie najrozmaitsze dowody ich
niecnej działalno�sci. Ludziom robiło si�e bez powodu gor � aco, to znowu ogarniał
ich lodowaty chłód, mieli kłopoty z oddychaniem albo dostawali zawrotów głowy
i tracili przytomno�s�c. Łó�zka si�e kołysały, �spi � acy czuli, �ze biegaj � a po nich jakie�s
zwierz � atka podobne do myszy. Wsz�edzie, gdzie kto�s przebywał wieczorem lub
noc � a, stale paliły si�e �swiatła, słyszano gwałtowne i potworne hałasy, złowieszcze
skrzypienie budynków, nic i nigdzie nie gwarantowało ju�z bezpiecze�nstwa.
Wszystko to bardzo ci � a�zyło wielebnemu Jonowi i tak ju�z osobi�scie nara�zonemu
na prze�sladowania ze strony diabelskich sług.
Wko�ncu przeprawił si�e przez fiord, �zeby porozmawia�c z lensmanem i zmusi�c
go do wytoczenia procesu o czary.
Noc � a demony szalały w domu lensmana do tego stopnia, �ze był zmuszony
wezwa�c swego zwierzchnika. Teraz ju�z proces stał si�e nieunikniony.
Kiedy pastor wrócił do swojej parafii, udał si�e najpierw do ko�scioła, �zeby
si�e pomodli�c. Nagle sk � ad�s z prawej strony doszło do niego ci�e�zkie sapanie jak
z rozwartej paszczy, wielkiego psa. To musi by�c wyj � atkowo zły diabeł, pomy�slał
duchowny i nie był w stanie nawet rozpocz � a�c modlitwy.
W pierwsz � a niedziel�e adwentu sira Jon odprawiał nabo�ze�nstwo. Gdy wszedł
na ambon�e, odczuł działanie wielkiej siły magicznej. Ogarn�eły go dotkliwe bóle,
starał si�e jak najszybciej zako�nczy�c kazanie, ale mimo wysiłku nie zdołał odmówi
�c ostatniej modlitwy. J�ecz � ac rzucił si�e na, podłog�e z rozpostartymi ramionami.
Parafianie stali nad nim bez słowa, przera�zeni, nie b�ed � ac w stanie si�e ruszy�c.
W ko�ncu wielebnemu Jonowi udało si�e pod�zwign � a�c. Jedna z parafianek, młoda
dziewczyna, zemdlała i upadła na podłog�e. Odniesiono j � a do domu, ale jeszcze
długo potem cz�esto traciła �swiadomo�s�c.
Tej nocy mara znowu odwiedziła pastora. �Swiadkiem tego wydarzenia był
gospodarz Bj�rn Bjarnason z Arnardal po drugiej stronie fiordu. Człowiek ów
zmiłował si�e nad wielebnym, zaprosił go, by na jaki�s czas zamieszkał w jego
domu.
Wszystkie te okropne zdarzenia przekonały sir�e Jona, �ze to Jonssonowie mszcz
� a si�e na nim za skarg�e u lensmana.
Zmora nawiedzała pastora tak�ze w domu Bj�rna po tym, gdy Jonssonowie dowiedzieli
si�e, gdzie przebywa. Pod koniec tygodnia silny i krzepki przedtem sira
Jon zmienił si�e nie do poznania. Na plebanii rzeczy nie miały si�e nic a nic lepiej.
Straszyło teraz nawet na proboszczowej łódce. Jeden z rybaków został przewrócony
na ziemi�e, nie umiał powiedzie�c, kto mógł go popchn � a�c, ale przez pi�e�c dni
trwał w dziwnym stanie pomi�edzy snem a jaw � a, pomi�edzy niebem a piekłem.
29

Pewien człowiek mówił, �ze na lewej r�ece Jonssona młodszego zauwa�zył dziwny
znak:
I człowiek ów wiedział na pewno, �ze taki znak czarownik kieruje przeciwko
swemu wrogowi.
Sira Jon bardzo si�e l�ekał procesu. Kiedy Jon Jonsson został wezwany do s � adu,
pastor dostał tak gwałtownego ataku, �ze na usta wyst � apiła mu piana. Był pół�zywy
ze strachu i rozgoryczony na lensmana, który nie zakuł oskar�zonych w kajdany,
tak �ze mogli oni chodzi�c wolno podczas tingu, na którym sprawa miała by�c rozpatrywana.
Wszyscy wiedzieli przecie�z, �ze Jon starszy posługuje si�e czarn � a magi � a
od co najmniej trzydziestu lat, to znaczy od kiedy zacz � ał nauk�e u Maga-Leifi
Thordharsona, znanego czarownika z Vestfj�rdarr. Istniało za�s wiele dowodów na
to, �ze Jon Jonsson, kiedy go obra�zono, mógł by�c naprawd�e gro�zny.
Tu�z przed rozpocz�eciem tingu do Eyri przybył kat z Bardhastrandarsyssel na
wypadek, gdyby było tu zapotrzebowanie na kogo�s jego fachu. Ledwo si�e pojawił
w osadzie, natychmiast dostał jakiego�s strasznego ataku i bliski �smierci został
przeniesiony na plebani�e. Le�zał tam na łó�zku proboszcza i ukazywały mu si�e
okropne zmory i demony. Opisywał zjawy tak, i�z nie ulegało w � atpliwo�sci, �ze to
Jonssonowie, cho�c on nigdy przedtem �zadnego z nich nie spotkał.
Przywidział mu si�e jaki�s młody człowiek, który rzekł: "Wiem, �ze przyszedłe�s
tutaj, by robi�c trudno�sci mojemu ojcu, ale ja potrafi�e ci�e powstrzyma�c". Potem,
we �snie, człowiek ów wbił choremu nó�z w piersi. Kiedy kat si�e obudził, odczuwał
w tym miejscu dotkliwy ból. Jon młodszy miał dokładnie taki nó�z, jaki przy�snił
si�e katowi. Gdy w pewnym momencie nó�z mu odebrano, niemal błagał o zwrot, co
�swiadczy wymownie, �ze musiał go u�zywa�c do mistycznych ofiar i do wycinania
magicznych znaków.
Ting odbywał si�e 14 grudnia 1655 roku. Sira Jon ledwie si�e tam dowlókł, taki
był wyczerpany, zły i rozczarowany, �ze przewodnicz � acy s � adu nie zwrócił uwagi
na to, co �sniło si�e katu.
30

Przed ko�sciołem Jonssonowie próbowali spojrze�c w oczy pewnemu człowiekowi.
Najwyra�zniej mieli zamiar rzuci�c na niego urok, by nie �swiadczył przeciwko
nim. Przeszkodzono im jednak, a wtedy Jon młodszy wrzeszczał i przeklinał
wszystkich, którzy jego i jego ojca obwiniali o magi�e oraz innego rodzaju czary.
Lensman, który przeszukiwał zagrod�e pozwanych i znalazł tam magiczne znaki
wypisane na ciel�ecej skórze, dostał silnego bólu stopy. Jon Jonsson dowiedziawszy
si�e, i�z skór�e znaleziono, zaniemówił na długi czas i nie był w stanie
wykrztusi�c ani słowa.
On i jego syn zapewniali nieustannie, �ze s � a niewinni, mimo to zostali skazani
na Tylftareid, co mo�zna przetłumaczy�c jako: "s � ad tuzinowy". Na Islandii s � ad taki,
zło�zony z dwunastu s�edziów, był czym�s w rodzaju instancji odwoławczej. Spraw
�e Jonssonów postanowiono rozpatrzy�c podczas najbli�zszego tingu wiosennego.
Proboszcz nie był zadowolony z tej decyzji, mimo to wyznaczono dwunastu ludzi,
którzy mieli by�c s�edziami. Jonssonowie tymczasem odmawiali przysi�egi na
Bibli�e.
Tej nocy wielu ludzi miało jakoby widzie�c demony odprowadzaj � ace obu Jonssonów
do domu. Ziemia dr�zała tam, któr�edy szli, a morze si�e burzyło. . .
A do pastora znowu przyszła mroczna zjawa, wobec czego w dzie�n za�z � adał
on ponownego przeszukania w zagrodzie Jonssonów. On i lensman udali si�e tam
niezwłocznie lecz niczego nie znale�zli. Lensmanowi wrócił tylko ból w nodze, ale
kiedy Jonsson młodszy na ni � a popatrzył, ból min � ał.
Podczas nieobecno�sci wielebnego Jona jego mał�zonka prze�zyła kolejne spotkanie
z sił � a nieczyst � a, i to tak straszne, �ze musiała si�e schroni�c w oborze. Niepokoje
na plebanii trwały a�z do powrotu pastora. On si�e w ko�ncu z tego wszystkiego
rozchorował i a�z do Bo�zego Narodzenia nie wstawał z łó�zka, znosz � ac trudne do
wytrzymania udr�eki i bole�sci: serce zamierało mu w piersi jakby krew z niego
wypłyn�eła. Pastor l�ekał si�e, �ze Pan całkiem go opu�scił. Podczas najbardziej dotkliwych
bólów nie przestawał wypowiada�c słów modlitwy, nieustannie oddaj � ac
si�e Bogu w opiek�e. Czasami zdawało mu si�e, �ze stalowy pr�et przeszywa na wylot
jego ciało, innym razem przera�zony stwierdzał, �ze to robactwo wygryza mu
wn�etrzno�sci. Nigdy, nigdy ani na moment nie odzyskiwał spokoju.
Po Bo�zym Narodzeniu zwrócił si�e do innego lensmana, by zaj � ał si�e jego spraw
� a, ten jednak odmówił. Pewnego dnia koło plebanii przeje�zd�zał konno Jon młodszy
i skorzystał z okazji, by rzuci�c na pastora nowy urok, w wyniku czego ten
o mało nie oszalał, tak mu szumiało i huczało w uszach. Nie pomogła nawet Biblia
pod poduszk � a. Wr�ecz przeciwnie, zapuchło mu gardło, �zyły na szyi nabrzmiały
tak, �ze o mało nie pop�ekały, i Bibli�e trzeba było usun � a�c. Ludzie z plebanii mówili,
�ze wielebny głow�e miał rozpalon � a jak ogie�n.
31

Diabeł nawiedzał wszystkich, którzy zamierzali �swiadczy�c przeciwko Jonssonom
lub te�z modli�c si�e za pastora. Dziwne muchy kr � a�zyły ponad głow � a duchownego
dzie�n i noc. Wszyscy mogli je zobaczy�c. Sira Jon splun � ał na jedn � a z nich,
a wtedy poczuł, jakby mu si�e w �zoł � adku zal�egło robactwo. Bliski był utraty rozumu
i prosił parafian, by, je�sli co�s podobnego si�e wydarzy, przywi � azali go do
krzy�za. Gdyby za�s wtedy blu�znił przeciwko Bogu, to prosił, by mu zaszyli usta.
Na ogół bardziej cierpiał we �snie. Zdawało mu si�e, �ze został wrzucony do bezdennej
otchłani.
Z pastora została tylko skóra i ko�sci, ale wci � a�z nie chciał �zle �zyczy�c Jonssonom.
Prosił te�z swoich parafian, by nic przeciwko tamtym nie mówili. Thuridur,
córka Jona Jonssona, nie mogła poj � a�c, �ze pastor nie oszalał, takie silne uroki na
niego rzucano.
Niekiedy sira Jon zauwa�zał, �ze przybywaj � a anioły Pana, by złagodzi�c jego
cierpienia. Pewien jasnowidz widział ubran � a na biało posta�c, która rzekła: "Bóg
pomaga nam wszystkim poprzez swoich �swi�etych aniołów".Wielebny Jon poczuł
wtedy, �ze Pan o nim nie zapomniał.
Ani Jon, ani jego syn nie stawiali oporu, kiedy ich pojmano. Jonsson nie l�ekał
si�e �smierci, ale jego syn był przera�zony.
Ting zwołano na kwiecie�n do Eyri w Skutilsfj�rdhur. Wszyscy byli przygotowani
na to, �ze oskar�zeni zostan � a najpierw poddani wymy�slnym torturom. Ale
okazało si�e to niepotrzebne. (By�c mo�ze ku rozczarowaniu niektórych gapiów).
Ojciec i syn dobrowolnie przyznali si�e do uprawiania czarów i magii, obaj zostali
skazani na stos, a wyrok s � adu mo�zna przeczyta�c jeszcze i dzisiaj. Liczy on sobie
wiele stron, a zaczyna si�e tak:
"Anno 1656, thann 9. aprilis, a Eyri i Skutilsfirdhi a til setta thirggja
hreppa thingi og thinstad rettum voru thessar eptir skrifadir menn
tu doms nefndir af erusamlegum Konglegrar Majestatis syslum�nnum
i. . . "
Wielu �swiadczyło, �ze obaj Jonssonowie zajmowali si�e czarami i magi � a, wiele
dowodów zostało sfałszowanych, lecz Jon starszy z uporem twierdził, i�z stosował
czarodziejskie runy, by leczy�c ludzi. W ko�ncu przyznał równie�z, �ze przy pomocy
piekielnych sił sprowadził chorob�e na pastora.
Jon młodszy równie�z twierdził, �ze czynił dobrze. Wyleczył mianowicie chorego
cielaka, wycinaj � ac mu na skórze piecz�e�c Salomona. Co prawda dwa razy
posłu�zył si�e magi � a dla zdobycia kobiety, ale czy to co�s złego? Robił te�z magiczne
narz�edzia do upuszczania krwi i wypowiadał nad chorymi zakl�ecia zawsze z do-
32

brym skutkiem, co, jak uwa�zał, powinno by�c zapisane na jego dobro. A oto dwa
z tych jego zakl�e�c:
"Stos diabelski niech ci�e spali,
Niech ci�e szybko gniew zadławi.
Zło, którego �zyczysz mnie,
Niechaj spadnie na ciebie."
"Piwo, które ci daj�e, ma magiczn � a moc.
Wielki Odyn i zła Gyda rzucali na nie uroki."
W ko�ncu równie�z on przyznał, �ze wraz z ojcem rzucał uroki na wielebnego
Jona Magnussona. Raz za pomoc � a magicznego znaku, który wymalował sobie na
dłoni.
Dziesi � atego kwietnia 1656 roku ojciec i syn spłon�eli na stosie. Kiedy syn czuł,
�ze płomienie li�z � a mu stopy, gło�sno wzywał diabła.
Po egzekucji rozdzielono ich maj � atek. Spłacono długi, wdowa dostała, co jej
si�e nale�zało, a reszt�e decyzj � a lensmana otrzymał pastorjako zado�s�cuczynienie.
Niestety, udr�eki proboszcza nie stały si�e po �smierci prze�sladowców mniejsze. Jon
młodszy ukazywał mu si�e wiele razy, zdecydowano wi�ec, �ze nale�zy jeszcze raz
przeszuka�c popiół, który został ze stosu; by�c mo�ze ogie�n nie strawił do ko�nca
duszy lub rozumu czarownika?
Szukano tedy w popiele i odnaleziono dwa mózgi, cz�e�sciowo tylko spalone.
Palono wi�ec resztki ponownie, raz i drugi, i trzeci. I dopiero po tym znikn�eły
z parafii wszelkie zjawy i wszelki niepokój.
Pastor jednak wci � a�z był chory. Teraz oskar�zał Thuridur, córk�e Jona starszego,
�ze ona te�z uprawia czary, bo uczyła si�e magii w dzieci�nstwie wraz ze swoim bratem,
Jonem młodszym. Tak uwa�zał pastor i powtarzał, �ze równie strasznej baby
jak ona nigdy przedtem nie spotkał.
Thuridur została postawiona przed s � adem, ale, ku wielkiemu zagniewaniu proboszcza,
oczyszczono j � a ze wszystkich zarzutów.
Tak wi�ec trudno rozstrzygn � a�c, kto został zwyci�ezc � a, a kto przegranym w długiej
walce pomi�edzy wielebnym Jonem a czarownikami.
Tymczasem owa dziewczyna, któr � a Jon Jonsson młodszy porzucił w ci � a�zy,
zd � a�zyła urodzi�c malutk � a i słabowit � a córeczk�e. Matka zmarła w połogu, a dzieckiem
zaj�eła si�e jaka�s starsza daleka krewna ze Skagafj�rdhur na północy Islandii.
Ona jedna zatroszczyła si�e o to dziecko grzechu. Ale wła�snie od niego zaczyna
si�e wszystko, o czym tutaj opowiemy.

Rozdział 4
Bergen, Norwegia, pocz � atek osiemnastego wieku.
Tiril siadywała cz�esto na wzgórzu poza miastem z r�ek � a wspart � a na kudłatym
karku Nera. To dawało jej poczucie bezpiecze�nstwa. Rozmawiali ze sob � a niewiele,
bo po pierwsze psy na ogół nie maj � a takiego zwyczaju, po drugie za�s Tiril
nie znajdowała słów na opisanie swojej rozpaczy i osamotnienia. Oboje jednak
czerpali sił�e i spokój z tego, �ze mog � a by�c razem.
Pogrzeb Carli był dla wszystkich niezwykle trudnym prze�zyciem. Tiril obci � a-
�zała si�e win � a za �smier�c siostry, uwa�zała bowiem, �ze powinna j � a była mimo wszystko
skłoni�c do szczerej rozmowy. Mo�ze to by pomogło, mo�ze Tiril potrafiłaby zrozumie
�c, co dr�eczy siostr�e?
T�eskniła za Carl � a tak bezmiernie, �ze sprawiało jej to fizyczny ból. Rodzice
zamykali si�e, ka�zde w swoim pokoju, ka�zde ze swoj � a rozpacz � a, i nawet przez
my�sl im nie przeszło, �ze Tiril mo�ze cierpie�c. Kiedy spotykali si�e przypadkiem,
natychmiast zaczynali si�e nawzajem oskar�za�c o �smier�c córki. � Zadne nie szukało
winy w sobie.
Wko�ncu matka nie była w stanie dłu�zej tego znosi�c i wyjechała do Christianii,
do siostry, by tam otrz � asn � a�c si�e z �załoby.
Tiril odprowadziła j � a do granic miasta, po czym zamierzała wróci�c do domu.
Gdy znalazła si�e sama, natychmiast przybiegł Nero i poszli oboje na swoje
wzgórze, by tam w spokoju pomy�sle�c.
Dzi�eki, �ze jeste�s ze mn � a, Neroszeptała Tiril spogl � adaj � ac smutnym, rozmarzonym
wzrokiem na miasto. Dzi�ekuj�e ci, �ze jeste�s moim przyjacielem!
Nero tulił do niej głow�e na znak, �ze pojmuje.
My�sli dziewczyny szukały jakiego�s oparcia, ale go nie znajdowały. Zbyt wiele
było pyta�n, zbyt wiele bólu i rozpaczy.
Dlaczego nie zdołała niczego zrozumie�c? Dlaczego nie umiała wesprze�c swojej
siostry? Dlaczego Carla nie pozwoliła sobie pomóc?
34

Nieustannie powracała wła�snie do tych trzech "dlaczego". Wci � a�z i wci � a�z od
nowa.
Straszna samotno�s�c. I t�esknota. Nieludzka, niemal niezno�sna t�esknota.
Tiril nie wiedziała przecie�z jeszcze, �ze istniej � a tajemnice, których człowiek
całkiem po prostu nie mo�ze nikomu powierzy�c. Carla z pewno�sci � a bardzo chciała
wyrzuci�c z siebie zgryzot�e, ale jak miała to zrobi�c? Sk � ad to biedne dziecko miało
wzi � a�c tyle odwagi?
Tiril schudła, ale akurat to jej nie martwiło. Miała czterna�scie lat, to wiek,
w którym ciało młodego człowieka si�e zmienia.
W tym czasie smutku i �załoby najwi�eksz � a jej pociech � a był Nero. Niestety,
nie mogła go spotyka�c tak cz�esto jak przedtem, bo po �smierci Carli jakby łatwiej
zauwa�zano, �ze Tiril nie ma w domu.
Nast�epnego dnia sprawy uło�zyły si�e bardzo �zle. Po �sniadaniu ojciec zapytał j � a
z marsem na czole:
Gdzie podziewała�s si�e wczoraj wieczorem, młoda damo?
Wczoraj? Odprowadzałam mam�e do granic miasta.
Powiedziałem wyra�znie: wczoraj wieczorem! Nie było ci�e w twoim pokoju.
Tiril zaczerwieniła si�e gwałtownie.
Ja? Ja. . .
Co, na Boga, ojciec miał do roboty w jej pokoju? Znowu? W ko�ncu zdołała
si�e jako�s opanowa�c.
Ach, wieczorem! Byłam na strychu, bo chciałam znale�z�c mój zimowy
płaszcz. Ale go nie znalazłam.
Ojciec gapił si�e na ni � a, jakby nie rozumiał, co mówi.
Musiała�s bardzo długo szuka�c rzekł z wolna skrzecz � acym głosem.
Tak, szukałam po całym strychu.
Mhm.
Dał spokój, jakby chodziło mu o co innego. Tak było bez w � atpienia, widziała
to wyra�znie.
Musi zatem by�c bardziej ostro�zna. Najlepsza pora na wyj�scie z domu to wczesny
ranek, ojciec na ogół długo sypia.
Nero szybko si�e przyzwyczaił do tego nowego rytmu. Psy maj � a niewiarygodn � a
zdolno�s�c dostosowywania si�e, ale oczywi�scie dziwiło go, �ze porzucili wieczorne
wyprawy. Wła�sciwie jednak takie spacery były rankiem chyba jeszcze przyjemniejsze.
Ów tajemniczy, t�egi m�e�zczyzna znowu powrócił. I w jego głosie brzmiała ju�z
całkiem wyra�zna gro�zba.
Tiril ukradkiem słuchała jego rozmowy z ojcem.
Nic panu to nie pomo�ze, panie Dahl. To była szalona dziewczyna, a pan
i tak na tym nie zyskał.
35

Nie s � adzi pan chyba, �ze ja miałem co�s wspólnego z t � a spraw � a?
Na ten temat nic mi nie wiadomoodparł go�s�c chłodno.Ale miał pan
szcz�e�scie, �ze to nie była tamta druga. Bo w takim razie mo�zna by przypuszcza�c to
i owo.
Tiril domy�slała si�e po brzmieniu głosu ojca, �ze zaczerwienił si�e jak burak
i sapał jak zawsze, kiedy był naprawd�e w�sciekły.
To najbardziej bezwstydna insynuacja, jak � a kiedykolwiek słyszałem! Nie
macie ani krzty wstydu w sercu, człowieku!
Jest mi najzupełniej oboj�etne, co pan o mnie s � adzi. No có�z, zatem, powiedzmy,
trzy miesi � ace. Ale to ju�z absolutnie ostatnia prolongata. Potem dom,
stajnia, cały maj � atek, id � a pod młotek!
Oczywi�scie, ja wszystko do tego czasu zorganizuj�eodparł ojciec zarozumiale.
Mamrotał co�s jeszcze pod nosem, ale zbyt cicho, by Tiril mogła zrozumie�c.
Tak? zapytał tamten z szyderstwem. Znam sytuacj�e równie dobrze
jak pan.
Obcy znowu zni�zył głos. Ale to było najwyra�zniej ostatnie zdanie. Po�zegnali
si�e, a Dahl jeszcze długo potem kr�ecił si�e po pokoju, sapi � ac gniewnie. Twarz miał
mroczn � a niczym gradowa chmura. Tiril nigdy jeszcze nie widziała go ogarni�etego
tak � a w�sciekło�sci � a. Ani tak. . . zdecydowanego!
Wła�snie ten wyraz jego twarzy przera�zał Tiril bardziej ni�z cokolwiek innego.
Na nogach zesztywniałych z narastaj � acego strachu, którego przyczyny nie umiałaby
okre�sli�c, powróciła do swojego pokoju.
Atmosfera domowa stała si�e niezno�sna równie�z z innego powodu.
Ojciec nieustannie obserwował Tiril. Raz po raz zaskakiwała go, gdy siedział
i gapił si�e na ni � a w jaki�s bardzo dziwny sposób. A kiedy na niego spojrzała, natychmiast
odwracał oczy.
Wielokrotnie nawiedzał j � a we wspomnieniach pewien obraz. Mianowicie widok
ojca w jej pokoju, wpatruj � acego si�e w ni � a, z czym�s białym, co trzymał w r�ece.
Szalik? Pas białego materiału? I ten zdecydowany, niemal desperacki wyraz jego
twarzy. Oraz jego ciche "nie", kiedy pospiesznie wychodził z pokoju.
Ojciec zacz � ał si�e te�z teraz troszczy�c o jej wygody i samopoczucie. To było co�s
nowego. Tiril uwa�zała, �ze powinna by�c tym wzruszona. Tymczasem doznawała
uczucia, �ze co�s obrzydliwego pełznie po jej skórze, od karku w dół, po plecach,
obejmuje całe ciało.
Wstydziła si�e okropnie swojej reakcji.
Tysi � ace razy próbowała sobie odpowiedzie�c na pytanie, dlaczego Carla zrobiła
ze sob � a koniec wła�snie w chwili, kiedy nareszcie pozwolono jej wyj�s�c za m � a�z za
człowieka, którego pragn�eła po�slubi�c. Dlaczego, dlaczego?
W takich razach dobrze było mie�c przy sobie Nera. Dobrze było ukry�c twarz
w jego szorstkiej, kudłatej sier�sci, słysze�c jego pomruki, czu�c jego bezgraniczn � a
cierpliwo�s�c.
36

Tiril szeptała do niego:
Nie wiem, Nero, co to jest. Mam wra�zenie, jakby czaił si�e za mn � a jaki�s
wielki, ponury cie�n. Jakby w przyszło�sci groziło mi jakie�s zło. Budz�e si�e cz�esto
w �srodku nocy, wła�snie dlatego, �ze �snił mi si�e taki cie�n. I nie rozumiem, co to
mo�ze oznacza�c.
Wzdychała i gładziła czworono�znego przyjaciela.
Gdybym tak mogła przez cały czas by�c razem z tob � a! To okropne, �ze musimy
mieszka�c z dala od siebie. Ale nie wolno mi zabra�c ci�e do domu.
Zrezygnowana zako�nczyła:
Zreszt � a i tak nie mam ju�z dok � ad ci�e zaprosi�c. Tego w ogóle nie mo�zna
nazywa�c domem. Odczuwała gwałtown � a niech�e�c na my�sl o tym, �ze b�edzie musiała
tam wraca�c. I po raz pierwszy my�slała, �ze ci biedacy, którym nadal starała
si�e pomaga�c, s � a szcz�e�sliwsi od niej. W takich chwilach najch�etniej zamieniłaby
si�e z którym�s z nich miejscami, wzi�ełaby ich wolno�s�c w zamian za t�e dławi � ac
� a, chorobliw � a atmosfer�e, która zapanowała ostatnio w eleganckim domu konsula
Dahla.

Rozdział 5
Islandia, Anno Domini 1699.
Była wczesna wiosna. Nad pokrytymi lodem szczytami Vatnaj�kull wisiał
zimny ksi�e�zyc. Dniało.
Siedmioro je�zd�zców, pi�eciu m�e�zczyzn, kobieta i trzynastoletni chłopak, podrózowało
od północy. Byli w drodze ju�z od wielu dni. Teraz musieli te�z jecha�c
przez znaczn � a cz�e�s�c nocy, by jak najpr�edzej wydosta�c si�e z morderczych pustkowi
Sprengisandur. Ani konie, ani ludzie nie byli ju�z w stanie wytrzyma�c dłu�zej
głodu i wyczerpuj � acej jazdy po dokuczliwych drobnych kamieniach.
Cel podró�zy stanowiło Thingvellir. Troje z w�edrowców miało tam stan � a�c
przed s � adem za czary i posługiwanie si�e magi � a. Tak ci�e�zkie okazały si�e ich przest
�epstwa; �ze musieli zosta�c postawieni przed samym Alltingiem. Co najmniej jedno
z nich czekała �smier�c. By�c mo�ze wszystkich.
Pozostali m�e�zczy�zni byli stra�znikami. Znajdował si�e w�sród nich lensman ze
Skalholt, który pojmał czarowników osobi�scie w najbardziej na północ poło�zonych
rejonach Islandii. W tamt � a stron�e stra�znicy kierowali si�e na Kj�lur, ale podró
�z była tak m�ecz � aca, �ze tym razem wybrali szlak przez Sprengisandur. Zbyt
pó�zno przekonali si�e, �ze w porównaniu z tymi pustkowiami droga na Kj�lur mogła
si�e wydawa�c niedzieln � a wycieczk � a.
A wi�ec troje miało stan � a�c przed s � adem. Tymczasem to pozostała czwórka bała
si�e naprawd�e. Dygotali przera�zeni koszmarn � a podró�z � a, podczas której jednak ani
straszna okolica, ani sami wi�e�zniowie nie byli najbardziej niebezpieczni. Najgł�ebiej
przera�zało ich wstrz � asaj � ace spotkanie ze �swiatem cieni i Czarnej magii.
Min�eli ju�z otoczone zł � a sław � a Odadhahraun, ale to wła�sciwie nie znaczyło
nic w porównaniu z l�ekiem, jaki trawił ich dusze. Sforsowali niezliczone rzeki
i potoki, kryj � ace nie znane im gł�ebie, ale po�zyteczne o tyle, �ze konie mogły si�e
napi�c. Opatrywali wra�zliwe ko�nskie nogi i pozdzierane kopyta, jechali przez cały
dzie�n w ulewnym deszczu. . .
38

Drobiazgi, to tylko drobiazgi.
I wci � a�z nie wida�c ko�nca drogi, wci � a�z jeszcze tak strasznie daleko do celu.
Oskar�zeni natomiast zdawali si�e przyjmowa�c wszystko z niezmiennym spokojem.
Na małych, silnych islandzkich konikach siedmioro ludzi przemierzało bezkresne
Sprengisandur, które co jak co, ale nazw�e miało godn � a siebie . Konie,
owce, ludzie gin�eli cz�esto na tych nielito�sciwych pustkowiach.
Jechali przez mroczne bezdro�za, nad którymi ksi�e�zyc nie miał władzy, przez
szare, kamieniste pustkowia. Lawy wulkanicznej tu nie było, tylko te drobne, ostre
kamienie. Na zachodzie ksi�e�zyc o�swietlał lodowiec Hofsj�kull, na wschodzie natomiast
mienił si�e niebieskim blaskiem przera�zaj � acy Vatnaj�kull. Gdyby si�e odwrócili,
mogliby jeszcze zobaczy�c majacz � acy w znacznej odległo�sci Tungnafellsj�kull
o niewiarygodnych barwachwidok przypominaj � acy raczej olejne malowidła
ni�z rzeczywisty pejza�z. Haganga, widoczny z daleka szczyt, którego obraz
towarzyszył podró�znym przez niezliczone godziny, znajdował si�e teraz z tyłu, na
skos od nich. Byli w drodze ku zielonym ł � akom w dolinie u stóp Hofsj�kull, szli
do jedynej oazy, w czasie całej podró�zy. Tam konie b�ed � a mogły si�e naje�s�c �swie�zej,
trawy i odpocz � a�c, tam oni sami b�ed � a mogli zebra�c siły przed �smiertelnie m�ecz � ac � a
drog � a dalej na południe.
Wmilczeniu przemierzali w�edrowcy bezkresne pustkowia Sprengisandur. Nigdzie
ani �sladu człowieczej siedziby, nigdzie ukrytego w jamie zwierz�ecia, nigdzie
ptasiego gniazda, nic.
Konie szły krokiem zwanym tutaj tylt, co potrafi � a jedynie islandzkie koniki,
a co sprawia wra�zenie, �ze i konie, i je�zd�zcy płyn � a naprzód. Widok w tej bladej
ksi�e�zycowej po�swiacie zaiste upiorny. . .
Czterej stra�znicy, dwaj na przedzie i dwaj z tyłu, czuli si�e najogl�edniej mówi � ac
niepewnie. Od pocz � atku z najwi�eksz � a niech�eci � a przyst�epowali do obowi � azku pojmania
gdzie�s na północy podejrzanych o czary. Jeszcze bardziej stracili na humorze,
gdy biskup ze Skaltholt dał do zrozumienia, i�z pewnie b�ed � a musieli zarywa�c
noce, by zd � a�zy�c na czas do Thingvellir.
"Noc to ich pora" u�swiadomił lensman biskupowi. "Mog � a rzuci�c na nas
urok".
Biskup ze Skaltholt odpowiedział: "Nie zapominajcie jednak, �ze Pan jest z wami
w tym wa�znym zadaniu! Mój kolega, biskup z Holar, specjalnie mnie prosił,
bym si�e zaj � ał t � a spraw � a. On rozkłada r�ece, gdy chodzi o takich zatwardziałych
grzeszników; zrobił ju�z, co mógł, ale ci nie wykazali najmniejszej poprawy ani
nie wyznali swoich grzechów. Dlatego musz � a zosta�c postawieni przed Alltingiem
wobec całej Islandii i zosta�c os � adzeni tak przez �swieckie, jak i przez ko�scielne
władze. I pami�etajcie: powinni by�c pojmani podczas snu. W przeciwnym razie
nigdy ich nie dostaniecie. I musz � a zosta�c dostarczeni tutaj po kryjomu, pojedziecie
równie�z noc � a, je�sli b�edzie trzeba, przez po�swi�econ � a ziemi�e Skalholt i dalej do
39

Thingvellir. Najlepiej, �zeby was nikt nie widział!"
No i tak si�e stało. Nigdy jednak lensman i jego ludzie nie przypuszczali, �ze
podró�z b�edzie taka okropna!
Zacz�eło si�e niewinnie, ot taka nawet do�s�c przyjemna podró�z na północ. O nic
si�e nie troszczyli, jadali i pili obficie w zagrodach, w których przyszło im nocowa
�c. Czuli si�e wa�zni, wi�ec zadzierali troch�e nosa. Zapominali o tym "po kryjomu",
rozprawiali o swoim zadaniu i cieszyli si�e niemym podziwem wytrzeszczaj
� acych oczy słuchaczy. Patrzcie, nie boj � a si�e pojma�c takich gro�znych czarowników!
To ci dopiero. � Ze te�z si�e wa�z � a!
Jechali tedy przez Kj�lur, rozci � agaj � acymi si�e równolegle do Sprengisandur
szlakami przez pustkowia. Jechali wzniecaj � ac kł�eby pyłu, a kiedy nareszcie znale
�zli si�e w nieco �zy�zniejszych dolinach północnej Islandii i poprosili o nocleg
w pierwszej napotkanej plebanii, humory zmieniły im si�e zupełnie, stali si�e milkliwi
i nieskorzy do �zartów. Tutaj bowiem si�e dowiedzieli, kogo mianowicie maj � a
eskortowa�c.
Proboszcz, poinformowany, w jakiej sprawie czterej je�zd�zcy podró�zuj � a, zrobił
si�e niebywale gadatliwy. Mówił i mówił, u�zywał uczonych słów, które przyswoił
sobie od jakiego�s profesora, a przybysze mogli jedynie słucha�c. Kto by si�e odwa
�zył przerywa�c duchownemu!Wtrakcie tego monologu lensman zdumiewał si�e
raz po raz tym, jak cz�esto pastor oskar�za ludzi o czary. Zatem ludzie ko�scioła
musieli �swi�ecie wierzy�c w sztuk�e czarnoksi�e�zników!
Sira Gudhmundur rzekł w zamy�sleniu:
My, uczeni, w � atpimy w to, �ze mo�zna odegna�c diabła. Pomy�slcie tylko, jak
to było z wielebnym Jonem ze Skutilsfj�rdhur. Diabły i duchy zostały wprawdzie
na jaki�s czas odp�edzone, ale same egzorcyzmy sprzyjały rozszerzeniu si�e władzy
Szatana.
Czterej słuchacze w skupieniu kiwali głowami. Czasami rozumieli, co proboszcz
mówi, niekiedy słowa płyn�eły niezrozumiałe ponad ich głowami.
Pastor był w znakomitej formie:
Zły powiada: "Otrzymasz wszystko, czego tylko zapragniesz. Chcesz powodzenia
w połowach? To przyjmij mnie do swego serca i uwierz w moje sakramenty,
a nałowisz ryb wi�ecej ni�z ktokolwiek inny. Chcesz zdoby�c kobiet�e? Skrop
swoj � a krwi � a moj � a charagm�e, czyli magiczny znak, a kobieta b�edzie twoja. Gdyby�s
chciał zem�sci�c si�e na swoich wrogach albo gdyby�s musiał si�e broni�c przed złym
duchem, wtedy ja, sam Belzebub, przep�edz�e ich od ciebie. . . "
W tym momencie czterej słuchacze domy�slali si�e niepewnie, �ze mówi � ac "zły
duch" opowiadaj � acy miał na my�sli dobrego ducha.
Pastor cytował dalej, mówił, jakby to były jego własne słowa:
Szatan powiada: "Je�sli pójdziesz dalej za mn � a, staniesz niczym Bóg, po-
40

si � adziesz znajomo�s�c złego i dobrego. I ja dam ci całe bogactwo �swiata, m � adro�s�c
i ukryte zdolno�sci du�zo lepsze ni�z wszystko, co mógłby da�c ci Bóg".
Jeden ze słuchaj � acych drgn � ał gwałtownie, zdj�ety nagłymi wyrzutami sumienia.
Siedział tu i �zyczył sobie tego wszystkiego. Brzmiało to tak kusz � aco.
A teraz przechodzimy do sprawy nieco bardziej drastycznej w nauce Złego
Ducha: "Je�sli chcesz, by nazywano ci�e uczonym, powiniene�s ukry�c w skrzyni
ludzk � a głow�e!"
O, fuj! Czego�s takiego nie zrobi�e!rzekł najmłodszy i najmniej wykształcony
z wysłanników.
Sira Gudhmundur popatrzył na niego surowo.
Przecie�z te słowa nie były skierowane do ciebie! "Ona da ci odpowied�z na
wszystko to, o co zapytasz".
Młody stra�znik zzieleniał na my�sl o mówi � acej ludzkiej głowie.
Rozumiecie chyba ci � agn � ał sira Gudhmundur. Diabeł pozwala, by
czarnoksi�e�znicy posiadali wielk � a sił�e, ale nie czyni tego za darmo. A zapłata nie
jest mała: jest ni � a czarnoksi�e�znik z ciałem i dusz � a.
Wszyscy rozmy�slali nad tym faktem. Nad plebani � a zapadała noc. Ten i ów
z wysłanników ziewał dyskretnie, ale zaraz znowu nat�e�zał uwag�e. Bo wła�snie
teraz mieli si�e dowiedzie�c, kogo kazano im pojma�c.
Wszyscy wyra�znie pobledli, lensman równie�z.
Człowiek nazywa si�e Gissur Bjarnasson rzekł sira Gudhmundur.
O tym wysłannicy wiedzieli ju�z przedtem, ale teraz stał si�e on dla nich czym�s
wi�ecej ni�z tylko nazwiskiem.
Wiele razy bywał oskar�zany o czary, ale nie znajdowano na to dowodów.
Tym razem jednak dowody zgromadzono.
Wszyscy pochylili si�e do przodu, by lepiej słysze�c słowa pastora.
Pi�eciu ludzi oskar�za go o uprawianie magii i rzucanie uroków. A do tego
pewnego dnia pojawiły si�e nowe informacje. Gissur Bjarnasson miał jakoby wyrywa
�c z�eby i wydobywa�c ko�sci ze zwłok, by u�zywa�c ich potem do swoich praktyk.
Jeden skar�zy go o to, �ze sprowadził na jego córk�e wieloletni � a chorob�e. Czarnoksi
�e�znik temu zaprzecza, ale przyznał si�e, �ze zna magiczne znaki i runy i potrafi
si�e nimi posługiwa�c. Przyznał si�e tak�ze, i�z zmienił modlitw�e "Ojcze nasz". On
modli si�e inaczej: "Szatanie nasz, który�s jest w Piekle. . . " Ach, có�z za potworne
blu�znierstwo!
Pospiesznie zło�zył r�ece i pogr � a�zył si�e na chwil�e w modlitwie, by�c mo�ze prosił,
by złe słowa nie miały do niego przyst�epu. Tego przecie�z dobry pastor za nic by
nie chciał.
Poniewa�z go�scie słuchali z wielk � a uwag � a, mówił dalej:
Gissur równie�z blu�znił przeciwko Chrystusowi i wyra�zał si�e pogardliwie
o komunii: "Lepiej ni�z chleb i wino smakowałyby wszy i ich krew". Poza tym
41

odwrócił tekst jednego z psalmów. I domy�slacie si�e oczywi�scie, �ze to on był tym
czarnoksi�e�znikiem, którego nale�zało sprowadzi�c, by pochowa�c upiora z Myrka?
Jeden ze słuchaj � acych skulił si�e.
Co? To był on?
W pokoju zaległa złowroga cisza.
Wszyscy słyszeli o diakonie z Myrka, była to ponura historia o duchach, jedna
z najbardziej przera�zaj � acych opowie�sci tego rodzaju.
E, to przecie�z tylko takie wymysły! roze�smiał si�e lensman nieszczerze.
Nic podobnego zaprotestował pastor. To najprawdziwsza prawda!
I wydarzenia rozegrały si�e niedaleko st � ad. Ja nawet rozmawiałem z Gudrun, która
została uprowadzona przez upiora, ale uszła z tej przygody z �zyciem. Upiorem był
jej zmarły ukochany. Teraz Gudrun jest ju�z star � a kobiet � a. Ale do�s�c o tym, Gissur
to bardzo niebezpieczny człowiek, musicie obchodzi�c si�e z nim bardzo ostro�znie.
Nie wolno go dra�zni�c! Bo kiedy si�e rozzło�sci, to naprawd�e nie wiadomo, co mo�ze
zrobi�c. Nie wiem, co si�e stanie, je�sli go strac � a, bo przecie�z zawarł pakt z szatanem,
�ze b�edzie mógł powróci�c na ziemi�e i zem�sci�c si�e na tych, którzy go pojmali lub
uwi�ezili.
Czterej wysłannicy spogl � adali po sobie. Czy naprawd�e mieli prowadzi�c kogo�s
takiego?
A. . . kobieta?zapytał lensman ze Skalholt.
O niej wiemy mniej. Nosi imi�e Helga i jest w wieku mi�edzy trzydzie�sci
i czterdzie�sci lat. Oskar�zyła j � a inna kobieta, na któr � a jakoby sprowadziła chorob
�e. Dziwn � a chorob�e, dotkni�eta ni � a kobieta wydawała z siebie bełkotliwe d�zwi�eki
i dr�zała na całym ciele, kiedy stan�eła przed s � adem, by wszystko wytłumaczy�c.
Helga Jonsdottir wyparła si�e, naturalnie, wszystkiego.
Czy ona jest ładna? zapytał urz�ednik, kieruj � ac niespokojny wzrok na
najmłodszego ze swoich pomocników.
Nigdy nic na ten temat nie słyszałem odparł sira Gudhmundur. Ale
wiem, �ze groziła �smierci � a tym, którzy chcieliby j � a uwi�ezi�c. Mimo wszystko zostanie
ona skazana jedynie na chłost�e, obawiam si�e.
Obawiacie si�e?zapytał jeden z wysłanników, przeczuwaj � ac najgorsze.
Owszem. Bo Helga Jonsdottir jest z pewno�sci � a bardziej niebezpieczna, ni�z
by chciała okaza�c. W jej �zyłach płynie zła krew. Pastor zni�zył głos. Helga
jest córk � a Jona Jonssona młodszego z Kirkjubol nad Skutilsfj�rdhur.
Czy�zby to ona była owym dzieckiem, nad którym ulitowała si�e jaka�s daleka
krewna i zabrała ze sob � a tutaj, do Skagafj�rdhur? zapytał lensman niepewnie.
Ale�z tak! Walka siry Jona z czarnoksi�e�znikami jest przecie�z dobrze znana
w całym kraju.
Pastor pokiwał głow � a.
Tak, tak, takich to ludzi sprowadza si�e do naszego spokojnego zak � atka Islandii.
42

To jednak była znaczna przesada. Magia i czary rozwijały si�e wspaniale równie
�z w Skagafj�rdhur nawet bez udziału tego nie�slubnego dziecka ze Skutilsfj�rdhur.
Ale ta kobieta, Helga, jest niewinna?
Mmm mruczał pastor długo, a w jego głosie brzmiał sceptycyzm.
Chyba�scie nie słyszeli, jak to było pó�zniej z nieszcz�esnym sir � a Jonem Magnussonem.
Nie.
Jon Jonsson młodszy miał siostr�e, niejak � a Thuridur, która nadal prze�sladowała
proboszcza. Tak, prawd � a jest, �ze została pozwana przed ting, ale był to
kompletnie nieudany proces.
Pod jakim wzgl�edem?
Ona była winna. Takie jest moje niezłomne przekonanie. Ona, Thuridur
Jonsdottir, posiadała wszystkie tajemne pisma swego ojca, Jona Jonssona starszego.
I przekazała je w spadku nie�slubnej córce swojego brata, Heldze. Teraz
wła�snie nale�z � a do tej kobiety.
Ukradkowe spojrzenia, jakie stra�znicy posyłali sobie nawzajem, były coraz
bardziej l�ekliwe.
Ale to nic powiedział sira Gudhmundur pospiesznie, podejmuj � ac nieudan
� a prób�e uspokojenia przybyszów. Jon Jonsson starszy nigdy nie był jakim
�s wykształconym czarnoksi�e�znikiem. To, co umiał, pochodziło od Thorleifura
Thordharssona, który nosił przydomek Mag-Leifi. A on sam te�z uczony nie był.
Natomiast Jon Jonsson i jego syn mieli w dziedzinie magii naturalne uzdolnienia.
Urodzili si�e dla grzechu i złych post�epków Szatana.
Trzej dzielni ludzie lensmana skulili si�e jeszcze bardziej na swoich stołkach.
No, ale chłopiec to ju�z chyba nie jest niebezpieczny? zapytał jeden
z nich odwa�znie.
Wielebny Gudhmundur odpowiedział:
Nie, to po prostu jeszcze dziecko! Chocia�z ludzie gadaj � a, �ze potrafi to
i owo! Chłopak jest synem Helgi i to dlatego macie go równie�z wzi � a�c.
Synem Helgi?powtórzył lensman niepewnie.To by znaczyło, �ze jest
wnukiem Jona Jonssona młodszego?
I prawnukiem Jona Jonssona starszego. Tak jest! Tak wi�ec w jego �zyłach
płynie zła krew. A wied�zma Thuridur jest ciotk � a jego matki.
No, wszystko by si�e zgadzało. . . Skoro jednak on niczego złego nie zrobił.
. .
Niczego nie zrobił?prychn � ał sira Gudhmundur.On został wyrzucony
ze Szkoły Łaci�nskiej w Holar. . .
Wyrzucony? Dlaczego? A wła�sciwie to jak on si�e nazywa? pytał lensmann.
Mnie podano tylko jego przydomek, Móri, a to mówi niewiele.
43

Moim zdaniem wyja�snia wszystko. Móri, czyli brunatny jak torf, to bardzo
cz�este imi�e czarnoksi�e�zników. To znaczy upiorów, które wracaj � a na ziemi�e.
Mówi si�e, �ze wielu z tych czarnoksi�e�zników, którzy wychodz � a z grobów, jest nie-
�smiertelnych. To upiory, których Islandia nigdy si�e nie pozb�edzie. Móri, brunatny
jak ziemia, jak muł cmentarny. Tak wi�ec młodzieniec znajduje si�e "w dobrym towarzystwie".
Słycha�c nawet tu i ówdzie pogłoski, �ze. . . on jest synem jednego
z takich! A poza tym to nie słyszałem jego innego imienia.
Ale dlaczego został wyrzucony ze Szkoły Łaci�nskiej?powtórzył który�s
z wysłanników. Ten fakt niepokoił wszystkich znacznie bardziej ni�z duchy.
Ech, to tylko głupstwo. Szczeniackie wymysły. Ludzie gadaj � a, �ze przeczytał
po kryjomu cał � a tajemn � a "Graskinn�e", ale ja w to nie wierz�e. Ksi�ega jest
przecie�z dokładnie zamkni�eta i strze�zona, a poza tym została spisana za pomoc � a
magicznych run, których on raczej nie mógł rozumie�c. . .
Nie mógłby, gdyby nie miał dost�epu do dziedzictwa swej matki. Do zakazanych
pism o magii i czarach, które zostawił Jon Jonssonwtr � acił lensman.
Nie chce mi si�e w to wierzy�cpowtórzył pastor.Ale zrobił co�s gorszego:
został mianowicie przyłapany na rozkopywaniu grobów na cmentarzu w Holar.
Chciał odnale�z�c grób biskupa Gottskalka i zdoby�c "R�dskinn�e"!
Jeden ze słuchaj � acych j�ekn � ał tak gło�sno, �ze a�z si�e zaniósł kaszlem. W k � atach
plebanii czaiły si�e mroczne cienie.
Udało mu si�e to? zapytał inny pospiesznie.
Oczywi�scie, �ze nie! Nikt nie wie, gdzie spoczywa zły biskup, prawdopodobnie
w krypcie pod podłog � a ko�scioła. A "R�dskinna" musiała ju�z całkiem
zbutwie�c, podobnie zreszt � a jak Gottskalk Gro�zny. Tak czy inaczej chłopiec jest
niewinny. Po prostu pomysłowe i sprytne dziecko. To z dorosłych nie powinni�scie
spuszcza�c oczu.
Najmłodszy z wysłanników gło�sno przełkn � ał �slin�e.
Czarnoksi�e�znik Gissur Bjarnasson groził, �ze je�sli zostanie stracony, powróci
na ziemi�e jako upiór. Kobieta imieniem Helga mogła sprowadzi�c na nich �smier�c
swoj � a magiczn � a sztuk � a. . .
Sira Gudhmundur wstał na znak, �ze rozmowa dobiegła ko�nca.
O jedn � a rzecz chciałbym was jednak usilnie prosi�c: Nie przeje�zd�zajcie t�edy,
kiedy ju�z b�edziecie wraca�c z cał � a trójk � a! Nocleg i dach nad głow � a znajdziecie
w torfowych budynkach w Saurba.
Lensmanowi dr�zała broda, kiedy pytał:
Eeech. . . Saurba? Czy nie jest gdzie�s w pobli�zu Myrka? Jego ludzie popatrzyli
na siebie, a potem na mroczne cienie w k � atach.
Oczywi�scie odparł pastor spokojnie. Ale tym si�e nie przejmujcie.
Wydarzenia w Myrka miały miejsce tak dawno temu.
Chyba jednak nie tak dawno. Przecie�z nieszcz�esna Gudrun jeszcze �zyje. Czy
nie mieli prowadzi�c ze sob � a tego czarnoksi�e�znika, który w ko�ncu nakłonił diako-
44

na, by przestał straszy�c? Historia, jedna z najbardziej makabrycznych opowie�sci
o miło�sci, która przekracza granice �smierci, gło�sna była przecie�z na całej Islandii.
Ale �zaden z czterech wysłanników nie znał jej dokładnie, bo opowiadane przez
ludzi historie rozprzestrzeniaj � ac si�e jak niesione wiatrem, staj � a si�e coraz mniej wyraziste,
otrzymuj � a jakie�s nowe w � atki, a trac � a dawne. Powszechnie jednak twierdzono,
�ze wydarzenia w Myrka były prawdziwe. Teraz za�s oni, czterej je�zd�zcy,
znale�zli si�e okropnie blisko tego miejsca. A je�sli historia nie nale�zy tak całkiem
do przeszło�sci? Je�sli diakon nadal tam straszy. . . ?
Nie dana im jednak była szansa wyja�snienia sprawy, pastor bowiem opuszczał
ju�z izb�e, im wi�ec nie pozostawało nic innego, jak uda�c si�e na spoczynek.
Tej nocy spali �zle. L�ekali si�e spotkania z oskar�zonymi o czary, l�ekali si�e długiej,
bardzo długiej drogi powrotnej, która prowadzi�c miała przez Myrka. A jeszcze
nie mieli poj�ecia o cielesnych ani duchowych niepokojach i zagro�zeniach na
pustkowiach Sprengisandur. . .

Rozdział 6
Schwytanie trojga podejrzanych nastr�eczyło lensmanowi i jego ludziom zdumiewaj
� aco mało problemów. Gissur Bjarnason w Skagafj�rdhur, zbudzony ze snu
władczymi, ostrymi słowy, prosił tylko, by si�e nie niepokoili, bo pójdzie z nimi
bez oporu.
Podczas gdy inni wysłannicy przetrz � asali dom Gissura, lensman nie spuszczał
z wi�e�znia czujnych oczu. Gissur nie był ju�z młody, ale trudno powiedzie�c,
ile liczył sobie lat, chyba mniej, ni�z my�sleli; miał szpakowate, niegdy�s pewnie
jasnobr � azowe proste włosy, jasne oczy, długi nos i wysuni�ety do przodu podbródek.
Poruszał si�e ci�e�zko, jakim�s posuwistym, kołysz � acym si�e krokiem, i mówił
półgłosem. Naprawd�e nie wygl � adał tak, jak lensman si�e spodziewał.
Ale wła�sciwie to czego si�e spodziewał? � Ze spotka wilkołaka?
Helga i jej syn mieszkali w Hjaltadalur, niedaleko od siedziby biskupstwa
i Szkoły Łaci�nskiej w Holar. Tak wi�ec pojmanie wszystkich trojga nie przysporzyło
lensmanowi i jego pomocnikom kłopotów.
Jak ju�z wspomniano, Helga swoim wygl � adem raczej nie zwracała uwagi.
Ciemna, postawna kobieta o łagodnym i przyjaznym u�smiechu. Przyj�eła ich spokojnie,
martwiła si�e jedynie tym, �ze równie�z syn ma by�c aresztowany.
Kiedy go zobaczyli, poj�eli natychmiast, sk � ad si�e wzi�eło to jego imi�e, Móri
Brunatny. Włosy miał ciemnobr � azowe, g�este i niesforne, mocno poskr�ecanymi
lokami opadały mu na ramiona i na czoło tak, �ze prawie nie było wida�c równie
�z br � azowych, niemal czarnych oczu. � Zycie na otwartym powietrzu nadało jego
skórze br � azowy odcie�n, a ubrany był w br � azow � a dług � a koszul�e mocno �sci � agni�et � a
w pasie rzemieniem. Rzecz jasna i spodnie, i buty z mi�ekkiej skóry równie�z były
br � azowe.
Na moment wysłannicy lensmana poj�eli te�z drugie znaczenie jego imienia.
Móri, upiór, który powraca? Nie, có�z za głupstwa! Przecie�z to trzynastoletnie
dziecko! Tak, ale dziecko nie�smiertelnego czarnoksi�e�znika, czy�z nie? Nie, nie,
�zadnych takich my�sli!
Mimo wszystko ludzie lensmana widzieli, �ze b�edzie to w przyszło�sci bardzo
przystojny m�e�zczyzna. Miał przy tym co�s dzikiego w spojrzeniu, ruchy gwałtow-
46

ne, niemal niecierpliwe. Przybycie obcych podnieciło go, wida�c to było wyra�znie.
Nie przejmowali si�e jednak chłopakiem. To oskar�zeni doro�sli mogli wiedzie�c co
nieco o magii i czarach.
Co to jest? zapytał lensman, posuwaj � ac Gissurowi pod nos kawałek
drewna.Znale�zli�smy to w twoim domu.
Gissur spojrzał na drewno oboj�etnie.
E, to głupstwo. Siadywałem w zimowe wieczory przed kominkiem i tak
sobie dłubałem. Dla wprawy, bo miałem zamiar rze�zbi�c w kamieniu.
Kłamstwo! sykn � ał lensman. To s � a magiczne runy! My�slisz, �ze ja si�e
na tym nie znam?
Naprawd�e? zapytał Gissur ze zło�sliwym u�smieszkiem.
Lensman patrzył na niego zakłopotany. Oczywi�scie poj�ecia nie miał, co mogłyby
oznacza�c te tajemnicze znaki.
Tak naprawd�e była to jedynie biała magia, maj � aca słu�zy�c powodzeniu w połowach
ryb, ale tego Gissur nie powiedział. Bawił si�e niewiedz � a lensmana i pozwalał
mu wierzy�c, �ze to czarna magia, która mo�ze sprowadzi�c �smier�c i wieczne
pot�epienie.
A ty, Helgo zwrócił si�e urz�ednik do kobiety. Gdzie ukryła�s ksi�egi
odziedziczone po Thuridur, siostrze twego ojca?
Niczego�scie nie znale�zli? zapytała Helga równie oboj�etnie jak przedtem
Gissur. Powinni�scie wiedzie�c, �ze ksi�egi mojego ojca i dziadka zostały spalone
w roku tysi � ac sze�s�cset pi�e�cdziesi � atym szóstym.
Mamy powody przypuszcza�c, �ze ju�z wtedy znajdowały si�e one w posiadaniu
twojej ciotki.
Ach, tak? W takim razie wiecie wi�ecej ni�z ja sama.
Wiemy te�z, �ze odziedziczyła�s po niej to i owo.
Jako�s si�e bardzo nie wzbogaciłam.
47

Mo�zliwe, ale zale�zy, jak na to patrze�c. W ka�zdym razie utraciła�s dusz�e,
oddała�s j � a Złemu. A teraz my spalimy budynki.
Najpierw chyba b�edziecie musieli nas os � adzi�c. Byłaby prawdziwa szkoda,
gdyby�scie bez wyroku spalili taki pi�ekny dom jak Gissura, a moj � a chałup�e z torfu
b�edzie wam chyba bardzo trudno pu�sci�c z dymem.
Lensman mrukn � ał co�s ze zło�sci � a pod nosem i dał znak, �zeby przestała. Nie
nale�zy rozmawia�c o takich sprawach jak palenie domów.
Wiatr tłukł brzegi rzeki H�rga, kiedy siedmioro podró�znych rozgl � adało si�e za
miejscem na nocleg. Deszczowe chmury wisiały nad ziemi � a jak grube postrz�epione
firany. Ludzie dr�zeli. Musieli jak najszybciej znale�z�c si�e pod dachem, ju�z nie
byli w stanie jecha�c dalej, ale za nic nie chcieli nocowa�c akurat tutaj.
Sylwetka ko�scioła w Myrka rysowała si�e ponuro na tle nieba.
Przeprawili si�e przez Hjaltadalsheidni przy tej przekl�etej szarudze i wła�sciwie
znajdowali si�e znowu na zamieszkanych terenach. W pierwszej chwili ulga na
widok zabudowa�n była wielka, lecz kiedy Gissur Bjarnasson powiedział cierpko:
"Myrka! jakie to dziwne uczucie znowu si�e tu znale�z�c", ich o�zywienie zgasło.
Konie jednak nie mogły ju�z dłu�zej i�s�c, ciemno�sci miały zapa�s�c lada chwila, nie
mieli wyboru.
Omin�eli zagrod�e Myrka tu�z koło ko�scioła, lecz s � asiednie domostwo Saurba
przyjmowało od czasu do czasu w�edrowców na nocleg. Thufnavallanes, inna zagroda
w tej okolicy, było zbyt oddalone. Poza rym równie�z i ono było wymieniane
w starej historii o duchach.
Musieli pomóc Gissurowi i Heldze zsi � a�s�c z koni, oboje bowiem mieli ła�ncuchy
na r�ekach i na szyjach. Chłopaka nie zakuto, wi�ec radził sobie sam.
W ko�ncu wszyscy mogli odpocz � a�c w niskim budynku z torfu, którego im
w Saurba u�zyczono na nocleg. Musieli pogodzi�c si�e z tym, �ze wszyscy b�ed � a dzieli
�c jedno pomieszczenie, innej rady nie było.
Czterej ludzie lensmana ju�z prawie zasypiali, kiedy posłyszeli, �ze wi�e�zniowie
zaczynaj � a ze sob � a rozmawia�c.
Wpierwszej chwili lensman chciał wrzasn � a�c, �ze maj � a by�c cicho, potem jednak
rozmowa wzbudziła jego zainteresowanie.
Helga rzekła cicho do Gissura:
Ty my�slisz, �ze to wszystko o diakonie z Myrka to prawda?
Pewnie, �ze prawda odparł stary czarownik. Byłem wtedy jeszcze
młodym człowiekiem, ale pami�etam wszystko, jakby si�e to działo wczoraj.
Mo�ze by�s mi opowiedział? Słyszałam tylko jakie�s nieskładne kawałki, a i
to pewnie przewa�znie zmy�slone.
Gissur westchn � ał.
48

To nie jest specjalnie radosna historia. Ale, z drugiej strony, to chyba najpi
�ekniejsza islandzka opowie�s�c o duchach i o miło�sci. . . W ko�sciele w Myrka, tu
niedaleko, był sobie kiedy�s młody diakon, czyli ucze�n i pomocnik ksi�edza. . .
Jak on miał na imi�e? zapytał Móri, który le�zał na brzuchu, wsparty na
łokciach.
Nie pami�etam. I chyba jego imi�e nie było nigdy wymieniane. Kochał pewn � a
dziewczyn�e imieniem Gudrun, która mieszkała w Bagisa, po tamtej stronie rzek
H�rga i �xna, które płyn � a równolegle i do�s�c blisko siebie. Jutro rano b�edziemy
mija�c Bagisa. Gudrun była tam słu�z � ac � a u proboszcza.
Najmłodszy z wysłanników pragn � ał mie�c tyle odwagi, by nie bacz � ac na nic
zakry�c uszy r�ekami. Odnosił wra�zenie, �ze w pomieszczeniu pachnie ziemi � a, i rzeczywi
�scie tak było. Ale jemu przychodziła na my�sl ziemia cmentarna, jak z rozkopanego
grobu.
Diakon miał siwego konia o długiej grzywie ci � agn � ał dalej Gissur.
Nazywał go Faxi. Pewnego dnia, jaki�s czas przed Bo�zym Narodzeniem, wyprawił
si�e na nim do Bagisa, by zaprosi�c Gudrun na �swi � ateczne przyj�ecie w Myrka.
Obiecał, �ze w Wigili�e wieczorem przyjedzie i j � a zabierze.
Kilka dni przed Bo�zym Narodzeniem rozszalały si�e �snie�zyce, a rzeki pokryły
si�e lodem, wkrótce jednak nadeszła odwil�z. Podczas gdy diakon przebywał u Gudrun
w Bagisa, lody na rzekach ruszyły i trudno si�e było przedosta�c na drug � a
stron�e. Wiecie, jak to jest, wysoka woda i kra. Diakon nie zdawał sobie sprawy,
�ze zaszły takie zmiany. Przez rzek�e �xna przeszedł jeszcze po mo�scie z lodu, natomiast
H�rga była ju�z całkowicie wolna od lodu, wobec czego jechał brzegiem
a�z do Saurbaa.
Wmroku który�s ze słuchaczy zadr�zał gwałtownie, kto�s inny wydał j�ek podobny
do szlochu.
Gissur u�smiechn � ał si�e krzywo pod w � asem.
W Saurba wła�snie lód spi�etrzył si�e na rzece, tworz � ac cos w rodzaju mostu,
i diakon wjechał na�n. W połowie drogi jednak lód si�e pod nim załamał i je�zdziec
wpadł do wody.
Tutaj?rozległ si�e spłoszony głos najmłodszego stra�znika.Dokładnie
naprzeciwko nas?
Dokładnie tutaj potwierdził Gissur. Stra�znicy słyszeli wyra�znie, �ze go
to wszystko bawi. Nast�epnego dnia, kiedy gospodarz Thufnavallanes wstał,
zobaczył, �ze przed bram � a stoi Faxi, bez uzdy i bez siodła. Ko�n był przemoczony
i w ogóle znajdował si�e w strasznym stanie. Poszedł tedy chłop w dół rzeki, a�z
do cypla Thufnavalla. Tam, na cyplu, znalazł diakona wyrzuconego przez pr � ad,
martwego, z głow � a potwornie pokaleczon � a przez dryfuj � acy lód. Zwłoki zostały
przeniesione do Myrka i pochowane na tydzie�n przed Bo�zym Narodzeniem.
Lensman widział oczyma wyobra�zni pi�ekn � a, zielon � a dolin�e rzeki H�rga i mały
ko�sciółek w najbli�zszej im teraz zagrodzie Myrka, której nazwa oznacza przecie�z
49

tyle co Czarna Rzeka. On równie�z pragn � ałby nakaza�c Gissurowi milczenie, lecz
ciekawo�s�c zwyci�e�zyła.
Ze wzgl�edu na powodzie i zalane szlaki �zadna wiadomo�s�c nie dotarła przed
Wigili � a z Myrka do Bagisa, wkrótce zreszt � a pogoda si�e poprawiła, wi�ec Gudrun
wygl � adała �swi � at, uradowana, �ze sp�edzi je w Myrka. O zmierzchu zacz�eła si�e ubiera
�c w swój najpi�ekniejszy strój, a kiedy ju�z była prawie gotowa, rozległo si�e pukanie
do drzwi. Jedna z kobiet pobiegła otworzy�c, lecz na progu nikogo nie było.
Ksi�e�zyc chował si�e za chmurami i na ziemi to zapadał mrok, to znowu robiło si�e
całkiem widno.
Dr�z � ace oddechy mówiły Gissurowi, �ze stra�znicy słuchaj � a.
Słu�z � aca wróciła z wiadomo�sci � a, �ze na dworze nikogo nie ma. "Kto�s musi
sobie ze mnie robi�c �zarty, powiedziała Gudrun. Pójd�e i zobacz�e sama".
Pospiesznie wsun�eła jedn � a r�ek�e w r�ekaw płaszcza do konnej jazdy, drugi r�ekaw
zarzuciła sobie na szyj�e. Gdy wyszła z domu, zobaczyła, �ze przed drzwiami
stoi Faxi, obok niego za�s m�e�zczyzna, w którym dziewczyna domy�slała si�e diakona.
. .
Ale on przecie�z umarł! krzykn � ał najmłodszy ze stra�zników.
Cii!sykn � ał Gissur.Nie wspomniałem przecie�z, by które�s z nich odezwało
si�e cho�c słowem. I prawdopodobnie �zadne nic nie powiedziało, bo przecie�z
gdyby diakon przemówił, Gudrun by si�e zorientowała, jak si�e sprawy przedstawiaj
� a. Trzeba wam bowiem wiedzie�c, �ze upiory maj � a we zwyczaju powtarza�c
słowa, a ponadto wielk � a trudno�s�c sprawia im wymawianie imienia Boga, nawet
je�sli stanowi ono cz�e�s�c imienia człowieka, jak na przykład w imieniu Gudrun .
W takim przypadku imi�e bywa bardzo zniekształcane i Gudrun natychmiast by to
odkryła. Z pewno�sci � a wi�ec ci dwoje ze sob � a nie rozmawiali.
W torfowym budynku panowało dotkliwe zimno. Z zewn � atrz dochodził szum
zacinaj � acego deszczu. Wszyscy mieli pełn � a �swiadomo�s�c, gdzie si�e znajduj � a:
w okolicy, w której rozgrywały si�e przypominane przez Gissura wydarzenia.
Diakon podsadził Gudrun na Faxiego i sam usiadł przed ni � a. Ruszyli natychmiast
z miejsca i jechali przynajmniej godzin�e bez słowa. Wkrótce znale�zli
si�e nad brzegiem H�rga. Brzegi s � a tam bardzo strome, jak z pewno�sci � a widzieli
�scie, a wi�ec gdy ko�n dotarł do rzeki, kapelusz z szerokim rondem zsun � ał si�e
z głowy diakona na plecy. W tym samym momencie chmura odsłoniła ksi�e�zyc
i Gudrun zobaczyła w jego blasku nag � a czaszk�e diakona. On sam za�s powiedział
jakim�s dziwnie dalekim, pustym głosem:
"Ksi�e�zyc �swieci. �Smier�c na koniu leci.Widzisz te białe plamy na moim karku,
Gaaarun, Gaaarun?"
Gudrun doznała takiego szoku, �ze nie była w stanie wykrztusi�c ani słowa,
jechali tedy dalej w kierunku na Myrka. Tam zeskoczyli z konia przy cmentarnym
murze, przed bram � a dla przenoszenia zwłok, a diakon rzekł:
"Zaczekaj chwilk�e, Gaaarun, Gaaarun. Chciałbym zabra�c mego Faxi-Faxi na
50

ł � aki-ł � aki".
Z tymi słowy odprowadził konia.
Gudrun podeszła bli�zej, przez bram�e spojrzała w gł � ab cmentarza i zobaczyła
tam otwarty grób. Była pół�zywa ze strachu, zdołała jednak odnale�z�c lin�e ko-
�scielnego dzwonu. Dokładnie w tym momencie co�s j � a potwornie szarpn�eło w tył.
Zdołała si�e uratowa�c wył � acznie dlatego, �ze w domu nie zd � a�zyła porz � adnie wło-
�zy�c płaszcza i miała tylko jedn � a r�ek�e w r�ekawie. Płaszcz bowiem został z niej
dosłownie zdarty, i to z tak � a sił � a, �ze r�ekaw, który miała na sobie, pu�scił w szwach.
W mroku torfowego budynku dały si�e słysze�c pełne l�eku westchnienia.
Je�sli za�s chodzi o Gudrun, to zacz�eła jak szalona szarpa�c za sznur ko�scielnego
dzwonu i nie przestała, dopóki ludzie z zagrody w Myrka nie przybiegli
i nie zabrali jej do domu. Była tak przera�zona, �ze nie odwa�zyła si�e ani ucieka�c,
ani pu�sci�c sznura.
Od ludzi w Myrka usłyszała cał � a histori�e o �smierci diakona, sama za�s opowiedziała
im o swojej upiornej podró�zy z duchem.
Tej nocy, kiedy ju�z wszyscy poszli spa�c i kiedy pogaszono �swiatła, diakon
wrócił, by zabra�c Gudrun. Trzeba powiedzie�c, �ze mieszka�ncy domu niewiele mieli
czasu na sen.
On powrócił?wykrztusił jeden ze stra�zników.To mo�ze on jest. . .
Zamilcz! sykn � ał lensman niecierpliwie.
Gissura nie przestawało bawi�c ich pełne niepokoju zainteresowanie, ci � agn � ał
wi�ec dalej, nie kryj � ac zło�sliwej satysfakcji:
Przez czterna�scie dni le�zała Gudrun w Myrka, chora, nie mog � ac znie�s�c
ani chwili samotno�sci. Całymi dniami i nocami kto�s musiał przy niej czuwa�c.
Mówiono, �ze sam pastor czytał psalmy przy jej posłaniu. Ostatecznie posłano po
czarnoksi�e�znika, który mieszkał na zachód od Skagafj�rdhur, i. . .
A to byłe�s tywtr � aciła Helga.
Tak, to byłem ja. Pojechałem do Myrka i wykopałem na podwórzu wielki
kamie�n, który przetoczyłem pod szczytow � a �scian�e domu. Szczerze mówi � ac był to
kamie�n ofiarny, w dawnych czasach w jego zagł�ebieniu składano krew ofiarn � a. To
znaczy krew zwierz�ec � a, tak my�sl�e, chyba raczej nie ludzk � a.
Tego samego wieczora, kiedy zapadł ju�z zmierzch, diakon próbował ponownie
wej�s�c do domu, ale udało mi si�e trzyma�c go przy szczytowej �scianie i dra�zni�c
ci�e�zkimi zakl�eciami. Tak jest, moi panowie, wła�sciwie to powinni�scie mi dzi�ekowa
�c, bo mo�zecie mie�c spokój tej nocy. Po zako�nczeniu rytuału przetoczyłem
ci�e�zki kamie�n na diakona i pod nim spoczywa on do dzisiejszego dnia. Tak � a mam
przynajmniej nadziej�e.
Czterej stra�znicy zadr�zeli gwałtownie. Gdyby który�s z nich wyjrzał przez
otwór w �scianie, na tle nocnego nieba dostrzegłby z pewno�sci � a zarysy ko�scioła
w Myrka. Gospodarstwo poło�zone jest tu�z obok, o tym wiedzieli. Gdzie�s tam, na
dziedzi�ncu, le�zał dawny kamie�n ofiarny. A pod nim. . . ?
51

Czy mo�zna wierzy�c, �ze tamtej nocy praca została wykonana dostatecznie dobrze?
� Ze diakon na pewno znajduje si�e pod ziemi � a?
Helga patrzyła na cał � a t�e opowie�s�c z innej strony. W jej głosie słycha�c było
wstrzymywany płacz, gdy wykrztusiła:
Jaka to miło�s�c! Jaka pi�ekna historia! To najtragiczniejsza historia miłosna,
jak � a kiedykolwiek słyszałam!
Masz racj�ezgodził si�e z ni � a Gissur.Pami�etam moje uczucia w tamtej
chwili, kiedy musiałem zepchn � a�c go pod ziemi�e. Było mi go wtedy tak strasznie
�zal!
Atmosfera w zimnym pomieszczeniu. stawała si�e coraz bardziej przygn�ebiaj � aca.
Budynek z torfu zapadł si�e gł�eboko ze staro�sci. Drewniane prycze stały w rz�edach
pod �scianami. Zm�eczeni w�edrowcy uło�zyli si�e na nich w ubraniach, bowiem
�zadnej po�scieli nie było. Wi�e�zniowie zostali przykuci ła�ncuchami do por�eczy łó-
�zek.
Powoli wi�ekszo�sci podró�znych udało si�e zasn � a�c po prostu ze zm�eczenia.
W przeciwnym razie pewnie okropny nastrój tego miejsca zmuszałby ich do czuwania.
W ciemno�sciach, niczym refleksy �swiatła na wypolerowanej miedzi, płon�eło
dwoje oczu. Jedno z siedmiorga nie spało.
Do mózgów pozostałych płyn�eły my�sli. . .
Lensman le�zał w pół�snie. Pó�zniej był pewien, �ze nie zdrzemn � ał si�e nawet na
chwil�e, lecz akurat w tej chwili senne marzenia przeplatały si�e z rzeczywisto�sci � a.
Stał na dziedzi�ncu dworu w Myrka przed wielkim kamieniem, jego ubraniem
szarpał porywisty wiatr. Był kim�s innym, w jego duszy pulsował nieutulony ból
i t�esknota za jedn � a jedyn � a kobiet � a, za Gudrun. Przygniatał go jaki�s ci�e�zar, nagle
okazało si�e, �ze nie stoi ju�z obok kamienia, lecz znajduje si�e pod nim, ogarn�eło go
gwałtowne uczucie klaustrofobii, z trudem chwytał powietrze.
Jeden z jego ludzi gnał w tym �snie na siwym koniu. Rumak p�edził przed siebie
i nieuchronnie zbli�zał si�e do rzeki. stra�znik próbował go opanowa�c, lecz nie miał
nad koniem �zadnej władzy. Wreszcie na urwistym brzegu wierzchowiec stan � ał
d�eba i nieszcz�esny je�zdziec wpadł z wrzaskiem przera�zenia do lodowato zimnej
wody. Walczył rozpaczliwie, j�eczał, machał r�ekami, lecz w�sciekły pr � ad znosił go
coraz dalej, dryfuj � aca kra uderzyła go z rozmachem w głow�e, ja umieram, umieram,
nigdy nie dotr�e do mojej ukochanej, kr � a�zyła mu w głowie rozpaczliwa my�sl,
a ciało opadało z sił, było niczym sparali�zowane, panika odbierała mu wol�e walki.
Kiedy krzyczał, zachłystywał si�e wod � a; kiedy próbował si�e chwyci�c jakiego�s
lodowego bloku, inny blok tłukł go bole�snie z tyłu lub z boku. . .
Inny z ludzi lensmana równie�z p�edził na siwym koniu z rozwian � a grzyw � a.
On jednak siedział za jak � a�s postaci � a, która �swiadomie kierowała rumaka w stron�e
cmentarza. Je�zdziec trzymał si�e kurczowo tej nieznajomej istoty, ale ona sprawiała
okropne wra�zenie, była martwa, niemal podzwaniały nagie ko�sci, �smierdziało
52

trupem. "Trzymaj mocno-mocno, jedziemy na Faxi-Faxi"wyła potwornie zjawa.
Je�zdziec odwrócił głow�e i człowiekowi za nim mign�eła twarz, która przez
dłu�zszy ju�z czas spoczywała w ziemi. Kapelusz zsun � ał si�e na plecy, stra�znik zobaczył
obgnił � a głow�e, poczuł si�e chory z obrzydzenia i zacz � ał krzycze�c. Chciał
zej�s�c z konia, ale czuł, �ze jego ramiona s � a przywi � azane do tej strasznej postaci,
któr � a miał przed sob � a, a on sam został przylepiony do konia.
Najmłodszy ze stra�zników nie był w stanie uspokoi�c wzburzonego umysłu.
Nijak nie mógł zrozumie�c, dlaczego nagle znalazł si�e na cmentarzu. Tu�z przy nim
wisiał sznur ko�scielnego dzwonu, ale �zeby nie wiem jak si�e starał, nie mógł go
dosi�egn � a�c. Czuł natomiast, �ze co�s go nieuchronnie wci � aga do otwartego grobu.
Rozkopana ziemia usuwała mu si�e spod stóp, zapadał si�e coraz gł�ebiej, po pas, po
szyj�e, a kiedy zacz � ał krzycze�c, ziemi naleciało mu do ust i. . .
Zerwał si�e ze skrzekliwym, zdławionym j�ekiem: Stwierdził, �ze siedzi w przej-
�sciu pomi�edzy pryczami, a jego płaszcz i reszta ubrania spadła mu na głow�e,
zasłania twarz i mota r�ece, zacz � ał plu�c, �zeby wyrzuci�c wełnian � a czapk�e, która
kneblowała mu usta.
Dyszał gwałtownie, �smiertelnie przera�zony. Drzwi były otwarte, do �srodka s � aczyło
si�e blade �swiatło poranka. Zdawało mu si�e, �ze widzi dwa ja�sniej � ace punkty.
Jakby odbicie. . . dwojga oczu?
W nast�epnej sekundzie punkciki znikn�eły.
� Swieciły mniej wi�ecej tam, gdzie znajdowali si�e wi�e�zniowie. Stra�znik widział,
�ze wszyscy troje le�z � a na swoich miejscach, gdzie�zby zreszt � a mieli by�c, skoro zostali
powi � azani ła�ncuchami?
Gdzie�s bardzo daleko rozległo si�e rozdzieraj � ace wołanie o pomoc. Czy to nie
nad szumi � ac � a rzek � a H�rga?
Niezdarnie po omacku uwolnił si�e z p�etaj � acych go ubra�n, wstał i wyszedł na
dwór. � Zadnego z jego towarzyszy nie było w izbie.
Lensman równie�z słyszał wołanie. Obudziły go jakie�s krzyki, dochodz � ace poprzez
deszcz i szum nocnego wiatru, zmarzł tak, �ze dr�zał na całym ciele i nie
mógł zrozumie�c, dlaczego, na miło�s�c bosk � a, le�zał na cmentarzu, obejmuj � ac r�ekami
wielki kamie�n, który chyba chciał podnie�s�c z ziemi.
Znajdował si�e na cmentarzu w Myrka! Jak, na Boga, si�e tu dostał?
Kto�s krzyczał. Bełkotliwie, jakby dławił go szloch. Albo jakby wpadł do wody.
. .
Lensman zerwał si�e gwałtownie i pognał jak mógł najszybciej w szarym brzasku
do rzeki płyn � acej mi�edzy Myrka i Saurba.
W pobli�zu Saurba zobaczył czwartego stra�znika. Siedział na koniu, którego
musiał wyprowadzi�c ze stajni, i wrzeszczał jak oszalały, próbuj � ac skierowa�c
wierzchowca do Myrka. . .
53

Lensman zdzielił go z całej siły w zadek i człowiek si�e ockn � ał, a jego krzyk
przemienił si�e w odgłos przypominaj � acy gdakanie.
Pr�edko! rykn � ał lensman. Kto�s si�e topi!
Wszyscy trzej znale�zli si�e na brzegu jednocze�snie. Wspólnymi siłami próbowali
wyci � agn � a�c swego towarzysza, któremu wła�sciwie nic powa�znego nie groziło.
Brodził po płytkiej wodzie, ale był skostniały z zimna.
W budynku z torfu Gissur rzekł z powag � a:
Nie powiniene�s był tego robi�c. Musiałem u�zy�c całej swojej siły, by ich
przywróci�c do rzeczywisto�sci.
Wiem. Ale byłem na nich w�sciekły.
Musisz panowa�c nad takimi uczuciami rzekł Gissur z u�smiechem.
Ale, niech mnie. . . sił�e to ty masz!
� Zaden nie chciał rozmawia�c z innymi o tym, co prze�zyli. Kiedy pó�zniej jechali
ku Sprengisandur z w � askiej doliny Eyjafjatdhardalur, stra�znicy milczeli.
Ich serca przygniatał ci�e�zar. Fakt, �ze jazda okazała si�e m�ecz � aca, stanowił najmniejszy
problem. Du�zo gorsze było to, �ze wszystko, cokolwiek robili tego dnia,
zdawało si�e zaczarowane, nierzeczywiste. Kiedy chcieli wzi � a�c co�s do r�eki, wiadro
z wod � a czy ko�nskie kopyto na przykład, to niczego nie było tam, gdzie powinno.
Mnóstwo czasu schodziło im na nieustannych poszukiwaniach, ale kiedy ju�z nareszcie
poszukiwany przedmiot si�e znajdował, to le�zał wła�snie tam, gdzie s � adzili,
�ze miał le�ze�c, i gdzie przede wszystkim szukali.
Dzie�n dał im si�e we znaki i nic te�z si�e nie poprawiło, kiedy nastał wieczór
i ksi�e�zyc wypłyn � ał na niebo. Wtedy mieli wra�zenie, �ze skradaj � a si�e za nimi jakie�s
cienie, �ze goni � a ich duchy na szybkich koniach, �ze kr � a�z � a wokół, a elfy chyba
elfy wła�snie wczepiaj � a si�e w ich ubrania. Kiedy jednak spogl � adali w dół, nie
widzieli nikogo.
Z ka�zdym nast�epnym dniem, z ka�zd � a nadchodz � ac � a noc � a było po prostu gorzej
i gorzej, w ko�ncu ludzie mieli nerwy napi�ete niczym struny i przy lada szele�scie
podskakiwali przera�zeni.
Upiory towarzyszyły im w drodze, nie odst�epowały ani na krok, czasami któremu
�s ze stra�zników mign�eła jaka�s zjawa ze �swiata ciemno�sci, innym razem kto�s
słyszał bliskie, a jednak dalekie j�eki pot�epionej duszy.Wiadomo było przecie�z, �ze
na ponurych szlakach przez Sprengisandur zgin�eło wielu ludzi, nigdy jednak nie
słyszeli, by dusze zmarłych miały si�e tu pokazywa�c �zywym. Dlaczego wi�ec teraz
im, stró�zom prawa?
I dlaczego wi�e�zniowie nuc � a tak cichutko i tak cz�esto jakie�s niesamowite melodie?
Wszyscy czterej rozpaczliwie pragn�eli znale�z�c si�e jak najszybciej w domu.
W dalszej drodze dr�eczyły ich rozmaite cielesne plagi. Jeden dostał takiego
54

bólu z�eba, �ze ledwie mógł to wytrzyma�c, inny miał biegunk�e i musiał si�e zatrzymywa
�c co chwila w sprawie nie cierpi � acej zwłoki. Na tych otwartych, pozbawionych
jakichkolwiek zaro�sli piaszczystych pustkowiach była to dla niego wyj � atkowo
przykra dolegliwo�s�c. Trzeciego dr�eczył ból głowy, który ulokował si�e gdzie�s
nad potylic � a i był tak niezno�sny, �ze człowiekowi ciemniało w oczach. Czwarty
za�s, ten, który wpadł do rzeki, był ci�e�zko przezi�ebiony. Ciekło mu z nosa, w gardle
paliło i piekło, miał zawroty głowy i ledwie trzymał si�e w siodle. Pragn � ał
jedynie znale�z�c si�e we własnej po�scieli.
Konie natomiast miały si�e dobrze i nic nie wskazywało na to, �ze dokucza im
niedostatek jedzenia. Zwłaszcza ko�n młodego Móri raz po raz przechodził w radosny
kłus, głow�e podnosił wysoko i z zadowoleniem strzygł uszami.
Stra�znicy nie mogli tego poj � a�c.
Nagle jeden z nich zawołał:
Tam przed nami co�s le�zy!
Pospieszyli we wskazanym kierunku i zeskoczyli z koni. Kiedy jednak próbowali
podnie�s�c le�z � acego na ziemi biedaka, spostrzegli, �ze to trup. Zwłoki dosłownie
na ich oczach rozło�zyły si�e i znikn�eły.
Najmłodszy ze stra�zników krzyczał gło�sno z przera�zenia. Ale, niestety, nie
było to ostatnie znalezisko. Ich droga była dosłownie usłana trupami i konaj � acymi,
podj�eli wiele nieudanych akcji ratunkowych, zanim zrozumieli, �ze wszystko
nale�zy zło�zy�c na karb magii. Wtedy przestali zwraca�c na to uwag�e i przywidzenia
si�e sko�nczyły.
Kiedy cała siódemka zbli�zała si�e do zalanego zimnym blaskiem ksi�e�zyca Hofsj�kull,
stra�znicy ju�z całkiem utracili humor i wol�e walki.
Spogl � adali na bezkresne, zielonofioletowe zbocza lodowca i wzdychali ci�e�zko.
Przekl�eci wi�e�zniowie! Diabelskie zadanie!

Rozdział 7
Podczas kiedy wszystkie te wydarzenia rozgrywały si�e na smaganych wiatrem
wy�zynach Islandii, Tiril była zaledwie rocznym dzieckiem. Jeszcze przez kilka lat
miała zachowa�c rado�s�c w oczach, nawet je�sli czasami pojawiał si�e w nich błysk
bolesnego zdziwienia.
Dopiero pó�zniej miała si�e wyzby�c iluzji. Pó�zniej. . .
Wtedy, kiedy jedyn � a istot � a, jak � a obdarzała zaufaniem, był pewien kudłaty pies.
Cz�esto, bardzo cz�esto na wpół dorosła Tiril mawiała do swego czworono�znego
przyjaciela: "Gdybym nie miała ciebie, Nero, nie potrafiłabym �zy�c".
Była to oczywista przesada, Tiril bowiem nale�zała do ludzi niezłomnych, do
takich, którzy je�sli popełniaj � a samobójstwo, to jedynie w absolutnej ostateczno-
�sci. Prawd � a było natomiast, �ze tak samo jak ona potrzebowała obecno�sci Nera,
tak i on potrzebował jej. I Tiril o tym wiedziała. Mie�c kogo�s, kim mo�zna si�e zajmowa
�c i dla kogo si�e co�s znaczy, to w �zyciu najwa�zniejsze. . . Człowiek musi by�c
potrzebny.
O Bo�ze, tyle jest samotno�sci na tym �swiecie! Tyle skrywanej samotno�sci, tyle
dusz ogarni�etych zw � atpieniem: Po co ja �zyj�e? Czy nie ma na �swiecie nikogo, kto
by mnie potrzebował? Tacy ludzie s � a du�zo bardziej samotni ni�z ci, którzy pytaj � a:
Czy nie ma nikogo, kto by si�e o mnie zatroszczył?
Cho�c przyjaciel Nero znaczył dla niej tak wiele, to i tak Tiril t�eskniła do kogo�s,
u kogo mogłaby szuka�c pomocy.
Była całkowicie bezradna wobec sytuacji, w której si�e znalazła. Od dawna
wiedziała, �ze w jej domu dzieje si�e co�s strasznego. Nigdy jednak nie potrafiła
tego rozwikła�c.
Carla natomiast zrozumiała. I wyci � agn�eła wnioski. . .
Dlaczego w takim razie Tiril nie pojmuje niczego?
Tego rodzaju my�sli kr � a�zyły nieustannie w jej głowie, nie dawały spokoju.
Potrzebuj�e pomocy, wzdychała. Ale u kogo jej szuka�c?
Od czasu do czasu wspominała niedoszłego m�e�za Carli młodzie�nca, któremu
konsul Dahl po długich sprzeciwach pozwolił w ko�ncu na mał�ze�nstwo ze swoj � a
starsz � a córk � a. Mo�ze on chciałby porozmawia�c z Tiril o jej siostrze?
56

Ale wła�sciwie si�e nie znali. Tiril spotkała go kilkakrotnie w towarzystwie,
wtedy jednak on był całkowicie zaj�ety Carl � a. On i Tiril zamienili mo�ze dwadzie-
�scia słów, a mo�ze i to nie.
Oczywi�scie, Tiril miała w mie�scie wielu znajomych, a nawet przyjaciół, ale
wzdragała si�e przed powierzaniem im domowych tajemnic. Lojalno�s�c była zawsze
jej szlachetn � a cech � a.
Poza tym ludzie, których cz�esto odwiedzała i którym starała si�e pomaga�c, maj
� a z pewno�sci � a własne zmartwienia. Tak jak tamten chłopiec, który skaleczył kolano
i w ran�e wdało si�e niebezpieczne zaka�zenie. Nale�z � acy do jego warstwy społecznej
nie my�sleli o chodzeniu do lekarza, bo sk � ad miałoby co�s takiego przyj�s�c do
głowy ludziom �zebrz � acym o odrobin�e cho�cby po�zywienia?Wi�ec Tiril odwiedzała
go codziennie i starała si�e oczyszcza�c ran�e. Tiril, do której zwracali si�e z ufno�sci � a
wszyscy potrzebuj � acy.
By�c mo�ze powinna była o swoich kłopotach porozmawia�c z matk � a chorego
chłopca. Ale wystarczyło popatrze�c na t�e kobiet�e wygl � adaj � ac � a na dwadzie�scia lat
wi�ecej ni�z w istocie miała, bit � a przez m�e�za tak, �ze nieustannie chodziła posiniaczona,
otoczona gromad � a płacz � acych i rozkrzyczanych młodszych dzieci, �zeby
nie mie�c ochoty obci � a�za�c jej dodatkowymi zmartwieniami.
A mo�ze miała si�e zwróci�c do owego sympatycznego człowieka, któremu po-
�zyczyła pieni � adze na kupno zimowego płaszcza, a który teraz starał si�e wyci � agn � a�c
od niej jeszcze wi�eksz � a sum�e?
Oczywi�scie próbowała rozmawia�c o Carli z matk � a, ale bez powodzenia. Kiedy
bardzo nie�smiało zapytała, dlaczego Carla nikomu nie zwierzyła si�e ze swych
zmartwie�n, matka zacz�eła krzycze�c histerycznie:
"Och, daj mi spokój! Ja naprawd�e nie rozumiem, dlaczego ona mi to zrobiła!
To bezwstydne, stawia�c mnie w takim poło�zeniu! Wci � a�z musz�e tłumaczy�c
i tłumaczy�c ró�znym ludziom, �ze to nie moja wina, �ze dziewczyna zachowała si�e
nieobliczalnie, �sci � agaj � ac na nas taki skandal. Jaki to wstyd przed znajomymi!"
Tiril zrezygnowała z poruszania tego smutnego tematu, poszła sobie przygn�ebiona
bardziej ni�z kiedykolwiek.
Po wypadku matka prawie nie opuszczała domu, wolała nie pokazywa�c si�e
w towarzystwie. Ojciec, nieustannie w�sciekły i ponury, powtarzał �zonie, by si�e
wynosiła gdzie pieprz ro�snie. Kłócili si�e stale.
Tiril była pilnowana. Ojciec obserwował ka�zdy jej ruch, wi�ec w ci � agu dnia
starała si�e nie wychodzi�c. Tylko rankami, kiedy wszyscy jeszcze spali; spotykała
si�e z Nerem, a jej niech�e�c do rodzinnego domu stawała si�e z ka�zdym dniem
wi�eksza. Och, jak�ze pragn�eła mie�c przyjaciela!

Rozdział 8
�Swit zaczynał rozja�snia�c niebo nad pokrytym �sniegiem kraterem Hekli.
Je�zd�zcy opu�scili ju�z Sprengisandur i jechali teraz przez pokryte czarn � a law � a
tereny, pofalowane i nieprzyjazne dla ko�nskich kopyt. Kiedy jednak patrzyło si�e
na t�e okolic�e z dalszej perspektywy, ziemia zdawała si�e gładka niczym podłoga.
Ponure równiny ci � agn�eły si�e a�z do dalekich gór. Podró�zowali teraz przez Thjorsardalur,
gdzie ziemia nosiła �slady wielokrotnych wybuchów Hekli, zalewaj � acych
okolic�e law � a i zasypuj � acych popiołem. St � ad te płaskie przestrzenie.
Woczach Móriego pojawiły si�e jakie�s niespokojne błyski. Dwoje pozostałych
wi�e�zniów spogl � adało na niego pytaj � aco.
Pod nami s � a domy mrukn � ał w którym�s momencie.
Milcz, chłopcze!ostrzegł go GissurAle masz racj�e. Pod law � a spoczywa
tu wiele bogatych zagród.Wybuch Hekli w Roku Pa�nskim tysi � ac sto czwartym
pogrzebał je na zawsze.
� Ze te�z ty wszystko wiesz! rzekła Helga z szacunkiem.
Gissur odpowiedział jej półgłosem:
Zdaje si�e, �ze chłopiec rozumie jeszcze wi�ecej. Wydała�s na �swiat bardzo
uzdolnione dziecko. Rozejrzał si�e ukradkiem ale chyba �zaden ze stra�zników
nie mógł ich słysze�c.On uniknie karyci � agn � ał.Ze wzgl�edu na swój młody
wiek. Zabrali go tylko, dlatego, �ze powinien towarzyszy�c matce. Czy mo�zna
to nazwa�c współczuciem, czy raczej czym�s przeciwnym, nie umiałbym odpowiedzie
�c.
Ty jednak kary nie unikniesz powiedziała Helga.Ja zreszt � a te�z nie.
Umilkli, lecz oboje my�sleli to samo: Oni ponios � a kar�e, trudno. Ale ten naprawd
�e winny pozostanie wolny. Dzi�eki swojej pozornej niedojrzało�sci.
Gissur rozmy�slał o niebywale silnym działaniu czarów koło Myrka.
Odziedziczył zdolno�sci po swoim dziadkupowiedział cicho.
Takpotwierdziła Helga ale chyba jeszcze wi�ecej po pradziadku.
Helga, ile jest prawdy w tym, �ze on w Holar czytał potajemnie "Graskinn
�e"?
58

Du�zo. Jego fanatyzm mnie czasami przera�za. I rzeczywi�scie czytał t�e ksi�eg
�e.
Tak my�slałem. Ale chyba nie powinna�s si�e martwi�c, przecie�z to jeszcze
dziecko! Swoj � a drog � a to skandal, �ze oni trzymaj � a takie niebezpieczne ksi�egi
w szkole dla przyszłych ksi�e�zy. Ta akurat nale�zała przecie�z do zburzonej Czarnej
Szkoły. "Bezpieczne zamkni�ecie" nie okazało si�e, jak wida�c, wystarczaj � aco
bezpieczne. Czy my�slisz, �ze on umie tłumaczy�c runy?
Na to wygl � ada.
Gissur westchn � ał, lecz był w tym równie�z jaki�s ledwie dosłyszalny cie�n zazdro
�sci.
W ka�zdym razie to dobrze, �ze dwie inne ksi�egi znajduj � a si�e gł�eboko pod
ziemi � a i pewnie ju�z dawno kompletnie zbutwiały. W r�ekach nie wprowadzonego
w sztuk�e chłopca mogłyby si�e okaza�c bardzo niebezpieczne.
Masz na my�sli "R�dskinn�e" i drug � a "Graskinn�e"? Zrobił, co mógł, przekopał
cmentarz w Holar, �zeby tylko "R�dskinna" dostała si�e w jego r�ece. Całe
szcz�e�scie, �ze mu si�e to nie udało! Narwaniec u�smiechn�eła si�e Helga z czuło-
�sci � a. I nie przestaje gada�c o tej drugiej "Graskinnie", tej, która została pochowana
w grobie starego eremity.
Wiem, na cmentarzu w Skalholt. I bardzo dobrze go rozumiem, bo sam za
młodu my�slałem tak samo. A mianowicie, �ze ten, kto jest w posiadaniu wszystkich
trzech ksi � ag i zdobył zawart � a w nich, wiedz�e okultystyczn � a, ma klucz do
najwi�ekszej tajemnicy �zycia. To bardzo dobrze, �ze dwie z tych ksi � ag s � a ju�z poza
ludzkim zasi�egiem, a praktycznie nie istniej � a. Powiedziała�s mu chyba o tym?
Oczywi�scie. I przyj � ał to do wiadomo�sci, bo poprzestał na tej jednej niem � adrej
próbie.
Pogr � a�zeni w rozmowie nie dostrzegali ukradkowych spojrze�n, jakie posyłał
im Móri.
Gissur zatrzymał konia i czekał na syna Helgi.
Móri, musisz znikn � a�c! Uciekaj st � ad, póki jeszcze czas!
Pó�zniejodparł chłopiec krótko.
Pó�zniej mo�ze ci si�e ju�z nie uda�c. Nie chc�e, �zeby�s patrzył, jak b�ed � a wymierza
�c kar�e twojej matce.
I nie b�ed�e. Zanim do tego dojdzie, znajd�e si�e daleko od was. Poza tym oni
mówi � a, �ze matka nie b�edzie ukarana.
Dok � ad masz zamiar si�e uda�c?
W stron�e Kaldidalir.
Drog � a wyj�etych spod prawa. . . Gissur pokiwał głow � a. Zreszt � a ani przez
chwil�e nie w � atpił, �ze Móri planuje ucieczk�e. A kiedy nadejdzie pora, on, Gissur
powinien mu pomóc, stara�c si�e ukry�c jego znikni�ecie jak długo si�e da.
Ale chłopiec miał racj�e. Tutaj, na otwartych przestrzeniach Thjorsardalur, nie
było mo�zliwo�sci odł � aczenia si�e od grupy.
59

A poza tym, o czym Gissur nie wiedział, Móri chciał najpierw zobaczy�c cmentarz
w Skalholt.
Ciemne oczy chłopca płon�eły mrocznym �zarem.
Na cmentarzu w Skalholt została pochowana druga "Graskinna".
Ale Skalholt rozczarowało młodego Móri. Ko�sciół ogl � adali jedynie z daleka,
le�zał w odosobnieniu na rozległej, wymarłej równinie i widoczny był z odległo�sci
wielu mil. Nawet si�e do niego nie zbli�zyli. Lensmanowi i jego ludziom spieszyło
si�e coraz bardziej, chcieli si�e jak najszybciej pozby�c wi�e�zniów. Niech sobie biskup
mówi, co chce, to przecie�z nie on walczył z czarami na pustkowiu.
Natomiast niezwykłe oczy Móriego pałały fanatyczn � a stanowczo�sci � a, kiedy
kierował wzrok w stron�e samotnego ko�sciółka.
�Swi � atyni�e otaczało ledwie kilka niewielkich budyneczków, poza tym nic.
Trudno by było kopa�c na cmentarzu i nie zosta�c odkrytym. Obdarzony szalon
� a wyobra�zni � a trzynastolatka, Móri zapomniał o tym prostym fakcie, �ze w ziemi
ksi�egi po prostu gnij � a, dokładnie tak jak doczesne szcz � atki ich wła�scicieli. Był
pewien, �ze wystarczy dosta�c si�e do grobu i ksi�egi b�ed � a jego. Do głowy mu nie
przyszło, �ze mogłyby ulec zniszczeniu. Ksi�egi znajduj � ace si�e pod takim działaniem
czarów? Nigdy!
Dzie�n miał si�e ku ko�ncowi, stra�znicy jednak chcieli jecha�c dalej. Zostałaby
im zaledwie jedna doba w tym ponurym towarzystwie, gdyby podró�zowali tak�ze
noc � a. Jeszcze tylko kawałek i z rado�sci � a zobacz � a t�e trójk�e za kratkami. B�edzie to
naprawd�e uzasadniona rado�s�c!
� Zeby tylko mogli poj � a�c, jak to si�e dzieje, �ze konie tamtych s � a takie l�sni � ace,
tak � a maj � a pi�ekn � a skór�e i okr � agłe boki. Co sprawia, �ze s � a takie zadbane? Przebyły
przecie�z mordercz � a w�edrówk�e, głodowały przez wiele dni, a mimo to s � a w zdumiewaj
� aco dobrej formie. Ludzie wyczerpani, czuj � a si�e jak wraki, skóra poocierana,
w głowach im si�e kr�eci z głodu; liczne rany dokuczaj � a, wi�e�zniom te�z oczy
zapadły si�e ze zm�eczenia, tymczasem konie. . . ?
Móri jechał obok Gissura.
Ju�z niedługo to zrobi�e. Znikn�e.
Jakie masz plany?
Wkrótce b�edziemy musieli si�e zatrzyma�c na krótki odpoczynek. Znam zakl
�ecie sprowadzaj � ace sen. . .
Jakim cudem si�e tego nauczyłe�s?sykn � ał Gissur cicho rozgl � adaj � ac si�e na
boki. I dlaczego nie wykorzystałe�s tego wcze�sniej?
Chciałem zobaczy�c Skalholt. Ale tam nie ma nic do ogl � adania. Powinni�smy
znikn � a�c wszyscy troje.
To niemo�zliwe. Helg�e i mnie skuto ła�ncuchami. Tylko ty jeste�s wolny.
Móri skin � ał głow � a.
Pó�zniej postaram si�e wam pomóc, zrobi�e, co b�ed�e mógł.
Nie musisz nic robi�c. Sko�nczy si�e na chło�scie kłamał Gissur.
60

Chłopiec nie orientował si�e, jak dramatyczna jest sytuacja obojga dorosłych,
zwłaszcza po czarach, na jakie sobie pozwolił koło Myrka. Gissur słyszał tamtego
dnia, �ze lensman mówił do swoich ludzi, i�z zarówno Gissur, jak i Helga powinni
sko�nczy�c na stosie. Byli oboje zbyt niebezpieczni, twierdził lensman, który nie
miał poj�ecia, z czyjej przyczyny prze�zywali te wszystkie udr�eki w okolicy Myrka.
A Gissur nie chciał ujawnia�c prawdy. Chłopiec powinien wyj�s�c z opresji cało, bo
to on mógł przekaza�c dalej tradycj�e. Je�sli b�edzie miał do�s�c rozumu i odwagi, by
da�c sobie rad�e, rzecz jasna.
A mo�ze nawet nie b�edzie mu potrzebny rozum? Posiadał bowiem co�s, co działało
znacznie skuteczniej: posiadał wiedz�e magiczn � a! Wystarczy tylko pami�eta�c
o trupach, które znajdowali na swojej drodze przez Sprengisandur.
Helga! rzekł Gissur cicho. Jak to było ze spadkiem po Jonssonach,
twoim dziadku i ojcu? Czy ich ksi�egi zgin�eły na stosie razem z nimi?
Helga zni�zyła głos. Mówili teraz o niebezpiecznych sprawach.
Nie. Siostra ojca, Thuridur, ju�z wtedy miała je u siebie. A po wielu latach
dała mnie. Przyjechała kiedy�s do nas do Skagafj�rdhur i przywiozła ksi�egi, bo
sama ju�z ich nie potrzebowała, a nie chciała, �zeby przepadły.
Gissur wahał si�e przed zadaniem nast�epnego pytania, lecz Helga pomogła mu
i nie czekaj � ac, sama odpowiedziała:
Tak, Móri je czytał. I nie tylko czytał, on je umie na pami�e�c, ka�zde słowo,
ka�zdy tajemny znak. Moi przodkowie nie nale�zeli mo�ze do najwybitniejszych
czarnoksi�e�zników, ale nie byli te�z z najgorszych.
Wiem o tym. A. . . ksi�egi?
Kiedy zrozumiałam, co Móri zrobił, i po tym, jak si�e dowiedziałam, �ze
przeczytał cał � a "Graskinn�e" w Holar, spaliłam je. Sama umiem sporo na pami�e�c,
a nie chciałam, �zeby mój syn zgł�ebiał tak gruntownie i z takim zapałem tajemn � a
wiedz�e.
Rozumiem. Helga. . . Cz�esto si�e zastanawiałem, kto jest jego ojcem?
O to mnie nie pytaj odparła szorstko.
Nie, nie, oczywi�scie. . . Ale on. . . posiadał wiedz�e, prawda?
Posiadał. Był jednym z nas. A mo�ze nawet kim�s wi�ecej rzekła w zadumie.
Gissur skin � ał głow � a i został nieco z tyłu, by w spokoju pomy�sle�c.
Starał si�e przypomnie�c sobie wszystko, co słyszał o Kaldidalir.
Wymarła dolina, w której trudno by znale�z�c co�s jadalnego, od dawna była
miejscem schronienia ludzi wyj�etych spod prawa. Jej historia zaczynała si�e gdzie�s
w epoce sag. Gissur nigdy w Kaldidalir nie był, wiedział jednak, �ze nikt z własnej
woli nie został tam na dłu�zej, zwłaszcza w zimie, a tak�ze, jak mówiono,
podczas ciemnych, deszczowych i mglistych dni. Pusta droga wiła si�e przez wymarłe
wzgórza, a na pokrytej wulkaniczn � a law � a ziemi nie rosło nic. Wichry gnały
z miejsca na miejsce, w�edrowiec nigdzie nie znajdował schronienia ni osłony.
61

Daleko na północy obszaru, w�sród bezdro�zy, znajdowała si�e dobrze ukryta grota
Surtshellir. Stała si�e ona ostatnim ratunkiem wielu zbiegów. Resztki palenisk na
ubitej ziemi jaskini opowiadały o ukrywaj � acych si�e tu od najdawniejszych czasów
wygna�ncach. Bezwzgl�ednych, niebezpiecznych ludziach, gotowych zabi�c dla kawałka
chleba. Słyszał te�z o górach wzdłu�z nader rzadko ucz�eszczanych szlaków,
o skałach z kraw�edziami w � askimi jak ostrze no�za, o złocistozielonych mchach, pokrywaj
� acych wzorzystymi dywanami zastygłe lawy, o przydro�znych kamieniach
wzniesionych na pami � atk�e uratowania �zycia lub dla wy�złobienia w nich magicznych
run, które miały zapewni�c szcz�e�sliw � a podró�z przez ponur � a pustyni�e pokryt � a
law � a i skalnymi odłamkami.
W rozpadlinach czaiły si�e drobne drapie�zniki, j�eczały upiory, duchy wyj�etych
spod prawa, którzy zostali zamordowani lub z innych przyczyn znale�zli tam swoj � a
�smier�c.
Czy mo�zna posła�c do Kaldidalir takiego młodego chłopca, dziecko jeszcze?
Ale to konieczno�s�c. Móri nie b�edzie w stanie utrzyma�c w tajemnicy swoich
umiej�etno�sci zbyt długo. Gdy wyjd � a na jaw, czeka go niechybna �smier�c.
I Gissur, i Helga �zyczyli sobie, by magiczna sztuka przetrwała.Wchłopcu; on
był ich jedyn � a nadziej � a teraz, kiedy tak wielu czarnoksi�e�zników, a wraz z nimi ich
ksi�egi, zgin�eło na stosach.
Nic nie wskazywało na to, by lensman zamierzał zatrzyma�c si�e na odpoczynek.
Zbli�zali si�e wła�snie do Thingvellir, wida�c ju�z było w oddali Skał�e Wszystkich
M�e�zów, gdzie zbierał si�e Allting, islandzki parlament.
Zdaje si�e, �ze Móri my�slał to samo co Gissur.
Tej nocy nie b�edzie ju�z ciemniej powiedział cicho.
Wkrótce zreszt � a zacznie �swita�c, ju�z wida�c na wschodzie jasn � a smug�e.
Masz racj�e. Skoro wi�ec zamierzasz odej�s�c, to musi si�e to sta�c teraz. Tylko
jak?
Tutaj si�e z wami po�zegnam. Zobaczymy si�e wkrótce, do widzenia, matko!
Przyjd�e wam na pomoc najszybciej jak zdołam.
Nie mo�zesz tak po prostu odjecha�c. Ich jest czterech i. . .
Zamrocz�e ich wzrok.
Za pomoc � a czarów? zapytał Gissur krótko.
Tak.
Gissura przenikn � ał dreszcz, ale westchn � ał tylko i szepn � ał:
B�ed�e ci�e wspierał.
Ja te�z obiecała Helga. � Zegnaj, mój synu! Uwa�zaj na siebie!
Wy te�z na siebie uwa�zajcie. Zaraz znikn�e. Przez jaki�s czas jechali w milczeniu,
ale potem usłyszeli przyciszony głos Móriego, �spiewaj � acego dziwn � a, monotonn
� a pie�s�n. Gdzie, u licha, on si�e tego nauczył, zastanawiał si�e Gissur, ale
62

przył � aczył si�e i �spiewał jak umiał. Helga równie�z. Znali ró�zne melodie tej pie�sni,
słowa te�z nie zawsze si�e zgadzały, lecz znaczenie było to samo.
Móri �spiewał, a oni wtórowali mu niezbyt dokładnie wymawiaj � ac słowa, raczej
mruczeli ni�z wypowiadali zakl�ecia w t�e cich � a, tajemnicz � a noc na wzniesieniach
niedaleko Thingvellir:
"Ciemna, ciemna, czarna noc!
Przesło�n wzrok tych ludzi,
By nie widzieli tego, co widz � a,
Niech nie wiedz � a, gdzie si�e znale�zli".
Lensman i stra�znicy zacz�eli przeciera�c oczy. Zrobiło si�e wokół nich tak ciemno,
spadła jaka�s mgła, niczego nie było wida�c. Wi�e�zniowie na koniach wygl � adali
niczym wielkie, niewyra�zne cienie przesuwaj � ace si�e to tu, to tam. Raz było ich
troje, to znowu dwoje, pó�zniej czworo, a czasami jeszcze wi�ecej. Niekiedy jechali
tu�z obok, to znowu znikali. . .
Zdaje si�e, �ze zostało tylko dwoje. . .
Lensman zawołał na swoich ludzi. Podjechali natychmiast, zebrali si�e wokół
niego.
Popatrzcie, jeden nam gdzie�s zgin � ał!
A mnie si�e zdawało, �ze jeden przybył, tylko �ze potem znowu gdzie�s przepadł.
Ja widziałem kilku.
Nie gadaj głupstw! Zatrzymajcie ich!
Ko�nskie kopyta zadudniły na kamienistej ziemi.
Jest tylko dwoje!zawołał jeden ze stra�zników.Chłopak znikn � ał!
O, do licha! To niemo�zliwe. Gdzie on si�e podział? Nic nie widz�e, ciemno
jak w kominie. Jakbym si�e znajdował we wn�etrzu ziemi. Do cholery, gdzie my
wła�sciwie jeste�smy? Łapcie go! Natychmiast!
Konie kr�eciły si�e w kółko, ludzie wydawali sprzeczne polecenia. Helga i Gissur
siedzieli spokojnie, ich wierzchowce stały w miejscu. � Zadne z uwi�ezionych
nie dawało po sobie pozna�c, czy znikni�ecie chłopca napawa ich rado�sci � a, czy l�ekiem,
�zalem lub smutkiem. Na pytania lensmana odpowiadali oboje wzruszeniem
ramion. Niczego nie widzieli, przecie�z ciemno niczym w grobie. . .
A co�scie to �spiewali? zapytał lensman podchwytliwie.
Tylko psalm.
Psalm? Mnie tego nie wmówicie, pr�edzej zjem własny kapelusz! Nie znale
�zli�scie tej małej �zmii?krzykn � ał do swoich, trac � ac panowanie.
Jakby si�e pod ziemi�e zapadł.
To przekl�ety czartowski pomiot! Musi gdzie�s tu by�c!
Szukali�smy wsz�edzie, panie lensmanie. Nigdzie nie ma.
63

A ko�n to wygl � adał, jakby mu si�e na tym pustkowiu �swietnie powodziło
sykn � ał lensman przez z�eby. Zreszt � a wszystkie konie sprawiaj � a takie wra�zenie.
Tylko my skr�ecamy si�e z głodu. To czary!
Helga powiedziała z dumnie podniesion � a głow � a:
To nie czary. To mój syn oddawał zwierz�etom swoje n�edzne racje. Bo serce
mu krwawiło na widok ich cierpienia.
A on sam czym si�e �zywił? Tylko mi nie mów, �ze powietrzem!
Nie, wod � a z rzek.
No, ja widziałem, �ze pił na ka�zdym postoju. . . lensman przerwał nagle
i zastygł w siodle.Zamknijcie si�e wszyscy i nastawcie uszu!
Nocny wiatr zawodził w rozpadlinach. Sk � ad�s z bardzo daleka posłyszeli stukot
ko�nskich kopyt. Ale wiatr zagłuszał d�zwi�eki i nikt nie mógł okre�sli�c, z której
strony dochodz � a. Musieli da�c za wygran � a. Helga przymkn�eła oczy i odetchn�eła
z ulg � a.

Rozdział 9
Bergen, Norwegia.
Wła�sciwie to nie do pomy�slenia, by dziewczyna z dobrej rodziny, takiej jak
rodzina Tiril, sama włóczyła si�e po ulicach miasta od rana do wieczora. Zawsze
jednak na takie wyprawy wkładała dług � a sukienk�e i ciemny płaszcz. Zdawało si�e,
�ze mieszka�ncy Bergen znali j � a, tak jak si�e zna element krajobrazu. Promienna,
u�smiechni�eta dziewczyna o �zyczliwym spojrzeniu, która kłaniała si�e wszystkim
znajomym.
A oni, nawet je�sli wiedzieli, �ze Tiril jest córk � a tych zadufanych w sobie Dahlów,
starali si�e tego nie pokazywa�c. Ona sama zarozumiała nie jest, i to wystarczało.
Ubierała si�e jak osoba prostego rodu. Mogła nawet sprawia�c wra�zenie, �ze
pracuje jako dziewczyna na posyłki u sprzedawcy ryb albo jako pomocnica z piekarni,
id � aca wła�snie do pracy. Nikt o nic nie pytał.
Poza tym miała opini�e opiekunki bezpa�nskich psów. Takich osób lepiej nie
zaczepia�c bez powodu. Rozeszły si�e ju�z pogłoski o haniebnej ucieczce dwóch
napastników, których pogoniła sfora rozw�scieczonych kundli.
Ludzie wiedzieli, dlaczego Tiril tak cz�esto chodzi po mie�scie cho�c to przecie
�z nie przystoi dzieciom z lepszych domów. Zwierzyła si�e jednemu ze swoich
przyjaciół z rynku, ze wymyka si�e z pokoju przez okno i skradaj � ac si�e na tyłach
budynku, przez dziur�e w płocie wydostaje si�e do bocznego zaułka.
Wostatnich czasach zreszt � a w jej �zyczliwych ludziom oczach pojawił si�e smutek.
I ludzie wiedzieli, dlaczego. � Sliczna siostra tej panienki niedawno zmarła.
Tragicznie, jak to si�e oficjalnie nazywało. Ale tu i ówdzie słyszało si�e co innego.
. .
Tamten okropny człowiek przyszedł po raz trzeci.
Konsul Dahl przebywał przez kilka dni poza domem (mieszkanie było wtedy
65

niezwykle przytulne i miłe), a kiedy wrócił, wygl � adał jak wielki, tłusty kot, który
wła�snie po�zarł utuczonego szczura.
Przyj � ał obcego, jak zawsze, w małym saloniku. Jakie to dziwne, my�slała Tiril,
�ze ów obcy w przetłuszczonej peruce przychodzi zawsze wtedy, kiedy mamy nie
ma w domu.
Jak zwykle przysłuchiwała si�e rozmowie obu m�e�zczyzn. Wprawdzie takie zachowanie
nie było w jej stylu, lecz na widok tego człowieka dostawała g�esiej
skórki, ogarniało j � a uczucie, �ze powinna zachowywa�c najwy�zsz � a czujno�s�c podczas
jego wizyt.
Tym razem nastrój był bardzo poufały. Ojciec poklepywał go�scia po ramieniu
i cz�estował ponczem, Tiril widziała, �ze jaka�s ogromna suma pieni�edzy zmienia
wła�sciciela.
Jak to dobrze, �ze ojciec jest w stanie zapłaci�c, pomy�slała z ulg � a. Nareszcie si�e
uwolni od tego obrzydliwego typa.
Matka wci � a�z go�sciła u przyjaciół w Christianii, lecz Tiril słyszała, �ze wkrótce
ma wróci�c. � Swietnie, bo z jakiego�s niezrozumiałego dla niej powodu �zle si�e czuła
w domu sama z ojcem.
Konsul Dahl przygl � adał si�e swemu odbiciu w lustrze. Stwierdził, �ze dr�z � a mu
palce.
Ile�z to czasu min�eło od ostatniego razu.
Całkiem nowa owieczka. Czysta. Niewinna. Jego!
Có�z za rozkosz móc to wzi � a�c, wykorzysta�c, nasyci�c si�e!
Poza tym to przecie�z jego oczywiste prawo.
Ale nie mo�ze wzi � a�c jej tak jak tamtej. Tamta była mał � a laleczk � a tatusia.
Skrzywił si�e z niesmakiem. � Ze te�z mo�zna chcie�c zrobi�c co�s takiego! Jaka
brzydka �smier�c!
W pewnym sensie jednak j � a rozumiał. Porzucił j � a przecie�z, odwrócił si�e od
niej plecami, poniewa�z odkrył nowe mo�zliwo�sci. Ale te�z powiedział: prosz�e bardzo,
wychod�z sobie za tego młodzika, który niczego nie umie, niczego nie wie.
Nie chc�e mie�c ju�z z tob � a do czynienia!
To, oczywi�scie, dlatego wyskoczyła. Z rozpaczy, �ze on, konsul Dahl, j � a odtr � acił.
A có�z ona sobie my�slała? Ze b�edzie mogła mie�c obu? Musiała przecie�z wiedzie
�c, �ze za nic by si�e nie zbli�zył do kobiety, której dotkn � ał inny m�e�zczyzna. Czy�z
to raz szeptał jej o tym do ucha? � Ze nie chce wi�ecej swojej �zony, poniewa�z przestała
by�c czysta i nie nale�zy ju�z wył � acznie do niego.
A mo�ze ona odebrała sobie �zycie z zazdro�sci? Bo zauwa�zyła jego zainteresowanie
młodsz � a siostr � a.
Tak, to na pewno tak musiało by�c.
66

Dahl przygl � adał si�e sobie z przyjemno�sci � a. Rzeczywi�scie był godny po�z � adania.
Jakie pi�ekne ciemne oczy. Jaki kształtny nos! Wszyscy musz � a widzie�c, �ze jest
człowiekiem bogatym, �ze sta�c go na najlepsze jedzenie.Wperuce był m�e�zczyzn � a,
któremu trudno si�e oprze�c. Bez niej. . .
Zdj � ał na prób�e sztuczne włosy.
Có�z, te�z nie�zle.
Dahl odwrócił si�e od lustra. My�sl o młodej, pełnej wdzi�eku Tiril sprawiła, �ze
jeszcze bardziej wypi � ał pier�s.
Tiril rzeczywi�scie rozwin�eła si�e w ostatnim czasie, jej kanciasta, chłopi�eca
posta�c zaczynała nabiera�c kobiecych kształtów.
No i konsul ma przecie�z prawo! Nie czynił niczego nie dozwolonego.Wiedział
po prostu wi�ecej ni�z obie dziewczyny. Bo one si�e nawet niczego nie domy�slały.
Ale akurat to ostatnie dodawało wszystkiemu pikanterii, mo�zna powiedzie�c:
znakomita przyprawa!
Teraz byli w domu sami, on i Tiril. Dahl skropił si�e najwytworniejszymi perfumami
�zony i otworzył drzwi.
Dziewczynka siedziała w salonie i czytała. Kto j � a tego nauczył? Panny nie
powinny umie�c czyta�c, to niekobiece.
Ale wdzi�eku to jej rzeczywi�scie nie brakuje. Włosy co prawda wci � a�z beznadziejnie
potargane, proste i stercz � ace na wszystkie strony, ale przecie�z b�edzie
mogła nosi�c peruk�e! Były teraz w modzie takie wysokie, pi�ekne, mo�ze jej kupi�c.
Nikt nie powie, �ze konsul Dahl jest sk � apy wobec swoich. . . wobec swojej rodziny.
No i naprawd�e nabrała kształtów! Znacznie bujniejszych ni�z starsza kiedykolwiek
mogła si�e pochwali�c. One rzeczywi�scie nie były do siebie ani troch�e podobne.
Zreszt � a dlaczego miałyby by�c?
U�smiechał si�e tajemniczo. Teraz miał pieni � adze. Mnóstwo pieni�edzy! � Ze te�z
wcze�sniej nie przyszło mu takie rozwi � azanie do głowy!
R�ece spocz�eły na ramionach Tiril, dziewczynka a�z podskoczyła.
No, nouspokajał j � a przymilnie. To tylko tatu�s.
Dotykanie jej było niezwykłe podniecaj � ace. Mo�ze dlatego, �ze tak naprawd�e to
nigdy przedtem nie brał jej pod uwag�e. Zawsze przecie�z była nieładnym, kr�epym
dzieciakiem. Ale teraz zrobiła si�e. . . oooch!
Musiał bardzo gł�eboko wci � agn � a�c powietrze. Miał problemy z opanowaniem
głosu.
No i jak ci si�e powodzi, mój kociaczku? spytał łagodnie. Bardzo
t�esknisz za Carl � a?
O, tak. Bardzo.
I ja te�z. Chod�z tutaj, usi � ad�z tatusiowi na kolanach, tak jak dawniej. Porozmawiamy
sobie o naszej kochanej Carli.
Ale. . . Tiril u�smiechała si�e. skr�epowana. Ja przecie�z nie mog�e
siada�c na kolanach! Jestem na to za du�za.
67

Oczywi�scie, �ze mo�zesz. Carla tak robiła jeszcze do tego roku. (Nie wspomniał
jednak o protestach ani o gorzkich łzach nieszcz�esnej Carli). No, chod�z,
chod�z!
Tiril przygl � adała mu si�e spod zmarszczonych brwi. Sprawiała wra�zenie nieprzyjemnie
poruszonej. Co ona sobie my�sli, głupia dziewucha? Czy nie rozumie,
�ze on nie mo�ze ju�z dłu�zej czeka�c? Czy nie odczuwa tego napi�ecia w ciele, które
jego r�ece mogłyby ukoi�c?
Gło�sno trzasn�eły wej�sciowe drzwi.
Hej! Czy jest kto�s w domu?
A niech to diabli! � Zona? A co ona tu robi? Powinna przecie�z by�c. . .
Pani Dahl wkroczyła do pokoju.
Nadarzyła mi si�e podwoda nieco wcze�sniej, ni�z planowałam. Och, Tiril, dlaczego
ty tu siedzisz i m�eczysz oczy nad ksi � a�zk � a? To niezdrowo, porobi � a ci si�e
zmarszczki. Carl, co z tob � a? Czy�zby�s biegał po dworze? Jeste�s taki czerwony
i spocony. Uwa�zaj na swoje serce!
Sama. uwa�zaj na siebie, ty beznadziejna babo, pomy�slał ze zło�sci � a.
Zniszczyła mu tak � a wspaniał � a okazj�e! Ale to nic, b�ed � a nast�epne!

Rozdział 10
W Roku Pa�nskim 1706 w Szkole Łaci�nskiej w Holar uczył si�e pewien młody
człowiek, b�ed � acy ju�z niemal w pełni wykształconym ksi�edzem. Imi�e jego brzmiało:
Eirikur Magnusson z Vogsos.
Ów Eirikur znał histori�e starego eremity, który został pochowany na tamtejszym
cmentarzu. Eirikur przepytywał o niego, kogo si�e tylko dało, i w ko�ncu
wiedział wszystko. Wiedział wi�ec, �ze mnich przybył tu z Biskupstungur, �ze był
niewiarygodnie wiekowym samotnikiem i mistrzem je�sli chodzi o znajomo�s�c starych,
ba, prastarych ludowych wierze�n. Eirikur wiedział te�z, �ze spo�sród rzeczy
b�ed � acych jego własno�sci � a eremita nade wszystko chronił dwie: jałówk�e, któr � a
karmił z wielk � a troskliwo�sci � a, oraz ksi�eg�e, której tre�s�c pozostawała dla innych
tajemnic � a.
Była to, naturalnie, "Graskinna" druga.
Ta poszukiwana i po�z � adana. Móri, na przykład, znał ju�z tre�s�c "Graskinny"
pierwszej, czyli �ze pozostały mu jeszcze dwie cz�e�sci: "Graskinna" druga i korona
całego dzieła: "R�dskinna".
O Mórim jednak nikt nie słyszał od wielu lat.
Eirikur natomiast w�eszył i wci � a�z rozpytywał o obie ksi�egi pod wspólnym tytułem
"Graskinna".
Eremita, jak wiadomo, zanim umarł i został zło�zony w ziemi na cmentarzu
w Skalholt, za�z � adał od biskupa, by zarówno jałówka, jak i ksi�ega znalazły si�e tam
razem z nim, bo je�sli nie, to wszyscy tego po�załuj � a.
Spełniono jego �zyczenia. Eirikur Magnusson jak wielu przed nim był wprost
op�etany my�sl � a o zdobyciu "Graskinny", jednej z trzech magicznych ksi � ag. Pewnego
razu namówił na wspólne poszukiwania dwóch towarzyszy, Magnusa i Bogiego,
ale o tych dwóch nic wi�ecej nie wiadomo.
Nie zachowało si�e �zadne dokładne sprawozdanie na temat, jak im si�e powiodło,
bowiem Eirikur uparcie odmawiał rozmowy na ten temat, dwaj pozostali za�s
milczeli z innych powodów. Prawd � a jest jednak, �ze udało im si�e wywoła�c starego
z grobu i �ze otrzymali od niego najstarsz � a cz�e�s�c jego ksi�egi.
Z pozbieranych fragmentów zrekonstruowali wi�eksz � a cało�s�c, któr � a ponownie
69

nazwano "Graskinna". Przez długi czas le�zała ona na pulpicie w szkolnym budynku
w Skalholt.
Pogłoski o ksi�edze rozchodziły si�e potajemnie, podawane z ust do ust, gdzie�s
po karczmach, mo�ze w sekretnych, prowadzonych nocami rozmowach. I jako�s tak
si�e zło�zyło, �ze w tym samym czasie nauk�e w Szkole Łaci�nskiej w Skalholt rozpocz
� ał nowy ucze�n, ale nie wykazywał on specjalnych zainteresowa�n dla powołania
kapła�nskiego. Nikt go nie znał, a inni uczniowie po prostu si�e go bali. Jego ciemnopiwne
oczy pod rozczochranymi, czarnobr � azowymi włosami l�sniły fanatycznym
blaskiem. Chłopak był biedny i najwidoczniej miał za sob � a bardzo ci�e�zkie
prze�zycia; odmro�zone palce i rozległe blizny, które �swiadczyły o niejednym spotkaniu
z drapie�znikami. Nazywano go Móri, wi�ecej nikt nie wiedział i zreszt � a
nikt wiedzie�c nie chciał, bowiem jego niepospolita osobowo�s�c i ta jaka�s skrywana
pasja trzymały ludzi na dystans.
Imi�e Móri za�s wszystkim wydawało si�e dla niego najbardziej odpowiednie.
Wygl � adał jak istota przynale�zna do gł�ebin ziemi, jak upiór z mrocznych bagnisk.
Niebezpieczne stworzenie, bo przy tym wszystkim był wprost niewiarygodnie
urodziwy. Dzika, podst�epna, agresywna uroda. Uwodzicielska, a jednocze�snie odpychaj
� aca i tragiczna.
Kto�s powiedział, �ze widziano go, jak si�e zakrada do sali, w której przechowywano
"Graskinn�e". I to nie raz, a wielokrotnie, zarówno za dnia, jak i noc � a. Ale
to z pewno�sci � a tylko takie gadanie. Był w szkole nowy, zapewne nie odwa�zyłby
si�e zrobi�c czego�s takiego, a poza tym pomieszczenie zamykano natychmiast po
zako�nczeniu zaj�e�c. Musiano widzie�c Eirikura.
Nikomu za�s nie przyszło nawet do głowy, �ze Móri mógł zna�c zakl�ecia otwieraj
� ace zamki.
Nie min�eło wiele czasu, a rozeszły si�e pogłoski, �ze Eirikur z Vogsos oddaje
si�e czarnej sztuce. Zatem biskup wezwał go do siebie i wskazuj � ac na "Graskinn�e",
zapytał Eirikura, czy wie, co zostało w tej ksi�edze zapisane.
Eirikur przez kilka chwil przewracał karty, po czym rzekł z niewinn � a min � a
"Nie znam w tej ksi � a�zce jednej jedynej litery". Zło�zył przysi�eg�e, �ze mówi prawd
�e, i w jaki�s czas potem odjechał do domu, albowiem był ju�z wykształconym
kapłanem i nie potrzebował dłu�zej przebywa�c w Skalholt.
Pó�zniej wyznał jednemu ze swoich przyjaciół, �ze bardzo dobrze znal tre�s�c
ksi�egi i wszystkie tajemnicze litery. Wszystkie z wyj � atkiem jednej, a zatem nie
popełnił krzywoprzysi�estwa! Zobowi � azał tylko przyjaciela, by tego nie ujawniał
przed jego, Eirikura, �smierci � a.
Wielu młodych chłopców chodziło potajemnie do siry Eirikura i prosiło go, by
ich nauczał. Ale on był wymagaj � acy.Wypróbowywał ich na najró�zniejsze sposoby
i uczył tylko tych, którym miał ochot�e przekaza�c nieco swojej wiedzy. Takich za�s
było niewielu.
Ów nowy ucze�n, ten którego nazywano Móri, równie�z przyszedł z pro�sb � a;
70

o�swiadczył, �ze chciałby si�e uczy�c czarnej sztuki. Sira Eirikur długo przygl � adał si�e
w zadumie jego dziwnie pi�eknej, fascynuj � acej twarzy i rzekł:
Przyjd�z do mnie w niedziel�e. B�edziesz mi towarzyszył do Krysuvik. Potem
ci odpowiem, czy b�ed�e ci�e uczył, czy nie.
W niedziel�e wspólnie opu�scili Skalholt, ale kiedy dotarli do piaszczystych
równin, sira Eirikur powiedział:
Zapomniałem brewiarza. Le�zy u mnie pod poduszk � a. Wró�c i przywie�z mi
go. Ale pami�etaj, cokolwiek by si�e działo, nie wolno ci go otwiera�c!
Móri pojechał do szkoły, zabrał brewiarz i wrócił na piaszczyste równiny. Tam
ciekawo�s�c wzi�eła gór�e i młody człowiek otworzył ksi � a�zk�e, z której nieoczekiwanie
wyskoczyło mnóstwo małych diabełków. Rozbiegły si�e wokół, wołaj � ac: "Co
mamy robi�c? Co mamy robi�c?"
Móri odparł ze zło�sci � a:
Kr�e�ccie bicze z piasku!
Diabełki rozsiadły si�e zatem i zabrały do roboty, a Móri pojechał dalej i odnalazł
kapłana siedz � acego na pokrytej law � a ziemi. Eirikur wzi � ał od niego brewiarz
i powiedział:
Otwierałe�s go.
Móri stanowczo zaprzeczył.
Jechali dalej, tak jak było postanowione.
W drodze powrotnej sira Eirikur zobaczył małe diabełki, skr�ecaj � ace bicze
z piasku, i roze�smiał si�e:
Wiedziałem, �ze otwierałe�s brewiarz, mój młody przyjacielu, cho�c tak gor
� aco zaprzeczałe�s. Ale sposób, w jaki z tego wybrn � ałe�s, jest zupełnie wyj � atkowy,
wi�ec mo�ze warto, �zebym ci�e tego i owego nauczył.
I chyba nie widział, �ze na twarzy Móriego pojawił si�e przebiegły u�smiech.
Tak doszło do tego, �ze sira Eirikur zacz � ał naucza�c młodzie�nca.
Istnieje wiele opowie�sci o czynach Eirikura na Vogsos, ale przytoczymy tu
tylko kilka z nich.
Pewnego dnia, a było to zim � a, do Vogsos przybyła grupa w�edrowców. Niektórzy
z nich zaopatrzyli si�e sowicie w siano dla swoich koni, ale potem odjechali,
nie ui�sciwszy �zadnej zapłaty.
Kiedy jednak nast�epnego ranka chcieli napoi�c konie w rzece, zwierz�eta piły
i piły, nie mog � ac przesta�c, cho�c ludzie starali si�e odp�edzi�c je od wody.
Słysz � ac o tym, co si�e stało, i �ze ludzie ci nie mog � a odej�s�c od rzeki, by jecha�c
dalej, sira Eirikur udał si�e do nich i powiedział:
Siano z Vogsos jest spragnione, nie powinni�scie go dawa�c waszym koniom.
Rozstali si�e pó�zniej jako przyjaciele, a Eirikur zabrał swego ucznia, który zawsze
mu towarzyszył, i wrócił do domu. Móri posyłał mistrzowi spojrzenia pełne
podziwu.
71

Kim ty wła�sciwie jeste�s, Móri? zapytał kiedy�s sira Eirikur. Ile masz
lat?
Młody człowiek wzruszył ramionami.
Wieku swojego nie znam. Mo�ze dwadzie�scia lat, mo�ze wi�ecej. Albo mniej.
Jak brzmi prawdziwe imi�e, zapomniałem, bo zawsze nazywano mnie Móri. Nazwisko
za�s brzmi: Helgasson, i pochodz�e z dobrego rodu.
Ostatnie słowa wymówił z tak wyra�znym naciskiem, �ze sira Eirikur spojrzał
na niego spod oka.
Nie w � atpi�e, �ze pochodzisz z dobrego rodu rzekł kapłan z wolna. Obaj
nadawali okre�sleniu "dobry ród" to samo znaczenie.Ale kim s � a twoi rodzice?
Ojca nigdy nie znałem, ale miał podobno by�c jednym z wielkich, okrytych
tajemnic � a. Matka za�s została zgładzona w najstraszniejszy sposób, dokładnie
w taki sam, w jaki zgładzono jej ojca i dziadka.
Nie chciałby�s mi zdradzi�c ich nazwiska?
Móri powiedział, miał bowiem zaufanie do tego człowieka.
Kiedy kapłan usłyszał nazwiska, u�smiechn � ał si�e:
A wi�ec jeste�s potomkiem Jonssonów z Kirkjubol? Tak, w takim razie nale-
�zysz do najlepszego rodzaju.
Słyszałem, �ze nie cieszyli si�e wielkim szacunkiem?
Nie mieli wykształcenia, to prawda, ani Jon Jonsson starszy, ani jego syn,
ale wszyscy twierdz � a, �ze byli to bez w � atpienia wybitni czarnoksi�e�znicy.
Słyszałem jednak równie�z, �ze byli niewinni?
Pastor, sira Jon, nie ucierpiał za bardzo, to pewne powiedział Eirikur
cierpko. Ale niewinni to jednak nie byli! Znali si�e na rzeczy. Jakim sposobem
dorobiłe�s si�e tego przydomka "Móri"? Czy raczej: w jakich okoliczno�sciach ci go
nadano? Ka�zdy widzi, �ze nosisz ten przydomek z godno�sci � a, ale od jak dawna tak
ci�e nazywaj � a?
Móri odwrócił twarz.
Moja matka zwróciła si�e do nieznajomego z pro�sb � a o pomoc, kiedy miałem
si�e urodzi�c
- zacz � ał cicho, z udr�ek � a w głosie. My�sl�e, �ze u�zywano ziemi
specjalnego rodzaju, �zeby przyspieszy�c moje narodziny. I �ze pomagała przy tym
jaka�s ludzka istota z tamtej strony granicy �zycia i �smierci. Tak wła�snie mówiono,
ale my�sl�e, �ze to puste gadanie! zako�nczył pospiesznie.
Oczywi�scie przytakn � ał sira Eirikur, przygl � adaj � ac mu si�e ukradkiem. Po
chwili jednak dodał z powag � a:
Słyszałem o twojej matce, Heldze Jonssdottir. Popełniono wielkie przest
�epstwo, pal � ac j � a na stosie, to si�e nie powinno było zdarzy�c. Nigdy przecie�z nie
zrobiła nic złego, uzdrawiała tylko chorych ludzi.
To była moja wina rzekł Móri tak szybko, �ze Eirikur domy�slił si�e, jak
bardzo go te wspomnienia bol � a.Wiedziony głupi � a dziecinn � a odwag � a chciałem
wystraszy�c lensmana i jego ludzi.
72

Zapomnij o tym przerwał Eirikur. I tak by j � a spalili, bo po prostu
ju�z dawno nie mieli �zadnej czarownicy, któr � a mogliby przykładnie ukara�c. No
có�z, młody Móri, teraz wiemy, na czym stoimy obaj, i ja, i ty. Staraj si�e tedy
zapami�eta�c wszystko, co zobaczysz w moim domu.
Ju�z to robi�e. Przez cały czas zapewnił Móri spokojnie.
Pewnej nocy przybył do Vogsos pewien nieszcz�e�sliwie zakochany człowiek.
Jego dramat polegał na tym, �ze wybranka odepchn�eła go, zanim wszedł do jej
domu, i teraz pytał, czy ksi � adz nie mógłby mu pomóc.
Mowy nie ma odparł sira Eirikur. Ale id�z i połó�z si�e tam pod �scian � a
i postaraj si�e zasn � a�c. Ja musz�e na chwil�e wyj�s�c.
Móri chciał si�e dowiedzie�c, co dolega go�sciowi, ale pastor o�swiadczył, �ze Móri
jest za młody, by rozumie�c takie rzeczy, i poradził mu, by poszedł spa�c.
W nocy kto�s zapukał do drzwi i sira Eirikur otworzył. Na dworze stała dziewczyna
w samej koszuli, przemoczona do suchej nitki w ulewnym deszczu. Na pół
�zywa z zimna prosiła pastora o schronienie. Wpu�scił j � a do �srodka i zapytał, jakim
sposobem si�e tu znalazła.
Wyszłam z domu niekompletnie ubrana, �zeby zebra�c, pranie, bo zaczynało
pada�c. Ale zabł � adziłam i w ko�ncu natrafiłam na wasze domostwo.
Niedobrze si�e składa rzekł sira Eirikur. W domu "jest pełno ludzi"
i nie ma ani jednego miejsca do spania. Gdyby�s jednak chciała, to mogłaby�s si�e
poło�zy�c obok tamtego m�e�zczyzny.
I pastor wskazał na łó�zko, w którym spał go�s�c.
Dziewczyna odparła, �ze woli to, ni�z zamarzn � a�c na �smier�c, i uło�zyła si�e obok
m�e�zczyzny. Zaraz si�e te�z oboje poznali i sp�edzili reszt�e nocy w najlepszym porozumieniu.
Móri za�s, którego nigdy jeszcze cierpienia miło�sci nie dotkn�eły, słuchał
z zainteresowaniem i bardzo wiele si�e nauczył. Pó�zniej oboje młodzi pobrali si�e
i �zyli długo i szcz�e�sliwie.
Tymczasem sira Eirikur miewał innych nocnych go�sci. . .
Kiedy�s na przykład odwiedziła go Stokkseyri-Disa, tak nazywała si�e pewna
kobieta wysokiego rodu, krewna wielu historycznych postaci. Była to osoba dumna
i wyniosła, a poza tym dosy�c nieuczciwa w swoim stosunku do innych. Miała
opini�e obdarzonej zdolno�sciami ponadnaturalnymi.
Nieoczekiwanie sira Eirikur otrzymał od niej w prezencie wełniany sweter, jasnoniebieski
w czerwony wzór, miał go na siebie wło�zy�c, kiedy b�edzie odprawiał
nabo�ze�nstwo w Krysuvik.
Pewnej niedzieli panowało takie przejmuj � ace zimno, �ze istotnie sweter okazał
si�e potrzebny. Pastor dojechał ju�z do Vithisand, gdy sweter nieoczekiwanie zrobił
73

si�e ciasny do tego stopnia, �ze duchowny zsiniał na twarzy. W ko�ncu spadł z konia
i nie był w stanie wykrztusi�c ani słowa, ale Móri, który mu towarzyszył, zobaczył,
co si�e dzieje, i �sci � agn � ał sweter z nieszcz�e�snika.
Nikt nie miał w � atpliwo�sci, �ze to Stokkseyri-Disa chciała wypróbowa�c na pastorze
swoj � a magiczn � a sił�e.
Po powrocie do domu sira Eirikur zacz � ał prz � a�s�c szar � a wełn�e, a potem zrobił
na drutach dług � a bluz�e. Posłał j � a Disie, któr � a ten dar niebywałe wzruszył. Bardzo
jej si�e podobało ubranie. Takie było ciepłe i mi�ekkie.
Wieczorem pastor zabronił swoim ludziom otwiera�c drzwi, �zeby nie wiem jak
si�e do nich dobijano. I dopiero przy trzecim pukaniu maj � a mu o tym powiedzie�c.
Nikt jednak nie przyszedł, bo na dworze panował straszny mróz i szalała zadymka.
Nikt nie włóczy si�e po nocach w tak � a pogod�e.
Mimo to nad ranem rozległo si�e jednak stukanie i Móri, usłyszał, �ze sira Eirikur
mówi:
Kto�s si�e do nas dobija. Pozwólcie, �zeby zapukał jeszcze raz!
W chwil�e pó�zniej stukanie powtórzyło si�e, tym razem jeszcze gło�sniejsze, ale
pastor powiedział, �ze nie ma po�spiechu z otwieraniem.
Dopiero kiedy zapukano po raz trzeci, zreszt � a teraz du�zo słabiej, sira Eirikur
wstał i zacz � ał si�e ubiera�c. Nie spieszył si�e z tym, a potem podszedł do drzwi
i otworzył. Na dworze stała jego przyjaciółka, ta, która niedawno przysłała mu
sweter. Miała na sobie wełnian � a bluz�e, a w r�ece trzymała du�zy nocnik. Była ledwie
�zywa z zimna.
Eirikur powitał j � a uprzejmie.
To nie jest pogoda na takie wyprawy, moja drogarzekł.Musisz mie�c
nie cierpi � acy zwłoki interes. Wejd�z, prosz�e.
Móri musiał si�e odwróci�c, bo nie był w stanie zachowa�c powagi.
Dama nie mówiła o �zadnych interesach, powiedziała natomiast co innego:
Wczoraj wieczorem wyszłam na dwór, �zeby opró�zni�c nocnik. Nagle zerwała
si�e straszna wichura i zrobiło si�e tak ciemno, �ze nie wiedziałam, gdzie jestem,
i nie byłam w stanie znale�z�c drogi powrotnej, a potem kr � a�zyłam po okolicy, nie
mog � ac odrzuci�c od siebie tego naczynia.
A wła�snie, moja drogarzekł pastor.Winien ci jestem podzi�ekowania
za twój dar. To wi�ecej, ni�z sobie zasłu�zyłem, i dlatego pozwoliłem sobie równie�z
posła�c ci prezent. Wła�snie ów prezent stał si�e przyczyn � a twojej w�edrówki i twojej
u mnie wizyty. Powinna�s wiedzie�c, �ze nie opłaca si�e �zartowa�c z Eirikura z Vogsos.
Po tych wydarzeniach nastał pomi�edzy obojgiem pokój. Sira Eirikur powiedział
jej na po�zegnanie po kilku dniach:
B�edziesz miała szcz�e�sliwe �zycie, ale po �smierci trafisz , do piekła.
Naprawd�e tak my�slisz, siro Eirikurze?zapytała Disa.
Bez najmniejszej w � atpliwo�sci, moja droga zapewnił Eirikur.
74

Kiedy nadeszła wiosna, Móri zacz � ał si�e niepokoi�c, czy jego dawny wróg, lensman,
nie dowiedział si�e przypadkiem, ze Móri �zyje i gdzie mieszka. Od czasu
jednak kiedy widzieli si�e po raz ostatni i kiedy to Móri uciekł lensmanowi, polowania
na czarownice ustały. Prawd�e powiedziawszy Helga i Gissur na Islandii
nale�zeli do ostatnich, którzy zostali spaleni za czary i posługiwanie si�e magicznymi
runami. Ludzie byli coraz lepiej wykształceni, przes � ady zanikały.
Lensman chciał jednak schwyta�c i ukara�c Móriego za jego dawniejsz � a bezczelno
�s�c. Wiedział te�z, �ze opiekun i obro�nca Móriego, sira Eirikur z Vogsos, wydobył
z grobu magiczn � a ksi�eg�e zwan � a "Graskinna" jak mu si�e to, na Boga,
udało? i �ze nie wszystko, czym ten pobo�zny człowiek si�e zajmuje, zniosłoby
�swiatło dnia.
Pastora lensman ruszy�c nie mógł, Móriego jednak mógł dosta�c, �zywego albo
umarłego, bez znaczenia. Lensman był człowiekiem �z � adnym zemsty i nigdy nie
zapomniał upokorzenia, jakie go spotkało ze strony biskupa ze Skalholt, kiedy
si�e okazało, �ze chłopak mu uciekł. W miar�e upływu czasu ich podejrzenia zostały
potwierdzone: tym, który zm � acił wzrok stra�znikom i zdobył władz�e nad ich snami,
przez co mógł kierowa�c ich post�epowaniem tak, �ze o mało si�e nie potopili, był
wła�snie młody Móri, nikt inny.
I to jego lensman wypu�scił z r � ak!
Sira Eirikur odbył z Mórim powa�zn � a rozmow�e.
Wiesz ju�z teraz wszystko, czego mogłem ci�e nauczy�c. I w moim domu
zrobiło si�e ju�z dla ciebie niebezpiecznie. Oni mog � a tu przyj�s�c w ka�zdej chwili
i zabra�c ci�e. Musisz opu�sci�c Vogsos.
Móri skin � ał głow � a. On te�z to rozumiał.
Zakładam rzekł pastor nieco uszczypliwie �ze czytałe�s moj � a "Graskinn
�e".
Móri nie mógł zaprzeczy�c.
I nauczyłe�s si�e jej na pami�e�c?
Od pocz � atku do ko�nca i od ko�nca do pocz � atku.
Pastor spogl � adał na dorosłego ju�z teraz Móriego. Patrzył na jego fascynuj � aco
pi�ekn � a, m�esk � a twarz z odrobin � a zdradzaj � acej okrucie�nstwo bezwzgl�edno�sci w rysach,
która z wiekiem i powi�ekszaj � ac � a si�e wiedz � a zaniknie, tak � a przynajmniej pastor
miał nadziej�e. Niecierpliwo�s�c, tak charakterystyczna dla, młodego Móriego,
została teraz zast � apiona przez tłumiony dynamizm i niezwykle bogat � a osobowo�s�c,
która bardzo niepokoiła pastora. Zastanawiał si�e, do czego to wszystko mo�ze doprowadzi
�c.
Dok � ad zamierzasz si�e uda�c?
Móri my�slał gło�sno:
Do Kaldidalur nie wróc�e ju�z nigdy. Do tej samotno�sci. Do zimowych sztormów.
Deszczu i mgły. Głodu, skr�ecaj � acego wn�etrzno�sci głodu. Walki o przetrwanie.
Kaldidalur, "dolina wichrów". Albo Kaldidalur, "dolina zimnych wiatrów".
75

A to nie jest �zadna dolina, sira Eirikurze, to po prostu lodowato zimne pustkowie,
nic tylko lawa i drobne kamienie. I Surtshellir. . . Grota, w której niekiedy musiałem
si�e chroni�c na długie okresy. Woda spływaj � aca ze sklepienia. Pokryte lodem
dno. To wielka grota, długie korytarze z wieloma odnogami, ja jednak nauczyłem
si�e jako�s z tym wszystkim �zy�c. Ale tego kapania w grocie, tego lodowatego dna
i ciemno�sci nienawidziłem w miar�e upływu czasu coraz bardziej.
My�sl�e, �ze powiniene�s opu�sci�c kraj rzekł sira Eirikur z powag � a. Tutaj
nie ma dla ciebie bezpiecznego miejsca. Osi � ad�z gdzie�s za morzem i zacznij
wszystko od pocz � atku! Młodo�s�c czyni ci�e nieostro�znym w post�epowaniu z naturalnymi
darami, jakie otrzymałe�s, ale lepszego ucznia �zaden czarnoksi�e�znik nigdy
nie miał!
To była wielka pochwała ze strony siry Eirikura i Móri, podzi�ekował pi�eknie.
Ale. . . zacz � ał z wahaniem.
Tak?
Jest co�s, co chciałbym jeszcze zrobi�c. Pastor u�smiechn � ał si�e krzywo.
S � adzisz, �ze nie wiem, do czego zmierzasz? Masz na, my�sli "R�dskinn�e",
prawda?
Zawstydzony Móri musiał przyzna�c, �ze tak wła�snie jest.
Zapomnij o tej ksi�edze rzekł sira Eirikur z naciskiem, kład � ac r�ek�e na
ramieniu Móriego.Otrzymałe�s ju�z dwie z trzech, a to wcale nie jest zły wynik.
Ale "R�dskinna" jest ukoronowaniem tajemnych ksi � ag.
I jest zarazem najbardziej niebezpieczna. Wiesz, ja za młodu marzyłem
o tym samym. Udało mi si�e wywoła�c z grobu starca z "Graskinn � a" i wszystko,
co w niej zostało spisane, jest teraz tak�ze cz�e�sci � a twojej wiedzy. Nigdy jednak
nikomu nie wyznałem, jak do tego doszło.
Rzeczywi�scie.Wielokrotnie si�e nad tym zastanawiałem, ale nie odwa�zyłem
si�e zapyta�c.
Teraz te�z nie pytaj! I porzu�c marzenia o zdobyciu "R�dskinny"! Jej �zaden
�zywy człowiek nie zdoła wywoła�c spod ziemi. Cały rytuał ze znacznie prostsz � a
"Graskinn � a" i starym eremit � a był ju�z dostatecznie potworny, do dzisiaj dr�ecz � a
mnie koszmarne sny. Wyszedłem z tego niemal bez szwanku, poniewa�z miałem
powi � azania. . . z wła�sciw � a stron � a, byłem ju�z wykształconym kapłanem. Ty tego
nie masz. Nie masz zadatków na to, by zosta�c ksi�edzem, i nie wygl � ada mi te�z, �ze
znajdziesz si�e kiedy�s w niebieskich rejestrach. Tak, wiesz z pewno�sci � a, �ze jeden
z tych dwu, którzy byli wtedy ze mn � a, w chwili gdy starzec podniósł si�e z ziemi,
stracił rozum, a drugi rozpił si�e do tego stopnia, �ze sam ju�z nie wie, kim jest.
Nie wiedziałem o tym. Bogi i Magnus, tak si�e nazywali, prawda? Biedni
ludzie. Musicie by�c bardzo silnym człowiekiem, sira Eirikurze.
Pastor u�smiechn � ał si�e ze smutkiem.
� Załowałem niezliczon � a ilo�s�c razy i zastanawiałem si�e, czy cena nie była
zbyt wysoka. Zdrowy rozum dwóch ludzi i moje bezsenne noce. W dodatku
76

zaprzedałem i ciało, i dusz�e, to te�z musisz wiedzie�c.
Do diabła, pomy�slał Móri. Ale nawet to nie wydało mu si�e zbyt przera�zaj � ace.
Gdyby go tylko pastor nauczył rytuałów i wszystkiego, co trzeba robi�c, by
wywoła�c zmarłego z grobu, to na pewno by zdobył "R�dskinn�e".
Dwie z trzech to za mało.
W ka�zdym razie dla Móriego.
Ale równie�z on rozumiał, �ze musi opu�sci�c kraj. � Zadne miejsce nie było ju�z dla
niego bezpieczne.
Tak wi�ec w pewien mglisty letni poranek wszedł na pokład statku, który miał
go zabra�c daleko od Islandii, kraju, który kochał. Nie chciał patrze�c, jak ojczysty
brzeg znika w oddali. Uparcie spogl � adał przed siebie, na otwarte morze.
Ale jego dusza pogr � a�zona była w smutku, oczy płon�eły fanatycznie, my�sli za�s
kr � a�zyły wokół jednej jedynej sprawy i Móri szeptał sam do siebie:
Pierwsz � a "Graskinn�e" czytałem w Holar tak długo, dopóki nie nauczyłem
si�e jej na pami�e�c. Drugiej "Graskinny" nauczyłem si�e od siry Eirikura i nie s � adz�e,
bym mu nie dorównywał, je�sli chodzi o znajomo�s�c zakl�e�c z tej ksi�egi.
Odetchn � ał. Gł�eboko i spokojnie.
Ju�z teraz wiem wi�ecej ni�z ktokolwiek inny na �swiecie, bo posiadam równie�z
wiedz�e mego dziadka i pradziadka, a tak�ze siostry dziadka. Teraz pozostaje ju�z
tylko jedno, a stan�e si�e najsilniejszy na �swiecie.
Pi�ekn � a i zarazem straszn � a twarz rozja�snił jaki�s diabelski, pełen zdecydowania
u�smieszek.
"R�dskinna". Je�sli zdob�ed�e jej wiedz�e, zdob�ed�e wszystko!
I na koniec szepn � ał jeszcze: Islandio, ja wróc�e! Kiedy czas si�e dopełni,
wróc�e do ciebie!

Rozdział 11
Bergen, Anno Domini 1715.
Grzmiało i huczało wokół Tiril, jarzyło si�e i skrzyło, dzwoniło i łoskotało,
d�zwi�eczne uderzenia jedno po drugim. � Zelazo o kamie�n, �zelazo o kamie�n.
Tiril znajdowała si�e w ku�zni, u kowala. Zawsze czuła si�e tu bardzo dobrze.
W dzieci�nstwie przychodziła cz�esto z wo�znic � a albo z chłopcem stajennym, gdy
kuto konie lub nale�zało naprawi�c uprz � a�z. Nikt bowiem tak naprawd�e nie zajmował
si�e tym, co Tiril robi ani gdzie si�e podziewa.
A�z do ostatnich miesi�ecy. Teraz bowiem czuła si�e nieustannie obserwowana
i �sledzona przez ojca. "Dok � ad idziesz? Gdzie była�s? Zostaniesz w domu, nie
uchodzi, �zeby młoda dama włóczyła si�e sama po ulicach".
Młoda dama! Sama włóczy si�e po ulicach! Tiril zawsze robiła, co chciała, wi�ec
i teraz wydostawała si�e po prostu przez okno. Za ka�zdym razem, gdy kazano jej
siedzie�c w swoim pokoju, wymykała si�e t � a drog � a do miasta!
Tego dnia wybrała si�e do kowala. Chciała zamówi�c nabijan � a kolcami obro�z�e
dla Nera, �zeby radził sobie jeszcze lepiej ni�z dotychczas. Zdarzało si�e, �ze sfory
obcych bezdomnych psów zakradały si�e do jego legowiska w porcie i wtedy
wybuchały bójki.
Nero był z ni � a. Jak zwykle wyszła z domu przez okno, rodzice wi�ec s � adzili,
�ze dziewczyna siedzi u siebie i haftuje.
Ale haftowanie nie było w �zadnym razie powołaniem Tiril, nie miała co do
tego najmniejszych w � atpliwo�sci.
Ból po �smierci Carli nadal trwał w jej sercu. Gł�ebiej ni�z jakiekolwiek inne
uczucia. Ten ból, który trapi bliskich kogo�s, kto odebrał sobie �zycie, wyrzuty sumienia,
zawód, poczucie winy, wszystko to otaczało Tiril niczym ciemna chmura.
Chmura, która nigdy nie zniknie, Tiril wiedziała o tym, �ze wielu ludzi, na których
�zyciu kładzie si�e cie�n czyjego�s samobójstwa, nosi w sobie �załob�e a�z do �smierci.
Trudno powiedzie�c, ile łez ju�z wylała biedna siostra nieszcz�esnej Carli.
78

Tego dnia ku�znia wydawała si�e jaka�s odmieniona. Tiril znała j � a przecie�z bardzo
dobrze, prowadziły do niej kamienne schody, wn�etrze było czym�s w rodzaju
górskiej groty. Tyln � a �scian�e stanowiła skała, przy niej zbudowano wielkie palenisko,
obok którego stały trzy kowadła, a wzdłu�z jednej ze �scian le�zało mnóstwo
najrozmaitszych przedmiotów �zelaznych, które Tiril uwa�zała za nieprzydatny do
niczego złom, chocia�z kowal był absolutnie innego zdania.
Reszta ku�zni, rozległa, tajemnicza przestrze�n, kryła si�e w mroku.
Kowal, wielki i pot�e�zny, z brod � a, muskularny, w skórzanym fartuchu na gołym
torsie i wydatnym brzuchu piwosza, był dawnym znajomym Tiril. Panienka
w takim miejscu to niecz�esty go�s�c, Tiril jednak witano serdecznie. Ludzie w ogóle
j � a lubili za jej brak sztuczno�sci i rzeczowo�s�c, domy�slali si�e, �ze za t � a radosn � a
�zyczliwo�sci � a dla �swiata kryje si�e samotno�s�c opuszczonego dziecka. A poza tym
ostatnio wyładniała i miło było na ni � a popatrze�c!
Natomiast uczniowie kowala, którzy dopiero co tu nastali, przygl � adali si�e z podziwem
tej młodej damie. Zachowywali si�e te�z jako�s nerwowo, ale to z pewno�sci � a
nie z jej powodu.
Kowal słuchał wyja�snie�n Tiril i kiwał głow � a.
To si�e da zrobi�c obiecał.Ma panienka bardzo pi�eknego psa.
Nero pozwolił si�e pogłaska�c, najwyra�zniej akceptował kowala. Ale nawet ten
rosły, silny m�e�zczyzna był dzisiaj jaki�s nieswój. Chyba nie tylko Nero co�s wietrzył;
wszyscy, ł � acznie z Tiril, byli spi�eci i raz po raz rozgl � adali si�e ukradkiem.
Pies nastawiał uszu i z głuchym pomrukiem w gardzieli spogl � adał w stron�e mrocznego
wn�etrza ku�zni.
Kowal ani nie strzygł uszami, ani nie warczał, ale jego reakcje w jaki�s sposób
przypominały zachowanie psa. Ukradkowe spojrzenia, niepokój w oczach,
nerwowo�s�c. . .
A obaj uczniowie? Pracowali, jakby sam diabeł stał nad nimi z biczem.
I có�z takiego robili?
Nic specjalnego. Jakie�s drobiazgi do ko�nskiej uprz�e�zy. Ale co robił kowal. . . ?
Dobry Bo�ze, co tam le�zy na palenisku? zastanawiała si�e Tiril. To przecie�z
wygl � ada jak. . .
Nie wiedziała dokładnie, jak to okre�sli�c. Z pozoru przedmiot wygl � adał jak nó�z,
ale nó�z niezwykły, wykwintna r�ekoje�s�c i ostrze. . . wszystko razem przywodziło
na my�sl. . . magi�e.
Nie, nie powinna gło�sno mówi�c o swoich przywidzeniach.
Ale nie tylko te zewn�etrzne objawy budziły niepokój Tiril. Było te�z co�s w samej
atmosferze. Co�s. . . gro�znego?
Nagle niemal doznała szoku, stwierdziła bowiem, �ze w ku�zni znajduje si�e
kto�s jeszcze. To, co pocz � atkowo uwa�zała za tłumoczek starych ubra�n pod �scian � a
okrytej mrokiem cz�e�sci ku�zni, było czym�s zupełnie innym. Tam po prostu siedział
człowiek. Skulony, owini�ety ciemn � a peleryn � a, siedział na jednej ze skrzy�n,
79

w której kowal trzymał kawałki �zelaza i ró�zne narz�edzia. Obcy podci � agn � ał kolana
i opierał na nich łokcie, głow�e wspart � a na r�ekach pochylał, jakby wpatrywał si�e
w ziemi�e.
A wi�ec to z tamtej strony. . .
Tiril zdała sobie spraw�e, �ze na jego widok zamarła i przestała oddycha�c.
No, no, Nero, spokój szeptała do napinaj � acego mi�e�snie psa. No, no,
to tylko człowiek.
A mo�ze nie? Ukryta w cieniu posta�c mogła te�z by�c istot � a "z tamtej strony".
Albo człowiekiem, który miał zbyt wiele do czynienia ze �swiatem �smierci.
To by dopiero było straszne, pomy�slała Tiril wstrz � a�sni�eta. O Bo�ze, sk � ad mi
takie my�sli przychodz � a do głowy?
Kowal nadzorował prac�e uczniów, raz po raz wydawał im jakie�s gor � aczkowe
polecenia, jakby chciał mo�zliwie najpr�edzej pozby�c si�e tego tajemniczego go�scia,
odpoczywaj � acego teraz pod �scian � a, ale poza tym majster wygl � adał na zadowolonego
z pracy chłopców.
W ko�ncu zaj � ał si�e zamówieniem Tiril.
B�ed�e z tym gotowy jutro o tej samej porze, panienko Dahl powiedział.
I obiecuj�e, �ze robot�e wykonam dobrze. Taki pi�ekny pies jest tego wart.
Tak. To mój najlepszy przyjaciel na �swiecie wyja�sniła Tiril.
Widz�e to. Dobry stró�zuj � acy pies, prawda?
Stró�zuje tylko przy mnie roze�smiała si�e.
Ale pewnie utrzymanie kosztuje sporo?
On nie mieszka w domu odparła chyba zbyt szybko. Nie powinna była
w ogóle tego mówi�c. Ale ja si�e nim opiekuj�e. Wiedzie mu si�e naprawd�e nie
najgorzej. Nero jest przywódc � a du�zej sfory. I wła�snie dlatego potrzebna mu dobra
obro�za. Dla obrony przed innymi przywódcami sfor.
Bardzo rozs � adny pomysł. Nabij�e g�esto ostre, stercz � ace na zewn � atrz kolce.
Bo widzi panienka, psy chwytaj � a przeciwnika za gardło, a w tej obro�zy �zaden go
nie ruszy. Jak rozumiem, to panienka nie mo�ze go ze sob � a zabiera�c do domu, tak?
No wła�snie. Jest taki du�zy, a u mnie w domu nie za bardzo lubi � a psy.
Eee zacz � ał kowal, spogl � adaj � ac na ni � a ukradkiem. Aaa. . . wiedz � a
o nim?
Nieza�smiała si�e Tiril. Nie wiedz � a.
Tak my�slałem. No, có�z. . . Pozostałby tylko do wyja�snienia jeden drobiazg:
kto zapłaci za t�e przyjemno�s�c?
Jao�swiadczyła zdecydowanie i si�egn�eła po woreczek z pieni�edzmi. Mog
�e zapłaci�c ju�z teraz.
Nie, nie trzeba, policzymy si�e jutro.
Rzucił pospieszne spojrzenie na palenisko, gdzie niezwykły nó�z jarzył si�e
czerwonym, krwistym blaskiem. Tiril domy�slała si�e, �ze kowal ma mnóstwo pracy,
wobec tego ruszyła do wyj�scia. I tak trudno było rozmawia�c w tym hałasie.
80

Nagle drgn�eła gwałtownie. "To" opu�sciło swoje miejsce na skrzyni i stało na
kamiennej podłodze, wci � a�z kryj � ac si�e w cieniu.
Stwierdziła, �ze jest to bardzo wysoki m�e�zczyzna, okryty peleryn � a, w mnisim
kapturze na głowie. Kiedy ogie�n na palenisku strzelił w gór�e, przez moment zobaczyła
twarz nieznajomego, tak � a surow � a i tak niezwykle pi�ekn � a, �ze a�z si�e cofn�eła
z wra�zenia. Oczy były ciemne jak w�egiel i płon � ace, Tiril przypomniała sobie słowa
starej pie�sni: "Jakby �swiecił czarny lód".
Zd � a�zyła jeszcze zobaczy�c czarne loki pod kapturem, po czym ogie�n przygasł
i wszystko znikn�eło w mroku.
Chod�z, Nero mrukn�eła i pobiegła schodami do wyj�scia.
Ostatnie, co usłyszała, to kilka słów w jakim�s dziwnym dialekcie, którego nigdy
jeszcze nie słyszała i w �zadnym razie nie potrafiłaby zlokalizowa�c. Brzmiało
to prawie jak obcy j�ezyk, chocia�z sens słów do niej docierał:
Wróc�e tu jutro o tej samej porze. Mo�ze tak si�e mówi w królestwie �smierci?

Rozdział 12
Tego wieczora konsul Dahl zaatakował ponownie.
Od ostatniego razu min�eło ju�z kilka miesi�ecy, a �zadna nowa okazja si�e nie
nadarzyła. Dopiero teraz. Co prawda dotykał Tiril zawsze, gdy tylko znalazł si�e
w jej pobli�zu, a to po ojcowsku j � a pogłaskał, a to cmokn � ał w policzek, ale wszystko
w granicach przyzwoito�sci, rzecz jasna. � Zona prawie teraz nie wychodziła z domu,
chocia�z wci � a�z zapowiadała, �ze musi odwiedzi�c tego czy owego.
Tiril sko�nczyła tymczasem szesna�scie lat i konsul zaczynał si�e denerwowa�c.
Ostatnio pani Dahl coraz cz�e�sciej wspominała, �ze trzeba b�edzie znale�z�c pannie
odpowiedniego narzeczonego.
Có�z za potworny pomysł! Nikt nie mo�ze mu odebra�c Tiril, ona jest jego zdobycz
� a. Taka młoda, taka �swie�zutka!
Min�eło ju�z prawie półtora roku od chwili, kiedy po raz pierwszy spostrzegł,
�ze ona w ogóle istnieje. Półtora roku od �smierci Carli, a on wci � a�z nie miał mo�zliwo
�sci, �zeby. . .
Z Carl � a wszystko było du�zo prostsze. Mieszkała na górze, w du�zym, pi�eknym
pokoju, konsul mógł tam chodzi�c przez nikogo nie zauwa�zony. Tiril natomiast
zajmowała pokoik koło sypialni jego �zony. Cholernie niepraktyczne, bo musiał
czeka�c, a�z �zona znowu gdzie�s wyjedzie, a teraz zdarzało si�e to nader rzadko.Wielbicieli
te�z pani konsulowa nie miała ju�z tak wielu jak dawniej.
Próbował, oczywi�scie, namówi�c Tiril, by zmieniła pokój. Proponował jej, by
przeprowadziła si�e do du�zo wi�ekszego i znacznie bardziej eleganckiego pokoju
po Carli, ale Tiril nawet słysze�c o tym nie chciała. Zaj � a�c pokój siostry, to dla niej
równało si�e niemal �swi�etokradztwu.
Głupie baby! Takie niepraktyczne, takie sentymentalne! Nigdy nie wiedz � a, co
jest dla nich naprawd�e dobre.
Dzisiaj jednak �zona nareszcie wyjechała! Odwiedzi�c siostr�e na ło�zu �smierci.
Wyjechała zaraz po obiedzie, Bogu dzi�eki!
Nagle konsul zadr�zał zdj�ety groz � a. �Smier�c. Wci � a�z �smier�c dokoła niego. A on
pragnie �zycia. Młodo�sci. �Swie�zo�sci.
Zasłu�zył sobie na to po długim po�scie. Co prawda zdarzyło mu si�e w tym
82

czasie odwiedza�c nowe słu�z � ace, ale jedna nie była taka niewinna, jak s � adził, drug � a
bardzo szybko si�e znudził, a trzecia okazała si�e brudasem i zaraziła go jakim�s
paskudztwem.
Nie, przez cały czas pragn � ał tylko Tiril i ona mu ulegnie, był o tym przekonany.
� Zadna szesnastolatka nie mo�ze by�c zupełnie nieu�swiadomiona, cho�c Tiril na
to wła�snie wygl � ada. Ale czy�z nie przesiaduje cz�esto w salonie? Robi tak, oczywi-
�scie, po to, by go widywa�c, uwodzi�c. A w takim razie, to ju�z nie b�edzie jego wina,
tylko jej, prawda? Bo to ona go zaczepia, wchodzi mu w drog�e.
Był tak pewien swego, �ze nawet nie pukaj � ac do drzwi, wsun � ał si�e pó�znym
wieczorem do jej sypialni.
O, do diabła! Dziewczyna jeszcze nie �spi! To okropnie komplikuje spraw�e.
Tiril zdumiona patrzyła na wchodz � acego. Najpierw z irytacj � a zmarszczyła brwi,
ale zaraz złagodniała, była przecie�z mił � a i dobrze wychowan � a dziewczyn � a, Nie
chciała by�c dla nikogo niegrzeczna.
I wła�snie na t�e cech�e jej charakteru konsul liczył.
Dobry wieczór, dziecino. Siedzisz jeszcze nad ksi � a�zk � a? Delikatne mu�sni�ecie
wskazuj � acym palcem w policzek. Czy�z jednak ona nie cofn�eła si�e a�z nadto
wyra�znie? Zdaje si�e, �ze próbuje si�e droczy�c.
Przez nast�epne pół godziny nie posun � ał si�e ani o pół kroku w swoich zamiarach.
Mimo podniecenia musiał jednak zauwa�zy�c, �ze Tiril w niczym nie jest podobna
do spłoszonej, ale posłusznej, przytłoczonej poczuciem winy Carli. Zreszt � a
dlaczego miałaby by�c podobna, przecie�z nie były ze sob � a spokrewnione.
Tiril zachowywała si�e uprzejmie jak zawsze. Cz�esto ten jej niezmiennie dobry
humor denerwował konsula, teraz jednak cieszyło go, �ze dziewczynka zawsze
starała si�e czyni�c dobrze, nigdy nie chciała nikogo zrani�c.
To jednak do niczego nie prowadzi. Powinien bardziej stanowczo zmierza�c do
celu.
Czy tatu�s mógłby rozebra�c swoj � a mał � a córeczk�e?
Nie, sama daj�e sobie znakomicie rad�e roze�smiała si�e Tiril.
Carla jednak bardzo to lubiła i zawsze chciała, �zebym to robił.
Naprawd�e? Trudno mi w to uwierzy�c. Przecie�z Carla była taka nie�smiała!
Wobec mnie nie. Zawsze wieczorem pozwalała mi si�e rozbiera�c. Strasznie
mi brakuje tej ceremonii. Zrób swojemu tatusiowi t�e przyjemno�s�c i pozwól!
Tiril wstała z miejsca. Nie wiedziała, co pocz � a�c, wahała si�e mi�edzy tak typowym
dla niej pragnieniem, by spełnia�c �zyczenia innych, obowi � azkiem posłusze�nstwa
wobec rodziców, a bardzo intensywn � a, wci � a�z narastaj � ac � a niech�eci � a.
To nie jest w porz � adku!
Całe jej zachowanie, cała postawa, dawały wyraz temu uczuciu.
Przełkn�eła �slin�e i zebrawszy si�e na odwag�e powiedziała:
My�sl�e, �ze jestem ju�z za du�za, �zeby mnie rodzice rozbierali do snu.
Ale my nie jeste�smy. . .
83

Przerwał spłoszony. Trzeba bardziej uwa�za�c na słowa.
Konsul Dahl podszedł bli�zej, oplótł jednym ramieniem jej barki, z dreszczem
rozkoszy dotykał palcami dziewcz�ecych piersi. Och, jest cudowna! Drug � a r�ek � a
trzymał mocno obie dłonie Tiril.
Chod�z, kochanie! Usi � adziemy na twoim łó�zku i porozmawiamy! My oboje
wła�sciwie nigdy ze sob � a nie rozmawiamy.
To prawda, Tiril musiała przyzna�c mu racj�e.
Ale siedzie�c na łó�zku razem z ojcem? I dlaczego on si�e tak poci? Trz�esie si�e
jako�s obrzydliwie. . .
Czy ojciec jest chory?
Chory? Nie! Chocia�z tak, jestem, jestem chory! Natychmiast uchwycił
si�e tej my�sli.Potrzebuj�e masa�zu, a mama wyjechała. . . Carli te�z nie ma. A ona
umiała mi zawsze pomóc, była bardzo zr�eczna. Popatrz, moje dziecko, teraz zdejm
�e koszul�e. . . i poło�z�e si�e, o, tak. . . a ty pomasujesz moje obolałe plecy. . .
Tiril przygl � adała mu si�e z niedowierzaniem. Poj�ecia nie miała, co my�sle�c. Skoro
jednak Carla to robiła, to chyba i ona powinna. . .
Fu! Jak obrzydliwie ojciec wygl � ada bez koszuli! Za nic nie miała ochoty dotyka
�c tej białej, obwisłej skóry, pokrytej w ró�znych miejscach k�epkami włosów.
Jednak Carla podobno dotykała. A poza tym trzeba by�c posłusznym wobec
swoich rodziców. Wi�ec chyba b�edzie musiała.
Nieszcz�esna Carla.
To wła�snie wtedy Tiril powzi�eła pierwsze podejrzenia, dlaczego Carla zrobiła
t�e straszn � a, tragiczn � a rzecz. Ale było to tylko słabiutkie, niepewne przeczucie.
Tiril wiedziała przecie�z tak niewiele o tej stronie �zycia i nawet w najkoszmarniejszym
�snie nie objawiłaby jej si�e prawda.
Z najwi�eksz � a niech�eci � a zacz�eła masowa�c barki le�z � acego na łó�zku konsula,
a on u�smiechał si�e lubie�znie. Cał � a sił � a woli Tiril musiała powstrzymywa�c grymas
obrzydzenia, kiedy palcami dotykała jego skóry. Po chwili konsul poprosił, by
teraz pomasowała mu klatk�e piersiow � a. Pot spływał ciurkiem po białej skórze,
r�ece Tiril �slizgały si�e, a on j�eczał i st�ekał tak okropnie.
Czy ojca to boli? zapytała niepewnie. Najch�etniej przerwałaby to
wszystko i uciekła.
On tymczasem otworzył oczy, uniósł r�ece i zacz � ał j � a gładzi�c po ramionach.
Och, to rozkoszne, cudowne! Jeszcze! Jeszcze!
Próbował przyci � agn � a�c j � a do siebie, układał usta jak do pocałunku, Tiril nie
była w stanie sobie wyobrazi�c, �ze mogłoby do tego doj�s�c, ale �zeby go nie urazi�c,
udała atak kaszlu i odwróciła głow�e. Uciec nie mogła, bo trzymał j � a mocno.
Masuj mnie, masuj! Wła�snie tego mi potrzeba, moja dziecinko! Poczekaj!
Nie si�egasz jak trzeba do prawego boku, najlepiej usi � ad�z na mnie okrakiem! No,
ju�z, ju�z! Carla zawsze tak robiła. Ona była bardzo zr�eczna. I twoja mama te�z.
Chyba nie chciałaby�s okaza�c si�e gorsza?
84

Tiril zaciskała z�eby. My�sl wydała jej si�e groteskowa, cho�c nie wiedziała, dlaczego.
R�ece konsula potrz � asały ni � a niecierpliwie.
No, rób, co mówi�e!
Nigdy jeszcze nie przeciwstawiła si�e ojcu, ale tego zrobi�c nie mogła. Wła-
�snie zaczynała si�e rozbiera�c, kiedy wszedł do jej pokoju, i �swiadomo�s�c, �ze pod
spódnic � a nie ma na sobie nic, przera�zała j � a.
Szczerze mówi � ac, to ja nie jestem całkiem ubrana, ojcze, i. . .
To tym lepiej. Najwygodniej b�edzie wła�snie w ten sposób, nie rozumiesz
tego?
Ale ja nie chc�e, nie chc�e, to najbardziej obrzydliwe, co kiedykolwiek prze�zyłam,
my�slała. Ja, która s � adziłam, �ze potrafi�e si�e opiekowa�c chorymi, nie umiem
pomóc własnemu ojcu!
Konsul nalegał, mówił, �ze Tiril jest nieposłuszna i głupia, �ze Carla robiła to
wszystko bardzo ch�etnie, i co sobie wła�sciwie Tiril my�sli.
Kiedy krzyki nie pomagały, zacz � ał delikatnie pie�sci�c ciało dziewczyny, wsun � ał
jej r�ek�e za kołnierzyk, gładził kark i plecy, zrobił si�e przy tym purpurowy na
twarzy, dyszał ci�e�zko i poj�ekiwał.
Mmm, jak � a cudownie mi�ekk � a, jak � a delikatn � a skór�e masz, Tiril! Jak najwspanialszy
jedwab, taka ciepła, pulsuj � aca. Ona pulsuje, słyszysz, prawda? Bo
ty te�z odczuwasz to samo co ja, no powiedz, odczuwasz? T�e słabo�s�c, t�e uległo�s�c
w całym ciele, ja wiem, �ze t�esknisz, ale nie masz odwagi o tym mówi�c, ja wiem,
wiem wszystko bełkotał niewyra�znie, �slini � ac si�e przy tym okropnie.
Wci � a�z jeszcze pełna szacunku dla ojca, starała si�e odsun � a�c od niego jak najdalej.
Sytuacja stawała si�e coraz bardziej nieprzyjemna, cho�c przecie�z ona sama
w niczym tu nie zawiniła. Oczywi�scie, to miło, �ze ojciec uwa�za, i�z Tiril ma mi�ekk � a
i delikatn � a skór�e, ale o jakiej słabo�sci on mówi? I co za t�esknota?
Usi � ad�z na mnie okrakiem, bo tak mnie boli w lewym barku. . .
To najlepiej, �zeby ojciec usiadł. . .
Nie, nie, to nie b�edzie to samo sykn � ał. Carla zawsze wiedziała, jak
mi b�edzie najlepiej. Carla była prawdziwym aniołem. Dlaczego ty robisz tyle ceregieli?
Czy nie mogłaby�s by�c taka jak Carla?
Jego r�ece bł � adziły bezładnie po jej ciele, broda mu dr�zała. Tiril nie wiedziała,
co ma robi�c. Skoro on cierpi i potrzebuje jej pomocy, to przecie�z nie wolno
odmówi�c.
Z trudem przełkn�eła �slin�e. Nie chc�e, nie chc�e na nim siada�c. I dlaczego on
tego nie rozumie? Nigdy by sobie nie mogła wyobrazi�c ojca w takiej groteskowej
sytuacji, ani. . . Nagle zamarła.
Dahl doprowadził si�e ju�z do takiego podniecenia, �ze tracił panowanie nad sob
� a. Zacz � ał dr�z � acymi r�ekami odpina�c pasek u spodni. Do�s�c ju�z tych ceregieli!
85

Tiril miała wra�zenie, �ze w jej głowie eksplodowało sło�nce. Zerwała si�e jak
u�z � adlona przez os�e i odskoczyła ku drzwiom. Nareszcie poj�eła, o co tu chodzi.
Dahl pospiesznie zapi � ał pasek.
Tiril zasłoniła twarz r�ekami i próbowała uciec z pokoju, ale on był szybszy
i zd � a�zył j � a złapa�c.
Pozwól mi odej�s�c j�ekn�eła.
Tiril, posłuchaj mnie teraz rzekł surowo i bardzo stanowczo. To
wcale nie jest niebezpieczne. Carla robiła to ze mn � a przez wiele lat. To bardzo
przyjemne, zrozum nareszcie. Ja jej po prostu w ten sposób pomagałem, bo ona
była bardzo samotna i bardzo ch�etnie do mnie przychodziła. Mog�e ci sprawi�c tyle
przyjemno�sci, chod�z zaraz do mnie, ja musz�e, musz�e, słyszysz? Chod�z!
Trzymał j � a mocno i ci � agn � ał do łó�zka, ale Tiril ju�z wiedziała, co robi�c.
Ojciec zrobił to Carli? chciała krzykn � a�c, ale wydobyła z gardła jedynie
ostry pisk. Twarz miała zmienion � a z gniewu i rozpaczy. Powiedz, �ze to
nieprawda, bo ja wiem, �ze Carla za nic by czego�s takiego nie chciała robi�c, i tylko
ja jedna nigdy nie poj�ełam jej tragedii. Powiedz, �ze to nieprawda, nie znios�e
dłu�zej. . . Nie mog�e słucha�c. . .
Uspokój si�e powtarzał Dahl. Starał si�e mocno trzyma�c szamocz � ac � a si�e
dziewczyn�e. Wci � a�z nie dawał za wygran � a i ponawiał próby zmuszenia jej do uległo
�sci. Opór Tiril podniecał go jeszcze bardziej, doprowadzał do desperacji.Ja
mam prawo, słyszysz? Nie robi�e nic złego!
Jak ojciec mo�ze tak mówi�c? Wobec własnych córek?
Wcale nie! Jeste�scie tylko moimi wychowanicami. Obie. I wcale nie były-
�scie siostrami. A w takim razie ja mog�e. . .
Tiril słuchała jak sparali�zowana, co on natychmiast wykorzystał. Udało mu si�e
przewróci�c j � a na łó�zko i zarzuci�c jej spódnic�e na głow�e. Był jak op�etany �z � adz � a,
nic nie słyszał, wzrok mu si�e m � acił.
Nagle Tiril z całych sił zdzieliła go w kark.
Czy Carla o tym wiedziała? � Ze nie jeste�smy waszymi córkami? To i tak
w �zadnym razie by nie zmniejszało �swi�nstwa, jakie wyrz � adziłe�s tej wspaniałej,
wra�zliwej i ufnej dziewczynie, ale pytam, czy ona o tym wiedziała?
Nie, Carla nie. . . ona mnie kochała, a ja. . . to było jeszcze bardziej podniecaj
� ace, �ze ona nie wie. Ju�z jako dziecko pozwalała mi. . .
Pozwalała ci? przerwała Tiril niemal sycz � ac, bo taka była wzburzona,
�ze nie potrafiła normalnie mówi�c. Jako dziecko?
Oczywi�scie! Było nam razem bardzo dobrze. Tiril, b � ad�z troch�e rozs � adniejsza!
Pozwól mi!
To ty j � a zamordowałe�s! zawyła Tiril Pu�s�c mnie!
Wybuchn�eła płaczem i wyrwała mu si�e.
Zamordowałem? Ja? Nie, no wiesz co. . . Ona sama wyskoczyła z wie�zy, ja
nic nie zrobiłem. . .
86

Tiril z całych sił uderzyła łokciem prosto w t�e podniecon � a g�eb�e i Dahl zawył
z bólu.
Zabiłe�s j � a powiedziała zgn�ebiona. Nie musiałe�s wcale spycha�c jej
z wie�zy, i tak nie ma �zadnej ró�znicy.
Konsul Dahl próbował zatamowa�c krwotok z nosa, drug � a r�ek � a jednak nadal
mocno trzymał dziewczyn�e.
Nic złego nie zrobiłem.
Ja dobrze wiem, co si�e stało! krzykn�eła Tiril. Ale wy, oczywi�scie,
niczego nie pojmujecie.
Szarpn�eła si�e raz jeszcze, trzasn�eła rozdarta spódnica, Tiril jednak zdołała si�e
w ko�ncu uwolni�c, złapała swoje ubranie, wyci � agn�eła buty spod łó�zka, wci � a�z co�s
jej wypadało z r � ak, musiała to zbiera�c, ale ostatecznie wybiegła z pokoju, w którym
Dahl bez powodzenia próbował zatrzyma�c krwotok.Wyj�eła z garderoby swoj
� a wyj�sciow � a peleryn�e, otuliła si�e ni � a szczelnie. Wtedy dotarł do niej głos Dahla:
To była wina Carli! To ona mnie wci � a�z zaczepiała! Wci � a�z mnie wabiła.
Nigdy! To ty chciałe�s, �zeby miała poczucie winy.
Tiril wybiegła z domu i zatrzasn�eła za sob � a drzwi. Na dworze padał ulewny
deszcz.
Schroniła si�e w jakiej�s bramie, gdzie wło�zyła na siebie reszt�e ubrania. Halk�e,
której dotykał Dahl, wyrzuciła. Miała wra�zenie, �ze brudu, jaki na niej zostawił,
nic nie zmyje.
Ocierała łzy, tłumiła szloch i starała si�e jako�s otrz � asn � a�c po obrzydliwych prze-
�zyciach, a potem skierowała si�e do starych magazynów na portowym nabrze�zu.
Nero, chod�z! zawołała cicho. Du�zy cie�n wyłonił si�e z mroku i bez
wahania ruszył za ni � a.

Rozdział 13
Nero i Tiril długo bł � adzili po ciemnych, smaganych deszczem ulicach Bergen
i nigdy chyba jeszcze pies nie był dla człowieka takim wsparciem i pociech � a.
Okazał si�e po prostu ostatni � a desk � a ratunku dla Tiril, uchronił j � a przed całkowitym
załamaniem.
Dziewczyna na przemian płakała, poci � agała nosem, ocierała łzy i przemawiała
cicho do zwierz�ecia.
Nie mamy si�e gdzie podzia�c, Nero. Naprawd�e nie znam nikogo tak dobrze,
�zeby�smy mogli mu si�e zwali�c na kark o tak pó�znej porze. Ale ty jutro dostaniesz
swoj � a obro�z�e nabijan � a kolcami. Całe szcz�e�scie, �ze sakiewk�e z pieni�edzmi miałam
wła�snie w kieszeni.Widzisz, dostałam je od mamy, bo miałam zamówi�c dla siebie
now � a sukienk�e u krawcowej. Ale co mi tam sukienka! Ty jeste�s du�zo wa�zniejszy!
Poczuła ucisk w gardle. Zastanawiała si�e, czy matka to jej prawdziwa matka,
czy te�z nie. Tiril przecie�z od dawna w to w � atpiła, od dawna wyobra�zała sobie
w marzeniach, �ze "nie nale�zy do nich".
Mimo to teraz, kiedy dowiedziała si�e wi�ecej, szok wcale nie był mniejszy.
Fakt, �ze nie jest spokrewniona z Dahlem, odczuwała jako wielk � a, wielk � a ulg�e.
Ale mama?
Nigdy nie były sobie specjalnie bliskie, mama i ona, i to nie z winy Tiril.
Ona od najwcze�sniejszego dzieci�nstwa kochała i uwielbiała pi�ekn � a matk�e, która
tymczasem dostrzegała jedynie �sliczn � a Carl�e. Poza tym Tiril i jej matka ró�zniły
si�e pod tyloma wzgl�edami. Nie �zeby matka miała w sobie zło, ale niestety była to
istota płocha i głupia. A to przecie�z nie jej wina, człowiek si�e ju�z po prostu taki
rodzi. Teraz Tiril u�zalała si�e nad matk � a, �ze ma takiego okropnego m�e�za.
Czy matka o tym wszystkim wie? O Carli i o tym, jak Dahl zachowywał si�e
wobec nieszcz�esnej dziewczyny?
Oczy Tiril znowu napełniły si�e łzami. Musiała długo i serdecznie głaska�c Nera
po karku, �zeby odzyska�c równowag�e.
Nie, to niemo�zliwe, matka nie mogła o niczym wiedzie�c! Zreszt � a i teraz te�z
nie nale�zało jej nic mówi�c.
Nero odwrócił głow�e i warczał długo w stron�e czego�s, czego Tiril nie widzia-
88

ła. Z tyłu za nimi. I to nie po raz pierwszy. Wielokrotnie podczas tej w�edrówki
w deszczu po ulicach pies odwracał si�e i na co�s warczał. Gro�znie, ale niespecjalnie
wrogo. Raczej ostrzegawczo.
Z Nerem czuła si�e bezpieczna. Był dobrym opiekunem, chciał jej pilnowa�c
i broni�c. Ale tym razem chyba nic jej nie groziło.
Dzi�ekuj�e ci, Nero wyszeptała.
Pies rado�snie pomerdał kosmatym ogonem.
Dziewczyna kuliła si�e z zimna. Deszcz, który pocz � atkowo spadał jej na ramiona
i głow�e drobnymi kropelkami, zacz � ał wnika�c za kołnierz, ubranie przemokło
na wylot, mokre włosy zwisały w �załosnych kosmykach.
Tak pó�zno wieczorem niewielu ludzi kr�eci si�e po ulicach. Tiril unikała miejsc,
z których dochodziły jakie�s głosy. Dzisiaj nie chciała nikogo spotyka�c. I zreszt � a
nie powinna, zwłaszcza �ze znajdowała si�e pod opiek � a Nera. Wci � a�z nie mogła si�e
otrz � asn � a�c ze strachu i z obrzydzenia.
Nigdy mu tego nie wybacz�emówiła do psa zgn�ebiona.Nigdy, nigdy
w �zyciu! Nie wybacza si�e czego�s takiego.Widzisz, �zebym to tylko ja, ale Carla. . .
Ona była taka dobra i taka bezbronna. Mój Bo�ze, ale przecie�z powinna była co�s
powiedzie�c!
Tylko czy w tamtych czasach Tiril zrozumiałaby cokolwiek, nawet gdyby Carla
si�e jej zwierzyła? To wcale nie jest takie pewne. Tiril �zyła przecie�z w �swiecie
fantazji i dopiero dzi�s wieczorem zetkn�eła si�e z a�z tak brutaln � a stron � a �zycia.
Najch�etniej bym si�e po tym wszystkim wyk � apała. Czuj�e si�e taka brudna,
jak oblepiona błotem, Nero.
Stan�eła jak wryta.
O, Nero! Carla tak wła�snie powiedziała. � Ze czuje si�e brudna. Teraz rozumiem,
co miała na my�sli. Och, droga, kochana Carla! Nigdy mu tego nie wybacz�e,
nigdy! Bardzo si�e ciesz�e, �ze go przynajmniej zdzieliłam w ten głupi nos!
Płacz zm�eczył j � a ju�z bardzo, usiadła wi�ec na jakich�s schodach i przytuliła do
siebie zdumionego, lecz współczuj � acego Nera.
Po chwili przyjrzała mu si�e uwa�znie. Rysował si�e przed ni � a w mroku niewyra
�znie, ale mówiła z powag � a, niemal uroczy�scie:
Od tej chwili my oboje musimy si�e zawsze trzyma�c razem. Chyba rozumiesz,
�ze ja ju�z tam nie wróc�e. Bo gdybym wróciła, to nie r�ecz�e, czy nie zabij�e
tego drania. A wiesz przecie�z, �ze nie nale�zy takich rzeczy robi�c, prawda?
Pies uniósł głow�e, spojrzał w ciemno�s�c i wydał z siebie głuche warkni�ecie.
Och, panienka Tiril! Ale jak te�z panienka wygl � ada? Gdzie to panienka sp�edziła
noc? dopytywał si�e nast�epnego ranka zdumiony kowal.
Spałam w bramie jak zwyczajny włócz�egau�smiechn�eła si�e dziewczyna
nie�smiało. Musicie wiedzie�c, mistrzu, �ze uciekłam z domu. Ale pieni � adze na
89

zapłat�e za wasz � a prac�e mam.
Kowal odło�zył narz�edzia.
Wydaje mi si�e, �ze powinni�smy porozmawia�c, panienko Tiril. Jest w tym
mie�scie wielu takich, którzy ju�z dawno chcieli to zrobi�c. Bo to nie jest normalne,
�zeby taka elegancka panienka włóczyła si�e po ulicach jak jaki�s łaz�ega albo bezpa
�nski pies, jak to panna Tiril robi. Gdyby panienka wiedziała, ile ludzi si�e nad
panienk � a u�zala, a ilu po kryjomu strze�ze, �zeby si�e panience nic złego nie przytrafiło!
Pracujcie, chłopcy, klient czeka!
Wtedy Tiril stwierdziła, �ze i tym razem nie s � a w ku�zni sami. Ale, cho�c to
dziwne, Nero ju�z dzisiaj nie warczał na ukrytego w cieniu m�e�zczyzn�e. Wprost
przeciwnie, pies z wolna, ale przyja�znie poruszał ogonem. Poło�zył uszy jak na
widok kogo�s dobrze znanego. I Tiril zacz�eła sobie przypomina�c co�s, co si�e zdarzyło
podczas tej długiej i zimnej nocy. A mo�ze to był sen? Sen, w którym widziała
czyj � a�s pochylaj � ac � a si�e nad ni � a twarz, niewyra�zn � a w mroku. . . a obok twarzy psi
łeb. I pies, i człowiek patrz � a na dziewczyn�e. . .
Nie, to z pewno�sci � a przywidzenie.
Z zamy�slenia wyrwał j � a głos kowala.
A teraz ja sprowadz�e moj � a mał�zonk�e. Musimy wszyscy powa�znie porozmawia
�c. Bo sprawy panienki maj � a si�e naprawd�e �zle.
Jeden z uczniów został wysłany po kowalow � a, majster za�s wyja�snił, �ze sami
nie mog � a i�s�c do niej, bo "dom pełen jest dzieciaków, które nie wiadomo, sk � ad si�e
bior � a". Tiril roze�smiała si�e, ale poniewa�z miała nos i gardło zatkane po wczorajszym
płaczu, �smiech zabrzmiał głucho i niezbyt wesoło.
Przyszła kowalowa i Tiril, ku swojemu zdziwieniu, rozpoznała w niej jedn � a
ze swoich nianiek, której od dawna nie widziała. Kobieta, imieniem Berta, wykrzykiwała
"och" i "ach" nad �załosnym wygl � adem Tiril, w ko�ncu poprosiła, by
panienka opowiedziała, co si�e stało.
Tiril wahała si�e, nie chciała nikogo oskar�za�c, wreszcie jednak si�e zdecydowała.
Głównie ze wzgl�edu na pami�e�c Carli.
On przez wiele lat obchodził si�e z Carl � a tak strasznie zacz�eła, ale głos
odmówił jej posłusze�nstwa i Tiril wybuchn�eła znowu gwałtownym, rozpaczliwym
płaczem. Długo nie mogła si�e uspokoi�c, a kowal i jego �zona byli coraz hardziej
zatroskani.
Ja o niczym nie miałam poj�ecia, ale Carla zawsze była taka przygn�ebiona.
I taka. . . płochliwa. Mówiła, �ze jest niedobra, �ze nie powinna wyj�s�c za m � a�z za
tego, kogo kocha. No i w ko�ncu wyskoczyła z okna.
Aha, wi�ec to tak do tego doszło?rzekł kowal z gorycz � a.A oni mówili,
�ze to nieszcz�e�sliwy wypadek. Panienko Tiril, o ile dobrze rozumiem, to konsul
był. . . eeech, to on. . . molestował to biedne dziecko?
Tiril, szlochaj � ac, kiwała głow � a.
90

Carla nie odwa�zyła si�e nic nikomu powiedzie�c. Zreszt � a jak mo�zna opowiada
�c o czym�s takim? I w dodatku, kiedy własny ojciec. . . przecie�z nie mo�zna.
Sami rozumiecie. . .
Tutaj Tiril chciała opowiedzie�c o uczuciach stanowi � acych mieszanin�e obrzydzenia
i poczucia winy, wstydu i lojalno�sci wobec rodziców, strachu i przygn�ebienia,
ale nie umiała zebra�c my�sli, �zeby to jasno wyło�zy�c, zako�nczyła wi�ec krótko:
No. . . no, a wczoraj wieczorem chciał mnie do tego zmusi�c! Wtedy dowiedziałam
si�e o wszystkim. Och, ja mogłabym go zabi�c!
Mał�zonkowie nie odzywali si�e ani słowem, jedyne, co było słycha�c w pomieszczeniu,
to uderzenia młota o kowadło w drugiej cz�e�sci ku�zni.
On. . . On powiedział co�s jeszcze. � Ze on nie popełnił �zadnego przest�epstwa,
bo my nie jeste�smy jego dzie�cmi. I ja pokładam w Bogu nadziej�e, �ze tym razem
mówił prawd�e.
Nie popełnił przest�epstwa? krzykn � ał kowal czerwony z oburzenia.
Rodzone dzieci czy nie, to przecie�z dzieci!
Kowalowa otrz � asn�eła si�e z najwi�ekszego szoku.
Niech no panienka Tiril teraz posłucha powiedziała. My co nieco
wiemy o tym pokrewie�nstwie. Nie za du�zo, ale co�s tam przecie�z ludzie gadali.
Tiril słuchała zdumiona. Chocia�z sp�edziła noc na dworze, co odcisn�eło pi�etno
równie�z na jej twarzy, to jednak w całej postaci widoczna była elegancja i wdzi�ek.
Tiril nie miała rysów �slicznej lalki, odznaczała si�e tym rodzajem urody, która charakteryzuje
silne osobowo�sci, a poza tym cechował j � a niekłamany urok i �zyczliwo
�s�c dla �swiata.
Tak byli wszyscy troje pochłoni�eci swoj � a spraw � a, �ze na moment zapomnieli,
i�z w pobli�zu jest jeszcze jeden człowiek. Uczniowie kowala znajdowali si�e poza
zasi�egiem głosu, nimi nie musieli si�e przejmowa�c.
Ja zawsze wyobra�załam sobie, �ze jestem dzieckiem w�edrownych kuglarzy
wyznała Tiril, poci � agaj � ac nosem.
Kuglarzy? Panienka? Nigdy w �zyciu! zawołał kowal. Ale to ty opowiedz,
Berta!
No tak, panienka wie przecie�z, �ze cała rodzina pochodzi z Christianii
zacz�eła kowalowa rzeczowo, zadowolona, �ze nareszcie mo�ze mówi�c. I �ze jest taka
wa�zna!Tote�z nie znamy wszystkich szczegółów, alem � a�z kuzynki tej kupcowej,
co handluje rybami, miał znajomego, który pochodził z Christianii. On zreszt � a ju�z
teraz nie �zyje, ten znajomy, Panie, �swie�c nad jego dusz � a, ale jego �zona. . .
Pocz � atkowo Tiril starała si�e nad � a�za�c za rodzinnymi koligacjami i powi � azaniami
towarzyskimi, rychło jednak dała za wygran � a i tylko słuchała.
Jego �zona miała odwiedziny akuszerki akurat w tym samym czasie, kiedy
biegała do Dahlów.
To znaczy akuszerka biegała?
91

Otó�z to. I kiedy ostatni raz przyszła do tej �zony znajomego m�e�za kuzynki
kupcowej, była bardzo zdenerwowana bo sprawy pani Dahl nie uło�zyły si�e dobrze.
Ach, tak?
Tak, pani Dahl straciła dziecko.
Co? To ja miałam jeszcze jedn � a siostr�e czy brata?
Nie, nie. Oni, to znaczy Dahlowie, mieli ju�z jedn � a córk�e z dawniejszych
czasów, ale, widzi panienka, dziecko było tylko jej, znaczy Dahlowej. Ona ju�z raz
była zam�e�zna, ale biedak jej m � a�z zgin � ał od jakiej�s zabł � akanej ku1i na �cwiczeniach
wojskowych. Pewnie �ze biedak, ale te�z i troch�e to komiczne tak umrze�c, zanim
zd � a�zył wyruszy�c na jak � a�s wojn�e. . .
Ta pierwsza córeczka. . . Czy to była Carla?
Wła�snie. Ale ona była tylko jej córk � a, a konsula nie.
Tiril znowu poczuła skurcz w gardle i musiała wielokrotnie przełyka�c �slin�e.
Pani Dahl nie odwa�zyła si�e powiedzie�c m�e�zowi, �ze jego dziecko nie �zyje,
tote�z przekabaciła akuszerk�e i błagała j � a o pomoc. Tak si�e akurat szcz�e�sliwie zło-
�zyło, �ze akuszerka pomogła jednej, która urodziła dziecko po kryjomu, i ona, znaczy
akuszerka, wzi�eła to male�nstwo do siebie. Miało dopiero dwa dni i akuszerka
jeszcze mu nie znalazła miejsca, no to teraz dostała je pani Dahl. Za odpowiedni � a
zapłat � a, ma si�e rozumie�c.
I to wła�snie byłam ja?
To wła�snie była panienka, tak.
Tiril ledwie miała odwag�e oddycha�c.
Czy wiecie tak�ze, kim była moja matka?
My nie, ale pani Dahl i konsul wiedz � a to ju�z od bardzo dawna. Bo ta biedaczka,
co jest mamusi � a panienki Tiril, nalegała, �zeby płaci�c za wychowanie panienki. I to
ona te�z wybrała imi�e, Tiril. Wzi�eła je ze starej ludowej pie�sni.
A, wi�ec to tak? szepn�eła Tiril z błyskiem zrozumienia w oczach.
Nigdy nie mogłam poj � a�c, gdzie moi rodzice wynale�zli takie dziwaczne imi�e.
I ta kobieta chciała widocznie płaci�c przez wszystkie lata. Najpierw, kiedy
konsul Dahl dowiedział si�e o tym oszustwie, jakie jego mał�zonka popełniła, to
bardzo si�e rozgniewał, tak mówiła przyjaciółka �zony tego znajomego, o którym
opowiadałam. Przyjaciółka była wtedy u Dahlów słu�z � ac � a. Niedługo, bo on si�e
zacz � ał do niej dobiera�c, tylko �ze ona nie była specjalnie ładna, tak słyszałam, i jak
Dahl dostał, czego szukał, to ju�z nie chciał mie�c z ni � a wi�ecej do czynienia. Ale
słyszała straszne kłótnie o to nowe dziecko. Potem, jak Dahl si�e dowiedział, ile
pieni�edzy mo�ze za nie dosta�c, to bardzo szybko ust � apił. Wła�snie tym sposobem
Dahl wykierował si�e na konsula i został kim�s, domagał si�e tego jako dobroczy�nca.
Bo wtedy to on, widzi panienka, był nikim. Marny skryba w zar�ekawkach jakiej�s
kancelarii. W Christianii.
Tiril starała si�e jako�s ogarn � a�c te wszystkie nowe informacje. Kowalowa za�s
nie przestawała mówi�c, słowa płyn�eły niczym woda, która przerwała tamy.
92

O�swiadczył, �ze panienka Tiril jest jego dzieckiem i �ze nikt nie ma prawa
mówi�c nic innego. Panienka Carla te�z miała by�c uwa�zana za jego córk�e, bo
była �sliczna jak laleczka. � Zeby nikt nie odkrył prawdy, przeprowadzili si�e do Bergen
i tu zacz�eli od nowa jako wielcy pa�nstwo, konsul i konsulowa, z pieni�edzmi,
a jak�ze, i to niemałymi! Ale pogłoski, widzi panienka Tiril, te�z si�e rozchodz � a, i to
nawet szybciej ni�z ludzie.
Poczciwa Berta musiała zaczerpn � a�c powietrza, a Tiril korzystaj � ac ze sposobno
�sci wtr � aciła:
Bardzo jestem wdzi�eczna, �ze�scie mi o wszystkim powiedzieli. Ja sama czuj
�e si�e teraz znacznie lepiej, chocia�z mojej nieszcz�esnej przybranej siostrze Carli
niewiele to ju�z pomo�ze. Ale przynajmniej ja rozumiem wi�ecej. Wci � a�z si�e zastanawiałam,
co musi si�e sta�c, �zeby pchn � a�c człowieka do samobójstwa. Wydaje mi
si�e, �ze najgorsze jest to, kiedy człowiek sam siebie nie mo�ze znie�s�c. Kiedy straci
szacunek dla siebie i czuje tylko wstr�et i obrzydzenie. My�slicie, �ze tak mo�ze by�c?
Berta starała si�e poj � a�c jej słowa.
Tak. My�sl�e, �ze tak jest. Absolutnie!
Zabiłbym drania, taki jestem w�sciekły warkn � ał kowal.
Nie, nie wolno ci si�e do tego miesza�c!zawołała Berta przestraszona.
Przecie�z wiesz, jak to bywa z takimi prostymi lud�zmi jak my. Najlepiej byłoby
postawi�c go przed s � adem, ale kto nas wysłucha?
Konsula do s � adu? I słowa szesnastoletniej panienki przeciwko jego słowom?
Nie mamy przecie�z �zadnych dowodów na to, jak on si�e odnosił do panienki
Carli, a panience Tiril nie zd � a�zył nic złego zrobi�c, dzi�eki Bogu!
Z cienia pod �scian � a wyłoniła si�e brunatna posta�c. Ciemne oczy połyskiwały
spod kaptura.
Pozwólcie mnie zaj � a�c si�e tym człowiekiem powiedział nieznajomy
w swoim dziwnym j�ezyku.
Patrzyli na niego przestraszeni. Tiril wyczuwała niebezpiecze�nstwo.
Och, nie, nie mo�ze go pan zabi�cwykrztusiła, zafascynowana widokiem
twarzy przed sob � a. Ze wzgl�edu na moj � a przybran � a matk�e. Ona jest głupia, ale
niewinna.
Rozjarzone oczy spojrzały wprost na ni � a i Tiril zadr�zała.
Nie mam zamiaru go zabija�c zapewnił. Wcale nie musz�e tego robi�c.
Potrafi�e w inny sposób spowodowa�c, by sprawiedliwo�sci stało si�e zado�s�c.
Z jakiego�s powodu jego słowa nie zabrzmiały tak uspokajaj � aco, jak powinny.
Kiedy spostrzegł ich wahanie, u�smiechn � ał si�e. Ale i u�smiech, blady i po�spieszny,
bardziej przera�zał ni�z uspokajał.
Prosz�e mi zaufa�c. Ju�z on si�e dowie, czego si�e dopu�scił.
On wam nigdy nie pozwoli przekroczy�c progu swojego domu, mój panie
ostrzegła Tiril.
Obcy u�smiechn � ał si�e znowu.
93

To nie b�edzie konieczne.
Jezu Chrysteszepn � ał kowal, a Tiril miała ochot�e powtórzy�c to samo.
M�e�zczyzna zwrócił si�e teraz do obojga mał�zonków.
Panienka jest bezpieczna, pies dopilnuje jej najlepiej. Ale musicie znale�z�c
dla nich jakie�s mieszkanie. I to mo�zliwie jak najdalej od tamtego człowieka.
Trudno było go zrozumie�c, cho�c przecie�z mówił po norwesku.
Pochylił si�e, jakby chciał szepn � a�c co�s do ucha Nerowi. Pies stał jak skamieniały,
oczy zrobiły mu si�e okr � agłe, nadstawiał czujnie uszu.
Powinnam chyba zabra�c jakie�s rzeczy z domu rzekła Tiril z wahaniem.
Cho�c nie mam poj�ecia, jak mogłabym. . .
Ja si�e tym zajm�ewtr � aciła Berta.Znam jedn � a słu�z � ac � a z domu konsula.
A jak z domkiem twojej ciotki?zwróciła si�e do m�e�za.Tam przecie�z nikt nie
mieszka?
Masz racj�e, nikt. To mała chata na przedmie�sciu, po tamtej stronie miasta.
Nie takie wygody, do jakich panienka Tiril jest przyzwyczajona, ale. . .
B�edzie nam tam z pewno�sci � a bardzo dobrze przerwała Tiril. Ja to
bym najch�etniej pojechała gdzie�s na kraj �swiata, jak najdalej od tego. . . Ale jak si�e
nie ma do kogo jecha�c, to trudno tak przed siebie. Dzi�ekuj�e wam za wypo�zyczenie
domku! Jeste�scie dla mnie tacy mili! Wszyscy!
Tego ostatniego nie była taka całkiem pewna. "Miły", to mo�ze nie jest pierwsze
okre�slenie, jakie si�e nasuwa na widok tajemniczego nieznajomego.
A zatem wszystko załatwione najlepiej jak mo�zna powiedział m�e�zczyzna.
Czy moje wczorajsze zamówienie gotowe?
Kowal ockn � ał si�e z zamy�slenia.
A, tak. . . Zaraz zobaczymy. Chłopcy!
Trzeba było wróci�c do codziennych zaj�e�c.
Po południu Tiril i Nero pow�edrowali na odległe przedmie�scie. Kowalowa zaprowadziła
ich do małej chatki pod lasem niedaleko Laksevag.
Kim on jest? zapytała Tiril w pewnym momencie.
Nie mamy poj�ecia. Berta skuliła si�e na wspomnienie nieznajomego.
I ten jego j�ezyk. . .
Mój uwa�za, �ze ten człowiek musi pochodzi�c z Wysp Owczych. Albo z Islandii.
O! No tak, to by si�e mogło zgadza�c potwierdziła Tiril zamy�slona.
Mam nadziej�e, �ze wi�ecej go nie zobaczymy - szepn�eła Berta. Tak
rzekła Tiril z mieszanymi uczuciami.

Rozdział 14
Konsul Dahl był w�sciekły. Tiril znikn�eła ju�z ponad dob�e temu. Konsul wysłał,
kogo si�e tylko dało, �zeby jej szukali, ale jak dotychczas nikt si�e niczego nie
dowiedział.
Tak w ka�zdym razie twierdzili, chocia�z kilka słu�z � acych odwracało wzrok, kiedy
pytał o dziewczyn�e.
Ta bezwstydnica naprawd�e powinna zosta�c ukarana. Dahl dotykał spuchni�etego,
obolałego nosa, lecz to nie nos dokuczał mu najbardziej. Wymy�slał coraz to
nowe i bardziej wyrafinowane kary. Niech no j � a tylko znajd � a. . .
A mo�ze nale�załoby j � a raczej uciszy�c? Na zawsze? To by było najbezpieczniejsze.
On sam na nic takiego by si�e nie odwa�zył, ale z pewno�sci � a istniej � a tacy, co
potrafi � a.
Kto by przypuszczał, �ze nie b�edzie równie posłuszna jak Carla? No, chyba
jednak powinien był to przewidzie�c.
Chocia�z szczerze mówi � ac, to konsul Dahl �slepo wierzył, i�z jest niebywale
poci � agaj � acym m�e�zczyzn � a. Opór Tiril był dla niego całkowitym zaskoczeniem.
A teraz ta dziewczyna mo�ze si�e dla niego sta�c prawdziwym zagro�zeniem.
Mimo to potrzebował jej. To jej obecno�s�c stanowiła �zródło dochodów, bez
których Dahlowie nie mieliby z czego �zy�c. A przecie�z całkiem niedawno odkrył,
�ze mo�ze na Tiril zarobi�c jeszcze wi�ecej tak upragnionych pieni�edzy. Wymy�slił
genialne posuni�ecie, o którym nie wiedział nikt, nikt, nawet jego �slubna �zona!
� Zona, no tak! Konsula przenikn � ał dreszcz. � Zona wraca jutro, a Tiril wci � a�z nie
ma!
Poszedł do pustego gabinetu i kazał sobie poda�c ponczu. A kiedy go dostał,
usiadł w swoim ulubionym fotelu, do którego nikomu nawet zbli�zy�c si�e nie było
wolno; szklaneczka ponczu stała obok na stoliku.
Jak wytłumaczy�c �zonie znikni�ecie Tiril?
Z drugiej strony to mo�ze lepiej, �ze dziewczyny nie ma. Mogłaby wypapla�c. . .
Ale jak wyja�sni�c, �ze jej nie ma?
Przekl�ete dziewuszysko! Jakby i tak nie miał do�s�c kłopotów, to jeszcze ona
musi stwarza�c nowe!
95

Dziwne! Konsul zacz � ał potrz � asa�c głow � a, �zeby si�e pozby�c nieprzyjemnego szumu
w uszach.
Jakie�s zawodzenie. Jakby kto�s nucił monotonn � a pie�s�n.
Niezwykłe słowa. . .
Bogu dzi�eki, ustało!
Uff, okropne! Dahl uj � ał szklank�e z ponczem i poci � agn � ał solidny łyk.
W nast�epnej sekundzie, krztusz � ac si�e i dławi � ac, wypluł wszystko na podłog�e.
Zobaczył, �ze w szklance co�s si�e porusza.
Poczuł w ustach jakie�s paskudztwo.
Robaki! Białe, wstr�etne robaki pełzały po szkle. Z wrzaskiem wypadł do kuchni,
�zeby wyla�c to �swi�nstwo do wiadra z pomyjami, i ju�z miał zamiar zwymy�sla�c
słu�zb�e, gdy mimo woli spojrzał na szklank�e. Nie ma �zadnych robaków. Czysta
szklanka z napojem, tak jak j � a przed chwil � a dostał. Mo�ze lepiej nic nie mówi�c?
Ale napój musiał wyla�c. Nigdy w �zyciu nie we�zmie ju�z ponczu do ust. Nigdy!
Dyszał ci�e�zko, nie mog � ac si�e otrz � asn � a�c z szoku. Udr�eczony osun � ał si�e na fotel
i opu�scił r�ece. Głow�e oparł wygodnie, dolna szcz�eka mu opadła, w otwartych
ustach poruszał si�e wielki j�ezyk. Przy ka�zdym oddechu z piersi konsula wydobywał
si�e bolesny j�ek.
Nie miał nawet siły pomy�sle�c, co to si�e stało. A poza tym nie chciał si�e nad
tym zastanawia�c. Czuł, �ze za chwil�e szlag go trafi, krew zaleje mu ogłupiały mózg.
Nie my�sle�c, tylko nie my�sle�c! To zbyt niebezpieczne! Odpocz � a�c!
W drodze do Laksevag Tiril i Berta, a tak�ze w pewnym sensie Nero, wst � apili
na cmentarz. Najpierw poszli odwiedzi�c grób Carli. Jak zawsze znajdowały si�e
tam �swie�ze kwiaty, które nie wiadomo sk � ad si�e brały. Przynajmniej Tiril tego nie
wiedziała. Poprosiła Bert�e, by na chwilk�e mogła zosta�c sama, a gdy kowalowa
odeszła, dziewczyna zacz�eła mówi�c szeptem:
Opuszczam teraz Bergen, moja ukochana siostrzyczko. Wiem ju�z, �ze nie
były�smy siostrami, ale ja w swoim sercu nigdy nie przestan�e ci�e tak wła�snie nazywa
�c, na zawsze pozostaniesz moj � a siostr � a. Nie wyprowadzam si�e daleko. Miejsce
mojego pobytu musi pozosta�c w tajemnicy, ale mo�zesz by�c pewna, �ze znajd�e od
czasu do czasu sposobno�s�c, by ci�e tutaj odwiedzi�c.Wytarła nos wierzchem dłoni.
Serce moje przepełnia gniew.Wiem, �ze to niedobre uczucie, ale nie potrafi�e
inaczej. Powinna�s była mi si�e zwierzy�c, Carlo.
Nie, nie, dobrze wiedziała, �ze z takich spraw trudno si�e zwierza�c. To wstyd
i obrzydzenie, które człowiek musi d�zwiga�c sam. Nawet je�sli jest absolutnie niewinny.
Ten straszny diabeł, Dahl! Zrobi�c tak � a krzywd�e nieszcz�esnemu dziecku! A na
dodatek ona mu pewnie wierzyła. Czy to mo�zliwe, �zeby wierzyła, �ze wszystko
dzieje si�e z jej winy?
96

Jakie to wstr�etne! Tiril ogarn�eło gwałtowne pragnienie mordu. Chciała bi�c
tego człowieka, d�zga�c go no�zem, raz za razem, dopóki starczy sił.
Najbardziej ze wszystkiego jednak pragn�eła, by Carla znowu była z ni � a. Tak
bardzo chciała cofn � a�c czas, bo mo�ze mogłaby pomóc siostrze, nie dopu�sci�c do
nieszcz�e�scia.
Ale, niestety, wszystko stracone. Za pó�zno!
Có�z to za straszne słowa: Za pó�zno!
Przyjd�e znowu jutro, Carlo, obiecuj�e ci szepn�eła na po�zegnanie, po
czym poszła do Berty i merdaj � acego ogonem Nera.
Polubiła swój nowy mały domek od pierwszego wejrzenia. Miała st � ad widok
na Bergen, poło�zone po drugiej strome fiordu Pudde. Tutaj b�ed�e si�e dobrze czuła,
pomy�slała niemal od progu. B�edzie mi pewnie troch�e samotnie, ale do najbli�zszych
s � asiadów nie jest zbyt daleko. A poza tym miała Nera, lepszego opiekuna
nie mogła sobie wymarzy�c.
Kowalowa pomogła jej posprz � ata�c, po�scieliła łó�zko i kiedy upewniła si�e, �ze Tiril
ma wszystko, co mo�ze jej by�c potrzebne, wróciła do miasta. Po wstrz � asaj � acych
wydarzeniach ostatniej doby Tiril marzyła jedynie o odpoczynku, tote�z poło�zyła
si�e spa�c, zanim jeszcze zapadł zmrok.
Ka�zdy, kto ma du�zego i bardzo kochanego psa, wie, jak wygl � adała pierwsza
noc Tiril w nowym domu.
Sama chciała, by jej kosmaty przyjaciel równie�z spał na łó�zku, a nie na kamiennej
zimnej podłodze. Sko�nczyło si�e wi�ec na tym, �ze dziewczyna le�zała skulona
na poduszce, natomiast pies rozło�zył si�e w poprzek posłania, przyciskaj � ac
kołdr�e. � Zeby nie wiem jak Tiril ci � agn�eła, i tak udawało jej si�e ledwie okry�c nogi.
Ale od razu poczuła si�e tutaj jak w domu. Wszystko ró�zniło si�e wprawdzie
od stylu, do jakiego przywykła, lecz te�z zawsze sp�edzała mnóstwo czasu w�sród
miejskiej biedoty i dobrze wiedziała, �ze mogłoby by�c znacznie gorzej.
Przez ostatni rok dom był nie zamieszkany i ju�z zd � a�zyły si�e pojawi�c pierwsze
oznaki opuszczenia, takie typowe dla domostw, z których cho�cby na krótki czas
wyprowadzili si�e ludzie. Wygl � ada to tak, jakby porzucone domy pogr � a�zały si�e
w rezygnacji. Jakby starały si�e �zy�c tylko wtedy, kiedy s � a komu�s potrzebne. Ludzie
odchodz � a, dom traci ch�e�c do �zycia. I to nie ma nic wspólnego z zamo�zno�sci � a ani
niczym takim.
Tiril. jednak zamierzała wszystko pi�eknie urz � adzi�c. Pragn�eła o�zywi�c dom tak,
by oboje z Nerem mogli w nim znajdowa�c schronienie i odpoczynek.
Nast�epnego ranka dziewczyna rozpocz�eła nowy rozdział swego �zycia.
Oprócz łó�zka i stołu przymocowanych na stale do �scian, mebli nie było wiele.
Po�sciel Tiril po�zyczyła od kowalowej, zniszczon � a kołdr�e, dwa prze�scieradła
i poduszk�e. Po k � atach harcowały z piskiem myszy, lecz Tiril miała nadziej�e, �ze
97

nimi zajmie si�e Nero. Od pocz � atku zreszt � a pokazał, �ze potrafi to robi�c. Koło domu
znajdował si�e zapuszczony ogródek, który te�z si�e Nerowi bardzo podobał.
Wogóle pies był uszcz�e�sliwiony swoj � a now � a rezydencj � a, w której nareszcie mógł
mieszka�c z ukochan � a pani � a. Nigdy dotychczas nie miał przecie�z prawdziwego domostwa,
którego mógłby pilnowa�c jako swego rewiru. Teraz Tiril widziała, �ze pies
szaleje z rado�sci. Ustawiła mu wi�ec przy drzwiach miski na jedzenie i na wod�e.
Mieszkanie składało si�e jedynie z dwóch pomieszcze�n: du�zej izby i alkierzyka,
w którym stało łó�zko. Prócz tego był jeszcze zagracony stryszek i niedu�za,
równie zagracona. piwniczka. � Sciany, zwłaszcza ich dolne cz�e�sci, były zawilgocone,
dach miał w kilku miejscach dziury, ale to si�e z pewno�sci � a da naprawi�c.
Ogród najbardziej interesował Nera. Z wielkim zapałem nowy gospodarz
przeganiał wróble z krzaków porzeczek, w�sciekle rozkopywał kretowiska, a�z ziemia
rozpryskiwała si�e na wszystkie strony, raz po raz wbiegał do domu zdyszany,
z zapiaszczonym pyskiem i promieniej � acy rado�sci � a. Nie złowił dotychczas ani
myszy, ani kreta, ale co tam! Nawet lepiej, �ze jeszcze tu s � a, b�edzie mógł znowu
na nie polowa�c!
Podmiejska dzielnica nazywała si�e Laksevag i le�zała spory kawałek od centrum.
Tiril jednak nie t�eskniła za miastem wystarczał jej widok, jaki rozci � agał si�e
z okien.
Znacznie wi�ecej niepokoju budziło w niej pytanie, w jaki sposób zdoła si�e sama
utrzyma�c, sk � ad we�zmie �zywno�s�c? Zapasów wystarczy na jaki�s tydzie�n, ale co
potem? Czy b�edzie musiała doł � aczy�c do i tak ju�z licznej rzeszy miejskich �zebraków?
Có�z, je�sli los tak zrz � adzi, przyjmie jego wyrok bez szemrania. S � a na �swiecie
du�zo gorsze rzeczy ni�z �zebraczy chleb, teraz ju�z o tym wiedziała. Ale ma przecie�z
ogródek, mo�ze tam co�s si�e znajdzie? Dokonała szczegółowych ogl�edzin. Ostatniego
roku nikt si�e grz � adkami nie zajmował, ale oczywi�scie rosły tam ró�zne jadalne
ro�sliny. I owoce porzeczek! "Pilnuj dobrze, Nero" nakazała. " � Zadne wróble
nie maj � a prawa zjada�c naszych porzeczek. Nie mam nic przeciwko ptakom.
One te�z musz � a co�s je�s�c, ale my�sl�e, �ze tych porzeczek to jednak my potrzebujemy
bardziej".
Najbardziej po�zyteczne okazały si�e drzewa owocowe. To była prawdziwa
ostatnia deska ratunku. "No widzisz, Nero, nie umrzemy z głodu. Damy sobie
rad�e, chocia�z ty to pewnie za jabłkami ani za gruszkami nie przepadasz" ci � agn
�eła dalej Tiril t�e rozmow�e, w której ona mówiła, a pies spogl � adał na ni � a ze
zrozumieniem, jakby chciał powiedzie�c, �ze w pełni podziela jej pogl � ady. Słuchał
z przechylon � a na bok głow � a, nie spuszczał z dziewczyny wielkich, rozumnych
oczu, merdał kudłatym ogonem i łaził za ni � a wsz�edzie jak cie�n. Byli zdumiewaj � aco
zgodni we wszystkim cho�c przecie�z nigdy razem nie mieszkali.
Wielokrotnie w ci � agu tego przedpołudnia Tiril my�slała o fascynuj � acym nieznajomym
z ku�zni. Zawsze jednak starała si�e skierowa�c zainteresowanie na co�s
98

innego. Zauwa�zyła, �ze my�slenie o nim burzy jej spokój. Było w tym m�e�zczy�znie
co�s przera�zaj � acego, cho�c nie umiałaby tego okre�sli�c.
Jakby pochodził nie z tego �swiata. Mo�ze upiór, który z niewiadomego powodu
powrócił na ziemi�e, a ona nieopatrznie stan�eła mu na drodze?
Kiedy ju�z wszystko dokładnie obejrzała, poszła robi�c porz � adki w izbie. Nero
pomagał jej w ten sposób, �ze przynosił drobne gał � azki, gryzł je na drobne kawałki
i rozrzucał po �swie�zo zamiecionej podłodze. Tiril wrzucała je do skrzyni na
drewno w nadziei, �ze przydadz � a si�e na podpałk�e. Trzeba wi�ec było podzi�ekowa�c
psu za pomoc. Najwyra�zniej mu si�e to spodobało, bo po chwili przytaszczył pod
drzwi stare sanki. Nie zdołał ich na szcz�e�scie wci � agn � a�c do �srodka. Tiril odebrała
mu zdobycz i starała si�e wytłumaczy�c, �ze miejsce sanek jest w szopie, po czym
oboje tam je zaci � agn�eli i oparli o �scian�e. Po tym wyczynie Nero czuł si�e niebywale
wa�zny. Psy bowiem stworzone s � a do zada�n i bardzo lubi � a czu�c si�e przydatne.
Wracali przez podwórze do domu i nagle Tiril stan�eła jak wryta. Nero tak�ze.
Oboje musieli dozna�c tego samego uczucia. Nero zje�zył si�e i czujnie nastawił
uszu.
Czy kto�s ich obserwuje?
Tiril rozejrzała si�e, ale nikogo nie dostrzegła. W dół ku wodzie widok miała
otwarty i tam nikogo nie było na pewno. Po drugiej stronie i z tyłu za zabudowaniami
znajdował si�e niewysoki mieszany zagajnik, ale tak daleko od domu, �ze
Tiril nie odczuwała �zadnego l�eku.
Co�s musiało mi si�e przywidzie�c, pomy�slała.
B�edziemy tu mieli bardzo pi�eknie, Neroobiecywała.
Pies, który uło�zył si�e wygodnie na kuchennej podłodze, otworzył jedno oko,
spojrzał na ni � a, zamkn � ał oko i spokojnie pogr � a�zył si�e w drzemce. Nie ulegało
w � atpliwo�sci, �ze jest mu dobrze i �ze czuje si�e bezpieczny.
Po południu sko�nczyło si�e drewno na opał, które przygotowała kowalowa, i zacz
�eły si�e problemy.W szopie znajdowała si�e i piła, i siekiera, i pieniek do r � abania
drewna, pod �scian � a le�zał stos długich, �sredniej grubo�sci bali. Ale Tiril nigdy w �zyciu
drewna nie r � abała. Jako�s sobie poradziła z pił � a i po pewnym czasie rozpiłowała
kilka bali na krótsze kawałki, ale na tym koniec. Podst�epne bierwiona zsuwały si�e
z pie�nka, kiedy uderzała w nie siekier � a, gdyby za�s chciała je przytrzymywa�c, mogła
trafi�c siekier � a w swoj � a dło�n zamiast w drewno. Co robi�c? Zbierało jej si�e na
płacz, kiedy unosiła siekier�e w kolejnej próbie.
I nagle kto�s wyj � ał jej siekier�e z r � ak. Podskoczyła jak oparzona i odwróciła si�e
gwałtownie, gotowa do ucieczki.
Pozwól, �ze ja to zrobi�eodezwał si�e łagodny głos, posługuj � acy si�e tym dziwnym
dialektem, który z trudem rozumiała.
M�e�zczyzna z ku�zni! Nigdy nie widziała go z tak bliska. Na króciutk � a chwilk�e
99

spojrzała w jego płon � ace ciemne oczy, po czym on odwrócił si�e w stron�e pie�nka,
ignoruj � ac j � a całkowicie. Przy płocie stał ko�n.
Rozejrzała si�e za Nerem, który powinien był przecie�z ostrzec, �ze obcy znajduje
si�e w zagrodzie. Ale nie, ten, który miał jej pilnowa�c, stał obok przybysza,
merdał ogonem i z oddaniem patrzył tamtemu w oczy.
Nie�zle, jak na stró�zuj � acego psa! Nie ma co!
Dzi-dzi�ekuj�ewyj � akała Tiril niepewnie.Je�sli pan rzeczywi�scie chciałby
mi pomóc. . .
Wygl � ada na to, �ze b�ed�e musiał uci � ał krótko.
Uznała, �ze nie jest tu ju�z potrzebna, wróciła wi�ec do domu i zacz�eła gor � aczkowo
przygotowywa�c obiad z produktów przyniesionych przez kowalow � a. Obiad
dla dwojga? No chyba tak. . . powinna przecie�z. . . I dla Nera, oczywi�scie. Uff,
serce waliło jej jak młotem, na twarzy wykwitły rumie�nce.
Po chwili do kuchni wszedł nieznajomy z nar�eczem polan, które zrzucił z łoskotem
do skrzynki. Raz jeszcze nie�smiałe "dzi�ekuj�e" wydobyło si�e z ust Tiril,
ale on był ju�z znowu za drzwiami.
Nim obiad został ugotowany, go�s�c por � abał całe drewno. Z jakiego�s powodu
Tiril przyj�eła to z �zalem.
Gdyby pan chciał co�s zje�s�c powiedziała uprzejmie to obiad jest gotowy.
Z trudem radziła sobie z t � a sytuacj � a. Nie jestem, niestety, biegł � a kuchark
� a, ale. . . prosz�e konia wprowadzi�c do ogrodu, chocia�z. . . chyba lepiej mu
b�edzie na zewn � atrz.
� Zadnych koni w warzywniku. Zapuszczony, bo zapuszczony, ale jednak co�s
tam ro�snie. Dla jabłoni ko�n te�z byłby zagro�zeniem.
Bez słowa obcy poszedł za ni � a do domu, w drzwiach nisko pochylił głow�e
i usiadł na miejscu, które Tiril wskazała mu z nadziej � a, �ze kulawy stołek si�e pod
nim nie przewróci.
Nic złego si�e nie stało i Tiril dr�z � acymi r�ekami nalała go�sciowi jarzynowej zupy
z kawałkami mi�esa. Sama usiadła naprzeciwko, a Nero obok i �zebrał bezwstydnie.
Tiril nie miała odwagi podnie�s�c oczu znad swojego talerza.
Jedli w milczeniu. Tiril zwróciła uwag�e, �ze chocia�z go�s�c bardzo si�e stara nad
sob � a panowa�c, to wszystkie gesty �swiadcz � a, i�z jest bardzo głodny. Wzruszyło j � a
to. Kiedy zaproponowała dolewk�e, bez słowa podsun � ał talerz i powiedział, �ze jedzenie
jest znakomite. Tiril ze zdenerwowania zapomniała poda�c chleb, pobiegła
po niego teraz i go�s�c wzi � ał spor � a pajd�e. Kiedy ju�z wszyscy troje zaspokoili głód,
Tiril rzekła cokolwiek niepewnie:
Był pan dla mnie bardzo uprzejmy, czy mogłabym zapyta�c o pa�nskie nazwisko?
A tak�ze sk � ad pan pochodzi?
Na imi�e mam Móri odparł zwi�e�zle. A przybyłem z Islandii.
Skin�eła głow � a, a jej twarz rozja�snił jeden z typowych dla niej, radosnych
u�smiechów.
100

Tego ostatniego domy�slałam si�e od pocz � atku. I domy�slam si�e te�z, �ze musiał
pan wiele w �zyciu przecierpie�c. Poznaj�e to po licznych bliznach i po tym jakim�s
mrocznym błysku w pa�nskich oczach.
Bystra jeste�s, Tiril. Tak, tak, wiem, jak masz na imi�e i bardzo bym chciał,
�zeby�s zwracała si�e do mnie po imieniu. Zrobisz mi t�e przyjemno�s�c?
Naturalnie, bardzo dzi�ekuj�e powiedziała i próbowała si�e ukłoni�c.
Dlaczego zdecydowałe�s si�e mi pomaga�c?
Jeste�s taka samotna, Tiril. Potrzebujesz mojej pomocy. I nie bój si�e, nie
zrobi�e ci nic złego, ale przywołuj mnie zawsze, kiedy b�edziesz miała jakiekolwiek
kłopoty.
Jak te z siekier � a? u�smiechn�eła si�e.
Odpowiedział jej równie�z z u�smiechem, a Tiril poczuła skurcz w sercu.
Jak te z siekier � a.
Nie odwa�zyła si�e jednak zapyta�c, w jaki sposób ma go wzywa�c.
Bo widzisz, mała Tiril, ja tak�ze jestem bardzo samotny.
Chyba nawet bardziej ni�z ja szepn�eła.
Mo�zliwe.
Czy chciałby pan. . . Czy chciałby�s mi o sobie opowiedzie�c?
Mo�ze innym razem, je�zeli si�e jeszcze spotkamy. Teraz jednak chciałbym
si�e dowiedzie�c czego�s innego. Powiedz mi, jak wygl � adała twoja siostra?
Zaskakuj � ace pytanie, ale odpowiedziała bardzo ch�etnie.
Miała blond włosy i była bardzo, bardzo ładna. Jak kwiatek z porcelany
i zawsze miała łzy w oczach. O, Carla. . . Wybacz mi, nie jestem w stanie o niej
mówi�c! Ale dlaczego ty o ni � a pytasz? I dlaczego chcesz wiedzie�c, jak wygl � adała?
Móri nie odpowiedział. W jego oczach pojawił si�e wyraz zadumy, jakby my-
�slami był gdzie indziej.
Tiril nie bardzo si�e to podobało. Nagle Móri wstał i zacz � ał si�e zbiera�c do wyj-
�scia.
Zaj � ałem ci bardzo du�zo czasu. Zbyt du�zo. . .
Nie, wcale nie, chciała zawoła�c, ale mo�ze wydałaby mu si�e natr�etna. Wstała
wi�ec tak�ze i powiedziała uprzejmie:
Mo�ze zechciałby�s uczyni�c nam przyjemno�s�c i równie�z jutro zje�s�c z nami
obiad?
Dzi�ekuj�e, bardzo bym chciał odparł bez namysłu. Ale jutro czeka
mnie powa�zne zadanie. Mo�ze jednak mógłbym odło�zy�c ten obiad na pó�zniej?
Kiedy si�e znowu spotkamy.
Chciała te�z zapyta�c, gdzie mieszka, ale znała go chyba za mało jak na takie
poufało�sci. Powiedziała natomiast, �ze obiecała siostrze odwiedzi�c j � a dzisiaj na
cmentarzu, on za�s przyj � ał to do wiadomo�sci najzupełniej naturalnie, jakby składanie
obietnic umarłym było czym�s oczywistym.
101

Masz dosy�c daleko do cmentarza stwierdził tylko. Ale mog�e ci�e
podwie�z�c. W ka�zdym razie kawałek, a potem poka�z�e ci dalsz � a drog�e.
Wahała si�e przez moment, ale przystała na propozycj�e.
Dziwnie było siedzie�c na koniu za plecami Móriego. Nero biegł obok, za co
Tiril była mu wdzi�eczna, dawało jej to bowiem poczucie ł � aczno�sci ze �swiatem
realnym. Miała wra�zenie, jakby poruszała si�e gdzie�s na granicy rzeczywisto�sci,
blisko�s�c Móriego budziła w niej niezrozumiały niepokój.
Gdyby znała histori�e Gudrun i diakona z Myrka, z pewno�sci � a przeraziłoby j � a
podobie�nstwo sytuacji.
Móri zsadził swoj � a pasa�zerk�e niedaleko cmentarza i obja�snił, jak i�s�c dalej.
Tiril była zaskoczona widokiem jego twarzy, gdy patrzyła na ni � a stoj � ac ju�z na
ziemi. Zupełnie zapomniała, �ze Móri jest taki pi�ekny. I straszny przez t�e mił � a,
fascynuj � ac � a tajemniczo�s�c.
Nero przy po�zegnaniu przez chwil�e nie mógł si�e zdecydowa�c, kogo wybiera,
uwa�zał, �ze powinni wszyscy troje pozosta�c razem, ale w ko�ncu ruszył za swoj � a
ubóstwian � a Pani � a.
Tiril zadowolona szła przed siebie zastanawiaj � ac si�e, co te�z przyrz � adzi na ten
nast�epny obiad, na który zaprosiła Móriego. Mo�zliwo�sci nie miała jednak wielkich
i trzeba b�edzie po prostu zrobi�c co�s, na co pozwoli stan zapasów.
Nie wymy�sliła niczego konkretnego.
Im bli�zej cmentarza, tym wyra�zniej powracały wspomnienia z domu konsula
Dahla. �Smier�c Carli. Jej własne prze�zycia. Pomy�slała, �ze powinna pewnie jako�s
zawiadomi�c matk�e, to znaczy przybran � a matk�e, �ze ma si�e dobrze, ale jak to zrobi�c,
�zeby konsul si�e o niczym nie dowiedział? To skomplikowana sprawa. Pani Dahl
jednak nie zasłu�zyła sobie na niepokój o los młodszej córki. Chocia�z, z drugiej
strony. . . Kto wie, czy w ogóle si�e tym przejmuje?
Tiril w ka�zdym razie nie wiedziała. Matka zawsze była dla niej zagadk � a. Przesadna.
Gadatliwa. Sztuczna z tymi swoimi zachwytami i okrzykami. A ostatnio
najcz�e�sciej pijana. Ale co kryło si�e za tym wszystkim? Nic?
Tiril stan�eła jak wryta na cmentarnej �scie�zce. Przy grobie. Carli kto�s był. Jaki�s
młody człowiek.
Ach, to ukochany Carli. Ten, za którego siostra miała wyj�s�c za m � a�z. Tiril znała
go mało, bo w okresie, gdy go czasami spotykała, on oczu nie spuszczał z Carli.
Na grobie dzi�s równie�z poło�zono �swie�ze kwiaty. A wi�ec to on je tu przynosi!
M�e�zczyzna odwrócił si�e i przez chwil�e patrzył niepewnie na Tiril, potem za�s
ruszył w jej stron�e, wyci � agaj � ac ramiona. Szczerze i spontanicznie!
Tiril! Jak to miło znowu ci�e zobaczy�c! Dziwne, �ze�smy si�e dotychczas nigdy
tutaj nie spotkali!
102

Bo ja przychodziłam zawsze bardzo wcze�snie ranoodparła Tiril.Ale
teraz jest inaczej.
Spojrzał na ni � a pytaj � aco. Jak on si�e nazywa, o Bo�ze, zapomniała. Rodzina
hanzeatycka. . . Erling M�ller! Tak.
Jaki�z to pi�ekny młody człowiek! Naprawd�e wart był Carli Gdyby ona tylko
mogła. . .
Och, wspomnienie ci � agle sprawia taki ból!
Trudno jednak unikn � a�c tego tematu. Wygl � adało na to, �ze rozmowa o Carli
przynosi Erlingowi ulg�e.
Wło�zył kwiaty do wazonu i westchn � ał.
Taka była �sliczna i taka dobra! Kto by przypuszczał, �ze mo�ze si�e zdarzy�c
co�s takiego! Nie przestaj�e o tym my�sle�c, wierz mi! Zastanawiam si�e i zastanawiam,
dlaczego! Tyle smutku, taki ból!
Oczywi�scie! Dla Erlinga było to niepoj�ete. Tiril nie miała czasu, by zajmowa�c
si�e uczuciami narzeczonego Carli. Skupiała si�e wył � acznie na sobie i teraz ogarn�eły
j � a wyrzuty sumienia z tego powodu.
Młody człowiek powtarzał z rozpacz � a:
Dlaczego? Dlaczego to zrobiła? Czy nie chciała za mnie wyj�s�c?
Ale�z chciała, bardzo chciała! wykrzykn�eła Tiril szczerze. Oczywi-
�scie, �ze chciała. Bardziej ni�z czegokolwiek na �swiecie. I wła�snie dlatego nie potrafiła
dalej �zy�c!
Patrzył na ni � a zdumiony, a kiedy nie otrzymał bli�zszych wyja�snie�n, powiedział
w zamy�sleniu:
Wcale nie jeste�scie do siebie podobne.
Dzi�ekuj�e rzekła Tiril cierpko.
Nie, nie, nie chciałem ci�e zrani�c, wprost przeciwnie zaprzeczał nieporadnie.
Ty, Tiril, masz tak � a interesuj � ac � a osobowo�s�c.
Ciekawe, dlaczego zawsze mówi si�e o interesuj � acej osobowo�sci, kiedy nie
chce si�e dziewczynie powiedzie�c, �ze nie grzeszy urod � a?
Carla zawsze mówiła o tobie z wielk � a miło�sci � a ci � agn � ał.
Naprawd�e?zapytała rozpromieniona.
Och, tak! A kiedy�s powiedziała: " � Zeby nie to, �ze mam moj � a wspaniał � a,
mał � a siostrzyczk�e, to bym dłu�zej nie zniosła �zycia". Czy wiesz, co mogła mie�c na
my�sli?
Tiril nie słuchała go. Czy Carla naprawd�e to powiedziała? Była tak wzruszona,
�ze łzy popłyn�eły jej z oczu. W takim razie jej obecno�s�c mimo wszystko stanowiła
jak � a�s pociech�e dla nieszcz�esnej istoty!
Erling M�ller rozmy�slał o czym�s przez chwil�e, po czym poprosił cicho:
Tiril, tak bym chciał porozmawia�c o Carli, mo�ze mógłbym lepiej zrozumie�c
jej. . .
Próbowa�c zrozumie�c? Zapomnij o tym! Zapomnij o Carli!
103

O to nie mo�zesz mnie prosi�c. Chod�z, usi � ad�zmy tu gdzie�s w spokoju. Pob � ad�z
ze mn � a chwil�e.
Przygl � adała mu si�e z uwag � a. Ma takie ładne oczy, pomy�slała. Ciemnoniebieskie,
ciepłe i teraz pełne bólu. Pi�ekny młodzieniec. Wspaniały człowiek. Inteligentny
i współczuj � acy. Tiril bardzo dobrze rozumiała, �ze Carla, zakochała si�e
w nim. Był niezwykle sympatyczny i taki poci � agaj � acy.
I tego wła�snie konsul Dahl nie mógł �scierpie�c.
Tiril nie chciała nazywa�c konsula ojcem. Nigdy, nigdy wi�ecej!
Młody człowiek ponowił swoj � a pro�sb�e:
Czy porozmawiałaby�s ze mn � a o Carli?
Tiril wróciła do rzeczywisto�sci.
Bardzo ch�etnieodparła.Je�sli mi tylko obiecasz, �ze nie b�edziesz pytał
o jej tragiczn � a �smier�c. Bardzo ci�e�zko to prze�zyłam i trudno mi mówi�c.
Spróbuj�e nie porusza�c tego tematu. Czy masz teraz troch�e czasu?
Niestety, nie.
To nie była prawda, lecz Tiril nie czuła si�e gotowa do takiej rozmowy. Nie była
przygotowana do udzielania odpowiedzi na pytania Erlinga, dlaczego jej �sliczna
siostra była taka nieszcz�e�sliwa.
Zdała sobie spraw�e, �ze zbyt pospiesznie powiedziała "nie", wi�ec dodała:
Musz�e wraca�c do domu, do Laksevag, i. . .
Co? Dok � ad musisz wraca�c?
O, przepraszam, nie powiedziałam ci. Wyprowadziłam si�e z domu.
W jego wzroku pojawiło si�e niedowierzanie. Młoda dziewczyna z dobrej rodziny
nie wyprowadza si�e z domu. Chyba �ze wyjdzie za m � a�z.
Czy ty zacz � ał niepewnie czy ty wyszła�s za m � a�z?
Ja? Niech mnie Bóg broni, nie! Ale ch�etnie spotkam si�e z tob � a tutaj, przy
grobie siostry. Powiedzmy, w pi � atek?
� Swietnie! O tej samej porze? B�ed�e czekał.
Nerowi znudziło si�e siedzenie za cmentarn � a bram � a, kiedy wi�ec kolejny odwiedzaj
� acy otworzył furtk�e, przemkn � ał si�e za nim na po�swi�econ � a ziemi�e i, bestia,
podniósł tyln � a łap�e przy okazałym marmurowym nagrobku. Tiril złapała go za
pi�ekn � a now � a obro�z�e i pospiesznie wyci � agn�eła za ogrodzenie.
Po powrocie do domu zdumiona stan�eła przed drzwiami.
Czy te dziwne rysunki znajdowały si�e tu ju�z przedtem? Na kawałku deski
przybitej nad wej�sciem wyryty był jaki�s dziwaczny, wysoki znak.
104

To musi by�c co�s bardzo starego, pomy�slała i weszła do �srodka, nie zastanawiaj
� ac si�e, ten przecie�z stary rysunek nie mógłby by�c ja�sniejszy ni�z reszta deski.

Rozdział 15
Konsul Dahl obudził si�e w �srodku nocy zlany potem. Z j�ekiem usiadł na łó�zku.
W pokoju kto�s był. To sen, czy. . . ?
Jego �zona, ta potworna wywłoka, dopiero co wróciła do domu, ale to nie ona
go obudziła. Spała teraz pewnie w swoim pokoju i nawet nie zauwa�zyła, �ze Tiril
nie ma. Dahl zapewniał wieczorem, �ze dziewczyna siedzi w swoim pokoju.
Tchórzył, to oczywiste, ale wolał z wyja�snieniami poczeka�c do rana.
Tymczasem kto�s wszedł do jego sypialni?
Przy oknie stała jaka�s posta�c.
Mo�ze to mebel? Albo kto�s powiesił tam ubranie. . .
Nie, nigdy niczego tam nie wieszano.
Dr�z � acymi r�ekami poszukał krzesiwa i zapalił olejn � a lampk�e na nocnym stoliku.
Krzykn � ał przera�zony i chyba obudził �zon�e, bo w s � asiednim pokoju rozległy
si�e jakie�s hałasy. Wkrótce jednak ucichły, wi�ec pewnie pani Dahl znowu zasn�eła.
Serce tłukło mu si�e w piersiach, krew pulsowała w �zyłach. To bardzo niebezpieczne
sygnały, powinien si�e uspokoi�c za wszelk � a cen�e. Ale jak tu si�e uspokoi�c?
Przy oknie stała jasnowłosa kobieta, a raczej bardzo młoda dziewczyna. Dostrzegał
j � a niewyra�znie, ale nie mógł si�e myli�c co do tego, kim jest zjawa. Młoda
jak Carla, blond włosy jak u Carli. . . Porcelanowo krucha jak Carla. Twarzy
dziewczyny nie widział dobrze, bo kryła si�e w cieniu.
Nic dziwnego, Tiril nie opisała Móriemu wygl � adu siostry zbyt dokładnie.
Zjawa zacz�eła si�e wolniutko zbli�za�c do łó�zka. Człowiek w po�scieli poczuł
silny zapach przegniłej ziemi. Czy�zby słyszał tłumiony płacz?
Konsul Dahl zacz � ał krzycze�c. Gło�sno i przejmuj � aco, po babsku, wrzeszczał
przera�zony, naci � agn � ał kołdr�e na głow�e i starał si�e, �zeby go nie było wida�c.
Po chwili do sypialni wpadła konsulowa.
Co si�e stało? Czego si�e tak drzesz? I dlaczego wypalasz oliw�e po nocy?
pytała rozzłoszczona.
Konsul ucichł, przez chwil�e łapał powietrze i dopiero po jakim�s czasie wyjrzał
spod kołdry. Serce biło mu niepokoj � aco gło�sno i szybko, krew pulsowała, głowa
106

o mało nie p�ekła. Bał si�e potwornie, �ze tego nie prze�zyje.
� Zona stała nad nim zła i zniecierpliwiona, ale prócz niej nikogo w pokoju nie
było.
Dlaczego tak wrzeszczałe�s? zapytała ponownie z gniewem.
Ach, to nic, nic, koszmarny sen.
Znowu wieczorem objadłe�s si�e wieprzowiny, oczywi�scie! Ga�s �swiatło i daj
porz � adnym ludziom spa�c!
Powoli dom pogr � a�zał si�e w ciszy, ale długo jeszcze słycha�c było ci�e�zki, �swiszcz
� acy oddech konsula Dahla. On sam nie miał odwagi wychyli�c nosa spod kołdry.
Gdyby nie obawiał si�e upokorzenia, najch�etniej zakradłby si�e na palcach do sypialni
mał�zonki i w�slizgn � ał do jej łó�zka.
Zdawało mu si�e bowiem, cho�c mo�ze to tylko przywidzenie, �ze wci � a�z czu�c ten
jaki�s grobowy odór. A raz po raz słyszał tak�ze zdławiony szloch.
Kiedy o �swicie udało mu si�e w ko�ncu zasn � a�c, dr�eczyły go potworne koszmary
w jego łó�zku le�zało mnóstwo młodych kobiet. Najpierw zabawiał si�e z nimi
wszystkimi po kolei, wszystkie młodziutkie, �swie�ze jak poranna rosa i niewinne,
i wszystkie nale�zały do niego. Słodkie, erotyczne sny. Był królem tych kobiet,
ubóstwiały go, mógł z nimi robi�c, co tylko zechciał. Ale kiedy nagi zamierzał
jedn � a z nich przycisn � a�c do siebie, zauwa�zył, �ze panienki zaczynaj � a si�e zmienia�c,
kurcz � a si�e, szarzej � a, po prostu gnij � a. Ju�z nie s � a czyste i on ju�z ich nie pragnie,
chce si�e od nich uwolni�c, ale nie mo�ze. Otoczyły go zwartym kr�egiem, szarpały
i popychały, poczuł nagle, �ze jego dumna m�esko�s�c odpada, krzykn � ał wstrz � a�sni�ety
i obudził go własny głos, ponury, stłumiony j�ek, jak zawsze kiedy człowiek woła
przez sen. Zanim ostatecznie poj � ał, �ze naprawd�e ju�z nie �spi, wyskoczył z łó�zka
i nie przestaj � ac j�ecze�c, kr�ecił si�e w kółko i machał r�ekami, jakby chciał odp�edzi�c
mar�e. Zostałem zara�zony t � a ich zgnilizn � a, my�slał w panice. Czuj�e, �ze odpada mi
mój. . . Co robi�c? Co robi�c? Jak mnie to strasznie boli, jak potwornie cierpi�e! O,
ja nieszcz�e�sliwy.
W ko�ncu jednak u�swiadomił sobie, �ze wszystko było tylko złym snem, i zrozumiał
komizm sytuacji. Ale sen był taki realistyczny, taki realistyczny, jakby si�e
wszystko wydarzyło naprawd�e.
A wła�sciwie, to co si�e wydarzyło?
� Zona jeszcze spała, lecz konsul le�zał przez cały ranek i patrzył w sufit, a kiedy
w ko�ncu wstał, podj � ał dwie wa�zne decyzje.
Musi odnale�z�c Tiril i musi porozmawia�c z pastorem.
Zacz � ał od napisania listu. Bardzo dobrze si�e zło�zyło, �ze �zona jest takim �spiochem
(trudno nie by�c, skoro si�e wieczorami tyle pije), bo dzi�eki temu miał cały
dom dla siebie. Nie był to pierwszy list, jaki kierował do tego adresata, tym razem
jednak Dahl u�zywał bardziej stanowczego tonu. Porzucił podlizywanie si�e
107

i pro�sby, aluzje do trudnej sytuacji materialnej. Przemawiał wprost i bez ogródek:
Szanowny Panie!
Przedmiot naszego wspólnego zainteresowania znikn � ał. Ja osobi-
�scie nie posiadam mo�zliwo�sci podj�ecia poszukiwa�n dziewczyny na
własn � a r�eka, za�s zgłaszania jej zagini�ecia władzom chyba �zaden z nas
sobie nie �zyczy.
Mam wra�zenie, �ze ona nie mo�ze ju�z wi�ecej słu�zy�c naszym interesom,
a przeciwnie, b�edzie teraz dla nas wszystkich ci�e�zarem. Pan,
mój przyjacielu, który posiada takie mo�zliwo�sci, je�sli chodzi o oddanych
współpracowników, mógłby mo�ze. . .
Nie doko�nczył zdania, nie chciał stawia�c kropki nad i, i pisał dalej:
Je�sli pan nie zajmie si�e spraw � a, b�ed�e zmuszony ujawni�c władzom,
kim ona jest. Musz�e przecie�z my�sle�c tak�ze o swoim chlebie powszednim.
Zwłaszcza �ze moi wierzyciele stali si�e ostatnio bardzo natr�etni
co sprawia, �ze oczekuj�e jak najszybciej przesyłki od szanownego pana.
Kre�sl�e si�e z szacunkiem. . .
Konsul Dahl zadbał, by list został natychmiast wysłany, po czym zjadł solidne
�sniadanie i wybrał si�e z wizyt � a do pastora.
Ojcze, zostałem wydany na pastw�e Złegowyznał konsul, kiedy ju�z obaj
z proboszczem usiedli w obszernej izbie, w której kapłan przyjmował swoich parafian.
Prze�sladuj � a mnie szata�nskie czary, kto�s rzuca na mnie uroki.
No, no, bez przesady, Duchowny uniósł brwi i u�smiechał si�e łagodnie.
�zyjemy przecie�z w osiemnastym wieku. Czary i uroki, to wszystko nale�zy
raczej do przeszło�sci.
Ale to prawda! Jestem pobo�znym, uczciwym człowiekiem, który wszystkim
�zyczy jak najlepiej, i nagle zaczyna mnie prze�sladowa�c co�s takiego!
Mo�ze zechciałby�s, mój synu, opowiedzie�c, co ci si�e dokładnie przytrafiło?
zach�ecał pastor, splataj � ac r�ece na brzuchu.
Skr�epowany, �ze musi mówi�c o takich nieprzyjemno�sciach, konsul opowiadał
o monotonnej pie�sni, któr � a słyszał, cho�c nikt przy nim jej nie �spiewał, o białym
robactwie w szklaneczce ponczu (delirium, pomy�slał pastor), o duchu zmarłej
córki (człowiek ma nieczyste sumienie, pewnie nie zajmował si�e córk � a jak trzeba)
i na koniec, bardzo niech�etnie, o pi�eknych kobietach we �snie, które nieoczekiwanie
zacz�eły gni�c i które chciały go okaleczy�c. Dahl nie wspomniał jednak, której
dokładnie cz�e�sci ciała chciały go pozbawi�c.
108

To ostatnie to przecie�z tylko sen rzekł pastor. A sny nie maj � a nic
wspólnego z �zyciem, człowiek nigdy nie wie, sk � ad si�e bior � a.
Konsul Dahl westchn � ał bole�snie.
No, to niech pastor spojrzy na to! Jedno znalazłem na podłodze w mojej
sypialni, potkn � ałem si�e o nie. Drugie le�zało pod moj � a poduszk � a.
Podał duchownemu dwa niedu�ze przedmioty. Jeden był zwyczajnym kawałkiem
d�ebowego drewna, na którym wyryto tajemniczy znak.
O to si�e potkn � ałemwyja�snił konsul.
Pastor nie odpowiadał. Podszedł do okna, by przy �swietle dokładnie obejrze�c
rysunek. Długa czarna sutanna wznosiła si�e na jego wydatnym brzuchu, poniewa�z
za�s był łysy, a skór�e na głowie miał czerwon � a, wygl � adał jak ró�zowa legumina
otoczona wianuszkiem bitej �smietany, to znaczy plisowan � a biał � a kryz � a.
Na temat przyniesionego przez Dahla kawałka drewna nie powiedział nic, wyci
� agn � ał tylko r�ek�e po drugi przedmiot.
To le�zało pod moj � a poduszk � a powtórzył Dahl ponuro.
Dziwny materiał! Co to mo�ze by�c?zastanawiał si�e pastor.
Nie wiem. Moim zdaniem to przypomina w�egiel. Brunatny w�egiel.
Brunatny w�egiel powtórzył pastor. Tak, to mo�zliwe.
Obracał przedmiot w r�ekach i nagle upu�scił go na ziemi�e jak oparzony.
To krzy�z Rota! zawołał wzburzony. Ma pan racj�e, konsulu Dahl.
Mamy tu do czynienia z diabelsk � a magi � a.
109

Co. . . Co to znaczy krzy�z Rota? zapytał go�s�c przestraszony.
Pastor otrz � asn � ał r�ece, jakby chciał si�e pozby�c tego poga�nskiego paskudztwa,
i wrócił na swoje miejsce. Dahl odsun � ał oba przedmioty jak najdalej od siebie.
Istnieje wiele ró�znych krzy�zy Rotawycedził pastor przez z�eby. Chocia�z
uwa�zano, �ze niektóre z nich mog � a chroni�c człowieka, to one wszystkie pochodz
� a od Złego, w �zadnym razie nie nale�z � a do Ko�scioła, a wprost przeciwnie, do
tamtego. . .
Pastor znowu wstał i wyszedł, by przynie�s�c dobrze schowan � a ksi�eg�e. Wyj � ał j � a
z szafy i trzymał przez chustk�e do nosa, jakby bał si�e jej dotkn � a�c i zabrudzi�c r�ece.
T�e czarn � a ksi�eg�e zarekwirowałem kiedy�s, wiele lat temu, u pewnej kobiety
z s � asiedniej parafii. Nie studiowałem jej, rzecz jasna, dokładnie, ale zdaje mi si�e,
�ze pa�nski znak mo�ze przypomina�c jeden z tych, które zawiera ksi�ega.
To absolutnie nie s � a moje znaki! zaprotestował Dahl oburzony.
Pastor wolno przewracał karty, ale chocia�z znalazł co�s, co mogło przypomina�c
rysunek na d�ebowym drewnie, to jednak ró�zniły si�e one zasadniczo. Ustalił przy
tym, �ze to w �zadnym razie nie był znak ochronny. Wszystko wskazywało na to, �ze
co�s takiego kieruje si�e przeciwko nieprzyjacielowi.
Ale przecie�z ja nie mam �zadnych nieprzyjaciół kłamał konsul bezczelnie.
Tego drugiego, czyli krzy�za Rota, w ogóle tu nie ma o�swiadczył proboszcz,
który nadal przegl � adał ksi�eg�e. Ale pa�nski krzy�z jest otoczony runami.
Jestem przecie�z wykształconym człowiekiem i runy potrafi�e odczyta�c. . . nawet
je�sli chodzi o runy tajemne. . . Uff! Te ryty wypełnione s � a krwi � a!
Zacz � ał powoli sylabizowa�c:
"Iesu dreyra-dauda, og pin, sem dregur oss fra grandi, set. . . " Na Boga, co
to za j�ezyk? Jaki�s okropnie stary mamrotał.
Ale co to znaczy?zapytał konsul, a oczy omal mu z orbit nie wyszły ze
strachu.
Pastor nie mógł, rzecz jasna, przyzna�c, �ze i on nie wszystko rozumie. Próbował
sobie przypomina�c j�ezyk staronorweski, którego uczył si�e w gimnazjum.
No, to znaczy co�s w rodzaju: "Na Jezusa �smier�c i krwaw � a m�ek�e, która. . .
która. . . " No co�s tam. "Wkładam to pomi�edzy ciebie i mnie, ciemno�sci wielki (a
110

mo�ze silny) duchu".
Nie brzmi to za dobrze wykrztusił konsul.
To stanowczo nie brzmi dobrze. przyznał pastor. Có�z, b�ed�e po prostu
musiał spali�c te grzeszne przedmioty, a potem pomodl�e si�e gor � aco za twoj � a
dusz�e, synu, i porozmawiam z władzami. Trzeba natychmiast znale�z�c tego, który
umie�scił to w waszym domu.
Dzi�eki, dzi�eki, drogi pastorze, to spotkanie mnie uspokoiłomówił Dahl,
wycofuj � ac si�e pospiesznie.
Pastor stał po�srodku pokoju i wpatrywał si�e w okropne przedmioty na stole.
Nie był pewien, ale zdawało mu si�e, �ze widzi kawałek brunatnego w�egla, pochodz
� acego z islandzkich gór. Rysunek przedstawiał krzy�z Rota, mog � acy �sci � agn � a�c
przekle�nstwo na człowieka, który go znalazł, tak jak Dahl, pod własn � a poduszk � a.
Drugi znak nie był a�z tak gro�zny, rzucało si�e go pod nogi nieprzyjacielowi, �zeby
przyczyni�c mu kłopotów. Pozbawione złej mocy runy, je�sli zostały wykonane
przez zwyczajnego człowieka. Bardzo niebezpieczne natomiast, je�sli posłu�zył si�e
nimi znawca czarnej sztuki, człowiek wprowadzony w jej tajniki, a jednocze�snie
obdarzony wrodzonymi zdolno�sciami.
Ale pastor, oczywi�scie, niczego nie spalił. Musiał przecie�z pokaza�c znaki władzom,
zarówno �swieckim, jak i ko�scielnym.
Proces czarownic w tym wieku?
I cieszył si�e tym, i niepokoił. Czy naprawd�e powinien nara�za�c si�e siłom, które
nasyłały nocne zwidy zamo�znemu i powa�zanemu konsulowi? A je�sli �sci � agnie na
siebie ich gniew? Ten czarownik zna si�e, jak wida�c, na rzeczy!
Nasz dobry pastor nigdy w �zyciu by nie przypuszczał, �ze b�edzie miał do czynienia
z jakim�s czarnoksi�e�znikiem! Nawet chyba nie wiedział, �ze istniej � a te�z m�escy
osobnicy zajmuj � acy si�e magi � a. No tak, co�s słyszał, �ze w siedemnastym wieku
�zył kto�s taki w Pary�zu. A i wcze�sniej tak�ze. Tylko �ze pastor nigdy nie miał powodu
si�e nad tym zastanawia�c. I teraz równie�z poszukiwał raczej kobiety, ale kto by
to mógł by�c? Kto�s, kto bywa w domu konsula. . .
Dokładnie o tym samym rozmy�slał konsul w drodze do domu. Kto, kto mógł
mu wło�zy�c to paskudztwo pod poduszk�e? Która�s ze słu�z � acych? Nie, one wszystkie
go przecie�z uwielbiaj � a. Mo�ze �zona? Nie, ta g�e�s niczego podobnego by nie
wymy�sliła.
Nie miał poj�ecia, co si�e stało.
Bo konsul Dahl nie znał islandzkich magicznych run, stanowi � acych klucz do
tej zagadki. Mo�ze to zreszt � a lepiej, �ze ich nie znał, s � a zbyt makabryczne. Rysunek
sam w sobie wygl � adał do�s�c niewinnie. Słowa jednak, które trzeba było wypowiedzie
�c, by rysunek mógł działa�c, były obrzydliwe, podobnie jak metoda. Jedyna nie
budz � aca grozy rzecz, któr � a mo�zna było powiedzie�c o sposobie rzucania uroku, to
111

to, �ze rysunek nale�zało poło�zy�c przy zamku.
A oto rysunek, zreszt � a nale�zy czym pr�edzej zapomnie�c, jak wygl � ada:
Dla do�swiadczonego czarnoksi�e�znika wszystkie drzwi s � a dzi�eki niemu otwarte.
Konsul w drodze powrotnej do domu miał mimo wszystko du�zo lepszy humor.
Nareszcie ta czarownica, która mu zepsuła kilka ostatnich dni, zostanie złapana!
Wkrótce jednak skulił si�e w sobie i nastrój triumfu powoli go opuszczał. Idzie
oto do domu i za chwil�e b�edzie musiał powiedzie�c �zonie, �ze Tiril znikn�eła.
A mo�ze dziewczyna tymczasem si�e znalazła?
O, tak, prawdopodobnie tak si�e wła�snie stało! Ogarni�ety przypływem optymizmu
konsul poszedł dziarsko dalej.
Tiril jednak nie zamierzała wraca�c do domu. Nigdy przedtem nie było jej tak
dobrze jak teraz! Mogła przebywa�c z Nerem, mieszkali oboje przez nikogo nie
niepokojeni w pi�eknej okolicy, ona za�s miała dwóch nowych przyjaciół, którzy,
czuła to wyra�znie, troszczyli si�e o ni � a, pragn�eli jej dobra i interesowali si�e jej
�zyciem.
A wszystko stało si�e jeszcze rado�sniejsze, kiedy wróciła z Nerem z wyprawy
do lasu, a przed jej domem stał mały chłopczyk, który próbował zawiesi�c na
Mamce wi � azk�e �swie�zych ryb.
Spłoszył si�e na widok Tiril i wielkiego psa, ale kiedy go uspokoiła, wyj � akał
zawstydzony:
Mama powiedziała, �zebym to panience przyniósł, bo panienka była zawsze
taka dobra.
Wtedy go poznała. To synek handlarki ryb, której kiedy�s pomogła. Ale. . . Czy
naprawd�e powinna si�e cieszy�c?
112

Sk � ad wiedziałe�s, gdzie mnie szuka�c? zapytała przestraszona.
Mało kto wie, gdzie panienka mieszka zapewniał �zarliwie. Ale tata
pija z kowalem piwo i oni sobie wszystko opowiadaj � a. Musiałem obieca�c, �ze
nikomu nic nie powiem.
To dobrze u�smiechn�eła si�e nie całkiem jeszcze spokojna. Ale czy
mógłby�s załatwi�c dla mnie pewn � a spraw�e? Wiesz, ja zawsze dokarmiałam bezdomne
psy, a teraz nie mog�e chodzi�c do miasta. Mam w domu troch�e resztek, to
mo�ze by�s zabrał i dał psom. Niedaleko dawnego legowiska Nera stoj � a miski i stare
garnki, tam wło�zysz jedzenie, dobrze?
Patrzył na ni � a z l�ekiem.
A nie pogryz � a mnie?
Sk � ad�ze! One wcale nie s � a złe, tylko trzeba je dobrze traktowa�c. Zaraz dokładnie
ci wytłumacz�e, jak tam doj�s�c. Wiesz, Nero był przodownikiem stada. Ale
bardzo dobrze, �ze go stamt � ad zabrałam, bo jeden z młodszych psów zacz � ał wykazywa
�c skłonno�sci przywódcze i czasami dochodziło mi�edzy nimi do nieporozumie
�n. Teraz tamten jest przewodnikiem, poznasz go natychmiast, taki szary z biał � a
plam � a na piersi. Do niego musisz przemawia�c, a ju�z reszta si�e uło�zy. Nie bój si�e,
nie ma czego. One s � a bardzo samotne i były �zle traktowane przez ludzi. Na pewno
z rado�sci � a przyjm � a od ciebie jedzenie. Pozdrów je ode mnie i powiedz, �ze bardzo
bym chciała do nich przyj�s�c. Naprawd�e si�e o nie martwiłam. Zaczekaj jeszcze!
We�z moj � a skarpetk�e, zgubiłam drug � a od pary. Jak b�edziesz si�e zbli�zał do psów, to
trzymaj j � a przed sob � a. Poznaj � a po zapachu, �ze przychodzisz ode mnie.
Chłopiec zagryzał wargi, ale obiecał, �ze wszystko załatwi. Poprosiła go, by
jutro znowu przyszedł i opowiedział, jak sobie poradził.
Pozdrów mam�e i podzi�ekuj za ryby! Bardzo mi si�e przydadz � a!
Długo patrzyła w �slad za malcem. Jakich sympatycznych ludzi spotykała teraz
na swojej drodze!
No, Nero! zawołała rado�snie. To mamy ju�z obiad dla tajemniczego
Móriego! Je�sli znowu do nas przyjdzie. . .
A jutro mamy pi � atek. Pójdziemy na cmentarz spotka�c si�e z Erlingiem. Ukochanym
Carli, wiesz. Tiril posmutniała.
Nie mo�zemy zaprzeczy�c, ani ty, ani ja, �ze boimy si�e troszk�e ciemno�sci. I ty
mi wcale nie pomagasz, kiedy ni st � ad, ni zow � ad podnosisz w nocy łeb i zaczynasz
warcze�c. A potem podpełzasz bli�zej mnie, jakby�s szukał ochrony. I chocia�z wiem,
�ze to tylko wiatr szumi w koronach drzew i szarpie oberwan � a rynn � a, to wcale nie
jest mi przyjemnie. Musisz wiedzie�c, �ze jeste�smy sami. Przera�zliwie sami.
Westchn�eła ci�e�zko, bo my�slała o tych wszystkich nocach, kiedy le�zała samotna,
pochlipywała w poduszk�e i czekała, by kto�s przyszedł j � a pocieszy�c, by kto�s
zechciał jej pomóc, uratowa�c!
Fakt, �ze miała Nera, to najlepsze, co mogło j � a spotka�c. Ale w takich smutnych
chwilach Nero niewiele mógł dla niej zrobi�c.
113

Ukucn�eła i przytuliła twarz do g�estej czarnej sier�sci.
Kochany Neroszepn�eła.Najukocha�nszy pies na �swiecie! Nero starał
si�e okaza�c, �ze jest bardzo zadowolony i �ze zrobi dla niej wszystko.

Rozdział 16
Wiem, �ze Tiril znikn�eła o�swiadczyła pani Dahl ostro swemu zlanemu
zimnym potem m�e�zowi.Powiedział mi o tym wczoraj Erling Carli.
Erling Carli? zawołał Dahl oburzony. A jego co to obchodzi?
Po prostu spotkał Tiril. Dziewczyna ma si�e dobrze i nie chce wraca�c do
domureferowała mał�zonka dystyngowanym tonem.
Konsul zrobił si�e czerwony.
Czy ten podst�epny w � a�z uwiódł te�z nasz � a drug � a córk�e? Czy człowiek nigdy
nie mo�ze zosta�c w spokoju ze swoimi dziewczynkami, �zeby mu taki. . .
Nie, nie, do niczego takiego nie doszło! On nawet nie wie, gdzie Tiril
mieszka, powiedziała tylko, �ze niczego jej nie brakuje. Ja, rzecz jasna, poinformowałam
o wszystkim wójta. Powinien j � a odszuka�c.
Co? Wójta? Czy�s ty rozum straciła? To trzeba załatwia�c dyskretnie!
A to dlaczego? Przecie�z nie zrobili�smy nic, czego powinni�smy si�e wstydzi
�c! Dziewczyna zachowała si�e nieodpowiedzialnie i powinna jak najszybciej
wróci�c do domu!
Konsul Dahl miał trudno�sci z oddychaniem. Zauwa�zył ju�z, �ze jego serce �zle
znosi stany gwałtownego wzburzenia. Wójt poszukuje Tiril! Do czego to mo�ze
doprowadzi�c?
Jak to dobrze, �ze wysłał tamten list! Ci, dla których był przeznaczony, ju�z go
chyba dostali. I z pewno�sci � a b�ed � a chcieli odnale�z�c Tiril przed wójtem. A je�sli
dziewczyna zniknie na zawsze po. . . no, po ich wizycie, to konsulowi nic nie
szkodzi. I tak b�edzie mógł wyciska�c z nich pieni � adze. To, co on wie, jest na wag�e
złota.
I dopiero teraz b�edzie mógł si�e naprawd�e wzbogaci�c!
Nadszedł pi � atek.
Tiril id � ac na cmentarz ju�z z daleka widziała Erlinga M�llera. Chocia�z od ostatniego
spotkania min�eły cztery dni i chocia�z rozmawiała z nim wtedy zaledwie kilka
minut, wierzyła, �ze jest to kto�s bardzo jej bliski. Ł � aczyła ich �załoba po Carli.
115

Miał na sobie czarny płaszcz długi do połowy łydek i czarne buty z cholewami.
Blond włosy spływały w lokach na ramiona.
Jaka szcz�e�sliwa powinna była by�c Carla, dziewczyna, któr � a on kochał!
Przekl�ety konsul Dahl! Tiril znowu poczuła, �ze mogłaby go zabi�c gołymi r�ekami.
Ale stłumiła w sobie to niezbyt szlachetne pragnienie. Pi�ekny u�smiech Erlinga
sprawił, �ze zrobiło jej si�e cieplej na sercu.
Dzisiaj te�z przyniosłe�s �swie�ze kwiaty, jak widz�e powitała go. A ja
mam, niestety, tylko p�eczek wrzosu, na nic innego mnie nie sta�c.
Za to wrzos długo stoi i nie usycha rzekł przyja�znie.
Wspólnie uporz � adkowali grób. Pełni szacunku dla tego miejsca, rozmawiali
półgłosem o marmurowym nagrobku i �ze na przyszły rok trzeba tu posadzi�c
kwiaty.
Potem wyprostowali si�e oboje.
Rano padał drobny deszcz, ale teraz si�e wypogodziło. Erling poło�zył swój
płaszcz na niewysokim cmentarnym parkanie z kamieni i oboje na nim usiedli.
Tiril uwa�zała, �ze bardzo miło jest przebywa�c w towarzystwie tak dobrze wychowanego
kawalera. Pod tym wzgl�edem �zycie jej dotychczas nie rozpieszczało.
Bardzo si�e ciesz�e, �ze Carla zd � a�zyła ci�e spotka�cpowiedziała serdecznie.
Kiedy sobie to u�swiadamiam, robi mi si�e jako�s l�zej na duszy.
A ja wci � a�z nie mog�e si�e uwolni�c od my�sli, �ze byłem przyczyn � a jej �smierci.
Nic podobnego! Wprost przeciwnie, byłe�s �swiatłem jej �zycia!
Ty tak�ze.
Siedzieli przez chwil�e w milczeniu. Koło ich stóp przebiegła ruda wiewiórka
i spłoszona umkn�eła jak strzała na stare, rozło�zyste drzewo.
Erling powiedział po chwili:
Rozmawiałem z twoj � a mama, tak jak prosiła�s, i chyba udało mi si�e troch�e j � a
uspokoi�c. My�sl�e zreszt � a, �ze była chyba bardziej zła ni�z zmartwiona zako�nczył
wzburzony zachowaniem tamtej kobiety.
Powiedziałe�s jej, gdzie mieszkam?
Przecie�z sam tego nie wiem! Wspomniała�s tylko o Laksevag, a ja zrozumiałem,
�ze powinienem to zachowa�c dla siebie. Ona, oczywi�scie, pytała, u kogo
mieszkasz, ale ja te�z nie wiem. Powiesz mi, u kogo?
U Nera.
Zmarszczył brwi.
Chcesz powiedzie�c, �ze. . . �ze mieszkasz całkiem sama?
Mam wielu przyjaciół, dostaj�e od nich jedzenie, ryby i wszystko, co potrzeba.
Dzisiaj rano na przykład pewien mały chłopiec przyniósł mi �swie�zego chleba.
Pycha!
Erling słuchał w milczeniu.
Tiril u�smiechn�eła si�e.
116

I ten chłopiec zajmuje si�e teraz moimi bezdomnymi psami.Wyobra�z sobie,
�ze kiedy zaniósł im jedzenie pierwszy raz, to na nabrze�zu nie było ani jednego
zwierz�ecia. Malec usiadł wi�ec i czekał. Mówił, �ze czekał długo, a kiedy przyszły
najpierw dwa i zacz�eły w�eszy�c, szybciutko wło�zył jedzenie do misek i po chwili
pojawiła si�e cała sfora, siedem sztuk! Ale nie dowierzały mu, wi�ec on wyci � agn � ał
moj � a skarpetk�e. Pow � achały j � a i natychmiast rzuciły si�e do misek, teraz dosłownie
jedz � a mu z r�eki. A �zeby�s wiedział, jak si�e na pocz � atku bał! Chłopiec zbiera dla
nich resztki, a psy siedz � a i czekaj � a na niego. Tak jak przez wiele lat czekały na
mnie.
Erling M�ller przygl � adał jej si�e z niedowierzaniem.
Dziewczyno, co ty za �zycie prowadzisz? I jakie prowadziła�s?
Akurat teraz jest to �zycie bardzo szcz�e�sliwe! zawołała wyci � agaj � ac r�ece
do nieba.
Ale�z, Tiril, jeste�s przecie�z panienk � a z dobrego domu. . .
Nie, nie, nic podobnego! odparła gniewnie.
Oczywi�scie, �ze jeste�s! Nie rozumiem, dlaczego mieszkasz sama. Dlaczego
nie Wrócisz do domu?
A dlaczego Carla wybrała �smier�c? zapytała ostro. Nie, nie chciałam
ci�e zrani�c! Zapomnij o tym pytaniu!
Znowu popatrzył na ni � a uwa�znie, a po chwili rzekł:
Siedziałem tu i zastanawiałem si�e. Postanowiłem, �ze porozmawiam z moimi
rodzicami i zapytam, czy nie mogłaby�s mieszka�c u nas.
Dzi�eki za �zyczliwo�s�c, ale ja nie mog�e wróci�c do miasta.
Dlaczego?
To musi na razie pozosta�c tajemnic � a.
Erling nie nalegał. Wrócił do pocz � atku rozmowy.
A zatem twoi jedyni przyjaciele to mały chłopiec i ten pies?
Nie, nie jedyni. Mam bardzo wielu przyjaciół, takich jak na przykład kowal,
dostaj�e od nich jedzenie, oni mnie broni � a. . .
Przed czym?przerwał jej gwałtownie, ale Tiril udała, �ze nie słyszy.
I mam jeszcze innego dobrego przyjaciela. To bardzo dziwny człowiek,
który przychodzi i odchodzi.
Nie brzmi to najlepiej, moim zdaniem.
Ale on jest. . . Có�z, tak dokładnie to ja nie wiem, kim on jest. Nazywa si�e
Móri i przybył tu z Islandii. Pomógł mi ju�z bardzo.
Tiril, na Boga, musisz uwa�za�c, musisz unika�c tego człowieka. Jeste�s sama
i. . .
Roze�smiała si�e.
Móri? Miałabym si�e ba�c Móriego? No, mo�ze rzeczywi�scie nale�załoby si�e
go ba�c, ale nie w taki sposób, jak my�slisz. Nie potrafiłabym go ł � aczy�c z niczym. . .
Uff, nie wiem, jak mam to wyrazi�c.
117

Ze sprawami erotycznymi, chciała�s powiedzie�c? Z tym, co ł � aczy kobiet�e
i m�e�zczyzn�e?
Poczuła si�e skr�epowana, nie podobało jej si�e to, co Erling teraz mówił, ale
rzekła z udan � a swobod � a:
Wła�snie. Ale nie, on nie jest taki. On jest. . . on stanowi dla mnie zagadk�e.
Mo�ze to kto�s wi�ecej ni�z zwyczajny człowiek? Jest jak przybysz z innego, ponurego
i przera�zaj � acego �swiata.
I powiadasz, �ze ten przybysz jest dla ciebie miły?
Tak, zaprosiłam go na obiad.
To znaczy, �ze w tym jego ponurym �swiecie tak�ze si�e jada?
Owszem, i obiecał, �ze ch�etnie jeszcze wróci.
Tiril zadr�zała.
Erling, czy ty kiedy�s. . . czy mign�eła ci kiedy�s. . . powiedzmy. . . smuga,
czy mign � ał ci kiedy�s cie�n �smierci? Nie mam na my�sli twojej czy mojej �smierci,
ale � Smierci we własnej osobie.
Chodzi ci o Anioła � Smierci?
Tiril skuliła si�e.
To ty powiedziałe�s, nie ja. Ale Móri wła�snie kogo�s takiego przywodzi mi
na my�sl. Boj�e si�e go, ale jednocze�snie. . . on sprawia wra�zenie bardzo samotnego.
I. . . zastanawiała si�e nad okre�sleniem: "niewinny", ale to nie było to słowo.
Nie wiem. My�sl�e, �ze on jest gro�zny. W jaki�s nie znany mi sposób. Ale, słyszysz,
Nero wyje. Musz�e i�s�c.
Czy mógłbym odprowadzi�c ci�e do domu?
Nie, dzi�ekuj�e.
Zobaczymy si�e jeszcze? Powiedzmy. . . w poniedziałek?
Ch�etnie. Do widzenia! I dzi�ekuj�e ci, �ze byłe�s dobry dla Carli! Nigdy ci tego
nie zapomn�e.
Dla Carli?zapytał zdumiony, jakby w ogóle o niej zapomniał.A tak,
oczywi�scie. Uwa�zaj na siebie, Tiril. Wiesz, gdzie mieszkam, prawda?
No, mniej wi�ecej.
Gdyby co�s si�e działo. . . to odszukaj mnie. Czasami jeden ziemski przyjaciel
mo�ze by�c lepszy ni�z fantom z obcych �swiatów.
U�smiechn�eła si�e jakby nieobecna my�slami.
Jaki to sympatyczny młody człowiek, przemkn�eło jej przez głow�e, kiedy oboje
z Nerem ruszyli w stron�e domu.
Nie doszła jednak nawet do ko�nca cmentarnego muru, gdy znowu została nara
�zona na gwałtowne prze�zycia.
Nero biegł, jak zwykle, daleko przed ni � a. Id � acy z człowiekiem pies pokonuje
zazwyczaj dystans trzykrotnie dłu�zszy ni�z jego przyjaciel, tyle jest rzeczy, które
po drodze trzeba zbada�c, tyle poci � agaj � acych zapachów.
118

Sk � ad oni si�e tu wzi�eli? Tiril nie zd � a�zyła si�e nawet nad tym zastanowi�c, bo nagle
poczuła czyj � a�s dło�n zakrywaj � ac � a jej usta. Kto�s napadł na ni � a od tyłu, dwóch
m�e�zczyzn wykr�ecało jej r�ece. Wszystko odbywało si�e w milczeniu, �zaden z napastników
nie wypowiedział ani słowa, ale zachowywali si�e brutalnie. Po chwili
drugi chwycił dziewczyn�e za nogi i obaj ponie�sli j � a na drug � a stron�e drogi. Tiril
jednak nie była łagodnym jagni�eciem. Wykr�eciła głow�e tak, by uwolni�c usta,
i zacz�eła wrzeszcze�c z całych sił, a jednocze�snie udało jej si�e kopn � a�c jednego
z napastników w brod�e. Tak mocno, �ze zawył z bólu.
Zad�zgaj natychmiast t�e wariatk�e! Nie cackaj si�e z ni � asykn � ał poszkodowany.
Jego kamrat zamachn � ał si�e r�ek � a uzbrojon � a w nó�z, jakby chciał wykona�c polecenie,
ale wtedy pojawił si�e Nero. Wczepił si�e z w�sciekło�sci � a w rami�e napastnika,
który wypu�scił nó�z.
Wszystko si�e zakotłowało i znikn�eło w obłokach pyłu.
Erling M�ller usłyszał odgłosy bójki. Dochodziło do niego w�sciekłe ujadanie
psa i rozpaczliwe krzyki Tiril, która wołała co�s w rodzaju: "Pu�s�ccie Nera, dranie
jedne!", po czym pies zawył z bólu, a po chwili rozległo si�e rozpaczliwe zawodzenie
dziewczyny.
Ale napastnicy te�z musieli nie�zle oberwa�c, bo równie�z oni wrzeszczeli jak
op�etani.
Erling biegł z odsiecz � a. Z daleka widział cał � a scen�e i nie miał, niestety, w � atpliwo
�sci, kto za chwil�e zwyci�e�zy. Nero le�zał jak martwy na piasku, Tiril, cho�c
dzielnie stawiała opór, najwyra�zniej była ranna.
Młody człowiek nie wahał si�e ani chwili, pospiesznie wyj � ał pistolet i strzelił
w kierunku jednego z napastników, a jednocze�snie usłyszał głos drugiego:
To ten cholerny pies wszystko popsuł! Nie my�slałem, �ze on jest jej! Georg!
Trafił ci�e? Chod�z, zje�zd�zamy st � ad!
Cisn � ał Tiril o ziemi�e, a sam złapał rannego kamrata i ci � agn � ac go za sob � a, zacz
� ał ucieka�c. Erling nie chciał traci�c czasu na pogo�n, dwie ranne istoty na drodze
były dla , niego wa�zniejsze.
Tiril wołała nieustannie:
Nero! Nero! Nero!
Brzmiało to tak rozpaczliwie, �ze Erlingowi serce krajało si�e z �zalu. Ale dziewczyna
�zyła, co do tego nie mogło by�c w � atpliwo�sci.
Dopadł do niej. Tiril próbowała podczołga�c si�e do ukochanego psa, ale Erling
j � a zatrzymał.
Czy mog�e obejrze�c twoj � a ran�e? zapytał.
Ona jednak sykn�eła w odpowiedzi:
119

Ja si�e z tego wyli�z�e bez problemów, ale czy nie widzisz, w jakim stanie jest
Nero? Je�sli oni go zabili, to ja. . .
Zaraz si�e nim zajm�e.
Dzi�eki Bogu pies nie krwawił. I oddychał, ale zdawał si�e kompletnie ogłuszony.
Jeden z tych n�edzników kopn � ał go w głow�eszlochała Tiril.Je�zeli on
zdechnie, to. . .
Nie zdechnie przerwał Erling monotonne zawodzenie dziewczyny.
Spójrz, zaraz si�e pozbiera.
Tiril zbli�zyła si�e jednak do psa, przytulała go do siebie i szeptała mu do ucha
uspokajaj � ace słowa, szcz�e�sliwa, �ze przyjaciel �zyje.
Obejrzymy teraz ciebiepowiedział Erling.Masz trudno�sci z chodzeniem?
Mam. Oni chcieli mi zmia�zd�zy�c kolano, bo za bardzo kopałam. Wykr�ecili
mi r�ece i. . .
Krwawisz! krzykn � ał Erling. Krew leci ci z szyi.
Wiem, ale to powierzchowne. Jeden chciał d�zgn � a�c mnie no�zem, ale zd � a-
�zyłam si�e uchyli�c. Na szcz�e�scie akurat wtedy strzeliłe�s. Dzi�ekuj�e ci. Czy zawsze
nosisz przy sobie strzelb�e?
Pistolet sprostował. W dzisiejszych czasach bywa to konieczne. Ale
nie my�slałem nigdy. . . Dlaczego? Tiril, dlaczego?
Nie wiemodparła speszona.
Teraz jednak odprowadz�e ci�e do domuzdecydował.
A Nero? Przecie�z on nie mo�ze chodzi�c.
Erling westchn � ał.
Obojga nie unios�e. . .
Ja mog�e i�s�c o własnych siłach o�swiadczyła Tiril niecierpliwie.
No dobrze! Ale zaczekaj.
Zdj � ał biał � a apaszk�e i zawi � azał jej na szyi, by chocia�z osłoni�c ran�e. Było tak,
jak Tiril s � adziła powierzchowne dra�sni�ecie. Erling podj � ał si�e dzielnie swego
zadania, starał si�e podnie�s�c z ziemi psa, który teraz wydawał mu si�e ogromny.
Nero sprawiał wra�zenie, �ze chciałby stan � a�c o własnych siłach, ale i Tiril, i Erling
uwa�zali, �ze lepiej go oszcz�edza�c. Musieli sobie nawzajem pomaga�c jak mogli.
Teraz zobaczysz, gdzie mieszkamb � akn�eła Tiril niepewnie, kiedy wlekli
si�e w stron�e Laksevag. Musisz mi jednak obieca�c, �ze przed nikim mnie nie
wydasz.
Obiecuj�e. Teraz zaczynam rozumie�c, �ze ty si�e naprawd�e musisz ukrywa�c.
Bo to była próba morderstwa, Tiril! Trzeba spojrze�c prawdzie w oczy.
Wiem o tym bardzo dobrze. Jeden zreszt � a powiedział: "Zad�zgaj j � a natychmiast!"
Ale jestem zbyt zm�eczona i wstrz � a�sni�eta. Mo�ze poczekajmy, a�z wrócimy
do domu? Tam porozmawiamy.
120

Oczywi�scie. Widziałem, w jakim kierunku napastnicy uciekli. W tej okolicy
si�e nie pojawi � a, tak �ze swoj � a kryjówk�e mo�zesz uwa�za�c za bezpieczn � a.
Bardzo na to licz�e!
Powrót do domu zaj � ał sporo czasu. Wprawdzie Nero mógł po chwili i�s�c na
własnych nogach, ale oboje, i dziewczyna, i pies, byli tak poobijani, �ze szybki
marsz nie wchodził w rachub�e. Musieli kilka razy po drodze odpoczywa�c, ale
Erling M�ller był cierpliwy. Dosy�c go to wszystko zaskoczyło i nie przestawał si�e
zastanawia�c, o co mo�ze chodzi�c.
Taka ci jestem wdzi�eczna, �ze tracisz czas, by nas odprowadzi�c powiedziała
Tiril.
No, jeszcze by te�z! Miałem zostawi�c was samych?
Im bardziej oddalali si�e od miasta, tym bardziej on si�e dziwił. Były to przecie
�z biedne okolice, naprawd�e niegodne córki konsula. Co to si�e wła�sciwie dzieje,
zastanawiał si�e. W co obie córki konsula si�e wmieszały?
My z Nerem mieszkamy tam na górzeo�swiadczyła Tiril znacznie rado-
�sniejszym głosem.
Nagle cała trójka stan�eła jak wryta.
Na wzgórzu przed domem kto�s stał. I ten kto�s na nich czekał. Ciemna, na
br � azowo odziana posta�c, jak nie z tego �swiata. Wysoka i straszna, o twarzy, która
z daleka zdawała si�e blada niczym u trupa. Obok nieznajomego stał jego ko�n.
Móri! krzykn�eła Tiril uradowana, nie zdaj � ac sobie sprawy, �ze w tym
momencie jej go�s�c bardzo przypomina diakona z Myrka, a ona zachowuje si�e jak
Gudrun, która wiele lat temu wyszła ukochanemu na spotkanie, by sp�edzi�c z nim
�swi�eta Bo�zego Narodzenia.Móri wrócił! A mój obiad jeszcze nie gotowy!
Dosy�c to dziwne, stwierdził Erling, id � ac tamtemu na spotkanie. Młoda i ufna
Tiril przyja�zni si�e z niezwykłymi lud�zmi, trzeba to przyzna�c. I odczuwał to samo,
co ona powiedziała wcze�sniej: Móri nie stanowił zagro�zenia dla niewinno�sci i czci
dziewczyny. Ale był gro�zny. Bardzo, bardzo gro�zny, cho�c Erling nie do ko�nca
rozumiał, dlaczego.

Rozdział 17
Nero zapomniał o bólu, jak strzała pomkn � ał do Móriego i witał go rado�snie.
Kiedy jednak go�s�c poklepał go po łbie, zwierz�e zawyło bole�snie. Móri ukucn � ał,
przemawiał łagodnie do psa i delikatnie badał palcami jego czaszk�e.
Potem wstał i przygl � adał si�e dwojgu nadchodz � acym ludziom.
Z pewnym l�ekiem Tiril przedstawiła sobie dwóch młodych m�e�zczyzn. Tacy
obaj przystojni, a tacy ró�zni! Jak noc i dzie�n.
To porównanie wydało jej si�e nadzwyczaj trafne: noc i dzie�n.
Co si�e stało? zapytał Móri. Nero potłuczony, Tiril kuleje, spod banda
�za na szyi cieknie krew. I wygl � ada to na całkiem �swie�ze zranienie.
Zacz�eli mu tłumaczy�c, przekrzykuj � ac si�e nawzajem, ale zaraz oboje umilkli,
dało o sobie zna�c dobre wychowanie, ust�epowali jedno drugiemu.
Móri czekał i spogl � adał to na jedno, to na drugie wzrokiem pozbawionym wyrazu.
Tiril przedstawiła Erlinga jako byłego narzeczonego Carli, nie powiedziała
nic wi�ecej. Zdawało si�e jednak, �ze Islandczykowi to wystarczyło.
Dziwne, ale Tiril odetchn�eła z ulg � a.
Chyba powinni�smy rozmawia�c we trojeo�swiadczył w ko�ncu Erling.
My�sl�e, �ze Tiril musi nam to i owo wyja�sni�c. Mam wra�zenie, �ze wy, mój panie,
wiecie znacznie wi�ecej ni�z ja.
By�c mo�ze przyznał Móri. Ale zdaje si�e, �ze i tak bardzo wiele pozostaje
do wyja�snienia.
Młody potomek hanzeatyckiego rodu zatrzymał si�e przed drzwiami.
Ty tutaj mieszkasz, Tiril? zapytał sucho.
Tak. I Nero tak�ze odparła u�smiechni�eta. Prawda, jaki st � ad pi�ekny
widok?
Widok nie ma tu nic do rzeczy.
A co ma?
Erling westchn � ał. Nie rozumiał dosłownie niczego.
Wejd�z, to zobaczysz, jak jest w �srodku! Posprz � atali�smy I urz � adzili�smy
wszystko pi�eknie!
My?
122

Nero i ja, oczywi�scie. On pomaga mi przez cały czas. Przynosi drewno na
podpałk�e, łapie myszy i w ogóle.
Erling M�ller spojrzał na futryn�e drzwi.
A to co za znaki?
O, jakie�s stare ryty, kto�s pewnie zapisywał co�s dla pami�eci, tak przypuszczam.
One nie s � a stare. Wprost przeciwnie, wyryto je całkiem niedawno.
Móri podszedł bli�zej.
To jest tak zwana Tarcza Arona wyja�snił.Maj � ac ten znak nad drzwiami,
Tiril mo�ze si�e czu�c bezpieczna.
Erling posłał mu niezwykle wymowne spojrzenie. Zaciskał wargi, skrzydełka
nosa mu drgały, a w oczach zapalały si�e podejrzane błyski.
Móri spojrzał na niego przelotnie i wszedł za dziewczyn � a do �srodka.
Usi � ad�z, Tiril, �zebym mógł obejrze�c t�e ran�e na szyi!
Zrobiła, jak kazał. Móri ostro�znie zdj � ał apaszk�e, która słu�zyła jako banda�z,
Erling natomiast usiadł na stołku na przeciwko nich i z surow � a min � a �sledził, co
si�e dzieje. Było jasne, �ze czuje si�e nieswojo.
Jeszcze troch�e krwawipowiedział Móri.Rana jest za bardzo otwarta,
trzeba j � a zamkn � a�c.
Czy nie jest ju�z na to za pó�zno?spytał Erling.
Mo�ze i takpotwierdził Móri. Obmył ostro�znie niezbyt wielkie, ale wci � a�z
krwawi � ace rozci�ecie, po czym jedn � a r�ek � a zacisn � ał brzegi rany, a opuszkami palców
drugiej przesuwał delikatnie wzdłu�z skaleczenia. I Tiril, i Erling widzieli, �ze
porusza wargami.
Trwało to dłu�zsz � a chwil�e, a kiedy sko�nczył, po ranie został tylko �slad w postaci
cienkiej kreski.
Dwoje obserwatorów znowu zacz�eło oddycha�c.
No, no, nie�zle powiedział Erling, ale w jego głosie pobrzmiewał ton
ostrze�zenia. Mo�ze teraz b�edziemy si�e mogli dowiedzie�c, kim jeste�scie, panie?
Móri podniósł na niego swoje ciemne oczy.
Czy nie wystarczy, �ze pragn�e dobra Tiril? W ka�zdej sytuacji i pod ka�zdym
wzgl�edem.
Erling otworzył usta, jakby chciał co�s powiedzie�c, ale zaraz znowu je zamkn � ał.
Ze mn � a ona b�edzie bezpieczna o�swiadczył Móri. Jestem w stanie
obroni�c j � a zawsze. A jak widzimy, mo�ze si�e to okaza�c potrzebne. Ale czy teraz
mógłbym si�e dowiedzie�c, co si�e dzisiaj wydarzyło? Jak to si�e stało, �ze oboje z Nerem
zostali�scie ranni, Tiril?
Poszłam na cmentarz, odwiedzi�c grób Carli. Kilka dni temu ustalili�smy
z Erlingiem, �ze si�e tam spotkamy, �zeby porozmawia�c o mojej kochanej siostrze.
Oboje bardzo cierpimy po jej utracie. Kiedy stamt � ad wyszłam, zostałam napadni
�eta przez dwóch zbirów.
123

Czyli cmentarz jest niebezpiecznym miejscem stwierdził Móri. Od
dzisiaj powinna�s go unika�c.
Bardzo mnie to martwi, ale oczywi�scie, rozumiem, �ze to konieczne. No,
ale na szcz�e�scie Erling usłyszał hałas, jaki powstał na drodze, bo ja si�e broniłam,
i postrzelił jednego z napastników.
Móri spojrzał na Erlinga z wdzi�eczno�sci � a i uznaniem.
Chodzi jednak o to, dlaczego została�s napadni�eta, Tiril? Trzeba wam wiedzie
�c, panie, �ze oni chcieli j � a zamordowa�c! denerwował si�e Erling.
Prosz�e mówi�c mi Móri! rzekł Islandczyk. Od razu si�e domy�sliłem,
�ze oni napadli, �zeby zabi�c. Tiril, czy wiesz, kto si�e za tym kryje?
Nie wiem i wcale nie chc�e tego wiedzie�c j�ekn�eła Tiril Ja po prostu
lubi�e ludzi i wolałabym my�sle�c o nich dobrze!
Chowanie głowy w piasek nic tu nie pomo�zewtr � acił Erling ostro.Zatem
pa�nstwo wiecie wi�ecej ni�z ja. No, to prosz�e mi teraz wszystko opowiedzie�c!
Tiril westchn�eła ci�e�zko.
W takim razie musiałabym te�z wyjawi�c, dlaczego Carla odebrała sobie
�zycie. A tego chyba nie b�ed�e w stanie zrobi�c.
Na moment zaległo milczenie. Erling zniecierpliwiony usiadł na stołku, Tiril
i Móri na przytwierdzonej do �sciany ławie. Nero uło�zył si�e na podłodze i obserwował
ludzi z uwag � a i podziwem. Ów nowy człowiek sprawiał wra�zenie agresywnego.
To Nera niepokoiło.
Pierwszy odezwał si�e Móri:
Musisz zrozumie�c, �ze to wszystko sprawia Tiril wielki ból. Ona wie wi�ecej
ni�z ty, ale spróbuj�e ci to i owo wyja�sni�c w jej zast�epstwie.
Erling skin � ał głow � a, zgn�ebiony, ale te�z lekko zirytowany.
Prosz�e jednak nie mówi�c do mnie "ty"!
Wygl � ada na to, �ze ojciec dziewcz � at. . .
Ojczymprzerwała Tiril ostro.
Erling spojrzał na ni � a zdumiony.
B�edziemy go nazywa�c "konsul Dahl" rozstrzygn � ał Móri. Przez całe
�zycie one obie były przekonane, �ze jest to ich rodzony ojciec. Potem si�e okazało,
�ze on przez wiele lat. . . wykorzystywał mał � a Carl�e.
Nie j�ekn � ał Erling.
Niestety, to prawda potwierdziła Tiril ze łzami w oczach.
Przez ile lat?Erling, pobladły, ledwie mógł wypowiedzie�c te trzy słowa.
My�sl�e, �ze bardzo długo. Nie potrafi�e sobie przypomnie�c, kiedy Carla zacz
�eła płaka�c. Zawsze była taka smutna wyszeptała Tiril.
Erling chwytał powietrze chrapliwie, tak jakby si�e dusił, a po chwili zerwał
si�e z miejsca i wybiegł na dwór.
Tiril spogl � adała na Móriego, ale przez łzy nie widziała wyra�znie, wszystko si�e
rozmazywało. Niepewnie wyci � agn�eła do niego r�ek�e. On te�z si�e na chwil�e zawahał,
124

po czym uj � ał jej dło�n. Palce miał szczupłe, silne i zimne, skór�e such � a.
Erling wrócił.
Jak ty si�e o tym dowiedziała�s, Tiril? Od jak dawna wiesz?
Zrozumiałam dopiero przed paroma dniami. Kiedy rzucił si�e na mnie.
Co ty mówisz?!
Zdołałam si�e obroni�c, ale potem musiałam ucieka�c z domu.
No tak j�ekn � ał Erling z rozpacz � a w oczach. No tak, teraz pojmuj�e.
Otó�z towtr � acił Móri.I teraz te�z pewnie rozumiecie, panie, �ze musz�e
ochrania�c Tiril.
Naturalnie. I dzi�ekuj�eb � akn � ał Erling, cho�c jego my�sli zaj�ete były czym�s
innym. Ale w takim razie nie ma w � atpliwo�sci, kto stoi za zamachem na �zycie
Tiril, prawda?
Chyba tak zgodził si�e Móri. On musi si�e potwornie ba�c, �ze Tiril go
wyda.
Idziemy tam! Natychmiast! zadecydował Erling. Dysponuj�e wystarczaj
� acymi wpływami, bym mógł postawi�c go przed s � adem, bo tam jest jego wła-
�sciwe miejsce. Najpierw jednak chciałbym z nim w cztery oczy porozmawia�c
o mojej nieszcz�esnej, zal�eknionej Carli.
Tiril i Móri spogl � adali po sobie. Nie chcieliby teraz by�c na miejscu konsula
Dahla. Głos Erlinga brzmiał nader nieprzyjemnie.
Powinni�smy chyba dokładnie zaplanowa�c nasz � a wypraw�ewtr � acił Móri.
Co tu jest do planowania? Idziemy, zanim on zd � a�zy si�e dowiedzie�c, �ze
napad na Tiril si�e nie udał!
Poszli zatem. Ruszyli wszyscy troje w stron�e Bergen, a Nero pod � a�zał krok
w krok za nimi.
Po drodze Erling rozpytywał Tiril o jej bie�z � ace �zycie. Zgadzał si�e, �ze w Laksevag
jest bezpieczna, ale przecie�z to w �zadnym razie nie jest miejsce dla panny
z dobrego domu.
Czy ty nie mo�zesz sobie darowa�c tego "dobrego domu"?poprosiła Tiril.
W �srodowisku, w którym wyrosłam, s � a ludzie ceni � acy pozory bardziej ni�z
cokolwiek innego, ale ja do nich nie nale�z�e. Mnie jest w Laksevag bardzo dobrze,
czy ty tego nie rozumiesz?
Rozumiem, ale przecie�z musi ci tu dokucza�c samotno�s�c?
Owszem, samotno�s�c to rzeczywi�scie jest problem westchn�eła. Czasami
bywa trudno, a Nero nie zawsze jest w stanie mi pomóc. Mimo to dobrze
jest go mie�c.
Przerwał im Móri.
Ja teraz zostan�e tu w pobli�zu zapewnił. Przez jaki�s czas nie b�ed�e
si�e podejmował �zadnych nowych zada�n. W ka�zdym razie dopóki nie wyja�snimy
125

sprawy tego napadu.
Zadania? Jakie to zadania? zapytał Erling.
Pomagam ludziom odparł Móri i było oczywiste, �ze nie chce wdawa�c
si�e w szczegóły.
Erling przygl � adał mu si�e jakim�s nieobecnym wzrokiem i jakby nie zdaj � ac sobie
sprawy z tego, co robi, mówił gło�sno:
Masz racj�e, przy tobie Tiril b�edzie bezpieczna. Nie ryzykuje, �ze z twojej
strony spotka j � a co�s. . .
Tiril i Móri słuchali zdumieni, a on ci � agn � ał, zwracaj � ac si�e do Móriego:
Ty nie jeste�s szcz�e�sliwym człowiekiem. . . Wtobie jest jaka�s niszcz � aca siła.
Ale nie skierowana przeciwko Tiril. Ta siła skierowana jest przeciwko tobie.
Móri skin � ał głow � a. Przez cały czas prowadził konia za uzd�e. Kopyta stukały
o ziemi�e.
Ty nie zostałe�s stworzony do miło�sci dodał Erling sam nie do ko�nca
rozumiej � ac własne słowa.
Dobrze znacie si�e na ludziach, panie rzekł Móri z nieprzeniknion � a twarz
� a.
Erling jakby si�e nareszcie ockn � ał.
Znam si�e na ludziach, powiadasz? Ja? Ja, który si�e nawet nie domy�slałem,
jak biedna Carla musi cierpie�c?
Nikt, nawet w najgorszych snach, nie mógłby przypuszcza�c, �ze co�s tak
wstr�etnego. . . zacz�eła Tiril. A poza tym ja i Carla nie były�smy siostrami.
Ona była córk � a mojej przybranej matki. Ja jestem niczyja. Dowiedziałam si�e tego
przed paroma dniami od kowalowej.
Od kowalowej? wybuchn � ał Erling. Tiril, w�sród jakich ludzi ty si�e
wła�sciwie obracasz?
W�sród sympatycznych. W�sród �zyczliwych, w�sród dobrych i miłosiernych.
Co jest w nich złego?
Nie, oczywi�scie, �ze nic. Erling nie wiedział, co odpowiedzie�c.
Mimo wszystko chciał pozna�c dzieje Tiril z ostatnich dni do najdrobniejszych
szczegółów.
W dalszym ci � agu uwa�zam, �ze powinna�s zamieszka�c nas powiedział Erling
M�ller. Jego głos stał si�e teraz matowy. Mogłaby�s dzieli�c pokój z moj � a
siostr � a.
Siostra Erlinga? Jak ona wygl � ada? Tiril wyobra�zała sobie bardzo dumn � a i dosy
�c ładn � a pann�e, nieco starsz � a od niej samej. . .
Ale�z tak, przecie�z j � a pami�eta, i to dobrze! Siostra Erlinga była niewiarygodnie
pewn � a siebie młod � a dam � a, która znała wszystkie zasady i nakazy etykiety do
tego stopnia, �ze mogła sobie pozwoli�c na ich łamanie, co czyniła z wyszukan � a
nonszalancj � a.
126

Tiril podziwiała j � a bezkrytycznie. Christine, bo tak miała na imi�e panna M�ller,
mogła na przykład wymachiwa�c torebk � a na długim pasku, rozmawiaj � ac jednocze
�snie z kim�s powa�znym. Tiril starała si�e j � a na�sladowa�c. Kopn�eła na przykład
pewnego notariusza w nog�e tak, �ze na jego białej skarpetce pojawiły si�e plamy
błota. Christine wybierała owoce wi�sni ze srebrnej patery, zanim si�e jeszcze przyj
�ecie zacz�eło, a robiła to z wielkim wdzi�ekiem i kokieteri � a. Tiril te�z wzi�eła jeden
owoc i natychmiast dostała od matki klapsa na oczach wszystkich. Christine nosiła
kapelusz wło�zony tyłem naprzód, ale kiedy Tiril post � apiła tak samo, to s � asiedzi
zacz�eli pyta�c, czy przypadkiem nie zatrudniła si�e w miejskiej ła�zni.
Mo�ze rzeczywi�scie byłoby najlepiej, gdyby�s si�e tam przeprowadziła
wtr � acił Móri niepewnie.
Tylko b�edziesz si�e musiała pozby�c psapowiedział Erling.Albo mo�ze
Móri mógłby si�e nim zaj � a�c, bo moja matka psów nie znosi.
Nie, to niemo�zliwe o�swiadczyła Tiril bardzo zadowolona, �ze znalazła
wymówk�e.Obiecałam przecie�z Nerowi, �ze b�edziemy tu mieszka�c razem. A nie
powinno si�e zdradza�c najlepszego przyjaciela!
Tylko na razie próbował j � a przekona�c Erling. On przecie�z lubi Móriego
niemal tak samo jak ciebie.
Tiril poczuła, �ze płacz dławi j � a w gardle. Móri, który znał j � a ju�z bardzo dobrze,
dawał do zrozumienia Erlingowi, �ze nie mo�zna jej rozdziela�c z przyjacielem,
zwłaszcza teraz, kiedy wszystkie straszne prze�zycia s � a jeszcze takie �swie-
�ze. I Erling, cho�c niech�etnie, musiał si�e zgodzi�c na to, �ze dziewczyna pozostanie
w Laksevag jak dotychczas. By�c mo�ze wpłyn�eły te�z na to słowa Móriego, �ze dom
i rodzina Erlinga znajd � a si�e w niebezpiecze�nstwie, kiedy Tiril u nich zamieszka.
To przecie�z całkiem naturalne i, jak to ludzie powiadaj � a, bli�zsza koszula ciału. . .
Ale jak tylko doprowadz�e do tego, �ze konsul Dahl zostanie os � adzony i skazany,
przeprowadzisz si�e do nas zako�nczył Erling.
No, to jeszcze zobaczymy, pomy�slała Tiril. W ka�zdym razie ja nigdy nie
opuszcz�e Nera!
Kiedy zbli�zali si�e do domu Dahlów, tylko Erling utrzymywał tempo marszu,
reszta szła coraz wolniej. . .
My�sl�e, �ze wolałabym nie. . . zacz�eła Tiril.
Ja te�z najch�etniej trzymałbym si�e z daleka od tego miejsca powiedział
Móri. My�sl�e, �ze zostan�e i tutaj na was poczekam. Pan M�ller si�e tob � a zajmie.
Nie, Móri, nie odchod�z! Bez ciebie nie dam sobie rady prosiła spłoszona.
Powiedziała to spontanicznie, bez zastanowienia, i sama bardzo si�e zdziwiła.
On za�s popatrzył na ni � a spokojnie.
Nie my�slisz tego naprawd�e. Id�z ze swoim przyjacielem. Zobaczymy si�e
pó�zniej.
127

Wskoczył na konia i po chwili znikn � ał im z oczu. Nero przez moment nie
wiedział, co zrobi�c, patrzył to w jedn � a, to w drug � a stron�e i wtedy Tiril, wiedziona
jakim�s impulsem, zawołała:
Id�z z Mórim, Nero!
Chyba tego jasno w my�slach nie sformułowała, ale gł�ebi duszy wiedziała, dlaczego
post � apiła wła�snie tak. Dzi�eki temu Móri na pewno znowu przyjdzie.
Nie bez wahania Nero ruszył za oddalaj � acym si�e je�zd�zcem.
Z jeszcze wi�ekszym wahaniem Tiril popatrzyła na Erlinga.
Bardzo dobrzestwierdził. W takim razie idziemy.
Tiril nie zdawała sobie sprawy z tego, �ze wygl � ada teraz jak mała, przestraszona
i dr�z � aca dziewczynka.
Ale ja nie mog�e tam pój�s�c!
Oczywi�scie, �ze mo�zesz! Twoja matka bardzo si�e o ciebie niepokoi. Powinna
�s si�e jej przynajmniej pokaza�c, wytłumaczy�c.
Wytłumaczy�c, �ze jej własny m � a�z wykorzystywał Carl�e, a teraz chciałby
wykorzystywa�c równie�z mnie? Uwa�zam, �ze to by było bezlitosne.
Erling zastanawiał si�e przez chwil�e.
Rzeczywi�scie. To bezlitosne. Ale, poczekaj no, mama mi mówiła. . . Tak,
twoja matka jest u nas! Miały obie pój�s�c do wójta.
Do wójta?
Wła�snie. � Zeby zgłosi�c twoje znikni�ecie. I �zeby wójt, zacz � ał ci�e szuka�c.
Tiril. westchn�eła.
No dobrze. Ale odprowadz�e ci�e tylko do drzwi.
To jeszcze zobaczymy powiedział przez z�eby. Kiedy oci � agaj � ac si�e szła
za nim, my�slała o tym, jaki jest przystojny. Bardzo, bardzo poci � agaj � acy młody
człowiek. Ale przecie�z w dalszym ci � agu nale�zał do Carli, co do tego Tiril nie
miała najmniejszych w � atpliwo�sci.
Jakie dziwne uczucie, znale�z�c si�e znowu w tym domu. Dobrze znana elewacja
i schody. Ciemnozielone drzwi wej�sciowe, z których Tiril korzystała raczej
rzadko, cz�esto bowiem wybierała drog�e przez okno.
Definitywnie postanowiła zosta�c na zewn � atrz, lecz Erling złapał j � a za rami�e
i wci � agn � ał na schody.
Nie, ale. . .
� Zadnego ale!
Erling chwycił klamk�e, drzwi jednak były zamkni�ete na klucz. Tiril za�s klucza
nie miała.
Nikogo nie ma w domu, wracamy próbowała si�e wycofa�c.
Akurat w tym momencie na progu ukazała si�e pokojówka. Na widok Tiril
krzykn�eła zdumiona:
O Jezu, panienka Tiril wróciła! Gdzie to si�e panienka podziewała? Wszyscy
my�sleli, �ze panienka nie �zyje! I pan Erling, prosz�e wej�s�c!
128

Wpuszczaj � ac ich do �srodka, dygn�eła uprzejmie.
Oj, ale si�e wszyscy uciesz � a! Pani jest w mie�scie, �zeby panienki szuka�c,
a konsul to jeszcze nie wstał.
Co?zawołał Erling.Pół dnia ju�z min�eło. Bud�z go natychmiast! Mam
z nim do pomówienia!
Głos Erlinga brzmiał gro�znie.
Weszli za pokojówk � a do salonu. Tiril zupełnie innymi oczyma patrzyła na
to, co zawsze było jej domem. Jakie do dziwne uczucie. Obco�s�c. Dopiero teraz
u�swiadomiła sobie, jak niewiele miała wspólnego i z tym domem, i z rodzicami.
Po �smierci Carli w ogóle nie czuła si�e tu jak w rodzinie.
Nieprzyjemna, ci�e�zka atmosfera, dzie�n za dniem. To zabijało w niej rado�s�c
�zycia i t�e miło�s�c do ludzi, któr � a przyniosła ze sob � a na �swiat.
Pokojówka przeprosiła i znikn�eła w gł�ebi domu. Słyszeli, �ze puka do jakich�s
drzwi, a potem woła cicho:
Panie konsulu!
W chwil�e pó�zniej wróciła z wiadomo�sci � a, �ze konsul nie odpowiada.
Musiał wyj�s�c. Tylko �ze nikt go nie widział.
Otwórz drzwi i zobacz! polecił Erling.
Dziewczyna wahała si�e, Erling jednak był stanowczy, wi�ec ruszyła niech�etnie
z powrotem. Miała widocznie złe do�swiadczenia zwi � azane z sypialni � a konsula.
Słyszeli, jak otwiera, przez moment panowała zupełna cisza, po czym rozległ si�e
straszny krzyk.
Spotkali dziewczyn�e na schodach. Poniewa�z nie mo�zna było wydoby�c z niej
ani jednego rozs � adnego słowa, Erling pobiegł do sypialni. Tiril tu�z, tu�z za nim.
Konsul Dahl le�zał na swoim łó�zku, w po�scieli zalanej krwi � a. Miał poder�zni�ete
gardło.

Rozdział 18
Wszystko, co nast � apiło potem, było jednym wielkim chaosem. Przybył wójt,
a wraz z nim matka Tiril i matka Erlinga, pani Dahl rozhisteryzowana do tego
stopnia, �ze nawet nie zauwa�zyła, i�z Tiril si�e odnalazła; słu�z � ace szlochały i przysi�egały,
�ze s � a niewinne, tylko Erling stanowił jakie�s oparcie i on te�z zaj � ał si�e wszystkim.
Tiril nie mogła si�e poby�c natr�etnej my�sli: Dlaczego Móri nie chciał tu z nimi
przyj�s�c?
To samo pytanie zadał Erling, kiedy zostali na moment sami. Wtedy te�z przybrana
matka dostrzegła nareszcie, �ze Tiril wróciła, i zwymy�slała biedn � a dziewczyn
�e w obecno�sci słu�zby i obcych, a potem znowu zacz�eła histerycznie szlocha�c.
Musiał si�e ni � a zaj � a�c lekarz.
Erling M�ller i kompletnie oszołomiona Tiril siedzieli hallu na jakiej�s skrzyni,
a reszta domu wci � a�z pogr � a�zona była w chaosie.
Na zadane przez Erlinga pytanie Tiril odparła gor � aczkowo:
Nie! To nie Móri, nie!
Mnie si�e te�z nie chce w to wierzy�c, ale on przecie�z kiedy�s powiedział, �ze
"zabierze si�e za twojego ojczyma", czy�z nie?
Owszem, ale nie w tym sensie, �zeby zabi�c! Wyra�znie to podkre�slał. Nie
zabi�c, zreszt � a on by wcale nie potrzebował tego robi�c.
Erling siedział zadumany. Rysy miał rzeczywi�scie bardzo ładne.
Słyszałem, �ze twoja macocha skar�zyła si�e do mojej matki, i�z ostatnio konsul
zrobił si�e jaki�s dziwny, �ze jakoby prze�sladowała go siła nieczysta czy co�s
takiego. Miał nieprawdopodobne pomysły, bał si�e czarów.
Czarów? wyj � akała Tiril.
Wła�snie rzeki Erling, wpatruj � ac si�e w ni � a przenikliwym wzrokiem.
Oboje przecie�z wiemy, �ze Móri zna si�e na tym.
Tak przyznała. Zna si�e na pewno. Ale on nie jest morderc � a, Erlingu!
zako�nczyła stanowczo i nieoczekiwanie w jej oczach pojawiły si�e łzy.
Ja wcale tak nie my�sl�e.
Tiril zacz�eła niepewnie:
130

Je�sli wi�ec wykluczymy jego, a tak�ze słu�zb�e, bo jestem przekonana, �ze oni
s � a niewinni. . .
Ja te�z tak uwa�zam. Chcesz powiedzie�c, �ze w takim razie pozostaje tylko
jedna mo�zliwo�s�c, prawda?
Takpotwierdziła.Ci dwaj ludzie, którzy chcieli zabi�c mnie.
Otó�z to. Tylko dlaczego oni chcieli ciebie zabi�c? Byli�smy przecie�z tacy
pewni, �ze pracuj � a dla konsula Dahla. . .
Masz racj�e. Nic si�e tu nie zgadza.
Milczeli przez jaki�s czas.
Potem Erling powiedział powoli, jakby si�e wła�snie budził:
A mo�ze jednak si�e zgadza. Wójt powiada, �ze konsula zamordowano wczesnym
rankiem. . .
Tak?zapytała Tiril, kiedy umilkł.
Erling wstał.
Musimy porozmawia�c o tym z Mórim.
Pomysł ucieszył dziewczyn�e.
Ale czy mo�zemy opu�sci�c dom?
Zawiadomi�e wójta, a twoja macocha i tak �spi, dostała od lekarza proszki
i nie obudzi si�e do jutra. Reszt � a nie musimy si�e przejmowa�c. Pytanie tylko, gdzie
znajdziemy Móriego?
To ju�z najmniejszy problem. On znajdzie nas. On albo Nero.
Znakomicie! A pani Dahl to chyba nie jest twoj � a macoch � a, powinni�smy
nazywa�c j � a raczej przybran � a matk � a, prawda?
W chwil�e pó�zniej schodzili w dół do portu. Okazało si�e, �ze post � apili słusznie,
bo wkrótce rozległo si�e za nimi radosne szczekanie, ukazał si�e Nero, a zaraz za
nim przyszedł Móri. Zwinnie niczym piskorz dosłownie wy�slizgn � ał si�e z cienia.
Musimy porozmawia�c przywitał go Erling. Powiedziałem wójtowi,
�ze w razie czego mo�ze nas szuka�c w moim biurze. To niedaleko st � ad.
Po drodze opowiedzieli Móriemu, co si�e stało. Tiril przygl � adała mu si�e ukradkiem,
ale zdawał si�e tak samo wstrz � a�sni�ety jak ka�zdy człowiek, słysz � acy tego
rodzaju nowiny. Delikatnie obj � ał ramiona Tiril, ale tylko na chwilk�e. Ona jednak
długo jeszcze czuła osobliwe ciepło tam, gdzie spocz�eły jego dłonie.
I raz jeszcze ogarn�eła j � a szczera wdzi�eczno�s�c, �ze kto�s taki został jej przyjacielem.
Jako przeciwnik musiał by�c bardzo gro�zny. No i teraz. . .
Nie wolno si�e nad tym zastanawia�c, trzeba my�sle�c o czymkolwiek, byle nie
o tym. Zaj � a�c si�e tym, �ze niebo jest szare i zaraz zacznie pada�c, �ze Erling jest taki
przystojny, �ze. . .
Próbowała nie ulec panice, ale nie było to łatwe.
131

Gabinet Erlinga okazał si�e imponuj � acy. Młody człowiek odziedziczył przedsi
�ebiorstwo swego ojca, w tym równie�z to pomieszczenie. Wysokie, w � askie okna
wychodziły na port, solidne, ci�e�zkie i ciemne meble �swiadczyły o dostatku.
Wszystko to niegdy�s miało nale�ze�c do Carli.
Tiril siedziała w jednym z foteli przeznaczonych dla wykwintnych klientów
i nagle przenikn � ał j � a dreszcz grozy. Przecie�z Erling tak�ze miał swoje powody, by
�zyczy�c Dahlowi �smierci. Mógł na przykład wiedzie�c o zachowaniu konsula wobec
Carli, chocia�z Móriemu i Tiril nic nie powiedział.
Nero obw � achał dokładnie pokój, stwierdził jednak, �ze jest w nim po prostu
nudno, nigdzie ani �sladu myszy, wyci � agn � ał si�e wi�ec jak długi na dywanie.
Mam pewn � a teori�e zacz � ał Erling. Ale musiałbym wiedzie�c wi�ecej
o pochodzeniu Tiril. Kim ty wła�sciwie jeste�s?
Dziewczyna wzruszyła ramionami.
Dowiedzieli�smy si�e niedawno od kowalowej, �ze matka Tiril płaciła konsulowi
za jej wychowaniewyja�snił Móri.
Tak potwierdziła Tiril. Konsulowi czy te�z mojej macosze, nie wiem.
To znaczy, chciałam powiedzie�c, przybranej matce.
Jak znam Dahla, to on inkasował wszystko rzekł Erling cierpko.
�Z
� adał przecie�z ode mnie wysokiej sumy za zgod�e na mał�ze�nstwo z Carl � a!
Naprawd�e? zawołała Tiril. A ja my�slałam, �ze to panna musi mie�c
posag, kiedy wychodzi za m � a�z.
Bo tak wła�snie jest, ale konsul uwa�zał, �ze Carla jest warta bardzo wiele.
Teraz wiemy, dlaczego.
Móri siedział nieco z boku. To człowiek z krainy cieni, pomy�slała Tiril. Teraz
z o�zywieniem zareagował na słowa Erlinga:
Zatem uwa�zacie, panie, �ze konsul był zbyt zachłanny, je�sli chodzi o Tiril?
� Ze dlatego jej prawdziwa matka chciała nareszcie zrobi�c porz � adek z tym. . .
powiedzmy, wymuszaniem?
Wła�snie.
I �ze chciała za jednym razem pozby�c si�e obojga?
Tak.
Tiril poczuła si�e okropnie, porzucona i niechciana.
Ale to si�e nie zgadza zwrócił si�e Móri do Erlinga.
Bo po pierwsze, przybrana matka Tiril wie to samo, co konsul. A po drugie,
rodzona matka płaciła za Tiril przez te wszystkie lata. Dlaczego miałoby si�e to
zmieni�c akurat teraz?
No wła�snie, masz racj�e! zawołała Tiril. Bo ja pami�etam, co powiedział
ten człowiek, któremu konsul był winien pieni � adze: "Niech pan nie zapomina
o warunkach, konsulu Dahl!" A Dahl odpowiedział ponuro: "Nigdy o tym nie
zapomn�e". Tak to mniej wi�ecej brzmiało.
132

Aha. No to rozumiem mówił Erling jakby sam do siebie. To musi
oznacza�c, �ze matka Tiril postawiła warunek: "B�ed�e płaci�c dopóty, dopóki Tiril
�zyje. W razie jej �smierci ani grosza wi�ecej!" Powinni�smy byli o tym pomy�sle�c,
kiedy podejrzewali�smy Dahla o prób�e zamordowania Tiril. Nikt by przecie�z nie
zarzynał kury znosz � acej złote jajka.
Uff, nie musisz nazywa�c mnie kur � amrukn�eła Tiril.Obra�zasz kurcz�eta.
Ale Móri te�z ma racj�e stwierdził Erling. Człowiek, zwłaszcza matka,
nie płaci słono za wychowanie swego dziecka przez wiele lat, �zeby w ko�ncu
wynaj � a�c płatnych zabójców i zgładzi�c to dziecko. Tiril, czy konsul w ostatnich
czasach si�e w widoczny sposób nie wzbogacił?
Zastanawiała si�e przez chwil�e.
Tak, rzeczywi�scie! Nieoczekiwanie sta�c go było na spłacenie długu.
Naprawd�e? A co to za dług? Sk � ad si�e wzi � ał?
My�sl�e, �ze to rezultat �zycia ponad stan odparła Tiril. Nie mam co do
tego w � atpliwo�sci. Ten gruby, który do nas przychodził, miał wygl � ad lichwiarza.
Po�zyczał konsulowi pieni � adze i potem wysysał z niego krew, �z � adaj � ac niewiarygodnych
procentów. Wi�ec to takie proste?
Tak jest.Móri skin � ał głow � a.Załó�zmy jednak, �ze był on zbyt zachłanny
i kto�s, mo�ze matka Tiril, chciał si�e go pozby�c. Ale ten kto�s nie miałby powodu
mordowa�c Tiril!
Rzeczywi�scie przyznał Erling. Masz racj�e.
Tiril ogarn�eło uczucie wdzi�eczno�sci.
Dlategoci � agn � ał dalej Erlingwła�snie dlatego musimy si�e dowiedzie�c,
kim jest prawdziwa matka Tiril. My�sl�e, �ze w ten sposób dojdziemy do rozwi � azania
zagadki.
A mo�ze. . . zastanawiała si�e gło�sno Tiril.
Tak?
Nie, nic.
Owszem, powiedz, co masz na my�sli!
Dziewczyna skrzywiła si�e.
Nie, to głupie z mojej strony. A zreszt � a, dobrze. My�slałam, �ze by�c mo-
�ze rozwi � azanie jest znacznie prostsze. � Ze moja przybrana matka dowiedziała si�e
o tym, i�z on nas atakował, Carl�e i mnie, i w gniewie straciła panowanie.
M�e�zczy�zni popatrzyli po sobie. Potem odezwał si�e Móri, i starszy, i bardziej
do�swiadczony z nich:
Pomysł sam w sobie jest słuszny. Tylko �ze to morderstwo nie zostało popełnione
w gniewie. Kobieta w takiej sytuacji rzuciłaby si�e na niego z pi�e�sciami,
drapałaby po twarzy, rzucała w niego jakimi�s przypadkowymi przedmiotami, tłukła
po głowie pogrzebaczem albo co�s w tym rodzaju. Albo, gdyby miała pod r�ek � a
nó�z, d�zgałaby gdzie popadnie. Nie podrzynałaby gardła w taki sposób, jak pan
133

Erling opisał. Tylko jedno precyzyjne ci�ecie, dokonane z pewno�sci � a na zimno,
a poza tym �zadnych �sladów walki, niczego.
Rozumiem mrukn�eła Tiril. Wci � a�z nie mogła si�e otrz � asn � a�c z okropnego
wra�zenia, nieustannie widziała konsula z poder�zni�etym gardłem. Mimo obrzydzenia,
jakie do niego �zywiła, ze współczuciem my�slała o jego tragicznym ko�ncu.
Erling znowu co�s powiedział i Tiril podskoczyła na swoim miejscu.
Co? Co ty mówisz?
Powiedziałem, �ze musimy odwiedzi�c kowalow � a. Tylko przy jej pomocy
mo�zemy dowiedzie�c si�e czego�s o twoim pochodzeniu, ona jedna cokolwiek o tym
wie. I o tej znajomej przyjaciela czy te�z przyjaciółce znajomego wujka babki,
która była szwagierk � a jej siostry albo odwrotnie.
Nawet Móri musiał si�e u�smiechn � a�c.
W tym momencie, kiedy zobaczyła jego delikatny u�smiech na ukrytej w cieniu
twarzy, Tiril poczuła, �ze przenika j � a jaki�s nie znany dotychczas pr � ad. Jakby
Móri stał si�e nagle kim�s innym, niezwykłe poci � agaj � ac � a, a zarazem bardzo niebezpieczn
� a istot � a. Gł�eboko odetchn�eła i spojrzała na Erlinga.
On jednak niczego niezwykłego nie zauwa�zył, pochłoni�ety dociekaniem prawdy.
Tiril potrzebowała czasu, by doj�s�c do siebie. Odczuwała jakie�s dziwne mrowienie
w całym ciele, ogarn�eło j � a nagłe pragnienie, by podej�s�c i przytuli�c si�e do
Móriego. Kr�eciło jej si�e w głowie, nie była w stanie zebra�c my�sli.
W ko�ncu zdołała si�e jako�s opanowa�c. Obaj m�e�zczy�zni rozmawiali z o�zywieniem,
a ona starała si�e zorientowa�c, o czym mówi � a.
I nieoczekiwanie dla samej siebie zadała bardzo wa�zne dla całej sprawy pytanie:
A czy moja przybrana matka niczego nie wie? Przecie�z powinna.
Obaj patrzyli na Tiril z uwag � a. Widocznie okazałam si�e inteligentna, pomy-
�slała i z dum � a wykrzykn�eła:
Tak, bo przecie�z to ona pierwsza wzi�eła mnie od tej nieznajomej kobiety,
wi�ec powinna wiedzie�c. . .
Erling zerwał si�e z miejsca.
Dobry Bo�ze, siedzimy tu i tracimy czas, a tymczasem. . .
Co takiego?
No wła�snie, twoja przybrana matka. Jest tak samo zamieszana w t�e histori�e,
jak ty i konsul!
Móri poj � ał wi�ecej ni�z Tiril.
To znaczy, �ze jej te�z mo�ze grozi�c niebezpiecze�nstwo?
Oczywi�scie! Na pewno zawsze wiedziała, sk � ad pochodziły pieni � adze na
134

wychowanie Tiril. W takim razie ten kto�s b�edzie chciał uciszy�c równie�z j � a.
Przybyli za pó�zno. Pani Dahl le�zała tak, jakby spała.
Była jednak martwa.

Rozdział 19
Kto wchodził do jej pokoju?zapytał wójt, kiedy doniesiono mu o kolejnym
�smiertelnym przypadku. Był to napuszony m�e�zczyzna w czarnym ubraniu,
do którego nosił �snie�znobiały kołnierzyk i równie białe mankiety.
Pokojówka pochlipywała i przysi�egała, �ze jest niewinna.
Ja pomagałam si�e pani poło�zy�c, ale. . .
Nie trzeba oskar�za�c tej dziewczyny rzekła Tiril pospiesznie. Tu musiał
przyj�s�c kto�s z zewn � atrz.
Nigdy w to nie uwierz�e odparł wójt ostro.
Powinien pan wierzy�c wtr � acił Erling, co wójt przyj � ał z wyra�znym szacunkiem.
A mo�ze lekarz podał za silny �srodek nasenny?
Lekarz jest z pewno�sci � a poza wszelkim podejrzeniem.
Có�z, no to b�edzie pan musiał ustali�c, kto niepowołany wchodził do domu,
i tym sposobem znajdzie pan winowajc�e!
Ale jak ona zmarła? Co było przyczyn � a �smierci?pytała Tiril z płaczem.
Zdawało si�e, �ze jakie�s przekle�nstwo zawisło nad tym domem i rodzin � a. Móri
wyszedł i Tiril odczuwała jego brak, na szcz�e�scie Erling był przy niej.
Uwa�zamy, �ze matka panienki została uduszona poduszk � awyja�snił wójt.
Istniej � a �slady �swiadcz � ace o dramatycznej walce z napastnikiem.
Och, nie!j�ekn�eła Tiril.Taka powolna �smier�c! I w jakim przera�zeniu!
Tak.
Nie zasłu�zyła sobie na to szlochała Tiril zrozpaczona. Nie była to
osoba najm � adrzejsza na �swiecie. Ani najbardziej wyrozumiała. Ale była niczym
motyl rozprostowuj � acy skrzydełka w blasku sło�nca. Tylko to j � a cieszyło. Nie rozumiała
nic a nic. Nie patrzyła dalej ni�z koniec własnego nosa i nigdy nie była dla
nas, córek, oparciem, ale nie miała w sobie zła. A to mał�ze�nstwo musiało by�c dla
niej piekłem. Je�sli kogo�s nale�załoby oskar�za�c, to jej m�e�za.
Ojca panienki?
Jej m�e�za, konsula Dahla.
Wójt spojrzał na ni � a surowo.
To chyba na jedno wychodzi?
136

Tiril nie miała ochoty odpowiada�c, na szcz�e�scie Erling uczynił to za ni � a:
Nie, nie na jedno. I naszym zdaniem to jest wła�snie dla sprawy najwa�zniejsze.
Panie M�ller, �zywi�e wielki szacunek dla pana i dla pa�nskiego ojca. (Pewnie
za te pieni � adze, które od nich dostajesz, pomy�slała Tiril). Ale mówi pan zagadkami.
. .
Erling był ju�z gotów wprowadzi�c wójta we wszystko, co z Tiril i Mórim zdołali
ustali�c na temat �smierci konsula, gdy do pokoju wszedł pastor.
Ach, drodzy przyjaciele! biadolił. Taka tragedia! I to konsul Dahl,
który tak niedawno mnie odwiedził, u�zalał si�e i szukał pociechy, bo, jak mówił,
prze�sladowała go jaka�s siła nieczysta! Trudno mi było uwierzy�c w czary, ale okazuje
si�e, �ze złe moce ruszyły do ataku nie na �zarty. Czy�zby to oznaczało, �ze znowu
mamy czarownice w naszym starym Bergen?
Złe moce? Czary?pytał wójt.
Erling i Tiril spogl � adali po sobie, po czym Erling uj � ał dziewczyn�e za rami�e
i wyprowadził j � a z pokoju. Nikt nie zauwa�zył, �ze opu�scili dom.
A zatem mo�zemy uwa�za�c, �ze polowanie na Móriego si�e zacz�ełoszepn�eła
Tiril. Musimy go ostrzec niezale�znie od tego, �ze oni mówi � a o czarownicach,
a nie o czarnoksi�e�znikach.
Oczy Erlinga pociemniały.
Otó�z i to słowo, Tiril! Wła�snie si�e zastanawiałem, jak nale�załoby nazywa�c
m�e�zczyzn�e, zajmuj � acego si�e czarami. Oczywi�scie, czarnoksi�e�znik! A nasz znajomy
jest mistrzem w swoim fachu, co do tego nie mam najmniejszych w � atpliwo�sci.
Ani ja mrukn�eła Tiril ponuro.Ale teraz musimy go odszuka�c.
Miał razem z Nerem czeka�c niedaleko mojego biura. Wszyscy troje wrócimy
do mnie.
Czworo.
No tak! Erling pozwolił sobie na przelotny u�smiech. Nera liczysz
tak�ze jako osob�e, powinienem był pami�eta�c.
Raczej jako osobowo�s�c.
Rzeczywi�scie, Nero to osobowo�s�c. Znikajmy, kto�s wychodzi od was z domu,
nie powinni zauwa�zy�c naszej ucieczki.
Wkrótce skryli si�e w kr�etych zaułkach, a po chwili cała czwórka znalazła si�e
znowu w gabinecie Erlinga. Dzie�n pracy dobiegł ko�nca ju�z jaki�s czas temu, urz�ednicy
wyszli, mogli wi�ec porozmawia�c przez nikogo nie niepokojeni.
To był bardzo długi dzie�n.
Móri słuchał uwa�znie informacji o pastorze, gadaj � acym o czarach.
Władze ju�z dawno zwróciły na mnie uwag�e. Wła�snie dlatego przyjechałem
do Bergen, dawniej mieszkałem na południowym wybrze�zu.
To te twoje zadania? powiedział Erling.
137

Tak. Stosuj�e "czarodziejsk � a sztuk�e", �zeby pomaga�c ludziom w potrzebie.
Władze jednak uwa�zaj � a, �ze robi to kobieta, i mówi � a o czarownicach, dokładnie
jak ten pastor. A zatem nadszedł chyba czas, bym znowu wyruszył w drog�e.
Och, nie! wykrzykn�eła Tiril spontanicznie.
Tiril te�z powinna pozosta�c w ukryciu o�swiadczył Erling. Nie przed
władzami, ale przed tymi, którzy chcieli j � a zamordowa�c. Z pewno�sci � a ponowi � a
prób�e.
Tak jest potwierdził Móri. Czy pan mógłby si�e ni � a zaopiekowa�c?
Jak najch�etniej.
Tiril nie słyszała, o czym mówi � a. Jak zauroczona wpatrywała si�e w Móriego.
Ty naprawd�e umiesz czarowa�c?
U�smiechn � ał si�e krzywo.
Wolałbym nie nazywa�c tego czarami rzekł z wolna.
Czy mógłby�s teraz co�s nam pokaza�c?
Tiril, co�s ty! upomniał Erling.
Móri jednak patrzył jej gł�eboko w oczy. U�smiechał si�e rozbawiony.
Dostaniesz ode mnie co�s zwi � azanego z biał � a magi � a. . . je�sli chcesz. Czarodziejsk
� a run�e, która spełnia pragnienia.
Oczywi�scie, �ze chc�e! zawołała przej�eta. Ale co to znaczy biała magia?
Biała magia posługuje si�e mi�edzy innymi czarodziejskimi runami, pochodz
� acymi z bardzo dawnych czasów, kiedy ludzie nie znali jeszcze liter, tylko wła-
�snie runy. Ryli je przewa�znie w drewnie albo w kamieniu. Pierwsze, co musi pozna
�c ucze�n czarnoksi�e�znika, to runy.Wi�ekszo�s�c z nich nie jest niebezpieczna. Nie
wszystkie, tego nie chciałbym twierdzi�c, przewa�znie jednak s � a niegro�zne. Runy
zwi � azane z czarn � a magi � a s � a zarezerwowane dla czarnoksi�e�zników. I one. . . nie s � a
przyjemne.
A ty masz tak � a run�e?
Wolałbym na to nie odpowiada�c.
Erling wtr � acił sucho:
Czy mam racj�e s � adz � ac, �ze runy czarnej magii słu�z � a do wyrz � adzania ludziom
zła, w przeciwie�nstwie do run białej magii?
Móri odwrócił si�e ku niemu, ale uczynił to tak wolno, �ze Tiril zadr�zała. Odniosła
wra�zenie, �ze kryje si�e w tym jaka�s gro�zba. Móri wydał jej si�e taki nienaturalnie
wysoki, taki ponury i. . . nierzeczywisty, jakby nie nale�zał do �swiata ludzi. Krew
odpłyn�eła jej z twarzy.
Po cz�e�sci masz racj�e, Erlingu przyznał. Ale w obu grupach znajduj � a
si�e ró�zne runy. Biała magia mo�ze równie�z szkodzi�c, a czarna magia czyni�c dobro.
Trzeba bardzo gruntownie i do gł�ebi zna�c swój fach, by wiedzie�c, co si�e robi.
I ty wiesz?
Móri wahał si�e przez chwil�e.
138

Nie do ko�nca. Czego�s mi jeszcze brakuje.
Ale czarnoksi�e�znikiem jeste�s?
Prawdopodobnie najlepszym, jakiego w naszych czasach ziemia nosi.
Tiril i Erling milczeli zakłopotani.
W ko�ncu Tiril powiedziała:
Tak czy inaczej chc�e mie�c run�e spełniaj � ac � a �zyczenia.
Nastrój si�e wyra�znie poprawił.
Mo�ze i ja mógłbym tak � a dosta�c?zapytał Erling z u�smiechem.Wka�zdym
razie wiem, czego pragn�e.
Móri posłał mu dziwne spojrzenie. Tiril nie mogła zrozumie�c, co ono znaczy.
Ch�etnie odpowiedział Móri i mimo wszystko si�e u�smiechn � ał. W takim
razie zaczniemy od ciebie, Erlingu.
Podszedł do biurka, wzi � ał le�z � ace tam g�esie pióro i zanurzył je w kałamarzu.
Podaj mi r�ek�e, Erlingu. Wn�etrzem dłoni do góry.
Tiril przygl � adała si�e z zapartym tchem, gdy Móri powolutku rysował znak na
dłoni Erlinga.
Wła�sciwie powinno si�e rysowa�c krwi � a mrukn � ał Móri. Ale tak te�z
b�edzie dobrze. Nie chciałbym nacina�c wam skóry. No! Masz ju�z �zyczenie?
Tak, ale to tajemnica. Na razie.
Móri skin � ał głow � a i odwrócił si�e do Tiril. Dziewczyna bez wahania wyci � agn�eła
r�ek�e, a on ponownie zanurzył pióro w kałamarzu i zacz � ał rysowa�c.
Gdy był ju�z prawie gotów, zapytał:
No to jakie masz �zyczenie, Tiril?
Oj, byłabym zapomniała! No tak. . . ja. Wiesz, tak naprawd�e to ja mam
tylko jedno �zyczenie, ale ono nie mo�ze si�e spełni�c.
Doko�nczył rysunek i wyprostował si�e.
139

Nie ma rzeczy niemo�zliwych. Powiedz, jakie to pragnienie, a ja i ta runa
wspólnymi siłami je spełnimy.
Z oczu Tiril znowu popłyn�eły łzy i nie była w stanie ich powstrzyma�c.
Pragn�e tylko jednej jedynej rzeczy wyszeptała. Chciałabym, �zeby
moja biedna siostra Carla mogła powróci�c do �zycia.
Obaj m�e�zczy�zni patrzyli na ni � a zszokowani.
Tiril, na Bogaszepn � ał Erling.
Ona za�s zwróciła si�e do Móriego:
To jedyna rzecz, której pragn�e. Powiedziałe�s przecie�z, �ze. . .
Móri zaciskał szcz�eki. Po chwili b � akn � ał prawie niedosłyszalnie:
Akurat tego nie powinna�s sobie �zyczy�c.
Odwróciła głow�e; łzy płyn�eły teraz nieprzerwanym strumieniem.
Wi�ec to by mimo wszystko było mo�zliwe?
Móri wygl � adał na zm�eczonego.
To jest mo�zliwe.
No to wspaniale! I Erling te�z by pragn � ał powrotu Carli. Kochał j � a przecie�z
ponad wszystko na ziemi!
Erling powiedział spokojnie, tak jak si�e przemawia do dziecka:
To prawda, �ze bardzo kochałem Carl�e. Ale ona umarła, a ty �zyjesz.
Do Tiril jego słowa nie dotarły, cała jej uwaga koncentrowała si�e na Mórim.
Ty to potrafisz! Mówiłe�s przecie�z, �ze potrafisz.
Jeszcze nie teraz rzekł zm�eczonym głosem. Jak przed chwil � a wspomniałem,
musz�e jeszcze uzupełni�c moje wykształcenie jako czarnoksi�e�znika. A ty
nie powinna�s pragn � a�c wskrzeszenia Carli, bo by�s musiała tego gorzko �załowa�c.
Ale ja chciałabym jej tak wiele powiedzie�c, tyle rzeczy powinni�smy dla
niej zrobi�c, my wszyscy, tak by w ko�ncu mogła po�slubi�c swego Erlinga. Nale�zy
jej si�e to, ona tyle wycierpiała. Czegó�z to brakuje w twoim wykształceniu, Móri,
powiedz mi, bo mo�ze mogłabym ci pomóc.
Brakuje mi pewnej ksi�egiodparłKsi�egi zwanej "R�dskinna". Musz�e
zdoby�c t�e ksi�eg�e i pozna�c zawart � a w niej wiedz�e.
Uff! Oczy ci płon � a powiedział Erling z niepokojem. Nie przepadam
za takimi tematami. Czy mogliby�smy rozmawia�c o czym innym?
Zdob � ad�z t�e ksi�eg�e, Móri poprosiła Tiril.
Zdob�ed�e.
Tiril, natychmiast przesta�n!rozkazał Erling.Jeste�s podniecona ponad
wszelk � a miar�e i nie wiesz, co mówisz! Móri, powiedz jej, �zeby przestała!
Móri długo patrzył jej w oczy.
Zdob�ed�e "R�dskinn�e", ale nie dlatego, by wskrzesi�c twoj � a siostr�e. Chc�e
j � a mie�c mimo wszystko i dla niej samej. Erling ma racj�e, nie powinna�s my�sle�c
o wskrzeszaniu zmarłych, to do niczego dobrego nie prowadzi.
140

Zaciskała r�ek�e na jego ramieniu tak mocno, �ze musiały po tym zosta�c siniaki.
Powoli rozlu�zniła u�scisk.
Jakim sposobem mo�zesz dosta�c t�e ksi�eg�e?
Móri u�smiechn � ał si�e ironicznie:
Musz�e zmarłego człowieka przywróci�c do �zycia!
Nie, ja wychodz�e! j�ekn � ał Erling. Nie nabijaj jej głowy takimi głupstwami,
Móri!
Ju�z nie b�ed�e. Ale czy my jeste�smy tutaj bezpieczni?
Wła�sciwie nie. Bo je�sli wójt zacznie mnie szuka�c, to pr�edzej czy pó�zniej
tu przyjdzie. Najlepiej przenie�smy si�e do Laksevag. Tam nikt nie b�edzie szukał
ani Tiril, ani �zadnego z nas. Ja mog�e wzi � a�c konia, natomiast wy b�edziecie chyba
musieli. . .
Mój ko�n czeka niedaleko st � ad przerwał mu Móri. Jeden z nas mo�ze
zabra�c Tiril.
A Nero pobiegnie za ko�nmi dodała Tiril z u�smiechem. W jednej chwili
koszmar ostatnich godzin si�e rozwiał. Nic jej nie grozi, skoro ma trzech takich
przyjaciół!
Kiedy jednak wyszli na ulic�e, pojawiły si�e nowe problemy. Bezdomne psy
zwietrzyły Nera i otaczały go teraz kołem, pełne napi�ecia. Nowy przewodnik stada
szczerzył kły i warczał raz po raz głucho. Tiril jednak uspokoiła cał � a zgraj�e
kilkoma krótkimi słowami.
Nie�zle sobie z nimi poradziła�s powiedział Erling, któremu to naprawd�e
zaimponowało.
Tak, ale mam wyrzuty sumienia b � akn�eła, po kolei głaszcz � ac zwierz�eta
po łbach i grzbietach. Kudłate ogony poruszały si�e rado�snie. Tiril zwracała si�e
do ka�zdego psa po imieniu i obaj młodzi m�e�zczy�zni byli wzruszeni, patrz � ac na t�e
przedziwn � a scen�e powitania.
- Mam wyrzuty sumienia, �ze je tak pozostawiłam
własnemu losowi. To przecie�z zdrada. Wprawdzie pewien mały chłopczyk donosi
im troch�e jedzenia, ale kiedy go ostatnio widziałam, był chory. Złapał wietrzn � a
osp�e. Powinnam była teraz co�s im przynie�s�c!
Erling poprosił, by zaczekali chwilk�e. Zdecydowanym krokiem ruszył do sklepiku
rze�znika na nabrze�zu, wołaj � ac po drodze do Tiril:
Ile ich jest?
Szybciutko przeliczyła.
Z Nerem b�edzie osiem.
Kiwn � ał głow � a i znikn � ał za drzwiami. Po chwili wrócił z o�smioma sporymi
kawałkami mi�esa. To musiało kosztowa�c maj � atek, pomy�slała Tiril przestraszona.
Sprawiedliwie obdzielili wszystkie psy, najpierw Nero i nowy przewodnik stada,
a pó�zniej reszta. Przez dłu�zszy czas na ulicy panował spokój. Ludzie mogli
bez przeszkód odjecha�c, ale bardzo szybko zwierz�eta odnalazły trop. Kiedy wi�ec
trójka przyjaciół zmierzała do bram miasta, odprowadzała ich procesja zło�zona
141

z o�smiu psów. Na szcz�e�scie siedem z nich wolało zosta�c w obr�ebie miejskich
murów.
Postanowiono, �ze Móri nie opu�sci tej nocy Tiril, b�edzie spał w du�zej izbie.
Nie odwa�zyliby si�e zostawi�c jej samej, natomiast Erling musiał by�c na bankiecie
u klienta. Nie obawiał si�e jednak powierzy�c dziewczyny opiece czarnoksi�e�znika.
Jak sam wcze�sniej zauwa�zył, Móri nie był stworzony do miło�sci i nigdy by nawet
nie tkn � ał Tiril.
Tylko pami�etajcie, �zadnych czarów ostrzegł Erling na odchodnym.
Ton był �zartobliwy, ale sens jak najbardziej powa�zny.Wyjazd si�e troch�e opó�znił,
bowiem Nero porwał wytworny kapelusz młodego przedsi�ebiorcy i ukrył go
w krzakach porzeczek. Erling zniósł to dzielnie.
Nastał wieczór. Tiril i Móri przygotowali troch�e jedzenia ze starych zapasów,
bo nagle u�swiadomili sobie, �ze przez cały dzie�n nie mieli czasu nic zje�s�c. Kiedy
człowiek jest zbyt wstrz � a�sni�ety, traci apetyt.
Siedzieli przy stole, gdy Tiril poprosiła, by opowiedział jej o swoim �zyciu.
Czuła si�e bardzo zm�eczona, ale nareszcie miała Móriego tylko dla siebie i bardzo
chciała dowiedzie�c si�e o nim czego�s wi�ecej.
On przygl � adał si�e jej w zamy�sleniu z jakim�s dziwnym wyrazem tych swoich
ciemnych oczu.
Znamy si�e ju�z na tyle dobrze, �ze chyba mog�e to zrobi�c powiedział
w ko�ncu. Ale moje �zycie nie zawsze było takie pi�ekne jak twoje.
A czy moje było pi�ekne?
Rzeczywi�scie stropił si�e. Chyba te�z nie za bardzo. Ale, dziewczyno,
przecie�z tobie oczy same si�e zamykaj � a! I twarz płonie. Wi�ecej ju�z chyba dzisiejszego
wieczora nie byłaby�s w stanie znie�s�c. Porozmawiamy jutro.
Obiecujesz, �ze jutro mi opowiesz? zapytała sennie, bo uznała, �ze Móri
ma racj�e. Trzeba i�s�c spa�c. Jedyne, o czym teraz naprawd�e marzyła, to przytuli�c
głow�e do poduszki.
Obiecuj�e.
Móri zaniósł j � a do łó�zka i zdj � ał jej buty. Pozwolił, by zasn�eła w ubraniu, okrył
j � a tylko i wyszedł z alkierzyka.
Tiril miała dziwny sen. Czuła, �ze jest jej gor � aco, okropnie gor � aco. I co�s j � a
strasznie drapało w piersi. J�eczała. Kto�s przy niej był. Kto�s, kto gładził jej rozpalone
ramiona i kładł r�ece na piersiach, dotykał jej skóry, a j � a od tego przenikały
dreszcze. Móri?
Jakie ma delikatne, chłodne dłonie. Tiril u�smiechała si�e przez sen.
Nagle te r�ece si�e odmieniły, a twarz nad ni � a nie nale�zała ju�z do Móriego. To
była twarz jej przybranego ojca, który po ni � a si�egał. Tiril wrzasn�eła i zacz�eła si�e
rozpaczliwie broni�c.
142

Nie, nie! krzyczała. To ty zamordowałe�s Carl�e, to twoja ponura �z � adza,
ale ja nie dam ci si�e zniszczy�c!
Dwie silne, szczupłe dłonie uj�eły jej nadgarstki i skłoniły, by le�zała spokojnie.
No, no, Tiril, przywidziało ci si�e. To ja, Móri. Jego osobliwa wymowa nie
pozwalała si�e pomyli�c. Tiril przestała krzycze�c i powoli odzyskiwała spokój, ale
jej ciałem raz po raz jeszcze wstrz � asał dreszcz.
Ja my�slałam. . .
Tak, wiem. To moja wina.
Dwa roz�zarzone ogniki rozbłysły w izbie. Nero stan � ał obok Móriego, w�eszył
i przygl � adał si�e Tiril.
Ty. . . Ty mnie dotkn � ałe�s.
Tak. Spała�s niespokojnie, musiałem do ciebie zajrze�c. Jeste�s taka spocona.
Wła�snie. Jakby mnie zamkni�eto w piecu chlebowym.
Masz jakie�s czerwone plamy na szyi. Obejrzałem te�z twoje piersi, masz
czerwon � a wysypk�e. To wietrzna ospa.
Tiril musiała si�e roze�smia�c, chocia�z nie było jej wesoło.
Móri u�smiechn � ał si�e równie�z.
B�ed�e ci�e piel�egnował. To nie jest ci�e�zka choroba, szybko damy sobie z ni � a
rad�e.
Na takich sprawach te�z si�e znasz?
Nie odpowiedział, przyniósł natomiast mokr � a szmatk�e, któr � a otarł jej twarz,
szyj�e, piersi i plecy.
Zrób to jeszcze raz, Móri mrukn�eła.
Obmy�c ci twarz?
Nie, nie, masz takie chłodne r�ece, dotykaj mojej skóry. To cudowna ulga!
Wahał si�e przez moment, po czym jeszcze raz przetarł szmatk � a piersi dziewczyny.
Tym razem j�ekn�eła:
Nie, nie, to zbyt zimne!
Móri siedział, nie spuszczaj � ac wzroku z jej twarzy, jakby starał si�e oceni�c sytuacj
�e, Tiril za�s zdawało si�e, �ze w jego oczach kryje si�e �swiat jakich�s nieznanych
jej powykrzywianych istot w ciemnych grotach, ukrywaj � acych si�e w cieniu, bladosinych,
zawodz � acych �zało�snie, wizje z czasu, który min � ał, i czasu, który dopiero
nadejdzie. Przera�zało j � a to bardzo. Ale wszystko było te�z niezwykłe, jak odbite
w p�ekni�etym lustrze, jak ciemna woda albo pusta przestrze�n pomi�edzy niebem
i ziemi � a. Półmrok szarobł�ekitny, makabryczny.
Zadr�zała, gł�eboko wci � agała powietrze jak po długim, beznadziejnym płaczu.
Móri u�smiechał si�e smutno, jakby wiedział, czego Tiril zaczyna si�e domy�sla�c,
jakby wiedział, �ze zajrzała za drzwi, które powinny pozosta�c dla niej zamkni�ete.
Pó�zniej wsun � ał dłonie pod jej bluzk�e i zacz � ał je wolno przesuwa�c po rozpalonej
skórze.
143

Tiril odpr�e�zyła si�e, cienie znikn�eły.
O, tak westchn�eła. Wła�snie tak, to przynosi ulg�e.
Ach! roze�smiał si�e. Cała jeste�s w kropki.
Mo�zesz si�e zarazi�c powiedziała sennie.
Delikatnie, bardzo delikatnie gładził jej plecy.
Tiril oddychała ci�e�zko i gwałtownie, jakby si�e starała stłumi�c szloch. Nagle
Móri cofn � ał dłonie i wstał. Odwrócił si�e i powiedział spokojnie:
Powinna�s du�zo pi�c. To pomaga przy gor � aczce.
Czuła si�e tak, jakby ogniste igły przenikały jej ciało. Stawały si�e jeszcze bardziej
gor � ace i przenikały j � a jeszcze gł�ebiej za ka�zdym razem, kiedy Móri jej dotykał.
Uspokój si�e, moje ciało! Tak. . . Wła�snie tak. . .
Przyniósł jej jaki�s aromatyczny napój, który ugotował na kuchni, i podtrzymywał
jej plecy, kiedy piła. Jego rami�e paliło skór�e niczym ogie�n, ale napój okazał
si�e bardzo smaczny.
Opadła na poduszk�e.
Móri, ju�z nie jestem �spi � aca. Czy nie mógłby�s mi teraz o sobie opowiedzie�c?
Zastanawiał si�e. Je�sli sam był zm�eczony, to nie dał tego po sobie pozna�c.
No dobrze zgodził si�e. B�ed�e ci opowiadał, dopóki nie za�sniesz. Le-
�zysz wygodnie?
Mo�ze by�s mi poprawił poduszk�e, �zebym miała troch�e wy�zej. Pomógł jej
si�e uło�zy�c. Nero spał spokojnie przy drzwiach, ogie�n dogasał na palenisku, a Móri
opowiadał Tiril o swoim �zyciu.

Rozdział 20
Pierwsze, co zapami�etałem, to ubóstwo zacz � ał cicho swoim łamanym
norweskim, który Tiril rozumiała ju�z teraz bez najmniejszych trudno�sci. Mam
na my�sli prawdziwe ubóstwo, n�edz�e, brak wszystkiego. Bywały dni, kiedy z głodu
�zuli�smy jakie�s korzonki i zlizywali�smy wod�e z kamieni. Ale odczuwałem te�z
wtedy wielk � a, bezgraniczn � a miło�s�c mojej matki. Miała tylko mnie. Ojciec. . . był
podobno jednym z najwi�ekszych czarnoksi�e�zników. . . swojego czasu. . .
Zdawało si�e, �ze słowa z trudem przechodz � a mu przez gardło. Nigdy o tych
sprawach z nikim nie rozmawiał.
Jak si�e nazywał twój ojciec? zapytała cicho.
Móri westchn � ał, jakby zirytowany, ale odpowiedział spokojnie:
Mówiono, �ze nazywał si�e Hraundrangi-Móri i �ze nosił swoje imi�e z wielk � a
godno�sci � a.
Co chcesz przez to powiedzie�c?
Tiril, to nie s � a sprawy dla ciebie!
Wszystko, co si�e w jaki�s sposób wi � a�ze z tob � a, jest dla mnie. Co oznacza
jego imi�e?
"Hraundrangi" oznacza wysoki szczyt utworzony z wulkanicznej lawy.
A Móri. . . sama wiesz, co to znaczy.
Nie. Nigdy mi nie mówiłe�s.
Naprawd�e? No, to oznacza "brunatny jak ziemia". Jest to te�z imi�e wielu
duchów czarnoksi�e�zników.
Tiril zadr�zała.
I ty jeste�s kim�s takim?
Nie, nie, ja nie, ale ludzie gadali, �ze mój ojciec był. I �ze on pomógł mi
przyj�s�c na �swiat, ukoił bóle mojej matki za pomoc � a cmentarnej ziemi. To wszystko
razem jest okropnie głupiezako�nczył, kryj � ac twarz w dłoniach.
Nie takie znowu głupie, pomy�slała Tiril, staraj � ac si�e stłumi�c w sobie ch�e�c
pogłaskania go po włosach. Kiedy si�e na ciebie patrzy, Móri, nietrudno uwierzy�c,
�ze twój ojciec pochodził ze �swiata umarłych, mówiła w duchu.
145

A kiedy Móri wci � a�z trwał nieporuszony, wyci � agn�eła r�ek�e i musn�eła jego głow
�e. Natychmiast si�e wyprostował, ale na jego twarzy dostrzegła udr�ek�e. Tiril cofn
�eła dło�n, cho�c wydało jej si�e, �ze on chciał j � a przytrzyma�c. Nic jednak nie zrobił
i Tiril czekała.
Jako�s si�e chyba uporał z my�slami o swoim mało znanym ojcu i zacz � ał opowiada
�c o matce:
Ona te�z wychowywała si�e bez rodziców. Zaopiekowała si�e ni � a pewna starsza
krewna.
Tiril nie mówiła nic, ale nie spuszczała wzroku z jego tajemniczej twarzy.
Kiedy nieoczekiwanie pojawił si�e na niej u�smiech, stwierdziła, �ze Móri patrzy na
jej praw � a dło�n, gdzie po południu narysował magiczn � a run�e. Zachichotała.
Wieczorem umyłam tylko jedn � a r�ek�e. � Zal mi było pozbywa�c si�e runy. Ale
mów dalej o swojej matce, bardzo mnie to interesuje.
Teraz musz�e si�e cofn � a�c w czasie powiedział powoli, jakby si�e bał, �ze j � a
przestraszy.
Ojciec matki i jego ojciec byli czarnoksi�e�znikami. I obaj w roku tysi � ac
sze�s�cset pi�e�cdziesi � atym szóstym zostali spaleni na stosie.
Oj! j�ekn�eła Tiril.
Spojrzał na ni � a i u�smiechn � ał si�e ze smutkiem.
My�sl�e, �ze powinienem ci najpierw opowiedzie�c co nieco o czarach, sztuce
magicznej, o runach i podobnych sprawach. Je�sli masz ochot�e mnie słucha�c.
Zamieniam si�e w słuch!
Siedziała teraz, wsparta na poduszce. Nero przeci � agał si�e rozkosznie, co�s mu
si�e widocznie �sniło, bo poruszał łapami i wzdychał.
Powinna�s wiedzie�c, Tiril, �ze magia to podejmowana przez człowieka próba
poznania Stwórcy i Jego dzieła. Dawniej ludzie Ko�scioła bardzo tego nie lubili,
traktowali magi�e jako blu�znierstwo przeciwko Bogu. Słyszałem o pewnym czarnoksi
�e�zniku, który wykrzykn � ał: "Ziemia jest pełna bogactw Pana" w momencie,
kiedy wykłuto mu oczy i za chwil�e miał by�c spalony na stosie. S�edziowie potraktowali
to jako straszne blu�znierstwo, wi�ec zanim podpalili stos, odci�eli mu j�ezyk.
Wszyscy, którzy szukali wiedzy poza Ko�sciołem, musieli to bardzo dobrze ukrywa
�c. Magowie i czarnoksi�e�znicy wymy�slali wi�ec tajemne znaki i runy, by ukry�c
to, czym si�e naprawd�e zajmuj � a. Kler nigdy jednak nie zapomniał, �ze przecie�z
w chrze�scija�nstwie tak�ze jest wiele magii, bo zawiera w sobie ofiary krwi, a jego
pocz � atków znajduje si�e �smier�c człowieka. Krzy�z i zwłoki to prastare magiczne
symbole, jeszcze z czasów barbarzy�nstwa.
Czy to obrona? zapytała Tiril nie�smiało.
Nie, to tylko wyja�snienie, dlaczego w�sród czarnoksi�e�zników zawsze było
tak wielu duchownych. Bo widzisz, obie te dziedziny nie s � a przeciwnymi biegunami
ludzkiej wiedzy, one si�e ze sob � a ł � acz � a, przenikaj � a si�e.
W ka�zdym razie je�sli chodzi o biał � a magi�e.
146

Tak. Rytuały czarnej magii bywaj � a niekiedy bardzo nieprzyjemne. Ale nawet
Biblia nie jest wolna od okrucie�nstwa. Bóg ze Starego Testamentu, który
u�smierca wszystkich wrogów Izraela, ł � acznie z niewinnymi dzie�cmi, wcale nie
jest mniej okrutny. Głównym celem czarnoksi�e�zników jest poznanie sił natury
i próba współdziałania z nimi. Magia nie jest bezbo�zno�sci � a, lecz eksperymentowaniem,
doskonaleniem sztuki takiego współdziałania wyobra�zni, my�sli i r � ak,
by�smy byli w stanie co�s stworzy�c. Teraz powinienem ci opowiedzie�c o moim
dziadku i pradziadku. Znale�zli si�e obaj w stanie wojny z pewnym proboszczem,
sir � a Jonem Magnussonem ze Skutilsfj�rdhur.
I Móri opowiedział Tiril histori�e o wielebnym Jonie i czarnoksi�e�znikach.
A ona całkiem zapomniała o chorobie, słuchała wytrzeszczaj � ac oczy.
Sk � ad ty to wszystko wiesz?zapytała.Twoja matka nie znała przecie�z
�zadnego z tych czarowników?
Móri u�smiechn � ał si�e, słysz � ac to okre�slenie.
Pewnego razu, kiedy byłem jeszcze mały, przyjechała do nas w odwiedziny
siostra mojego dziadka. Miała na imi�e Thuridur. Ona równie�z została oskar�zona
o czary przez tego samego proboszcza, sir�e Jona. I chocia�z byłem zupełnie mały,
dowiedziałem si�e wielu szczegółów, które wydawały mi si�e nad wyraz dziwne.
Thuridur była bardzo, bardzo stara, ale pami�etam, �ze opowiadała, jak to jej ojciec
i brat zostali spaleni na stosie, a domostwo trzeba było podzieli�c. Ona ubłagała
lensmana, by dał jej czapk�e ojca, jedwabn � a z otokiem z futra. Jej matka za�s
prosiła o aksamitn � a czapk�e z jedwabnymi troczkami, która nale�zała do jej syna.
Pastor uznał, �ze to wstr�etne, i�z kobiety chc � a zatrzyma�c co�s, co nale�zało do Jona
Jonssona, starszego i młodszego. Nigdy jeszcze nie spotkał takiej zatwardziało�sci
w grzechu. Ale go to nie zaskoczyło u takiej bezbo�znicy jak Thuridur. Twierdził
nawet, �ze w dzieci�nstwie uczyła si�e magii razem z bratem Jonem, czyli moim
dziadkiem. Ludzie gadali, �ze w Kirkjubol była nawet szkoła. Szkoła magii.
Pastor oskar�zył Thuridur, �ze po �smierci ojca i brata ona go prze�sladuje. Dr�eczyły
go ataki jakiej�s okropnej choroby, nigdy przedtem niczego takiego nie prze-
�zywał. Wzywał Pana tak szczerze jak tylko umiał, ale czuł, �ze materac si�e pod
nim kr�eci i bał si�e, �ze zaraz zostanie zrzucony z łó�zka. Słyszał, �ze jaka�s zjawa mówi
do niego: "Jutro zwyci�e�zymy", nie wiedział jednak, czy s � a to słowa dobrego,
czy złego ducha. Na trzy dni przed Zielonymi �Swi � atkami diabły były wyj � atkowo
natr�etne wobec siry Jona. Pó�zniej troch�e si�e uspokoiło, ale kiedy jesieni � a złe znowu
dało o sobie zna�c, pastor był przekonany, �ze to zemsta Thuridur. Dobrał sobie
jakiego�s chłopa do towarzystwa i pojechał do Kirkjubol, �zeby si�e z ni � a rozmówi�c.
Opowiadał potem, �ze widział wokół niej czarny kr � ag, ona za�s padła w ko�sciele
na kolana obok jakiej�s skrzyni i modliła si�e. Jemu si�e to nie spodobało, twierdził,
�ze ta modlitwa nie zostanie wysłuchana przez Boga. . . Kiedy odje�zd�zał stamt � ad,
rzucił si�e za nim w pogo�n czarny pies. Takie i podobne wydarzenia nie ustawały.
Proboszcz widział w osobie Thuridur diabła, doniósł na ni � a do lensmana, ale nie
147

otrzymał �zadnej odpowiedzi, co równie�z tłumaczył jako dzieło Szatana.
W ko�ncu Thuridur opu�sciła osad�e nad fiordem i przeprowadziła si�e na drug � a
stron�e gór. Po tym diabeł ukazywał si�e pod postaci � a gniadego konia, takiego samego,
na jakim Thuridur wyjechała z Kirkjubol. Sira Jon był pewny, �ze czarownica
zmieniła tylko przebranie.
Zim � a 1656 roku Thuridur ponownie przybyła do siry Jona w Eyri. Przysi�egała,
�ze jest niewinna, i prosiła o udzielenie sakramentów. Pastor odmówił, ale
Thuridur nie musiała ju�z długo pozostawa�c bez sakramentów, bowiem w maju
nast�epnego roku pi�eciu innych kapłanów orzekło, i�z ma ona prawo przyst�epowa�c
do komunii �swi�etej. Ci kapłani nigdy nie w � atpili, ze Thuridur jest dobr � a, pobo�zn � a
chrze�scijank � a.
Kiedy Thuridur wracała do swojej nowej siedziby, w podró�zy przez góry towarzyszył
jej stary przyjaciel proboszcza, Sn�bj�rn Palsson. Ludzie gadali potem,
�ze na ich drodze i przed nimi, i za nimi błyskało si�e i grzmiało, ukazywały si�e ró�zne
okropne zjawy. Wiadomo było przecie�z, �ze czarownikom i wied�zmom zawsze
towarzyszy diabeł. Pó�zniej diabeł ukazywał si�e pod postaci � a Sn�bj�rna Palssona,
a sira Jon podczas nabo�ze�nstwa widział nad jego głow � a ognist � a kul�e. Wiele
innych znaków te�z prowadziło do Sn�bj�rna, który w ko�ncu wyprowadził si�e ze
Skutilsfj�rdhur, nie był w stanie dłu�zej tego znosi�c.
Raz jeszcze proboszcz oskar�zył Thuridur u lensmana i wtedy obaj zadecydowali,
�ze trzeba jej spraw�e przedstawi�c na tingu. Sprawy jednak nie było, bo
Thuridur si�e spó�zniła. Win � a za to sira Jon oskar�zył �zon�e jednego z lensmanów,
która podobno sprzyjała czarownicy.
Na probostwie złe moce poczynały sobie tak jak nigdy dotychczas. Sira Jon
nieustannie oskar�zał Thuridur, lensman wci � a�z oddalał sprawy, co duchownego
strasznie gniewało. W jego domu było ju�z tak �zle, �ze musiał sypia�c w budynkach
gospodarskich lub na dworze, mimo to ci � agle go co�s niepokoiło, a to biegały po
nim myszy, a to dostawał okropnych mdło�sci. Thuridur wyszła za m � a�z za bardzo
godnego człowieka, co pastor uznał za jawny dowód jej czarodziejskich umiej�etno
�sci. Po wielu wahaniach dwunastu zaprzysi�e�zonych m�e�zów postanowiło w ko�ncu,
by Thuridur zło�zyła przysi�eg�e przed Alltingiem. Unikn�eła tego, lecz zło�zyła
przysi�eg�e przed s�edzi � a w Mosfelli, niedaleko miejsca, w którym teraz mieszkała.
Sira Jon był w�sciekły i odwołał si�e do Alltingu, ale pewien ciesz � acy si�e zaufaniem
m � a�z przybył tam, by za�swiadczy�c o jej niewinno�sci, i protesty pastora odrzucono.
Tym samym Thuridur została uwolniona od wszelkich oskar�ze�n.
Ale kiedy si�e te wszystkie sprawy toczyły, była ona ofiar � a wielkich prze�sladowa
�n. I teraz nadeszła jej kolej, by oskar�zy�c sir�e Jona o zniesławienie. Wiosn � a
tysi � ac sze�s�cset sze�s�cdziesi � atego roku przedstawiła swoj � a wersj�e wydarze�n, ale ja
ju�z nie wiem, jak si�e to wszystko zako�nczyło. Wiem tylko, �ze sira Jon osiedlił
si�e w Kirkjubol, w zagrodzie, która kiedy�s nale�zała do Thuridur i jej rodziny. On,
który nigdy nie mógł poj � a�c, �ze kto�s chce mie�c jakie�s rzeczy nale�z � ace do czarno-
148

ksi�e�znika lub czarownicy, on sam zagarn � ał wszystko, co po nich zostało!
Zaczynało �swita�c. Nero przeci � agn � ał si�e, wstał i domagał si�e, �zeby go wypu-
�sci�c.
My�sl�e, �ze na tym powinni�smy dzisiaj poprzesta�c powiedział Móri,
otwieraj � ac psu drzwi. Byłoby dobrze, gdyby�s si�e mogła przespa�c godzink�e
czy dwie.
Przespa�c? Po tym, co mi opowiedziałe�s? Wiesz, mnie si�e zdaje, �ze ten
pastor zachowywał si�e histerycznie.
Oczywi�scie, �ze tak! On był znany z tego, �ze wci � a�z jest niezadowolony, ponury
i drobiazgowy. Z czasem zacz � ał si�e domaga�c zwrotu rzeczy, które w dawnych
czasach nale�zały do ko�scioła. Inni duchowni uwa�zali to za małostkowe.
No wła�snie, a poza tym ja uwa�zam, �ze on był troch�e przewra�zliwiony.
Wyobra�zał sobie, �ze prze�sladuj � a go złe moce.
I ja tak my�sl�e. W ogóle wiele wydarze�n, o których wówczas mówiono
w okolicy, istniało wył � acznie w rozbudzonej wyobra�zni ludzi. I to jest na Islandii
bardzo powszechne zjawisko. Ludzie odurzaj � a si�e te�z jakimi�s ziołami, �zeby mie�c
wizje.
Co ty mówisz! No, a co si�e ostatecznie stało z tym starym nudziarzem?
� Zył jeszcze w roku tysi � ac sze�s�cset dziewi�e�cdziesi � atym drugim. Był bardzo
stary i ju�z nie wstawał z łó�zka, ale wci � a�z cieszył si�e niezłym zdrowiem.
A Thuridur?
Nigdy wi�ecej jej ju�z nie widziałem.
Ale jej czary to nie tylko czysta fantazja?
Nie, oczywi�scie, �ze nie! Moi przodkowie odznaczali si�e wielkimi uzdolnieniami
w dziedzinie sztuk magicznych. Thuridur równie�z. Ale tacy �zli, jak to
chciał udowodni�c sira Jon, nie byli, w ka�zdym razie ja nie mog�e w to uwierzy�c.
Ani ja. Ten pastor to szaleniec! No, a twoja matka?
Ona te�z znała si�e na rzeczy. Wiesz, wtedy, kiedy Thuridur nas odwiedziła,
wszystkie runy, ksi�egi i magiczne symbole, które odziedziczyła, podarowała
mojej matce a swojej bratanicy, córce Jona młodszego. Matka czytała potem to
wszystko i uczyła si�e. A gdy ja podrosłem na tyle, by wiedzie�c, o co chodzi, z kolei
ja odziedziczyłem wszystko. Mama chciała, bym poszedł do Szkoły Łaci�nskiej
w Holar, a tam wła�snie znajdowała si�e kiedy�s "R�dskinna". Była tam tak�ze jedna
z dwu ksi � ag, nosz � acych tytuł "Graskinna". Bardzo dobrze ukryta, tak �ze nikt
nie mógł si�e do niej dosta�c. Ale ja si�e dostałem, bo nauczyłem si�e ju�z otwiera�c
najtrudniejsze zamki. . .
U�smiechn � ał si�e na wspomnienie tamtych wydarze�n, ale był to u�smiech bolesny,
wła�sciwie raczej grymas, bo zamek okazał si�e tak straszny. . .
I Móri opowiedział słuchaj � acej go z otwartymi ustami Tiril o trzech ksi�egach
zła. O tym, �ze został usuni�ety ze Szkoły Łaci�nskiej w Holar nie tylko dlatego, �ze
149

odwa�zył si�e przeczyta�c i nauczy�c na pami�e�c wszystkiego, co zawierała "Graskinna",
lecz przede wszystkim za to, �ze miał zamiar wykopa�c złego biskupa Gottskalka
pochowanego razem ze swoj � a ksi�eg � a, czyli "R�dskinn � a".
Wiesz, Tiril u�smiechn � ał si�e Móri. Nikt mi nigdy nie powiedział, �ze
wszyscy biskupi w Holar spoczywaj � a krypcie pod podłog � a ko�scioła. Niektórzy
starali mi si�e wmówi�c, �ze jego grób znajduje si�e na cmentarzu. Pokazywano mi
nawet, w którym miejscu.
Tiril nieoczekiwanie nabrała pewno�sci, �ze tego wła�snie Móri nigdy jeszcze
nikomu nie powiedział. I �ze cieszy si�e, mog � ac opowiedzie�c o tym wła�snie jej.
Mogłaby go u�sciska�c z wdzi�eczno�sci i szcz�e�scia. Ale czy mo�zna obejmowa�c
kogo�s takiego jak Móri? Absolutnie nie.
A przy tym mówił jednak rzeczy naprawd�e straszne i dotychczas całkowicie
dla niej obce.
Jak to. . . o tym, jak jego matka wraz z innymi czarownikami została pojmana
przez ludzi lensmana i postawiona przed Alltingiem w Thingvellir. O makabrycznej
podró�zy koło Myrka, gdzie jakoby miał si�e pokazywa�c zmarły dawno diakon,
a tak�ze o w�edrówce przez bezlitosne Sprengisandur i w pobli�zu biskupiej siedziby
w Skalholt, gdzie, jak wiedział, została pochowana druga "Graskinna" i spoczywała
tam dotychczas obok znaj � acego si�e na czarach eremity.
O tym, jak zdołał uciec do Kaldidalur, miejsca schronienia wszystkich wyj�etych
spod prawa, podczas gdy matka i dwaj inni czarownicy zostali straceni. . .
Och, Móri szepn�eła Tiril ze łzami w głosie.Tak mi przykro.
Kiedy si�e o tym dowiedziałem ci � agn � ał co�s w mojej duszy umarło.
Stałem si�e zimny i niewra�zliwy, zdecydowany zrobi�c wszystko, by osi � agn � a�c
w �zyciu jeden cel: sta�c si�e najznakomitszym czarnoksi�e�znikiem na �swiecie! Do
tego jednak potrzebne mi s � a ksi�egi: "R�dskinna" i "Graskinna" druga.
Nast�epnie opowiedział jej jeszcze o tym, jak trafił do Szkoły Łaci�nskiej
w Skalholt, gdzie dowiedział si�e, �ze "Graskinna" została ju�z wywołana z ziemi
przez człowieka nazwiskiem Eirikur z Vogsos. Móri poznał cał � a tre�s�c ksi�egi znajduj
� acej si�e w szkole, a potem pobierał nauki u owego Eirikura.
Był to do�s�c wesoły okres jego �zycia, wi�ec te�z i nastrój w małym domku na
Laksevag bardzo si�e poprawił, kiedy o tym opowiadał. Tiril za�smiewała si�e serdecznie
z rywalizacji mi�edzy Eirikurem a kobiet � a imieniem Stokkseyri-Disa i z
przygody Móriego z małymi diabełkami.
A potem znowu musiałem ucieka�c powiedział Móri; oczy mu pociemniały
na wspomnienie tamtych wydarze�n.
Chciałbym zdoby�c "R�dskinn�e", bo wtedy moje wykształcenie byłoby, pełne.
Ale wyznaczono cen�e za moj � a głow�e i nie mogłem si�e pojawi�c ani w Holar,
ani w ogóle na Północy. Pozostało mi tylko opu�sci�c kraj.
No i pojawiłe�s si�e tutajstwierdziła Tiril.Z czego ja ciesz�e si�e bardzo.
Ale to si�e chyba nie stało tak całkiem niedawno, prawda? Moim zdaniem jeste�s
150

w Norwegii od kilku lat.
Tak, przenosiłem si�e z miejsca na miejsce. Gdybym potrafił zerwa�c z uprawianiem
magii, mógłbym si�e gdzie�s osiedli�c na stałe. Ale nie chc�e odrzuca�c całej
wiedzy, jak � a posiadłem, tylko z powodu głupoty i przes � adów ludzi. Tiril, ja nie
robi�e nic złego, chocia�z mógłbym, bo czarna magia, na której znam si�e bardzo
dobrze, posiada straszn � a sił�e.
Tiril uj�eła jego dło�n.
Ja wiem, �ze nie chcesz robi�c nic złego powiedziała serdecznie. Spotkanie
z tob � a to najlepsze, co mi si�e w �zyciu przydarzyło.
Spogl � adał na ni � a w zamy�sleniu, a ona miała wra�zenie, �ze w duchu zadaje
jej pytanie: "No, a co z Erlingiem?", ale jakby nie chciał ani nie mógł zada�c go
gło�sno. To było dziwne uczucie, co�s jakby milcz � aca wymiana my�sli. A przecie�z
Tiril nie miała �zadnych tego rodzaju uzdolnie�n.
Ale Tiril wyczuwała co�s bardzo istotnego. Bo w telepatii wa�zniejsze s � a zdolno
�sci nadawcy ni�z odbiorcy.
Dzi�ekuj�e ci, Tiril. Teraz jednak spróbuj zasn � a�c.
No, a ty?
Masz racj�e odparł z u�smiechem. Mnie si�e te�z przyda chwila snu.
Dobranoc!
Dobranoc, Móri, mój najlepszy przyjacielu. A mo�ze raczej powinni�smy
powiedzie�c: Dzie�n dobry?
Chyba tak.
Móri opu�scił alkierzyk.
Tiril układała si�e do snu z u�smiechem zadowolenia. Czuła si�e tutaj całkowicie
bezpieczna.
Erling wrócił koło południa i wtedy Móri jeszcze spał. Nie chcieli go budzi�c,
usiedli oboje z Tiril na s�ekatej ławce pod �scian � a domu. Erling �zartował z jej kropkowanej
cery.
Wietrzna ospa. Mam nadziej�e, �ze ty te�z si�e zaraziłe�s odwzajemniła zło-
�sliwo�s�c. Móri dał mi wieczorem lekarstwo przeciw gor � aczce i dzisiaj czuj�e
si�e ju�z całkiem nie�zle. W ka�zdym razie nie chce mi si�e le�ze�c w łó�zku. No? A co
słycha�c w mie�scie?
Sprawa Móriego nie wygl � ada najlepiejo�swiadczył Erling.Wójt i pastor
postawili na nogi wszystkich swoich ludzi, maj � a jak najszybciej znale�z�c człowieka,
który si�e w naszym mie�scie zajmuje czarami. Tu i ówdzie ludzie gadaj � a,
�ze robi to m�e�zczyzna. Czarnoksi�e�znik. Pogłoski dotarły a�z do Stavanger, gdzie
podobno niedawno wzburzył całe miasto, przywracaj � ac zdrowie �smiertelnie choremu
człowiekowi.
Powinni mu by�c za to wdzi�eczni!
Ale nie lekarze. Doktor, który uznał człowieka za nieuleczalnie chorego,
nie zniesie takiego zagro�zenia dla swojej reputacji. Nieuleczalnie chory pacjent
151

powinien umrze�c i nikt nie ma prawa zmienia�c wyroku.
Jeste�s zło�sliwy u�smiechn�eła si�e Tiril. Ale rozumiem, �ze Móri jest
w niebezpiecze�nstwie. Tylko �ze ja bardzo nie chc�e, �zeby wyjechał, nie chciałabym
go utraci�c.
Masz przecie�z mnie powiedział Erling �zartobliwie, lecz wra�zliwe ucho
wyłowiłoby napi�ecie w jego głosie.
Ale Tiril nie miała wra�zliwego ucha.
Wiem, �ze mam ciebie u�smiechn�eła si�e serdecznie. I bardzo ci za to
dzi�ekuj�e.
I wiesz, oczywi�scie, �ze pomog�e ci z pogrzebem twoich przybranych rodziców
rzekł znowu, a Tiril ogarn�eły okropne wyrzuty sumienia. W ogóle o tym
nie pomy�slała. Pó�zniej, kiedy ju�z si�e uspokoi, b�edziesz z pewno�sci � a mogła
wróci�c do domu. Wszystko tam przecie�z nale�zy do ciebie. I Nero b�edzie mógł
zamieszka�c z tob � a, dopóki zechcesz.
Jako�s nie zastanawiałam si�e nad sprawami praktycznymi przyznała
zgn�ebiona. Skuliła si�e, jakby jej było zimno. Akurat teraz nie mam najmniejszej
ochoty wraca�c do domu.
Rozumiem ci�e. Zreszt � a wcale nie musisz tego robi�c. W ka�zdym razie jeszcze
nie teraz. Wci � a�z za mało wiemy, kto na ciebie napadł i dlaczego.
Za mało, powiadasz? My przecie�z nie wiemy nic.
Z domu wyszedł Móri i powitali go chóralnym: "Dzie�n dobry, �spiochu!", a potem
Erling zacz � ał opowiada�c, czego dowiedział si�e w mie�scie.
Jakich�s dwóch obcych ludzi dostało si�e wczoraj do domu konsula, jeszcze
zanim umarła twoja przybrana matka. Podobno widziano ich wcze�sniej, i to
wychodz � acych. By�c mo�ze po �smierci konsula, ale trudno ustali�c godzin�e.
W jaki sposób tam weszli? zapytał Móri, witaj � ac si�e jednocze�snie
z uszcz�e�sliwionym Nerem. Psy witaj � a człowieka zawsze tak samo rado�snie, niezale
�znie od tego, czy go nie było rok, czy kilka minut.
O�swiadczyli, �ze s � a stolarzami i �ze konsul ich zamówił.
A jak wygl � adali?zapytała Tiril.
Erling odwrócił si�e do niej.
Jeden był w �srednim wieku i miał kozi � a bródk�e, a drugiego trudno opisa�c.
Młodszy, bez znaków szczególnych.
Tiril a�z podskoczyła.
To oni! zawołała. To oni napadli na mnie koło cmentarza. Jeden ma
na imi�e Georg, teraz sobie przypomniałam.
Bardzo dobrze, wiemy w ka�zdym razie, �ze wszystkie napady maj � a ze sob � a
jaki�s zwi � azek stwierdził Erling. No, ale te�z tego si�e wła�snie przez cały
czas domy�slali�smy. Tiril, musimy odwiedzi�c �zon�e kowala, �zeby uzupełni�c nasze
informacje o twoich prawdziwych rodzicach.
Nagle Tiril spostrzegła, jaki pochmurny jest dzisiejszy dzie�n.
152

Rodzice, powiadasz? Dotychczas mowa była tylko o matce.
Tak, no i to zreszt � a logiczne, bo przecie�z mówiono, �ze urodziła ci�e w tajemnicy.
Masz racj�e.
A tymczasem ojciec mo�ze odgrywa�c znacznie wa�zniejsz � a rol�e, ni�z przypuszczamy.
Tiril zamy�sliła si�e, zrobiło jej si�e teraz podwójnie przykro. Po cz�e�sci ze wzgl�edu
na prawdziwych rodziców, którzy nie mieli odwagi si�e ujawni�c, woleli ucieka�c
si�e do morderstwa, a po cz�e�sci dlatego, �ze poczuła si�e bardziej ni�z kiedykolwiek
nie chciana.
Z coraz wi�eksz � a niech�eci � a do samej siebie stwierdziła, jak mało uwagi po-
�swi�eca swoim przybranym rodzicom. Była oczywi�scie wstrz � a�sni�eta brutalno�sci � a
zadanej im �smierci, współczuła przybranej matce, ale �załoby nie potrafiła w sobie
wzbudzi�c.
Spostrzegła, �ze Erling i Móri j � a obserwuj � a. Czy to mo�zliwe; �ze wiedz � a, co czuje?
Cho�c rzeczywi�scie na jej bezbronnej, szczerej twarzy prze�zycia uwidaczniały
si�e jak w otwartej ksi�edze, samotno�s�c, bezradno�s�c, l�ek, i obu młodych m�e�zczyzn
ogarn�eło pragnienie, by j � a ochrania�c w tym bezlitosnym �swiecie. Miała przecie�z
dopiero szesna�scie lat, przyniosła ze sob � a na �swiat tyle pogody i tyle miło�sci bli�zniego,
a teraz to wszystko zostało jej bez miłosierdzia odebrane. Gwałt, podło�s�c
i okrucie�nstwo skierowano przeciwko tej istocie, która wierzyła, �ze ludzie s � a dobrzy.
Obaj widzieli to wszystko, poniewa�z sympatyczne i samodzielne dziecko,
jakim Tiril była do niedawna, wyrosło i przemieniło si�e w bardzo poci � agaj � ac � a
pann�e. Nie tak pi�ekn � a jak Carla, stwierdzał Erling, ale pełn � a wielkiego wdzi�eku
i dobroci, która wypływała z jej wn�etrza i odbijała si�e w rysach twarzy.
Zebrali potrzebne rzeczy i zamierzali jecha�c do Bergen.
Móri powiedziała Tiril, gdy Erling poszedł po swojego wierzchowca.
Czarnoksi�e�znik natychmiast do niej podszedł.
Móri. . . Ciebie nie tylko "R�dskinna" ci � agnie z powrotem na Islandi�e,
prawda? Ty po prostu t�esknisz do rodzinnych stron. Do swojego kraju. Poznałam
to po twoich oczach, kiedy mi opowiadałe�s o swoim �zyciu.
Tak u�smiechn � ał si�e ze smutkiem. Masz racj�e. Ja my�sl�e, �ze Islandczyk
b�edzie zawsze t�esknił do ojczystej wyspy. Do jej dumnej, chłodnej urody, do
martwych, pokrytych law � a wulkaniczn � a i kamieniami przestrzeni. Do zielonych
wzgórz, których monotoni�e burzy czasem �zół�c siarczanych oparów, a czasem kobierce
barwnych północnych kwiatków. Do kraju, w którym lód i ogie�n s � asiaduj � a
ze sob � a niemal na wyci � agni�ecie r�eki. Bo widzisz, Tiril, na Islandii wci � a�z dokonuje
si�e dzieło stworzenia. Powinna�s kiedy�s zobaczy�c moj � a ojczyzn�e.
Była zafascynowana blaskiem jego oczu, kiedy jej to wszystko mówił, widziała,
jak � a miło�sci � a darzy t�e wysp�e, która dla niej znajdowała si�e gdzie�s na kra�ncach
�swiata.
153

Nie chc�e, �zeby�s odje�zd�zał powiedziała cicho. A gdyby�s kiedy�s musiał,
to zabierz i mnie na Islandi�e.
Na my�sl o tym oczy mu rozbłysły, ale zaraz znowu przygasły.
To niemo�zliwe, kochaniewestchn � ał.Tam tak�ze mnie poszukuj � a. Dopóki
jednak si�e nie dowiedz � a, �ze wróciłem po latach sp�edzonych w Norwegii,
b�ed�e bezpieczny. Chc�e tylko zabra�c "R�dskinn�e".
Chyba nie jest to a�z takie proste roze�smiała si�e.
Na twarz Móriego powróciła smutna powaga.
Nie, to wcale nie b�edzie proste. Nagle znalazł si�e bardzo daleko od
małego domku w Laksevag.Ale, ja sobie z tym poradz�eszepn � ał.
Hej!zawołała Tiril.Ja tu jeszcze jestem! Dlaczego twoje my�sli bł � adz � a
gdzie�s po bezdro�zach?
Ockn � ał si�e i rozgl � adał wokół, jakby nie wiedział, gdzie si�e znajduje.
Wybacz mi!
Wygl � adałe�s bardzo dziwnie powiedziała z wyrzutem. Co�s mi si�e
zdaje, �ze nie polubi�e tej magicznej ksi�egi w czerwonej oprawie.
I wcale nie musisz tego robi�c odparł. Podczas gdy Tiril porz � adkowała
izb�e przed wyjazdem, obaj m�e�zczy�zni dosiedli koni.
Jaka to �sliczna i miła dziewczyna powiedział Erling. Potrzebuje kogo
�s, kto by j � a wspierał. Wiele my�slałem o. . .
O czym?zapytał Móri bardzo ostro�znie, z rezerw � a, ale Erling nie zwrócił
na to uwagi. Przepełniała go wola działania.
Straciłem narzeczon � a, ale zastanawiam si�e, czy los nie postawił na mojej
drodze innej, co najmniej równie pi�eknej i dobrej.
Co chcesz, panie, przez to powiedzie�c? zapytał Móri głucho.
Zastanawiałem si�e. . . I nie widz�e przeszkód. . . Dlaczego nie miałbym si�e
o�zeni�c z Tiril? To wielka osobowo�s�c, sam przecie�z zauwa�zyłe�s. O, ju�z idzie, w takim
razie mo�zemy rusza�c.
Móri posłał mu ponure spojrzenie, lecz Erling nie zareagował. U�smiechał si�e
do dziewczyny biegn � acej ku nim ze swoim psem.
W Bergen dwaj m�e�zczy�zni prowadzili bardzo nieprzyjemn � a rozmow�e, słowa
padały niecierpliwe, pełne irytacji.
Gdzie ona jest? Gdzie si�e ukrywa? powtarzał starszy z do�s�c rzadk � a
bródk � a. Kiedy ju�z si�e wydaje, �ze j � a mamy, ona znowu znika bez �sladu.
Magiamówił młodszy. Czary.
Kompan posiał mu podejrzliwe spojrzenie.
Jak tak dalej pójdzie, sam w to uwierz�e. W ko�ncu ludzie nie gadaj � a bez
przyczyny, a ostatnio płotek coraz wi�ecej. Mówi � a, �ze kto�s rzucił urok na konsula.
Musimy j � a znale�z�c, Georg. � Zeby nie wiem co.
Ale tych dwoje udało nam si�e przecie�z usun � a�c z drogi.
To nie ma znaczenia. Rozkaz był, �zeby j � a załatwi�c, ona jest najwa�zniejsza.
154

Wkrótce j � a złapiemy powiedział młodszy, chc � ac pocieszy�c kompana.
Ale w skryto�sci ducha widział sprawy w innym �swietle. Zadr�zał na my�sl, �ze s � a
otoczeni przez jakie�s siły nieczyste, magi�e, złe moce, czary. Takich spraw bał si�e
�smiertelnie.

Rozdział 21
Kiedy wchodzili do tajemniczej, pełnej grzmotów i rozpalonego �zaru ku�zni,
wybiegł im naprzeciw wzburzony kowal. Oczy płon�eły mu z podniecenia i niepokoju.
Ach, pa�nstwo s � a poszukiwani przez policj�e. Wszyscy troje dudni � acy
głos dobywał si�e z pot�e�znej piersi. Mi�e�snie napinały si�e pod spocon � a skór � a przy
ka�zdym ruchu.
Troje przybyszów przystan�eło w wej�sciu.
Naprawd�e nas szukaj � a?zapytał Erling. Mnie te�z?
Te�z, panie M�ller. Poniewa�z wczoraj znikn � ał pan z domu konsula razem
z panienk � a Tiril. Wójt przychodził tu ju�z osobi�scie pyta�c, czy pa�nstwa nie widziałem.
A pó�zniej przylazły znowu�z jakie�s dwa podejrzane typy i dopytywały si�e
o panienk�e.
Jeden starszy, z kozi � a bródk � a? A drugi młodszy?
Otó�z to, tak jak pan mówi! I potem jeszcze raz przyszedł wójt z samym
biskupem, �zeby si�e zapyta�c o was, mój paniezwrócił si�e kowal do Móriego.
Wiedzieli, jak mam na imi�e?przestraszył si�e Móri.
Nie, ale z opisu to był pan.
Tiril chciała usłysze�c ten opis. . .
Móri jednak nie dopuszczał jej do głosu.
Czy oni ł � aczyli mnie z osob � a panienki Tiril?
Nie, nie, to dla nich dwie oddzielne sprawy.
Bardzo dobrzeodetchn � ał Móri z ulg � a.
Ale wy, panie, musicie natychmiast opu�sci�c nasze miasto upierał si�e
kowal.Wydano rozkaz, �zeby was zabi�c. Ka�zdy posterunkowy, który was zobaczy,
ma prawo strzela�c bez uprzedzenia. Za. . . kowal �sciszył glos.Za czary,
Wasza Wysoko�s�c.
O Bo�ze, co on wła�sciwie sobie wyobra�za? My�sli, �ze Móri to Szatan we własnej
osobie czy jak? zastanawiała si�e Tiril rozbawiona, ale przestraszona.
Gdyby wolno mi było wam radzi�c, mój panie, to pewien statek wychodzi
wieczorem w morze.
156

Dok � ad płynie?
B�edzie zawijał do wielu portów, mo�zna wybiera�c.
Wła�snie takiego statku powinienem unika�c, zostanie z pewno�sci � a gruntownie
przeszukany.
Có�z, no to mo�ze rybacki kuter, który wypływa na nocny połów?
Czy one pływaj � a daleko?
Ró�znie. Niektóre do Szetlandów, do Wysp Owczych, na Islandi�e albo na
Grenlandi�e. Inne łowi � a na południu, a jeszcze inne na wodach tu�z przy brzegu.
A te wi�eksze kutry? Czy zawijaj � a do portów w obcych krajach?
Zdarza si�e, �ze tak.
No to wspaniale! ucieszył si�e Móri.
Ale�z, Móri, nie mo�zesz przecie�z. . . zacz�eła Tiril, on jednak uj � ał ukradkiem
jej r�ek�e i mocno u�scisn � ał. Ostrze�zenie, by nie powiedziała za wiele.
Porozmawiali z kowalow � a i dostali bardzo niedokładny adres w Christianii do
kuzynki znajomego m�e�za handlarki i tak dalej. "Mieszkaj � a podobno w nie malowanym
domu, trzeba pój�s�c jedn � a z w � askich uliczek przy jednym z nabrze�zy
portowych. . . " Postanowili, �ze jednak sami pójd � a do tej handlarki ryb. To znaczy
mieli to załatwi�c Erling z Mórim, Tiril natomiast musiała si�e ukry�c w biurze
Erlinga.
Móri nie mo�ze przecie�z tak sobie chodzi�c po ulicachprotestowała Tiril.
Przecie�z mog � a go zastrzeli�c!
B�edziemy ostro�znizapewnił Erling.Ale musi pokaza�c drog�e, a poza
tym trzeba si�e zaj � a�c jego koniem i. . . Nie, Tiril, nie przeszkadzaj mi, utrudniasz
sprawy, które i tak nie s � a łatwe! Uzgodnili�smy z Mórim, �ze dzisiaj ja przenocuj�e
u ciebie. Jutro rano powa�znie zajmiemy si�e twoimi problemami, porozmawiam
z wójtem na temat tych zbirów, którzy na ciebie napadli.
Tiril bardzo niech�etnie poddawała si�e jego poleceniom. Tyle chciała powiedzie
�c, serce krajało jej si�e z bólu, czuła si�e bezradna, wiedziała jednak, �ze powinna
milcze�c. Od dzieci�nstwa uczono j � a przecie�z, �ze "kobieta w towarzystwie milczy".
Brutalna zasada, wymy�slona przez m�e�zczyzn, ale co mogła na to poradzi�c?
Gotowo�s�c posłusze�nstwa i pokory nie trwała jednak zbyt długo. Kiedy wyszli
z ku�zni, dosłownie eksplodowała, wykrzykiwała oskar�zenia i protesty. Erling
poszedł pierwszy, została sama z Mórim.
Nie wolno ci wyje�zd�za�c z kraju, Móri zako�nczyła.
Ale ja sam tego chc�euci � ał.Mówiłem ci przecie�z: moje wykształcenie
jest niepełne.
Tak, wiem, i nie b�edzie pełne, dopóki nie znajdziesz tej przekl�etej ksi � a�zki
oprawionej w czerwon � a skór�e, wiem. Nie rozumiem tylko, do czego ci ona
potrzebna.
Do bardzo wielu rzeczy o�swiadczył.
Ale ja sobie nie dam bez ciebie rady �zaliła si�e.
157

Móri jakby nie wiedział, co powiedzie�c. W jego mrocznych oczach pojawił
si�e dziwny cie�n.
Masz przecie�z Erlinga.
Erlinga? Erling nale�zy do Carli!
Carla nie �zyje, Tiril. Nie mo�zesz wymaga�c, by on do ko�nca �zycia był sam.
Na moment przycichła, a potem wyszeptała ledwie dosłyszalnie:
Biedna Carla.
Co masz na my�sli?
No, je�sli Erling znajdzie sobie inn � a narzeczon � a. . .
Móri spojrzał na ni � a spod oka, jakby si�e zastanawiał, do jakiego stopnia osoba
w jej wieku mo�ze by�c naiwna.
Ju�z bez protestów Tiril pozwoliła si�e zamkn � a�c w małym pokoiku przylegaj
� acym do biura Erlinga, potem obaj m�e�zczy�zni wyszli, a jej pozostawało czeka�c
i przygl � ada�c si�e półkom, na których przechowywano stare dokumenty przewozowe.
Udr�eczona prze�zyciami i zm�eczona chorob � a wkrótce zasn�eła.
Erling i Móri nie zastali handlarki ryb, poszła do miasta, nikt, nie wiedział
dok � ad.
Dzie�n miał si�e ku ko�ncowi. Obaj młodzi ludzie stali na nabrze�zu, ukryci za
naro�znikiem portowego magazynu. Daleko po drugiej stronie zatoki majaczył
w mroku przyl � adek Nord, za nim, w gł�ebi l � adu, znajdowało si�e Laksevag.
Twój kuter odpływa ju�z lada moment powiedział Erling.
Tak. Uzgodniłem wszystko z szyprem. Zabierze mnie na Wyspy Owcze,
a stamt � ad nietrudno dosta�c si�e na Islandi�e. Zaopiekujesz si�e moim koniem?
(Erling pozwolił mu nareszcie mówi�c do siebie "ty").
Oczywi�scie! Dostanie w stajni najlepsze miejsce.
Wiem. Dzi�ekuj�e! I. . .
Tiril te�z si�e, rzecz jasna, zaopiekuj�e. Nie zmieniłem zdania i naprawd�e chc�e
si�e z ni � a o�zeni�c.
Móri nie zaraz odpowiedział, jakby szukał wła�sciwych słów.
Zasłu�zyła sobie na twoje wsparcie w ka�zdej sytuacji rzekł w ko�ncu.
To znaczy, oboje zasługujecie na siebie nawzajem.
Dzi�eki ci. Ciebie ona te�z bardzo lubi, Móri.
Islandczyk wci � a�z miał problemy z doborem słów.
Strze�z jej, Erlingu! Tutaj. . . Daj jej ten znak. . . to zapewni jej bezpiecze�nstwo!
Ten znak ma wielk � a moc, ochroni j � a przed wszelkim złem.
Wolno, jakby z wahaniem czy mo�ze wbrew swojej woli, podał przyjacielowi
niedu�zy przedmiot.
Co to jest? zapytał Erling. Rysunek na drewnie?
158

To runa �zycia i tak te�z si�e nazywa: Znak � Zycia. A drewno to szlachetna
sosna, bardzo trudne do zdobycia na Islandii, gdzie w ogóle drzewa prawie nie
rosn � a.
Ja nie mógłbym takiego dosta�c? poprosił Erling.
Znakomicie poradzisz sobie i bez niego. A zdobycie Znaku � Zycia kosztowało
mnie wiele wysiłku i cierpie�n. Linie znaku zostały wypełnione krwi � a z najwi
�ekszych naczy�n krwiono�snych mojego ciała, a wycinanie znaku musi si�e odbywa
�c w specjalnych warunkach. Znak został wykonany dla mnie, lecz teraz chciałbym,
�zeby go miało to biedne dziecko.
A czy ja nie mógłbym dosta�c znaku, który przyci � aga do siebie bogactwo?
Nie masz ju�z do�s�c pieni�edzy?
Kupiec nieustannie podejmuje wielkie ryzyko. �Z� adza posiadania mo�ze
człowiekowi da�c wszystko, ale mo�ze mu te�z wszystko odebra�c. Potrzebuj�e pewno
�sci, �ze powodzenie mnie me opu�sci.
Nie, Erlingu, jeste�s moim przyjacielem, wi�ec powiem ci, �ze znak, jakiego
�z � adasz, nale�zy do najstraszniejszych. Nie, nigdy nie próbowałem go dla siebie
zdoby�c i nie chc�e nawet o nim my�sle�c.
Opowiedz, jak si�e go tworzy. Znios�e najbardziej drastyczne szczegóły.
Mo�ze ty. Mnie jednak bardzo to niepokoi, wszystko si�e we mnie burzy. . .
Móri milczał przez chwil�e, lecz Erling pop�edzał go niecierpliwie:
No, nad czym si�e zastanawiasz?
Nie lubi�e o tym mówi�c westchn � ał Móri. Ale chciałbym, �zeby�s zrozumiał,
jak trudna do zdobycia jest tego rodzaju magiczna runa, ile to kosztuje.
. . Najpierw trzeba narysowa�c specjalny znak, który wkłada si�e do woreczka
na pieni � adze. Potem musisz sobie znale�z�c człowieka, który pozwoli ci, by�s, kiedy
umrze, posłu�zył si�e jego skór � a. Musiałby�s wi�ec zaraz po jego �smierci pój�s�c noc � a
na cmentarz i wykopa�c zwłoki, a nast�epnie �sci � agn � a�c z nich skór�e od pasa w dół.
Trzeba bardzo uwa�za�c, by w tych magicznych, czy jak to inaczej nazywaj � a: trupich,
spodniach nie porobi�c dziur. I musisz wło�zy�c gotowe "spodnie", czyli skór�e
159

zmarłego, która przylgnie mocno do twojego ciała. Przyrosn � a w ko�ncu do ciebie
i pozostan � a tak dopóty, dopóki nie znajdzie si�e kto�s inny, kto b�edzie chciał je od
ciebie przej � a�c. � Zeby jednak zacz�eły działa�c zgodnie z przeznaczeniem, musisz
ukra�s�c monet�e najbiedniejszej wdowie, i to w ko�sciele, podczas najwa�zniejszego
w roku nabo�ze�nstwa, zanim zostanie odczytana ewangelia. Najlepiej, �zeby si�e to
stało nast�epnego dnia po zdobyciu spodni. Wkładasz wtedy monet�e do kieszeni
spodni razem ze znakiem, który wykonałe�s na pocz � atku. Od tej chwili spodnie
b�ed � a przyci � aga�c do siebie pieni � adze, a twoja sakiewka nigdy nie b�edzie pusta.
Musisz tylko zadba�c, by wyda�c ukradzion � a monet�e. Spodnie s � a jednak obci � a�zone
przekle�nstwem, które sprawia, �ze bardzo trudno je zdj � a�c. I to, czy zdołasz si�e ich
pozby�c przed �smierci � a, zale�ze�c b�edzie od twojej siły psychicznej. Je�sli umrzesz
maj � ac spodnie na sobie, twoje ciało zostanie roztoczone przez wszy. By si�e pozby�c
spodni, musisz si�e umówi�c z innym człowiekiem, który zgodziłby si�e je przej � a�c.
Mo�zna to zrobi�c nast�epuj � aco: musisz odci � a�c praw � a nogawk�e i postara�c si�e, by ten
drugi człowiek j � a na siebie wło�zył, dopiero wtedy ty �sci � agniesz lew � a. Bo kiedy
tamten wło�zy praw � a nogawk�e, to nie b�edzie ju�z odwrotu. Nawet je�sli wtedy po�załuje
tego, co uczynił, to lewa nogawka równie�z si�e znajdzie na nim, cho�c on sam
nie b�edzie wiedział, jak do tego doszło. Spodnie zachowuj � a moc niezale�znie od
tego, kto je nosi, i nigdy si�e nie niszcz � a.
Twarz Erlinga stawała si�e coraz bardziej zielona. Móri jednak ci � agn � ał swoj � a
opowie�s�c:
Trupie spodnie traktowane s � a jako rekwizyt białej magii. Sam wi�ec rozumiesz,
czym jest czarna magia. Uwierz mi na słowo: ja si�e czarn � a magi � a nie
zajmuj�e!
Wiesz jednak o wielu takich sprawach, które nie mog � a by�c wynoszone na
�swiatło dnia.
Nie mog�e zaprzeczy�c, wiem. To cz�e�s�c mojego wykształcenia. Ale wszystko
zale�zy od człowieka, ile z tego, co wie, chce wykorzystywa�c.
Erling zawołał podniecony:
A ty, który tyle potrafisz. . . Dlaczego nie sprawisz, by�s był niewidzialny?
Mógłby�s si�e z łatwo�sci � a ukry�c przed lud�zmi wójta i biskupa.
Nie odparł Móri. Nie chc�e, bo to by musiało poci � agn � a�c za sob � a
�smier�c i cierpienie kilku zwierz � at.
Erling u�smiechn � ał si�e krzywo.
Nero to czarny pies. Czy nigdy nie przyszło ci do głowy, �zeby go wykorzysta
�c do jakiego�s rytuału?
Nigdy! uci � ał Móri. Dla mnie on jest �swi�ety.
Erling rozumiał, co tamten ma na my�sli.
Jeste�s bardzo samotnystwierdził.
I chc�e by�codparł Móri.
Młody potomek hanzeatyckiego rodu pospiesznie zmienił temat:
160

Długo si�e zastanawiałem nad tajemniczym pochodzeniem Tiril. I nad słowami
tamtego lichwiarza: "Prosz�e nie zapomina�c o warunkach!" A tak�ze o tym,
co powiedział po �smierci Carli: "Gdyby tamta druga zmarła, to mo�zna by podejrzewa
�c, �ze. . . "
Tak przyznał Móri. Ja tak�ze si�e nad tym zastanawiałem. Mo�ze Tiril
posiada jakie�s �srodki, których nie mo�zna uruchomi�c, póki ona �zyje?
Wła�snie to samo przyszło mi do głowy! My�slisz, �ze s � a to pieni � adze niedost
�epne przed upływem okre�slonego czasu? Jaki�s spadek, który zostanie wypłacony,
gdy dziewczyna sko�nczy tyle a tyle lat?
Tak mo�zna przypuszcza�c. No, ale znowu ta historia, �ze konsul Dahl zjawił
si�e w jej pokoju w nocy z czym�s, co przypominało jedwabny szal. . . Jakby chciał
j � a udusi�c! Gdyby to poł � aczy�c ze słowami lichwiarza. . .
Zdaje si�e, �ze obaj my�slimy to samo rzekł Erling sucho. Mogło by�c
tak, �ze rodzona matka Tiril dokonała na rzecz córki zapisu na okre�slon � a sum�e, ale
uczyniła klauzul�e, i�z w razie �smierci dziewczynki suma przechodzi na jej przybranych
rodziców. Jako podzi�ekowanie.
W ka�zdym razie brzmi to prawdopodobnie. Ale skoro tak, to Dahl musiał
zmieni�c pierwotne plany. Widocznie znalazł jakie�s inne doj�scie do pieni�edzy.
Szanta�z, tak jest. Ale przez to stracił �zycie. I on, i jego �zona.
No i w tym miejscu zaczyna si�e problem. Kto i dlaczego chce zamordowa�c
Tiril?
Otó�z to! Erling zgadzał si�e z Mórim. Tylko mi nie mów, �ze matka
Tiril miała do�s�c płacenia i po szesnastu latach chciała z tym sko�nczy�c, bo nie
uwierz�e.
Ja tak�ze nie. W t�e spraw�e musi by�c zamieszany kto�s jeszcze. Móri zamy
�slił si�e, a potem powiedział półgłosem:
Jest kto�s, kogo mógłby�s zapyta�c.
Wiem. Lichwiarz. Najwyra�zniej był bardzo dobrze wprowadzony we
wszystkie układy. Wci � a�z si�e nad tym zastanawiam, mam nadziej�e, �ze z moimi
stosunkami w mie�scie odnajd�e go bez trudu. Po prostu nie miałem czasu do niego
pój�s�c.
Ale jutro. . . ?
Jutro to b�edzie pierwsza sprawa, jak � a si�e zajm�e. Mo�ze w ko�ncu natrafimy
na �slad matki Tiril. Wierz mi, odnajd�e te�z obu drani, tego całego Georga, czy jak
mu tam, i jego kole�zk�e, a tak�ze tego, czy tych, którzy za nimi stoj � a.
Znakomicie! Bardzo bym chciał ci pomóc, ale có�z. Musz�e ucieka�c.
Erling u�smiechn � ał si�e szeroko i serdecznie:
� Zycz�e ci, by�s zdobył t�e wymarzon � a czerwon � a ksi�eg�e, a potem wracaj do nas
jako w pełni wykształcony czarnoksi�e�znik, bo b�ed�e potrzebował twojej pomocy!
I ju�z teraz chciałbym ci�e jak najserdeczniej zaprosi�c na �slub mój z Tiril, cho�c
161

jeszcze nie wiem, kiedy to b�edzie. Mam nadziej�e, �ze wkrótce. Tiril ma pieni � adze,
wi�ec moja rodzina z pewno�sci � a j � a zaakceptuje.
Móri nie odpowiedział nic, jego oczy jarzyły si�e w mroku. Z bocznej uliczki
doszły do nich jakie�s rozkazy, a potem kroki maszeruj � acego do miasta oddziału.
Móri zwrócił si�e do Erlinga:
Do widzenia! Opiekuj si�e ni � a jak najlepiej! I dzi�eki za �zyczliwo�s�c!
Do widzenia, mój niezwykły przyjacielu! Niech ci�e szcz�e�scie nie opuszcza!
Móri u�smiechn � ał si�e, pochylił głow�e w ledwie dostrzegalnym ukłonie i poszedł
nabrze�zem w stron�e czekaj � acego statku. Erling patrzył, dopóki sylwetka
Islandczyka nie rozpłyn�eła si�e w ciemno�sciach.

Rozdział 22
Dopiero pó�znym wieczorem młody M�ller wrócił do biura, �zeby zabra�c Tiril.
Pojechali do Laksevag, ona za nim na ko�nskim grzbiecie, co uwa�zała za bardzo
przyjemne i niezwykłe. Nero biegł obok konia.
Rozumiem, �ze dzisiaj twoja kolej na pełnienie roli nia�nki �smiała si�e
Tiril. Ale to, niestety, nie jest specjalnie zabawne zaj�ecie.
Erling zauwa�zył ze wzruszeniem, �ze cho�c dziewczyna �zartuje, to jest �smiertelnie
zm�eczona, a przy tym smutna i niepewna. Ostatnie dni nie były dla niej łatwe,
ale teraz Erling obiecywał sobie, �ze zrobi wszystko, by j � a chroni�c.
I naprawd�e szczerze tego pragn � ał.
Nie miał odwagi powiedzie�c, �ze Móri odjechał. Jutro rano jej to wyja�sni, tej
nocy powinna si�e wyspa�c.
On sam nie był przyzwyczajony do sypiania na kamiennej podłodze w kuchni,
gdzie słyszało si�e wszystkie szmery i szelesty z całego domu, ani do tego, by psi
pysk pochylał si�e nad jego twarz � a, obw � achiwał i lizał wiele razy w ci � agu nocy. Od
czasu do czasu Nero układał si�e obok Erlinga i przyjemnie grzał go w plecy.
Wci � agu tej niespokojnej nocy młody człowiek zdołał przemy�sle�c wiele spraw.
Ku swemu wielkiemu zdziwieniu odkrył, �ze wspomnienie Carli zbladło w ostatnich
dniach, rozwiało si�e jak mgła na wietrze. Carla była pogr � a�zon � a w marzeniach
ksi�e�zniczk � a, istot � a, któr � a kto�s powinien przenie�s�c przez �zycie na r�ekach.
Taka niewiarygodnie �sliczna i zwiewna, zawsze taka delikatna, wymykaj � aca si�e
z r � ak, zawsze ze spłoszonym u�smiechem na wargach.
Z wyrazem niepoj�etego bólu i wstydu w oczach.
I te nieustanne łzy, których nie rozumiał.
Teraz wiedział, dlaczego; wiedział, sk � ad to wszystko.
Carla, Carla, pi�ekny motylek, któremu opalono skrzydła! Mój male�nki, nieszcz
�e�sliwy kwiat, który zmia�zd�zono, p � aczek ró�zy, któremu nie pozwolono si�e
rozwin � a�c!
My�sl o Carli sprawiała mu ból, ale jak�ze daleka zdawała si�e teraz jej posta�c.
Wspomnienia si�e zacierały, zanikały. . .
Tiril reprezentowała zupełnie odmienny typ. Pełna �zycia, stanowcza, konkret-
163

na. Z tak � a sam � a naturalno�sci � a odnosiła si�e do ludzi z towarzystwa, jak i do biedaków
z ulicy. Była taka młodziutka, ale tajemnicza i ekscytuj � aca. Jeszcze nie dojrzała,
ale ju�z obiecywała tak wiele. Co�s ci � agn�eło go do tej dziewczyny, cho�c nie
umiał okre�sli�c swych uczu�c. Młodzi ludzie z jego sfery, wychowywani w szacunku
dla niewinno�sci i skromno�sci, powinni wybiera�c istoty takie jak Carla (cho�c on
sam niewinny nie był, o czym my�slał niech�etnie).Wjego �swiecie nie było miejsca
na osoby takie jak Tiril. Bo kim jest Tiril? Czym jest ta dziewczyna?
Wiedział tylko, �ze fascynuje go ona coraz bardziej. � Ze pragnie by�c przy niej,
chroni�c j � a, nauczy�c si�e j � a rozumie�c i oswoi�c t�e bujn � a natur�e.
Nie, to ostatnie to nieprawda. Nie chciał pozbawia�c jej naturalno�sci ani rado�sci
�zycia, ani nawet tej prymitywnej zmysłowo�sci.
Chocia�z o swojej zmysłowo�sci Tiril akurat nie wiedziała nic. Jeszcze nie.
Co�s w gł�ebi duszy Erlinga dzi�ekowało Stwórcy za to, �ze Móri opu�scił ich kraj
na zawsze. Była to niegodna my�sl, której za nic by nie ujawnił, ale dawała o sobie
zna�c wyra�znie.
Tiril. . . dziewczyna, o któr � a warto zabiega�c. Ale trzeba działa�c powoli. Rozkoszowa
�c si�e tym. A potem da�c jej wszystko, czego tylko mogłaby na tym �swiecie
zapragn � a�c.
Tiril uznała, �ze to bardzo niezwykłe uczucie obudzi�c si�e rano z my�sl � a, i�z na
kuchennej podłodze jej małego domku �spi młody człowiek z najlepszej rodziny
w mie�scie. Erling był jednak eleganckim i dobrze wychowanym kawalerem, traktował
t�e niezwykł � a sytuacj�e z wielk � a naturalno�sci � a i z apetytem zajadał skromne
�sniadanie. Tiril wiedziała, �ze Erling musi jecha�c do miasta, gdzie czekaj � a na niego
codzienne obowi � azki, ale dostrzegała, �ze dr�eczy go co innego.
Kiedy nareszcie powiedział, co si�e stało, poczuła, �ze cała rado�s�c �zycia j � a
opuszcza. J�ekn�eła z rozpacz � a i chciała wybiec na dwór, ale Erling j � a zatrzymał.
Kuter odpłyn � ał, Tiril. Nic ju�z nie mo�zesz zrobi�c.
Ale ja mu nawet nie powiedziałam "do widzenia"! Jak on mógł!
Chciał odej�s�c wła�snie tak, bez bolesnych po�zegna�n.
� Zeby unikn � a�c moich protestów! Bo�ze, jakie to małostkowe! Jakie tchórzliwe!
Martwił si�e o ciebie, nie chciał, by�s cierpiała, nic wi�ecej!
Ech, wy m�e�zczy�zni! Nigdy niczego nie rozumiecie!
A mo�ze on sam nie był w stanie si�e z tob � a po�zegna�c?
Ta my�sl troch�e j � a uspokoiła.
Ale on, oczywi�scie, wróci?
Erling M�ller wymierzył �smiertelny cios.
Nie, on ju�z nigdy do Norwegii nie wróci. Tiril. . . Och, Tiril, co ty. . .
Obj � ał j � a mocno za ramiona i spojrzał jej w oczy. Nie wiedziałem, �ze jeste�s tak
164

bardzo przywi � azana do Móriego. Kochasz go?
Kocham? Nie gadaj głupstw! Ja go potrzebuj�e!
Erling patrzył ze smutkiem.
Masz przecie�z mnie.
O, Erling, ty jeste�s najwspanialszym m�e�zczyzn � a, jakiego mogła dosta�c Carla,
ale Móri umie tak wiele! On umie wszystko!
Nic podobnego, w ka�zdym razie nie potrafił si�e ukry�c przed władzami.
Tiril, moja najdro�zsza mała przyjaciółko, tak strasznie bym chciał si�e tob � a opiekowa
�c! Przez całe �zycie. Czy wyszłaby�s za mnie?
Spojrzała na niego zapłakanymi oczyma, a potem wykrzykn�eła:
Czy�s ty rozum postradał? Ty przecie�z nale�zysz do Carli! A poza tym ja
mam szesna�scie lat, nie, tobie co�s si�e głowie pomieszało!
Erling wygl � adał na zm�eczonego.
Ja wiem, �ze na to potrzeba czasu, �ze ty potrzebujesz czasu. Ale została�s
sama na �swiecie. I kto�s nastaje na twoje �zycie. W ka�zdym razie powinna�s si�e
przeprowadzi�c do moich rodziców.
Tiril poło�zyła dło�n na kudłatym karku Nera.
Ju�z o tym rozmawiali�smy. Nie zostawi�e Nera, przecie�z wiesz. Ale dzi�ekuj�e
ci za �zyczliwo�s�c i dobre ch�eci.
Erling westchn � ał:
Rzeczywi�scie, jak na siostry, to były�scie bardzo ró�zne. Carla taka płochliwa,
a ty stanowcza, niezale�zna.
Ta płochliwo�s�c j � a zgubiła.
Masz racj�e. Porozmawiam z mam � a na temat psa. To znaczy z rodzin � a porozmawiam.
Pies nazywa si�e Nero, chciała zaprotestowa�c Tiril, ale nie powiedziała nic.
W jej umy�sle pojawiło si�e pewne podejrzenie: zdaje si�e, �ze Erling bardzo si�e słucha
mamusi, �ze ona nim kieruje. . . Nie znała tej rodziny zbyt dobrze, ale my�sl, �ze
pani M�ller zachowuje si�e jak zarz � adca wobec m�e�za i dzieci, nie wydała jej si�e
przesadna.
Musz�e wraca�c do biura rzekł Erling zatroskany. Maj � a dzi�s do mnie
przyj�s�c klienci. Niestety, nie b�ed�e mógł zabra�c ci�e ze sob � a. Przyjad�e po ciebie
po południu, do tego czasu musisz zosta�c sama, dopóki tajemnice wokół twojej
rodziny nie zostan � a wyja�snione.
Tiril milczała. Wci � a�z była jak ogłuszona wiadomo�sci � a, �ze Móri wyjechał. Nigdy
go ju�z nie zobaczy. . .
Nagle u�swiadomiła sobie, �ze Erling mówi do niej:
Nie wychod�z z domu, a drzwi zamknij na skobel. Tutaj jeste�s bezpieczna.
Wiesz, ja naprawd�e wierz�e w moc tego znaku, który Móri wyrył nad twoimi
drzwiami.
Ja te�z jestem przekonana, �ze znak mnie ochroni.
165

A poza tym Erling wyj � ał mały przedmiot z kieszeni. Móri prosił,
�zebym dał ci to. To jego własny znak, ale uznał, �ze teraz b�edzie tobie bardziej
potrzebny. Powinna�s zawsze mie�c go przy sobie.
Tiril wstrzymała oddech, gdy brała z jego r � ak kawałek drewna z dziwnym
rysunkiem. Znak nale�zał do Móriego. I on dał go jej!
Nigdy, nigdy si�e z nim nie rozstan�e powiedziała dr�z � acym i tak pełnym
szacunku głosem, �ze Erling musiał si�e u�smiechn � a�c.
Kiedy młody M�ller odjechał, Tiril wci � a�z siedziała w izbie, przyciskaj � ac do
piersi magiczny znak Móriego. Trwała tak długo, jakby w małym kawałku drewna
szukała pocieszenia i siły. Nero obw � achiwał przedmiot i piszczał �zało�snie. Najwidoczniej
on równie�z t�esknił do swojego islandzkiego przyjaciela.
Tiril dotrzymywała obietnicy i przez cały czas siedziała w domu. Rozgoryczony
Nero musiał zrezygnowa�c z wycieczki do lasu. Pozostawał wprawdzie ogródek
koło domu, ale to przecie�z nie to samo, mimo �ze Tiril pozwoliła mu biega�c w�sród
krzaków porzeczek. Wracał co chwila do izby i patrzył na ni � a wielkimi oczyma,
jakby chciał zapyta�c: "No, kiedy wreszcie pójdziemy?"
Jego pani �swi�ecie ufała znakowi, który Móri wyrył nad drzwiami. Póki siedzi
w domu, jest bezpieczna. A poza tym ma przecie�z Nera.
Nie działo si�e nic szczególnego, a mimo to łapała si�e raz po raz na tym, �ze
wci � a�z wygl � ada niespokojnie przez okno. Zdawała sobie spraw�e, �ze dla dwóch
opryszków to jedynie kwestia czasu, znajd � a j � a pr�edzej czy pó�zniej. Chyba �zeco
przecie�z nie jest niemo�zliwe Erling zd � a�zy zameldowa�c o wszystkim wójtowi,
a ten ich unieszkodliwi.
Jesienna mgła unosiła si�e nad Bergen i okolic � a. Tiril widziała ze swego okna
nie dalej ni�z do skraju lasu, gdzie droga gin�eła pomi�edzy drzewami.
Nagle podskoczyła przy oknie. Czy kto�s chodzi pod lasem?
Poj�ecia nie miała, ile to ju�z godzin min�eło, odk � ad Erling odjechał, ale �swiatło
dnia jakby zmatowiało. A mo�ze to tylko mgła?
Nie, dzie�n chylił si�e ku zachodowi, i to z pewno�sci � a Erling wraca. Tiril siedziała
w kucki przy �scianie i wygl � adała przez dolny naro�znik okna.
To nie był Erling. Ale te�z i nie tamci napastnicy. Z uczuciem nieopisanej ulgi
Tiril patrzyła na w�edruj � acego drog � a niedu�zego chłopczyka, który chyba troch�e
bł � adził we mgle. Opiekun jej psów, jak go nazywała. Wi�ec pewnie i on ju�z si�e
pozbył czerwonej wysypki i wyzdrowiał.
Tiril nie miała �zadnych telepatycznych zdolno�sci ani nie była jasnowidzem,
nie przeczuwała wi�ec, �ze ów mały chłopczyk jest zwiastunem nieszcz�e�scia. On
zreszt � a te�z nie miał o tym poj�ecia.
Wpu�sciła dziecko do izby i z rado�sci � a przygl � adała si�e ceremonii powitania,
jak � a odprawiał Nero.
Chłopiec jednak nie miał czasu na długie rozmowy.
Mama jest chora oznajmił. I prosi, �zeby panienka Tiril przyszła.
166

A doktor by nie mógł. . .
Nie mamy pieni�edzy, a za darmo nie przyjdzie.
Tylko, widzisz, ja nie mog�e wychodzi�c z domu. . .
Oczy chłopca zrobiły si�e du�ze, pojawił si�e w nich strach.
Ja panienk�e tak prosz�e! Mam�e boli w piersiach. I kaszle tak strasznie.
Nigdy dotychczas Tiril nie zawiodła swoich przyjaciół, gdy które�s z nich zachorowało.
Ufali jej, chocia�z nie była piel�egniark � a. Działała intuicyjnie i wystarczyło,
�ze przyszła, osoba z wykształconej klasy wy�zszej, by chorzy odzyskiwali
wiar�e i ch�e�c do �zycia.
Czy w mie�scie mgła jest g�esta?
O Jezu, jak jeszcze!
Chciała zaczeka�c do powrotu Erlinga. Tak strasznie pragn�eła, by Móri był
przy niej. Ale Móri odjechał, a ona nie była w stanie znie�s�c bólu na my�sl, �ze ju�z
go wi�ecej nie zobaczy. Nikt te�z nie wiedział, kiedy Erling mo�ze wróci�c.
Z ci�e�zkim westchnieniem napisała kartk�e do Erlinga M�llera. Wzi�eła swoj � a
torb�e, w której miała potrzebne rzeczy.
Poza tym mam przecie�z Znak � Zycia mrukn�eła, dotykaj � ac drewienka,
które ukryła pod bluzk � a.
Wjakim�s przypływie rozs � adku, czy te�z mo�ze instynktu samozachowawczego,
zdj�eła wisz � ac � a nad wej�sciem Tarcz�e Arona. Przyda si�e, je�sli nie mnie, to mo�ze
matce tego biedaka.
Chod�z, Nero! Idziemy!
Pies jednym susem dopadł furtki.
Chora kobieta rozpromieniła si�e na jej widok. Rzeczywi�scie wygl � adała bardzo
�zle i Tiril robiła, co mogła. Mogła niewiele, ale ju�z samo to, �ze kto�s si�e ni � a
zajmuje, daje pi�c i poprawia po�sciel, znaczyło du�zo dla tej nieszcz�esnej kobieciny
z gromad � a małych dzieci.
Zaczynało zmierzcha�c, gdy Tiril i Nero ruszyli w drog�e powrotn � a do domu.
Dziewczyna naci � agn�eła na oczy kaptur swojej peleryny i starała si�e jak najszybciej
opu�sci�c mroczne, brudne zaułki biednej dzielnicy. Nagle usłyszała głos:
Patrz! To ten pies!
O, i tu mamy nasz � a panienk�e! A to panienka nie mieszka w Laksevag, jak
niektórzy gadaj � a!
Laksevag! Ciarki przeszły Tiril po plecach. To oni! Napastnicy! Usłyszała, �ze
przyspieszaj � a kroku.
Chod�z, Nero! Nie, zostaw ich, uciekajmy! Poprzednim razem o mało go
nie zabili. To si�e nie mo�ze powtórzy�c.
Tamci mieli na nogach drewniaki, które twardo uderzały o bruk. Tiril i Nero
biegli bezgło�snie, byli oboje młodsi i sprawniejsi, lepiej te�z znali drog�e.
167

Znajdowali si�e w�sród ruin spalonej w roku 1702 dzielnicy. . . Tiril nie�zle si�e
orientowała.., tak, to naro�znik spalonego domu, nad którego bram � a stoi figurka
satyra. Wiedziała, gdzie s � a.
Chod�z, Nero! nakazała szeptem. Schodzimy w dół, na nabrze�ze.
Mgła im sprzyjała. Była tak g�esta, �ze nie widziało si�e nic na wyci � agni�ecie r�eki.
Napastnicy zgubili trop, słyszała, jak przeklinaj � a na skrzy�zowaniu dwóch uliczek.
Ich głosy brzmiały dziwnie głucho w tej mgle.
Cholera, gdzie ona si�e podziała?
Idziemy tu!
Nie tam! Stój i po�swie�c mi!
Tiril równie�z przystan�eła. Zacisn�eła r�ek�e na pysku Nera. Czuła, �ze pies dygoce
z napi�ecia.
Nic nie słysz�e.
Ona pobiegła pod gór�e, jestem tego pewien.
Znowu stukot drewniaków. Tiril i Nero st � apali bezgło�snie. Jak najpr�edzej do
nabrze�za. . . Tam stoi łód�z konsula. . . w małej przystani, tam gdzie du�ze statki ani
kutry nie wchodz � a.
My�sli kr � a�zyły gor � aczkowo. Konsul chciał mnie wepchn � a�c do łó�zka. Nienawidz
�e go. Nienawidz�e go. On nie �zyje. Powinnam �załowa�c. Nie mog�e. Nie mog�e.
Carla. Cierpienie, przekraczaj � ace granice wyobra�zni.
On znał tajemnic�e. Nie chciał powiedzie�c! Nie chciał powiedzie�c! Dra�n!
Przysta�n małych łodzi. Ile�z ich tu jest! Zabawki bogatych ludzi!
Odnalazła łód�z konsula. Teraz to przecie�z jej własno�s�c. Uff, jak najdalej od
takich my�sli! Łód�z chwiała si�e na wodzie i Tiril z trudem przekonała Nera, �zeby
do niej wskoczył. Pies chciał by�c posłuszny, wyci � agał jedn � a łap�e, ale kiedy łód�z
zaczynała si�e kołysa�c, odskakiwał. Tiril weszła pierwsza i dopiero wtedy on te�z si�e
odwa�zył. Musiała go jednak przytrzyma�c i oboje run�eli na dno z wielkim hałasem.
Nasłuchiwała przera�zona, ale napastnicy musieli pój�s�c fałszywym tropem,
w kierunku miasta.
Tiril po omacku odnalazła wiosła, wyszarpn�eła cum�e i ruszyli.
Wolniutko i bardzo ostro�znie zanurzała pióra wioseł w wodzie, raz, dwa, raz,
dwa. . . Łód�z z dwojgiem uciekinierów znikn�eła we mgle.
Tiril była �smiertelnie przera�zona i za nic nie wróciłaby do Laksevag. Ta droga
była przed ni � a zamkni�eta. Na szcz�e�scie zabrała oba znaki opieku�ncze, jakie dał jej
Móri.
Nie mo�zemy ju�z wróci�c, Nero powiedziała z płaczem. Odczuwała samotno
�s�c jako wielk � a pust � a przestrze�n wysysaj � ac � a j � a od �srodka. Musimy si�e
gdzie�s ukry�c. Mo�ze na przybrze�znych wyspach?
Móri, Móri, dlaczego�s mnie opu�scił?
I Erling. . . Ty miły, troskliwy przyjacielu, teraz ja zawiodłam ciebie. Nie znajdziesz
mnie w domu i b�edziesz pewnie podejrzewał. . . Ale musiałam!
168

Łód�z szła dosy�c kr�etym kursem, ale nieuchronnie kierowała si�e na pełne morze.
Gdyby woda pozostała spokojna jak dotychczas, uciekinierzy powinni pr�edzej
czy pó�zniej dotrze�c do Askoy.
A tam z pewno�sci � a nikt nie b�edzie ich szukał. Czworo przyjaciół rozpierzchło
si�e na ró�zne strony. Tiril i Nero zmierzali przed siebie pod osłon � a g�estej mgły.
Erling, który postawił sobie za cel wyja�snienie pochodzenia Tiril, b�edzie teraz
musiał działa�c sam. A Móri. . .
Marzenie o zdobyciu "R�dskinny" pchało go prosto w sam �srodek ponurych
misteriów. Do �swiata, którego istnienia ludzko�s�c nawet nie podejrzewa.
Ale ten �swiat istnieje. Jest prawdziwy. Nieubłagany i bezlitosny. "R�dskinna".
Ostatnia i najpot�e�zniejsza z trzech ksi � ag. Nie tylko Móri jej po�z � adał. Ale biada
temu, kto si�e do niej za bardzo zbli�zy!

Osoby, które �zyły naprawd�e:
Biskup Gottskalk Nikulasson Zły lub Okrutny, zmarł w 1520.
Sira Jon Magnusson z Eyri (obecnie Aisafj�rdur w Skutilsfj�rdhur), zmarł
około 1595.
Jon Jonsson starszy z Kirkjubol, spalony na stosie w 1656.
Jon Jonsson młodszy z Kirkjubol, spalony na stosie w 1656
Thuridur Jonsdottir z Kirkjubol, wiek siedemnasty.
Sira Eirikur Magnusson z Vogsos, zmarł 1716. Diakon z Myrka.
Gudrun z Bagisa.
Samund Uczony, zmarł 1133, Thorkell Gudhbjartsson z Laufasi, zmarł około
1400.
Thordis Markusdottir (Stokkseyri-Disa) i jej wysoko postawieni krewni, eremita
z Biskupstungur, Mag-Leifi Thordharsson oraz inni biskupi.
� Zródła:
Olafur Davidhsson: GALDUR OD GALDRAMAL A ISLANDI, 1940.
Skuggi: Arsritid Jolagj�fin 4, 1940 GALDRASKRADA (wyd. w 150 egz.)
GHOSTS, WHICHCRAFT AND THE OTHER WORLD; st � ad pochodz � a opowie
�sci o Eirikurze z Vogsos i diakonie z Myrka, ale mo�zna je znale�z�c równie�z
w innych opracowaniach.

Podzi�ekowania dla Rut Arthursdottir
za przekłady z j�ez. Islandzkiego oraz wyja�snienie
znaczenia run magicznych!
Dzi�ekuje równie�z Evie Underdal oraz
pracownikom Prenthusidh za przybli�zenie mi
wszystkich niezwykłych informacji i trudnego
materiału.
Margit Sandemo