21. Pretensje Nelli

22. Pierwsze emocje i niespodzianki

23. Nocnej awantury ciąg dalszy

24. Wielka gafa!

25. Scenariusze prawdziwe i zmyślone

26. Epilog na deszczu

1. Koń

To mi się zdarzyło od razu w nowej budzie. Od trzech dni, to jest od początku

roku szkolnego, chodzę do nowej budy, czyli do szkoły nr 3, z racji tego, że

mieszkam na Zabuczu. Prawie wszyscy z Zabucza zostali umieszczeni w tej

okropnej budzie.

Szedłem właśnie do gabinetu lekarskiego po zwolnienie, kiedy ujrzałem

naszego fizyka, pana Rogera, zwanego Rogerem Fizycznym w odróżnieniu od jego

brata, znanego psychiatry w naszym mieście. Otóż Roger Fizyczny zbliżał się z

przeciwnej strony niosąc na ramieniu szklaną rurę od pompy próżniowej.

Chciałem zejść mu z drogi, ale on od razu mnie zatrzymał.

— No i cóż, spotykamy się znowu, Ogromski!

— Tak jest, proszę pana.

— Nie masz zbyt zachwyconej miny — zauważył.

— Chory jestem — jęknąłem, skurczyłem się i zgarbiłem, jak mogłem

najżałośniej.

— Uprzedzam cię, Ogromski — Roger potrząsnął groźnie rurą od pompy

próżniowej — nie myśl sobie przypadkiem, że będziesz tu znów dryfował,

korzystając z faktu, że nikt cię tu jeszcze nie zna! Ja cię znam, Ogromski, to ci

powinno wystarczyć.

— Wystarcza mi, proszę pana — zgodziłem się pokornie.

— Ech, gdybyś był mądry, Ogromski — westchnął Roger — to byś wykorzystał

okazję.

— Jaką okazję? — nadstawiłem chciwie ucha.

— Masz szansę zacząć na nowo, to jest zupełnie nowa szkoła. Jesteś

przesadzony na nowy grunt. W nowej szkole każdy jest jakby narodzony na nowo.

Najważniejsze, żebyś się poczuł nowo narodzony, Ogromski, bez żadnych starych

obciążeń.

— To jest myśl, proszę pana! — przytaknąłem żywo. — Niczego więcej nie

pragnę, jak narodzić się na nowo. Tylko... czy to jest możliwe, opinia pójdzie za

mną — jęknąłem dramatycznie i pociągnąłem nosem, żeby wzruszyć Rogera.

Roger Fizyczny poprawił rurę na ramieniu i chrząknął:

— Nie pójdzie.

— Pan nic nie powie?

— Nie. Zresztą będziesz miał nowego wychowawcę.

— Kogo?

— Pana magistra Szykonia. Będzie zarazem was uczył polskiego...

— Więc nie pan dyrektor Biegunowicz?

— Nie. Pan magister Szykoń. Ściągnięto go specjalnie z Urzędowa. Jest pełen

zapału i energii. Pamiętaj, Ogromski, to twoja wielka szansa. Zapamiętaj!

— Zapamiętam, proszę pana!

Roger Fizyczny odszedł, a ja stałem przez chwilę oszołomiony. Szykoń z

Urzędowa! Coś takiego! A potem przypomniałem sobie, że ten nowy okularnik z B,

co ograł mnie w szachy, ten grubas, którego nazywają Zezowaty Dodo, podobno też

jest z Urzędowa. Pobiegłem więc do Doda zasięgnąć bliższych informacji.

Dodo pokiwał głową.

— Jasne, że znam faceta. Będzie was uczyć Koń.

— Koń?!

— Dokładnie magister Szykoń, ale wszyscy nazywają go Koniem.

— Znasz go dobrze?

— Jasne. Uczył nas w Urzędowie.

— Co to za typ?

— Niesamowity.

— Okropny? Drętwy? Nerwowy? Złośliwy? — dopytywałem.

— On? Coś ty?! — żachnął się Dodo.

— No więc, jaki jest? — zdenerwowałem się.

— Koń? O, bracie, uważaj na Konia! On magluje...

— Magluje? W jakim sensie?

— Przewraca na drugą stronę, nicuje, on jest niebezpieczny. To znaczy,

niebezpiecznie logiczny, zabójczo prosty i zdradziecko rzeczowy, a raczej chciałem

powiedzieć na odwrót, to znaczy zdradziecko prosty i zabójczo rzeczowy,

rozumiesz?

Skinąłem głową, ale szczerze mówiąc, miałem mętlik w głowie.

— Muszę mieć jeszcze dokładny opis postaci, cechy charakteru, skłonności,

ewentualnie ułomności... — powiedziałem.

— Po co ci to?

— Koń jest moją szansą — odparłem — dlatego chcę dokładnie poznać Konia.

Dodo stropił się.

— Nie wiem, co ci powiedzieć... to jest skomplikowane... Musiałbym się

zastanowić.

— Zastanowisz się później — powiedziałem — a teraz pokaż mi, jak on

wygląda...

— Nie widzę go tutaj... Musiałbym go poszukać...

— Jak go znajdziesz, to mnie zawołaj, będę w poczekalni u lekarza

szkolnego...

— Jesteś chory? — Dodo spojrzał na mnie zaskoczony, ale ja oddaliłem się

szybko i zniknąłem w drzwiach gabinetu.

W poczekalni siedziało dwu pacjentów: blady jak nać piwniczna,

ciemnowłosy, szczupły i nieco niższy ode mnie chłopczyna, zupełnie mi nie znany,

oraz znany mi z widzenia niejaki Hipek z czwartej, jeden z licznych Tubkowskich

zaludniających naszą szkołę. Biedak był gnębiony czkawką, dlatego wolałem zająć

miejsce przy tym obcym chłopcu.

Z gabinetu wyszła Biała Niemiłosierna.

— Co ci jest? — zapytała.

— Mam mdłości i dreszcze — odpowiedziałem — prócz tego mam gniecenie,

pieczenie i wiercenie... i jeszcze mi się troi w oczach...

— Naprawdę ci się troi? — zapytała Biała Niemiłosierna.

— No, nie wiem, może nawet mi się czworzy albo pięciorzy. Faktem jest, że

widzę pięciu bliźniaków, jeden za drugim na krzesłach i wszyscy mają czkawkę.

— Zmierzysz sobie gorączkę — powiedziała Biała Niemiłosierna. Wsadziła mi

pod pachę termometr i wróciła do gabinetu.

Natychmiast rozpocząłem intensywne mierzenie, mając na uwadze prawo

fizyczne, które głosi, że przy tarciu wytwarza się ciepło.

Siedzący obok mnie koleś przyglądał się tym zabiegom z ciekawością i

uśmiechnął się do mnie przyjaźnie, jak mi się zdawało. Postanowiłem więc zagaić,

żeby skrócić nudę oczekiwań...

— Ty — odezwałem się — nie znam cię. Jesteś chyba nowy.

— Pierwszy dzień w waszej szkole — powiedział.

— I od razu gorączka? — mrugnąłem okiem.

— Gorzej — powiedział — uczulenie. Jestem na różne rzeczy uczulony.

Dostałem właśnie zastrzyk próbny i czekam na wynik próby...

— Znam to — mruknąłem — mój ojciec też jest uczulony. To się nazywa

alergia. Jak się nazywasz?

— Jacek — odparł. — A ty?

— Ja mam imię i nazwisko maksymalne — powiedziałem. — Nazywam się

Maksymilian Ogromski, ale tu wszyscy mówią na mnie Cymek.

Jacek uśmiechnął się, a potem jakby zastygł w tym uśmiechu i rozbawiony

przyglądał mi się nachalnie, aż mnie zaczęło to denerwować.

— Co tak bez przerwy szczerzysz zęby? — warknąłem. — Wesoło ci? Jeszcze

nie dostałeś po kulach, ale poczekaj, dostaniesz i ty za swoje. — Wyjaśniłem mu

dokładnie, jakie niebezpieczeństwa czyhają na niego ze strony Rogera Fizycznego,

sióstr Burman od chemii i biologii, tudzież Iwana Groźnego od historii. — Lecz

najbardziej uważaj na Konia! — zakończyłem.

— Na Konia? Jakiego Konia?! — zaniepokoił się.

Postanowiłem napędzić fąflowi trochę strachu.

— To nowy magister od polskiego. Niebezpieczny. On magluje, a prócz tego

nicuje. Jest przy tym zdradziecko logiczny.

— Jak to — zdradziecko? — wykrztusił Jacek. — Dlaczego?

— Dlatego, że jest zabójczo rzeczowy — uciąłem bez namysłu. — To chyba

zupełnie proste.

— Taaak... zu-zupełnie.

— Widzę, że jesteś trochę zrażony do Konia, ale nie przejmuj się, damy sobie

radę z Koniem.

— Jak?

— Za bardzo jesteś ciekawy — uśmiechnąłem się z wyższością. — Ja sobie

zawsze daję radę — rzekłem wyciągając termometr. — Zobacz, czterdzieści stopni

gorączki. Z taką gorączką od razu dostanę zwolnienie co najmniej na trzy dni.

— Nie lubisz szkoły?

— To nie o to chodzi...

— A o co?

Chciałem powiedzieć, że chodzi o film i o Gigę, ale ugryzłem się w język i

powiedziałem tylko:

— Chcę nakręcić film. To moja pasja. Akurat jutro będę miał kamerę, bo będę

mógł pożyczyć od Cześka, bo to jest kamera brata Cześka i ten brat wyjedzie zdawać

egzaminy...

— Rozumiem — chrząknął Jacek. — Czy... czy wszystkie role masz obsadzone,

może i ja...

— Ty? — skrzywiłem się i spojrzałem na niego pogardliwie. — Owszem,

potrzebuję kogoś do roli sportowca, ale to musi być siłacz i biegacz...

— Ja jestem silny. — Jacek naprężył muskuły.

— Zaraz zobaczymy. — Podałem mu siłomierz zawieszony na łańcuszku przy

wadze lekarskiej. — Naciśnij.

Ścisnął, a ja spojrzałem zdumiony. Strzałka skoczyła aż na koniec skali.

— Dobry jesteś — powiedziałem. — Ile masz na czterysta metrów?

— Czasami schodzę poniżej pięćdziesięciu sekund.

Przyglądałem mu się uważnie.

— Nie wyglądasz na takiego zucha. Ty chyba jesteś przerośnięty i starszy ode

mnie.

— Trochę — powiedział. — Więc jak, angażujesz mnie?

— Moglibyśmy założyć zespół filmowy... ale pamiętaj, ja będę głównym

reżyserem i kierownikiem artystycznym.

— A mnie co zostawisz?

— Ty mógłbyś grać, no i pisać scenariusze, o ile masz cierpliwość i umiesz

klecić zdania...

— Spróbuję — powiedział Jacek.

— Podobasz mi się — oświadczyłem.

— Ty też mi się podobasz.

W tym momencie do poczekalni zajrzał zadyszany i jak mysz spocony Dodo.

— Cymek? Jesteś tu?! — rozglądał się po mrocznym pomieszczeniu. Potem

zdjął okulary i zaczął je przecierać nerwowo.

— O co chodzi? — zapytałem flegmatycznie.

— Uważaj — zasapał Dodo. — Koń się źle poczuł i miał tutaj przyjść... Lepiej

pryskaj od razu. — Włożył na nos okulary, spojrzał. — O rany! — wrzasnął nagle,

złapał się za usta i wybiegł przerażony.

Ja też poczułem się dziwnie słabo, chrząknąłem niepewnie:

— Wyjdę na chwilę — bąknąłem.

— Odchodzisz? — Jacek spojrzał na mnie z wyrzutem. — Już ci się nie

podobam?

— Podobasz mi się — warknąłem.

— Miałeś mi zrobić gorączkę i pokazać, jak się ujeżdża Konia...

— Potem — wykrztusiłem cofając się do drzwi.

— No to zostaw przynajmniej termometr — powiedział Jacek.

— Termometr? A prawda! — Dopiero teraz przypomniałem sobie o

termometrze. Wsunąłem rękę pod pachę, ale termometru tam już nie było,

poczułem natomiast, że gładki przedmiot łaskocząc mnie lekko przesunął mi się po

żebrach. Nim zdołałem go złapać, wyleciał spod koszulki, stuknął o podłogę i

roztrzaskał się na drobne kawałki.

Akurat w tym momencie w drzwiach gabinetu stanęła Biała Niemiłosierna.

— Ogromski, do pani doktor! Gdzie twój termometr?

Przerażony dałem nura za drzwi.

— Ogromski, co ty wyrabiasz? — Biała Niemiłosierna wytrzeszczyła osłupiałe

oczy.

— Niech siostra się nie przejmuje — usłyszałem jeszcze głos Jacka. — Zdaje

się, że kolega Ogromski jest już wyleczony.

To była oczywiście lekka przesada. Dopiero teraz poczułem prawdziwą

gorączkę i dreszcze, zakrztuszenie, zadławienie oraz ogólne zatkanie.

Półprzytomny dopadłem w kącie korytarza Zezowatego Doda.

— Ty łotrze — zasapałem — powiedz, że się pomyliłeś. To nie był Koń!

— To był Koń — jęknął Dodo.

— Taki mały?

— On ma metr sześćdziesiąt dwa.

— Dlaczego mi nie powiedziałeś, że on jest nieletni! Najważniejszej rzeczy mi

nie powiedziałeś, że to jest nieletni Koń! Niedojrzały!

— On jest pełnoletni i dojrzały — powiedział Dodo. — On ma aż dwadzieścia

cztery lata, tylko tak młodo wygląda... on prowadzi sportowy tryb życia, może

dlatego... gdybyś i ty...

— Co ty mi tu... takie rzeczy... — sapałem z wściekłością. — Przez ciebie

jestem skończony... skompromitowany, ośmieszony... Boże, co za wygłup, co za

nieszczęście, co za pech! A tak się układało wszystko dobrze... Byłem jak nowo

narodzony, zaczynałem na nowo! Koń był moją szansą i od razu podpadłem! Co

teraz myśli o mnie Koń?

— Nie wyszło ci z Koniem, to fakt — pociągnął nosem Dodo — ale to dopiero

trzeci dzień szkoły. Masz jeszcze dwieście dziewięćdziesiąt z górą dni...

— Jakich dni!? — jęknąłem. — I co teraz zrobi ze mną Koń?!

— To właśnie będzie ciekawe. — Dodo przecierał okulary.

2. Agenda, czyli moje ważne sprawy

Okropne dni. Żyję w ustawicznym napięciu jak skazaniec w oczekiwaniu na

wyrok i kryję się przed panem Szykoniem. Wiem, że lada chwila mogę zostać

wezwany na zasadniczą rozmowę do gabinetu dyra. Szykoń na pewno pochwalił się

dyrowi Biegunowiczowi albo jego zastępcy, panu Rogerowi, jak zręcznie udało mu

się mnie podejść w poczekalni gabinetu lekarskiego, jak skłonił mnie do

niebezpiecznych wynurzeń i wywnętrzeń. To fakt, że wyciągnął ze mnie różne

tajemnice szkolne i opinie, które w żaden sposób nie powinny były dostać się do

wiadomości grona nauczycielskiego w tej formie. Co ja mówię! W ogóle nie

powinny się dostać — w żadnej formie! Sytuacja jest beznadziejna. Koń nie

przebaczy mi nigdy, że śmiałem go wziąć za ucznia i potraktować z góry. Właściwie

ogólny ton naszej rozmowy był przyjazny, ale nie do przyjęcia dla przeciętnego

pedagoga. Wprawdzie mogłem wpaść jeszcze gorzej i nabijać się złośliwie z

mizernego wyglądu Szykonia, nie zrobiłem tego na szczęście, ale i tak

powiedziałem co najmniej cztery razy za dużo. Tak, nie ma się co łudzić,

podpadłem Koniowi i jestem spalony w tej budzie.

A do tego te fatalne stosunki personalne w samej klasie! Nie mogłem

wdepnąć gorzej. Kiedy byłem Paskarzem i chodziłem do szkoły nr l, czyli do szkoły

Jana Chryzostoma Paska, my, Paskarze, darliśmy ciągle koty z Cykanderami, to

znaczy z uczniami szkoły nr 2, czyli szkoły Cypriana Kamila Norwida. A teraz

okazało się nagle, że prawie cała moja klasa w nowej budzie — to właśnie

Cykanderzy. Dziewcząt się nie boję, nawet lubię niektóre Cykanderki, ale rzecz w

tym, że w mojej klasie znalazł się największy, najgorszy, najbardziej zawzięty

Cykander, z którym nieraz miałem poważnie na pieńku, niejaki Klemens Mężyk

czyli Męsio.

Od samego początku czuję w klasie ten opar niechęci, jaki mnie otacza. Na

razie jest to opar nieuchwytny. Cykanderzy nie stawiają się, nie zaczepiają mnie,

nie zauważają, jakbym był dla nich powietrzem, ale ja wiem, że to cisza przed

burzą. Opar nienawiści musi się w końcu skroplić. I rozpęta się burza. Już teraz

widzę, jak się zmawiają, jak szepczą po kątach, jak milkną nagle, gdy się zbliżam.

Nie ulega wątpliwości: knują. A ten najmniejszy, niejaki Elek Gibas, syczy na mój

widok. Muszę przyznać, że to syczenie Gibasa bardzo mnie denerwuje.

Najgorsze, że jestem praktycznie sam jak mysz w kosmosie. Nie ma tu nikogo

z mojej zeszłorocznej paczki. Z poprzedniej budy chodzą tu ze mną tylko trzy

dziewczyny i dwu chłopców, ale z tymi dziewczynami miałem w zeszłym roku zadry,

a ci chłopcy... Z nich pociechy nie będzie. Jeden to Tomek Bulwa, biedny, wiecznie

zastraszony kujon, którego wielki łeb pracuje na zwolnionych obrotach. Poczciwy

nawet chłopczyna, ale w niczym nie może pomóc. Tak, Bulwa się praktycznie nie

liczy. Drugi koleś to Eugeniusz Tubkowski. W jakim stopniu on jest eu — nie

sprawdziłem, ale że jest geniusz, to na pewno. Tubka jest przeciwieństwem Bulwy.

Nie przejmuje się szkołą, wszystkie wiadomości ma w małym palcu u nogi. Gdyby

chciał, mógłby chyba zdawać do drugiej klasy liceum. Na przerwach jest

niewidoczny. W dni pogodne i ciepłe spaceruje z godnością po ogrodzie szkolnym,

samotnie zazwyczaj, czasem tylko w towarzystwie podobnych mu geniuszy z ósmej

klasy. W dni deszczowe i chłodne zaszywa się w bibliotece albo też gromi w

świetlicy najwytrawniejszych szachistów w partiach symultanicznych, a może

takich partii grać naraz dziesięć i przeważnie wszystkie dziesięć wygrywa, czasem

tylko remisuje. Co do mnie, utrzymuję z Tubkowskim stosunki poprawne, ale

raczej chłodne. Nie mamy żadnych wspólnych zainteresowań ani interesów.

Tubkowski jest to samowystarczalny geniusz szkolny. Nawet sojusz obronny ze

mną go nie interesuje. W razie potrzeby korzysta z ochrony swego starszego brata,

zwanego Ciężkim Tubką. Ten mocno zbudowany brzydal o małych oczkach i

kwadratowej twarzy mimo pozorów niezaradności i ociężałości ma opinię

niebezpiecznego faceta. Widziałem go parę razy w akcji. Rzeczywiście jest

skuteczny, wysportowany i szybki, przy lada okazji lubi popisywać się swoją siłą,

rozsadza go bowiem energia. Schwytanych delikwentów poddaje mękom fizycznym

i torturom. Wszyscy omijają go z daleka.

Oto jak wygląda w skrócie moja sytuacja — z jakiegokolwiek spojrzeć na nią

punktu, wygląda okropnie. Nic tu po mnie w tej klasie, trzeba wiać stąd póki czas.

„Szczęściem zostały skrzydła do odlotu, lećmy i nigdy więcej nie zniżajmy lotu”.

Tak powiada Adam Mickiewicz i muszę się zastosować do tej rady.

Trzeba przyznać, że ostatni mój lot był fatalnie zaniżony. Zupełnie niegodny

Maksymiliana Ogromskiego, zwanego Klawym Cymkiem. „Nie dotrzymujesz kroku,

synu — powiedział mój dobry ojciec — dałem ci ogromne nazwisko i wielkie,

rzekłbym, maksymalne imię, a ty jakoś nie nadążasz, nie dotrzymujesz kroku,

synu”. Nie da się temu zaprzeczyć. Byłem karłem. Pod wspaniałym imieniem i

nazwiskiem kryła się nędza duchowa. I tak już od roku... od roku z grubym

okładem. Cud, że w ogóle przeszedłem do siódmej klasy. Chyba tylko dlatego, że

wszyscy zajęci byli reorganizacją, siostry Burman chorowały na grypę azjatycką, a

pan Roger gotował się do objęcia nowego stanowiska w nowo zbudowanej szkole,

biegał po mieście trzykroć bardziej zaaferowany niż zwykle i trzykroć rzadziej

pojawiał się na lekcjach...

Tak jest, fatalnie nisko latałem, a parę dni temu na dodatek miałem przykry

falstart. Grunt to dobrze wystartować do następnego etapu, a ja wystartowałem

nierozważnie, można by rzec nieroztropnie czy raczej — delikatnie mówiąc — nieco

niefortunnie, by nie rzec niemoralnie: wprost od próby oszustwa. Po prostu nie

zastanawiałem się wiele.

Zabrałem się do rzeczy jak narwany Fredzio — łapu-capu, po bałaganiarsku.

Bo w ogóle jestem bałaganiarz nie z tej ziemi i żyję bez planu, a tu trzeba z

ołówkiem w ręku jak wujek Ciołkosz, który jest planistą Miejskiego Zakładu

Pogrzebowego. Wujek twierdzi, że podstawą dynamicznego rozwoju jego

przedsiębiorstwa jest gospodarka planowa. A ojciec mówi, że u nich w wodociągach

dlatego jest niskie ciśnienie, bo nie wstawili do planu. Jak się nie wstawi do planu,

to przepadło. Dlatego ja też muszę wstawić do planu pewne rzeczy, skoro chcę na

serio zmienić moje życie. To prawda, że podpadłem Koniowi i że jestem spalony w

budzie nr 3; jestem spalony, ale nie zniszczony. Nic nie jest jeszcze stracone w

życiu, skoro można wystartować na nowo. Pomyślałem sobie, co mówił Roger

Fizyczny o mojej szansie. W nowej szkole będę miał nową szansę. Gdyby tak udało

mi się przenieść do takiej szkoły, gdzie mnie jeszcze nie znają — na przykład do

Cykanderów. Tam mógłbym startować od nowa, no i, rzecz jasna, planowo.

Przemyślawszy te rzeczy pobiegłem natychmiast do sklepu papierniczego w

rynku i kupiłem oprawny w żółte płótno wielki kalendarz-notes z wytłoczonym

napisem:

AGENDA

rok 1973/74”

Następnie w domu po krótkim namyśle zapisałem tam moje najważniejsze

sprawy do załatwienia w bieżącym sezonie szkolnym:

1. Sprawa nagła — emigracja. Konieczna zmiana klimatu — przenieść się do

szkoły C. K. Norwida i zostać Cykanderem (niestety!).

2. Nakręcić film (co najmniej średniometrażowy). Termin: 31 grudnia 1973 r.

(potem nie będzie kamery — brat Cześka przenosi się na stałe do Warszawy i

zabiera sprzęt z sobą).

3. Zejść poniżej 50 sekund na 400 metrów. Wymazać ten kompromitujący

czas z tabeli moich wyników! Termin: 30 listopada (potem będzie za zimno).

4. Zdobyć 3000 zł na kamerę i sprzęt turystyczny (uskładać? zarobić?

wygrać?). Termin: do końca roku szkolnego.

Przebiegłem jeszcze raz wszystkie punkty uważnym wzrokiem, stwierdziłem,

że to są moje najważniejsze sprawy i że więcej nie mam. Ponadto stwierdziłem, że

są to wszystkie sprawy niesłychanie trudne, postanowiłem jednak nie zrażać się

trudnościami i natychmiast energicznie przystąpić do realizacji poszczególnych

zadań.

Najpierw zmiana klimatu. W tym celu odbyłem rozmowę z ojcem i

zażądałem stanowczo, by przeniósł mnie do szkoły C. K. Norwida. Niestety,

natrafiłem na równie stanowczy opór. Ojciec był zdania, że nie powinienem się

nigdzie przenosić, że szkoła, do której obecnie chodzę, jest pod każdym względem

idealna i wytoczył argumenty geograficzne, polityczne, socjologiczne i okulistyczne.

„Szkoła nr 3 jest najbliższa — tylko pięć minut do domu” — powiedział (argument

geograficzny); „będzie lepiej, jak tu zostaniesz, bo tu cię jeszcze nie znają”

(argument polityczny, oczywiście najzupełniej fałszywy — biedny ojciec nie wie, że i

tu zdążyli mnie już poznać, zwłaszcza gruntownie poznał mnie Szykoń); „szkoła jest

w spokojnej dzielnicy, nie będziesz przechodził przez Śródmieście, nie będziesz

narażony na pokusy i na kontakty z elementami zepsutymi” (argument

socjologiczny); „będę cię miał na oku” (ojciec chciał przez to powiedzieć, że z

wysokości swojej wieży ciśnień może mnie mieć w polu swojego widzenia —

argument okulistyczny).

Wobec wielkości i ciężaru gatunkowego tych różnorakich argumentów

zrozumiałem, że dalsza dyskusja jest bezcelowa i od razu zwróciłem się do instancji

wyższej, to jest do mojej dobrej mamy, przedstawiając szczerze, acz w

przejaskrawionych kolorach, moją sytuację w szkole i aktualny stan rzeczy. Mama

bardzo się zmartwiła tym aktualnym stanem rzeczy, powiedziała, że to zupełnie

fatalne, bo zdążyła się już zaprzyjaźnić z nowymi koleżankami...

— Mama? Z koleżankami? — zdziwiłem się.

— Z koleżankami z Komitetu Rodzicielskiego — wyjaśniła spokojnie mama —

z przemiłą panią Dodońską (to matka Zezowatego Doda), z przezacną panią

Tubkowską (to matka wszystkich Tubków) oraz z uroczą panią Gafoniową

(chwilowo nie znam tej pani).

Ponadto mama oświadczyła, że zaangażowała się w planową pracę Komitetu

Rodzicielskiego i wyraziła nadzieję, iż nie będę jej psuł tej pracy i tych przyjaźni.

— Czy... czy mama zaangażowała się daleko? — zapytałem ponuro.

— Całym sercem i kieszenią — odparła mama. Wyjęła z torebki chusteczkę i

otarła oczy.

— Kieszenią czy torebką? — zapytałem rzeczowo, wiedząc, że kieszenie mamy

są raczej puste, w przeciwieństwie do torebki.

— Torebką — wyznała cicho mama.

— Pewnie mama pośpieszyła się niepotrzebnie i zapłaciła składki za cały rok.

— Gorzej — powiedziała mama — ja wzięłam...

— Wzięła mama? — zaniepokoiłem się. — Co mama wzięła?

— Zaliczkę z Komitetu a conto mojego wynagrodzenia.

— Jakiego wynagrodzenia?

— Ach, przecież ty jeszcze nic nie wiesz! — powiedziała mama. —

Zapomniałam ci powiedzieć, że zgodziłam się prowadzić kuchnię i stołówkę w

waszej szkole!

— Ładne rzeczy — jęknąłem. — Musi mama teraz zwrócić tę zaliczkę!

— To byłoby... raczej trudne — chrząknęła mama. — Mamy takie potrzeby i

wydatki... a twój ojciec, wiesz ile on zarabia w tych wodociągach, więc za tę zaliczkę

kupiłam już komplet rondli... zawsze marzyłam o rondlach...

— Więc z powodu rondli będę musiał zostać w tej budzie z Koniem?!

— Przebacz mi — powiedziała mama — tak mi przykro, że musisz przeze

mnie z tym Koniem... ale gdybyś się przeniósł, straciłabym funkcję w Komitecie, no

i ta zaliczka... rozumiesz sam — łzy pojawiły się w oczach mamy. — Może za parę

miesięcy...

Żal mi się jej zrobiło. To prawda, całe życie marzyła o komplecie nowych,

lśniących rondli... Pocałowałem ją i oświadczyłem:

— Niech się mama nie martwi... jakoś dam sobie radę.

A potem wyciągnąłem moją agendę i z ciężkim sercem przy punkcie l

(sprawa nagła — emigracja - konieczna zmiana klimatu) dopisałem: na razie

niemożliwe z powodu rondli.

3. Giga

To zdarzyło się akurat wtedy, kiedy straciłem nadzieję, że przeniosą mnie do

Cykanderów i będę mógł w nowej budzie wystartować na nowo. Tego samego dnia,

zaraz po owej decydującej rozmowie z mamą, nie czując się zdolny do pracy

umysłowej udałem się na boisko, aby się trochę odprężyć. Pomyślałem, że skoro

nie mogę załatwić sprawy zanotowanej w punkcie pierwszym, to może uda mi się

przynajmniej załatwić sprawę nr 3 z mojej nieszczęsnej agendy, poćwiczyć biegi

średniodystansowe, a kto wie, może zejść nawet poniżej pięćdziesięciu sekund na

czterysta metrów, bo cały byłem napęczniały złością, a podobno złość czasem

dodaje siły...

Niestety, nie ćwiczyłem zbyt długo, bo okazało się, że tegoż popołudnia ma

się rozpocząć turniej międzyszkolny siatkówki i wypędzono nas z boiska. Nie

miałem nic do roboty, więc zacząłem przyglądać się występom siatkarzy. I wtedy

właśnie zobaczyłem Gigę. Nie widziałem jej parę miesięcy i stwierdziłem, że czas

działa na korzyść Gigi. Opalona, tryskająca zdrowiem, jej niesamowicie jasne włosy

wydawały się jeszcze jaśniejsze niż przedtem na tle ogorzałego ciała. Chciałem

podejść do niej, ale była w jakimś obcym towarzystwie. Obserwowałem ją za to

przez cały mecz, nie spuszczałem jej z oka. Następnego dnia znów przyszedłem i

znów zamiast na dzielnych siatkarzy i siatkarki patrzyłem na Gigę. To spadło na

mnie nagle. Byłem odurzony.

Wieczorem wyciągnąłem agendę i po namyśle dopisałem na końcu ważnych

spraw sprawę szóstą. Krótko. Po prostu nr 6 - Giga.

Jedno tylko uświadomiłem sobie jasno. Że to jest bardzo trudna sprawa. I

nikt mi w tym nie pomoże... Toteż zdziwiłem się bardzo, gdy nazajutrz po kolejnym

meczu podszedł do mnie znany cyklista Józef Mleczko z klasy ósmej, zwany także

Włochaczem, i powiedział bez ogródek:

— Tobie podoba się Giga.

Myślałem zrazu, że to ordynarna zaczepka albo że facet chce się nabijać ze

mnie, jak to bywa w zwyczaju niektórych smarkaczy, ale omszała twarz Włochacza

była zupełnie poważna.

— Tobie podoba się Giga — powtórzył.

— To co z tego? — zapytałem.

— Giga jest moją siostrą — oświadczył.

— Bredzisz. Ona nie nazywa się Mleczko.

— Giga jest moją cioteczną siostrą — powtórzył nie zmieszany Włochacz.

— Dobra, ale ja wciąż nie rozumiem, co z tego — powiedziałem.

— Potrzebuję dętki — oświadczył cyklista — mogę poznać cię z Gigą, ale

potrzebuję dętki.

— Rozumiem — spojrzałem na niego z pogardą — proponujesz mi interes.

Raczej brudny.

— To jest czysty interes — powiedział Mleczko. — No więc?

— Myślisz, że sam nie potrafiłbym się przedstawić Gidze? — Wzruszyłem

ramionami. — Zresztą my się już znamy.

— Nie zauważyłem, żeby cię uwielbiała.

Zaczerwieniłem się.

— Nie zależy mi na tym — mruknąłem nieszczerze.

Mleczko przyglądał mi się uważnie przez chwilę, pieszcząc sobie mech na

twarzy.

— Słuchaj, Giga może chodzić do tej samej szkoły co my... — powiedział

wreszcie.

Milczałem.

— Giga może chodzić do tej samej klasy co ty, razem z tobą — oświadczył

Mleczko.

— Ty nie wiesz, dlaczego przyglądałem się Gidze — odchrząknąłem starając

się opanować zmieszanie. — Giga jest mi potrzebna do filmu. Kręcę film... Ona ma

twarz aktorki.

— Masz w klasie osiemnaście dziewczyn i każda jest przekonana, że ma twarz

aktorki — zadrwił Mleczko.

— Och, nie chodzi mi o pierwszą lepszą aktorkę — zdenerwowałem się. — Ty

tego nie rozumiesz, Włochacz, nie jesteś twórcą. W umyśle reżysera powstaje

idealny obraz postaci i reżyser zaczyna się rozglądać, szukać kogoś, kto najlepiej

pasuje do tego obrazu, przymierzać... Więc ja też... rozumiesz chyba...

— Rozumiem. Ty też zacząłeś przymierzać i okazało się, że do twojego filmu

pasuje akurat Giga.

— Właśnie.

— Zdarza się — powiedział Mleczko. — A może obraz Gigi dręczył cię jeszcze

przed scenariuszem, zanim pomyślałeś o filmie?

Chrząknąłem niewyraźnie.

— Nie masz się czego krępować — powiedział Mleczko. — I to się zdarza.

Czasem dla jednej aktorki reżyser wymyśla cały film! A zresztą to nieważne. Skoro

ci jest obojętne, gdzie Giga będzie chodziła, do tej czy innej budy... — Obrócił się na

pięcie.

— Zaczekaj — powstrzymałem go nagle — to... to nie jest mi obojętne...

rozumiesz... skoro ten film... to lepiej, jak będę miał aktorów pod ręką i jak Giga

będzie chodzić do naszej szkoły...

— Tak myślałem — powiedział Mleczko — ale ja pilnie potrzebuję dętki, a do

tego chciałbym wypożyczyć wyposażenie obozowe... W niedzielę mamy biwak,

przedtem przegląd sprzętu... więc gdybyś mógł mi zorganizować przynajmniej

plecak i koc, to ja bym...

— Właśnie, jestem ciekaw, co ty byś potrafił w zamian? — zapytałem ostro.

— Potrafiłbym sprowadzić Gigę do twojej szkoły.

— Jak?

— Zamieniłbym się z nią na miejsca. Ja bym poszedł na jej miejsce do

Cykanderów, a ona na moje miejsce przyszłaby tutaj...

— Myślisz, że zgodziłaby się? — zapytałem nieufnie.

— Moja w tym głowa — uśmiechnął się Mleczko — zresztą dla Gigi byłoby

wygodniej, mieszka przecież na Zabuczu. Zastanów się. Jutro mi dasz odpowiedź w

szkole.

Przez resztę dnia biłem się z myślami. Czułem, że nie powinienem zawierać

tej umowy, coś w niej było przykrego i niegodnego, czułem, że nie powinienem

wplątywać w to Gigi, a jednak pokusa była zbyt silna. Następnego dnia poszedłem

do Włochacza i przyjąłem jego warunki; oprócz dętki, koca i plecaka wycyganił

jeszcze ode mnie aparat fotograficzny „Druh” — oczywiście wszystko to miała być

pożyczka (z wyjątkiem dętki).

— Kiedy załatwisz tę sprawę? — zapytałem.

— To się da zrobić za trzy dni — powiedział — dokładnie w czwartek.

Miotany na przemian nadzieją i niepewnością oczekiwałem niecierpliwie

czwartku. Lecz nadzieja opuszczała mnie stopniowo. W czwartek rano obudziłem

się z przeświadczeniem, że byłem beznadziejnie naiwny godząc się na podobną

transakcję i że Włochacz zrobił mnie w konia.

A jednak...

Nie chciałem wierzyć własnym oczom. Gdy w czwartek rano pojawiłem się w

szkole, zastałem tam już Gigę, a Mleczko zgodnie z umową „wybył”. Zupełnie

niesamowita historia! Włochacz musi mieć jakiś tajemny wpływ na Gigę. Patrzyłem

na nią jak urzeczony, niestety, nie mogłem podejść bliżej, bo otaczała ją chyba z

setka koleżanek, a potem z sali biologicznej wyszła pani Burman i zaraz zabrała

Gigę do siebie...

Przez całą pierwszą lekcję zastanawiałem się, jaki zrobić następny krok, jak

przypomnieć się Gidze, jak zagaić rozmowę. Na razie nie pojawiła się w naszej

klasie. A więc chyba będzie chodzić do B. To utrudnia sprawę, ale z drugiej strony...

I nagle uświadomiłem sobie, że wcale nie chciałbym, aby Giga chodziła do mojej

klasy. Chciałbym, żeby była w mojej szkole, ale nie w mojej klasie. I to mnie bardzo

zdziwiło. Będę musiał się zastanowić, dlaczego nie chciałbym, żeby Giga chodziła

do tej samej klasy, co ja.

Ostatecznie postanowiłem, że zaraz na następnej przerwie zastrzelę ją

bezpośrednią propozycją filmową. Coś w tym rodzaju: „Giga, organizuję kółko

filmowe...” Nie, to brzmi drętwo, lepiej powiedzieć: „Organizuję zespół filmowy,

chcę, żebyś zagrała jakąś fajną rolę w naszym filmie...” Tak będzie dobrze, tak

powinienem powiedzieć.

Gdy jednak wyszedłem na przerwę, okazało się, że do Gigi znów nie ma

dostępu. Co gorsza, stwierdziłem rzecz niesmaczną w najwyższym stopniu — ten

goryl Ciężki Tubka spacerował po korytarzu z Gigą! Łobuz starał się być na

poziomie, kroczył napuszony z godnością, a koło niego Giga, wywołując zrozumiałe

poruszenie i rozliczne komentarze w całej szkole, a zwłaszcza u jej byłych kolegów

Cykanderów. Co mnie najbardziej raniło, to zachowanie samej Gigi. Wyraźnie

dobrze się czuła w towarzystwie tego goryla Tubki, a jej śmiech perlisty i beztroski

dźwięczał obraźliwie w moich uszach.

Tak było przez dwa dni. Trzeciego dnia Giga nagle nie przyszła. Zniknęła „jak

sen jaki złoty”, równie nagle, jak się pojawiła. Pokazał się za to z powrotem Józef

Mleczko. Blady, o twarzy wybitnie naznaczonej cierpieniem, w towarzystwie

wzburzonego ojca.

I wtedy dowiedziałem się prawdy. Wyszło na jaw straszne oszustwo Józka

Mleczki. Oszust od dawna planował skok do Warszawy, lecz rower mu nawalił,

potrzebował nowej dętki, a do tego ekwipunku. W tym czasie spotkał mnie na

turnieju siatkówki i zauważył, że interesuję się Gigą. Uknuł więc w swojej czaszce

pewien plan. Zupełnie zresztą prosty. Wiedział, że Giga jako filar naukowych kółek

międzyszkolnych zaofiarowała wraz z aktywem naukowym swoją pomoc siostrom

Burman przy urządzaniu pracowni w nowej szkole i że z tej racji została na dwa

dni, na czwartek i piątek, oddelegowana do naszej budy. Komuś, kto patrzył z

zewnątrz i kto nie znał sprawy, mogło się wydawać, że Giga została zwyczajnie

przeniesiona i że odtąd już będzie stale chodzić do szkoły nr 3!

Bystry Włochacz od razu zorientował się, jaką to daje mu szanse i postanowił

wykorzystać tę okazję do swojego małego oszustwa. Wmówił we mnie, że potrafi

załatwić przeniesienie Gigi do naszej szkoły w drodze zamiany miejsc, to znaczy, że

on pójdzie na miejsce Gigi do Cykanderów, a Giga zajmie jego miejsce w naszej

szkole i na to konto udało mu się wyłudzić ode mnie dętkę i ekwipunek... Byłem

wtedy zaślepiony, odurzony i półprzytomny. Brałem wszystko za dobrą monetę.

Zawarłem więc transakcję, Giga zjawiła się w szkole, a tegoż samego dnia Mleczko

wyruszył triumfalnie w swoją podróż. Jak potem wyjaśnił, pragnął naocznie

sprawdzić stan robót i postępy przy budowie Zamku Królewskiego oraz

przeprowadzić inspekcję Trasy Łazienkowskiej i uchwycić moment „spinania

przęseł mostu”. Wycieczka miała być rowerowa i póki jechał rowerem, wszystko

było w porządku. Niestety, na czterdziestym czwartym kilometrze zaczęły go boleć

nogi i zdecydował się zmienić środek lokomocji, innymi słowy dalszy ciąg podróży

odbyć „za jeden uśmiech”, czyli autostopem. By wytłumaczyć swój dziwny

ekwipunek i obecność na szosie, opowiadał kierowcom ciężarówki bajeczkę, że

wiezie harcerski meldunek w sprawie alertu do Kwatery Głównej. Udawało się

nadspodziewanie dobrze. Drugiego dnia rano już dojeżdżał do Warszawy. A jednak

na samym końcu miał pecha. Ostatni kierowca, były harcerz, nie tylko odstawił go

do Warszawy, ale był w dodatku tak uczynny, że postanowił zawieźć biednego

Mleczkę do samej Kwatery Głównej. Na próżno Włochacz wił się i wykręcał,

kierowca był uparty i asystował mu osobiście aż do gabinetu samego Druha

Naczelnika.

Tu dopiero się wszystko wydało. Jeszcze tego samego dnia Józek musiał

wrócić do domu pod eskortą...

Oczywiście oberwał ode mnie za to ohydne oszustwo. Niestety, nie od razu.

Gdy chciałem mu sprawić doraźne manto, zagroził, że opowie wszystko o mnie i o

Gidze i jak mnie nabrał chytrze... Że jemu i tak nic już nie zaszkodzi. Ohydny

szantażysta! Musiałem opuścić bezsilnie pięści. Miał rację, jemu nie mogłoby

zaszkodzić, ale mnie zaszkodziłoby mocno i Gigę wzięto by na języki...

Nie mam więc nawet tej satysfakcji, że dałem Włochaczowi po gębie...

Jedyna pociecha, że inni po odejściu Gigi też czują się jakby oszukani... Bractwo

włóczy się osowiałe... A goryl Tubka popadł w ogromne rozdrażnienie i bez powodu

zaczął „turbować” Cykanderów. Wszelka nieprawość mnie oburza, toteż

interweniowałem u Geniusza Tubkowskiego, a Geniusz Tubkowski pośpieszył od

razu na miejsce i zdołał uśmierzyć gniew ciężkiego brata. Uwolnieni z opresji

Cykanderzy, rzecz jasna, nie podziękowali ani słowem, to nie leży w ich stylu, łypali

natomiast na mnie bardzo zdumionym okiem, w którym migotało coś na kształt

wdzięczności. Faktem jest również, że przestali tego dnia knuć po kątach, a ten

okropny Gibas przestał syczeć na mój widok.

A na następnej przerwie sam przeżyłem z kolei coś na kształt zdumienia.

Zbliżył się do mnie znienacka nie kto inny, lecz Męsio, najgorszy z Cykanderów, i

zagaił:

— Podobno chcesz prysnąć z tej budy.

— Tak — odparłem coraz bardziej zaskoczony.

— Nie przeniosą cię.

— Dlaczego?

— Nie myśl, że jeśli cię tu wsadzili, to dlatego, że jesteś z Zabucza. Ci ze szkoły

nr l chcieli się pozbyć kłopotu i dlatego tu cię wsadzili. Jesteś źle notowany —

powiedział nie bez satysfakcji. — Ja też — dodał z diabelskim uśmiechem. —

Dlatego musimy się tutaj smażyć razem, no więc, jak ten sam los nas spotkał, to

przynajmniej trzymajmy się razem... — wyciągnął do mnie kanciastą, niezbyt czystą

rękę.

4. Koń po raz drugi

Od czasu tej historii z Gigą moje stosunki z Cykanderami bardzo się

poprawiły. Najbardziej mi ulżyło, że mały Gibas przestał syczeć na mój widok i choć

upłynął już tydzień, nie wraca do syczenia. A przecież miałby powód, stwierdziłem

bowiem, że jest zazdrosny o Męsia. Faktem jest, że Męsio okazuje mi specjalne

względy, raz po raz zagaduje do mnie, dzisiaj nawet próbował mnie poczęstować

papierosem w kiblu, ale odmówiłem.

Kto wie, czy wskutek tych działań nie stałbym się po pewnym czasie

Cykanderem... Bardzo możliwe, gdyby... gdyby nie rozpętała się znów ta heca z

Koniem. Koń stanął między nami i okazało się, że ja i Cykanderzy mamy różne

poglądy.

Kwestia, kto nas będzie uczył polskiego, wciąż jeszcze nie była wyjaśniona.

Nadal na lekcjach ojczystego języka zbijaliśmy bąki; w dni pochmurne graliśmy w

klasie w szewca i w inne gry mniej lub bardziej towarzyskie, a Męsio, znany talent

graficzny, wprawiał się w rysowaniu karykatur osobistości szkolnych na tablicy; w

dni słoneczne wygrzewaliśmy się w łagodnym wrześniowym słonku na dworze, pod

oknami naszej klasy i prowadziliśmy dyskusje na różne tematy, między innymi, co

może oznaczać taka przedłużająca się laba. Męsio był optymistą i z tej

przedłużającej się laby wyciągał nader pocieszające wnioski.

— To dobry znak, panowie — mówił — być może nasza klasa jest fatalna, być

może spędzono tu nas, aby poddać specjalnym zabiegom, być może jesteśmy

„chłopcami do bicia”, ale przynajmniej pod jednym względem trafiliśmy w

dziesiątkę: sam Biegus w chwale nóg swoich — dyrektorska osoba — będzie naszym

wychowawcą i polonistą.

W tym miejscu Męsio przymykał oczy i wystawiając poszarzałą twarz na

słońce, oddawał się przyjemnym marzeniom.

— Ty, Cymek, nie wiesz, kto to jest Biegus! Nie ma lepszego goga pod słońcem

i mózg elektronowy go nie wymyśli! My znamy go jeszcze z tamtej budy... Biegus już

wtedy był zalatany. Musisz wiedzieć, że on jest męczennikiem prac społecznych.

Nic w naszym mieście nie obejdzie się bez Biegusa. On organizuje, rozkręca,

rozwija i popycha. I stale biega zadyszany, bo na normalny chód dawno już nie ma

czasu. Nie ma też czasu na normalne lekcje. W zeszłym roku nie wiem, czy

mieliśmy z nim dziesięć... no powiedzmy, dwadzieścia takich lekcji... Rozumiesz

więc, że teraz, kiedy jeszcze został dyrektorem... Tak, bracie, będziemy z nim mieli

dolce vita, a w dodatku nikt na nas złego słowa nie powie... wiadomo, dyrektorska

klasa, pod osobistą opieką Biegusa będziemy — włos nam z głowy nie spadnie.

— Nie wiadomo jeszcze, czy to on weźmie naszą klasę — miałem wątpliwości.

— To wcale nie jest pewne...

— Wiadomo i to jest pewne — twierdził Męsio. — To wynika z logiki.

Sprawdziłem. Wszyscy nauczyciele mają już pełny wymiar godzin. Z wyjątkiem

naszej klasy wszystkie godziny polskiego zostały obsadzone. Kto więc został dla

nas? Tylko jeden Biegus w chwale nóg swoich.

— Został jeszcze Koń — zauważyłem spokojnie.

— Koń?

— Magister Szykoń.

— Ten mały? — Męsio skrzywił się lekceważąco.

— Napoleon też był mały i parę innych znakomitości, a narobili dużo

zamieszania w historii. Mali bywają niebezpieczni — powiedziałem.

— Wiesz coś o nim? — Męsio spojrzał na mnie badawczo.

— Nie, skąd... ja tylko tak sobie — przeczyłem nieszczerze. Bałem się

przyznać do znajomości z Koniem, żeby nie wyszła na jaw ta kompromitująca mnie

historia w poczekalni lekarskiej. Męsio w żaden sposób nie może się dowiedzieć,

jak bardzo się wtedy ośmieszyłem.

Od tej rozmowy upłynęło parę dni i w końcu ja sam zacząłem żywić nieśmiałą

nadzieję, że ominie mnie wątpliwa przyjemność „końskich lekcji”. Kto wie nawet —

myślałem — czy to ja sam nie zniechęciłem go wtedy... Nagadałem mu przecież tyle

strasznych rzeczy o naszej klasie, że mógł się spłoszyć... Bardzo możliwe... Może

nie chciał mieć do czynienia z takimi typami jak ja... łobuzami i leniami, a co gorsza

— oszustami. Tak, ta rozmowa mogła mieć poważne znaczenie. Po prostu

przestraszyłem Konia. Przestraszyć Konia to duża frajda i satysfakcja. Pomyślałem

więc z kolei, czy nie warto by było pochwalić się tym przed Męsiem... Na szczęście

nie zdążyłem, bo wybuchła bomba...

Bomba wybuchła dokładnie w poniedziałek siedemnastego września o

godzinie dziewiątej minut czterdzieści. Mieliśmy zresztą szczególnego pecha. Tego

dnia przed lekcją polskiego zabawialiśmy się rysowaniem koni na tablicy. Było tam

ich całe mnóstwo: galopujące konie, kłusujące konie, konie stające dęba i różne

końskie pyski — koni śmiejących się, szczerzących zęby, ziewających... Najbardziej

udał się jednak koń Męsia — był to wspaniały koń sportowy, biorący w galopie

przeszkodę na torze. Oczywiście bractwo pewne, że i tego dnia lekcja mu się

upiecze, jeszcze pod koniec przerwy wyległo na dwór opalać się na słonku i nawet

nikt się nie poruszył, kiedy dzwonek na lekcje zadźwięczał. Ja osobiście jako

dyżurny przebywałem w tym czasie w umywalni i akurat biłem się ścierką z innymi

dyżurnymi, gdy nagle w drzwiach pojawił się Zezowaty Dodo i krzyknął:

— Uważaj! Koń się kręci!

Od razu pomyślałem o tych koniach na tablicy i że to może być źle

zrozumiane przez Konia, więc popędziłem ze ścierką do klasy, żeby zetrzeć te

konie. Za późno!

Za stołem nauczycielskim siedział już Koń.

— Cóż to za obyczaje?! — skrzywił się. — Już dawno po dzwonku, a nikogo nie

ma.

— Myśleliśmy... — zacząłem, ale pan Szykoń mi przerwał.

— Zetrzyj te konie z tablicy.

— Tak jest — rzuciłem się ze ścierką.

— Zostaw tylko tego, co bierze przeszkodę.

— Jak to?!

— On mi się podoba — oświadczył Szykoń, a potem dodał: — My się chyba

skądś znamy?

— Nie — zaprzeczyłem gwałtownie. — To znaczy... nie... niezupełnie.

— Ty jesteś tym osobnikiem z poczekalni o maksymalnym nazwisku —

powiedział Koń. — Zdaje się, że mam przyjemność z Maksymilianem Ogromskim,

czyli Cymkiem.

— Przykro mi — wydukałem — ja wtedy nie...

— Stop! — przerwał Koń. — Nie mówmy o przykrościach. Już powiedziałem,

że mam przyjemność, a nie przykrość spotkać się tutaj... z tobą... Tak sobie zresztą

życzyłeś... O ile się nie mylę, namawiałeś mnie, żebym wybrał waszą klasę... no i

namówiłeś mnie. Opowiedziałeś mi tyle interesujących rzeczy, że zdecydowałem

się... — uśmiechnął się szyderczo, jak mi się zdawało.

Słuchałem przerażony. Jasne, należało się tego spodziewać. Koń zaczyna

odgrywać się na mnie.

— Więc pan przeze mnie... tutaj — wybełkotałem.

— Tak.

— Niech pan tylko nie mówi o tym głośno w klasie — jęknąłem błagalnie.

— Rozumiem — powiedział Koń. — Zgoda. A teraz bądź łaskaw i sprowadź do

klasy tych nicponi.

Wybiegłem na korytarz i zawołałem bractwo przez okno. Przybiegli wszyscy.

Patrzyli na mnie z niepokojem.

— Co się stało?

— Tam jest Koń — pokazałem na drzwi do klasy.

— Koń?! — zdumieli się.

— Czeka na nas.

— Do licha — zdenerwował się Męsio — starłeś chyba to wszystko z tablicy?

— Nie zdążyłem... Zresztą... zresztą on kazał zostawić twojego konia.

— Co on ci zrobił? — zapytał Męsio. — Wyglądasz tak strasznie...

— Dręczył mnie — powiedziałem.

Wystraszony Męsio zajrzał ostrożnie do klasy. Żeby oszczędzić mu męki

wahań i skrócić jego rozterki wepchnąłem go brutalnie do środka. Za nami wsypała

się reszta podnieconej klasy.

Koń odczytał listę uczniów i każdemu przyjrzał się uważnie, potem zamknął

dziennik i powiedział:

— Słyszałem, że zgromadzono tu same talenty, ale musimy się poznać bliżej...

Wiem, że umiecie nieźle rysować konie, ale chciałbym się dowiedzieć, co myślicie o

różnych rzeczach, na przykład o książkach, które czytacie, albo o wierszach... —

taką zasunął mowę, ale nikt nie dał się złapać. Wszyscy milczeli.

— No więc, kto odpowie? — zachęcał Koń. — A może mam wezwać imiennie?

— Bojarska! — rozległy się głosy. — Tak! Bojarska — od razu zawtórowała

cała klasa.

Bojarska była u Cykanderów pokazową uczennicą. W razie czego wszyscy

wyręczali się Bojarską. Wstała więc Bojarska i mówiła, jak wielkim poetą był Adam

Mickiewicz i jak bardzo podobał się jej wiersz pt. „Świtezianka”, a potem mówiła

jeszcze o innych wierszach i wszystkie też jej się bardzo podobały i zachwycała się

długo jak należy ich pięknością.

Koń chciał się dowiedzieć, czy ktoś ma w klasie inne zdanie, ale okazało się,

że nikt nie ma i że wszyscy kochają, rozumieją i podziwiają te same wiersze tak

samo jak Bojarska.

— To zgoła wspaniale — powiedział Koń. — Widzę, że jesteście znawcami i

smakoszami poezji. Wobec tego na jutro zadaję wam wiersz „Męka poety”. Z

pewnością was zainteresuje i zdołacie go ocenić właściwie.

Wstał i napisał na tablicy taki oto wiersz:

Muzo poezji, unieś moje ciężkie ciało,

aby rozkoszy wzlotu nad poziom doznało!

Niech wzlecę poszturchując oporne obłoki

w świat ułudy bezdennej długi i szeroki!

Podskoczyłem. Na próżno! Coś trzyma za nogę!

A w dodatku tak jakoś nieprzyjemnie skrzeczy.

To pospolitość ziemska. Więc wzlecieć nie mogę

i pytam, co mam robić w takim stanie rzeczy.

Uciąć nogę i wzlecieć — kaleka bez nogi,

czy też zostać, przykuty do nędznej podłogi?

I wiję się schwytany w dylematu kleszcze,

i wiem, że do poezji stąd daleko jeszcze.

— Przepiszcie ten wiersz — Koń wytarł ręce z kredy — a na jutro napiszcie

wypracowanie: Jak oceniam wiersz pt. „Męka poety”.

To powiedziawszy wyszedł z klasy.

— Trochę dziwny facet — zauważył Męsio — ale mogliśmy trafić gorzej. Nie

męczy gramatyką ani ortografią. W ogóle dobrze poszło. Chyba był zadowolony.

— Tak, myślałem, że będzie gorzej — przyznałem ostrożnie — trochę ma hysia

na punkcie poezji, ale to chyba niegroźne.

— W każdym razie — westchnął Męsio — on nie umywa się do Biegusa. Dużo

bym dał, żeby pozbyć się tego Konia. Może jest jakiś sposób?

Na następnej lekcji Koń zapytał, kto chciałby przeczytać wypracowanie o

„Męce poety”. Klasa jak zwykle wypchnęła Bojarską.

— Dobrze, niech Bojarska przeczyta — zgodził się Koń.

— „Męka poety” to jeden z najwspanialszych wierszy Adama Mickiewicza —

zaczęła czytać Bojarska. — Najpierw opisał genialnie poeta wspaniałe marzenie o

wzlocie, a najpiękniejszym obrazem jest tam dla mnie szturchanie obłoków. Ja też

— wyznała śmiało Bojarska — pragnęłabym poszturchać obłoki i wzlecieć razem z

poetą. Niestety, wzlot nie dochodzi do skutku. Poeta ma ciężkie ciało, a poza tym

coś go trzyma za nogę i skrzeczy. Jest to pospolitość. Poeta opisał to tak ciekawie i

prawdziwie, że jak czytałam, mnie też zaczęło się zdawać, że coś mnie trzyma za

nogę. Spojrzałam, ale to nie była pospolitość, tylko Czaruś. Czaruś to nasz mały

piesek. Chciał, żeby wypuścić go za drzwi. Najbardziej jednak podobała mi się męka

poety na końcu wiersza. Jak pięknie, jak wzruszająco pokazał nasz wielki pisarz

swoje wahanie, czy uciąć sobie nogę. Doskonale go rozumiem. Jest to bardzo

prawdziwie opisane. Ja też bym się wahała, ponieważ wzlecieć bez nogi już nie tak

przyjemnie. To właśnie nazywa się problem. Cudowny ten wiersz jest dlatego nie

tylko uroczy, ale i problemowy. A teraz po kolei ocenię wszystkie zalety wiersza.

Bojarska odetchnęła i przez dziesięć minut oceniała zalety wiersza w słowach

najwyższego uznania, a cała klasa słuchała z dumą Bojarskiej, że umie tak

szczegółowo oceniać.

Wreszcie Bojarska zamknęła zeszyt, potoczyła wzrokiem po klasie, a gdy

rozległ się szmer ogólnego uznania, usiadła uśmiechnięta i zadowolona.

Koń milczał przez chwilę jakby zaaferowany, a potem zapytał:

— Czy wszyscy zgadzają się z oceną Bojarskiej, czy może ktoś ma inne

zdanie?

Ale nikt nie miał innego zdania i wszyscy się zgadzali.

Koń patrzył na nas drwiącym okiem.

— To dziwne... — powiedział — to dziwne, że nikt nie ma innego zdania.

Ciekawe, dlaczego na przykład nikt nie zauważył, że ten wiersz jest przede

wszystkim śmieszny... I na tym polega chyba jego jedyna zaleta.

— Jedyna?! — klasa zakotłowała się.

— W każdym razie nie ma tych zalet, które przypisała mu koleżanka

Bojarska. I nie wierzę, abyście tego nie zauważyli. Tylko udaliście, że nie widzicie.

Po prostu nie byliście szczerzy w ocenie. Chyba zresztą nie pierwszy raz. Ale tym

razem wpadliście w pułapkę! Ten wiersz jest podrobiony!

— Podrobiony?!

— Niestety, to nie jest wiersz Adama Mickiewicza. Nie twierdziłem nigdy, że

jest, po prostu dałem wam go do oceny, żeby się przekonać, czy potraficie myśleć

samodzielnie i pisać naprawdę to, co myślicie...

Bojarska poczerwieniała, a cała klasa milczała, delikatnie mówiąc,

zakłopotana. Wreszcie Tubkowski zapytał:

— W takim razie, czyj to jest wiersz? Kto go napisał?

— Klasa VIII a.

— Klasa?!

— Mieli wolną godzinę i, jak mi powiedzieli, dla zabawy ułożyli ten wiersz.

No cóż, na dzisiaj dosyć — powiedział Koń i zebrał się do wyjścia, bo właśnie

zabrzmiał dzwonek — jutro wrócimy do tych spraw.

— No i macie Konia! — wycedził zdenerwowany Męsio. — Po prostu zrobił

nas w konia.

— Mówiłem, że on może być niebezpieczny — przypomniałem.

— On mi się nie podoba — powiedział Męsio — przy nim nie będzie życia.

— Nie zgadzam się z tobą — oświadczyłem — dzisiaj było ciekawie i nikt się

nie nudził.

— Kiedy dostajesz cios podbródkowy i wynoszą cię z ringu, też jest ciekawie i

nikt się nie nudzi — zamruczał Męsio — ale ja dziękuję! Do licha, nie o to przecież

chodzi — spojrzał na mnie ponuro.

5. Jak zostałem puzonistą

Nowy nauczyciel polskiego, pan Szykoń, jest teraz głównym tematem

wszystkich rozmów w szkole, no i oczywiście — plotek. Nasza klasa podzieliła się na

zwolenników i przeciwników Szykonia, czyli na hippistów i antyhippistów (od

słowa greckiego hippos — koń). Co do mnie, zrazu postanowiłem nie przyjmować

tej końskiej sprawy do wiadomości. Wprawdzie podczas pierwszej lekcji polskiego

wziąłem stronę Konia przeciw Cykanderom, ale to nie znaczy, bym został hippistą.

Z wiadomych bowiem powodów bynajmniej nie zachwyca mnie perspektywa

całorocznej zabawy z Koniem. Abym więc nie musiał brać udziału w dysputach na

przerwach, zaszywałem się w bibliotece szkolnej na drugim piętrze i wygodnie

rozparty na fotelu studiowałem Wielką Encyklopedię Powszechną. Ale w końcu

znalazła mnie tam Szyperska, jedna z tych możliwych Cykanderek. Przyszła

wymienić książkę i bardzo była zaskoczona, że mnie znalazła pogrążonego w

studiach encyklopedycznych.

— Dziwnie się zachowujesz — powiedziała z wyraźną pretensją w głosie.

— Dziwnie? — odparłem. — Co w tym dziwnego, że się uczę? Po to chodzę do

szkoły.

— Czy nic cię nie obchodzi, że przygotowują akcję przeciw Koniowi?

— Akcję? W jakim sensie?

— Będą starali się zniechęcić Konia. Oni zrobią wszystko, żeby pozbyć się go z

klasy.

— Oni? Myślisz o Cykanderach? — spojrzałem podejrzliwie na Szyperską. —

Dziwna jest twoja mowa. Sama przecież jesteś Cykanderką.

Szyperską zaczerwieniła się.

— Cykanderką? Nie wiem, co to znaczy.

— Nie udawaj. Należysz do Cykanderów jak Męsio i Bojarska.

— Ja... ja nie uznaję takich podziałów — oświadczyła Szyperską.

Zagwizdałem pod nosem.

— Ho, ho! Widzę, że coś się stało! Nie lubisz Bojarskiej? — zapytałem

oglądając sobie paznokcie.

— To nie ma nic wspólnego z tym, czy lubię Bojarską — powiedziała

Szyperską. — Czy dlatego, że chodziłam z Cykanderami do jednej klasy, zresztą

tylko przez rok, to mam trzymać z nimi całe życie, chociaż nie mają racji?

— Uważasz, że nie mają racji? — zapytałem ostrożnie.

— Jasne, że nie. Koń jest uroczy.

— Ciekawe określenie — zauważyłem. — Nigdy bym na to nie wpadł.

— Koń jest mądry i sympatyczny — ciągnęła — i poza tym dowcipny! Nie

możemy przyglądać się bezczynnie, jak oni będą niszczyć Konia!

— Przesadzasz! Co oni mogą mu zrobić?!

— Nie znasz jeszcze Cykanderów — odparła. — Oni mają bogaty repertuar.

Jak chcą, mogą każdemu obrzydzić życie! Nawet świętego potrafią wyprowadzić z

równowagi! Powinieneś im przeszkodzić...

— Ja? — wzruszyłem ramionami. — Dlaczego z tym przychodzisz do mnie?

— Myślałam, że ci zależy...

— Pomyliłaś się — uciąłem — wcale tak bardzo mi nie zależy na Koniu.

Szyperska milczała przez chwilę, nieprzyjemnie zaskoczona.

— Obojętne ci, kto... kto będzie cię rozwijał umysłowo? — wydukała wreszcie.

— My... myślałam, że masz szerokie poglądy...

Było jej bardzo do twarzy z tą nieszczęśliwą miną. Pomyślałem, że Szyperska

jest w gruncie rzeczy całkiem miła i ładna, żeby tylko pozbyła się tej okropnej

chudości i trupiej cery!

Chrząknąłem:

— Źle mnie zrozumiałaś, Szypsiu. Oczywiście nie jest mi obojętne, z kim

spędzę ćwierć tysiąca godzin w roku i kto będzie mnie nadziewał mądralizmami.

Obawiam się jednak, że Koń na dłuższą metę może być męczący. Może rozwijać nas

zbyt intensywnie, a czy można na siłę rozwijać kapuściane głowy? Poza tym może

nas przekarmiać tłustymi pulpetami wiedzy i twardymi szaszłykami mądrości...

— Wolisz, żeby karmili cię sieczką? — pociągnęła nosem Szyperska. —

Przecież mówiłeś, że z Koniem było ciekawie, że... on jest interesujący...

— Interesujący raz na jakiś czas — wyjaśniłem. — Ale codziennie mieć do

czynienia z galopującym Koniem?! Dziękuję, Szypsiu. To tak, jakbyś codziennie

musiała wchodzić na Giewont. Obrzydnąć może...

Tak mówiłem, ponieważ nie mogłem się przyznać, dlaczego bałem się Konia.

Szyperska popatrzyła na mnie smutno.

— Zawiodłam się na tobie — powiedziała dramatycznym głosem.

— Przykro mi — odparłem i zabrałem się ze zdwojoną energią do studiów

encyklopedycznych, z powrotem od litery A.

Niestety, gdy Szyperska wyszła, ogarnęła mnie pewna melancholia i po

pewnym czasie stwierdziłem, że zamiast dziewiczej Artemidy, bogini księżyca i

łowów, widzę na ilustracji Nelkę Szyperska. Stropiło mnie to nieco, ale nie na

długo, bo zaraz pomyślałem sobie, iż może to mieć pewne znaczenie praktyczne i że

Nelka Szyperska mogłaby zastąpić w moich myślach Gigę, chociaż chwilowo. I już

nie mogłem pozbyć się tej idei. Tak jest, to byłaby idea! Niepotrzebnie

rozmawiałem z Nelką tak ostro. Trzeba było powiedzieć, że zastanowię się albo —

jeszcze lepiej — że musimy dokładnie obgadać tę sprawę, i od razu: „Kiedy masz

czas? Może dzisiaj po obiedzie?” I z miejsca akcja wypływa na szerokie wody. Tak,

głupio postąpiłem, chociaż z drugiej strony, gdybym nie zasmucił Szyperskiej, czy

dostrzegłbym, że jest jak Artemida? Bardzo wątpliwe. Musiałem najpierw zasmucić

Szyperską i dostrzec jej nowy wyraz twarzy. To cierpienie tak rzeźbi i tak ładnie

wyrzeźbiło Szyperską. Ażeby zasmucić Szyperską, musiałem być okropny. Takie

jest życie. Westchnąłem ciężko, ale w gruncie rzeczy czułem się pokrzepiony. I

teraz pomyślałem sobie: nie mam na co narzekać, w gruncie rzeczy los uśmiechnął

się do mnie. Poznałem Szyperską. To jest najważniejsze. Wiem teraz, że jest dobrą

dziewczyną... a przy tym jest wrażliwa, można by powiedzieć, głęboka... Skoro

oceniła właściwie zalety Konia, może i mnie oceniłaby właściwie. Bardzo by mi

pomogło, gdybym mógł podzielić się z nią moją tajemnicą... to znaczy „końską”

tajemnicą, jak kiedyś podpadłem Koniowi i jak głupio czuję się w jego obecności...

Dotychczas nikt o tym nie ma pojęcia, może jeden Zezowaty Dodo. Poczciwy

chłopak i niegłupi, ale nie jest z naszej klasy (no i w „Encyklopedii” nie zastąpi mi

Artemidy). Nelka jest z naszej klasy. Ona zrozumiałaby, w jakiej jestem

podbramkowej sytuacji. Koniecznie muszę odbyć nową rozmowę z Nellą. Na

zupełnie innych zasadach i w bardziej kolorowej tonacji. Lecz jak to zaaranżować?

Podejść na korytarzu szkolnym i powiedzieć: „Przebacz, nie gniewaj się,

porozmawiajmy jeszcze raz...” Zaśmiałem się gorzko w duchu. Nie widziałem jakoś

siebie w takiej sytuacji. To nie dla pana, panie Ogromski, zbyt ogromnej trzeba

odwagi, a do tego dochodzi ryzyko... Co będzie, jeśli Szyperska zamiast

rozpromienić się na twój widok, spróbuje się odegrać na tobie, dziewczyny lubią

tak robić, kiedy czują, że komuś na nich zależy. Podepcze cię jak robaka i jeszcze na

twoim trupie zakręci się na obcasie. Tak, tu trzeba ogromnej odwagi, panie

Ogromski, a tymczasem pan zamiast ogromnej odwagi ma ogromne zahamowania i

opory, przy których sam Ohm wysiada... sam Ohm, ten od elektrycznych oporów z

podręcznika fizyki...

Tak jest, nie da się ukryć, opory miałem piekielne i dlatego zdecydowałem, że

spotkanie i pojednanie z Nellą musi nastąpić na gruncie neutralnym, w sposób

przypadkowy niejako i nie narażający na szwank mojego męskiego honoru. I od

razu zarysował się w mojej głowie pewien sposób...

Odszukałem na drugiej przerwie Zezowatego Doda i zapytałem:

— Nazwisko Szyperski — czy coś ci to mówi, Dodo?

Dodo zmarszczył brwi.

— Mówi mi — odparł. — Do naszej klasy chodzi niejaki Kocio Szyperski.

— Potrzebuję informacji — powiedziałem. — Sprawdź, czy ten Kocio jest

bratem Nelki Szyperskiej z mojej klasy. Jeśli tak, dowiedz się, co robi Nella z

wolnym czasem. Gdzie chodzi, czym się zajmuje...

Dodo zagwizdał zdumiony i uśmiechnął się swoją krzywą gębą.

— Nie gwiżdż głupio — zdenerwowałem się — i rób, co ci mówię. Szyperska

jest mi potrzebna do filmu.

— A ja?

— Nie bój się, ty też zagrasz. Właściwą rolę.

— A kiedy będzie ten film?

— Już niedługo. Dlatego właśnie kombinuję z Szyperska.

— Miała być Giga — zauważył Dodo.

— Do jasnej kamery, przestań się wtrącać do obsady! Rób co mówię —

wrzasnąłem rozzłoszczony. — No, spływaj szybko!

— Tak jest! — Dodo spłynął.

Wrócił po kilku minutach. Wieści były pomyślne. Nella jest siostrą Kocia

Szyperskiego z klasy Doda. W poniedziałki, środy i piątki gra w ognisku

muzycznym w Domu Kultury.

— Na czym gra? — zapytałem rzeczowo.

— Na skrzypcach.

— Nieźle — mruknąłem zamyślony, bo już wiedziałem, co zrobię.

Ponieważ była akurat środa, zaraz po obiedzie udałem się do Młodzieżowego

Domu Kultury. Ognisko muzyczne było w lewym skrzydle. Zastukałem od razu do

pokoju z napisem: „Kancelaria”. „Zapisy do klas instrumentów przyjmuje mgr A.

Cyndelski, starszy instruktor, w godz. 16-18”. Szczęście mnie nie opuszczało. Była

godzina szesnasta i magister A. Cyndelski był na posterunku.

— Dzień dobry — powiedziałem. — Pragnę zapisać się do klasy skrzypiec,

proszę pana.

A. Cyndelski obrócił do mnie długą, kozią twarz i zapytał:

— Czy ktoś cię tu skierował, chłopcze?

— Ja sam, proszę pana — oświadczyłem — ja mam skłonności od dziecka...

— To ładnie — A. Cyndelski głaskał swoją rzadką, acz niewątpliwie

interesującą, młodzieżową bródkę. — To bardzo ładnie, że masz skłonności.

Niestety nie ma już wolnych miejsc w klasie skrzypiec. Zabrakło instrumentów. W

ostatnich skrzypcach wczoraj pękła struna — zamyślił się melancholijnie — tak jest,

pękła struna... Nie chciałbym cię jednak zrażać... skoro masz skłonności... może

znalazłoby się miejsce w innych klasach... — zaczął wertować spisy. — Czy płuca

masz zdrowe? — zapytał mnie nagle. — Byłeś prześwietlany?

— Tak, proszę pana.

— Dmuchać umiesz?

— Jasne.

A. Cyndelski wstał i pomacał mi muskuły.

— Możesz grać na tubie — powiedział — masz warunki. Potrzebujemy

chłopca do tuby.

— Do tuby?

— To taka duża trąba. Z pewnością marzyłeś nieraz, żeby zagrać na

największej trąbie.

— To było wtedy, kiedy byłem bardzo mały — mruknąłem. Przed oczyma

stanął mi obraz spoconych strażaków uginających się pod ciężarem trąb w

majowym słońcu.

— Wolałbym coś mniejszego, proszę pana, na przykład flet albo jakiś klarnet.

— Nie ma fletów i klarnetów, jest tylko tuba — powiedział A. Cyndelski.

— Na tubie niech gra Ciężki Tubka — zdenerwowałem się.

— Tubka? — zainteresował się instruktor.

— Niejaki Tubkowski, pan go zna?

— Owszem, Tubkowski gra u nas na puzonie... zaraz... mamy chyba jeszcze

jeden wolny puzon — zajrzał do spisu — tak jest...

— Ja... ja nie chcę z Tubkowskim — zaniepokoiłem się.

— Z Tubkowskim? — A. Cyndelski uśmiechnął się pobłażliwie. — Nie ma

obawy... Tubkowski jest już zaawansowany, a ty będziesz dopiero próbował

dmuchać... — podbiegł do szafy i wyciągnął wielki, złocisty instrument, wytarł go z

kurzu — na pewno ci się spodoba, posłuchaj, co za ton! — nadął policzki i

zademonstrował, jak się gra na puzonie.

Bardzo mi się podobało, a najwięcej, że była to trąba ruchoma, w czasie gry

można było skracać i wydłużać rurę. To robiło wrażenie! No i ten dźwięk, niski,

nieco żałosny, ale przyjemny... można nim wypowiedzieć różne cierpienia i

skargi...

— Biorę, proszę pana.

— Wiedziałem, że ci się spodoba — A. Cyndelski pogłaskał zadowolony swoją

młodzieżową bródkę.

Porwałem puzon i chciałem od razu wybiec, ale instruktor zatrzymał mnie,

musiałem pokazać legitymację szkolną, wypełnić formularz i złożyć parę podpisów.

Następnie A. Cyndelski polecił mi udać się do klasy instrumentów dętych, drugie

drzwi na prawo, do pana profesora Kiryłło.

Ja jednak miałem nieco inny pomysł i zamiast udać się do pana profesora

Kiryłło, poszedłem spiesznie w głąb korytarza, skąd dobiegało mnie urzekające

łkanie skrzypiec. Nerwowo ściskając puzon w spoconych z emocji rękach,

zajrzałem przez dziurkę od klucza. Serce zabiło mi mocno. Tak... nie myliłem się.

To była Nelka. Ale jaka wspaniała! Stała na estradzie z rozpuszczonymi włosami,

ubrana w długą, powłóczystą suknię koloru lila. Do licha... przedstawienie jakieś

czy co? Chyba próba przedstawienia, bo obok Nelli zauważyłem jeszcze faceta z

rogiem, czyli waltornią, przebranego za Wojskiego z „Pana Tadeusza”, tamten

znowu przy fortepianie jak Szopen, a tu dziewczyna z wiolonczelą, przebrana za

grubą wiejską babę w zapasce... Tak, to jest przedstawienie. Dopiero teraz na

drzwiach zauważyłem ręcznie wykonany afisz:

„OPOWIEŚCI INSTRUMENTÓW”

inscenizacja słowno-muzyczna

a obok wielki napis:

PAMIĘTAJ, JUŻ ZA TYDZIEŃ PREMIERA!

Przez moment zastanawiałem się, co robić, gdy nagle drzwi się otworzyły i

ukazała się w nich przysadzista niewiasta w średnim wieku, dość tęga, lecz o

uduchowionym spojrzeniu.

Spojrzała na mnie, na puzon, który ściskałem dumnie, i rozjaśniła się:

— A, to ty, właź szybko — wciągnęła mnie do środka, nim zdążyłem się

zastanowić nad sytuacją. — Nareszcie mamy Puzona!

— Jak to, nareszcie? — wykrztusiłem.

— Spodziewaliśmy się ciebie wcześniej... no, ale zjawiłeś się przecież...

Było mi bardzo przyjemnie. To miło być kimś, na kogo się czeka;

uśmiechnąłem się do Szyperskiej i zatrąbiłem na powitanie. Biedna Nella

wytrzeszczyła oczy ze zdumienia. Chciałem od razu podejść do niej, ale profesorka

pociągnęła mnie do otwartej szafy i wyciągnęła stamtąd jakiś okropny kostium...

rodzaj zielonego kombinezonu z kapturem i rogami.

— Włóż to! — powiedziała.

— Ale po co?

— Dzisiaj jest próba kostiumowa.

— Ależ pani profesor, to nie jest strój dla Puzona — odezwała się asystentka

w niebieskim fartuchu — to jest strój fauna dla Fletu.

— Dla Fletu? Co ty mówisz, moje dziecko. Gdzie są moje okulary?!

— Pani pożyczyła je Moniuszce.

— A, prawda... Niech mi Moniuszko odda!

Podsunięto jej okulary. Założyła je i obejrzała mnie krytycznie.

— Tak, to nie jest strój dla Puzona! Co jest dla Puzona?

— Puzon ma być w stroju kota.

— Dlaczego kota?! — zapytałem z pewnym niepokojem.

Nikt jednak nie kwapił się do wyjaśnień. Wszyscy byli potwornie

zaaferowani. Nie zważając na moje zastrzeżenia, ubrano mnie w skórę kota.

— Trochę za duży na ciebie ten kostium... ale to nic. Wypchamy ci brzuch

papierem. A teraz podskocz! Zobaczymy, czy dajesz radę...

W momencie gdy podskakiwałem, rozwarły się gwałtownie drzwi i do sali

wpadł zadyszany Ciężki Tubka z puzonem w futerale.

— A to co znowu? — krzyknęła do niego profesorka. — Nie przeszkadzaj!

— Jak to? Miałem się przecież zgłosić z puzonem do pani profesor Kołatko —

sapał Tubka.

— Już nie jesteś potrzebny. Mamy Puzona. Poza tym, ty jesteś za duży, nie

pasujesz... On lepiej pasuje...

— Jak to nie pasuję?!

— Idź, dziecko. — Profesorka Kołatko odpychała delikatnie Ciężkiego Tubkę

pałeczką dyrygencką. — Powiedziałam, mamy już puzonistę, który będzie

przedstawiał Puzona.

— Puzonistę?! Jakiego puzonistę?! — ryknął Tubka. — Ja tu jestem jedynym

puzonistą. Tylko ja jeden potrafię grać na puzonie.

— Zdaje ci się, dziecko drogie...

— Mnie się zdaje?! — Tubka błysnął oczami, nadął się i zatrąbił na puzonie,

poruszając wspaniale i biegle rurą instrumentu. Niewątpliwie było to trąbienie na

wysokim poziomie. Równie nagłe i niespodziewane jak potężne! Niestety, za blisko

lewego ucha pani profesor Kołatko. Nieszczęsna kobieta krzyknęła boleśnie i

odskoczyła, ale tak nieszczęśliwie, że uderzyła się o pulpit dyrygencki w prawe

ucho.

— O Boże, nic nie słyszę! Jestem ogłuszona! — Padła w ramiona asystentki.

Do sali prób wpadł magister A. Cyndelski.

— Co się tu dzieje?! — krzyknął na widok pani profesor Kołatko słaniającej

się i półprzytomnej.

— Zostałam ogłuszona przez tego wielkiego natręta — wskazała na

Tubkowskiego — ten jego puzon... och... nie będę mogła prowadzić próby... Moje

uszy!

— Pani profesor pokaże.

Magister A. Cyndelski obejrzał uszy słaniającej się pani profesor Kołatko.

— Hańba! Jedno ogłuszone, drugie spuchnięte! Jak mogłeś? — krzyknął A.

Cyndelski do wystraszonego Tubki. — Trzeba uważać, do kogo się trąbi... to znaczy,

w kogo się trąbi... co ja mówię... chciałem powiedzieć, przy kim się trąbi... A w

ogóle, po co trąbiłeś?

— Bo pani profesor Kołatko nie wierzyła, że ja umiem... trąbić.

— To jest skandal! Nie można z wami prowadzić normalnej próby, zawsze

jakieś historie. I to w domu kultury! Pomóżcie mi wyprowadzić panią profesor

Kołatko do apteczki.

Połowa zebranych rzuciła się ma pomoc pani profesor Kołatko, natomiast

rozjuszony Tubka rzucił się do mnie.

— Kto ty jesteś? Skąd się tu wziąłeś, łobuzie?!

— To... to jakaś pomyłka — jęknąłem.

— Ja ci pokażę! — Tubka z wściekłością złapał mnie za uszy. Pociągnął.

Rozległ się nieprzyjemny chrzęst odrywanych uszu. Nella krzyknęła przerażona. Ja

też krzyknąłem. Na szczęście nie były to moje uszy, ale uszy kota. Dzięki nim

ocaliłem życie. Uszy zostały bowiem w rękach ogłupiałego Tubki, a mnie udało się

wyskoczyć na czas z kociej skóry.

— Co ty wyprawiasz? — krzyknęła do Tubki asystentka. — To nieładnie tak

obedrzeć kolegę ze skóry... to jest... chciałam powiedzieć z kostiumu... biednego

puzonistę...

— Nieładnie... puzonistę... — sapał wciąż zaskoczony Tubka — to nie jest

żaden puzonista... to jest niejaki Cymek, ten oszust z siódmej... On tu przyszedł za

Nelką Szyperską, proszę pani. Cały dzień pytał o Szyperską...

W sali zrobiła się cisza. A w tej ciszy słychać było głuche uderzenie. To

osłupiała Nella wypuściła z rąk futerał ze skrzypcami.

— Słyszałem, jak Dodońskiego pytał — sapał dalej Tubka zadowolony z

efektu.

— Masz nader czułe ucho muzyka — powiedziałem głośno. — Gratuluję ci, to

rzadki dar natury u goryla.

— Nie dość mu, że kręci się cały dzień koło Szyperskiej w klasie, to jeszcze tu

się wkręcił, oszust, i w dodatku mi ubliża.

— Wkręciłeś się? — zapytała mnie asystentka. — Jak mam to rozumieć? Nie

należysz do zespołu?

— Ja... ja umiem grać — zapewniłem pośpiesznie, czując, że moje aukcje

spadają gwałtownie. Natężyłem się jak przedtem Tubka. Ująłem rurę puzonu.

Pociągnąłem gwałtownie. Sukces był nader połowiczny. Z instrumentu wydobył się

cichy pomruk czy może raczej westchnienie, natomiast sam instrument rozpadł się

na dwie części. Może ze zdenerwowania za bardzo pociągnąłem, w każdym razie

kawałek puzonu został w jednej ręce, a reszta w drugiej.

Stałem zakłopotany i nie bardzo wiedziałem, co mam robić.

— Jak mogłeś! krzyknęła asystentka. Popsułeś instrument!

— Widzi pani, że on nie ma pojęcia o puzonie. To jest przybłęda wśród

artystów. — Brać go! — krzyknął wielki (cieleśnie) artysta Tubka

I rzucił się na mnie.

Łatwo sobie wyobrazić, co by się ze mną stało, gdyby nie bohaterski czyn

Nelli. Widząc, co się święci, dopadła do Tubki i zaczęła go tłuc futerałem od

skrzypiec jak maczugą.

— Ach, ty gorylu, puść Cymka!

— Jak możesz? — jęknął rozgoryczony Tubka. — Stanąłem w twojej obronie.

— Wcale nie prosiłam cię o to!

— Co ja widzę! Cymek może liczyć na wzajemność. To zdrada! — błyskając

złowrogo oczami wyrwał futerał z rąk Nelli, ale w tej samej chwili zaplątał się w jej

powłóczystą suknię z trenem i ku naszemu zdziwieniu wylądował na podłodze.

Zanim się wyplątał z sideł trenu, ja już byłem na korytarzu, za mną wypadła

Nella...

— Nie wierz temu, co on mówi — zasapałem czerwony. — Ja... ja tu

przyszedłem po prostu grać na instrumencie.

— Oczywiście — powiedziała Szyperska — i to jest właśnie wspaniałe — w jej

oczach zapaliły się wesołe iskierki.

Pomyślałem, że Szyperskiej dobrze jest z nieszczęściem wypisanym na

twarzy, ale chyba jeszcze lepiej z taką wesołością jak teraz...

— Wspaniałe... — wybełkotałem — co jest właściwie wspaniałe?

— To, że zacząłeś grać na puzonie — odpowiedziała.

— Cieszysz się? — zapytałem nieufnie, patrząc, czy nie nabija się ze mnie.

— Cieszę się, że lubisz muzykę.

— Bardzo lubię — zapewniłem gorąco.

W progu stanął Ciężki Tubka przebrany za kota. Zdrętwieliśmy. Lecz Tubka

tego dnia miał zdecydowanego pecha. Niemal w tej samej chwili na korytarzu

ukazała się pani profesor Kołatko z obandażowanym uchem. Klasnęła w ręce.

Znowu była w formie.

— Wracamy na scenę, dzieci. A to co znowu? — włożyła okulary i spojrzała

krytycznie na Tubkę. — Kot bez uszu? I dlaczego taki duży zrobił się kot? Co tu się

dzisiaj wyrabia?!

Nella uśmiechnęła się rozbawiona do mnie i powiedziała:

— A ty lepiej uciekaj, Cymek. Jutro się zobaczymy.

Chciałem uciec, Bóg mi świadkiem, ale los chciał inaczej. Oto bowiem z

przeciwka zbliżał się magister A. Cyndelski z łysym, dostojnym pedagogiem, który

niósł pęki nut...

— To ten nowy kandydat, o którym panu mówiłem — powiedział A. Cyndelski

wskazując na mnie. — Bardzo obiecujący materiał, ma warunki oraz, jak

oświadczył, skłonności.

— To pan profesor Kiryłło — zwrócił się z kolei do mnie — oddaję cię w jego

ręce.

Kiryłło uśmiechnął się do mnie odsłaniając rząd żółtych zębów. Przez

moment wydało mi się, że to są zęby drapieżnika, ale to były raczej poczciwe

końskie zęby. Westchnąłem ciężko i kryjąc za plecami popsuty puzon zniknąłem w

sali ćwiczeń.

No cóż, chyba jednak zostanę puzonistą.

6. Spisek Cykanderów

Nie popsułem wczoraj puzonu. Profesor Kiryłło wyjaśnił mi na pierwszej

lekcji, że rura tego instrumentu składa się z dwu części; można je bez szkody

rozłączać i składać. Popsułem sobie natomiast zdecydowanie stosunki z Ciężkim

Tubką. Goryl ten tropił mnie nazajutrz od samego rana i czyhał na sposobność, aby

wyładować na mnie swoją złość. Zamiast więc zająć się Nelką, jak miałem w planie,

musiałem niestety zająć się bezpieczeństwem własnej skóry. Uznałem, że najmniej

narażony na ataki Tubki będę w „pokoju cichej pracy i skupienia”, który znajduje

się za biblioteką w naszej szkole. Udałem się więc bezzwłocznie do pani

bibliotekarki Cyborowej i oświadczyłem, że potrzebuję się dzisiaj skupić, ponieważ

muszę przygotować się do olimpiady historycznej, i że jeśli pozwoli, będę się

skupiał na każdej przerwie, aż do odwołania. Następnie poprosiłem o albumy z

ilustracjami, o książkę o bitwach morskich w czasie II wojny światowej i o książkę o

historii lotnictwa. Na końcu kazałem się zamknąć na klucz w „pokoju cichej pracy i

skupienia” aż do dzwonka.

— Pani wie, mogą mnie szukać — powiedziałem. — Niestety, niektórzy moi

koledzy nie rozumieją potrzeby skupienia. Dlatego, jakby ktoś pytał, niech pani nie

mówi, że tu jestem.

Pani Cyborowa spojrzała na mnie z uznaniem.

— Cieszę się, że spoważniałeś, Ogromski — powiedziała. — Nastąpił u ciebie

ostatnio pozytywny przełom. Wytrwaj w tych dobrych chęciach. Adam Mickiewicz

też już spoważniał w twoim wieku.

— Myśli pani?

— To jest stwierdzone — orzekła pani Cyborowa i zamknęła mnie w pokoju.

W rezultacie całą pierwszą przerwę spędziłem bezpiecznie i dość przyjemnie,

oglądając ciekawe ilustracje okrętów i samolotów. Przez okno widziałem Ciężkiego

Tubkę, jak miotał się po boisku i podwórzu szkolnym szukając mnie daremnie.

Oczywiście temu gorylowi Tubce nawet do głowy nie przyszło, że mogę „skupiać

się” w „pokoju cichej pracy i skupienia”. Jest na to za mało inteligentny.

Równo z dzwonkiem pani Cyborowa wypuściła mnie z dobrowolnej

klauzury, a ja od razu zbiegłem na dół.

Koło naszej klasy, na tablicy ogłoszeń, Nelka Szyperska przypinała wielki

afisz reklamujący „Opowieści instrumentów”, owo nieszczęsne widowisko, z

którym się wczoraj niechcący zetknąłem.

— Mieliśmy dzisiaj porozmawiać — zacząłem.

— Właśnie szukałam cię — powiedziała Nelka. — Gdzie się podziewałeś?

Nawet w bibliotece cię nie zastałam.

— Byłem w „pokoju cichej pracy i skupienia” — odparłem poważnie. —

Skupiałem się.

— Ty?! — Nelka spojrzała na mnie rozbawiona. Jej zdziwienie dość

nieprzyjemnie mnie dotknęło.

— Myślisz, że ja nie potrzebuję skupienia? Wszyscy ludzie potrzebują. Nawet

najsilniejsi i najmądrzejsi, zwłaszcza jak mają przejścia. Ja też wczoraj miałem

przejścia i dlatego potrzebowałem. Muzyka mnie rozkojarzyła. Straciłem

równowagę intelektualną.

— Czy już ją odzyskałeś? — zapytała.

— Oczywiście — odparłem niepewnie, rozglądając się z niepokojem po

korytarzu. Na szczęście Tubki nie było.

— Wczoraj zachowywałeś się dosyć dziwnie... i... i niezrozumiale... i, jak to

powiedzieć, jest takie jedno słowo... — niekonsekwentnie.

Zaczerwieniłem się.

— Wcale nie! — zaprzeczyłem. — To tylko tak wyglądało.

— A jednak w szkole byłeś okropny i mówiłeś takie rzeczy o Koniu, a potem w

tym Emdeku... — Nella wyprostowała ostrożnie róg ogłoszenia. — Muszę to jeszcze

raz przypiąć. Czy mógłbyś potrzymać? — Wręczyła mi pudełko z pluskiewkami. — I

powiedz mi, czy to prawda, co mówił o tobie Tubka?

— Uwierzyłaś mu? — zapytałem zmieszany.

— Skąd! Nie uwierzyłam zupełnie. — Teraz z kolei zaczerwieniła się Nella.

— A... a gdyby to była prawda?

— Nie wierzę!

— Dlaczego?

— Bo... bo za bardzo się różnimy, bo... bo nie mamy z sobą nic wspólnego —

wyrzucała z siebie szybko Nelka — bo... nawet w sprawie Konia... jeśli nie żal ci

Konia, jeśli zgadzasz się, żeby go wykończyli, to znaczy...

— No dobrze — przerwałem jej nagle — a gdybym zajął się Koniem?

— Naprawdę zająłbyś się? — zapytała zaskoczona. — Przecież mówiłeś, że on

cię mało obchodzi.

— No... mógłbym to zrobić dla ciebie — powiedziałem oglądając pluskiewki w

pudełku.

— Dla mnie?

— Jeśli to ma dla ciebie takie znaczenie, po prostu, żebyś wiedziała, jak dużo

mogę dla ciebie zrobić.

Nella wbiła nerwowo pluskiewkę w róg afisza. Stwierdziłem z satysfakcją, że

była to już piąta pluskiewka wbita w ten sam nieszczęsny róg. Zdumiewające

roztargnienie jak na rzeczową zawsze Nellę!

— Ja wcale nie chcę — powiedziała — żebyś się poświęcał dla mnie. Ty sam

powinieneś bronić Konia, tak jakbyś bronił swoich własnych spraw... Wiesz, że on

jest nadzwyczajny, a Mężyk, Bojarska i cała ich paczka chcą mu zrobić świństwo!

— Uważasz, że powinienem, w imię obrony nieszczęsnych gogów dręczonych

przez okrutną młodzież? Ligi Ochrony Gogów jeszcze nie ma. Gog powinien sam

dać sobie radę jako fachowiec od młodzieży.

— Uważam, że powinieneś w imię sprawiedliwości... — zaczęła Nelka, ale w

tym momencie na korytarzu pojawił się Koń z dziennikiem pod pachą; trzeba było

przerwać rozmowę i udać się do klasy.

Koń zaczął lekcję w swobodnym nastroju, żartując z Bojarską na temat

maskotki-małpiszona, którą zawsze trzymała na ławce, a potem wyraził zdziwienie

tudzież rozczarowanie, że zaprzestaliśmy rysowania koni na tablicy. Z ciekawością

oczekiwałem rozwoju wypadków. Czy skończy się na pogróżkach Cykanderów, czy

też naprawdę coś szykują...

Już wkrótce przekonałem się, że Nelka Szyperska miała rację. Pierwsze

oznaki nadciągającej burzy pojawiły się, gdy Koń chciał zabrać się do

przepytywania uczniów.

— Może mi powiesz, przyjacielu — zwrócił się do małego Gibasa — co

wyniosłeś z poprzedniej lekcji?

Gibas wstał, podobny do nastroszonego gawrona, zgarbił się i milczał z

okiem utkwionym nieruchomo w podłogę, jakby tam kryła się odpowiedź. Było

jasne, że Gibas nic nie wyniósł z poprzedniej lekcji.

— Cóż to, zatkało cię, Gibas?

Gibas milczał i garbił się coraz bardziej.

— Siadaj! — pan Szykoń spojrzał na Gibasa z obrzydzeniem. — Nie jesteś zbyt

rozgarnięty. Poza tym mógłbyś czesać włosy i nie garbić się tak ohydnie. Nie dość,

że jesteś mały, to jeszcze się garbisz! No cóż, może znajdziemy bardziej

rozmownych — pan Szykoń rozglądał się po klasie. — O, ty, przyjacielu, co

konferujesz tak zapalczywie w ostatniej ławce — zwrócił się do Męsia — wstań i

powiedz, co utkwiło ci w głowie z poprzedniej lekcji.

Męsio wstał ociężale, oparł się dłońmi o pulpit...

— Ja... mnie nic nie utkwiło, proszę pana.

— Bojarska, może ty?!

— Ja nic nie zrozumiałam — oświadczyła uśmiechając się kącikami ust

Bojarska.

Ale Koń zdawał się nie dostrzegać tego uśmieszku.

— Nie rozumiecie? — powiedział raczej beztrosko. — Nie ma wielkiej tragedii,

ponieważ właśnie tematem dzisiejszej lekcji będzie sposób właściwego pisania prac

z języka polskiego. O co tu chodzi, moi drodzy? O trzy rzeczy. Trzeba mieć coś do

powiedzenia, trzeba chcieć powiedzieć i umieć powiedzieć. Nie wątpię, że młodzież

ma dużo rzeczy do powiedzenia, a w każdym razie wiele do zapytania.

Formułowanie zaś pytań, przedstawianie problemów jest też cenną formą

wypowiedzi. Rzecz w tym, że jeśli nawet ma się dużo do powiedzenia, to jeszcze nie

znaczy wcale, że chce się to powiedzieć w klasie. Co innego bowiem zwierzyć się na

ucho przyjaciółce czy przyjacielowi, co innego Cykanderom z tej samej paczki, a co

innego wobec całej klasy i, co gorsza, wobec nauczyciela, którego w dodatku tak

mało się zna. Ale podejmiemy próbę przełamania lodów. Będziemy nagradzać

szczere wypowiedzi, byle własne i uzasadnione, nie będziemy się natomiast

okłamywać i grać przed sobą komedii...

W tym miejscu w klasie podniósł się niespokojny gwar — wszyscy byli

zaskoczeni, skąd mały pedagog zna układy klasowe i nader ekskluzywną nazwę

Cykanderów. Nim jednak zdołali oprzytomnieć, już Koń powrócił do naszych

wypracowań i zaczął je objeżdżać, demonstrując ich nicość. Wyciągnął na światło

dzienne nasze błędy, pozy i nieczyste zagrania. „Takie rzeczy nie ze mną — mówił.

— Nie będzie pływania w mętnej wodzie ani lotów w dętych balonach. Będę

nakłuwał takie balony!”

Tak mówił Koń i od razu stało się jasne, że trudno będzie z Koniem, że nie

będzie można słów-pustaków układać ani bujać w obłokach. Po prostu Koń nie

uznaje takiej gry, jaką dotychczas uprawialiśmy. Inne ma zasady. Byle czym się go

nie omami. To było jasne. Ale czy dla Konia z kolei było jasne, że obalał te reguły,

do których byliśmy przyzwyczajeni i z którymi tak było wygodnie?

Spojrzałem na Męsia. Siedział ponury, brwi marszczył, wargi przygryzał ze

złości... Nie takiego wymarzył sobie mistrza. A Funia Bojarska ze złości wbijała raz

po raz szpilkę w głowę pluszowego małpiszona.

Czułem, że w tej chwili cała cykanderska większość naszej klasy nie cierpi

Konia i boi się jego niezwykłych metod oraz wymagań, a najbardziej, że będzie tak

nudzić na każdej lekcji.

Koń jakby nie zdawał sobie z tego wszystkiego sprawy. Beztrosko przeszedł

do omawiania punktu trzeciego swoich „zasad”.

— W zeszycie jednego z waszych kolegów — mówił — przeczytałem takie oto

zdanie-potwora, od którego skóra może ścierpnąć nie tylko nauczycielowi

polskiego, redaktorowi czy innemu specjaliście od języka, ale po prostu zwykłemu

czytelnikowi. Posłuchajcie: „Gdy dynamiczna rozpacz poety, do której popchnęła

go Maryla, która była puchem bardzo marnym, zaślepionym przez złoto,

doprowadziła go do takiego poważnego stanu, że mógł wydać z siebie stek

nieprzyzwoitych złorzeczeń na los, poeta dzięki sublimacji zamiast steku

złorzeczeń wydał ten sławny wiersz, którego wielka wartość, o której mówiliśmy na

zeszłej lekcji, polega na cennych zaletach, które nas wciąż uderzają, chociaż minęło

już sto pięćdziesiąt lat od wydarzeń, które przypięły poecie postępowe skrzydła do

dynamicznego lotu »górnego« ”.

Oto absolutny rekord, moi drodzy! Siedemdziesiąt siedem wyrazów w

jednym zdaniu! Dziewięć zdań podrzędnych spiętrzonych jedno nad drugim! Sześć

razy użyto zaimka względnego „który”! W dodatku obawiam się, że autor tego

zdania nie bardzo rozumie chyba sens niektórych przymiotników. Czy puch może

być zaślepiony, czy skrzydła mogą być postępowe, czy rozpacz może być

dynamiczna? Niezbyt to szczęśliwe sformułowania. A w ogóle, przyjacielu kolego,

za często używasz słowa dynamiczny. Skąd to u ciebie? W tym jednym zdaniu

użyłeś go dwa razy. Po co? Jeśli zbyt często używa się jakiegoś przymiotnika, traci

on na sile i na wartości. Zaś co do całego zdania, to zauważcie, mimo dętego stylu i

powagi, a może właśnie dzięki temu, jest zabawne, miejscami nawet śmieszne, po

prostu taki nadmuchany balon, w którym prócz powłoki nie ma właściwie nic. No

bo w końcu nie dowiadujemy się najważniejszego: na czym polegają walory tego

wiersza, autor pisze wprawdzie, że „wielka wartość wiersza polega na cennych

zaletach”, ale jest to przecież „masło maślane”, zwykłe wykpienie się od rzeczowej

oceny.

Patrzyłem na Konia z troską. Za dużo mówił i zbyt drętwo. Wszystko chciał

załatwić jednym przemówieniem. Biedny Koń! Niezbyt zręcznie zabrał się do

rzeczy. Teraz już Cykanderzy na pewno go zjedzą.

Tymczasem on naznęcawszy się do syta nad nieszczęsnym zdaniem, zaczął z

kolei mówić, na czym polega dobry styl. Zacytował naprzód dewizę Juliusza

Słowackiego: „chodzi mi o to, aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli

głowa...” Następnie rozwodził się długo nad „nośnością zdań”, jak to nazwał. Żeby

zdania mogły unieść myśl, muszą być dobrze zbudowane, muskularne i silne. Jeden

trafnie dobrany przymiotnik więcej jest wart niż dziesięć źle dobranych. Trzeba

wystrzegać się tasiemcowych zdań, wyrażać się krótko i treściwie.

Na zakończenie znów wezwał do odpowiedzi Gibasa:

— Teraz już chyba wszystko zrozumiałeś. Przez godzinę kładłem ci łopatą do

głowy.

Gibas wstał, znów zgarbił się i milczał i było jasne, że pompowanie wiedzy w

Gibasa nie na wiele się zdało.

Koń machnął zrezygnowany ręką.

— Mężyk?

Męsio wstał i patrzył bezczelnie na Konia z szyderczym uśmieszkiem.

Programowo nie wypowiedział ani jednego słowa.

— Bojarska?

Bojarska wstała ze spuszczoną głową, ale też milczała jak zaklęta.

— Cóż to za niemoc ogólna i solidarna? — zdziwił się nieprzyjemnie Koń. —

Może ty mi powiesz wobec tego — zwrócił się do Cykandera, okularnika Racucha —

masz dosyć inteligentną minę.

Ale okularnik Racuch, mimo nader inteligentnej miny też nie wykrztusił ani

jednego słowa, uśmiechał się tylko inteligentnie, co jednak, rzecz jasna, nie mogło

zadowolić Konia.

— Co wam się stało? — Koń wyszedł zza stolika, oparł się rękoma o pierwszą

ławkę. — Czy naprawdę nikt nie zrozumiał?

I wtedy od strony ław cykanderskich podniósł się groźny szmer, i rósł,

przenosząc się z ławki na ławkę, coraz głośniejszy i śmielszy, aż przerodził się w

potężną wrzawę.

— Nie rozumiemy! Nie chcemy!

Więc to tak. Teraz już wszystko było jasne. Wiedziałem, że powinienem

wystąpić, stanąć w obronie prawdy, nawet wbrew całej cykanderskiej zmowie. Już

podniosłem się z ławki, gdy nagle przyszło mi do głowy: co będzie, jeśli wszyscy

stchórzą i nikt mnie nie poprze? Gdyby najpierw wystąpiła Szyperska albo

Genialny Tubka, wtedy co innego, poparłbym ich gorąco, ale samemu występować

jako pierwszy? Zawahałem się przez moment i obejrzałem na Szyperską, ale

Szyperskiej nie dostrzegłem, zasłaniały ją gęby wrzeszczących Cykanderów. A mnie

wydało się w tym momencie, że to już cała klasa krzyczy przeciw Koniowi.

Przeciwstawić się całej klasie? Straciłem resztę odwagi.

Byłem ciekaw, co teraz Koń zrobi. Wścieknie się i popędzi do dyra, czy też

wyładuje się na miejscu? Ale rozczarowałem się. Koń wciąż zachowywał spokój.

Zbladł tylko i uniósł brwi, jakby niezmiernie zdziwiony, i wodził oczami po klasie,

jakby żądając wyjaśnień. Na mnie też popatrzył. Ale ja udałem, że nie widzę, i

skryłem się za plecami kolegów. Czekałem, aż ktoś mnie wyręczy i za mnie odpowie

Koniowi. Może Szyperska? Może Tubka? Lecz oni też milczeli i teraz już naprawdę

tak wyszło, że Koń ma całą klasę przeciw sobie. Tymczasem on wciąż przyglądał się

nam uważnie.

— Ciekawe — powiedział wreszcie.

W tym momencie zadźwięczał dzwonek.

— Ciekawe — powtórzył Koń, zabrał dziennik i wyszedł z klasy.

Wszyscy poderwali się z miejsc, jakby parzyły ich ławki.

— Biegnij za Koniem, Gibas — rzucił rozkaz Męsio. — Musimy wiedzieć, co

teraz zrobi!

Gibas wybiegł ochoczo. Za nim chyba pół klasy.

Ja jeden zostałem w ławce. Jakoś mi się nie spieszyło tym razem. Wolałem z

nikim nie rozmawiać. A już najmniej z Nellą Szyperską. Wyciągnąłem moją żółtą

agendę i zamyśliłem się ponuro. No cóż, stało się. Od dzisiaj, Maksymilianie

Ogromski, nazywasz się Minim. Minimek Fajowicz Mikroński. Naprawdę szkoda.

Czy już nic nie da się zrobić? Może jest jeszcze jakaś maleńka szansa? I dopisałem

na końcu nie załatwionych spraw: „Ukręcić łeb końskiej sprawie”. Ale jak?

7. Stawka na Konia

— Panowie, zdaje się, że tym razem tośmy zrobili Konia w konia —

powiedział Męsio do Cykanderów, którzy tłoczyli się na końcu korytarza.

— Tak, Koń został skutecznie spłoszony — roześmiała się Bojarska.

— Myślę, że wycofa się z tej gry — dodał Racuch przecierając nerwowo

okulary.

— Panowie, wyrażam wszystkim moje największe uznanie i tobie, pani —

skłonił się błazeńsko przed Bojarską Męsio. — A także tobie dziękuję, Maksym —

odwrócił się do mnie.

— Za co? — mruknąłem.

— Za to, że przestałeś bronić Konia. Mówiłem wam, że Ogromski to fajny

chłop.

Zaczerwieniłem się. Chciałem im powiedzieć, że zaszła pomyłka w nazwisku i

że od kilku minut nazywam się Minim Mikroński, ale wciąż jeszcze byłem zbyt

przygnębiony, by brać udział w dyskusji.

Męsio trzepnął mnie przyjacielsko w łopatkę.

— Sprawdziłeś się, Cymek. Wiesz, oni się bali — spojrzał na cykanderów — że

odetniesz się od nas i wszystko popsujesz. Widzicie, że się nie odciął. Jemu też Koń

przestał się już podobać. Ja osobiście dostałem dreszczy od tej końskiej mowy.

„Takie rzeczy nie ze mną. Nie będziemy się okłamywać!”. Szczera dusza! Czaruś się

znalazł! Naciągacz!

— Naciągacz?! — spojrzałem zaskoczony na Męsia.

— Jasne. Chciał nas naciągnąć na szczerość. Ty mu, bracie, powiesz, co

myślisz o tym i o tamtym, rozpakujesz przed nim swoją walizkę, a on potem będzie

cię miał w garści. Przyznaj się, otwórz mu serce, pokaż swoje słabe punkty, a on cię

przy okazji uderzy w takie bolące miejsce. Kiedy raz bolało mnie w sobie, podszedł

do mnie Ciężki Tubka i zapytał, co mi jest. No to powiedziałem, że mnie w sobie

boli. „Gdzie”? zapytał. Wskazałem na żołądek. To łobuz rąbnął mnie pięścią w to

miejsce i śmiał się, kiedy się zwinąłem. Od tego czasu nie mówię nikomu, gdzie

mnie boli i nie dam się naciągnąć na żadne Końskie apele i mowy. To są takie

zagrania. Nawet Cymek się na tym poznał. Wczoraj jeszcze bronił Konia, a dzisiaj

już Koń przestał mu się podobać!

Pomyślałem, że to ostatni moment, żeby odzyskać szlachetne moje imię i

twarz, i że jeśli teraz nic nie powiem, to stanę się już zupełnym Cykanderem.

Powiedziałem przez ściśnięte gardło:

— Mylisz się!

— Co takiego?! — Męsio wytrzeszczył oczy.

— Koń wcale mi się nie przestał podobać... W ogóle jak możesz porównywać

tego goryla Tubkę z Koniem?... — wyrzucałem pośpiesznie potok słów. — A co do

naszych wypracowań to w dalszym ciągu twierdzę i utrzymuję, że były dęte i nie na

poziomie. I ty sam wiesz o tym najlepiej, Męsiu, bo to ty właśnie nazywałeś ten styl

pisania dętologią i dmuchaniem w bambus... Wszyscy pamiętają...

— Człowieku, czy ja mówię, że nie? — zdenerwował się Męsio. — Nie chodzi o

to, czy Koń ma rację co do wypracowań, czy nie! Po prostu chodzi o to, że to jest

niebezpieczny Koń, który próbuje nas wziąć do galopu. A ja nie mam ochoty

galopować z Koniem!

— Ty nie, ale są tacy, co uwielbiają wyścigi, jazdę szybką na czas i skoki przez

przeszkody! Co do mnie, ja stawiam na Konia!

Męsia zatkało na moment.

— Stawiasz? W jakim sensie?!

— Ogólnym i szczególnym, ideologicznie i praktycznie.

— Mów konkretnie.

— Konkretnie? Konkretnie to Koń wróci.

— Być może wróci z dyrem — powiedział Męsio, odzyskując pomału

równowagę. — Proszę bardzo, niech sobie wraca. Ja to wziąłem pod uwagę. Jak

przyjdzie z dyrem, powiemy dyrowi, że nic nie rozumiemy z jego lekcji, że jest

okropny, że krzyczy na lekcjach, że się złości, że ze strachu nie możemy nic

wykrztusić i że nie chcemy Konia. I zobaczycie — dyrektor zabierze go wtedy i

będziemy mieć spokój... — urwał nagle, bo przez okno zauważyliśmy wszyscy

małego Gibasa.

Wracał zdyszany, z wywieszonym językiem, widocznie z bardzo daleka.

Rzuciliśmy się ku wyjściu, ciekawi najnowszych wiadomości o Koniu. Ale Gibas

wpadł pierwszy w drzwi. Już był na korytarzu. Łapał z trudem powietrze.

— Co się stało? — dopytywał Męsio. — Gdzieś ty był?

— Tro... tropiłem Konia, przecież powiedziałeś, żebym biegł za nim.

— Jasne, ale tak daleko?

— On pobiegł aż do lasu — sapał Gibas.

— Co ty pleciesz?! Do lasu? Z dziennikiem?

— No, nie... najpierw wstąpił do pokoju nauczycielskiego i zostawił dziennik,

a potem poszedł do biblioteki.

— Do naszej biblioteki?

— Tak, widziałem dokładnie, cały czas szedłem za nim. On wziął jedną

książkę z działu „Psychologia”... przerzucał szybko strony...

— I co?

— Potem rąbnął nią...

— Kogo? Ciebie?

— Nie, no skąd? Nikogo nie rąbnął, tylko rzucił ją ze złością.

— Na ziemię?

— Nie, na stół pani Cyborowej, aż się wzdrygnęła, a on zapytał, czy nie ma

jakiejś lepszej książki, ale pani Cyborowa nie miała, więc wybiegł z biblioteki.

Myślałem, że pobiegnie do dyra, a on w ogóle... — Gibas wytarł głośno nos.

— Co to znaczy w ogóle?... — denerwował się Męsio.

— W ogóle wybiegł ze szkoły — dokończył Gibas.

— Wybiegł ze szkoły? W jakim tempie?

— W tempie właściwym biegom długodystansowym. Biegłem za nim — sapał

Gibas — bardzo byłem ciekawy, gdzie tak biegnie.

— Pewnie po papierosy — zauważył Racuch.

— Koń nie pali — powiedziałem.

— Tak, on nie pobiegł po papierosy... tylko do lasu!

Wszyscy spojrzeli na Gibasa zaskoczeni.

— Jak to do lasu? Koń do lasu?

— Skąd wiesz? — zapytałem. — Pobiegłeś za nim do lasu?

— Nie... nie wytrzymałem tempa — wyznał Gibas nieco zakłopotany. — Ale

widziałem, jak biegł... Wbiegł na drogę do lasu.

Męsio zarżał zwycięsko.

— Panowie! Czy jeszcze nie rozumiecie, o co chodzi?! To jest ucieczka

Konia! On już nie wróci.

— W ogóle? — zamrugał oczami Gibas. — Myślisz, że zostanie w lesie?

— Głupi jesteś. Nie wróci do szkoły... a w każdym razie nie do naszej klasy.

On ma zniszczone nerwy. Ten bieg o tym świadczy. Czy normalny gog pobiegłby po

takiej hecy na lekcji do lasu?

Oczywiście, nikt nie miał pod tym względem żadnej wątpliwości.

— Powtarzam, to jest ucieczka Konia — zakończył Męsio. — Koń nie

wytrzymał nerwowo i uciekł.

— Bzdura — powiedziałem i spojrzałem na zegarek — po prostu jest godzina

dziesiąta czterdzieści pięć. — O tej godzinie Koń codziennie trenuje biegi... Poza

tym nie pobiegł do lasu, lecz na stadion. Jak wiecie, stadion leży przy tej samej

drodze. On codziennie wykonuje na stadionie co najmniej jedno okrążenie.

— Coś ty?! — bąknął zaskoczony Męsio.

— To prawda — przyznał Racuch. — Ja go widziałem na stadionie. Koń należy

do klubu „Sparta”, robi tam biegi średnie. Często schodzi poniżej czterdziestu

siedmiu sekund!

Wiadomość zrobiła duże wrażenie na Cykanderach. Zresztą nie tylko na

nich. Zauważyłem, że od dłuższej chwili naszej dyskusji przysłuchuje się chyba cała

klasa. I, co mnie bardzo zdopingowało, Nelka Szyperska.

Odchrząknąłem.

— Panowie, sami widzicie, że nie jest to zwykły Koń. Jest to Koń o rozmaitych

wybitnych właściwościach. Między innymi jest to Koń sportowy — powiedziałem. —

Wy traktujecie go jak fuksa, ale ja stawiam na tego Konia... Przykro mi, że muszę ci

to oświadczyć, Męsiu, ale muszę, chociażby dlatego, żeby cię ostrzec. On wróci i

jeszcze raz spróbuje wziąć przeszkodę, bo to jest Koń, który lubi brać przeszkody.

Radziłbym się zastanowić, co robić, kiedy wróci.

— Tak, należałoby się zastanowić — wtrącił Racuch. — Oczywiście na wszelki

wypadek... Zawsze trzeba być przygotowanym na różne możliwości.

— Tu nie ma się co zastanawiać — powiedział Męsio. — Mosty są spalone.

Jeśli Koń wróci, w co nie wierzę, to nie będzie nas kochał. Będzie próbował się

odegrać i mścić... Dlatego....

— Nie znasz Konia — przerwałem mu. — Stale przymierzasz go do tego goryla

Tubki, a to jest Koń szlachetnej krwi. To jest mustang...

— Pegaz — dorzucił Racuch, ale wszyscy tylko roześmieli się, bo nikt nie

wiedział, co to takiego jest Pegaz.

A Męsio od razu skorzystał z zakłopotania Racucha i przejął inicjatywę.

— Być może jest to Koń wspaniały, ale w tej chwili jest to Koń zraniony.

Rzuciliśmy mu wyzwanie. Zraniliśmy go śmiertelnie. On nam tego nie daruje... A ja

nie mam ochoty być stratowany przez Konia, i choćby to nawet był mustang, czy

też... jak mu tam...

— Pegaz.

— O właśnie. Pegaz. Na szczęście to nam nie grozi, on już do nas nie

przyjdzie... mówię wam, on był tylko przysłany na próbę. Próba się nie udała.

Zabiorą go.

— A jeśli on uzna, że próba jeszcze trwa, no i postanowi odbyć jeszcze jedną

lekcję? — zapytałem.

— Wtedy musimy dalej stawiać opór — oświadczył Męsio. — Aż się zniechęci

ostatecznie. Nie mamy innego wyboru. U Konia jesteśmy już spaleni. Dziecko wie,

że podpadliśmy.

— Za bardzo boisz się Konia — powiedziałem. — Od początku za bardzo się go

bałeś i dlatego narobiłeś głupstw.

— Ja? Bałem się?!

— Tak. Po prostu wszystko robiłeś ze strachu. Panowie, spójrzcie w lustro —

jesteście już prawie dorośli, a tak boicie się Konia. To przecież śmieszne...

— Jak tu się nie bać po tym wszystkim? — mruknął Racuch. — Teraz już

chyba jest powód.

— Nie przesadzaj... bywają gorsze opresje.

— Ale coś trzeba zrobić — mówił zdenerwowany Racuch. — Męsio ma rację,

że jeśli Koń wróci, to nas stratuje.

— Tak, co robić? — odezwały się głosy.

— Przede wszystkim nie robić burzy w wannie. Nie popadać w panikę, nie

wyobrażać sobie, że od dmuchania w zupę zrobiły się tajfuny. Może Koń sam nie

będzie chciał o tamtej lekcji pamiętać... i zacznie z innej beczki.

— A jeśli przyjdzie nastawiony bojowo, znów wróci do tych okropnych zdań i

będzie na siłę chciał brać przeszkodę? — zapytała Bojarska.

— Wtedy musimy szybko usunąć przeszkodę, zanim oszołomiony Koń

zrozumie, co się stało, utniemy łeb całej sprawie...

— Ale jak? Potrafisz to zrobić?

— Spróbuję...

— Teraz jesteś dzielny junak, bracie Cymku — zadrwił Męsio — ale dziwnie

jakoś nie słychać cię na lekcji.

Spojrzałem na niego ciężkim wzrokiem.

— Jutro usłyszysz — powiedziałem.

— No, to będzie dziejowa chwila w naszej klasie! Słyszeliście wszyscy? Cymek

przyrzekł ujarzmić mustanga!

— Hurrra! — krzyknęli Cykanderzy.

Podnieceni czekającą ich jutro zabawą, już na to konto zaczęli szalone

gonitwy po korytarzu.

Podszedłem do Nelki Szyperskiej.

— No, jak? Jesteś zadowolona?

Nelka patrzyła na mnie oszołomiona.

— Już sama nie wiem, jak to jest. Czasem wydajesz mi się zabawny i

dziecinny, jak wtedy, kiedy wlazłeś z puzonem na próbę przedstawienia, a czasem

piekielnie inteligentny i mądry.

— To naturalna mieszanka — odparłem — jestem i taki, i taki. Tak właśnie

jest, kiedy się ma piętnaście lat. Czytałem o tym w jednej książce, tam pisali, że na

tym właśnie polega młodość. Oczywiście ta mieszanka może być w różnych

proporcjach. U mnie na przykład w ostatnim czasie było trochę za mało mądrości...

— Ależ skąd — zaprzeczyła gwałtownie Nella — właśnie dzisiaj przecież

błysnąłeś mądrością.

— Gdzie niby?

— No, przede wszystkim w klasie...

Pomyślałem, że nabija się ze mnie i że jest to rodzaj tak zwanej zimnej ironii,

spojrzałem na nią z ukosa, ale była piekielnie poważna. Tym hardziej zrobiło mi się

głupio, ale nie dałem tego po sobie poznać.

— Och, przesadzasz! — powiedziałem, robiąc skromną minę.

— Wcale nie! To było takie mądre, że nie od razu się zorientowałam.

— Co na przykład? — byłem bardzo ciekaw.

— No, że odłożyłeś tę rozmowę z Cykanderami do przerwy... Gdybyś wystąpił

przeciw nim na lekcji... dopiero teraz widzę, jakie to byłoby straszne!

— Myślisz, że dobrze zrobiłem?

— Pewnie. Gdybyś wtedy wystąpił, pan Szykoń dowiedziałby się, że klasa jest

podzielona, że to jest spisek Cykanderów, że oni umyślnie tak wszystko robią... no i

wtedy przejechałby się po Cykanderach. Nie mieliby żadnych szans. Byliby

zgubieni... nie tylko zresztą im by to zaszkodziło. W ogóle atmosfera w klasie

byłaby zatruta. Może na zawsze. Oczywiście ty zdobyłbyś łaski Konia, ale jakim

kosztem? Po trupach Cykanderów... Ale ty nie mogłeś przecież tak postąpić. Ty

chciałeś dać im szansę! I dlatego postanowiłeś przemówić im do rozumu dopiero

po lekcji. I zrobiłeś to świetnie. Dopiero teraz zrozumiałam, że za jednym

zamachem chcesz uratować i Konia, i Cykanderów. To jest mądre i to jest ładne.

Czułem lekki zawrót w głowie. Nie przypuszczałem, że byłem aż taki mądry.

A może tylko w oczach Nelli, bo Nella... Wcale bym się zresztą tym nie zmartwił.

Popatrzyłem na nią uważnie. Uśmiechała się do mnie.

— Jesteś naprawdę równy chłopak, Cymek. Gdybym ja choć w części była

taka odważna!

Chrząknąłem zakłopotany.

— Nie przejmuj się, za to jesteś bardzo przenikliwa — powiedziałem z

odrobiną szyderstwa i goryczy.

8. Jak uciąłem łeb końskiej sprawie

W napięciu czekaliśmy, czy Koń przyjdzie na następną lekcję. Nawet

najbardziej opieszali i niesforni uczniowie zajęli miejsca w ławkach jeszcze przed

dzwonkiem. Wszyscy spodziewali się poważnych emocji. Mnie oprócz emocji czekał

jeszcze poważny wysiłek — to ja przecież według słów Męsia miałem „ujeżdżać

mustanga”. Najgorsze, że nie wiedziałem, jak to zrobić. Wszystko będzie przecież

zależeć od okoliczności.

Minuta biegła za minutą — pan Szykoń się nie zjawiał. W klasie zaczął

narastać gwar. Mały Gibas wyskoczył nawet z ławki i napisał na tablicy wielkimi

literami: Koniec z Koniem.

Chciał jeszcze dorysować przewróconego na przeszkodzie konia, ale w tym

właśnie momencie pan Szykoń stanął w progu. Gibas nie zdążył nawet otrzeć rąk z

kredy! Zapanowała śmiertelna cisza. Wszyscy czekali, co teraz się stanie, ale pan

Szykoń nawet nie spojrzał na tablicę.

— Czemu sterczysz? — powiedział tylko do Gibasa. — Zmiataj na miejsce.

Gibas czmychnął i schował się za plecami kolegów.

Potoczyłem wzrokiem po klasie. Napotkałem wściekły wzrok Męsia.

Uśmiechnąłem się z satysfakcją. Koń przyszedł, jak przepowiadałem. A więc

wygrałem pierwsze starcie. Teraz mogłem już być pewny, że mam za sobą co

najmniej pół klasy i zrobiło mi się raźniej.

Niestety, gdy spojrzałem na Konia, znów poczułem pewien niepokój. To był

wprawdzie Koń, ale już nieco inny Koń. Poważny, jakby skupiony, a może

skrępowany po prostu. W każdym razie, gdy na moment uniósł głowę znad

dziennika, ujrzałem w jego oczach niepewność. Sam też od razu poczułem się

niepewnie. Przecież od wczoraj stawiałem na Konia.

Niedobrze, pomyślałem, jeśli Męsio zauważy u Konia tę niepewność, od razu

pójdzie do ataku, tym razem już na całego, i zacznie się okrutna zabawa. Wilki

osaczą Konia i rozszarpią w drobne kawałki.

Tak jest, łowcy wilków i poskramiacze lwów nie mogą sobie pozwolić na

niepewność. Lwy to czują i stają się tym bardziej niebezpieczne. Bałem się o Konia.

Nie wiedziałem, co zrobi. Niepewni poskramiacze lwów mogą ulec paraliżowi,

zesztywnieć, stracić głos, szczękać zębami. Mogą także przestać panować nad

nerwami, niepotrzebnie trzaskać z bicza i strzelać, co jest jeszcze gorsze. Mogą

także spróbować obłaskawić lwy pochlebstwami, rozkaprysić i rozgrymasić,

próbować się okupywać lwom kawałkami (cudzego) mięsa, co jest tylko pozornie

lepsze, a na dłuższą zwłaszcza metę zgubne.

Co zrobi Koń? Na razie starał się panować nad nerwami. Wstał i powiedział

spokojnym, może tylko znużonym głosem:

— Zdaje się, że to, co mówiłem na poprzedniej lekcji, nie było dostatecznie

zrozumiałe. Powtórzymy zatem wszystko jeszcze raz...

Patrzyłem z niepokojem na Konia. To był błąd! Nie powinien tak zagaić.

Nieostrożny, biedny Koń! Sam dobrowolnie wchodził na teren bagnisty i śliski,

gdzie już czekały na niego wilki — Cykanderzy. Nie należy wracać do niczego, co

skończyło się nieprzyjemnie, a przynajmniej na pozór zacząć z innej beczki;

powtarzanie mogło doprowadzić tylko do powtórzenia wczorajszej przykrości.

Nową bitwę należy wydać w innym, wygodniejszym miejscu, w żadnym wypadku na

polu niedawnej klęski. Klasa nie znosi powtórek! Jeszcze tego tylko brakowało,

żeby Koń zaczął nudzić!

Obejrzałem się. Pół klasy patrzyło na mnie. Wiedziałem: chcą, żebym szybko

zadziałał w tej sytuacji. Ja też patrzyłem na moich stronników, starałem się ich

zliczyć, ale tak naprawdę to widziałem tylko oczy Nelki.

I nagle pomyślałem: Maksymilianie Ogromski, to jest moment, żeby pokazać,

iż nie darmo nosisz maksymalne imię i nazwisko. Oto masz szansę, żeby odegrać

dziejową rolę w historii tej okropnej klasy. Decyduj się! Odwróć bieg wydarzeń! Za

moment będzie już za późno. Wstań i ujmij ster wydarzeń w swoje ręce!

Wstałem.

Zgnębiony Koń, coraz bardziej upodabniający się do chudej smutnej szkapy,

nawet nie zauważył, że chcę się włączyć i zabrać głos.

— Wróćmy do poprzedniej lekcji — powiedział.

— To nie będzie potrzebne — oświadczyłem możliwie spokojnie, ale głośno i

dobitnie.

Klasa zastygła. Poczułem przyjemne podniecenie. Wszyscy patrzyli na mnie.

Koń drgnął i też obrócił się do mnie.

— Co powiedziałeś?

Widać było, że nie od razu zrozumiał.

— Powtórki nie są konieczne — powtórzyłem — myślę, że wszyscy w klasie

zrozumieli.

— Jednak wczoraj... — zaczął Koń.

— Wczoraj to było zaskoczenie — przerwałem szybko — ogólne zaskoczenie i

oszołomienie, proszę pana. Cios podbródkowy, że tak powiem... prawie nokaut,

proszę pana... musi upłynąć trochę czasu, aby przyjść do siebie.

— Czy to ma znaczyć, że już przyszliście do siebie? — zapytał nieufnie pan

Szykoń.

— Właśnie to chciałem powiedzieć. Po prostu wczoraj nas zatkało, może to

wyrażenie bardziej przemówi do pana. Ja sam byłem zatkany... To wszystko, co pan

mówił, było takie inne i nowe, nie byliśmy przyzwyczajeni... nie mogłem słowa

wykrztusić (jakaż to była prawda). Ale zrozumieć, to my zrozumieliśmy.

— Wolałbym jednak przekonać się i upewnić, powtórka wam nie zaszkodzi —

chrząknął Koń.

Westchnąłem ciężko. Boże, jaki ten Koń uparty! Przeczuwałem, że czeka

mnie ciężki wysiłek.

— Proszę pana, słowo daję — podjąłem z poświęceniem — pan może być

zupełnie spokojny. Zresztą u nas jak kto nie rozumie, to my sami wkładamy mu

łopatą do głowy. U nas w klasie są koledzy, co mają zdrowe makówki. Wystarczy

tylko potrząsnąć i sypią się wyjaśnienia, fakty i wiadomości. Taki na przykład

Mężyk — to intelekt jak brzytwa... on to wszystko, co pan nam mówił, ma w jednym

małym palcu... Jak pan nie wierzy, możemy na ten temat podyskutować przy całej

klasie, inni na pewno też się włączą... Mężyk poprowadzi tę dyskusję...

Spojrzałem złośliwie na Męsia. Męsio siedział jak przygwożdżony, nie bardzo

wiedząc chyba, czy ma się wstydzić, czy być dumny... „No wstań teraz — rzuciłem

mu wyzywające spojrzenie — tłumacz się, że to nieprawda, tłumacz, że niczego nie

pojąłeś! Nie, nie zrobisz tego, bo jeśli masz trochę oleju w głowie, to rozumiesz, że

ja chcę cię wyciągnąć za uszy z tej afery!”

Mój chwyt okazał się nie najgorszy. Cykanderzy siedzieli zdezorientowani.

Część ich zapewne przypuszczała, że wszedłem w kontakt z Męsiem i taką

wypracowaliśmy, tudzież uzgodniliśmy, linię działania. Więc oszołomieni

Cykanderzy nie ruszą... zostali chyba skutecznie zneutralizowani. Ale pozostawał

Męsio. Czy nie chwyci się jakichś rozpaczliwych metod? Oczekiwałem w

niepewności. On jednak nie odważył się. Nie był aż tak szalony.

— No, pięknie, skoro już rozumiemy się tak dobrze, uznaję problem za

zamknięty — powiedział zaaferowany i jakby nie przekonany do końca Szykoń —

chyba że Mężyk ma jeszcze coś do powiedzenia... Wczoraj byłeś niemową, a dzisiaj

słyszę, że pomagasz kolegom i jesteś kimś w rodzaju autorytetu. Więc jak to jest?

Powiedz?

Męsio wstał, łypiąc bezradnie okiem... Poprawił szyję w kołnierzyku.

— Ja... nie mam nic do powiedzenia, to znaczy... nic nowego. To jest tak, jak

mówił Ogromski... to było oszołomienie, proszę pana...

— Siadaj!

Męsio usiadł szybko.

— Ciekawa klasa — powiedział pan Szykoń odzyskując pewność siebie — co

trochę ktoś tu popada w oszołomienie. Wczoraj wy, dzisiaj i jestem oszołomiony...

Bo muszę wam powiedzieć... właściwie to miała być moja ostatnia lekcja z wami...

Miałem dosyć waszego uporczywego oszołomienia i przyszedłem się z wami

pożegnać... ale skoro się już rozumiemy...

— A to dopiero heca! — szepnął do mnie Męsio.

— Teraz z kolei ty jesteś oszołomiony, jak widzę — odparłem.

— Niech cię Koń kopnie! — zasapał Męsio.

Przez chwilę jeszcze miałem obawy, że zbyt szczere wyznanie Konia może na

nowo wzbudzić czy rozdrażnić Cykanderów. Rozglądałem się, czy któryś z nich nie

podejmie kontrataku, ale nie, w klasie, o dziwo, panował spokój. Rozluźniony

wewnętrznie Koń przeszedł do nowego tematu: „Piszę do gazety reportaż z

miejscowości, gdzie spędziłem wakacje”. Tu już każdy w klasie czuł się na

mocniejszym gruncie.

Odetchnąłem. A więc zwycięstwo? Zwycięstwo całkowite i bezwzględna

kapitulacja Cykanderów? Nie chciało mi się wierzyć! Jedno było pewne.

Przynajmniej na razie postanowili przyjąć moją formułę... Nie wymyślili widać nic

lepszego na poczekaniu.

Wracałem ze szkoły razem z Nelką. Kiedyśmy się rozstawali, zapytałem:

— A teraz powiedz mi prawdę, czy wtedy, podczas tej okropnej lekcji, nie

uważałaś, że jestem tchórzem?

— Co ty?! Przecież już powiedziałam ci... Dlaczego to cię wciąż dręczy?!

— Bo ja sam... muszę ci powiedzieć, ja sam czułem się wtedy jak Minim

Mikronowicz.

— Bzdura. Dla mnie byłeś zawsze Maksymilianem Ogromskim.

— Zawsze?

— Tak, nawet jak mówiłam co innego, zawsze wierzyłam w ciebie.

— Dlaczego?

— Nie wiem... tak krótko cię znam, a jednak ci wierzę.

— Jesteś łatwowierna.

— Wcale nie. Nie myśl, że ja każdemu wierzę. Ale myślę, że tobie można... W

każdym razie ja się nie zawiodłam. Przecież to właśnie ty ukręciłeś w końcu łeb

końskiej sprawie.

— Sprawa miałaby łeb, i to bardzo duży, do tej pory, gdyby... gdyby nie ty...

Przecież wiesz, że ja to wszystko zrobiłem dla ciebie!

— Mówisz serio?

— Tak.

Milczała przez chwilę.

— Jestem bardzo szczęśliwa — odezwała się wreszcie. — Pierwszy raz w życiu

ktoś zrobił taką trudną rzecz dla mnie. I to właśnie jesteś ty. To strasznie miło mieć

kogoś, komu można wierzyć i na kim można polegać? Dlaczego masz taką ponurą

minę? — zapytała zdziwiona.

— Trudno być zachwyconym w mojej sytuacji. Ja cię robię szczęśliwą, ale ty

uwielbiasz Konia!

— Co ty gadasz!

— Uwielbiałaś go od samego początku!

— Coś ty... ja go tylko żałowałam.

— Och, nie wypieraj się. Obserwowałem cię całą lekcję. Patrzyłaś w niego jak

w obraz.

— Jak w obraz?

— Zbyt łatwo wpadasz w zachwyt, jak każda dziewczyna. Koń, owszem, jest

na poziomie, ale bez przesady! Dlaczego ty się śmiejesz — wykrztusiłem — co w tym

śmiesznego?

Ale ona śmiała się w dalszym ciągu. Ja też uśmiechnąłem się w końcu... bo

pomyślałem, co sam mówiłem o młodości jako o piekielnej mieszance. Psiakość,

znów chyba coś mi się pomieszało... a może po prostu źle dobrałem proporcje?

9. Jak trzymać dwie sroki za ogon

Wprawdzie wykreśliłem nareszcie z agendy sprawę Konia, ale nie sprawiło

mi to większej ulgi, bo przy okazji stwierdziłem z przykrością, że pozostałe ważne

sprawy nie ruszyły zupełnie z miejsca. Był już październik, a ja nie nakręciłem ani

pół metra filmu, nie przebiegłem czterystu metrów w czasie poniżej pięćdziesięciu

sekund, w ogóle nawet nie zbliżyłem się do tej magicznej cyfry. Finansowo też

stałem na progu bankructwa. No i wreszcie — Giga! Wiedziałem, że powinienem

wykreślić Gigę z agendy i wstawić na jej miejsce Nelkę Szyperską. Tak zrobiłby

człowiek konsekwentny. Ja jednak stale zwlekałem. Wtedy, gdy wykreślałem

sprawę Konia, też postanowiłem za jednym zamachem wykreślić Gigę. Już nawet

zamachnąłem się piórem... ale na próżno, niestety! Pióro — a ściślej mówiąc mój

zielony pisak — jakoś zawisł mi w powietrzu... Nie... nie potrafię wykreślić Gigi.

Mimo wszystko! Na razie — pomyślałem. Potem „czas uleczy wszystko”. Tak

przynajmniej mówiła moja biedna mama w krytycznych chwilach dziejów naszej

rodziny. Niestety, wzdychała przy tym ciężko i te westchnienia mamy sprawiały, że

zapatrywałem się nieco sceptycznie na lekarskie kwalifikacje czasu. Nie mając

jednak pod ręką innego środka, postanowiłem poddać się owej problematycznej

kuracji.

Oczywiście jako człowiek czynu zamierzałem aktywnie pomagać i czasowi w

przepędzaniu Gigi z mych myśli i pamięci. Zdawałem sobie sprawę, że jest to

operacja długa i bolesna. Aby ją skrócić i znieść możliwie bezboleśnie, uznałem za

konieczne rzucić się w wir czegoś. Czytałem w książkach, że zadurzeni

nieszczęśliwie bohaterowie rzucali się w wir zajęć, aby zapomnieć... aby otrząsnąć

się... więc ja też postanowiłem rzucić się w wir. Ale czego? Z początku nie

wiedziałem. Idąc w ślad bohaterów należałoby się rzucić w wir pracy, mnie jednak

specjalnie nie odpowiadał jakoś ten wir. Praca ucznia nie wydała mi się zbyt

pasjonująca, w każdym razie z pewnością nie tak ciekawa, aby można się było w

niej pogrążyć bez reszty i zapomnieć o nękających nas troskach. Więc co? Może

sport? W końcu wstawiłem przecież do agendy ten mój nieszczęsny bieg na

czterysta metrów. Gdyby tak oddać się całkowicie idei poprawienia wyników na

tym dystansie? Zejść poniżej owych pięćdziesięciu sekund?! Ćwiczyć i ćwiczyć,

trenować codziennie ze stoperem aż do zupełnego zmęczenia? Wiedziałem już z

doświadczenia, że gdy się intensywnie trenuje, zapomina się o wszystkich innych

sprawach, a po treningu człowiek marzy tylko o jednym: żeby napić się czegoś

zimnego i odpocząć. Więc i teraz może... gdybym podjął na nowo treningi,

myślałbym tylko o jakiejś coca-coli, o dobrej kolacji, o fotelu, a nie o Gidze...

Po krótkim namyśle zdecydowałem się więc zaktywizować sportowo,

zapisałem się do klubu do sekcji lekkoatletycznej i jako obiecujący narybek

codziennie ćwiczyłem pod okiem trenera biegi średniodystansowe razem z innymi

młodzikami. Po dwu tygodniach osiągnąłem wymagane minimum i zostałem

dopuszczony do Międzyszkolnego Biegu z okazji Święta Wojska Polskiego, który to

bieg miał się odbyć dwunastego października. Najpierw stanąłem do eliminacji i

wygrałem ją w mojej grupie. W biegu finałowym razem ze mną mieli startować

zwycięzcy pozostałych pięciu grup. Znałem wszystkich doskonale z pracy w klubie.

Byli to następujący chłopcy: bracia Bojek, Ciemski Tytus, Opęda Klaudiusz, zwany

Klodkiem, oraz Kobylak Stanisław. Wszyscy byli bardzo groźni, może z wyjątkiem

Klodka, który zwyciężył fuksem, bo wylosował najsłabszą grupę. Od razu więc

pomyślałem sobie, że nie mam szans liczyć na zwycięstwo, chyba... chyba że zdarzy

się jakiś cud. Ale potem przyszło mi na myśl, że gdzie jak gdzie, ale właśnie w

sporcie zdarzają się różne cuda i nie powinienem z góry kapitulować.

Najważniejsze to prócz formy fizycznej mieć formę psychiczną. Wiedziałem, że to

nie zależy tylko ode mnie, ale i od postawy publiczności w czasie zawodów. Gdybym

czuł, że trzyma moją stronę, że stawia na mnie... Tak, potrzebowałem dopingu,

oparcia duchowego i zachęty. Na kogo mogę liczyć? Oczywiście liczyłem na moją

klasę, a zwłaszcza na Nelkę Szyperską, bo ważne jest nie tylko, ile osób dopinguje,

ale także kto to robi. Tak, w tym biegu Nella by mi bardzo pomogła. Wystarczyłaby

świadomość, że znajduje się na trybunie. W przeddzień zawodów spotkałem ją w

szkole.

— Oczywiście jutro spotykamy się na stadionie — powiedziałem. Była raczej

zdziwiona.

— Na stadionie? Dlaczego?

— Nie wiesz?

— Skąd mam wiedzieć?!

Zamilkłem, przykro zaskoczony. Nic nie wie! A ja głupi myślałem, że

wszyscy żyją tymi zawodami. To był pierwszy kubeł zimnej wody na mój rozpalony

łeb.

— Będę biegał na czterysta metrów — wyjaśniłem rozdrażniony, jutro są

zawody i ja...

— Będziesz brał udział w biegach? — Nelka spojrzała na mnie dziwnie.

— Tak. Trenowałem ciężko przez dwa tygodnie...

— Rozumiem — powiedziała — dlatego nigdzie nie było cię widać. Słuchaj,

Cymek, nie chcę się wtrącać do twoich spraw, ale pozwól, że jedno ci powiem: za

bardzo się rozpraszasz, za wiele srok naraz chcesz trzymać za ogon! Boję się, że

wszystkie ci uciekną.

Zdenerwowała mnie. Zamiast podziwiać moje zdolności, jakieś pouczenia...

drętwe mowy... Chciałem jej to wygarnąć, ale powiedziałem tylko:

— Po prostu jestem wszechstronny. Powinnaś to docenić. A może nie lubisz

sportu?

— Nie lubię przesady. Znikasz po całych dniach. Przestałeś zaglądać do

naszego ogniska, profesor Kiryłło martwi się, co będzie z twoją grą na puzonie... A

ty sobie po prostu biegasz na stadionie...

— Miałem w planie ten bieg wcześniej niż puzon!

— To po co zapisałeś się na lekcję puzonu?

Zasapałem gniewnie, ale nie mogłem odpowiedzieć na to pytanie.

— Marnujesz tylko czas! - ciągnęła wzburzona Nelka. — Zastanawiam się, czy

naprawdę jesteś taki mądry, jak myślałam.

— To zastanawiaj się — odpaliłem — a ja muszę przekroczyć granicę

pięćdziesięciu sekund!

— Po co?

— Szkoda, że tego nie rozumiesz. Po prostu mam takie ambicje.

— Wolałabym, żebyś się zajął ambicjami filmowymi.

— Filmowymi? Skąd wiesz?

— Dowiedziałam się, że werbujesz aktorów do filmu, który masz kręcić. Czy

to prawda?

— Tak — bąknąłem zbity z tropu.

— Ciekawe, że nic mi o tym nie wspomniałeś.

— Nie wspomniałem?

— Nie. Tyle z sobą rozmawialiśmy, a ty ani słowa o tym filmie — w głosie Nelli

wyczuwałem wyraźną pretensję. — Ukrywałeś to umyślnie przede mną!

— Ależ skąd...

— To dlaczego?...

— Nie myślałem, że cię to interesuje...

— To mnie interesuje! — zaczerwieniła się Nelka.

Chrząknąłem i zapytałem ostrożnie:

— Czy... czy chciałabyś zagrać w tym filmie?

— Uważasz, że się nie nadaję? — Nella poprawiła włosy, odstąpiła krok i

zademonstrowała się w całej okazałości na tle szkolnej tablicy ogłoszeń, ze

sztucznym uśmiechem przylepionym do jaskrawoczerwonych ust.

Wytrzeszczyłem oczy. Dopiero teraz zauważyłem, że Nelka ma „zrobioną”

twarz. Podmalowane powieki, dorysowane brwi, uczernione rzęsy i uszminkowane

wargi. A do tego ta fryzura!

— No więc? — zniecierpliwiła się Nella. — Nadaję się czy nie?

— O... owszem — wykrztusiłem — oczywiście, że się nadajesz, tylko...

— Tylko co?

Ugryzłem się w język. Nie mogłem jej przecież powiedzieć, że w tym

momencie przypomniała mi się Giga. Westchnąłem ciężko. Nie, tego nie da się

ukryć, jednak Szyperska nie zastąpi Gigi w filmie.

— Masz jakieś zastrzeżenia — zaniepokoiła się Nella — jakieś opory? —

dopytywała. — Może chodzi o Gigę?!

— Co? — zdrętwiałem.

— Nie wypieraj się — zasapała Nella. — Ciężki Tubka mi wszystko powiedział.

Chciałeś wziąć Gigę do filmu!

— No... tak — wyjąkałem — po prostu pasowała mi...

— Ona? A co ze mną?

Poczułem, że się pocę.

— Och, to nie problem — rzekłem pośpiesznie — potrzebuję paru aktorek... w

scenariuszu będzie kilka ról kobiecych... Więc ty i Giga... obie możecie zagrać —

wypaliłem wreszcie.

— Obie?! — wykrzyknęła Nelka.

— No, na przykład jako matka i córka.

— Ale kto będzie matką? — zdenerwowała się. — Chyba nie ja!?

Zdałem sobie sprawę, że wpakowałem się na teren nader niebezpieczny i

śliski, wycofałem się więc szybko.

— Możecie być siostrami — zaproponowałem.

— Ja mam być siostrą Gigi, no wiesz... — oburzyła się Nelka. — Nie

potrafiłabym z Gigą... nie.... film z Gigą w ogóle nie ma sensu — oświadczyła

stanowczo — musisz ją wykluczyć!

— Ależ Nelka, co ty znowu... zrozum!...

— Nie, nie zgadzam się! Nie znoszę Gigi!

— Nie bądź dzieckiem! — próbowałem ją uspokoić. — Jakby niektórzy,

prawdziwi aktorzy, tak stawiali sprawę, to by nie powstał nigdy żaden film. Myślisz,

że oni zawsze się lubią? O, moja droga — czasem nie znoszą się bardziej niż ty z

Gigą, a grają zakochanych! Udają uczucia takie, jakie są w scenariuszu, a

prawdziwe chowają do kieszeni. Na tym właśnie polega aktorstwo, proszę ciebie!

— Nienawidzę Gigi! — krzyknęła Nelka. Twarz jej napęczniała od złości.

Spojrzałem na nią z pobłażaniem.

— Musisz panować nad swoim ciałem — powiedziałem — jeśli chcesz być

aktorką. Aktorka musi.

Nella opanowała się.

— Myślisz, że potrafię? — zapytała strapiona.

— Na pewno! Ale powinnaś stale o tym pamiętać i nie dać się zaskoczyć przez

złość! Po prostu musisz trenować.

— Będę — westchnęła Nelka — ale to okropne, że Giga...

— Daj spokój z Gigą — powiedziałem ostro — jeszcze nawet nie wiadomo, czy

zgodzi się zagrać w moim filmie. Nawet z nią nie rozmawiałem.

— Nie rozmawiałeś?

— Nawet jej nie znam właściwie — mruknąłem cicho.

— Nie znasz?

— Nie. To wszystko tylko plany.

Nelka odetchnęła wyraźnie.

— Czy ona będzie na... na tym wyścigu?

— Na zawodach?

— Tak... na tych, o których mówiłeś.

— Skąd mogę wiedzieć — wzruszyłem ramionami — wiem tylko, że zawsze

interesowała się sportem... Widywałem ją na trybunach.

— Na pewno przyjdzie — przygryzła wargi Nelka. — Ja też przyjdę —

oświadczyła nagle.

— A to byłoby świetnie — powiedziałem i uśmiechnąłem się pod nosem. Było

jasne, że Nelka jest zazdrosna. Lecz nie miałem nic przeciwko temu. Przeciwnie, to

mi sprawiało przyjemność. Więcej, to mi było w tym wypadku na rękę...

10. Bieg na czterysta metrów

To zapowiadało się z początku całkiem nieźle. Kiedy w dniu zawodów

zjawiłem się na stadionie, jeszcze przed szatnią usłyszałem głośne kichanie. Z

ciekawością otworzyłem drzwi. Okazało się, że to kichali bracia Bojek. Właśnie z

identycznych kieszeni wyciągali identyczne chusteczki koloru yellow-bahama, po

czym z identycznym trąbieniem wytarli identycznie baniaste i czerwone nosy.

Prawdopodobnie byli obaj identycznie zakatarzeni. Od razu poczułem się raźniej.

Taka niedyspozycja w dniu zawodów to jest handicap co się zowie. Przynajmniej z

braćmi Bojek mi się udało! Szansę mamy teraz wyrównane, a nawet może

zdobyłem przewagę. Spojrzałem na Ciemskiego Tytusa. Może i jemu też przytrafiła

się jakaś przykrość? Niestety, Ciemski Tytus był bezwstydnie zdrowy. Podskakiwał

w miejscu jak pajac, demonstrując ostentacyjnie swą odrażająco wysoką formę.

Również Kobylak Stanisław napawał mnie niepokojem. Był spokojny i skupiony.

Zawsze bałem się spokojnych i skupionych twardzieli. Kobylak Stanisław wygląda

mi na takiego twardziela. Podobno obaj, zarówno Ciemski Tytus, jak i Kobylak

Stanisław, trenowali całe lato na obozie sportowym, podczas gdy ja zbijałem bąki u

babci Ciuszyńskiej w Pcimiu nad Rabą. Nadto, jak słyszałem, Ciemski Tytus i

Kobylak Stanisław poddali się specjalnej diecie i prócz innych przepisanych

pokarmów pożerali posłusznie jak zające dwie główki sałaty i potężne porcje

szpinaku dziennie. Ja osobiście unikałem nadmiaru zieleniny, a zwłaszcza do

szpinaku czułem nieprzezwyciężony wstręt. Zdawałem sobie sprawę, że to

wszystko obniża poważnie moją kondycję fizyczną i że w żaden sposób nie mogę się

równać z takimi asami jak Ciemski Tytus i Kobylak Stanisław.

Z tych przykrych rozmyślań wyrwał mnie donośny dźwięk puzonu.

Spojrzałem za okno. Oczywiście to był Ciężki Tubka. Nadchodził w otoczeniu

mikrusów. Raz po raz dął w srebrzysty instrument, budząc podziw malców. W

chwilę później pojawił się w progu naszej szatni.

— Cześć, chłopaki. Mam dla was dobrą nowinę — obwieścił zasapany, po

czym zatrąbił triumfalnie — impreza zapowiada się na medal! Kolosalne

zainteresowanie! Włączyli się nawet gogowie!

— Co... gogowie? — zaniepokoił się Ciemski Tytus, który zdążył już złapać od

początku roku szkolnego po parę łabędzi z ważniejszych przedmiotów i był znany w

środowiskach nauczycielskich jako Ciemna Masa Tytoidalna. — W jakim sensie

gogowie? — dopytywał wyraźnie zdegustowany tą nowiną.

— W sensie przyjemnym — oświadczył Tubka. — Postanowili ufundować

pewne... pewne nagrody dla zwycięzcy biegu na czterysta metrów.

— Nagrody? Jakie?

— Krążą wieści, że zwycięski uczeń ma być przez cały rok traktowany ulgowo

w pytaniu...

— Nie wierzę... — oświadczył z goryczą Ciemski Tytus.

— Niby jak to ulgowo? Nie będą stawiać łabędzi?

— Podobno zwycięski biegacz ma być podciągany co najmniej o jeden stopień

w górę. To by cię urządziło, Tytus.

— To są bujdy! Chcesz mnie podnieść na duchu i dlatego tak mówisz. To jest

oszukańczy doping — rozzłościł się Ciemski. — Zwycięzca tego biegu nie tylko nie

będzie podciągany przez gogów, ale na pewno im podpadnie. Ja się znam na tym

— pociągnął nosem. — Przyuważą go. Będą chcieli wiedzieć, co umie zwycięzca.

Będą mówić: byłeś silny na bieżni, no to pokaż, czy jesteś równie silny z matmy, i

będą cię maglować z satysfakcją i zaginać z rozkoszą... Gogowie nie znoszą kogoś,

kto się wyróżnia na sportowym polu, a w klasie jest klops.

— Głupstwa gadasz. Jakby tak było, to by nie ustanowili specjalnej nagrody

rzeczowej za ten bieg — zarżał Tubka.

— Co to za nagroda? — Bracia Bojkowie zbliżyli się w identyczny sposób

poprawiając okulary na identycznie napuchniętych nosach.

— Fantastyczna — powiedział Ciężki Tubka. — Z początku miał być to Puchar

Grona Nauczycielskiego, ale okazało się, że w żadnym sklepie nie ma odpowiednio

wspaniałego i wielkiego kryształowego pucharu. Wszędzie oferowano gronu tylko

kieliszki do wódki i do sikacza. Pani Czubało zgodziła się już nabyć zamiast

pucharu kieliszek z zielonkawego szkła, nawet ładny, za dwanaście złotych, ale pan

dyrektor Biegunowicz się sprzeciwił. Powiedział, że mogłoby to być źle zrozumiane.

Ofiarowanie zwycięskiemu uczniowi kieliszka mogłoby wywołać wrażenie, iż grono

pedagogiczne zachęca go do picia napojów alkoholowych. I wtedy pan Roger

Fizyczny zaproponował, żeby wręczyć dyrektora Biegunowicza.

Spojrzeliśmy po sobie.

— Jak to wręczyć? Dyrektora? Co ty?!

— Jako nagrodę dla zwycięzcy — oświadczył spokojnie Tubka.

— Samego Biegunowicza?! Zwariowałeś?!

— No... chciałem powiedzieć posążek dyrektora... to znaczy przedstawiający

dyrektora, czyli Biegunowicza, ze spiżu.

— Ze spiżu?

— Czyli z brązu. Konkretnie miała to być statuetka biegacza, którą na pewno

widzieliście...

— Ta co stoi na wystawie w sklepie „Desy”?

— Ta sama! Za sześćset sześćdziesiąt złotych. Słyszeliście pewnie, że jest to

dzieło pana Fąfary?

— Tego, co robi nagrobki na ulicy Cmentarnej?

— To jego brat. Fąfara, o którym mówię, czyli Fąfara Rączka podupadł

ostatnio na skutek nałogu pijaństwa i robi już tylko figurki diabełków i aniołków z

gipsu w spółdzielni „Kramarz”. Kiedyś zapowiadał się na wielkiego artystę i był

kolegą dyrektora Biegunowicza, gdy uczył zajęć plastycznych w szkole w Lelowie.

Wtedy podobno wyrzeźbił tę podobiznę dyrektora.

— Nie jestem pewien, czy statuetka z wystawy „Desy” przedstawia

Biegunowicza — powiedziałem.

— Nie ma wątpliwości — oświadczył autorytatywnie Tubka. — Biegunowicz w

młodości był biegaczem.

— Twarz podobna — powiedział Ciemski. — Ma nawet okulary.

— Wysuniętą szczękę dolną — dodał Tubka. — A w ogóle ta sama postawa...

ten rozbieg... Widziałem, jak Biegunowicz raz śpieszył się na zebranie do Komitetu.

Biegł tak samo jak ten wyrzeźbiony sportowiec z wyciągniętą szyją podnosząc

wysoko kolana. To jest na pewno Biegunowicz! I co ważniejsze, w cenie sześciuset

sześćdziesięciu złotych. Nierdzewny.

Wiadomość o tak cennej nagrodzie zrobiła na nas silne wrażenie. Przez

chwilę milczeliśmy oszołomieni.

— I... i to będzie na własność? — wykrztusił przejęty Tytus.

— Niezupełnie powiedział Tubka. To ma być nagroda przechodnia. Zwycięski

biegacz będzie przechowywał Biegunowicza, oczywiście na honorowym miejscu, aż

do następnych zawodów. Dopiero gdy zwycięży trzy razy z rzędu, otrzyma posążek

na własność...

— To mi się mniej podoba — oświadczyłem.

— To może być kłopotliwe — dodał Ciemski Tytus.

Tubka chrząknął.

— To prawda... Rzecz może być kłopotliwa. Podobno brąz użyty do wyrobu

posążka nie jest najwyższej jakości... pod wpływem powietrza... zwłaszcza

zanieczyszczonego powietrza zbyt szybko zielenieje, a co gorsza czernieje. Dlatego

do nagrody będzie dołączona specjalna pasta i flanelka do czyszczenia dyrektora.

Spojrzeliśmy po sobie. Perspektywa czyszczenia dyrektora Biegunowicza

przy pomocy pasty i flaneli nie bardzo nam się podobała. To mogło być nudne na

dłuższą metę.

— E, nabijasz się chyba z nas. — Opęda Klaudiusz spojrzał podejrzliwie na

Tubkę.

— Jak słowo... — uderzył się w swą gorliwą pierś Ciężki Tubka. — Słyszałem,

grono pedagogiczne naradzało się w tej sprawie. Wszyscy byli za tym, żeby

ufundować nagrodę w postaci biegacza, ale bali się, czy młodzież potrafi uszanować

tak cenne trofeum. Szczególnie pani Czubało wyraziła wątpliwość, czy można

oddawać bądź co bądź spiżowe wyobrażenie władzy szkolnej we władzę jakiegoś

drapichrusta-gołowąsa tylko dlatego, że ma szybkie nogi. Tak powiedziała,

zapamiętałem dokładnie.

— Drapichrusta? — skrzywił się Ciemski Tytus.

— Drapichrusta-gołowąsa! — odparł Tubka. — I powiedziała jeszcze, że żaden

z nas nie potrafi przechować posążka przez rok.

— Oburzające! — stwierdził Opęda Klaudiusz. — Taki brak zaufania!

— Wreszcie postanowiono — ciągnął dalej Tubka — że pan Roger Fizyczny

będzie osobiście kontrolował, czy statuetka dyrektora Biegunowicza jest właściwie

przechowywana przez ucznia-biegacza.

— Co to znaczy — właściwie? — zaniepokoił się Ciemski Tytus.

— To znaczy — odparł spokojnie Tubka — czy jest ustawiona na honorowym

miejscu w domu... czyli, jak się wyraziła pani Czubało, odpowiednio eksponowana

oraz czy jest odkurzana i czyszczona tą flanelką, o której mówiłem...

— Odkurzanie nie będzie łatwe — pociągnął nosem Opęda Klaudiusz. — Nie

wiem, czy przyjrzeliście się panu Biegunowiczowi na tej wystawie. On jest cały

pofałdowany — zauważył rzeczowo, i to też była prawda.

Milczeliśmy stropieni, a Ciemski Tytus zaczął podskakiwać jeszcze bardziej

nerwowo niż przedtem.

— Najbardziej się boję, że przy sposobności pan Roger może oprócz stanu

nagrody, sprawdzić stan ucznia. Człowiek będzie się bał żyć po swojemu, bo stale

będzie myślał, że Roger wpadnie do domu, krzyknie, fuknie i zapędzi do odrabiania

lekcji. — Ciemski Tytus przebierał nogami coraz bardziej nerwowo.

Tubka przypatrywał mu się z niesmakiem.

— Widzę, że zrobiłeś się nerwowy — zauważył. — To niedobrze. — Wyciągnął

z kieszeni wymiętoszoną paczkę sportów. — Masz, zapal sobie, stary, to cię uspokoi.

Ciemski Tytus zawahał się. Niewątpliwie z jednej strony był zaszczycony

propozycją Tubki, a z drugiej bał się... Wiedział, że jako biegacz... jako biegacz,

powinien stanowczo odmówić, ale chciał zagrać przed Tubką dorosłego wygę,

któremu jakiś dymek nie może zaszkodzić. Nawet przed biegiem na czterysta

metrów. Wziął więc papierosa i zapalił z miną starego praktyka.

Uśmiechnąłem się pod nosem. Do licha, nowy handicap. „Pal, kochasiu —

pomyślałem patrząc z przyjemnością na Ciemskiego Tytusa — zaciągaj się jak

najgłębiej, a ciebie też będę miał z głowy”.

A potem pomyślałem, że jestem podły. To nie są myśli godne wielkiego

sportowca. Ach, wiedziałem dobrze, co powinienem zrobić. Powinienem wypędzić

Tubkę z szatni, wyrwać mojemu szanownemu partnerowi Ciemskiemu Tytusowi

peta z jego głupiej gęby, w każdym razie powinienem go ostrzec, czym to grozi, no i

powinienem być zmartwiony, że mój szanowny partner traci tuż przed biegiem

formę, a tymczasem nic z tego. Nie poruszyłem się nawet i wcale nie byłem

zmartwiony. Tak... nie jestem na pewno wielkim sportowcem, jestem nędznym

drapichrustem — jak by powiedziała pani Czubało — małym graczem, któremu

zależy tylko na wygranej, a bardzo mało na stylu, w jakim się wygrywa. To smutne.

Czy musi tak być?... Może by jednak spróbować pokazać, że stać mnie na wielki

styl...

Zanim jednak zdążyłem cokolwiek komukolwiek pokazać, w oknie pokazała

się Nelka Szyperska. Wyglądała na bardzo zdenerwowaną.

Wybiegłem z szatni.

— Co się stało? — zapytałem.

— Jak się czujesz? — popatrzyła na mnie z niepokojem.

— Doskonale — odparłem zdziwiony.

— Czy... czy bardzo się denerwujesz?

— Trochę.

— A kogo się boisz z partnerów?

— W tej chwili, to już chyba tylko Kobylaka Stanisława.

— Och, Kobylaka... — Nelka zaczerwieniła się i westchnęła ciężko.

— Dlaczego wzdychasz? — zapytałem podejrzliwie.

Nelka spojrzała na mnie dziwnie spłoszonymi oczyma.

— Muszę ci coś wyznać — wykrztusiła.

— Co takiego?

— Całą noc nie mogłam spać i myślałam ciągle o tym... Słuchaj, Cymku, ja...

nie mogę trzymać twojej strony w tym biegu... ja... ja muszę trzymać stronę

Staszka...

— Staszka?

— No, Kobylaka. Obiecałam... przyrzekłam mu, że będę go dopingować.

— Co takiego?! — osłupiałem. — Zdradziłaś mnie?!

— Mu... musiałam. — Nelka miała oczy pełne łez.

— Musiałaś?! No wiesz! — zasapałem wzburzony.

— Kobylak zrobił mi scenę.

— On? Taki spokojny?

— Wcale nie jest taki spokojny, jak ci się zdaje... On jest straszny... — wyznała

Nella. — Zrobił mi okropną scenę zazdrości. Mówił, że jak on mnie prosił, żebym

przyszła na stadion, to nigdy nie chciałam, a ty tylko jeden raz mi zaproponowałeś i

od razu się zgodziłam, chociaż znam cię dopiero od niedawna, a on mnie zna od

przedszkola! I powiedział, że jeśli nie będę trzymać jego strony w tym biegu i nie

będę go dopingować okrzykami „Kobylak!”, to on cię tak załatwi, że nie ukończysz

biegu i że w ogóle odechce ci się być sportowcem. Odgrażał się strasznie, a w oczach

miał złe błyski...

— I ty się zgodziłaś?

— Bałam się, że on ci naprawdę coś zrobi.

— Ohydny terrorysta! Ale ty nie powinnaś się zgodzić — powiedziałem —

powinnaś mnie tylko ostrzec przed nim. Już ja bym sobie dał z nim radę.

— Och, ty go nie znasz... On jest gotów na wszystko, mógłby ci na przykład

nasypać czegoś do pantofli... albo schować kostium, albo niby niechcący przytłuc ci

nogę... Jak o tym pomyślałam... nie... nie mogłam dopuścić żadnego ryzyka.

— Mimo wszystko, nie powinnaś była tego zrobić — rzekłem twardo. —

Przyrzekać doping takiemu gadowi?! Bardzo liczyłem na to, że usłyszę twój głos na

ostatnim wirażu... A tak będę zupełnie sam.

— Będę krzyczeć „Kobylak”, ale myślami będę z tobą — oświadczyła Nelka.

— Dziękuję i za to — powiedziałem kwaśno.

— Przebacz mi. — Nelka otarła oczy.

— Przebaczam ci — powiedziałem.

Potem pomyślałem, że jeszcze nie zaczęły się zawody, a już tyle dramatów i

emocji. A swoją drogą, że taki Kobylak... — Pokręciłem głową i westchnąłem ciężko.

11. O szkodliwości kibiców, w rodzaju Tubki, słów kilkoro

Spojrzałem na zegarek. Dochodziła szesnasta. Od strony bieżni dochodziły

mnie oklaski i okrzyki tłumu. Wkrótce dołączył do nich bełkotliwy głos megafonu.

To witają sprinterów, którzy wyszli właśnie na boisko i zostali przedstawieni

publiczności. Jeszcze dwadzieścia minut i wystartujemy my — czterystumetrowcy.

Pomyślałem, że czas wrócić do szatni i zacząć przebierać się pomału...

Na progu garderoby buchnął we mnie gryzący obłok dymu tytoniowego. W

głębi, w niebieskich oparach majaczyły niewyraźne kształty zawodników. Wśród

nich górował kształt bardzo podobny do goryla. Był to niewątpliwie kształt Tubki.

Zostawiłem drzwi otwarte i zacząłem przedzierać się przez zasłony dymne do mojej

szafki... Jak się wkrótce zorientowałem, w szatni wciąż trwała dyskusja na temat

szans poszczególnych zawodników i nagród przewidzianych dla zwycięzcy.

— Wiedziałem, że tak będzie — usłyszałem głos Tubki. — Nagroda Grona to

rzecz śliska. Spodziewałem się, że może wam nie przypaść do gustu. Brać nagrodę

od nauczycieli może być krępujące, to zbyt przypomina naszą szkółkę kochaną, co

innego, gdybym ja... — Tubka wypuścił kłąb dymu.

— Gdybyś ty?! Co ty? — rozległy się niespokojne pytania.

— No, gdybym ufundował nagrodę.

— Nagrodę!

— Nie wiem tylko, czy mi wypada — chrząknął z fałszywą skromnością

Tubka. — Wprawdzie jestem dość znany w kołach młodzieży, zdobyłem pewien

autorytet w kręgach artystycznych oraz sportowych i moja opinia się liczy, ale z

drugiej strony jestem tylko uczniem... Dlatego chciałbym znać wasze zdanie. Czy to

będzie dobrze przyjęte? — Spojrzał na nas badawczo małymi, przenikliwymi

oczami.

— Och, niepotrzebnie masz skrupuły — powiedziałem głośno — pomysł jest

wspaniały. To miło z twojej strony, że chciałbyś ufundować mi nagrodę.

— Tobie? — zmarszczył brwi Tubka.

— Oczywiście. Bo to ja wygram ten bieg — rzekłem twardo.

— Ty?! — Ciężki Tubka zaśmiał się nieprzyjemnie. — Gdybym wiedział, że ty

wygrasz ten bieg, nie fundowałbym żadnej nagrody. Albo... albo ufundowałbym ci

nagrodę w postaci zgniłego jaja lub medalu ze sparciałego buraka, ale ty nie

wygrasz. Dlatego ufunduję wielką, cenną nagrodę.

— Jaką? — zapytał Ciemski Tytus i wszyscy zawodnicy spojrzeli na Tubkę

ciekawie. Nawet Kobylak Stanisław przestał na moment medytować nad swoim

pryszczem.

— Właśnie zastanawiam się... jak ją nazwać... — zamruczał zamyślony Tubka.

— To proste — powiedziałem — to się powinno nazywać Nagroda Sportowa

Tubki.

— Tak po prostu? — skrzywił się Tubka.

— No więc Nagroda Artystycznej Tubki.

— To już lepiej, ale za mało uroczyście.

— Proponuję: Nagroda Sportowa Wielkiej Tuby! — wykrzyknął Ciemski

Tytus.

— Złotej Tuby! — uzupełniłem.

— Wielkiej Złotej Tuby — zakaszlał krztusząc się dymem Klodek — to

brzmiałoby dumnie.

— Może być — zgodził się łaskawie Tubka.

— Ale jak to będzie wyglądać? — zainteresował się Ciemski Tytus.

— Co?

— No, ta nagroda.

— Coś w rodzaju trąbki na postumencie — powiedziałem.

— Tak jest — zaaprobował Tubka. — Z tym, że zamiast trąby mógłby być

puzon... ewentualnie nawet ja sam grający na puzonie. Taka mała rzeźba, złocona.

— Ale skąd ty weźmiesz na to forsę? — zreflektował się nagle Ciemski Tytus.

Tubka uśmiechnął się pod nosem. Pytanie nie zmieszało go bynajmniej.

Widać było, że rzecz przemyślał już przedtem.

— Właśnie rozpocząłem zbiórkę pieniędzy na nagrodę — oświadczył

oglądając sobie paznokcie. — Myślę, że powinniście pierwsi złożyć pewne datki.

Powiedzmy, dychę od łebka. To przecież w naszym interesie. Zaraz potem ogłoszę,

że zawodnicy wpłacili radośnie na Fundusz Nagrody. To zachęci innych do bulenia

forsy. To ich zdopinguje i podnieci. Wszyscy będą płacić.

W tym momencie pomyślałem, że Ciężki Tubka nie jest taki głupi, na jakiego

wygląda. Więc po to przylazł do nas i udaje zapalonego kibica! Po prostu chce

wyciągnąć od nas grubszą gotówkę... i wpadł na taki pomysł! Nieźle! Całkiem

inteligentnie jak na Tubkę.

— Genialnie to sobie wykombinowałeś — oświadczyłem głośno — ale ja nie

dam ani grosza. Byłoby śmieszne, gdybym sam sobie fundował nagrodę... Koszt

nagrody musi ponieść sam fundator. Inaczej jest to dmuchanie w bambus i

nabieranie gości.

— Nie słuchajcie go! — zasapał Tubka. — To jest aspołeczny typ! Niezdolny do

współpracy kolektywnej.

A jednak ostudziłem nieco zapały. Zbiórka pieniężna wśród zawodników

przyniosła zaledwie niecałe pięć złotych i rozczarowała zupełnie Tubkę.

— To skandal! — wykrztusił wściekły. — Widzę, że zaraziło was skąpstwo

Cymka. No więc dobrze! Jak chcecie. Dopóki będziecie pielęgnować tę swoją

chciwość i sknerstwo, to pamiętajcie, nędzni dusigrosze, że moja nagroda będzie

polegała na uściśnięciu ręki zwycięzcy. Niestety — tylko na uściśnięciu ręki —

powtórzył z goryczą.

— Nie żartuj! — jęknął Ciemski Tytus. — Mamy się wysilać dla jednego

uściśnięcia ręki...

— Mogę was uścisnąć dwa razy — rzekł z godnością Tubka.

— Dołożysz jeszcze komplet artystek?

— Artystek? Jakich artystek? — denerwował się Tubka.

— No, przecież masz te albumy filmowe — mruknął Ciemski Tytus.

— Masz także kolorowe zdjęcia gwiazd i gwiazdorów, wszyscy wiedzą, że

stryjek przysyła ci z zagranicy — dodałem.

— Chodzi ci o fotografie astronomiczne?

— Nie udawaj Greka. Chodzi mi o fotografie aktorów i aktorek, za pomocą

których usiłujesz podrywać niektóre dziewczyny. Gdybyś zechciał podarować

zwycięzcy jakiś mały komplecik... — uśmiechnąłem się niewinnie.

— Tak, jakiś mały komplecik — podchwycił Ciemski Tytus, oblizując się

łakomie. — Chyba stać cię na to jako działacza sportowego.

— Mogę wam dać trzy sztuki — zasapał rozzłoszczony Tubka. Trzy sztuki, to

wszystko!

— Męskie czy żeńskie?

— Jasne, że męskie, dam wam Klossa, Zagłobę i Hamleta.

— Wypchaj się!

— No to trzech facetów z Bonanzy.

— O rany, takie gęby...

— A co byś chciał?

— No... chociaż jedną babkę.

— Jesteś nieletni, Bonanza powinna ci wystarczyć — oświadczył zgorszony

Tubka.

Niestety, widać było, że Ciemskiemu Tytusowi nie wystarcza. Uznałem za

stosowne interweniować.

— Słuchaj, Tubka — rzekłem siląc się na przyjacielski ton. — Jesteś znany z

tego, że masz szeroki gest. Uważają cię za mecenasa sportu. Tak napisali w gazetce

szkolnej. Czytałeś chyba. „Zawody zaszczyci swą obecnością znany mecenas sportu,

kolega Tubkowski z ósmej...”

— To były zgrywy redaktorów, oni stale się mnie czepiają... w dziale

satyrycznym — sapał Tubka.

— Nie wyssali tego z palca. Tak o tobie mówią zawodnicy: „mecenas sportu”.

To zobowiązuje. Powinieneś odżałować jakąś fotkę z babką i dołączyć do nagrody.

— Kolorową! — dodał Ciemski Tytus.

Tubka przez chwilę toczył walkę wewnętrzną. Wreszcie oświadczył zbolałym

głosem:

— No, dobrze, znajcie mój gest. Dołożę wam Claudię Cardinale na koniu.

— Och, Tubka, jesteś wspaniały! — zawołał Ciemski Tytus.

— Tylko pamiętajcie. Wynik musi być na medal. Claudia zostanie dołączona

tylko w wypadku, gdy zwycięzca osiągnie wyśrubowany czas... Powiedzmy, poniżej

pięćdziesięciu dwu sekund. Zgoda?!

— Zgoda.

— No, to zapalimy — Tubka wyciągnął ponownie wymiętą paczkę sportów i

zaczął częstować zawodników. Mnie ostentacyjnie ominął, natomiast podszedł do

leżących braci Bojków.

— Wstawać! Bo jak wam przyleję! — wrzasnął Tubka.

Bracia Bójek unieśli się na kanapce i patrzyli na nas identycznie

podpuchłymi oczyma.

Tubka spojrzał na nich ze wstrętem.

— Coście tacy zaślimaczeni?

Bracia Bójek pociągnęli identycznie baniastymi nosami, po czym wyciągnęli

z kieszeni dwie chusteczki w identycznym kolorze yellow-bahama i wytarli nimi

dwa identycznie sine nosy w kolorze bleu de Paris.

— Ooobawiamy się, żeee nie jesteśmy w formie — zabeczeli.

— Ja też się obawiam — powiedział Tubka. — Co wam jest?

— Maaamy nieżyt.

— Co to jest?

— Coś w rodzaju kataru — powiedział większy Bojek i kichnął przeraźliwie.

Tubka spojrzał na nich krytycznie.

— Tylko bez takich kawałów!

— Tooo niechcący — wyjaśnił większy Bojek. — Tooo dlatego, że mamy

zatkane drogi oddechowe — wyjaśnił mniejszy.

— I w ogóle jesteśmy nie-do-tle-nie-ni.

Tubka spojrzał na nich krytycznie.

— Przydałyby się wam inhalacje — oświadczył i podsunął braciom paczkę

sportów. — Zapalcie sobie, to wam przetka drogi oddechowe, wypuszczajcie tylko

dym przez nos!

Bracia Bojek spojrzeli po sobie zaskoczeni.

— Trener Mamiec zabronił... a do tego w naszym stanie...

— Wasz stan was rozgrzesza — uciął Tubka — powiedziałem, że musicie

przetkać sobie kinole. Nikotyna oczyści wam przewody... No, śmiało, to wam na

pewno dobrze zrobi.

Bracia Bojek zapalili, i ostrożnie, żeby się nie zakrztusić, zaczęli sobie czyścić

nikotyną przewody.

— Zupełnie nie wiem, na kogo postawić w tej sytuacji — westchnął

zdenerwowany Tubka. Wiem tylko jedno.

— Co wiesz?

— Na kogo nie postawić. Na przykład wiem, że na pewno nie postawię na

Cymka.

— Dlaczego?

— Cymek nie wygra.

Tubka spojrzał na mnie dziwnie ciężkim wzrokiem.

— Myślisz? — uniósł do góry brwi Opęda Klaudiusz. — A ja myślałem, że on

jest faworytem.

— Źle myślałeś — uśmiechnął się krzywo Tubka. — Forma Cymka jest nader

niepewna. Nie wiem nawet, czy ukończy ten bieg.

— Dlaczego nie ma ukończyć?

Ale Tubka nie odpowiadał, tylko wciąż uśmiechał się tajemniczo. Poczułem

się dziwnie nieswojo... szczerze mówiąc w tym momencie po raz pierwszy zdjął

mnie strach, że ten wyścig może mieć niespodziewany, dramatyczny przebieg.

Mimo złych przeczuć, jakie mnie ogarnęły, postanowiłem trzymać fason.

— Panowie — powiedziałem siląc się na niedbały ton — czas przerwać

dyskusję i kończyć palenie. Zbliża się pora występu. Naprawdę radziłbym się już

przebrać.

To mówiąc zdjąłem marynarkę i powiesiłem na krześle.

Ciemski Tytus popatrzył w rozterce na swojego peta. Został mu jeszcze spory

kawałek. Żal było wyrzucać, zaciągnął się więc spiesznie, a potem nerwowo

strzepnął popiół... prosto na klapy mojej marynarki.

— Zdmuchnij to łaskawie, Ciemna Maso Tytoidalna — powiedziałem.

Ciemski Tytus nie kwapił się jednak zdmuchnąć łaskawie i udawał

niedomogę słuchu. To mnie zdenerwowało. Dopadłem do niego i chwyciłem za

kołnierz.

— Słyszałeś, co powiedziałem? Zdmuchnij ten popiół, bo inaczej to ja cię

dmuchnę w twoje tytoidalne ucho.

— Zostaw — odepchnął mnie Tubka. — Uszkodzisz zawodnika!

— Jemu już nic nie zaszkodzi — powiedziałem szyderczo. — Spójrz na niego.

Tubka spojrzał podejrzliwie na Ciemskiego Tytusa.

— Źle się czujesz?

— Nic mi nie jest — bąknął Ciemski Tytus z niewyraźną miną, kończąc

palenie.

— Zobacz, zrobił się zielony — powiedziałem do Tubki. — Lepiej wyprowadź

go na dwór.

Tubka przez chwilę trwał w rozterce.

— Skacz! — rzucił wreszcie do Ciemskiego Tytusa.

— Dlaczego mam skakać? — jęknął Ciemski Tytus.

— Chcę cię sprawdzić — warknął Tubka i odsunął się od niego na wszelki

wypadek.

Nieszczęsny faworyt zaczął podskakiwać ostrożnie i niemrawo, ale mimo to

robił się coraz bardziej zielony.

Tubka przypatrywał mu się zatroskany, a potem spojrzał z niesmakiem na

Kobylaka Stanisława, który wciąż jeszcze przebywał w stanie skupienia

wewnętrznego i z namaszczeniem oglądał sobie pryszcze w lusterku.

— Nie wyglądacie zbyt za... zachęcająco.

— Naprawdę, Tubka, powinieneś liczyć tylko na mnie — oświadczyłem z

bezczelnym uśmiechem.

— Nie denerwuj mnie! — zasapał Tubka.

— Mówię ci, póki czas, postaw na mnie!

— Idź, bo cię kopnę! — zagrzmiał rozzłoszczony Tubka, po czym zwrócił się

do Ciemskiego Tytusa i do Kobylaka Stanisława. — Weźcie się w garść! Nie

chciałbym być w waszej skórze, gdy przegracie! Liczę tylko na was!

— A na mnie? — jęknął żałośnie Opęda Klaudiusz.

— Ty się nie liczysz — powiedział Tubka — i bracia Bojkowie też się nie liczą.

Liczę tylko na Ciemskiego i Kobylaka oraz na mój puzon oczywiście.

— Na twój puzon? — zapytał Nie Liczący Się Klodek.

— To jest potężny instrument dopingu — oświadczył Tubka rozciągając

połyskujące złociście rury. — Będę zagrzewał do walki mojego faworyta trąbieniem.

Nawet gdy już będzie wypompowany i sflaczały, pod wpływem tego głosu nabierze

nowych sił i zapału... Czy nie mam racji, Ciemski? Ja to już przecież wypróbowałem

z tobą na treningach.

— To było oookropne... to znaczy ookropnie skuteczne — przytaknął Tytus.

— Równie dobrze można by posłużyć się ryczącą krową — zauważyłem.

— Na pewno, kiedy się ma dębowe ucho jak ty! — odciął się pogardliwie

Tubka. — Na szczęście są tacy, co potrafią ocenić szlachetny ton puzonu. Ich

poderwę do walki! O tak! — Uniósł do góry puzon i zatrąbił głośno, niestety — przez

nieuwagę — prosto w ucho Kobylaka Stanisława.

Kobylak Stanisław, który aż do tej chwili trwał w stanie głębokiego

skupienia, teraz dopiero został wytrącony z tego dostojnego stanu, upuścił lusterko

i przeszedł w stan gwałtownego pobudzenia, co wyraziło się niezwykłym skokiem

wzwyż. Był to skok zadziwiająco wysoki, tym bardziej zdumiewający, że Kobylak

Stanisław skakał bez rozbiegu. Skoczyłby zapewne ponad dwa metry i miałby

murowane szansę na rekord, niestety szatnia nie jest odpowiednim miejscem do

bicia rekordów. Kobylakowi Stanisławowi zaszkodził zbyt niski pułap, a ściśle

mówiąc belka stropowa, o którą uderzył głową. W rezultacie nieszczęsny zawodnik

przeszedł z kolei ze stanu pobudzenia w stan ogłuszenia, a następnie osłupienia.

Opadł na podłogę i usiadł zamroczony. Z rozrzuconymi rękami i nogami oraz z

przekrzywioną głową wyglądał jak porzucony przez dzieci pajac.

— Co mu się stało? — wybełkotał przykro zaskoczony Tubka.

— Obawiam się, że byłeś zbyt skuteczny — powiedziałem, badając głowę

Kobylaka Stanisława.

Tubka z niedowierzaniem obejrzał swój puzon, jakby dziwiąc się, że mógł on

spowodować podobnie żałosne następstwa, a potem spróbował podnieść

nieszczęsną ofiarę trąbienia.

— Kobylak, co ty wyrabiasz? Wstawaj! Zaraz zacznie się bieg! Nie zasuwaj

głupich kawałów! Byłeś moim typem, postawiłem na ciebie!

Niestety, Kobylak Stanisław był zupełnie wiotki i zdawał się nie rozumieć tej

mowy. W tym momencie do szatni wbiegł jeden z mniejszych Tubkowskich

zaludniających naszą szkołę, niejaki Kulfon. Był to krępy, mocno zbudowany

głowacz. Mimo ciężkiej budowy odznaczał się wyjątkową ruchliwością i pełnił przy

swoim starszym bracie rolę adiutanta, wywiadowcy i szpiega.

— Mamiec idzie! — krzyknął podniecony. — A przy nim Koń!

Tubka spojrzał niespokojnie na zamroczonego Kobylaka Stanisława.

— Panowie, usuńmy lepiej to ciało.

— Jak to „usuńmy”? — zdziwił się nieprzyjemnie Nie Liczący Się Klodek. —

Kobylak chyba nie jest trupem?...

— Chyba nie... i dlatego powietrze dobrze mu zrobi — wyjaśnił Tubka. —

Wynieśmy Kobylaka na dwór i posadźmy go przed szatnią, bo inaczej będzie na

nas, jak Mamiec przyjdzie...

— Jest jeszcze sprawa atmosfery — zauważył Nie Liczący Się Klodek

pociągając nosem. — Mamiec powiedział, że jak jeszcze raz wywęszy dym w szatni,

to podda nas wszystkich rewizji, aż znajdzie tego, kto przynosi knoty.

— Zostanę tu i wywietrzę — powiedział Tubka.

— Wietrzenie nic nie da. Mamiec wyczuwa dym nawet po trzech godzinach.

Sprawdziłem — jęknął z głębi szatni zbolałym głosem Ciemski Tytus.

— Powiemy, że już było nadymione, jak przyszliśmy po sprinterach, grunt,

żeby nie znalazł knotów. Ale ja już to załatwię — powiedział Tubka. — Wynieście

tylko to ciało, a wszystko będzie okay! Jazda!

Rzuciliśmy się do Staszka Kobylaka i wynieśliśmy go na dwór. Zostałem

chwilę przy nim, masując mu guza na głowie. Bałem się, żeby nie miał pękniętej

czaszki pod tym guzem albo nie dostał jakiegoś wstrząsu mózgu. Wreszcie, żeby się

upewnić, nacisnąłem mu palcem ten guz. Kobylak wrzasnął przeraźliwie. Jedną

ręką złapał się za głowę, a drugą rąbnął mnie dość sprawnie w żebro. To mnie

przekonało, że ośrodki mózgowe ma w porządku, i wróciłem do szatni.

Tubka wyglądał przez otwarte okno z knotem w ustach.

— Mamca na razie nie widać. Co z Kobylakiem? — zapytał mnie.

— Próbuje przyjść do siebie.

— Myślisz, że zdąży?

— Zależy na co — odparłem. — Na uroczystość ma pewną szansę zdążyć.

— Na jaką uroczystość?

— Jak będziesz wręczał mi nagrodę.

Tubka zasapał z wściekłości.

— Nagrodę dostaniesz już teraz — warknął i zamachnął się pięścią. Chciał

mnie ugodzić w szczękę, ale odsunąłem się błyskawicznie i cios wylądował — na

niewinnym żołądku Ciemskiego Tytusa.

Tego było już za wiele na nadwątlone siły faworyta. Jego twarz podejrzanie

zielonkawa już od pewnego czasu, teraz poszarzała niebezpiecznie, zaokrągliła się

nagle i odbiło się na niej uczucie rozpaczliwej bezradności.

— Uważaj, Tubka! — krzyknął Nie Liczący Się Klodek.

Tubka odskoczył w ostatnim momencie.

— Piekielna Ciemna Masa! — zaklął. — Wyprowadźcie na dwór tę Masę

Tytoidalną!

Nie Liczący Się Klodek wyprowadził haftującego Ciemskiego Tytusa.

Rozejrzałem się po szatni. W ciągu kilku minut sytuacja zmieniła się zdecydowanie.

Praktycznie tylko ja jeden zostałem na placu boju.

— No cóż, Tubka, przykro mi — powiedziałem zwycięsko. — Chyba jednak

będziesz musiał naprawdę postawić na mnie!

12. Kłopoty trenera Mamca

Do szatni wbiegli zdyszani malcy w dresach. Przynieśli numery startowe i

pledy do okrywania zawodników po biegu. Za malcami ukazał się wzburzony

magister Mamiec, a za Mamcem... (tego jeszcze brakowało) nasz polonista, pan

Szykoń we własnej osobie. Niby nie było w tym nic dziwnego, bo Koń należał do

tutejszego klubu i sam uprawiał biegi, a jednak dostałem gęsiej skóry. Wciąż

jeszcze w drażliwych okolicznościach wolałem nie spotykać się z Koniem. A

okoliczności były wyjątkowo drażliwe. Magister Mamiec ledwie stanął na progu,

zagrzmiał gniewnie:

— No proszę! Tego się obawiałem! Wciąż jeszcze nie gotowi! A to co takiego?!

— zatrzymał się nagle i skrzywił ze wstrętem. — Więc znowu te historie i to przed

samym startem! Który był tak bezczelny? — patrzył po nas badawczo.

— O co chodzi? — zapytał niewinnie Tubka.

— Nie udawaj Greka! Kopciliście!

— Chłopaki, czy ktoś kopcił?

— Ale skąd!

— Nie róbcie z siebie głupków! — sapał magister Mamiec. — Ja mam węch...

— To nie my... to może sprinterzy, oni tu byli przed nami.

— Nie opowiadaj! Widzę ślady haftowania. Kto haftował?

Milczeliśmy.

— I co robi Kobylak pod oknem?

— Pod oknem?

— Siedzi pod oknem, trzyma się za głowę i nie rozumie, co się do niego mówi,

tylko oddycha jak ryba...

— Może robi ćwiczenia oddechowe.

— Bez idiotycznych żartów! Coście mu zrobili?

— My nie... Może struł się...

— Powiedziałem, bez wykrętów! Kobylak został uderzony w głowę. Kto

uszkodził Kobylaka?

— Przysięgam, że nikt! — walnął się w pierś Tubka. — Nie dotknęliśmy go

nawet. Wszyscy potwierdzą! Po mojemu to on się struł.

— Struł? Czym mógł się struć?

— Pulpetem w stołówce szkolnej.

— Nie, nie. To nie zatrucie, to jakieś osłupienie!

— Pan magister zje kiedyś siekańca w naszej stołówce, to pan magister też

osłupieje jak Kobylak... i poczuje ogólną niechęć...

— Ależ tu istne pobojowisko — rozglądał się przerażony Mamiec. — Widzę, że

także bracia Bojkowie i Klodek. Coś ty im zrobił?

— Nic, panie magistrze. Bracia Bojkowie mają zatkane drogi oddechowe... a

co do Klodka...

Mamiec machnął zniecierpliwiony ręką.

— Na Klodka i tak nie liczyłem, ale gdzie jest Ciemski? Był w doskonałej

formie!

— Nie będę ukrywał przed panem magistrem — rzekł z grobową miną Tubka.

— Kazałem go wyprowadzić.

— Coś takiego! Nie wierzę! Ciemskiego?! Dlaczego?

— Niedobrze mu się zrobiło.

— Więc te ślady?... — jęknął Mamiec.

— To właśnie początek jego haftu, panie magistrze.

— Aha! — powiedział Mamiec. Nagle się zreflektował: — Jak się wyrażasz?! —

krzyknął.

— Przepraszam. Pewnie struł się tym samym pulpetem co Kobylak —

oświadczył Tubka.

— Nie wykręcaj kota ogonem — wycedził magister Mamiec. — Dokonałem

oględzin Kobylaka. Kobylak został pobity, a nie struty! Ma guza na głowie jak

kartofel!

— To ja nic nie wiem — mruknął Tubka. — Może Ogromski...

— Ogromski, ty też nic nie wiesz? — zapytał mnie podejrzliwie magister

Mamiec.

— Nie tknąłem go, panie magistrze.

— Na pewno?

— Dlaczego miałbym...

— Coś mi się obiło o uszy, że ty i Kobylak... zdaje się, że mieliście na pieńku...

Zaczerwieniłem się.

— Nie jestem jaskiniowcem, żeby rozbijać głowy rywalom.

— I widziano cię poza tym, jak okładałeś go pięścią, gdy już tam leżał pod

oknem. Kobylak krzyczał i bronił się rozpaczliwie.

— To kłamstwo — wybuchnąłem — oglądałem mu tylko głowę... i...

nacisnąłem mu guz...

— Nacisnąłeś guz!?

— Żeby przekonać się, czy Kobylak nie ma uszkodzonej czaszki... i on

wrzasnął wtedy. To mnie uspokoiło.

— Dosyć tych bredni z naciskaniem guza! — zagrzmiał Mamiec. — Wiem coś o

tobie od pana Rogera — dodał. — Twoje zachowanie w zeszłym roku było

skandaliczne. Pan Roger ostrzegał mnie przed tobą. Ma o tobie wyrobione zdanie!

Był bardzo niezadowolony, gdy się dowiedział, że trenujesz w klubie mimo tak

poważnych zaległości w nauce. Chyba będziemy musieli się rozstać. Nie mogę

trzymać chłopców, którzy demoralizują mi zespół!

Rozżalony przygryzłem wargi. Roger Fizyczny obiecał mi, że nie piśnie ani

słowa o tym, co było w starej budzie, że będę mógł zacząć od początku, a jednak

powiedział Mamcowi. Czyżby według niego ta umowa odnosiła się tylko do terenu

szkoły, do nauczycieli? To przecież nonsens. Tak jakbym się miał zmienić tylko w

szkole. A przecież całe moje życie wymagało odmiany. Czy naprawdę nie ma dla

mnie miejsca na stadionie sportowym? Nie mogłem się zgodzić z panem Rogerem.

— Więc to niby ja mam demoralizować? — Spróbowałem roześmiać się

szyderczo, ale mi nie wyszło. Zbyt byłem przygnębiony.

— Na to wygląda, niestety — powiedział smutno pan Mamiec.

— To są podejrzenia bez dowodu — zamruczałem.

— Dowody zaraz się znajdą — wycedził pan Mamiec. — Po raz ostatni pytam

po dobroci, kto przyniósł tu knoty? — Rozglądał się podejrzliwie dokoła, ale nikt z

nas nie odezwał się ani słowem.

— No więc dobrze, sami tego chcieliście — zasapał. — Nie pozostaje mi nic

innego, jak sprawdzić was metodycznie. Zbiórka! — krzyknął.

Stanęliśmy w szeregu. W drzwiach pojawił się blady jak upiór Ciemski Tytus

z błędnym wzrokiem.

— Ty też! — warknął Mamiec.

Ciemski Tytus dołączył na chwiejnych nogach.

— Łapki do góry! — krzyknął trener.

Podnieśliśmy posłusznie.

Magister Mamiec obszukał nas dokładnie. Oczywiście bezskutecznie. Zbity z

tropu przez chwilę medytował w napięciu, wreszcie wzrok jego padł na Tubkę,

który ostrożnie wycofywał się tyłem, najwidoczniej chcąc dać cichaczem nogę.

— Stój! — krzyknął Mamiec.

Tubka zatrzymał się.

— To ty! — magister wycelował w niego palec.

— Ależ, co pan magister, jestem harcerzem — rzekł ze szlachetnym

oburzeniem Tubka.

— Widziałem już harcerzy kurzących jak Etna — zasapał Mamiec i obrócił się

do pana Szykonia. — Czy chciałby pan się włączyć do śledztwa? To w końcu pańscy

uczniowie.

— Nie, dziękuję, to pana rejon — powiedział łagodnie pan Szykoń. —

Wystarczy, jak siądę sobie i popatrzę... — co rzekłszy usiadł rzeczywiście na stole i

popatrzył na mnie badawczo.

Było to bardzo nieprzyjemne, ale starałem się wytrzymać wzrok Konia.

Tubka wypiął z godnością pierś, wyprężył się jak żołnierz.

— Jestem harcerzem rasowym... to znaczy, chciałem powiedzieć,

prawdziwym — oświadczył. — Staram się świecić przykładem, nie dotknęło mnie

zepsucie i bimbanie.

— Nie jestem pewien — powiedział magister Mamiec.

— Proszę bardzo, może mnie pan obszukać, czyli zrewidować. —

Zrezygnowany Tubka podniósł ręce do góry.

— Niech pan szuka — zasapał Tubka — a przekona się pan o mojej

niewinności harcerskiej.

Magister Mamiec po namyśle spróbował spenetrować lewą, podejrzanie

wypchaną kieszeń marynarki Tubki, wsunął tam rękę, ale zaraz, wyciągnął ją z

bolesnym sykiem.

— Co ty trzymasz w tej kieszeni?! Jakieś igły? Mogłeś mnie uprzedzić. — Ssał

pokłuty palec.

— Przepraszam, zapomniałem, to pewnie szpileczki od tarczy szkolnej —

chrząknął Tubka.

— Od tarczy? — zmarszczył brwi magister Mamiec.

— Przypinam sobie tarczę, gdy idę do szkoły, a zdejmuję, gdy znów jestem w

cywilu, proszę pana... dlatego te szpileczki.

— Szpileczki? — jęknął magister. — Ależ tam był szpikulec chyba na pół

metra!

— W takim razie uprzejmie przepraszam — rzekł grzecznie Tubka. — Jeśli to

była szpila większych rozmiarów, to znaczy, że pan magister musiał się natknąć na

szpilkę do krawata — wyjaśnił rzeczowo. — Przyniosłem krawat, żeby go założyć po

biegu, kiedy będę rozdawał nagrody... proszę pana. Pan magister rozumie, że nie

wypada bez krawata, człowiek musi wyglądać odpowiednio w takiej chwili...

niestety, poprzednim razem wiatr wpychał mi krawat do ust, o mało co się nie

udławiłem, dlatego tym razem postanowiłem przymocować go szpilką ozdobną do

koszuli... — to mówiąc Tubka wyciągnął z kieszeni wielki jak kotlet krawat koloru

czerwonego w zielone groszki oraz srebrzystą szpilę z ozdobną główką w kształcie

trupiej czaszki i demonstrował przed oczyma osłupiałego trenera.

— Dosyć tej szopki! Schowaj to! — zasapał wreszcie magister.

— Pan magister zrezygnował z poszukiwań? — zapytał Tubka. — Mam jeszcze

drugą kieszeń.

— Wiem, ale nie chcę być narażony na obrażenia cielesne — odparł Mamiec.

— Zaręczam, że nic pana magistra tam nie obrazi cieleśnie.

Magister Mamiec ostrożnie zanurzył rękę w drugiej kieszeni Tubki.

W szatni zapanowała pełna napięcia cisza. Mamiec manipulował przez

chwilę w kieszeni Tubki, nagle znieruchomiał, a potem wyciągnął rękę ze wstrętem

przebierając dziwnie palcami. Spojrzeliśmy zdumieni. Od kieszeni Tubki do palców

magistra Mamca ciągnęły się jakieś elastyczne, jakby gumowe nici... długie i lepkie.

— Co to za świństwo — krzyknął magister. — Kto widział nosić coś podobnego

w kieszeni!

— To jest guma do żucia, proszę pana — oświadczył spokojnie Tubka.

— Niemożliwe! Taka lepka?

— Jest to guma używana — wyjaśnił Tubka — moje fundusze są ograniczone.

Nie stać mnie na wyrzucanie gumy po jednorazowym użyciu...

— Dość tego — krzyknął Mamiec wycierając z obrzydzeniem rękę. —

Zabraniam ci pokazywać się w szatni! Wynoś się, ty łobuzie.

— Protestuję — oświadczył Tubka — spotyka mnie rażąca niesprawiedliwość.

Jestem znanym sympatykiem sportu i cieszę się zaufaniem w kołach sportowych i

kulturalnych szkoły! Nie zasługuję na takie traktowanie ze strony przedstawicieli

wychowania fizycznego!

— Zasługujesz na pręgierz publiczny... — zasapał Mamiec.

— Przepraszam, na co?

— Na pręgierz i piętnowanie żelazem!

— Żelazem?! To barbarzyństwo! Co za metody i obyczaje! — oburzył się

Tubka.

— Łobuzie! Ty mi trujesz nikotyną narybek, moich najlepszych chłopców!

Rozpalasz ich...

— Owszem, ideowo i bojowo — odparł Tubka — jestem żarliwym działaczem

sportowym.

— Rozpalasz ich tytoniowo! Niszczysz moje młode kadry!

— Wynik rewizji tego nie potwierdził. Jestem niewinny jak święta Agnieszka!

— Precz!

Tubka odmaszerował z godnością.

Magister Mamiec napił się wody z karafki i przetarł sobie przedwcześnie

poradlone czoło.

— Jak ja się z wami męczę! Jak ja się zdzieram daremnie — westchnął ciężko.

— Powiedzcie, za co mnie tak ukarano? Za co?

Nie mogliśmy udzielić pożądanej odpowiedzi i przyglądaliśmy się bezradnie

mękom magistra Mamca. Tymczasem w jego mrocznej duszy narastał bunt.

— Nie dam się wciągnąć w bagno przez upadłą młodzież — oświadczył z

godnością. — Nie jestem pierwszym lepszym wuefowcem! Byłem trenerem kadry

wojewódzkiej! Nie dam się zepchnąć na dno! Nie będę z wami pracował. Dobiorę

sobie inny zespół. Wy jesteście zupełnie zdemoralizowani! Niech was trenują

gitowcy! Podaję się do dymisji!

Słuchaliśmy w spokoju tych gorzkich wyznań i gróźb. Nie braliśmy ich

poważnie. Magister Mamiec nieraz już groził dymisją. Wiedzieliśmy, że to tylko

chwilowy kryzys zasłużonego trenera. Po upuszczeniu pewnej ilości goryczy

wewnętrznej magister Mamiec odzyskiwał na nowo równowagę i zabierał się z

powrotem do pracy.

Tak było i tym razem. Wyjęczawszy się i wyżaliwszy, opanował się szybko,

znów stał się rzeczowy i groźny, a jego gniewny wzrok spoczął na mojej marynarce

wiszącej na krześle.

— Mam! — wykrzyknął nagle. — Nie sprawdziliśmy jeszcze tego ciucha. Czyja

to marynarka?

— To marynarka Ogromskiego — wyjaśnił usłużnie Kulfon.

— No właśnie — rzekł zwycięsko Mamiec. — Ogromski, weź tę marynarkę.

Wziąłem.

— Zbliż się. Zdaje się, że mamy ten dowód...

— Pan magister znów mnie podejrzewa?!

— Bądź łaskaw wywrócić kieszenie tej marynareczki.

Wzruszyłem wzgardliwie ramionami. Z pewną miną wywróciłem na nice

lewą kieszeń. Wypadła z niej tylko starannie złożona, świeżo uprasowana

chusteczka do nosa, w którą zaopatrzyła mnie rano moja dobra mama.

— Wywróć prawą! — zakomenderował Mamiec.

Wywróciłem beztrosko... i nagle osłupiałem: z kieszeni wypadły dwie paczki

sportów... pety rozsypały się po podłodze. Patrzyłem na nie oniemiały. Skąd się tam

wzięły?!

— Więc to tak! — krzyknął Mamiec. — Teraz wszystko się zgadza!

— To nie moje — wykrztusiłem wzburzony — pan magister widział, że ta

marynarka wisiała tutaj, przez dłuższy czas nie miałem jej na sobie, więc każdy

mógł...

— Chcesz zwalić na kolegów?

— Ależ oni wszyscy wiedzą, że nie palę... — popatrzyłem po moich

partnerach. Niestety, żaden z nich mnie nie poparł. Milczeli. Zrozumiałem, że z ich

strony nie mogę się spodziewać żadnej pomocy. Tchórze!

— Ciemski, czy to papierosy Ogromskiego? — zapytał Mamiec.

— Nie wiem — jęknął Ciemski — wszystkie pudełka są jednakowe.

— Częstował cię?

— Nikt nas nie częstował — łgał Ciemski. — My nie palimy.

— A on sam palił?

— Nie przyglądałem się, może palił, może nie, wchodził, wychodził, nie

śledziłem go...

— Bojkowie, Klodek, może wy?...

— My nic nie wiemy.

— A jednak są papierosy. I w twojej kieszeni! — powiedział rozzłoszczony

Mamiec do mnie. — W świetle tego, co mówił o tobie pan Roger, byłbym krańcowo

naiwny, gdybym miał jeszcze wątpliwości...

— To nie moje — powtórzyłem, czując, że grzęznę. Oczywiście, nikt mi nie

uwierzy.

— Jeszcze odważasz się zaprzeczać? — zasapał Mamiec...

— On mówi prawdę — rozległ się nagle głos pana Szykonia.

Mamiec osłupiał. Ja też.

— Pan go broni?

— Ogromski mówi prawdę — powtórzył Koń.

— Ależ ten łobuz...

— Ręczę za niego. — Koń zeskoczył ze stołu.

— Pan ręczy?

— Tak.

— Skoro tak...

Do szatni wbiegł Trusiak z ósmej i zapiszczał:

— Panie magistrze, pan dyrektor prosi w sprawie nagrody...

— Już lecę — mruknął Mamiec. — Wrócimy jeszcze do tej sprawy. — Spojrzał

na mnie ciężko. — Na razie najważniejszy jest bieg. Za pięć minut wszyscy na

bieżni! Przebrani i gotowi do startu!

— Tak jest — odetchnąłem.

Chciałem podejść do Konia i podziękować, ale on już wybiegł spiesznie za

trenerem Mamcem.

13. Dramat na bieżni

Żarty się skończyły. Zaraz po wyjściu trenera Mamca rzuciliśmy się do szafek

z kostiumami i pantoflami. Ja też podbiegłem do swojej, otworzyłem ją i...

zdrętwiałem. Ani moich spodenek, ani koszulki! Wspiąłem się na palce i zajrzałem

na najwyższą półkę. Też była pusta. Nie dowierzając, sięgnąłem ręką w najdalsze

kąty. Niestety, namacałem tylko śliską powierzchnię deski. Coraz bardziej

zdumiony kucnąłem i przejrzałem dolne półki. Na ostatniej znalazłem pantofle i

zmiętą koszulkę, spodenek ani śladu. Zdenerwowany wyciągnąłem gwałtownie

szufladę. W szufladzie leżał tylko jakiś stary trep i to wszystko. Przetrząsnąłem

jeszcze raz wszelkie zakamarki szafy — bez rezultatu. Zajrzałem pod szafę, tudzież

za szafę — daremnie, było oczywiste, że spodenki ulotniły się w niepojęty sposób!

A potem pomyślałem: cudów nie ma. Prawa fizyczne obowiązują. Spodenki

nie wyparowały. Ktoś musiał je zabrać!

— Kto mi gwizdnął majtasy?! — krzyknąłem wściekły. — Jeśli to dowcip, to

ciężki! Ja sobie wypraszam podobne zagrywki...

— Nikt ci nie gwizdnął! Poszukaj lepiej — jęknął wciąż jeszcze zielony na

gębie Ciemski.

— Musiał ktoś zakasować... — krzyknąłem. — Albo wyłożycie je zaraz, albo

będę rozstawiał po kątach.

— Coś się tak spienił — zamruczał Nie Liczący Się Klodek. — Nie ma sprawy.

— Nie ma sprawy?! — wrzasnąłem. — To jak mam biegać?

Nikt nie raczył odpowiedzieć na to rzeczowe pytanie, wszyscy przebierali się

spiesznie w obojętnym milczeniu.

— To się musiało stać wtedy, kiedy nie było mnie w szatni — zasapałem. —

Dwa razy wychodziłem, jak wy tu byliście. Ktoś musiał zwędzić mi wtedy te rajtuzy.

Widzieliście na pewno. Albo powiecie kto, albo... To będzie dowód, że wy sami —

chwyciłem braci Bojków za kołnierze. — Wy tu stękaliście cały czas na kanapce... A

może to wszystko lipa z tą waszą niedyspozycją i nieżytem... zgrywaliście się, żeby

uśpić moją czujność!

— No, no, co ty... takie posądzenia? — jęknęli oburzeni bracia w identyczny

sposób ucierając identycznie napuchłe nosy. — Pewnie sam gdzieś zawieruszyłeś te

rajty...

— A w ogóle, czy na pewno miałeś je w szafce? — zapytał Nie Liczący Się

Klodek i uśmiechnął się szyderczo.

Tak mi się przynajmniej zdawało. Ten jego uśmiech najbardziej mnie

zdenerwował. Dopadłem do Klodka i zacząłem mu ściągać jego spodenki. — O

rany... co ty! — krzyczał Klodek.

— Albo powiesz, gdzie są moje, albo będziesz paradował na golasa przed

trybunami! — szarpałem się z Klodkiem.

— Ratunku, weźcie tego wariata. Coś mu się pozajączkowało we łbie.

Cymek... przestań... ja nic nie wiem... jak słowo... Czy widzieliście, żeby Cymek miał

jakieś majtasy w szafie?

— Nikt nie widział — jęknęli bracia Bojkowie.

— Ja mu tam nie zaglądałem do szafki — powiedział Ciemski. — Czy ktoś z

was zaglądał?

Oczywiście nikt nie zaglądał i oczywiście nikt nie widział moich spodenek.

Wszyscy się wyparli.

— Je... jeśli masz podejrzenia, to powiedz po nazwisku — zasapał Klodek — a

nie lutuj na oślep...

— Właśnie! Powiedz, kogo oskarżasz?! Może mnie? — Ciemski Tytus

trzymając się za poręcz krzesła ustawił się przede mną bohatersko z ręką niby na

sercu, ale w rzeczywistości na żołądku i patrzył na mnie z wyrzutem na

zieleniejącej twarzy.

Wypuściłem z rąk Nie Liczącego Się Klodka i na wszelki wypadek odsunąłem

się od niebezpiecznie zieleniejącego Ciemskiego Tytusa.

Poczułem się bezsilny. Oczywiście! Nie mogłem podać żadnego nazwiska.

Nikogo nie mogłem oskarżyć konkretnie. Nie miałem żadnych dowodów, chociaż...

chociaż moje podejrzenia kierowały się coraz wyraźniej w stronę pewnego fąfla...

Zanim jednak zdołałem wypowiedzieć, kogo miałem na myśli, do szatni

wpadł zziajany osobnik o ptasiej twarzy i czerwonych odstających uszach, w którym

to osobniku rozpoznałem niejakiego Szczypasa Henryka, Cykandera i kolegę Gigi,

zwanego także Kancerą. Serce zabiło mi mocno. Czyżby Giga nareszcie raczyła

zauważyć moje występy na stadionie i przez Henryka przesyłała mi słowa otuchy i

zachęty? Bardzo potrzebowałem tych słów w tragicznych okolicznościach, w jakich

się znalazłem przed startem.

— Ty jesteś Cymek z nowej budy, filmowiec, biegacz i korbalon? — zapytał

zdyszany Henio.

— Można uznać — powiedziałem.

— Poza tym grasz na puzonie.

— Chwilowo w charakterze nogi. W puzonie jestem fajans-boj.

— Ty masz na pieńku z Tubką.

— Na dużym pniu dębowym.

Szczypas pokiwał głową ze znacznym zrozumieniem.

— Zatem, czy tobie, koleś, nie zginęły spodnie?

— Zginęły mi majty sportowe — wybełkotałem zdumiony — jakiś łobuz mi

gwizdnął.

— To Tubka — powiedział Szczypas.

— Tak myślałem... ale ty skąd wiesz?...

— Widziałem... i domyśliłem się...

— Widziałeś, jak je wynosił?

— Widziałem, jak je zawieszał.

— Co ty?! Gdzie?

— Na tyczce.

— Na jakiej tyczce? — przeraziłem się.

— Do skoku.

— Do skoku?

— Do skoku o tyczce.

Wybiegłem z szatni. Za mną Szczypas.

— Patrz, tam! — krzyknął. — Na prawo!

Istotnie, przy bocznych trybunach na prawo zauważyłem wbitą w ziemię,

chyba sześciometrową, tyczkę; na jej szczycie powiewały jak czerwona flaga moje...

lekkoatletyczne spodenki...

— Nie do wiary! Obłęd! — wykrztusiłem. — I one po prostu tak wiszą?

Dlaczego pozwoliliście?! Dlaczego nikt ich nie zdjął!

— Wszyscy myśleli, że to normalny maszt z chorągiewką przy trybunie... —

wyjaśnił Szczypas. — Tylko mnie coś tknęło, kiedy zobaczyłem, że to Tubka przy

tym majstruje...

— Jesteś genialny! — powiedziałem.

— Od razu pomyślałem, że to może być głupi kawał Tubki! Na twoje konto w

dodatku... Bo ja stawiałem na ciebie i byłem czuły na takie zagrania.

— Och, stary, uratowałeś mnie — dopadłem do tyczki, zwaliłem ją z pomocą

Szczypasa i zdarłem z niej moje czerwone spodenki.

— A to co takiego!? — Rozległy się wzburzone głosy na trybunie. — Patrzcie!

Wyrwali maszt! Chuligani! Trzymajcie ich! Zerwali flagę! Milicja!

Tego jeszcze brakowało! Biorą nas za oprychów. Niestety, nie było czasu na

tłumaczenia. Spiker zapowiadał już start do biegu na czterysta metrów.

Porwaliśmy więc spodenki i w nogi. Za nami rozległy się milicyjne gwizdki.

Obejrzałem się. Dwu funkcjonariuszy pędziło za nami. A to dopiero heca!

Rzeczywiście biorą nas za przestępców.

Wpadliśmy zdyszani do szatni. Nie było tu już nikogo. Naciągnąłem szybko

spodenki i koszulkę. Wkładałem właśnie pantofle, gdy otworzyły się drzwi i stanął

w nich milicjant. Spojrzał na mnie zbity nieco z tropu.

— Nie widzieliście tu dwu łobuzów z flagą? — zapytał.

— Nie, nikogo z flagą — odparłem.

— Ja ciebie chyba widziałem — powiedział do mnie milicjant.

— Jasne — odparłem — jestem czołowym biegaczem na dystansie czterystu

metrów. Przepraszam, ale już muszę na start — wybiegłem z szatni.

Ledwie jednak zrobiłem kilka kroków, gdy nagle poczułem, że te przeklęte

spodenki zsuwają się ze mnie. W ostatniej chwili złapałem je w garść.

— Co się stało? — zapytał mnie w biegu Szczypas.

— Guma mi pękła w majtasach!

— Tego jeszcze brakowało.

— Nieszczęścia chodzą stadami — westchnąłem. — Taki niefart!

— Nie załamuj się — zasapał Szczypas — trzymaj! — wręczył mi w biegu

agrafkę. — Zepniesz i będzie cacy. Grunt, że zdążyłeś, bracie.

Istotnie zdążyłem. Mimo wszystko. Wszyscy moi rywale, bracia Bojek,

Kobylak Stanisław, Ciemna Masa Tytoidalna i Nie Liczący Się Klodek byli już na

swoich miejscach. Patrzyli teraz na mnie rozczarowani. Już mieli nadzieję, łotry, że

się spóźnię na start, a ja zdążyłem, co więcej, zdążyłem jeszcze ściągnąć u góry

materiał nieszczęsnych pantalonów, zmarszczyć i spiąć agrafką, tak że już nie

spadały.

Odetchnąłem i potoczyłem dumnym okiem po trybunach. Najpierw

poszukałem Gigi. Jest! Tam gdzie zwykle. Sektor nr 3 blisko trybuny honorowej.

Roześmiana i ożywiona potrząsa złotymi i różowymi włosami. Nie, do licha, coś mi

się pomyliło. To różowe to oczywiście nie włosy, to chusteczka, którą powiewa.

Wpatrywałem się. Giga jest piękna! Złociste blaski biją od niej! Tych blasków

jednak coś za wiele. Przymrużyłem oczy. A niech to łysi strzygą! To puzon Tubki tak

błyszczy! Łobuz! Już tam wachluje przy niej!

Odwróciłem się zdegustowany i chciałem poszukać Nelki, ale w tym

momencie wypalił pistolet startowy. Przez to zezowanie na trybuny zagapiłem się,

przez ułamek sekundy może, ale wystarczyło. Wszyscy poderwali się przede mną i

odskoczyli od razu daleko. Nie, to na szczęście złudzenie. Biegnę po ostatnim torze

i nie wziąłem pod uwagę wyrównania. Za wirażem ich dojdę! W gruncie rzeczy

powinienem być zadowolony. Ostatni tor to najlepsza pozycja. Jestem w sytuacji

ścigającego — wszystkich widzę przed sobą. To ułatwia walkę. Przyspieszyłem

kroku i jeszcze przed wirażem zauważyłem, że łatwo uzyskuję przewagę. Ciemski

był bez formy. Za dużo przed biegiem „strzelał w płucko”. Nie zdążył przewietrzyć

baloników... Zatykało go. To było do przewidzenia. Bracia Bojek też mieli kanały

zatkane, a Klodek? Klodek oczywiście się nie liczył. Za wirażem miałem już

wszystkich z głowy, wszystkich, z wyjątkiem Kobylaka. Oszołomienie przeszło mu

widać, a ruch na świeżym powietrzu otrzeźwił go do reszty, bo fąfel zasuwał zdrowo

tuż za moimi plecami; słyszałem wyraźnie jego oddech głęboki i rytmiczny. To było

dość denerwujące. Postanowiłem uwolnić się od asysty Kobylaka, wykończyć go

nagłym zrywem. Zaczerpnąłem powietrza. Szarpnąłem się do przodu... W tym

samym momencie coś mnie potwornie ukłuło w brzuch. Omal nie krzyknąłem z

bólu i zwolniłem instynktownie... To z pewnością ta przeklęta agrafka! Musiała się

odpiąć nagle i wbić ostrym końcem w moją skórę. Jednocześnie poczułem, że

spodenki spadają ze mnie. Czy jest sens biec dalej w tym stanie rzeczy? To był

moment, gdy chciałem wycofać się z biegu.

Kobylak natychmiast skorzystał z mojego załamania i odsadził się ode mnie

co najmniej na pięć metrów. Jest teraz bohaterem bieżni. Na trybunach skandują:

„Kobylak, Kobylak!” A najbardziej przygnębia mnie fakt, że i Nelka tak krzyczy.

Zostaję coraz bardziej w tyle. Lada moment wyprzedzą mnie „strzeleni w płucko” z

Ciemną Masą Tytoidalną na czele, bracia Bojek, a nawet Nie Liczący Się Klodek...

Kompromitacja! Ale czy można wygrać bieg na czterysta metrów, kiedy się musi

trzymać majtki w garści? Nie, tego jeszcze nikt nie dokonał... przede mną —

dodałem w duchu — bo ja mam właśnie zamiar dokonać tego wyczynu. Co prawda

na razie wcale się na to nie zanosi, choć biegnę dalej sapiąc wściekle. Muszę

wyglądać bardzo zabawnie, bo przez stadion raz po raz przelewa się fala śmiechu.

Ale ma to tę dobrą stronę, że publiczność zajęta moją osobą przestaje interesować

się Kobylakiem. Już nikt nie skanduje „Kobylak!”, zamiast tego z trybun, gdzie

siedzi Giga, rozlega się donośny szyderczy dźwięk puzonu, a potem słyszę głos

Tubki: „Cymek! Cymek!”

Zrozumiałem od razu, dlaczego ten goryl Tubka tak mnie namiętnie

dopinguje. Chce mieć tani ubaw, łobuz, moim kosztem. Liczy na to, że w porywie

walki zapomnę o tych nieszczęsnych majtkach i urządzę niezapomniane widowisko

publiczności — coś w rodzaju strikingu... „Nie! Niedoczekanie twoje —

odpowiedziałem w myśli Tubce. — Nie opadną mi pantalony, za to tobie opadnie

szczęka, przyjacielu, ze zdziwienia, gdy mimo wszystko wygram! A więc, naprzód,

Cymeonie Maksymalny!”

Tymczasem w ślad za głosem puzonu i okrzykami Tubki rozległ się okrzyk

Gigi: „Ogrom, Ogrom! Trzymaj się!” Ogrom — dawne, zapomniane już przezwisko.

Kiedyś nazywano mnie Ogromem, nie Cymkiem. Jeśli tak zawołała Giga, to chce mi

pomóc. Na pewno nie wie nawet o moim osobliwym przypadku i nie czeka na ubaw

jak Tubka. Ona czeka na moje zwycięstwo! Ścisnąłem mocniej spodenki w garści i

znów przyspieszyłem kroku. Przez stadion przeszedł jakiś dziwny głos — ni to

pomruk, ni głębokie westchnienie... A potem?... Nie, nie mylę się chyba! W ślad za

Gigą wszyscy skandują: „Ogrom, Ogrom! Naprzód, naprzód!” Więc jeszcze jeden

zryw! To nic, że powietrze zalewa płuca i żar zalewa żyły. Zwyciężę albo padnę

trupem! Już widzę przed swoim nosem pięty Kobylaka... Doszedłem go! Już połowa

dystansu! Teraz utrzymać tempo za wszelką cenę! Atak! Nie będę czekał na ostatnie

metry. Rozstrzygnę bieg już teraz. Wydałem dziki, nieartykułowany ryk, który miał

być okrzykiem bojowym. Ten ryk okazał się zgubny dla Kobylaka Stanisława. Jego

ucho nadwerężone przez puzon musiało ucierpieć w tym momencie. Może ta

nadmierna wrażliwość akustyczna zgubiła Kobylaka, a może odezwał mu się

ponownie ból głowy. W każdym razie zwolnił w tym momencie, obejrzał się i stracił

rytm. Wyprzedziłem go w następnej sekundzie. Widząc to stadion zamarł, a potem

zaczął z kolei dopingować Kobylaka, jednak ja nie oddałem prowadzenia. Mógł cały

stadion wrzeszczeć, ja słyszałem już tylko głos Gigi. A Giga wołała: „Ogrom!”

Już taśma mety! Przerywam. Dopiero teraz Kobylak.

Zwycięstwo! Stadion szaleje.

14. Zwycięzcy bywają smutni

Jak było do przewidzenia, przynajmniej na parę minut stałem się bohaterem

stadionu. Pierwsi podbiegli do mnie chłopcy z mojej klasy. „Brawo, Cymek! To był

bieg! Dałeś łupnia frajerom, pokazałeś im styl!” Otaczali mnie coraz ciaśniej,

mówili coś gorączkowo jeden przez drugiego, rzucali pytania, ale ja nie słuchałem.

Nie słuchałem i nie odpowiadałem, stałem przez chwilę półprzytomny, a potem

odsunąłem ich gwałtownie i zacząłem iść jak zahipnotyzowany w stronę trybuny,

udzie siedziała Giga. Przedzierałem się uparcie przez zapory kibiców, używając w

miarę potrzeby łokci i pięści, aż nagle poczułem czyjąś ciężką łapę na ramieniu.

Wyrósł przede mną trener Mamiec.

— No, udało ci się, Ogromski — zachrypiał. — Ale mówiąc między nami, to

pobiegłeś okropnie! Ten twój styl — jęknął. — Fatalne, że to ty musiałeś zwyciężyć.

Przez ciebie jestem skompromitowany przed magistrem Zamszatym i przed całą

dyrekcją. To skandal, żeby przez cały bieg trzymać się za majtki! Czy ty wiesz, jak

wyglądałeś! Cały stadion pękał ze śmiechu, a ty nic... Kto to widział, tak trzymać się

za spodenki!

— Chciały mi opaść, panie magistrze — wyjaśniłem.

— Nie pleć! Jak to opaść?

— Proszę — zademonstrowałem — pan widzi, że opadają. Ktoś mi przeciął

złośliwie gumę. To był zamach...

— Co ty mi opowiadasz?!

— Szczypas świadkiem... pan wie, gdzie my je znaleźliśmy? Na tyczce.

Najpierw schowali, a potem zawiesili na tyczce do skoku...

— Kto?

Ale ja zamiast odpowiedzieć, rzuciłem się w prawo, bo właśnie Giga

schodziła z trybuny. Za nią Tubka... Wciąż ten Tubka! Co ona widzi w tym gorylu?

Przez moment myślałem, że idzie do mnie, w swojej głębokiej naiwności myślałem,

że chce mi pogratulować zwycięstwa, tymczasem ona ruszyła w przeciwną stronę,

do wyjścia. Nie rozumiałem w pierwszej chwili... Dlaczego? Przecież przed dwiema

minutami wołała jeszcze „Ogrom!”, dopingowała mnie zawzięcie... I nagle zdałem

sobie sprawę, że nie istnieję dla niej. Nie istnieję jako prywatna osoba. Po prostu

byłem częścią widowiska, jednym z wielu zawodników, może tylko bardziej

śmiesznym od innych. Dostarczałem przez te pięćdziesiąt sekund sportowych

emocji — to wszystko.

Z wyciągniętą szyją, z zadartą głową patrzyłem za Gigą, aż zniknęła w tłumie.

— Cymek, gdzieś ty się podział, szukają cię! — usłyszałem znajomy głos;

dopadł do mnie zdyszany Szczypas. — Coś się zagapił jak wołek, nie zadzieraj tak

głowy, bo pomyślą, że jesteś zarozumiały... Trzymaj fason, patrzą na ciebie!

Wzdrygnąłem się. Coraz więcej ludzi opuszczało stadion. Przez bieżnię,

przez puste trybuny wiał zimny wiatr. Północne chmury przewalały się po

ciemnogranatowym niebie. Dreszcz mnie przeszedł.

— Wychodzą... — wybełkotałem — wszyscy wychodzą... to koniec.

— Wychodzą tylko na przerwę — powiedział Szczypas. — Wychodzą się

rozruszać, bo zmarzli... ty też skostniejesz zaraz, jak się nie ubierzesz. Wkładaj

dres! — krzyknął i zaczął mnie ubierać przemocą, jak ubiera się niesforne dziecko.

— Słowo daję, dziwnie reagujesz, stary — zrzędził. — Wygląda, jakbyś nie był

zadowolony. Nie rozumiem dlaczego... Czy chodzi ci o czas? Czas masz niezły? 51,2

w tych warunkach to jest coś... To nawet jest doskonały czas jak na...

— Jak na kretyna, który chciał traktować biegi jako zabieg leczniczy —

zaśmiałem się gorzko. — Do diabła z taką terapią! Byłem naiwnym szczeniakiem!

— Ty... ty naprawdę dziwnie reagujesz jak na zwycięzcę. — Szczypas spojrzał

na mnie z niepokojem.

— Jak na zwycięzcę?! — wykrzyknąłem szyderczo.

— To twój dzień — zamruczał Szczypas naciągając mi dres na głowę. — To

dzień twojego zwycięstwa.

— To dzień klęski.

— Co ty bredzisz?

W tym momencie usłyszałem dźwięk puzonu. To oni! Giga i Tubka!

Niemożliwe. Czyżby rzeczywiście nie opuścili stadionu? Czyżby wracali...

— Słyszałeś? — zapytałem Szczypasa.

— To puzon Tubki — odparł Szczypas. — Pęta się tu z Gigą. Powiedziałbym

mu, co myślę o tym zagraniu z twoimi spodenkami, ale nie chcę przy Gidze.

— Znasz Gigę? — zapytałem.

— Jasne — odparł. — A ty? — zainteresował się nagle.

— Ja? O... oczywiście, że znam.

— Czy jesteś z nią w dobrych stosunkach?

— Jak najlepszych.

— Dyplomatycznych czy koleżeńskich? — dopytywał Szczypas.

— Koleżeńskich — zełgałem czerwieniąc się.

— To świetnie — powiedział Szczypas.

— Dlaczego świetnie? — zapytałem podejrzliwie.

Szczypas chrząknął.

— Mam do ciebie prośbę. Czy zrobiłbyś coś dla mnie?

— Co takiego?

— Pestka... właściwie głupstwo, chcę, żebyś oddał jej książkę. Pożyczyłem

kiedyś od niej taki album z aktorami filmowymi, już długo trzymam, muszę

oddać...

— Nie możesz sam?

— Nie... nie! — Szczypas wzdrygnął się dziwnie.

— Czemu?

— Głupio mi... widzisz, ja... zerwałem z Gigą stosunki.

— Koleżeńskie czy dyplomatyczne?

— I koleżeńskie, i dyplomatyczne — oświadczył z goryczą Szczypas. —

Obrażony jestem.

— Za co? Co się stało?

— Mam powód — mruknął niechętnie.

— Jaki? — naciskałem zaintrygowany.

— Możesz się łatwo domyślić. — Szczypas splunął z obrzydzeniem.

— Tubka?

— Zgadłeś. Po tej zdradzie nie mogę na nią patrzeć — wyznał. — Nie

chciałbym się z nią widzieć... to byłaby zbyt wielka przykrość dla mnie... przeklęty

Tubka!...

Jakby w odpowiedzi w oddali rozległ się szyderczy głos puzonu. Bolesny

skurcz wykrzywił twarz Szczypasa.

— Chyba rozumiesz — wybełkotał. — Dlatego byłbym ci wdzięczny, gdybyś

oddał jej w moim imieniu tę książkę... no... jak będziesz miał czas... przy jakiejś

sposobności.

Słuchałem zamyślony tej niespodziewanej propozycji. A potem pomyślałem

nagle: „Jestem głupi osioł bez refleksu! Jak mogłem nie zorientować się od razu!

Jak mogłem uznać dzień dzisiejszy za fatalny! Za dzień klęski! Jak mogłem tak

upaść na duchu! To jest wspaniały dzień! Przecież Szczypas proponuje mi kapitalną

rzecz. Będę miał powód, żeby odwiedzić Gigę. Ta książka będzie powodem”.

To wszystko pojąłem w jednej chwili, a potem powiedziałem umyślnie

obojętnym tonem, żeby nie wzbudzać podejrzliwości Szczypasa:

— Skoro tak ci zależy, zrobię to dla ciebie, stary. Gdzie ona mieszka? —

zapytałem rzeczowo.

— Nie wiesz?

— Nie interesują mnie pielesze gąsek. Nie jestem ptakiem domowym —

rzekłem siląc się na chłodny ton.

— Ona mieszka na Pierwszego Maja szesnaście — wyjaśnił Szczypas. — Taka

chata piętrowa z czerwonym dachem, podobna do ula. Za zielonym parkanem w

ogrodzie. Musiałeś widzieć tę chatę.

— To ta?! — wykrztusiłem. — Ależ tam jest ten pies.

— Tak, tam jest ten pies — potwierdził ponuro Szczypas — buldog, wstrętna

morda, wabi się Medor.

— Gryzie?

— Nie... to znaczy w miarę.

— Bojowy?

— Niespecjalnie... tylko...

— Tylko co?

— Nie lubi spokojnych gości.

— Jak to? Spokojni go drażnią?

— Tak. Wydają mu się podejrzani. Kąsa spokojnych.

— Co ty gadasz?

— Taki dziwny pies. Drażnią go ponuracy.

— To co mam robić, żeby nie kąsał? — zaniepokoiłem się.

— Najlepiej podskakiwać i podśpiewywać, jak wchodzisz... ewentualnie

podrygiwać i pogwizdywać, to go rozwesela.

— Po jakie licho trzymają tam to okropne bydlę?

— To złośliwość ciotki Teresy, która zajmuje się domem Gigi. Okropna

Ksantypa. Poważnie stuknięta. Niestety, cały Ul jest pod jej władzą. Najgorsze, że

ubzdurała sobie jakieś straszne niebezpieczeństwo wiszące rzekomo nad Gigą.

Uważa, że Giga ma za dużo kolegów i odstrasza ich tym psem!

— Niesamowita kobieta.

— Tak, ona jest niesamowita.

— Ale chyba jest tam jakiś dzwonek przy furtce i Giga może powstrzymać to

bydlę.

— Nie ma dzwonka. Furtka zamyka się tylko na klamkę, każdy sam sobie

otwiera. Z powodu Medora czują się zupełnie bezpieczni. — Szczypas patrzył

krytycznie na mój dres. — I pamiętaj, żebyś zmienił szaty, jak będziesz się tam

wybierał... Żadnych czerni, granatów, szarości, beżów i zgnilizn! Medor toleruje

tylko jaskrawe kolory, był wychowany wśród kolorowych sukien kobiecych. Ciotka

Teresa nosi tylko materie o barwie gorącej żółci.

— Do diabła! Czy mam ubrać się na żółto?... — jęknąłem.

— Byłoby pożądane. Ewentualnie włóż coś czerwonego.

— Oszalałeś?!

— Cynobry i pomarańcze też wpływają korzystnie na Medora. Ale

zapomniałbym o najważniejszym... Najważniejszy jest zapach!

— Zapach?

— Zapach, czyli odór.

— Co ty?!

— To prawo zoologii! Pies ma krótki wzrok i słuch też nienadzwyczajny, za to

węch znakomity. W swych sympatiach i antypatiach kieruje się przeto przede

wszystkim węchem; to elementarna prawda o psach, nie muszę ci chyba

powtarzać... Stąd twój zapach będzie miał dla Medora istotne znaczenie.

— A jaki zapach on lubi?

Szczypas chrząknął nieco zakłopotany.

— Pod tym względem Medor jest trochę nietypowy. Jeśli chodzi o obcych, to

znosi, niestety, tylko zapach kapuśniaku lub bigosu.

— Nabijasz się ze mnie.

— Słowo daję. To stwierdzone doświadczalnie i ma uzasadnienie

biograficzne. Otóż zapach kapuśniaku kojarzy się Medorowi z kucharką, która go

karmiła w PGR. Musisz wiedzieć, że Medor wychował się w PGR Barany Wielkie,

który specjalizuje się w uprawie roślin kapuścianych, wiesz, kalafiory, kalarepy,

brukselki, jarmuże, no i różne odmiany kapusty, właściwej oczywiście. Stąd bigosy

i kapuśniaki były tam na porządku dziennym. Wszystko dookoła przeniknięte było

odorem kapusty, nie mówiąc już o tym, że Medor karmiony był za młodu niemal

wyłącznie bigosem. Stąd jego zamiłowania... Wyjaśniłem ci chyba dokładnie.

— Tak... bardzo dokładnie, ale nie wyobrażam sobie...

— Chyba że wolisz się nasmarować cebulą — przerwał mi Szczypas — cebulą

lub czosnkiem. Ten zapach też jest uznawany przez Medora, ponieważ w okresie

dzieciństwa jego buda znajdowała się pod spichrzem z cebulą.

— Daj spokój...

— Zostańmy więc przy kapuśniaku; wobec twojej niechęci do cebuli

pozostaje ci tylko kapuśniak, ewentualnie bigos.

— Skąd ja wezmę?...

— Z domu. Nie gotuje się u was bigosu?

— Raczej rzadko. Ja nie przepadam, a ojciec ciężko trawi.

— No, ale raz możecie się poświęcić i ugotować.

— To prawda, możemy — westchnąłem. — Czy radzisz mi wziąć do miseczki?

— Do miseczki? To niewygodne.

— Mógłbym zaraz za furtką dać Medorowi ten bigos do zjedzenia.

— Ani się waż! — wykrzyknął Szczypas. — Gdyby ciotka Teresa zauważyła, że

dajesz coś psu, wygnałaby cię z Ula. Zresztą Medor i tak by od ciebie nie przyjął, a ty

byłbyś pozbawiony zapachu. Medor jest nauczony nie przyjmować od obcych jadła.

— To co mam zrobić w końcu z tym bigosem?! — wybuchnąłem.

— Nosić przy sobie.

— W kieszeni?

— W kieszeni, w torebce, w teczce, jak chcesz, byle odór wydostawał się dość

swobodnie.

Uczułem nagle zniechęcenie. Odwiedzenie Gigi przechodziło chyba moje

możliwości, chciałem o tym powiedzieć Szczypasowi, ale w tym momencie

zobaczyłem przed sobą wzburzonego magistra Mamca. Za nim stał kierownik

Ośrodka Sportowego, magister Zamszaty, posiniały na twarzy albo z gniewu, albo z

zimna. Obaj patrzyli na mnie surowo.

— Ogromski, ty szaleńcze, co ty wyprawiasz? — zapytał Mamiec. — Gdzieś

pędzisz, znikasz z pola widzenia, a tu trzeba rozpocząć dekorację biegaczy...

Wyjątkowo trudny zawodnik — zwrócił się do kierownika Zamszatego. —

Patologiczne

odchylenia,

zaburzenia

pokwitania,

nieskoordynowany,

nieobliczalny, nierówny. Za co mnie tak ukarano tym cymbałem? Tylu trenowałem

normalnych chłopców, dlaczego on właśnie zwyciężył? — biadolił. — Zupełnie nie

rozumiem, dlaczego on zwyciężył! Marsz na podium, ty fuksie!

Nie było możliwości ucieczki. Zapędzono mnie na podium zwycięzców.

Orkiestra grała fanfary... Przez megafon zapowiadano moje maksymalne imię i

nazwisko. Tłum bił brawo. W ostatniej chwili na podium przedarł się zasapany

Tubka ciągnąc za sobą Gigę. Chciał ustawić się obok notablów, ale magister Mamiec

zagrodził mu drogę.

— Tubkowski? Co to znowu?! Jeszcze tu ciebie brakowało! Zmiataj!

— Jak to, panie magistrze... mam przecież wręczać nagrody.

— Ty? Kto tak powiedział?! Bezczelny jesteś! Nagrody wręczy pan magister

Zamszaty, jako kierownik Ośrodka...

— Lecz ja w imieniu młodzieży...

— To nie jest przewidziane...

— Mam chyba prawo wręczyć moją nagrodę Złotej Tubki.

— Głupie żarty!

— Panie magistrze, ja poważnie...

— Spłyń, łobuzie!

Trener Mamiec jedną ręką odepchnął Tubkę, a drugą wepchnął mnie na

podium.

Przystąpiono do dekoracji. Dostałem medal na wstążce, ponadto brązową

figurkę biegacza; rzeczywiście był podobny do dyrektora Biegunowicza. Zanim

zdołałem zeskoczyć z podium, przedarł się do mnie Tubka.

— Trzymaj, stary — wręczył mi kartkę papieru złożoną podwójnie. — Nie

stawiałem na ciebie, ale jestem uczciwy. Oto nagroda.

— Widzę papier, a nie nagrodę — zauważyłem cierpko.

Tubka chrząknął. W oczach miał wyraz zasadniczej niemocy.

— Przykro mi. Z powodów finansowych, to znaczy trudności walutowych,

wręczam ci na razie tylko dyplom honorowy. — Po czym wspiąwszy się na palce,

zbliżył się do mojego ucha i szepnął poufnie: — To jest upoważnienie do

zamówienia Złotej Tuby na postumencie według załączonego rysunku w firmie

jubilersko-grawerskiej Zygmunta Koszałka w rynku.

— Zamówienia? — spojrzałem na niego rozczarowany.

— No i opłacenia oczywiście.

— Jak to?! Ja mam płacić? — oburzyłem się.

— A kto? Sądzę, że ty jesteś najbardziej zainteresowany.

— Wypchaj się z taką nagrodą!

— Czemu się łamiesz, stary — próbował mnie ułagodzić Tubka. — Wyłożysz

forsę chwilowo.

— Co to znaczy — chwilowo?

— Aż zbiorę odpowiednie fundusze. Potem się rozliczymy. A może masz złom

mosiężny? Dalibyśmy przetopić.

— Nie.

— To nic. Może uda mi się zdobyć jakąś rzecz mosiężną.

— Chodź już, zimno mi — powiedziała zniecierpliwiona Giga. Odciągnęła

Tubkę i odeszli. Na mnie nawet nie spojrzała. Zdaje się, że moje zwycięstwo w ogóle

niewiele ją obchodziło. I pomyślałem, że Giga odwiedza stadion w zupełnie innych,

specjalnych celach, które nie mają nic wspólnego ze sportem. Przypuszczalnie

traktuje tutejsze widowiska jak rewie mody, przychodzi tu sama występować, po

prostu pokazywać siebie, błyszczeć. Zawody na stadionie są tylko oprawą dla

występów Gigi.

Zrobiło mi się łyso i znów odechciało mi się żyć, nie mówiąc już o bieganiu.

Jeśli jako laureat, zdobywca medalu, dwu nagród i mistrz stadionu nie zrobiłem

wrażenia na Gidze, to już nie zrobię chyba nigdy! Schodziłem zamyślony posępnie z

podium. Zapadał zmierzch. Niskie jesienne chmury zakryły już niebo nad miastem.

I to niebo było czarne. Na tablicy wyników jaskrawym światłem zabłysła cyfra 51,2.

To mój wynik. Spiker coś mówił o rekordzie stadionu młodzików. Zerwały się nowe

okrzyki i brawa. Ale mnie złościły te wiwaty. Chciałem powiedzieć im wszystkim, że

ten mój bieg i wszystkie moje biegi to fatalna pomyłka! Chciałem powiedzieć im

wszystkim, że nie zależy mi na tym zwycięstwie i na wyniku, i nawet na rekordzie.

Co mi z tego, kiedy Giga gwiżdże na mnie, a ja nie mogę się wyzwolić z uczucia,

które mnie niszczy.

Czy można jeszcze coś zrobić w takiej sytuacji? Pomyślałem o propozycji

Szczypasa. Skoro nie mogę zapomnieć o Gidze, pozostaje mi już tylko jedno; muszę

podjąć tę próbę, przed którą chciałem uciec... Muszę zmierzyć się z Gigą, nawet...

jeśli na drodze stoi Tubka i Medor.

15. Bigos dla zwycięzcy

Wiadomość o moim zwycięstwie przeniknęła do pieleszy domowych dopiero

wieczorem. Wtedy bowiem zadzwoniła do mamy pani Tubkowska w sprawie

stołówki szkolnej. Przy okazji opowiedziała też mamie, jak świetnie spisałem się na

stadionie, a na zakończenie zapytała, czy przypadkiem nie przyniosłem do domu

moździerza. Mama zaniemówiła z wrażenia. Chyba nie tyle zdziwiło ją moje

zwycięstwo w biegu na czterysta metrów, co ten moździerz...

— O jakim moździerzu pani mówi? — wykrztusiła wreszcie.

— O moim moździerzu kuchennym — odparła pani Tubkowska —

pokazywałam go kiedyś pani, kochanie.

— Chodzi o ten wspaniały moździerz mosiężny z tłuczkiem?

— O ten właśnie, proszę pani — potwierdziła zbolałym głosem pani

Tubkowska. — Pytam panią, kochanie, bo mój Jurek dręczył mnie od tygodnia,

żebym mu podarowała ten moździerz. Chciał go wręczyć jako nagrodę temu

chłopcu, który zwycięży w biegu na czterysta metrów...

— Moździerz?! — wykrzyknęła mama. — Co za pomysł!

— Takie tym chłopakom przychodzą pomysły do głowy!

— Dać taki cenny moździerz! — oburzała się moja mama. — Rozumiem pani

irytację, moja droga, to zapewne stary zabytek rodzinny, urocza pamiątka

przedwojenna.

— Był w naszej rodzinie od pięciu pokoleń — oznajmiła pani Tubkowska. —

Moja mama przekazała mi go na łożu śmierci.

— Pani oczywiście odmówiła Jurkowi...

— Odmówiłam stanowczo. Mimo to moździerz znikł.

— Znikł, co też pani mówi, moja droga?

— A tak. Znikł, kochana. Dzisiaj chciałam tłuc migdały, patrzę, a moździerza

nie ma!

— Pani myśli, że Jurek go wyniósł?

— Przychodzą mi do głowy różne podejrzenia... Kto wie, czy Jurek nie

ofiarował go zwycięzcy tego biegu. Pani zna Jurka, on ma takie dobre serce i taki

szeroki gest... tylko by rozdawał wszystko i rozdawał... on tak łatwo się wzrusza,

wszystko zrobiłby dla kolegów... anioł miłosierdzia...

— Tak... możliwe — bąknęła bez przekonania moja mama, bo jakoś nie mogła

sobie wyobrazić Ciężkiego Tubki w roli anioła.

— Dlatego pomyślałam — ciągnęła pani Tubkowska — że skoro pani

Maksymek wygrał ten bieg, to mógł dostać od mojego Jurka ten moździerz...

— Niech pani będzie spokojna, zaraz sprawdzę, a potem zadzwonię do pani —

powiedziała moja mama trochę podenerwowana i odłożyła słuchawkę. — Cymku,

chodź tutaj zaraz, chciałam z tobą porozmawiać.

— Słucham, mamo. — Zbliżyłem się, udając, że nic nie słyszałem z tej

rozmowy.

— Nic mi nie powiedziałeś — rzekła z pretensją mama. — Jak mogłeś nic nie

powiedzieć... swojej matce?

— O czym, mamo?

— O tym, co było na stadionie, że biegłeś na czterdzieści metrów...

— Na czterysta, mamo...

— Wszystko jedno, w każdym razie biegłeś i zwyciężyłeś, i cały stadion cię

oklaskiwał, a ja o tym nic nie wiedziałam.

— Mama się przecież nigdy nie interesowała biegami...

— Ale skoro ty biegłeś, to co innego... Powinieneś przynajmniej powiedzieć,

uprzedzić... a ty ani słowa! Dlaczego?

Chrząknąłem zakłopotany.

— Nie powiedziałem, bo... bo bałem się, że mama mi nie pozwoli...

— Ależ, co ty?! — oburzyła się mama.

— No, nie wiem — mruknąłem — teraz, jak wygrałem, to mama jest dumna i

mama się zgadza, ale czy przedtem mama by się zgodziła?... Mama mówiła, że

najpierw muszę odrobić zaległości w nauce, a potem mama mówiła, żebym się nie

przemęczał na boisku, bo mogę sobie zaszkodzić i dostać powiększenia serca, bo

jestem za młody i za słaby...

— Kto wie, czy sobie nie zaszkodziłeś — powiedziała mama patrząc na mnie z

niepokojem. — Jutro pójdziemy cię zbadać i prześwietlić.

— O rany, co też mama... — przestraszyłem się.

— Takie wyścigi są niezdrowe! Czterysta metrów z wywieszonym językiem!

— Wcale nie miałem wywieszonego...

— Wypruwać z siebie wszystkie siły i zamęczać swoje serduszko — biadoliła

mama. — Ty masz za małe serce na takie biegi...

— Niech mama już przestanie, słowo daję, nie wiem, czy mama jest w końcu

zadowolona z tego, że biegłem, czy też przeciwnie...

— Sama nie wiem... To wszystko takie okropne... Ale skoro już biegłeś, to

mogłeś zaprosić rodziców... Mamy tak mało radości, a ty zupełnie zapominasz o

nas... w ogóle nic nie znaczymy dla ciebie... tak jakby nas nie było... na starość

pewnie wyrzucisz nas z domu. — Mama otarła kąt oka chusteczką.

— Niech mama nie mówi takich rzeczy — zdenerwowałem się. — Sprawa jest

prosta. Mamie żal i mnie też żal. Czy mama myśli, że mnie było przyjemnie na

stadionie? To są straszne, dramatyczne przeżycia, a ja byłem sam. Nie było żadnej

delegacji domowej, ani mama, ani ojciec, ani Seweryna, ani Marcelina. Czy ja w

ogóle mam siostry? Czasem wątpię. Przykra rzecz... Ale myślę, że teraz mama

zacznie chodzić na zawody i w ogóle zajmie się sportem. Mama jeszcze sama

mogłaby biegać.

— Myślisz, że mogłabym? — zainteresowała się mama.

— Jasne. Mama ma niezłą formę. Myślę, że miałaby mama lepszy czas niż

pani Dydo od wuefu dla dziewczyn.

Mama uspokoiła się wyraźnie i odprężyła.

— O co to ja chciałam cię zapytać?...

— Pewnie o ten moździerz.

— A właśnie... ale skąd ty wiesz?

— No bo jeśli pani Tubkowska... ona ostatnio wciąż o moździerzu... ale nie

rozumiem, co to ma wspólnego ze mną.

— Dostałeś podobno nagrodę za bieg?

— Tak, medal na wstążce i postać biegacza.

— Z mosiądzu?

— Nie, z brązu. Stop miedzi i cyny.

— A nie dostałeś przypadkiem moździerza?

— A... więc o to chodzi! — roześmiałem się.

— Tak, chodzi o ten moździerz.

— Do strzelania na wojnie?

— Nie. Do tłuczenia w kuchni.

— Nie interesuje mnie.

— Jurek Tubkowski nie wręczył ci przypadkiem?

— On? Taka kutwa i dusigrosz? Co za pomysł, mamo!

— Bo właśnie pani Tubkowska dzwoniła, że zniknął jej z kuchni moździerz —

wyjaśniła mama i opowiedziała mi dokładnie całą rozmowę telefoniczną z matką

Tubki.

— Nie sądzę, żeby Tubka gwizdnął ten instrument kuchenny —

powiedziałem. — Po co byłby mu potrzebny moździerz? — zastanawiałem się

głośno. — Miała być przecież Nagroda Złotej Tubki, a nie moździerz... chociaż

moździerz też jest z mosiądzu i nadaje się jako surowiec wtórny...

— Surowiec wtórny?! — zaniepokoiła się mama. — Co ci chodzi po głowie?!

— Tubka mógł wpaść na pomysł, żeby przetopić ten moździerz.

— Przetopić?! O Boże! — wykrzyknęła przestraszona mama.

— Przetopić i uformować z niego tubkę, ewentualnie puzon na

postumencie... oczywiście miniaturę puzonu... mógł w tym celu wejść w

porozumienie z Zygmuntem Koszałką w rynku — zakład jubilersko-grawerski i

wytwórnia sztucznej biżuterii...

— Biedna pani Tubkowska — załamała ręce mama.

— Ale mimo to wątpię, by Tubka naprawdę wziął ten moździerz — ciągnąłem.

— Gdyby miał zamiar przetopić go na nagrodę dla mnie, to by nie omieszkał się tym

przede mną pochwalić. Powiedziałby: „Cierpliwości, Cymeonie, twoja nagroda już

się pitrasi w tyglu mistrza Koszałki”, a on zamiast tego powiedział, żebym sam

sobie zamówił nagrodę. Wręczył mi tylko dyplom i rysunki.

— Uspokoiłeś mnie — powiedziała mama — będę teraz mogła z kolei uspokoić

biedną koleżankę Tubkowską.

— Niech ją mama uspokoi, ale to w końcu przykre — dodałem z niejaką

goryczą — że matka Tubki myśli tylko o moździerzu. W końcu Tubka miał dobry

pomysł z tą nagrodą. Młodzież ma tak mało nagród. Zamiast drżeć o ten moździerz,

pani Tubkowska powinna była pomóc Jurkowi Tubce w ufundowaniu jakiejś

nagrody... ale rodzice zupełnie o to nie dbają, żeby pomagać dzieciom w takich

sprawach... Mama też. — Spojrzałem z wyrzutem na moją biedną mamę. — Mama

też mi nic nie ufundowała... tak jakbym codziennie odnosił takie zwycięstwa. A to

się zdarza rodzicom raz na całe życie, że ich dziecko wygra bieg na czterysta

metrów na prawdziwym stadionie, najwyżej raz, bo większość rodziców w ogóle

nigdy nie ma takiej szansy. Ale mama tego nie docenia...

— Nie mów tak. Doceniam — szepnęła mama. — Wiesz, że chętnie

ufundowałabym ci nagrodę ze szczerego złota, ale nie stać nas na to. Póki twój

ojciec będzie się trzymał kurczowo tej nędznej posady w wodociągach, na nic nie

będzie nas stać — westchnęła ciężko.

— To prawda, wodnisto nam — przytaknąłem skwapliwie.

— Czy można utyć na wodzie? — zadała dramatyczne pytanie mama. — Czy

woda ubierze człowieka? — spojrzała krytycznie w lustro na swoje szaty i

rozpoczęła znane mi dobrze narzekania na niezaradność ojca, który z wysokości

swoich wież ciśnień, z mylącej perspektywy pomp i filtrów nie jest w stanie ocenić

całej nędzy naszego położenia i „nikczemności naszej kondycji”, jakby powiedział

poeta klasyczny.

— Rozumiem to wszystko, mamo — powiedziałem przerywając te jałowe żale

— nie liczyłem na złoty puchar, liczyłem natomiast, że w ramach naszej kondycji

mama coś wykombinuje... to znaczy, że moje zwycięstwo znajdzie przynajmniej

odbicie w naszym menu domowym. O ile mi wiadomo, od początku historii

zwycięzców odpowiednio karmi się i poi.

— Nie zdążyłam nic przygotować — rzekła zakłopotana mama. — Twoje

zwycięstwo było tak nagłe, nie zapowiedziane i niespodziewane, lecz jeśli chcesz,

jutro mogę przygotować obiad specjalny i ugotować, co tylko zechcesz, Cymku. Co

byś chciał?

Nie myślałem zbyt długo. Od razu wziąłem pod uwagę Gigę i Medora.

— Przede wszystkim bigos, mamo — wypaliłem.

— Bigos? — zdumiała się moja biedna mama. — Co ty mówisz?! Od dziecka

przecież nie znosiłeś bigosu.

— Wyrosłem z lat dziecinnych, mamo — odpowiedziałem poważnie. — Gusty i

smaki zmieniają się u człowieka co siedem lat. Właśnie w tej chwili przechodzę taką

zmianę jako mężczyzna czternastoletni. Dlatego, jeśli mama chce mi sprawić

przyjemność, to niech mama nagotuje na jutro bigosu. Poza tym może być tort,

galaretka pomarańczowa, ewentualnie budyń; o lodach nie śmiem marzyć.

— I to wszystko do bigosu?! — wykrztusiła moja mama.

— Kto nie chce, niech nie je — oświadczyłem — nie zmarnuje się.

Jeszcze tego wieczoru drażniący odór gotowanej kapusty napełnił nasze

małe mieszkanie. Mama wychodziła z założenia, że bigos musi się pitrasić

przynajmniej dwa dni.

Nazajutrz spotkałem się pod szkołą ze Szczypasem. Szczypas wręczył mi

album pt. „Sto gwiazd współczesnego filmu”, żebym zwrócił go Gidze. W tym

momencie zdjęły mnie ostatnie wątpliwości.

— Nie wiem... jak Giga to przyjmie... — rzekłem zakłopotany. — Gotowa sobie

pomyśleć... — zaczerwieniłem się — właściwie nie mam powodu, żeby oddawać za

ciebie...

— Możesz powiedzieć, że spuchła mi twarz po wizycie u dentysty i wstydzę się

pokazać, dlatego prosiłem cię o tę przysługę — odparł beztrosko Szczypas.

— A dlaczego mnie?... I dlaczego się zgodziłem? Och, nie jest taka naiwna.

Domyśli się, że to pretekst.

— Spokojna głowa... Wymyślimy lepszy powód tej wizyty... Już mam!

Powiesz, że ja ci pożyczyłem tę książkę, że miałeś oddać ją zaraz, ale nie mogłeś się

oderwać, że trzy razy ją przeczytałeś, bo była ci potrzebna do filmu, który kręcisz...

Teraz będzie zupełnie zrozumiałe, że skoro czytałeś sam tę książkę i tak długo ją

przetrzymałeś, to ją teraz sam odnosisz Gidze z przeprosinami w moim imieniu.

— Tak, to jest powód, ale Giga może się złościć na mnie, że tak długo

trzymałem.

— Och, skrzywi się najwyżej, zniesiesz chyba dla mnie to skrzywienie...

— No, dobra — powiedziałem — zniosę jakoś.

— Naprawdę, stary — Szczypas pociągnął nosem — robisz dla mnie wielką

rzecz. Zdejmujesz mi balast z serca i wyjmujesz kamień z wątroby.

Chrząknąłem niewyraźnie.

— Głupstwo i pestka! Cieszę się, że mogę ci się odwdzięczyć, stary —

powiedziałem i rozstaliśmy się obaj wzruszeni naszą głęboką przyjaźnią.

Ale mój dobry nastrój popsuł od razu Męsio. Ledwie Szczypas zniknął, wódz

Cykanderów podszedł do mnie z nader ponurą miną.

— Co ty masz z tym Szczypasem? — zapytał skrzywiony.

— Nic takiego.

— On lepi się do ciebie — powiedział Męsio.

— Przesadzasz.

— Widziałem na stadionie wczoraj, a dzisiaj znowu się przypętał. Uważaj, to

niebezpieczny typ. Brat-łata, odmiana lepka. Przylepiają mu się różne rzeczy.

— Coś ty! Nie zauważyłem...

— Ostrożnie z nim! Facet żyje z podejrzanych transakcji.

— Do licha, z jakich transakcji?!

— Na przykład pożycza i zapomina oddawać.

— Nie bardzo się zgadza — powiedziałem. — Na razie to on mi oddał

przysługę i ja jestem jego dłużnikiem.

— A ta książka, ten album? — Męsio wskazał na dzieło, które trzymałem w

ręku. — Ile mu za to dałeś? Na pewno zdarł z ciebie skórę. Widziałem, ja ubijaliście

ten handel.

— Źle widziałeś! — zasapałem wściekły. — Nie było żadnego handlu, po

prostu mi wręczył...

— Wręczył! Po prostu wręczył! — Męsio zarechotał szyderczo. — No to jeszcze

zobaczysz! To metoda Szczypasa! Najpierw okazuje ci uczucia koleżeńskie, pożycza

to i owo, zrobi jakąś przysługę, omota ofiarę pochlebstwem, a kiedy twoja uwaga i

czujność osłabną, wtedy sam prosi cię niby o niewinną pożyczkę czy przysługę... A

jeśli się zgodzisz, to wpadasz, stary, w okropnie stęchłą marmoladę i grzęźniesz jak

głupia mucha.

Zdegustowany do głębi zostawiłem chichoczącego Męsia i odszedłem szybko,

ściskając pod pachą album.

16. Przechodzę przez strefę Medora

Obiad na cześć mojego zwycięstwa udał się znakomicie, to znaczy każdy miał

to, co mu najbardziej odpowiadało: — ja — tort i galaretkę, reszta rodziny — bigos.

Oczywiście nałożyłem też sobie kopiastą porcję tego specjału, ale jej nie tknąłem.

— Nie smakuje ci? — zmartwiła się mama.

— Jest wyśmienity — powiedziałem.

— To dlaczego nie jesz?

— Bo zabieram z sobą. Urządzimy degustację zbiorową. Porównamy z

nędznymi bigosami, które pitrasi pani Tubkowska, pani Julicka i pani Gafońska. To

w ramach konkursu kulinarnego, który organizuje Koło Przyjaciół Zwierząt.

— Koło Przyjaciół Zwierząt? — zdziwiła się mama.

— Mama na pewno wygra — dodałem pośpiesznie i, żeby nie przedłużać tej

niebezpiecznej rozmowy, połknąłem resztę galaretki, zastrzegłem, że reszta tortu

należy do mnie, porwałem talerz z bigosem i wycofałem się z pokoju.

— Nie podoba mi się ta historia — powiedziała mama.

— Niech się mama nie denerwuje — rzuciłem w progu. — Mama na pewno

wygra.

Ale nie zdołałem rozproszyć wątpliwości mamy. Czułem na sobie jej

niespokojne spojrzenie, gdy w kuchni przekładałem bigos do słoika, a słoik

umieszczałem w mojej sportowej torbie. Na szczęście nie pytała o nic więcej.

Z kolei należało rozwiązać sprawę odzieży ochronnej, czyli przynajmniej

spodni pod gust Medora. Pomny, że bestia przywykła do gorących barw,

postanowiłem zaopatrzyć się w odpowiedni kostium u moich sióstr. Seweryna była

dla mnie zawsze przyjaźniej usposobiona i najchętniej pożyczyłbym coś od

Seweryny, niestety, z niezrozumiałych dla mnie przyczyn uwielbiała raczej mniej

krzykliwe kolory. Jej smutne czernie, szarości i mdłe beże z pewnością naraziłyby

mnie na zęby Medora. Udałem się więc do Marceliny. Była wprawdzie nieznośna,

interesowna i złośliwa, lecz posiadała sporą kolekcję odzieży w nader jaskrawych

barwach.

— Słuchaj, stara — powiedziałem wchodząc do jej pokoju ze sztucznym

uśmiechem na twarzy. — Potrzebuję kolorowego ciucha... najbardziej by mnie

chyba urządziły pomarańczowe spodnie... masz coś takiego w szafie?

— Oszalałeś? — zdumiała się Marcelina. — Pomarańczowe spodnie? Po co?

Nie będziesz chyba ich nosił?

— Potrzebne mi są w charakterze kostiumu — odparłem.

— Do czego?

— Do filmu. Chyba wiesz, że kręcę film.

— Och, ten twój film! — skrzywiła się Marcelina. — Już drugi rok słyszę o tym

filmie.

— Będzie na pewno kręcony. Jeszcze w tym tygodniu zrobię próbne zdjęcia.

Kolorową taśmą. Powinnaś ze mną współpracować — powiedziałem. — Mówiliśmy

już kiedyś na ten temat.

— Owszem, mówiliśmy.

— Miałaś zająć się kostiumami i dekoracjami. Zgadza, się?

— Zgadza.

— Daj więc teraz te spodnie. To będzie twój wkład.

— Z przyjemnością — powiedziała Marcelina.

— No, więc daj! — Otworzyłem szafę.

— Chwileczkę — powstrzymała mnie. — Najpierw podpiszesz zobowiązanie.

— Jakie zobowiązanie?

— Że tego, co obiecałeś, dotrzymasz.

— Ja ci coś obiecałem? — udałem zanik pamięci.

— Jak to? Nie pamiętasz? Obiecałeś mi główną rolę w tym filmie.

— Jesteś pewna?

— Najzupełniej.

— Skoro tak... no to proszę bardzo — chrząknąłem. — Mogę cię

zaangażować... w porządku, jeśli chcesz... załatwione. A teraz bądź łaskawa te

spodnie...

— Podpiszesz zobowiązanie — powtórzyła twardo Marcela.

— Co ty?! — uniosłem się honorem. — Nie dowierzasz mi?

— Nie. Wiem, że chcesz wpakować do głównej roli niejaką Szyperską.

— Kto ci powiedział?!

— Och, wszyscy już o tym mówią. Szyperska chwali się od pewnego czasu,

rozpowiada na prawo i lewo... A mnie pytają, czy to prawda. I robią różne złośliwe

uwagi. Nie mogę już znosić tych uwag i pytań. „Cóż to, Marcelko, zrezygnowałaś z

tej roli, a może Cymek zrezygnował z ciebie? Podobno znalazł nową gwiazdę!” i od

razu chichoty. „Czy to prawda, że zakochał się w Szyperskiej?”

Poczerwieniałem.

— Nie słuchaj tych wstrętnych dziewczyn! To wszystko przez zazdrość...

— Więc nie zakochałeś się w Szyperskiej?

— To... to bardzo skomplikowana sprawa — odparłem zakłopotany — potem

ci wyjaśnię. W każdym razie masz u mnie rolę zapewnioną.

— Główną?

— Tak. Pod warunkiem, że oddasz mi swoje ciuchy do dyspozycji i dołożysz

się finansowo. Potrzebuję tysiąc metrów taśmy... Liczę, że to załatwisz. Kolorowej

taśmy — dodałem.

— Dostaniesz kostiumy i taśmę, ale teraz siadaj i pisz: „Oświadczam, że

główną rolę w moim filmie zagra moja droga siostra Marcelina Ogromska... z

uwagi na swój talent...”

— Ja to mam pisać? — przerwałem.

— Czy nie wierzysz w mój talent?

— Oczywiście, wierzę.

— No, to pisz: „...z uwagi na swój talent i szczególną fotogeniczność”. Data.

Podpis.

Postawiłem datę i podpisałem.

Marcelina wręczyła mi pomarańczowe spodnie. Zapakowałem je do

sportowej torby, gdzie już znajdował się słój bigosu, wcisnąłem na końcu ów

album, który miałem oddać Gidze, i pogwizdując wesoło, ruszyłem w kierunku

ulicy Pierwszego Maja. Wkrótce zza drzew pyszniących się o tej porze wspaniałymi

kolorami żółci i czerwieni, wyłonił się jeszcze bardziej czerwony dach „Ula” —

rodowej siedziby Julickich. Już z daleka usłyszałem ujadanie Medora, w bardzo

niskiej tonacji, podobnej do pomruków nadciągającej burzy, uznałem więc, że pora

jest wdziać strój ochronny. Udałem się więc w pobliskie zarośla koło przerwanej

budowy i tam naciągnąłem na moje dżinsy te okropne, pomarańczowe spodnie.

Najbardziej bałem się, czy nie będą za długie, ponieważ wtedy mogłem zaplątać się

w nie i skompromitować przed Gigą. Okazało się jednak, że raczej były za krótkie. I

pomyślałem z satysfakcją, że jednak mam dłuższe nogi niż „gwiazda filmowa”, ten

biedny pulpet Marcela. Natomiast zgodnie z przewidywaniem okazało się, że te

„pantelejmony” są niesamowicie bufiaste i obszerne. Zachodziła obawa, że zsuną

się ze mnie. Dla pewności porobiłem w pasie zakładki, spiąłem je agrafkami, które

zawsze nosiłem w kieszeni, a w końcu mocno zacisnąłem pas. Wiedziałem, że

wyglądam jak pajac, ale liczyłem na to, że po szczęśliwym przejściu przez strefę

Medora, uda mi się ściągnąć z siebie te spodnie, zanim jeszcze zobaczy mnie Giga.

Medor zauważył mnie jeszcze przed furtką i podbiegł szczekając głośno.

Zawahałem się. Bydlę miało ze sto kilo wagi i mordę, którą mogła wymyślić tylko

chora wyobraźnia abstrakcjonisty. Drżącą nieco ręką wysunąłem naprzód torbę.

Medor zatrzymał się i węszył przez chwilę. Potem, jak mi się wydawało, zapatrzył

się mętnym wzrokiem w moje radosne „pantelejmony” i wydał zadowolony

pomruk, a potem zaskomlił tęsknie.

Przemogłem lęk i szybko przeniknąłem przez furtkę.

Medor ocierając się o moje nogi i poszczekując radośnie towarzyszył mi aż

do samego „Ula”; po drodze obwąchiwał namiętnie moją torbę. Bałem się, by nie

złapał jej zębami i nie wyszarpnął z rąk, był jednak na to, jak się okazało, zbyt

dobrze wychowanym psem.

Niestety, jego głośne i pełne zachwytu poszczekiwanie doprowadziło do

przedwczesnego ukazania się Gigi. Nim zdołałem uwolnić się od natręctw Medora,

już stanęła w drzwiach swojego „Ula”, zaskoczona niesamowicie. Przejechała po

mnie wzrokiem od dołu do góry i z powrotem. Była zbyt dobrze wychowaną

dziewczyną, by powiedzieć cokolwiek na temat mojego stroju, ale w jej oczach

dostrzegłem błysk niechęci, by nie powiedzieć wstrętu. Zrozumiałem od razu, że

zrobiłem fatalne wrażenie i że nie mam u Gigi żadnych szans. Najchętniej

uciekłbym, gdzie pieprz rośnie, ale nogi miałem jak sparaliżowane. Pomyślałem, że

moja ucieczka w tych warunkach byłaby jeszcze bardziej komiczna i postanowiłem

odegrać moją nieszczęsną role do końca. Do tragicznego końca, dodałem w duchu,

bo wiedziałem, że wszystko musi się skończyć tragicznie.

— Myślałam, że to ktoś znajomy — powiedziała Giga jakby usprawiedliwiając

swoje wyjście. — Medor w ten sposób wita tylko przyjaciół...

— Jestem przyjacielem — udało mi się wykrztusić przez ściśnięte gardło.

— Coś się Medorowi pomyliło — powiedziała chłodno Giga — on zwykle nie

wpuszcza obcych. — Spojrzała na psa niezadowolona.

Medor lizał łapczywie moją torbę, łasząc się i skomląc tęsknie.

— On cię naprawdę lubi! — zauważyła zdezorientowana Giga.

— Mądry pies — powiedziałem — zna się na ludziach.

— Raczej na zapachach. — Giga zmarszczyła brwi. — Co ty właściwie masz w

tej torbie?...

— Nic takiego...

— Pokaż. — Nie czekając zajrzała do torby i cofnęła się z nieprzyjemnym

grymasem twarzy.

— Co ty? Nosisz w słoiku bigos? — popatrzyła na mnie z wyraźnym

niesmakiem.

— Czasem bywam głodny — wyjaśniłem. — Więc noszę i jem po drodze.

— Cudak z ciebie. I te spodnie!... Ty jesteś naprawdę jakiś nie...

— Nienormalny — chciałaś powiedzieć? To prawda. Artyści rzadko bywają

normalni...

— Jesteś artystą? — zakpiła Giga. — Cyrkowym?

— Myślałem, że mnie znasz.

— Oczywiście, że cię znam. Ty jesteś ten Mycek.

Poczerwieniałem.

— Jestem Cymek — sprostowałem zimno.

— Cymek? — roześmiała się nie wiadomo dlaczego. — Niech będzie. To

przecież wszystko jedno.

— Zaręczam ci, że to nie wszystko jedno — wycedziłem.

— Obraziłam cię? — stropiła się Giga. — Och, przebacz mi, nie wiedziałam, że

jesteś tak przywiązany do imienia.

— Przebaczam ci — powiedziałem pośpiesznie.

— Nie myśl, że mylę cię z kim innym. Pamiętam doskonale. Ty jesteś tym

chłopakiem, co wygrał wczoraj bieg na dwieście metrów.

— Na czterysta — sprostowałem.

— Możliwe — powiedziała Giga. — Przez Tubkę wszystko mi się poplątało.

Przeszkadzał mi się skupić, stale coś plótł albo trąbił... Powiedz, dlaczego wszyscy

przeszkadzają mi się skupić?

— Nie wiem... może dlatego, że za bardzo ich interesujesz... to znaczy...

pociągasz...

— Pociągam? W jakim sensie?

— To... trudno w paru słowach wytłumaczyć... — wykrztusiłem. — W każdym

razie nie powinnaś chodzić z tym gorylem.

— O kim ty mówisz?

— Nie wiesz?

— O Boże... czy myślisz o Jurku Tubkowskim?...

— A o kim?

— Kto mu wymyślił takie okropne przezwisko?!

— My, w klasie.

— To brzydko... Goryl! Jak można tak mówić o koledze?

— On jest goryl — powtórzyłem z przekonaniem.

Giga milczała przez chwilę.

— Dlaczego wy się tak nie lubicie? — szepnęła wreszcie. — Tubka też cię nie

lubi. Żebyś wiedział, co on opowiada o tobie!

Poczerwieniałem z gniewu.

— To wszystko kłamstwo! Wszystko! — wykrzyknąłem.

— Przecież jeszcze nie wiesz, co opowiadał.

— Ale wiem, co mi zrobił! To mi wystarcza! Nigdy byś się nie domyśliła!

— Wiem, że na zawodach trzymał twoją stronę. Dopingował cię głośno...

— O tak, bardzo głośno! — rzekłem z goryczą.

— Ależ on naprawdę chciał, żebyś biegł jak najprędzej!

Zaśmiałem się gorzko.

— Oczywiście, chciał, ale nie wiesz dlaczego!

— Chciał, żebyś wygrał.

— Nie. Tam wcale nie o to chodziło...

— A o co?

— To się nie nadaje do opowiedzenia... — zaczerwieniłem się. — Może kiedyś

ci powiem...

— Kiedy?

— No... kiedy poznamy się bliżej... Na razie, póki jesteś w rękach Tubki...

— Ja! W rękach Tubki? — oburzyła się Giga. — Co ty sobie wyobrażasz?!

— Wyobrażam sobie, że to jest zaślepienie... Ale ja postaram się, żebyś

zrozumiała, kim jest naprawdę Tubka.

Giga milczała przez chwilę. Widziałem, że jest wściekła na mnie... ale nie

mogłem opanować goryczy. Byłem przekonany, że na tym skończy się moja

pierwsza i ostatnia wizyta u Gigi. Za chwilę Giga wybuchnie i wyrzuci mnie z

„Ula”... Tak... na to się zanosi. Już podniosła rękę i wyciągnęła ją w stronę furtki.

Zamarłem... Ale ona powiedziała tylko:

— Zamknij furtkę, bo Medor przestraszy kogoś na ulicy... i... chodź.

Porozmawiamy spokojnie w domu.

17. Dostaję w łeb albumem, czyli trudności rozmowy salonowej z Gigą

Giga zaprowadziła mnie do wielkiego pokoju, gdzie stało dużo starych mebli

i kazała mi usiąść na wielkiej, pluszowej kanapie. Sama usiadła naprzeciw w

głębokim skórzanym fotelu.

— Dlaczego ty prześladujesz Tubkę? — zapytała.

Zatkało mnie kompletnie.

— Ja? Tubkę? Czy w ogóle można prześladować kogoś tak silnego jak Tubka?

— Można. Ty go dręczysz, jak by to powiedzieć — Giga zapatrzyła się w okno

— ty go dręczysz moralnie.

— Nie bardzo rozumiem...

— Przez ciebie przeżył wstyd i upokorzenie w klubie. Przez ciebie o mało co

nie wyleciał z zespołu artystycznego. Podobno udawałeś puzonistę i podstępnie

przeniknąłeś na próbę, żeby podrywać tę okropną Nelkę Szyperską.

Zaczerwieniłem się.

— Ja ci to wytłumaczę...

— Ale po co? — wzruszyła ramionami Giga. — Ja uwielbiam takie zgrywy.

Tylko potem powinieneś wyjaśnić wszystkim, że to były po prostu żarty. I uspokoić

Tubkę. On jest taki wrażliwy.

— To nie były żarty — mruknąłem ponuro. — To... to był po prostu

nieszczęśliwy zbieg okoliczności. Nie chciałem nic złego zrobić Tubce... Widzę, że

nie wierzysz mi...

— Ależ wierzę. Jurek Tubka to pechowy chłopak... Zawsze wdepnie w jakąś

hecę... Tym bardziej powinieneś dla niego być wyrozumiały i miły.

— No wiesz?! — wykrzyknąłem wzburzony. — Widzę, że zupełnie nie zdajesz

sobie sprawy, kim jest Tubka. On jest groźny.

— Jurek?! Groźny?! — Giga roześmiała się serdecznie. — Nigdy by mi nie

przyszło do głowy! Według mnie jest po prostu zabawny!

— Zabawny!?

— I... jak by ci to powiedzieć... prostoduszny.

— Prostoduszny, Tubka?! — oburzyłem się. — Pierwszy raz słyszę. Może

jeszcze powiesz, że go lubisz?

— Owszem. Lubię go — powiedziała Giga.

— Za co?!

— Nie wiem dokładnie... Po prostu lubi się kogoś albo nie. Nie zastanawiałam

się nad tym... — zamyśliła się Giga. — Może dlatego go lubię, że potrafi marzyć.

— Wszyscy umiemy marzyć — mruknąłem. — Co za sztuka!

— Zależy jeszcze, o czym. Jurek nie marzy o niebieskich migdałach ani nawet

o samochodach i podróżach...

— Pewnie marzy, żeby wszystkimi rządzić i żeby wszyscy go się bali.

— Nie.

— Żeby zostać sławnym puzonistą.

— Śmieszny jesteś — powiedziała Giga.

— Co za gapa ze mnie! — wykrzyknąłem. — Oczywiście marzy o tobie!

— Mylisz się — zaczerwieniła się Giga. — Po prostu jesteśmy przyjaciółmi.

— No więc nie wiem, o czym marzy ten piekielny Tubka! — zdenerwowałem

się.

— Nie zgadniesz. Jego marzenie jest bardzo skromne. On marzy po prostu o

dobrym koledze.

Umilkłem zaskoczony.

— On wie, że nikt go nie lubi. Wszyscy koledzy albo się go boją, albo nabijają

się z niego — ciągnęła Giga. — Jest bardzo osamotniony, potrzebuje przyjaźni,

zrozumienia...

— O Boże, kiedy tak mówisz, można by pomyśleć, że jest małym,

nieszczęśliwym chłopczykiem — rzekłem rozdrażniony.

— On jest biedny i nieszczęśliwy...

— Tylko że wali każdego, kto mu się nawinie pod rękę!

Giga chrząknęła zakłopotana.

— To prawda, że często bywa rozdrażniony, bo wie, że za jego plecami

śmiejecie się z niego... a gdy się nadarzy okazja, dokuczacie mu i prowokujecie go!

— Jeszcze trochę, a zacznę litować się nad Tubką! — zaszydziłem.

— Nie chodzi o litość. Chodzi po prostu o to, żebyś traktował go normalnie.

Powinieneś wznieść się ponad małe zatargi, głupie uprzedzenia i urazy. Powinieneś

zaprzyjaźnić się z Tubką.

Oniemiałem.

— Ja?! Z Tubką?! — wykrzyknąłem po chwili.

— Właśnie ty. Ze wszystkich kolegów najczęściej mówi o tobie. W gruncie

rzeczy, gdzieś na dnie serca pragnie twojej przyjaźni...

— Tubka nie ma serca — powiedziałem. — A ty powinnaś zostać adwokatem.

Masz do tego talent...

Ale Giga nie zauważyła mojej gorzkiej ironii i mówiła dalej z przejęciem:

— On jest bardzo oddany przyjaciołom. Pomyśl, gdybyście działali ręka w

rękę... gdybyś mógł zawsze liczyć na pomoc Tubki, bylibyście niezwyciężeni... Ile

ważnych rzeczy moglibyście zrobić!

— To byłoby rzeczywiście piękne, ale to nie jest możliwe — powiedziałem.

— Spróbuję was pogodzić — oświadczyła Giga. — Nie masz chyba nic

przeciwko?

Zastanowiłem się przez moment.

— Osobiście byś nas godziła? — zapytałem.

— Jasne. Jak sobie wyobrażasz inaczej?

Pomyślałem, że w tej sytuacji godzenie mnie z Tubką mogłoby być przyjemne

i trwać dłuższy czas, a więc miałbym pretekst odwiedzać Gigę.

— No, to zgadzam się — powiedziałem skwapliwie. — Kiedy zaczniesz nas

godzić?

— Mam na imię Jadwiga, jak wiesz. Jutro obchodzę imieniny. Przyjdź —

zaproponowała. — Będzie też Jurek..

— Przyjdę.

— Przyjdź najlepiej już o godzinie czwartej. Chciałabym pogodzić was, zanim

zejdą się goście... Potem już nie będzie czasu. Będę musiała zająć się całym

przyjęciem. Chciałabym, żeby to były wspaniałe imieniny. W tym roku zaproszę

tylko młodzież na poziomie. A właśnie, dobrze że jesteś, poradzisz mi, czy zaprosić

także brata Jurka, tego Gienia Tubkowskiego. On chodzi do twojej klasy... Wiesz, ja

chciałabym otaczać się intelektualistami i artystami...

— Zupełnie słusznie — powiedziałem. „Ale bardzo ciekawi są także filmowcy”

— pomyślałem o sobie.

— Czy ten Gienio Tubkowski naprawdę jest taki zdolny? — zapytała z

ciekawością.

— On jest piekielnie zdolny — odparłem. — On po prostu siedzi w książkach.

To jego hobby.

— To znaczy lubi pożyczać? — zmarszczyła brwi Giga.

— No... oczywiście.

— A czy oddaje? Niektórzy hobbiści są lepcy — powiedziała Giga. — Żeby

tylko nie był podobny do Kancery.

— Do Kancery? Kto to?

— To znaczy do Szczypasa.

Drgnąłem.

— Miałaś kłopoty ze Szczypasem?

— Właśnie. Z początku też wydawał się inteligentny, oblatany i oczytany,

rozprawiał o lekturach, o filmach, o teatrze... A potem naciągnął mnie na książkę.

— Naciągnął? Jak to?

— Pożyczyłam mu książkę-album „Sto gwiazd współczesnego filmu” pół roku

temu, jeszcze przed wakacjami, i od tej pory jakoś go nie widuję. Po prostu mnie

unika... w ogóle się nie pokazuje.

Uznałem, że nadeszła chwila ujawnienia formalnego powodu mojej wizyty.

— Nie gniewaj się na niego — próbowałem bronić Szczypasa - to wszystko

przeze mnie. Właśnie przyszedłem oddać tę książkę. — Sięgnąłem do teczki.

— Nie pożyczałam tobie... — powiedziała Giga.

— Ale pożyczyłaś Szczypasowi i on prosił, żebym ci oddał i przeprosił za

zwłokę. Zobaczyłem kiedyś u niego tę książkę i wziąłem do czytania.

— Ach, to ty... Więc to przez ciebie wszystko — spojrzała na mnie wzburzona.

— Czy... bardzo się gniewasz?

— Przez ciebie nie miałam z czego przygotować się do quizu i ominęła mnie

murowana nagroda... A tak chciałam wystąpić w telewizji — otarła oczy. —

Straciłam taką okazję. Kto wie, czy nie zostałabym na stałe zaangażowana. Może

nawet dostałabym jakąś rolę w filmie. Kto widział trzymać książkę pół roku!

— Ja... nie trzymałem jej pół roku — wykrztusiłem.

— Kłamiesz! Kiedy raz przypomniałam Szczypasowi o tej książce,

usprawiedliwiał się, że pożyczył ją jakiemuś Myckowi, który zajmuje się filmem. A

to było pół roku temu.

— Ja nie jestem Mycek, jestem Cymek.

— Możliwe. Ale to na pewno byłeś ty. Tubka mi mówił, że ty udajesz filmowca

i nawet ostrzegał mnie przed tobą. Że też od razu nie przypomniałam sobie! Gdzie

jest ten album?

Otworzyłem zakłopotany teczkę. Ostry zapach bigosu rozszedł się po pokoju.

Wyciągnąłem album i podałem Gidze.

— Ach ty flejtuchu! Obrzydliwe! Trzymać taki album z bigosem! —

wykrzyknęła krzywiąc się z obrzydzeniem.

— On... on był zawinięty. Izolowany — próbowałem się usprawiedliwiać.

— Izolowany?! — Giga powąchała album. — To okropne! Gregory Peck

pachnący kapustą! Jak mogłeś — spojrzała na mnie z autentycznymi łzami w

oczach.

Zrozumiałem, że przy pomocy bigosu dokonałem poważnej profanacji

Gregory Pecka, nie mówiąc już o innych gwiazdach...

— Jeśli ktoś nie potrafi szanować książki, nie powinien jej dotykać!

Naprawdę nie przypuszczałam, że ty...

— Ja naprawdę szanuję książki — powiedziałem. — Ja... ja szanuję i bardzo

lubię... Pasjonują mnie... ta też była fantastyczna! Nie mogłem się od niej

oderwać...

— Właśnie widzę — zmarszczyła brwi Giga przeglądając album. — Ale w

końcu się oderwałeś...

— No... oderwałem się.

— Razem z moimi fotosami!

— Jak to? — wybełkotałem zdumiony.

— Tu brakuje kilku kartek — wykrzyknęła. — Został wyrwany Fijewski,

Olbrychski i Pieczka! A tu Śląska i Lucyna Winnicka!... I jeszcze tam... O Boże! Jak

śmiesz pokazywać się mi na oczy z taką książką? Myślałeś, że nie zauważę?

Zrozumiałem wszystko w jednej chwili. Oto dlaczego Szczypas nie chciał sam

oddać tej książki... Zatrzęsłem się z oburzenia. A to łobuz, perfidny drań! Żeby tak

wrobić mnie z tą książką. A ja sam... jeszcze się mu podstawiałem... Męsio słusznie

ostrzegał mnie przed tym typem!

— Wysłuchaj mnie, Giga — jęknąłem — ja ci wytłumaczę.

— Ty bezczelny smarkaczu! — krzyknęła zrozpaczona. — Co tu jest to

tłumaczenia?!

— Posłuchaj...

Ale ona mnie nie słuchała. W nagłym porywie gniewu rąbnęła mnie w łeb

albumem. Miał bardzo twarde okładki. Zobaczyłem przed oczami gwiazdy... raczej

niezupełnie filmowe... jakieś takie gorące, żółte i czerwone kropki... a potem

pociemniało mi w głowie.

Oszołomiony usiadłem na podłodze.

— O Boże, co ja ci zrobiłam?! — przestraszyła się Giga. Uklękła przede mną

roztrzęsiona i obejrzała ślad uderzenia... Potem pobiegła do łazienki. Wróciła z

mokrym ręcznikiem i okręciła mi głowę... Zrobiło mi się lepiej... Przestało mnie

trochę łupać w czaszce.

Weszła babcia Julicka z filiżanką w ręku. Uśmiechnęła się do nas.

— Bawicie się, dzieci?

— Tak, babciu — wybełkotała Giga.

— W Arabów? Ten ręcznik jest źle zwinięty i za mały na turban — przyniosę

wam większy — próbowała poprawić mi mój opatrunek. — Co to? Dlaczego taki

mokry? Boli cię głowa, dziecko?

— Cymkowi zrobiło się niedobrze — powiedziała Giga.

— Jaka słaba jest dzisiaj młodzież — westchnęła babcia — ale to nic, dam ci,

dziecko, ziółek. Wypij — podsunęła mi pod nos filiżankę... Zrobiło mi się jeszcze

bardziej „niedobrze”.

— Nie... dziękuję... już mi przechodzi.

— Nie krępuj się. Naparzę sobie świeżych...

Zapach był niesamowity. Zakręciło mi się w nosie. Zerwałem się z podłogi

przerażony...

— Ja... już sobie pójdę — wybełkotałem i rzuciłem się do drzwi.

— Mówiłam, że ziółka mu pomogą — powiedziała zadowolona babcia. — Od

razu postawiły go na nogi.

18. Tragiczne preludium do imienin Gigi

Już teraz wiem, czemu tylu ludzi, zwłaszcza wybitnych, pisze dzienniki i

pamiętniki. Pisanie pomaga w ocenie sytuacji. Można wtedy przyjrzeć się jeszcze

raz swoim czynom, ale już chłodnym, krytycznym okiem. Poza tym można

uporządkować rozwichrzone myśli. Jak wiadomo, człowiekowi różne myśli chodzą

po głowie, czasem genialne, a czasem zupełnie głupie. Jaka jest ich prawdziwa

wartość, można poznać dopiero wtedy, kiedy się je wypowie głośno albo napisze.

Bo wtedy muszą zostać sformułowane i uporządkowane. A więc myśli sprawdzają

się w słowach. Te myśli, których nie potrafimy wypowiedzieć, nie liczą się... po

prostu nie istnieją w rzeczywistości.

Po owych nader przykrych perypetiach podczas pierwszej wizyty u Gigi

doszedłem do wniosku, że moje myśli także wymagają szybkiego sformułowania i

uporządkowania, a czyny — oceny. Miałem bowiem zupełny mętlik w czaszce, a

tylko jedna myśl dominowała tam całkiem jasno: udusić Szczypasa. Łaknąłem jego

krwi i dyszałem zemstą.

Tak jest... to nie żarty! Szczypasowi groziło śmiertelne niebezpieczeństwo.

Na szczęście postanowiłem przed wykonaniem wyroku na Szczypasie zanotować

wydarzenia w agendzie i przelać swoją żółć na papier... Kiedy zaś zabrałem się do

pisania, szalone myśli opuściły mnie wkrótce i doszedłem do wniosku, iż moja złość

na Szczypasa była przesadna. Szczypas jest fajans, to fakt, chciał mnie zrobić w

konia z tą książką, ale faktem jest również, że pomógł mi wtedy na stadionie i że

starał się w końcu oddać Gidze pożyczoną książkę, co więcej, uprzedził mnie, że

bardzo długo ją trzymał...

Co prawda, mógł mnie także uprzedzić, że album uległ dewastacji i że

wypadło z niego parę kartek, no, ale to już za duże wymagania jak na takiego

fajansa. W każdym razie nie jest zupełnie denny. Jakby był zupełnie denny, to by go

ani grzało, ani ziębiło, co się stanie z tą książką... Więc nie zwalajmy całej winy na

Szczypasa. Spójrzmy prawdzie w oczy. To ja sam rwałem się do złożenia wizyty

Gidze, to ja sam podstawiłem łeb pod prysznic.

Wszystko dlatego, że niepotrzebnie wstawiłem fabułę. Gdybym na samym

początku powiedział Gidze, że spełniłem tylko rolę posłańca, nie mogłaby mieć do

mnie pretensji... Ale ja zgodziłem się wstawić fabułę Gidze, no więc nie

powinienem się dziwić, że wpadłem i dostałem tym albumem po głowie. A w

dodatku nie umiałem się zachować potem. Uciekłem jak tchórz ostatni... tak, to

była haniebna, szczenięca ucieczka. Myślałem o tym wszystkim rozgoryczony i w

rezultacie zamiast być zły na Szczypasa, poczułem głęboką niechęć do siebie.

Dlaczego tak często jestem niezadowolony z siebie? Czy dlatego, że mam

pecha, że rzadko coś mi się udaje, że nie mogę zrealizować moich planów i

zapanować nad sytuacją? Nie, chyba nie dlatego. Nad sytuacją trudno jest czasami

zapanować, czasami jest to w ogóle niemożliwe, ale, do licha, zawsze można

zapanować nad sobą! To jest istotny powód mojego niezadowolenia. Podczas wizyty

u Gigi nie potrafiłem zapanować nad sobą...

Szkoda. Kiedy teraz rozważyłem rzecz na zimno, doszedłem do wniosku, że

moja sprawa nie wyglądała wtedy wcale tak tragicznie, jak by się mogło zdawać.

Rękoczyn Gigi miał dobre skutki. Teraz ja stałem się z kolei ofiarą jej popędliwości i

rachunki zostały wyrównane, co więcej, zaistniałe okoliczności sprzyjały

zacieśnieniu więzów... Gdybym nie uciekł tak głupio... Zamiast uciekać,

powinienem poddać się wszelkim zabiegom, udać ogłuszonego, wzruszyć Gigę,

niewątpliwie stałbym się obiektem czułości. Co prawda... ta okropna babcia Julicka

i te jej ziółka... a jednak powinienem był znieść... należało znieść wszystko, byle

zostać przy Gidze choć pół godziny dłużej.

Na szczęście jeszcze nic straconego. Już jutro będę miał szansę naprawić

wszystko i zatrzeć niekorzystne wrażenie, jakie zrobiłem na Gidze... Zostałem

przecież zaproszony na imieniny... Co więcej, Giga pozwoliła mi przyjść wcześniej,

bo ma mnie godzić z Tubką! A zatem będzie sposobność porozmawiać w cztery oczy

i zatrzeć niekorzystne wrażenie...

Aby zatarcie było kompletne i jak najbardziej skuteczne, postanowiłem

zjawić się z prezentem imieninowym. Doszedłem do wniosku, że wspaniały tort

najlepiej załatwi sprawę. Jeszcze tego wieczoru udałem się do Śródmieścia, by

dokonać odpowiedniego zakupu. Tort musi być imponujący, taki, jakiego Giga

nigdy jeszcze nie miała, o średnicy co najmniej pół metra. Widziałem taki na

wystawie najbardziej znakomitej firmy cukierniczej w naszym mieście (Kazimierz

Piepke i synowie. Rok założenia — 1888). Aby sfinansować zakup, wyciągnąłem z

PKO połowę moich oszczędności przeznaczonych na nakręcenie filmu. Miałem

wprawdzie chwilę wątpliwości, ale potem pomyślałem: „Obłożę kosztami filmu

aktorów i aktorki. Skoro chcą mieć przyjemność występowania w filmie, niech

płacą”. Uspokoiwszy w ten sposób wyrzuty sumienia, podjąłem z książeczki

dwieście pięćdziesiąt złotych i z miną nadzianego klienta wkroczyłem do sklepu

znakomitego Kazimierza Piepke.

— Chciałbym kupić ten tort z wystawy — powiedziałem.

Znakomity Piepke nie zdradził jednak ożywienia, które powinno cechować

kupca po tak ponętnej ofercie. Flegmatycznie wyganiał miotełką zabłąkaną muchę

z sernika.

— Chciałbym nabyć ten tort z wystawy — powtórzyłem głośno.

— To kosztuje dwieście złotych — rzekł mistrz, mierząc mnie przenikliwym

spojrzeniem, podobnym do spojrzenia fakira.

— Jestem przygotowany — odpowiedziałem wytrzymując śmiało to

spojrzenie.

— Niestety, tort na wystawie jest zamówiony dla pani dyrektor

Okisło-Bandurnej — rzekł mistrz cukierniczy.

— Ja muszę mieć koniecznie taki tort. Czy mógłby pan zrobić podobny? —

wyciągnąłem dwieście złotych i położyłem na ladzie.

— Niech pan zgłosi się jutro — powiedział znakomity Piepke chowając

walutę. — Jutro o dwunastej w południe.

Nazajutrz w niedzielne południe odebrałem tort, prócz tego nabyłem jeszcze

dwadzieścia pączków i z dwoma potężnymi pakunkami zjawiłem się za kwadrans

czwarta u Gigi.

Dzięki daninie w postaci bigosu (w kubku po maśle roślinnym) udało mi się

szczęśliwie przekroczyć strefę Medora i przeniknąć do przedpokoju. Tu usłyszałem

podniecone głosy w kuchni, a następnie okrzyk przerażenia i wołanie:

— Ratunku! Na pomoc!

Pośpieszyłem do kuchni. Ale w kuchni już nikogo nie było, roznosił się tylko

nader przykry zapach. Jak mogłem się zorientować, pochodził on z parującego,

świeżo wyjętego z pieca ciasta. Nim mogłem zastanowić się nad tym dziwnym

zjawiskiem, usłyszałem przerażony głos Gigi z sąsiedniego pokoju. Wpadłem

zaniepokojony i ujrzałem tragiczną scenę. Giga podtrzymywała słaniającą się ciotkę

Teresę, której ciałem raz po raz wstrząsały potężne spazmy...

— Co się stało?! — wykrzyknąłem.

— Ciocia Teresa ma atak. Nie wyszło jej ciasto... Och, Cymek, rób coś...

— Co mam robić?!

— Potrzymaj ciocię... pobiegnę po pastylkę! Ciocia musi zażyć pastylkę...

Rzuciłem paczkę z pączkami na krzesło. Tort położyłem na drugim... i

pośpieszyłem do ciotki.

Giga wybiegła.

Starałem się utrzymać ciotkę w pozycji pionowej, ale nie było to łatwe.

Leciała mi przez ręce.

— Niech pani nie płacze — próbowałem ją uspokoić — z powodu ciasta nie

należy się łamać...

Ciotka jednak łamała się uparcie i było to dla mnie nader wyczerpujące,

zważywszy jej wzrost i wagę.

Na szczęście wróciła Giga i uwolniła mnie od ciotki.

— Jak widzisz, mamy pewne kłopoty — próbowała mi wyjaśnić sytuację. —

Obchodzimy imieniny dwupoziomowo... to znaczy na dole i na górze. Bo ciocia

Teresa obchodzi imieniny w tym samym dniu, co ja. W dodatku kuchnia jest jedna i

jeszcze babcia się wtrąca.

Z sąsiedniego pokoju dochodził wesoły głos babci:

Jam myślała, że to maki,

że ogniste lecą ptaki,

a to ułani! Ułani!...

— Słyszysz? — zapytała Giga.

— Słyszę. Czy przeszkadza wam ten miły śpiew? — powiedziałem.

— Och, nie chodzi o śpiew, chodzi o to, że babcia narobiła bigosu.

— Czy gotuje niesmacznie?

— Nie chodzi o bigos do jedzenia. Chodzi o to, że babcia przeszkadza. Po

prostu nie można jej wypędzić z kuchni.

— Och, ciasta, moje ciasta — jęczała ciotka Teresa — ten dziwny zapach, ta

gorycz... zupełnie nie rozumiem, co się z nimi stało.

— Za to ja rozumiem doskonale — powiedziała zdenerwowana Giga. — To

babcia! Musiała coś domieszać!

Strzeż się tego, co na przedzie

Tam na karym koniu jedzie

Oficyjera... oficyjera...

Strzeż się, strzeż!

— śpiewała babcia.

— Stale mamy z nią kłopoty — ciągnęła Giga. — Bo leczy się na własną rękę...

Na pewno domieszała przez pomyłkę czegoś do naszych ciast! Mam strasznego

pecha. Akurat na imieniny taka okropna historia.

Pokiwałem głową ze zrozumieniem. Kto jak kto, ja wiedziałem dobrze, co

znaczy pech... Tak... jedyna pociecha w tym, że kłopoty nie oszczędzają nikogo.

Drzwi otworzyły się i na progu stanęła babcia zaróżowiona i podejrzanie

podniecona...

— Czy babcia czuje ten zapach? — zapytała Giga. — Niech babcia się przyzna,

co babcia zrobiła z tym ciastem...

— Ależ nic... wszystko zgodnie z przepisem... o co ci chodzi, dziecko? —

powiedziała babcia i zanuciła ponownie pieśń o ułanach. Giga spojrzała na nią

podejrzliwie.

— Babcia musiała coś wypić!

— Wypiłam tylko ziółka.

— Naprawdę?

— Tylko ziółka gerontologiczne — powtórzyła babcia. — Dlatego czuję się

odmłodzona.

— Coś mi się zdaje, że za bardzo. Niech babcia sobie przypomni, co takiego

babcia wypiła... a co wlała do ciasta... czy przypadkiem nie te ziółka

gerontologiczne.

— Ależ nie! Pamiętam doskonale, studziły się w zielonym garnuszku.

Wypiłam tylko te ziółka — powiedziała babcia. I cofnęła się do swojego pokoju.

— O Boże! — jęknęła ciotka — przecież w zielonym garnuszku miałam tę

przyprawę do ciasta... to wino z korzeniami.

— Zatem wszystko jest jasne — powiedziała Giga. — Babcia wypiła wino, a

ziółka wlała do ciasta.

— Trzymajcie mnie! — wykrzyknęła ciotka Teresa. — To ponad moje siły —

osunęła się na krzesło. — O Boże... zmarnować takie ciasto! Co damy teraz

gościom?!

W drzwiach stanęła babcia Julicka z gitarą ozdobioną różowymi wstążkami.

— Będziemy śpiewać w takt gitary — oświadczyła. — I ty, Tereso, będziesz

śpiewać z nami. Miałaś kiedyś piękny głos.

— Kto pozwolił wujence wziąć gitarę? Wujenka wie, że nie wolno jej ruszać!

To gitara Jerzego! — rozgniewała się ciotka Teresa, a jej twarz stała się bardziej

żółta od sukni.

— Najwyższy czas, żebyś przestała, moja duszko, zatruwać się

wspomnieniami i wróciła do życia. Jerzy sam byłby bardzo zadowolony, gdyby

wiedział, że jego gitara wciąż służy młodzieży. Kto widział, wciąż myśleć o tamtej

tragicznej śmierci, zamieniać dom w klasztor... w jakiś okropny grobowiec! Przez

ciebie Giga stała się nienormalna...

— Co takiego?! Nie, tego już za wiele! — Rozzłoszczona ciotka zerwała się z

krzesła i pobiegła odebrać babci Julickiej instrument.

Skorzystałem z okazji i natychmiast porwałem paczkę z pączkami z krzesła. Z

niepokojem rozwinąłem papier... No tak... jeden rzut oka wystarczył — nie można

się było niczego innego spodziewać! Wszystkie pączki zostały dokładnie

spłaszczone. A gdzie tort?

Nim jednak zdążyłem odszukać paczkę z tortem, do pokoju ponownie

wkroczyła babcia Julicka, taszcząc dwa olbrzymie, tekturowe, płaskie pudła...

— Nie uciekajcie — zatrzymała Gigę — przyniosłam pchełki i wyścigi

samochodowe... Nauczę was w to grać...

— Potem, babciu...

— Nie zabieraj mi chłopca — powiedziała babcia. — Mam do ciebie sprawę —

zwróciła się do mnie — muszę z tobą pomówić na temat Gigi... Wyglądasz na

rozsądnego chłopczyka...

— Wolałbym...

— Siadaj!

— Przepraszam, ale najpierw chciałbym pokazać niespodziankę Gidze... —

Chciałem się wymknąć, ale babcia chwyciła mnie już swoją kościstą ręką.

— Siadaj! — rzekła głosem nie znoszącym sprzeciwu i pchnęła mnie z całej

siły na krzesło.

Usiadłem. Mimo tego brutalnego pchnięcia moje zetknięcie z krzesłem było

wyjątkowo łagodne, by nie powiedzieć przyjemne. Siedzenie krzesła było idealnie

miękkie... dopiero po chwili zorientowałem się, że — zbyt miękkie. Oblał mnie

zimny pot... Czyżbym miał aż takiego pecha! Przerażony pomacałem ręką. Tak... nie

mogłem już mieć wątpliwości. Rzeczywistość była ponura. Pasmo moich nieszczęść

trwało. Siedziałem na torcie.

Odlepiłem się ostrożnie, wsunąłem krzesło z nieszczęsnym rozpapranym

tortem pod stół i cofając się tyłem próbowałem wymknąć się z pokoju.

— Co ci się stało? — zapytała z niepokojem Giga.

— Niestety... muszę wyjść.

— Wyjść?

— Wrócę za... za pół godziny.

— On pewnie znów źle się poczuł — powiedziała babcia wyraźnie

zdegustowana. — To naprawdę chorowity chłopiec, Gigo.

— Dziwnie się zachowujesz — zauważyła Giga. — Powiedz, co ci się właściwie

stało?

— Lepiej nie pytaj! — wykrztusiłem z nieszczęśliwą miną i wybiegłem z

mieszkania.

Na ulicy zobaczyłem wystrojonego Jurka Tubkę. Zasuwał z bukietem

imieninowym pod pachą.

— Wiesz, już skombinowałem moździerz mosiężny. Przetopimy go na

nagrodę — zawołał z daleka na mój widok. — Dokąd uciekasz?! — dodał zaskoczony.

— Przecież Giga ma nas dzisiaj godzić...

— Musimy przełożyć to... to godzenie — zasapałem.

— Przełożyć godzenie? — Tubce zrobiło się wyraźnie przykro. — A może ty w

ogóle zrezygnowałeś z godzenia się ze mną? — zapytał podejrzliwie. — Może

odechciało ci się?

— Nie, skądże — zaprzeczyłem. — Nie odechciało mi się, tylko...

— Tylko co?

— Nie wiem, jak ci powiedzieć... siła wyższa... po prostu... no... źle się

poczułem.

— Ty coś kręcisz — zadyszał Tubka. — Mętna sprawa. Nie podoba mi się to.

Może znów zrobiłeś jakiś kawał Gidze? Chyba nie zrobię błędu, jak cię trzepnę na

wszelki wypadek...

— Daj spokój — przeraziłem się — przecież mamy się godzić.

— Sam mówiłeś, że to odłożone.

— Tylko na razie.

— Więc ja na razie cię trzepnę — zamierzył się pięścią.

— Ach, ty gorylu! — wykrzyknąłem rozzłoszczony.

— Co powiedziałeś?! — Tubka dopadł do mnie.

— Uważaj, połamiesz kwiaty — mruknąłem.

Tubka dopiero teraz przypomniał sobie, że w ręce trzyma kwiaty. Ochłonął,

opanował się, zaklął tylko pod nosem i ruszył w stronę domu Gigi... Wielki,

elegancki, pachnący...

Westchnąłem ciężko i powlokłem się w przeciwną stronę.

19. Wracam do sprawy kręcenia

Na imieniny Gigi już nie poszedłem. Zanim dobrnąłem do domu i

przebrałem się, upłynęła prawie godzina. Pomyślałem, że o tej porze u Gigi jest już

pełno gości i że nie czułbym się między nimi dobrze. Nie znam nikogo spośród

przyjaciół Gigi, z wyjątkiem Tubki. Lecz Tubkę lepiej omijać z daleka. Wprawdzie

Giga obiecała nas pogodzić, ale nie jestem aż tak naiwny, żeby za bardzo w to

wierzyć, zresztą do godzenia trzeba mieć czas, a czas przeznaczony przez Gigę na to

godzenie już minął. W tej chwili imieniny są w pełnym toku i nie ma zupełnie

warunków na poważną rozmowę. Giga zajęta jest swymi obowiązkami gospodyni i

bawi gości. Zapewne grucha w najlepsze z Tubką. Mam za słabe nerwy, żeby na to

patrzeć! I nie uśmiecha mi się wcale być w cieniu Tubki! Tak. Zdecydowanie nie ma

sensu wracać na te imieniny... Zadzwonię lepiej i przeproszę...

Zadzwoniłem więc do Gigi, że strasznie żałuję, ale nie będę mógł przyjść.

— Chyba już wiesz, co się stało? — zakończyłem.

— To nie jest żaden powód — oświadczyła Giga. — Chyba że masz już dosyć

naszego zwariowanego domu i mnie... Pewnie mi jeszcze nie przebaczyłeś mojego

wczorajszego rękoczynu...

— Ależ, co ty! — wykrztusiłem. — Wierzę, że mogłaś się zdenerwować, gdy

zobaczyłaś zniszczoną książkę... Ale to nie moja wina! Przysięgam, to nie ja

wydarłem te ilustracje... Dostałem już w takim stanie od Szczypasa... i rozumiem

teraz dobrze, dlaczego nie chciał się fatygować osobiście i prosił mnie o tę

przysługę. Chyba mnie nie podejrzewasz?...

— Oczywiście, że nie. I dziękuję za tort...

— Och... tort! — jęknąłem zawstydzony.

— Strasznie mi przykro, że zniszczyłeś sobie spodnie...

— Najbardziej szkoda samego tortu.

— Tak, bardzo mi żal, był wspaniały — westchnęła Giga. — Nigdy jeszcze

takiego nie miałam.

— Głupi pech!

— To przez babcię — rzekła Giga — ale co robić? Wszyscy będziemy kiedyś

starzy... Teraz za to przynajmniej wiesz, że moje życie wcale nie jest łatwe.

— Nie narzekaj — mruknąłem babcia Julicka nie jest taka okropna... według

mnie, jest całkiem miła.

— Cieszę się, że tak myślisz. Czy już przebrałeś się?

— Oczywiście.

— No to czekam...

— Nie... przepraszam cię, Giga, ale dzisiaj już nie mam nastroju... Zresztą,

mówiąc szczerze, nie bawią mnie takie oficjalne przyjęcia. Mam nadzieję, że

zobaczymy się niedługo w bardziej kameralnym gronie, mianowicie przy kręceniu

filmu. Chcę ci zaproponować rolę...

— Ro-lę? Jaką?

— Oczywiście główną. Dawno już miałem to w planie. Zanim się poznaliśmy

osobiście.

— Żartujesz...

— Słowo!

— Teraz rozumiem, dlaczego chciałeś mnie poznać. Po prostu polowałeś na

aktorkę...

— Jeśli wolisz takie wyjaśnienie... proszę bardzo, nie mam nic przeciwko.

— Bardzo mi to odpowiada. Różnie próbowano mnie podrywać, ale jeszcze

nikt nie wpadł na taki sposób.

— Giga, ja poważnie... Zaczynamy kręcić.

— Kiedy?

— Chciałbym już zacząć w najbliższą sobotę. Wszystko zależy od tego, czy

uzyskam bazę u ciotki. To idealne miejsce do kręcenia plenerów. Czy miałabyś

wolny czas w sobotę i ewentualnie w niedzielę? Wykombinuj coś...

— Spróbuję. Ale muszę wiedzieć najpóźniej w środę, czy to sprawa pewna.

Zadzwoń!

— Zadzwonię na pewno. Cześć.

— Cześć i wypij przynajmniej szklankę wody za moje zdrowie — powiedziała

Giga.

Odłożyłem słuchawkę i pomyślałem: „Dobra myśl przyszła mi do głowy

podczas rozmowy z Gigą. Dosyć już marudzenia i zabaw towarzyskich, dosyć

sentymentalnych zagrywek i szczebiotów pod znakiem Amora. Za bardzo zawróciły

mi w głowie dziewczyny. Obsunąłeś się, Maksymilianie Ogromski. Należy wrócić na

pierwszą linię. Inaczej czeka cię upadek. Jeśli chcesz dokonać wielkiej rzeczy i

zapisać się złotymi głoskami w historii, wracaj na pierwszą linię...”

Postanowiłem więc wrócić zdecydowanie na pierwszą linię i zacząć

realizować zadania, które nakreśliłem sobie w agendzie... Przede wszystkim należy

zrealizować ów film, o którym myślałem od dawna, pod groźbą wiecznej niesławy

powinienem natychmiast przystąpić do dzieła! Zamiast więc na imieniny Gigi

pojechałem do Cześka, którego brat miał kamerę filmową i poprosiłem o

pożyczenie mi kamery na sobotę i niedzielę. Pojechałem na nowym rowerze

pożyczonym na tydzień od Zezowatego Doda i wiozłem z sobą mały magnetofon

kasetowy pożyczony od mojej siostry Seweryny. Zarówno rower, jak i magnetofon

zrobiły duże wrażenie na Cześku. Zauważyłem przeto głośno, że mógłbym mu

zostawić magnetofon, aby nagrał sobie dźwięk do swoich filmów, czyli zrobił

„postsynchrony”. Mógłbym... gdyby Czesiek w tym samym czasie skombinował mi

kamerę... Dodałem przy tym, że rower wyrabia łydki, a wyrobione łydki są ozdobą

mężczyzny, wyrażając przy tym zaskoczenie z powodu nader skromnego wyglądu

łydek Cześka... Były to argumenty ważkie i propozycje nie do odparcia. W

rezultacie kwadrans później wracałem do domu bez roweru i magnetofonu, za to z

kamerą w żółtawym futerale, przewieszoną niedbale przez ramię.

Kolejne kroki skierowałem do mojej znakomitej siostry Marceliny.

— Marcelino, czas nadszedł — powiedziałem demonstrując kamerę. —

Pamiętasz, co obiecałaś: kostiumy i taśmę w zamian za rolę...

— Główną rolę — poprawiła Marcelina.

— Główną?! — udałem zaskoczenie.

— Tak obiecałeś.

— No cóż... skoro obiecałem... niech będzie główna, ale pamiętaj, finansujesz

ten film. Na początek nabędziesz sześć taśm odwracalnych ośmiomilimetrowych i

kolorowych, zechciej zanotować.

— Ile to będzie kosztować?

— Pół patyka.

— O Boże! — przestraszyła się Marcelina. — Nie wiem, jak zniosę taki

wydatek!

— Zniesiesz ochoczo i z uśmiechem, jeśli pomyślisz, że na każdym z tych

filmów uwieczni się twoja znakomita twarz. Wiem, że chcesz iść do szkoły

teatralnej. Wystarczy, jak przed egzaminem zaprezentujesz te filmy, a egzamin

masz z głowy. Profesorowie z wrażenia pospadają z krzeseł.

Nie wiem, czy przekonałem pod tym względem Marcelinę. Odeszła mrucząc,

ale nazajutrz wręczyła mi sześć kolorowych filmów marki „Orwo”.

Z kolei należało sobie zapewnić bazę produkcyjną. W tym celu pojechałem

nazajutrz do ciotki Matyldy. Wróciłem dosyć późno i w doskonałym humorze.

Oświadczyłem, że jestem już po kolacji.

Mama popatrzyła na mnie podejrzliwie.

— Znów jakieś imieniny? Prowadzisz ostatnio zbyt towarzyski tryb życia.

— Skończyłem już z tym, mamo. Byłem w podróży służbowej, jeśli tak można

powiedzieć.

— Służbowej?

— Przygotowywałem bazę dla mojego filmu...

— Och... słyszę o tym filmie od roku — powiedziała mama. — Ten film to

świetny parawan dla twoich ciemnych sprawek...

— Ciemnych sprawek, co też mama — oburzyłem się. — To naprawdę była

sprawa bazy!

— Doskonale karmią widać w tej bazie.

— Żeby mama wiedziała. Kolacja była — palce lizać. Prócz mięs, jakichś

nadzwyczajnych ptaków i sałatek, ciastka, kremy, budynie i galarety, nie mówiąc o

napojach pienistych.

— A więc jednak trafiłeś na jakąś uroczystość, imieniny, chrzciny czy stypę?

— Mama myśli, że jak dobra kolacja, to od razu imieniny lub jakieś święto —

rzekłem nie bez goryczy. — Mama nie może sobie wyobrazić, że są jeszcze

gospodynie, które dbają o żołądek młodzieży. Otóż musi mama wiedzieć, że

zostałem poczęstowany normalną powszednią kolacją przez szlachetną osobę,

która doskonale rozumie, że żołądek młodzieży ma taki sam spust w dzień

powszedni jak w święto...

— Któż to był tą szlachetną osobą?

— Ciotka Matylda.

— Ach tak - zaśmiała się mama usiłując ukryć irytację. — Pewnie znów

szykuje na ciebie jakiś zamach, wiórkowanie podłóg, malowanie czy utykanie okien

na zimę? Te kolacyjki to najzwyklejsze przekupstwo...

— Cóż też mama! Wszystkie prace, które wykonuję u ciotki, to prace czysto

bezinteresowne!

— Ciekawe, że nie palisz się do wykonywania bezinteresownych prac w

domu, a mnie ręce czasem odpadają.

Chrząknąłem.

— Chętnie pomogę i w domu, ale przypominam, że mama prócz mnie ma

jeszcze dwie córki, praktyka w domowym gospodarstwie bardzo by im się

przydała... Inna rzecz, że mnie nikt nie pomaga — rzekłem teatralnym głosem. —

Samotnie się borykam. Kogo obchodzi, że kręcę film? Jedna tylko ciotka wykazała

zrozumienie. Dzięki niej będę mógł kręcić plenery w sobotę i niedzielę. Oddała całe

mieszkanie do dyspozycji naszej ekipy.

— Co takiego?!

— Przecież mówię. Ciocia Matylda zgodziła się zostać bazą... to znaczy, żeby

jej dom we Wrzoskach był bazą...

— Nieszczęsna Matylda! — wykrzyknęła mama. — Zawsze była lekkomyślna...

Nie zdaje sobie sprawy, co zrobiła! O, nieszczęsna.

— Jak mama może tak mówić! Ciocia Matylda interesuje się sztuką filmową i

jest bardzo szczęśliwa, że może wnieść swój wkład do kręcenia.

— Bokiem jej wyjdzie to kręcenie — oświadczyła mama. — Pamiętam, co

przeżyłam, kiedy miałeś manię teatralną i cały dom zamieniałeś na teatr...

Biedaczka Matylda nie pozna swojego mieszkania...

— Może mama być spokojna. Kręcić będziemy na dworze, chodzi nam tylko o

bazę zaopatrzeniową i noclegową...

Ale mama nie słuchała moich rzeczowych wyjaśnień i biadoliła dalej:

— Nieszczęsny wujek Błażej! Oczywiście nic nie wie i o wszystkim dowie się

ostatni. Kiedy wypędzą go z łóżka i każą zostać statystą.

— To prawda, że nie wie — przyznałem. — Nie był obecny przy omawianiu

sprawy... a co do roli filmowej, to istotnie przewidujemy rolę dla wujka. On ma taką

niesamowitą twarz...

— Pojadę z wami na to kręcenie — zdecydowała mama. — Wy tam gotowiście

roznieść cały dom...

— Tego się właśnie obawiałem. Mamie nie można nic powiedzieć.

— Pomogę wam... będę czuwać... Nie rozumiesz mnie...

— Rozumiem. Mama chce reżyserować... Mama nie zrobi tego... Jeśli mama

chce reżyserować, to w innym filmie. Mogę nawet napisać dla mamy scenariusz, ale

nie może być dwu reżyserów naraz... Zresztą w sobotę mama urządza zabawę na

rzecz zwierząt z ramienia Towarzystwa Ochrony Przyrody... a w niedzielę, o ile się

nie mylę, jest mama zaproszona przez kynologów na wystawę psów... mama będzie

zajęta.

— Już zdążyłeś sprawdzić! Jesteś okropny!

— Tylko przezorny. Mama zawsze mówiła, że należy działać opatrznie i

przewidywać z góry wszelkie zagrożenia...

— Najlepiej, jak zabiorę cię w niedzielę na tę wystawę i nakręcisz film o

psach...

— Mama chyba żartuje — przestraszyłem się. — Przecież mama wyraźnie

zgodziła się na filmy fabularne. Kiedy miałem manię instrumentalną, mama

powiedziała, że zgodzi się na każdą inną, byle nie tak głośną.

— Och, to było straszne! — Mama jeszcze teraz zadrżała na wspomnienie

seansów „mocnego uderzenia”, które aplikowałem jej codziennie w domu.

— No więc widzi mama — ciągnąłem — wyleczyłem się z tej manii. Zrobiłem

wielkie poświęcenie, żeby mama nie wpadła w chorobę nerwową i przerzuciłem się

do filmu... Ale jeśli mama boi się kręcenia i woli, żebym znów ćwiczył

instrumentalnie, to proszę bardzo. Właśnie zapisałem się do klasy puzonu i pan

profesor Kiryłło zachęca mnie, abym codziennie ćwiczył w domu. Mama

porozmawia z panem profesorem Kiryłło. Klasa puzonu w emdeku.

— Nie, nie — zatrzepotała rękami przerażona mama. — Wszystko, tylko nie

puzon w domu! Lepsze już kręcenie.

— Ja też tak myślę. Zatem nic mi nie pozostaje innego, jak kręcić film. I

naprawdę mi przykro, że mama rzuca mi kłody...

— Ależ ja ci nie rzucam kłód, tylko...

— Mama napisze do pani Klementyny Olbrychskiej, czy rzucała takie kłody

Danielowi, jak był w moim wieku, i mama zobaczy, jak matki dbają o rozwój

artystyczny dziecka... A w ogóle to głowa mnie rozbolała od tej rozmowy. To

straszne, co musi przejść młody artysta w wieku szkolnym... Gdybym normalnie

zbijał bąki na rogu ulicy Balonowej, to mama nie miałaby do mnie pretensji, a jak

chcę pracować artystycznie, od razu podejrzenia, niepokoje i rzucanie kłód pod

nogi... Że ja muszę tracić tyle energii na jałowe boje z opieką domową, zamiast

wyładować tę energię w twórczości filmowej...

— Dosyć już! — przerwała mama. — Jedno jest pewne, że nikt ciebie nie

przegada. Nie wiem, czy powinieneś zostać filmowcem, ale na pewno masz szansę

zostać adwokatem.

Tego dnia szedłem na zasłużony odpoczynek nocny z uczuciem, że nie

zmarnowałem dnia. Wszystkie sprawy układały się pomyślnie, nawet rozmowa z

mamą zakończyła się pełnym sukcesem. Moje marzenia o filmie zaczynały

nareszcie przybierać realne kształty. Właściwie najważniejsze rzeczy były już

załatwione. Dopiero potem pomyślałem, że przeoczyłem jeden „drobiazg”:

scenariusz. Bagatelka!

20. Głowa mnie boli od przybytku, czyli za dużo gwiazd

Zanim usnąłem, myślałem o filmie. Wierzyłem, że w nocy przyśni mi się

gotowy scenariusz. Rano wystarczy go tylko zapisać. Nieraz przecież miałem już

cudowne filmowe sny! Dlaczego nie miałby przyśnić mi się teraz, gdy tak go

potrzebuję i tak myślę o nim intensywnie przed zaśnięciem? Ach, gdyby stworzyć

nową metodę pracy artystycznej! W nocy podczas snu układamy scenariusze, a w

dzień według nich kręcimy filmy! Zaprzęgnąć sen do pracy koncepcyjnej, to byłby

pomysł! To byłby prawdziwy przełom w dziejach sztuki! Co za oszczędność czasu!

Wydajność twórców zwiększyłaby się dwukrotnie. Wiadomo, że artysta wciąż

walczy z czasem. Życie jest krótkie. Iluż geniuszy nie mogło stworzyć arcydzieł z

powodu braku czasu. Co najmniej połowę czasu zabiera twórcy obmyślenie kształtu

dzieła, gdyby więc można załatwić to we śnie, można by pracować dwadzieścia

cztery godziny na dobę...

Z tą myślą usnąłem wreszcie... Scenariusz przyśnił mi się znakomity... byłem

o tym przekonany. Niestety, zostały mi z niego tylko strzępy... Chyba musiały

wystąpić usterki w nagrywaniu na taśmę pamięci, a może taśma była za mało czuła.

W każdym razie coś u mnie jeszcze szwankuje w zapisie. Będę musiał pracować nad

tym i nauczyć się zapisywać w mózgu sny.

To były wskazania na przyszłość. Na razie jednak byłem bez scenariusza i

usiłowałem gorączkowo wymyślić go podczas lekcji polskiego w klasie.

Podziwiałem Konia. Od razu to zauważył. Co więcej, okazało się, że wszystko

zapamiętał i od razu skojarzył poprawnie.

— Co się dzisiaj z tobą wyrabia? — powiedział. — Zupełnie nie uważasz. Na

pewno myślisz o filmie. Masz kłopoty z obsadą czy ze scenariuszem?... Jeśli brakuje

ci scenariusza, to mogę służyć pomocą. Mam gotowy. „Historia wielkości i upadku

Maksyma Ogromskiego, czyli jak nie zostałem filmowcem z powodu bomby z

polskiego”. A może wolisz tytuł: „Jak zaszkodziły mi przydawki”?

Śmiech przetoczył się przez klasę.

Spojrzałem z pretensją na Konia. Przynajmniej dziś mógł mnie zostawić w

spokoju. Być może swoim szyderstwem niweczy genialne dzieło. Czyż to nie hańba,

że zamiast tworzyć scenariusz, zmuszony jestem skupić się na nędznych

przydawkach? Co prawda, jeszcze cztery dni do rozpoczęcia zdjęć... ale będę miał

przez ten czas mnóstwo innej roboty... Trudno. Nie będę się tym przejmował.

Zresztą i tak ostateczny kształt scenariusza powstaje na planie. Grunt, że mam

tytuł, nawet dwa tytuły: „Ostatni dzień wakacji” i „Rapsodia jesienna na puzon z

perkusją”. Oczywiście ten ostatni tytuł zawiera w sobie głęboką ironię. To wcale nie

będzie film muzyczny. Ale oczywiście będzie ilustrowany muzyką...

Tak, w ostateczności scenariusz wymyślę na planie, natomiast należałoby jak

najwcześniej skompletować obsadę aktorską.

A więc problem brzmi: kogo zaangażować do filmu? Nie ulega wątpliwości,

że powinna w nim zagrać Giga. Z drugiej strony, jak wiadomo, zaprzedałem się

mojej znakomitej siostrze Marcelinie. To nie żarty. Ona finansuje przecież

wszystko. Jak to się mówi — siedzę u niej w kieszeni. Marcelina na pewno zażąda

zgodnie z umową głównej roli. Co gorsza, główną rolę obiecałem także Nelce

Szyperskiej. Niech to diabli! Zakląłem pod nosem. Nadmiar gwiazd! I co teraz

zrobić z tym fantem? Giga i Nella nie cierpią się nawzajem. Wykluczone, żeby

mogły wystąpić jednocześnie. Jedna nie ustąpi drugiej... A więc co? Zerwać z

Nelką? Nie, o tym nie może być mowy! To prawda, że na samym początku była Giga,

a Nelka miała ją chwilowo tylko zastąpić, ale potem okazała się nagle ważną osobą

w moim życiu. Nie moja wina, pomyślałem, że spodobała mi się także Nelka. Była

taka różna... taka zupełnie inna od Gigi! Nie, nie mogę sobie wyobrazić zerwania z

Nelką. Zbyt już się zaprzyjaźniliśmy. Nie mogę jej zdradzić. Dlaczego te okropne

dziewczyny nie potrafią zrozumieć, że można przyjaźnić się z dwiema naraz?

A potem pomyślałem smętnie, że jak dotąd spotkały mnie same

nieprzyjemne rzeczy z Gigą. Czyżby Giga przynosiła mi pecha? Może to jest

dziewczyna fatalna mego życia? Oczywiście, to bzdurna myśl, ale fakt pozostaje

faktem. Jakoś mi się nie wiedzie w życiu towarzyskim. Dlatego szukam pocieszenia

u Szyperskiej. I byłbym nieszczęśliwy, gdybyśmy się pokłócili. Dlatego obie muszą

zagrać główne role w filmie. Sposób jest tylko jeden. Muszę nakręcić dwa różne

filmy. Jeden z Gigą, drugi z Nelką Szyperską. Giga wystąpi w pierwszym filmie.

Nelka w drugim... Na razie nie będę jej o niczym wspominał. Zaproszę ją do bazy na

którąś tam kolejną niedzielę, najlepiej, jak spadnie pierwszy śnieg... Biały śnieg,

nagie drzewa... smutne stada kraczących gawronów i przestrzeń... dużo

przestrzeni. To nawet pasuje do Szyperskiej. Kłopot będzie tylko z moją znakomitą

siostrą Marcelą. Przed nią nie da się nic ukryć... Zresztą jest mi potrzebna ze swoją

kasą.

Kłopot, prawdziwy kłopot... Że też musiałem tak się zaplątać.

Z chłopakami pójdzie chyba lepiej... Zaangażuję Zezowatego Doda, chłopak

na medal i przyjaciel, a przy tym — co za fenomenalna twarz. Ale przydałby się jakiś

przystojniak. Najbardziej by się nadawał Geniusz Tubkowski. Inteligentna blada

gęba, długie rzęsy, ładny uśmiech. Zadzwoniłem do niego natychmiast. Niestety,

odmówił. W sobotę i niedzielę będzie w Warszawie. Zdecydował się wziąć udział w

eliminacjach do telewizyjnej Wielkiej Gry. Będzie odpowiadał z historii ruchów

rewolucyjnych. Kogo wziąć zamiast niego? Nadawałby się oczywiście Męsio. Jest

także zdolny i ma fotogeniczną, sympatyczną gębę. Ale bałem się Męsia. Mógłby

zrobić zbyt duże wrażenie na dziewczynach. Jest zbyt sprytny i wygadany, poza tym

chciałby rządzić... a na pewno by się wtrącał. Nie, lepiej trzymać z daleka Męsia

Cykandera od tych rzeczy. Już lepiej wziąć Kobylaka. Szyperska ma wprawdzie dla

niego niezrozumiałe względy, ale typ w zasadzie jest nieszkodliwy, więcej myśli, niż

mówi. Spokojny koleś. To niewątpliwie poważna zaleta.

Ustaliwszy z grubsza skład ekipy filmowej, zadzwoniłem do Gigi.

— Cześć, Giga — powiedziałem — no więc widzisz, że jestem szybki. Wszystko

załatwione. W sobotę zaczynamy kręcić.

— Ty naprawdę poważnie?... — zapytała zaskoczona.

— Nie wierzyłaś? — roześmiałem się.

— Nawet teraz niezupełnie wierzę.

— Nie znasz mnie jeszcze — powiedziałem. — Jestem konsekwentny i

efektywny.

Słowa te zrobiły duże wrażenia na Gidze. Nie odważyła się już poddawać w

wątpliwość realizacji filmu. Zapytała tylko:

— A zatem w sobotę?

— Tak. We Wrzoskach. Tam założyłem bazę.

— Byłam tam kiedyś w lesie... To piękna okolica.

— Wymarzone plenery jesienne — powiedziałem. — Modlę się tylko, żeby do

soboty wiatr nie strącił reszty złotych liści.

— Kto tam będzie prócz nas? — zapytała Giga.

— Nie wiem jeszcze dokładnie... Przyjadę z asystentem Dodońskim... poza

tym zaproszę kilku aktorów.

— Jakich? Ja muszę wiedzieć.

— Czy ci nie wszystko jedno, z kim będziesz grać? Najważniejsze, żeby facet

był zdolny.

— Nie... Nie mam ochoty grać z pierwszym lepszym... Źle bym się czuła... Na

przykład wykluczone, żebym mogła zagrać z Kancerą...

— Jeśli ci na tym zależy... proszę bardzo — wzruszyłem ramionami —

powiedz, z kim chciałabyś zagrać, a ja postaram się go ściągnąć...

— Chciałabym zagrać z Jurkiem Tubkowskim — oświadczyła Giga.

Znieruchomiałem zaskoczony.

— Co takiego? Chciałabyś z Jurkiem Tubką?!

— On musi być!

— Daj spokój, zastanów się! — mówiłem zdegustowany. — Wiesz, w jakich

okropnych jesteśmy stosunkach. Nie możesz mi tego zrobić...

— Nie szkodzi — powiedziała Giga. — To właśnie będzie okazja, żebyście się

pogodzili.

— Błagam cię — jęknąłem.

— Nie.

— On nie nadaje się.

— Nadaje się doskonale. Ma cierpiącą, uduchowioną twarz...

— Uduchowioną twarz! Ależ to jest twarz goryla!

— No wiesz! — oburzyła się Giga. — Owszem, Jurek ma mocno zarysowane

rysy, ale to podkreśla tylko jego męską urodę... Przyznasz chyba, że ma bardzo

charakterystyczny wyraz.

— Owszem, w sam raz do dreszczowca albo do komedii kryminalnej... Ale ja

nie mam zamiaru kręcić dreszczowca ani komedii kryminalnej. To ma być dramat

psychologiczny.

— Jurek to świetnie zagra.

— Nie.

— To mój warunek — rzekła zimno Giga. — Albo zaangażujesz nas oboje, albo

ja zrezygnuję.

Zawahałem się. Jeszcze Tubki tu brakowało! Popsuje całą przyjemność. Nie

miałem jednak wyboru, skoro Giga tak postawiła sprawę.

— Dobra, zrobię to dla ciebie, niech będzie, jak chcesz — rzekłem sapiąc ze

zdenerwowania.

— Jesteś okropnie miły — ucieszyła się Giga. — Wiedziałam, że się zgodzisz.

Zobaczysz, nie pożałujesz. Będziesz zadowolony z Jurka.

Milczałem.

— Przyjdę po ciebie o trzynastej w sobotę — powiedziałem po chwili.

— Tak wcześnie?!

— Mamy PKS o trzynastej dwadzieścia.

— Nic z tego — powiedziała Giga — będę mogła wyjechać dopiero o czwartej

po południu. O drugiej umówiona jestem z krawcową, a potem mam anglika.

— Za późno, nie zdążymy nic nakręcić. O pół do piątej już zaczyna się

ściemniać...

— Zostanie nam cała niedziela. Możemy zacząć z samego rana. A więc

jesteśmy umówieni. Przyjadę koło pół do piątej. Wytłumacz tylko dokładnie, gdzie

to jest. Tatuś podwiezie mnie samochodem.

— To jest kolonia kolejowa pod lasem. Ostatni dom. Ulica Opatowska 77.

Moja ciotka nazywa się Materska. Baza jest u mojej ciotki.

— Załatwione. Przywiozę pieczone kurczaki i sernik. Tym razem cioci Teresie

ciasto na pewno się uda...

— Nie potrzebujesz nic przywozić. Papu mamy na miejscu. Giga, to jest baza

z pełnym wiktem. I luksusowe sypialnie. Wszystko będzie zorganizowane na medal.

Wystarczy, jak przywieziesz dobry humor.

— Przywiozę dobry humor i Tubkę — powiedziała Giga. — Cześć!

— Cześć! — powiedziałem z pewnym chłodem. Z powodu Tubki. Tubka to był

bolesny cierń w tej całej imprezie.

Mimo tego bolesnego ciernia byłem jednak szczęśliwy. Jeszcze tydzień temu

Giga wydawała mi się nieosiągalna jak gwiazda na niebie. A teraz rozmawiam z

gwiazdą jak ze starą koleżanką. Jednak sprawy ruszyły wyraźnie z miejsca.

21. Pretensje Nelli

Nazajutrz w szkole przekonałem się, że sprawy nie tylko ruszyły z miejsca,

ale ruszyły niebezpiecznym galopem. Tak szybko, że od razu dotarły do wiadomości

Nelki Szyperskiej. Podeszła do mnie na pierwszej przerwie z ponurą miną i obrazą

wypisaną na czole. Poczułem, że burza wisi w powietrzu.

— Dawno się nie widzieliśmy — powiedziała.

Chrząknąłem.

— Jak to, przecież widzimy się codziennie w klasie...

— Klasa się nie liczy.

— A co się liczy?

— Z kim spotykasz się po lekcjach?

— Ostatnio z nikim. Jestem piekielnie zajęty.

— Gigą?

Zaczerwieniłem się.

— Więc jednak kłamałeś wtedy — przymrużyła oczy Nelka. — Film to był

pretekst! Od początku chciałeś poznać Gigę, no i dopiąłeś swego! Wsadziła cię do

swojej menażerii tak jak tego goryla Tubkę.

— Do menażerii?

— Przepraszam, do swojej gwardii przybocznej. Teraz biegasz do niej na

każde zawołanie.

— Kto ci powiedział?!

— Od czasu meczu byłeś u niej dwa razy! — ciągnęła rozżalona Nelka.

— Masz doskonały wywiad... — zasapałem. — Zaraz ci wszystko wytłumaczę.

Posłuchaj. Właśnie chciałem z tobą pomówić.

— Pomówić? — Nelka wzruszyła ramionami. — Po tym, co się stało? O czym

mielibyśmy mówić? Chyba nie mamy sobie już nic do powiedzenia.

— Nie bądź śmieszna. Owszem, byłem u Gigi, bo Szczypas mnie prosił, żebym

oddał Gidze książkę... — Opowiedziałem ze szczegółami, na jakie mnie naraził

przykrości.

— Wystarczyło, że wspomniał o Gidze, a ty poleciałeś od razu jak na

skrzydłach. I nawet nie zląkłeś się Medora. — Szyperska wciąż była rozżalona na

mnie.

— Musiałem spłacić Szczypasowi dług wdzięczności. Podczas tego

pamiętnego biegu wybawił mnie z ciężkiej opresji...

— Ale nikt ci nie kazał na drugi dzień biec z tortem! Z takim tortem!

Kosztował chyba majątek, a ty mówiłeś, że nie masz pieniędzy...

— Dostaniesz jeszcze większy!

Szyperska przygryzła wargi. Widać było, że Szyperskiej wcale nie chodzi o to,

żeby ona dostała jeszcze większe torty. Szyperskiej chodzi o to, że w ogóle śmiałem

podarować tort Gidze.

— Tort nie jest ważny... — powiedziałem. — Tak się złożyło, że akurat były

imieniny Gigi...

— Tak się ładnie złożyło...

— Ale ja wcale nie z powodu Gigi... Po prostu miałem spotkać się w jej domu

z Tubką.

— Ty z Tubką? Cóż to za nowe wykręty?

— Żadne wykręty. Giga zgodziła się pogodzić mnie z Tubką.

— Tak ci bardzo na tym zależało?

— Oczywiście. Stale mam tego goryla na karku. Żyć w ciągłym zagrożeniu, to

nie jest wcale przyjemne.

— Ja bym też was mogła pogodzić — odpaliła Nelka. — Ciekawe, że nie

zwróciłeś się do mnie.

— Do Gigi też się nie zwracałem. To od niej wyszła propozycja... Ale skoro już

o tym mowa... i ty chcesz zamiast Gigi, to proszę bardzo, pogódź nas, jeśli potrafisz.

— Czy tę kamerę też pożyczyłeś po to, żeby filmować Gigę, jak was godzi?... A

może to godzenie należy do scenariusza filmu, o którym wspomniałeś.

— Co ty wygadujesz? Kto ci powiedział o tej kamerze?

— Właśnie Tubka.

— Ohydny krąg plotkarski.

— Więc to nieprawda?

— Co?

— No to, co opowiada Jurek. Że specjalnie dla niego i dla Gigi napisałeś

scenariusz...

— Bzdura! Nie napisałem w ogóle żadnego scenariusza.

— I nie zaangażowałeś ich?

— No... w pewnym sensie — zająknąłem się głupio. — Już ci mówiłem, że do

filmu potrzeba wiele postaci... ale ty nie potrzebujesz się martwić — dodałem

pośpiesznie.

— Na pewno?

— Na pewno.

Szyperska odetchnęła.

— A ja myślałam, że zapomniałeś, co mi przyrzekłeś.

— Jak mogłaś tak pomyśleć? — rzekłem silnie wzburzony. — To mnie obraża.

Ja nigdy nie zapominam o moich przyrzeczeniach.

— A więc będę grała w tym filmie?

— Oczywiście.

— I dostanę główną rolę?

Umilkłem na chwilę.

— Już zawahałeś się — zauważyła podejrzliwie. — Ty coś knujesz.

— Ależ nie... Oczywiście, że dostaniesz główną rolę.

— W tym filmie, który zaczynasz kręcić? W tym najbliższym?

Zakląłem w duchu. Czy mogę teraz powiedzieć: „Nie, dziewczyno, nie w tym

filmie, ale dopiero w następnym, w którąś tam kolejną niedzielę, gdy spadnie

pierwszy śnieg”? Nie, nie mogę. Nie przejdzie mi to przez gardło.

— Zaniemówiłeś... Dlaczego nic nie mówisz? — zaniepokoiła się Nelka. — Ty

coś ukrywasz przede mną. Może nie chcesz, żebym wystąpiła przed kamerą?... Coś

mi się zdaje...

— Źle ci się zdaje — zasapałem.

— Gdybyś naprawdę chciał, to byś mnie o tym zawiadomił, wiedziałabym

wcześniej od innych... że zaczynasz kręcić... a tymczasem dowiaduję się ostatnia.

Wzruszyłem ramionami.

— Po prostu chodzę z tobą do jednej klasy — powiedziałem — więc uważałem,

że nie ma problemu. I starałem się zawiadomić najpierw tych, z którymi nie mam

bezpośredniego kontaktu. Bałaś się, że cię w ogóle nie zawiadomię?

— Tak — wyznała Nelka.

Roześmiałem się sztucznie.

— Niepotrzebnie się bałaś. Ja mam wszystko z góry zaplanowane.

Nakręcenie filmu należy do moich zadań na ten rok. Skoro zanotowałem, że masz

tam grać główną rolę, to choćby ziemia się trzęsła, muszę wykonać zadanie.

— Z żelazną konsekwencją — dopowiedziała Nelka.

Spojrzałem na nią kątem oka, czy nie drwi sobie ze mnie.

— Nie wiem, czy z żelazną - mruknąłem — po prostu z taką, na jaką mnie stać.

W każdym razie się staram.

— To właśnie u ciebie lubię — powiedziała Nelka. — Masz silną wolę.

— Nabijasz się ze mnie.

— Na pewno masz silniejszą wolę niż inni chłopcy, których znam —

powtórzyła. — W każdym razie wiesz, czego chcesz, nakreślasz sobie jakieś cele...

realizujesz je... próbujesz jakoś układać sobie życie. — Wyciągnęła z torby

pomarańczę i podzieliła na dwie części. — Poczęstuj się.

Jedząc soczysty owoc, myślałem, że w oczach Nelki przedstawiam się zawsze

lepszy, niż jestem w rzeczywistości. Z wyjątkiem momentów, kiedy jest zazdrosna.

O czym to świadczy? To może świadczyć tylko o jednym... Spojrzałem na nią

uważnie i powiedziałem głośno:

— Za dobrze o mnie myślisz... ale jestem ci za to wdzięczny. To mnie krzepi.

— Śmiejesz się ze mnie. Wiem, że w gruncie rzeczy, to jesteś zły na mnie...

— Za co, u licha?!

— Za moją nieufność i za te oskarżenia... — zaczerwieniła się Nelka — ale

przebacz mi! To wszystko dlatego, że tak bardzo mi zależało na tej roli... Nie masz

pojęcia jak bardzo! Ta rola ma dla mnie podwójne znaczenie.

— Podwójne? Jak to?

— Najpierw dlatego, że będę grać... To było moje marzenie. Pasjonuje mnie

teatr i film... ale nie to jest najważniejsze. Najwięcej dla mnie znaczy, że właśnie

mnie wybrałeś do głównej roli... sam ten fakt... Bo wcale nie uważam, że mam

najlepsze warunki... I łatwo znalazłbyś inną, zdolniejszą... A ty wybrałeś mnie. To o

czymś świadczy.

Chrząknąłem.

— Oczywiście.

— Na pewno jestem głupia, ale to mi sprawia największą radość... może

wcale nie jest tak jak myślę, może za dużo sobie wyobrażam... — urwała i spojrzała

na mnie z taką niepewnością w oczach i z takim niepokojem, że zrobiło mi się

całkiem łyso. Do licha, umiała mnie wzruszyć...

— Wyobrażasz sobie dokładnie, tak jak jest — zamruczałem. — Krótko

mówiąc za-fas-cy-no-wa-łaś mnie do tego stopnia, że wymyśliłem specjalny

scenariusz dla ciebie...

— Naprawdę specjalnie dla mnie? — rozjaśniła się.

— Tak — bąknąłem — to znaczy... nie jest zupełnie gotowy, dopniemy go na

planie... ale mam pomysł i tytuł.

— Jak się nazywa?

— „Ostatni dzień wakacji.”

— Wspaniale! I gdzie będziemy kręcić?

Wyjaśniłem w paru słowach.

— Nie wiem, czy tam kiedyś byłaś... Fantastyczny las. Zwłaszcza o tej porze

cały kolorowy... no i sama baza...

— Czy na pewno?

— Baza jest zagwarantowana w ramach współpracy z ciotką — cały dom do

naszej dyspozycji i stara Michałowa na dodatek. Ciotka Matylda niedawno została

babką i dzisiaj wyjeżdża do Lublina pomóc córce w prowadzeniu domu, no i

zobaczyć wnuka! A dom przekazała mnie...

— Masz dobrą ciotkę — powiedziała Nelka.

— Jasne. Ciotka mnie lubi.

— Ale czy wie, że sprowadzisz tam całą ekipę?

— Oczywiście.

— Nie miała żadnych zastrzeżeń?

— Skądże! Była zachwycona.

Nelka spojrzała na mnie podejrzliwie.

— A czy powiedziałeś jej, z ilu osób składać się będzie ta ekipa?

— Tak jest. Powiedziałem, że dom nawiedzi wataha w sile sześciu lub siedmiu

ludzi.

— Masz bardzo dobrą ciotkę — rzekła z przekonaniem Nelka.

— Jasne. Ciotka Matylda jest nadzwyczajna. Od dawna współpracujemy —

wyjaśniłem. — Ciotka uważa, że jestem jedynym mężczyzną do rzeczy w całej

rodzinie. Ilekroć jest w kropce, zwraca się do mnie. Jestem pogotowiem

technicznym dla ciotki. Nie zawsze wszystko potrafię sam, czasem muszę

sprowadzać kolegów z technikum, ale zawsze coś wykombinuję... W tym roku

odwaliłem wyjątkowy kawał roboty, było wielkie malowanie w lecie... wszystkie

okna i drzwi... sama zobaczysz, to moje dzieło. We wrześniu zbierałem owoce.

Ciotka nie może się wspinać po drabinach... a wujek jest stale zajęty... wraca

bardzo późno ze służby; ostatnio likwidowałem przecieki w kranach i

uszczelniałem okna na zimę... Teraz widzisz „szaleństwo” mojej ciotki trochę w

innym świetle — uśmiechnąłem się.

— No, skoro tak...

— Możesz być spokojna... A zatem pamiętaj, w sobotę o trzynastej

dwadzieścia spotykamy się... na dworcu PKS. Autobus jedzie dziesięć minut... To

tylko siedem kilometrów. Już o pół do trzeciej możemy zacząć zdjęcia.

— To niemożliwe — powiedziała Nelka. — Nie będę miała przy kim zostawić

moich małych braci. Mama wróci dopiero o drugiej z pracy...

— No to zdążysz jeszcze na następny pekaes. Będzie o czternastej trzydzieści.

— Chyba jednak nie da rady — zaczęła zakłopotana Nelka. — Wątpię, czy

mama zgodzi się, żebym została tam na noc... Wolałabym przyjechać wcześnie rano

w niedzielę...

Milczałem przez chwilę. Jeszcze jedna komplikacja — pomyślałem. Ale

potem przyszło mi do głowy, że właściwie wszystko się dobrze składa. W sobotę

będę mógł pracować z Gigą, a rano w niedzielę nakręcić z nią plenerowe sceny.

Pierwszy autobus z miasta przyjeżdża do Wrzosek w niedzielę dopiero o jedenastej.

Do tej pory Giga już będzie zmęczona i zabiorę się do kręcenia scen z Nelką... —

uśmiechnąłem się zadowolony. — Kto wie, czy w tym układzie nie uda mi się wyjść

obronną ręką z tej „opozycji gwiazd” i uniknąć kosmicznej burzy. Gdyby jeszcze coś

zrobić z moją kochaną siostrą Marcelą...

— Dobrze — powiedziałem do Nelki — musimy uszanować wolę mamy.

Przyjedź w niedzielę. Jakoś to wszystko ułożę... Będziemy kręcić podczas twojej

nieobecności inne sceny.

— Z Gigą?

Rozłożyłem bezradnie ręce.

— No, to mi tylko pozostaje.

Nelka przygryzła wargi i odeszła zasępiona.

22. Pierwsze emocje i niespodzianki

Mama do ostatka odradzała mi wyjazd do Wrzosek.

— To nic, że ciotka Matylda cię zaprosiła — tłumaczyła mi. — Po prostu

krępowała się odmówić po tym, co zrobiłeś dla niej, ale to będzie nadużycie

gościnności. Zwalać wujkowi na głowę siedem osób... W dodatku on jeszcze o

niczym nie wie.

— Niech mama będzie spokojna. Wuj Błażej na pewno będzie zadowolony —

oświadczyłem beztrosko. — Mam dla niego rolę w filmie... Nie każdy się nadaje...

Na przykład mamy bym nie zaangażował...

Mamie zrobiło się przykro.

— Nie zaangażowałbyś mnie? Dlaczego? — zapytała nieprzyjemnie dotknięta.

— Mama jest za ładna do filmu. Ostatnio ładne twarze nie są modne. Co

innego wujek...

— Ależ on...

— Nic nie szkodzi, mamo...

— Biedna Matylda! — westchnęła mama. — Twarz wujka Błażeja nie

nadawała się do fotografii rodzinnej nawet po retuszach. Małe dzieci zawsze

uciekały na jego widok...

— Ma za to doskonałe wyniki jako rewizor kolejowy — powiedziałem. — Robi

raczej niezapomniane wrażenie na pasażerach, zwłaszcza tych bez biletu. Ale,

moim zdaniem, właściwe miejsce wujka Błażeja jest w filmie. Należy żałować, że

taka twarz marnuje się bezproduktywnie... Ja wujka jeszcze wylansuję, zobaczy

mama... ulizani przystojniacy, gładysze i pięknisie nie mają obecnie żadnych szans,

poszukuje się twarzy z charakterem, a największe kariery robią stuprocentowi

brzydale.

— Ale taka brzydota jak u wujka... o, biedna Matylda...

— Brzydotę życia sztuka zmienia w piękno — oświadczyłem. — To jest duża

szansa dla wujka Błażeja.

— Czy on już wie o tym twoim pomyśle?

— Nie wie, ale to nie szkodzi. Będzie bardziej naturalny. Nie zdąży

wystudiować póz i min. Dlatego pożądane jest, by ta szczęśliwa wiadomość spadła

na niego znienacka.

— Nie zgodzi się.

— To jest uzgodnione z ciotką. Otrzymałem jej pozwolenie, poza tym

omówiliśmy wszystkie techniczne szczegóły związane z rolą wujka...

— Ciekawam, jaką przewidziałeś dla niego rolę.

— Charakterystyczną. Będzie grał rolę przestępcy.

— Zmiłuj się... wujek to poczciwa dusza.

— Mama zupełnie nie zna się na filmie. Właśnie chodzi o to, żeby zaskakiwać.

Poczciwa twarz u przestępcy — to robi prawdziwe wrażenie.

— Ależ on nie potrafi tego zagrać...

— Najważniejsza jest twarz. Reszta to ręka reżysera i praca kamery... Byle

tylko wujek był mi posłuszny, zrobię z niego rasowego przestępcę... —

powiedziałem i pożegnałem się z mamą. W drzwiach odwróciłem się jeszcze.

— Zaangażuję do filmu także starą Michałową.

— Nie radzę ci próbować — ostrzegła mnie mama. — Dostaniesz od niej

ścierką.

Pod kasami biletowymi czekała na mnie moja siostra Marcela i Zezowaty

Dodo. Kobylaka nie było. Dodo oświadczył, że Kobylak przyjedzie razem z Nelką

Szyperską.

Podczas jazdy autobusem zastanawiałem się, jak nas przyjmie Michałowa.

Wiedziałem, że nie znosiła gości w domu, cóż dopiero mówić o tabunie obcej

młodzieży... Czy więc nie przyjmie nas rzeczywiście ścierką? Dlatego byłem dość

zaskoczony, gdy zauważyłem starą Michałową bez ścierki, witającą nas na progu

domu z wykrzywioną twarzą, co miało oznaczać uprzejmy uśmiech. Powód tej

uprzejmości wyjaśnił się rychło. Gdy Michałowa posadziła nas przy stole i wniosła

obiad, nie wycofała się do kuchni, lecz przypatrywała się zadowolona, jak

wsuwamy, początkowo w milczeniu, a potem zagaiła:

— No, to teraz raźniej...

— Raźniej? — zdumiałem się. — Michałowa czuła się samotna?

— Pani wyjechała, pan wraca ze służby w nocy, a nasz dom pod samym

lasem... Bałam się... A ty się nie bałeś tu przyjechać? — zapytała mnie nagle.

— Czego miałbym się bać? — zamruczałem z gębą pełną mięsiwa.

— No... wampira.

O mało się nie zakrztusiłem.

— Kogo?

— Grasuje tutaj wampir, znaczy Kubuś.

— Ładnie się nazywa — powiedziałem beztrosko, połykając marynowaną

śliwkę. — Ale dlaczego Kubuś?

— Raz gonił dzieci w lesie... i wołał: „Dlaczego uciekacie? Nie bójcie się

Kubusia”. Dzieci to zapamiętały i opowiedziały. Niektórzy nazywają go także

Puchacz, bo pojawia się na ścieżce w nocy, a niektórzy nazywają go Punktualny, bo

udaje, że śpieszy się na pociąg, zaczepia ludzi i pyta o godzinę. To jego zwykłe

zagranie...

— I dawno on tu tak grasuje? Nic przedtem o nim nie słyszałem.

— Zaczęło się chyba dwa tygodnie temu. Sąsiad, niejaki Masztalerz, wracał o

północy z imienin przez las na skróty i został zaczepiony przez nieznanego

osobnika, który spytał go o godzinę, a następnie wyrwał mu zegarek i zaczął go

dusić... Nieszczęśliwego znalazła niejaka Karasiowa, która wybrała się rano na

grzyby... bo u nas było w tym roku moc grzybów... osobliwie gąski i kurki.

Masztalerz znajdował się w opłakanym stanie, na pół rozebrany i skostniały... Do

dzisiejszego dnia jest w szpitalu... Inna rzecz, że przeprowadza tam także leczenie

odwykowe.

— Znaczy... wracał z tych imienin dobrze zaprawiony.

— To fakt, zaprzeczać nie będę. Alkohol miał w tym swój udział... Ale faktem

jest także, że od tamtego czasu nikt nie chodzi tą ścieżką przez las, czy kto trzeźwy,

czy nie... Tym bardziej że od paru dni Kubuś znów się pojawił. Co noc teraz

zaczepia... osobliwie dziewczyny.

— Michałowa go widziała?

— A dajże spokój, umarłabym ze strachu... Cała kolonia teraz żyje nerwami...

Człowiek boi się drugiego człowieka.

— Czy był trup? — zapytała moja znakomita siostra Marcelina z właściwą jej

rzeczowością.

— Chwalić Boga, jak dotąd nie było — odpowiedziała Michałowa — ale Kubuś

wielu już gonił... Milicja ma zeznania. Na piśmie. My jesteśmy najbardziej

narażeni... bo ostatni dom pod lasem. Już trzecią noc oka nie mogę zmrużyć. Nasz

pies bez przerwy szczeka... Kubuś na pewno gdzieś tu się czai. — Michałowa

spojrzała ponuro w ciemną ścianę drzew za oknem.

— Nie szkodzi — powiedziałem. — To nam nawet odpowiada. Będziemy mieli

spokój przy kręceniu filmu... Ludzie nie będą się pętać... A z Kubusiem damy sobie

radę.

— Oj, dziecko, dziecko — westchnęła pobłażliwie Michałowa. — Chojrak

jesteś, dopóki nie zobaczysz Kubusia na ścieżce... Ale zachowaj cię Bóg, żebyś

wieczorem wychodził z domu. Zamykam drzwi na zasuwę i nikogo nie wypuszczam.

— Jak nie było trupa, to ja w nic nie wierzę — odpowiedziała Marcelina. — To

wszystko mogą być plotki. Musi być trup.

Tym sceptycznym akcentem zakończyliśmy wspaniały deser i udaliśmy się do

naszych pokoi. Michałowa wyjaśniła, że przygotowała dla dziewczyn dwa pokoje na

dole, a dla męskiej części ekipy dwa pokoje na górze i jedno łóżko na poddaszu.

Wsadziłem Doda do jednego pokoju, sam ulokowałem się w drugim na

piętrze. Tubkę postanowiłem zakwaterować na samej górze, na facjatce. Uznałem,

że tak będzie najbezpieczniej. Gdy tylko rozpakowaliśmy się, zabraliśmy się

natychmiast do pracy. Marcela zaczęła przygotowywać kostiumy, a ja z Dodem

postanowiłem obejrzeć teren zdjęć i wybrać najbardziej ciekawe miejsca...

Ledwie jednak zeszliśmy na dół, czekała nas niespodzianka.

Przyjechała Giga z Tubką. Wesoła i rozgadana, rozglądała się po bazie.

— Świetne miejsce... I ten las. Cudo!

— Tam jest wampir — powiedziałem.

— Nadzwyczajne! Uwielbiam wampiry. Kiedy pracuje?

— Po zmierzchu na ścieżce w lesie.

— Ostatnio koło jedenastej wieczorem — zauważył Dodo — pani Michałowa

mi powiedziała. On ma pseudonim Kubuś.

— Świetnie. Wybieramy się dziś na spotkanie z Kubusiem! — zdecydowała

Giga. — A to co takiego? — zastygła nagle patrząc w stronę furtki. — Patrzcie, co za

niespodzianka. Piekielnie lubisz robić przyjaciołom niespodzianki, Cymek — rzekła

do mnie, mrużąc oczy.

Spojrzałem zdumiony... Do licha, ktoś maszerował drogą. Czyżby Kubuś?

Nie, zza drzew wyłoniły się dwie osoby. Serce załomotało mi nerwowo w

piersiach... Do diabła, tego się nie spodziewałem... Po chwili skrzypnęła furtka i na

ścieżce ukazała się Nelka z Kobylakiem, który taszczył dwie wypchane torby.

Bałem się, że burza wybuchnie natychmiast i dojdzie do ostrej wymiany

zdań, ale nic takiego na szczęście się nie stało. Nelka i Giga przywitały się

kulturalnie, aczkolwiek nader powściągliwie i ozięble.

— Więc jednak zdecydowałaś się? — zasapałem odprowadzając Nelkę do jej

pokoju. — Mama ci pozwoliła? — wciąż jeszcze nie mogłem ochłonąć z wrażenia.

— Nie rozmawiałam z nią na ten temat.

— Nie rozmawiałaś?

— Tak się szczęśliwie złożyło, że mama była zaproszona na uroczysty obiad...

z okazji czyjegoś awansu czy rocznicy... Zostawiłam więc jej tylko kartkę, że jadę

kręcić film z ekipą do Wrzosek i być może będę tam nocować, więc żeby się nie

martwiła... Nie spodziewałeś się, jak widzę, nie wydajesz się specjalnie zachwycony

— popatrzyła na mnie podejrzliwie.

— Ależ jestem... — wykrztusiłem — to doskonale, że urwałaś się tak szybko...

To jest twój pokój — wprowadziłem ją do sypialni ciotki. Giga będzie spać obok w

salonie razem z moją siostrą Marcelą. — Zaraz dostaniesz coś do zjedzenia.

Rozpakuj się, rozgość...

— Czy będziemy jeszcze dzisiaj kręcić?

Chrząknąłem zaaferowany.

— Tylko parę scen z Gigą...

— Z Gigą?

— No, tak przecież ustaliliśmy... parę mniej ważnych scen z Gigą — mówiłem

pośpiesznie. — Właściwe zdjęcia zaczniemy dopiero jutro... Niestety, zaraz się

ściemni... Dziś omówimy tylko scenariusz i zapoznam was z rolami... Pójdziemy

spać wcześnie, bo jutro o szóstej robię pobudkę.

Niestety, nie było mowy, żebym mógł wieczorem omówić scenariusz. Ledwie

bowiem zrobiło się ciemno, Giga od razu zaproponowała:

— Robimy wyprawę na wampira! Kto idzie ze mną?

Projekt wywołał entuzjazm Tubki. Znacznie mniejszy u pozostałych

członków ekipy, ale poszliśmy wszyscy. Niestety, wampira nie spotkaliśmy. Mimo

to, a może dzięki temu, wszyscy byli zadowoleni i humory dopisywały. Odbyliśmy

wielokilometrowy spacer błyskając latarkami i czyniąc taki harmider, że wampir,

jeśli był, zaszył się w największy gąszcz.

— Za wcześnie się wybraliśmy — oświadczyła Giga, ziewając potężnie. —

Powtórzymy eksperyment jutro o północy.

Odurzeni leśnym powietrzem, senni i głodni zarazem, wróciliśmy do domu i

posiliwszy się solidnie przy stole, poszliśmy spać, choć nie było jeszcze dziewiątej.

W nocy długo nie mogłem zasnąć. Myślałem o tym, co mnie jutro czeka.

Martwiły mnie wrogie stosunki panujące między dziewczynami. Wprawdzie dziś

odbyło się bez scysji, ale nie miałem złudzeń. Była to cisza przed burzą. Bomba

wybuchnie na pewno, gdy jutro przystąpię do zdjęć. Dlatego bałem się jutrzejszego

dnia. Zastanawiałem się, jak ratować zespół, jak uchronić go przed rozłamem, ale

nic skutecznego nie mogłem wymyślić. Pozostawało tylko nawoływanie do zgody i

apel do wyższych uczuć.

Potem myślałem o scenariuszu i przyszło mi do głowy, że najlepiej będzie,

jak zacznę realizować jednocześnie dwa scenariusze. W jednym w roli głównej

wystąpi Giga, a w drugim Nelka. Z moją siostrą Marcelą jakoś sobie poradzę... już

nawet zaczął mi się zarysowywać pewien plan... A jeśli chodzi o ten drugi

scenariusz, włączę tam wątek wampira. Oczywiście do tej roli świetnie by się

nadawał Tubka. Czy jednak się zgodzi? Bardzo, wątpliwe.

I oświadczył: po pierwsze, że chce wystąpić wraz z Gigą w filmie

psychologicznym, a po drugie, że chce grać rolę pozytywnego młodego człowieka.

— I nie proponuj mi żadnych „czarnych charakterów”, żadnych ról „goryli” i

kryminalistów — zaznaczył. — Wystarczy, że jestem czarnym charakterem w

życiu... wiem, że uważają mnie za takiego.

— Przesadzasz — powiedziałem.

— Wcale nie. Przyznaj się, że ty sam uważasz mnie za goryla.

Nie mogłem zaprzeczyć.

Potem pomyślałem, że każdy ma swojego robaka, co go gryzie. Nawet Tubka.

I to mnie pocieszyło. Uspokoiłem się i sam nie wiem, kiedy zasnąłem. To wyglądało

jak dalszy ciąg moich myśli o scenariuszu, ale to już nie był scenariusz, to był sen.

Nie bardzo zresztą oryginalny. Śnił mi się wampir. Najpierw powiało chłodem

lodowatym w pokoju, ktoś wszedł do pokoju, gdy leżałem w łóżku. Wszedł przez

okno. I usiadł na mojej pościeli. Czoło miał nisko zarośnięte szczeciniastym

włosem, oczka małe, z ust sterczały mu zwierzęce kły... Położył mi rękę na ustach,

żebym nie mógł krzyczeć. A kiedy próbowałem się wyrwać, usiadł okrakiem na

mojej piersi. Nie poddawałem się jednak. Potwornym wysiłkiem udało mi się go

zepchnąć z siebie. Potem zacząłem okładać go pięściami. Czułem, że przewaga moja

rośnie...

— Och, daj już spokój, oszalałeś! — usłyszałem wreszcie błagalny jęk. To już

nie był sen. To był głos Zezowatego Doda. Kulił się na moim łóżku, a ja biłem w

niego jak w bęben.

— Skąd się tu wziąłeś? — wykrzyknąłem.

— Ba... bałem się.

— Ty, takie stare chłopisko?! Kogo się bałeś?

— Obudziły mnie kroki w drugim pokoju — tłumaczył wystraszony Dodo —

drzwi były uchylone... zobaczyłem włamywacza. Świecił i przeszukiwał gorączkowo

szuflady... W biurku... w szafie... w kredensie.

— Co ty opowiadasz?

— Był w płaszczu nieprzemakalnym... niestety, stał tyłem, nie widziałem jego

twarzy... zresztą i tak bym jej nie dostrzegł w tej ciemności... Chciałem zapalić

światło, ale okazało się, że światło wysiadło.

— Niemożliwe.

— Sprawdź sam.

Przekręciłem wyłącznik. Rzeczywiście. Światła nie było. Nie podobało mi się

to wszystko.

— Czy... ten włamywacz jeszcze jest? — zapytałem niepewnym głosem.

— Chyba tak... nie wiem, czy znalazł, czego szukał, w tych szufladach, ale w

pewnej chwili przerwał poszukiwania, zatrzasnął szuflady i wyszedł z pokoju...

słyszałem, jak schodził na dół po schodach...

— I przybiegłeś wtedy do mnie.

— Nie... nie od razu. Najpierw wyjrzałem z pokoju na klatkę schodową... żeby

upewnić się, czy on poszedł... i wtedy zobaczyłem Jurka Tubkę.

— Jurka Tubkę?

— Tak, schodził w szlafroku po schodach świecąc sobie latarką. Zapytał

mnie, czy nie ma u nas wolnego koca, bo strasznie zmarzł na tej facjacie.

Powiedziałem, że nam też nie było za ciepło. Więc on powiedział, że weźmie z dołu z

wieszaka swój płaszcz i będzie spał w płaszczu... Wtedy ja powiedziałem mu, żeby

uważał, bo na dole jest włamywacz... Ale on roześmiał się tylko i powiedział, żebym

poszedł spać... Więc pobiegłem do ciebie... Nie wiem, czy dobrze zrobiłem... Bo jeśli

mi nie wierzysz...

— Dobrze zrobiłeś... — zacząłem i nagle znieruchomiałem z wrażenia. Na

dole rozległ się ciężki łomot, jakby uderzenie pałą, a potem głuchy odgłos walącego

się ciała. Po chwili usłyszałem tupot kroków i zdławiony okrzyk Tubki... Tak... to

był na pewno okrzyk Tubki.

23. Nocnej awantury ciąg dalszy

Wciągnąłem pośpiesznie spodnie i włożyłem buty... Rzuciłem się do okna.

Byłem przekonany, że zbieg będzie uciekał przez podwórze. Zsunę się wtedy po

rynnie i odetnę mu drogę... A nawet, jeśli będzie szybszy i zdąży przeskoczyć płot,

nie stracę tropu i rzucę się za nim w pogoń. Ale włamywacz miał inny plan. Wcale

nie kwapił się do odwrotu. Po minucie wyczekiwania wypadłem na klatkę

schodową. Panowała tu zupełna cisza. Zszedłem na dół.

— Kto tam?! — usłyszałem w ciemności głos Tubki. Błysnął latarką.

— To ja, Cymek. Co się tu wyrabia, u licha?!

— Ktoś wdarł się do domu i rozrabia — powiedział Tubka. — Może to on...

— Kto?

— No... ten wampir... ten Kubuś.

— Wariat! Uwierzyłeś w wampira?

— Po tym, co tu widziałem... we wszystko gotów jestem uwierzyć.

— Widziałeś go?

— Tak jak ciebie widzę. Walczyłem z nim.

— Jak wyglądał?

— W płaszczu nieprzemakalnym... wygolona maska z wielkim nosem...

Odrażająca gęba, będę ją pamiętał do końca życia.

— Co robił?

— Myszkował po kuchni. Zaskoczyłem go. Krzyknąłem: „Ręce do góry!” W

odpowiedzi strzyknął we mnie czymś białym i lepkim.

— Strzyknął? W jakim sensie?

— Wydawało mi się, że wypluł jakby z siebie...

— Bzdura!

— W każdym razie oślepił mnie jakąś masą... to było słodkawe i lepkie, miało

zapach migdałów...

— Zapach migdałów? — zaniepokoił się Dodo i poprawił okulary. — To może

być preparat cyjankowy. Cyjanek tak właśnie pachnie. To najgorsza trucizna! Jak

się czujesz?

— Nieszczególnie — powiedział zmaltretowany Tubka. — Myślisz, że mogę

być zatruty?

— Chyba nie za dużo liznąłeś tego?

— Tylko trochę...

— Na wszelki wypadek zadzwońmy po pogotowie — powiedział Dodo — i na

milicję oczywiście też.

— Tu nie ma telefonu — uciąłem dyskusję. — Możemy liczyć tylko na siebie.

— W takim razie ustalamy najpierw, co stało się z włamywaczem — mruknął

Dodo. — Referuj dalej, Tubka!

— No więc, kiedy stałem oślepiony, on natarł na mnie. Zdaje się, że dostałem

czymś w głowę... jakąś maczugą czy pałą... to było w każdym razie ciężkie i grube...

Trochę mnie zamroczyło. Wtedy on skorzystał z tego i próbował wydostać się z

kuchni. Ale gdy przemykał się koło mnie, udało mi się schwytać go za nogę. Upadł.

Przez chwilę kotłowaliśmy się na podłodze. Wreszcie uderzył mnie tą pałą po

rękach... rozluźniłem uchwyt... Byłem w trudnej sytuacji... Krzyknąłem wtedy:

„Chłopaki, na pomoc! Łapcie go!”. Ten okrzyk musiał go spłoszyć. Zrozumiał, że

jest tu nas cała paczka i uciekł na górę. Otarłem twarz... wciąż jeszcze byłem na pół

oślepiony, ale próbowałem go gonić... Miałem pecha... pomyliłem drzwi.

Zaplątałem się w jakieś sznury, chyba przewody od stojącej lampy... Wreszcie

wydostałem się na schody, popędziłem na górę. Zaryglował się w pierwszym

pokoju... tym balkonowym, wiecie... Wróciłem na dół... To wszystko... Cholernie

łupie mnie czaszka... — Tubka skrzywił się boleśnie.

— Pokaż. — Dodo obejrzał mu głowę. — Rzeczywiście poważnie cię rąbnął...

Masz guza jak pomidor...

— Słuchajcie — powiedziałem. — Zapomnieliście, że do drugiego pokoju, w

którym śpi Kobylak, wiedzie tylko jedna droga... Właśnie przez pokój balkonowy...

— W którym zaryglował się włamywacz — dodał Dodo.

— Z tego wynika, że Kobylak jest w rękach włamywacza — mruknął ponuro

Tubka.

— Niepokoi mnie, że nie daje żadnego znaku życia — powiedziałem — nie jest

przecież żaden ułomek, powinien walczyć.

— A przynajmniej krzyczeć — dodał Dodo.

— Tak jest, powinien przynajmniej krzyczeć... wzywać pomocy, jęczeć...

Tymczasem zupełna cisza...

— No, nie taka zupełna — zauważył Dodo. — Słyszę jakieś szelesty... Cicho...

Nasłuchiwaliśmy przez chwilę.

— Ktoś skrada się korytarzem — szepnął Tubka.

— Kto tam? Stój! — krzyknąłem i poświeciłem latarką.

W snopie światła ujrzeliśmy Gigę. Biegła do nas w czerwonym szlafroczku

zadyszana i przestraszona. Oczy miała wielkie jak spodeczki.

— O Boże, więc was też zbudził? Widzieliście go? — szeptała podniecona.

— Tak. Przetrząsał szuflady w balkonowym pokoju — powiedział Dodo —

widziałem go przez uchylone drzwi. Ledwie mu się wymknąłem. Ale Kobylak

został... Nie daje znaku życia. Nie wiadomo, czy żyje... — bełkotał bezładnie Dodo.

— Nie wiadomo też, czy żyje Szyperska — powiedziała Giga.

— Co ty opowiadasz?! — zdenerwowałem się.

— Nie ma jej w pokoju. Zniknęła...

— Jesteś pewna? Skąd wiesz? Zaglądałaś do niej?

— Tak.

— Po co? — zmarszczyłem brwi.

— Po prostu zbudził mnie jej krzyk...

— Krzyk?

— Nie mogłam prawie nic zrozumieć, co krzyczała, ale to był krzyk

mordowanego człowieka... Jedno słowo zrozumiałam wyraźnie. Parę razy

powtórzyła moje imię. Było jasne, że wzywa mnie na pomoc. Powiem szczerze...

Bałam się ruszyć z miejsca. Siedziałam jak sparaliżowana. Potem jednak wzięłam

się w garść. Pomyślałam, że to wstyd być takim tchórzem... Ktoś walczy o życie, a ja

siedzę bezczynnie. Uzbroiłam się więc w moją parasolkę i ostrożnie, na palcach

podeszłam do drzwi pokoju, gdzie spała Szyperska, uchyliłam je jak mogłam

najciszej i... i stanęłam jak wryta. Na stołku przy łóżku Nelki paliła się świeczka, ale

samo łóżko było puste... Nagle usłyszałam jakiś łomot w kuchni i krzyki.

Nasłuchiwałam zdrętwiała z przerażenia. Potem... otworzyły się drzwi od strony

korytarza... Myślałam, że to Szyperska wraca, tymczasem na progu stanął on! Miał

maskę na twarzy. To znaczy wydawało mi się że to chyba maska, bo gdy

przyjrzałam się uważniej, doszłam do wniosku, że on miał taką okropną cerę,

gliniastą, z potwornymi wrzodami... Chciałam uciekać, ale nie mogłam zrobić ani

kroku... Tymczasem on sapiąc ciężko zbliżał się powoli do mnie... Już chciał rzucić

się na mnie, gdy przypomniałam sobie, że nie jestem przecież bezbronna, bo

trzymam w ręku tę parasolkę... Zamachnęłam się, ale zamiast w niego trafiłam w

lampę na komódce. Lampa przewróciła się z brzękiem. To go zatrzymało na

chwilę... Skorzystałam z jego oszołomienia, uciekłam do swojego pokoju i

zamknęłam się na klucz... Marcela też się już zbudziła. Opowiedziałam jej, co mi się

przydarzyło... Nasłuchiwałyśmy niespokojnie, co będzie dalej. Potem usłyszałyśmy

znajome głosy i Marcela namówiła mnie, żebym wyjrzała na korytarz... No i

zobaczyłam was...

— Coś tu się nie zgadza — zauważyłem.

— Nie zgadzają się wrzody — stwierdził Zezowaty Dodo. — Włamywacz nie

miał wrzodów.

— A może ty walczyłaś z lampą na komódce i tylko ci się zdawało...

— No, wiesz — oburzyła się Giga — widziałam go wyraźnie...

— W takim razie widziałaś Tubkę... — powiedziałem. — Po starciu w kuchni

wlazł omyłkowo do jakiegoś pokoju z upaćkaną twarzą... To jego musiałaś

zaatakować parasolem...

— Tubka nic nie wspomniał, że to Giga... mówił, że sam zaplątał się w

przewody lampy — zauważył Dodo.

— Tubka umyślnie zmienił ten przykry szczegół... — powiedziałem. — To nie

jest przyjemne być atakowanym parasolem przez miłą sercu osobę, w dodatku bez

powodu. Ponieważ nie wierzę, by Tubka chciał w tym momencie „rzucić się” na

Gigę. To już fantazja Gigi. Strach ma wielkie oczy.

— O Boże, Jurek, więc to byłeś ty?! — wykrzyknęła Giga.

Tubka sapał ciężko.

— Przebacz, tak mi przykro...

— Przebaczam ci — powiedział wspaniałomyślnie Tubka.

— Może tego guza wtedy sobie nabiłeś — przymrużyłem oczy. — Do licha,

może tu w ogóle nie ma włamywacza...

— Jest! — usłyszeliśmy głos z ciemności.

Skierowałem latarkę w tamtą stronę. Zbliżała się do nas podniecona

Marcela.

— Jest tu włamywacz albo wampir — oznajmiła.

— Widziałaś go?

— Widziałam trupa — oświadczyła poważnie. — To zmienia zupełnie

sytuację. Nie wierzyłam w tego wampira. Słyszeliście sami. Pytałam o trupa. No i...

jest trup.

— Nie żartuj, nie czas na bzdurne żarty — zdenerwowałem się.

— Ja wiem, że to głupio brzmi, ale nic na to nie poradzę.

— Jest trup? — podniecony Dodo nerwowo poprawił okulary.

— Jest i, żeby wyglądało jeszcze bzdurniej, leży w szafie.

— Trup w szafie? — oniemiał Dodo.

— Tak, na końcu korytarza — oznajmiła z kamienną twarzą Marcela.

Ruszyliśmy bezzwłocznie sprawdzić tę makabryczną nowinę.

— Czy... czy już wiesz... czyj to trup? — zapytałem ostrożnie Marcelę.

— Nelki Szyperskiej — odparła Marcela.

— Nie! Nie może być — wykrzyknąłem przerażony i rzuciłem się biegiem do

szafy... Przed samą szafą omal nie wyłożyłem się jak długi... z powodu poślizgu.

Pośliznąłem się na jakiejś mokrej plamie na podłodze. Poświeciłem latarką.

Zastygła czerwona ciecz... wypływała wąską strużką z szafy. Krew! Przeniosłem

wzrok na szafę. Była czarna, rzeźbiona, jakiś antyk chyba. Między nie domkniętymi

drzwiami coś tkwiło... białego... Wzdrygnąłem się. To nie było złudzenie. Z szafy

sterczała ludzka noga. Dotknąłem jej. Była zimna.

— Już sztywnieje — oświadczyła Marcela. — Zgon musiał nastąpić kilka

godzin temu.

Tubka otworzył szafę. Nelka leżała wciśnięta między starą odzież; z

rozrzuconymi włosami, rękami rozpostartymi, z zastygłą, jakby wymodelowaną w

białym marmurze twarzą. Oczy miała zamknięte. „Jest piękniejsza niż wtedy, gdy

była żywa...” — pomyślałem i pomyślałem jeszcze, że żywa Nelka nigdy nie

wydawała mi się piękna. Dopiero teraz...

— Pomóżcie mi ją wyciągnąć — mruknął Tubka.

— Zostaw — powiedziała Marcela — nie wolno niczego ruszać, póki nie

przyjedzie milicja. Musimy ją zostawić tak jak jest... inaczej moglibyśmy mieć

kłopoty.

— Tak, mogłoby być na nas — powiedział podniecony Dodo. — Zdaje się, że

ostatnio pokłóciłeś się z Nelką — obrócił się do Jurka Tubki.

— No to co?

— Mogliby ci próbować przylepić to morderstwo — powiedział Dodo — masz

motyw. I Giga też ma. I ty też masz — wskazał palcem na Marcelę.

— Ja?

— Mogłaś jej zazdrościć głównej roli w tym filmie.

— Uważaj, Dodo, bo cię strzelę — rzekła ostro Marcela. — Nie lubię takich

żartów...

— Ja przecież nic... ja tylko was uprzedzam... możecie być w to wplątani...

— Przestań — spojrzałem z wyrzutem na Doda i przymknąłem przygnębiony

szafę. Czułem, że ogarnia mnie rozpacz... To przeze mnie wszystko... przez ten film

przeklęty!

— Kiedy ją znalazłaś? — Tubka indagował Marcelę.

— Przed chwilą... Chciałam iść do łazienki i zabłądziłam, z powodu tych

ciemności zabrnęłam aż na koniec korytarza... Pamiętam, zawadziłam o coś...

Wyobraźcie sobie moje przerażenie, gdy stwierdziłam, że to była ludzka sztywna

noga!

— Teraz już nie ma wątpliwości — zamruczał Tubka. — Nie było przesady z

tym wampirem... Facet jest cholernie niebezpieczny. Nie mogę sobie darować, że

pozwoliłem mu się wymknąć... Ale rozgrywka nie skończona... póki tam jeszcze

siedzi na górze, mam szansę.

— Ty może tak... ale jaką ma szansę Kobylak? — wtrąciłem. — W tej chwili

najważniejszą sprawą jest ratowanie Kobylaka... Dosyć tego gadania. Musimy coś

postanowić.

— Żeby coś postanowić, musimy najpierw zbadać sytuację. Istotne jest, czy

Kobylak jeszcze żyje, czy już nie — mruczał Tubka. — Mógłbym próbować wyważyć

drzwi, ale jeśli Kobylak jeszcze żyje, ten zwyrodnialec gotów go wtedy ukatrupić.

Może zrobić z Kobylaka zakładnika. Tego się właśnie boję.

— Najlepiej pędzić po milicję — zaproponowała Marcela.

— Milicja jest siedem kilometrów stąd — powiedziałem. — Zeszłaby cała

godzina... co ja mówię, dwie godziny, zanim mogliby nam pomóc... A do tego

czasu... Strach pomyśleć... Musimy działać sami...

— Pójdę na górę — zdecydował Tubka. — Spróbuję nawiązać z nim kontakt... i

dowiedzieć się, czego chce... Nastraszę go przy sposobności... Może zgodzi się

wypuścić Kobylaka.

— Pójdę z tobą — powiedziałem.

— I ja — rzekł Dodo.

W rezultacie poszliśmy wszyscy.

Przez dłuższą chwilę nasłuchiwaliśmy przy drzwiach. W pokoju panowała

zupełna cisza.

— Boję się — powiedział Dodo. — Ta cisza nie wróży nic dobrego...

— Może drań uciekł przez balkon...

— To karkołomne przedsięwzięcie — mruknąłem. — Gładka ściana, nie ma

nawet rynny w pobliżu, takiej jak przy moim pokoju.

— Cicho... słyszę go! Pokasłuje — szepnął Tubka. — Tak, to on.

— Ale dlaczego nie słychać zupełnie Kobylaka?

— Prawdopodobnie już nie żyje.

— Może jest tylko zakneblowany — powiedziałem.

— Przynieś noże z kuchni — mruknął Tubka do Doda — wybierz największe i

najdłuższe. Musimy być przygotowani na wszystko — wyjaśnił.

Wzdrygnąłem się. Pomyślałem, że zaczyna się największa przygoda mojego

życia... Ale ledwie się zaczęła, już miałem jej dość. Nie taką sobie zaplanowałem tu

przygodę.

24. Wielka gafa!

Zezowaty Dodo wrócił z trzema nożami. Tubka wybrał dla siebie największy,

niemal rzeźniczy nóż — wąski i długi. Dodo zatrzymał dla siebie nóż-piłę. Mnie

przypadł tępy nóż stołowy. Wyglądał dość niewinnie, a mimo to poczułem się raczej

niewyraźnie. Tym razem bowiem, po raz pierwszy w życiu, nie miał mi służyć do

obiadu, lecz do obrony. Tubka spojrzał nań krytycznie.

— Nie było lepszego? — zapytał Doda.

— Tylko te dwa — odparł Dodo. — Trzeciego kuchennego już nie było.

— Trzymaj! — Tubka wręczył mi swój. — Ja ostatecznie mogę bez, bo znam

dżudo, ale taka faja jak ty...

Spojrzałem na rzeźniczy nóż, który trzymałem w ręku. Głupia sytuacja.

Nigdy jeszcze nie walczyłem na noże.

— Jak ty trzymasz ten nóż! — zdenerwował się Tubka. — Nie będziesz nim, do

licha, krajał kurczaka... Nóż do walki trzyma się tak — zademonstrował.

— Nie miałem dotąd okazji... — chrząknąłem — i raczej tego nie lubię...

— Ja też nie — rzekł Tubka — ale pamiętaj, że to jest niebezpieczny facet,

który nie przebiera w środkach, a ty co... chcesz na niego z gołymi rękami? Chodzi o

Kobylaka.

To prawda, chodzi o Kobylaka. Wziąłem się w garść.

— Zagajaj — powiedział Tubka.

— Może ty...

— Nie, ty zagaisz lepiej.

Zastukałem energicznie do drzwi. Odpowiedziało mi milczenie.

— Nie ma pan żadnych szans! — zawołałem. — Jest pan otoczony. Mamy

przewagę liczebną. Niech pan nie przeciąga struny.

Spojrzałem na Tubkę. Pokiwał głową.

— Zagajaj dalej, dobrze ci idzie — szepnął.

— Czy pan chce rozlewu krwi? Jesteśmy uzbrojeni. Zdolni do wszystkiego —

ciągnąłem. — Puścimy jednak pana wolno, jeśli pan spełni jeden warunek.

Tym razem poskutkowało. Z pokoju doszedł nas słaby głos.

— Czego chcecie?

— Niech pan wypuści naszego kolegę Kobylaka.

— Tylko ja tutaj jestem — odpowiedział głos.

Na moment poczułem skurcz serca.

— Nie chce pan chyba powiedzieć, że pan go już załatwił?

— Nie ma tutaj nikogo.

— Do kogo ta mowa? Tam został nasz kolega. Spał w drugim pokoju —

zagrzmiał Tubka.

— Nie zaglądałem do drugiego pokoju — odpowiedział głos.

Spojrzeliśmy po sobie zbici z tropu.

— Może niepotrzebnie zdekonspirowaliśmy Kobylaka — mruknąłem

zaaferowany. - Kobylak mógł się ukryć w drugim pokoju... i siedzieć tam cały czas

bezpiecznie, a teraz...

— Trudno, stało się — szepnął Tubka, a głośno zawołał: — Jeśli pan tam nie

zaglądał, niech pan zajrzy, do licha! Ale to jest ostatnia chwila pańskiego życia, jeśli

chłopakowi coś się stanie!

— O Matko Miłosierna! — jęknął opryszek.

Poruszyłem się niespokojnie. Nóż z brzękiem upadł mi na podłogę.

— Co ci się stało? — zapytał z niepokojem Tubka.

— Niech to diabli... zdaje się, że poznaję ten głos... o, niech to diabli... lepszy

ubaw...

— Ubaw?!

— Do licha, schowaj te noże... to mój wujek.

— Co takiego?

— Zaatakowałeś w kuchni wuja Błażeja.

— Niemożliwe... przecież Dodo...

— Zaatakowałeś gospodarza domu. Co za gafa!

Tubka bawił się nożem.

— No, nie wiem, czy taka gafa... wujek nie wujek, w każdym razie

zamordował Szyperską.

— Idioto, schowaj ten nóż! — rozzłościłem się. — Jak śmiesz podejrzewać

wujka!

— Wszystko wskazuje na to, że twój wujek jest wampirem — rzekł spokojnie

Tubka.

— Nie unoś się... Zrozum, zdarzają się takie wypadki, że człowiek wiedzie

podwójne życie... zwłaszcza, gdy jest stuknięty.

— Mój wujek nie jest stuknięty. Jest rewizorem.

— Pamiętaj, że Szyperska nie żyje... Ktoś ją zabił. Jeśli nie on, no to kto? No

to kto w takim razie? Stara Michałowa czy ktoś z nas?

Powiało grozą.

— Najbardziej podejrzana jest Giga — powiedział Dodo. — Wiemy, że była w

pokoju Szyperskiej, tam zastał ją Tubka...

— Zajrzała zobaczyć, co się dzieje. Szyperską krzyczała.

— Tak twierdzi Giga, ale oprócz niej nikt nie słyszał krzyku Szyperskiej...

Poza tym Giga nie znosi Szyperskiej i trudno uwierzyć, że chciała jej śpieszyć na

pomoc...

— Może tobie trudno — zapiał Tubka. — Ja ją znam i mnie bardzo łatwo w to

uwierzyć. Giga mogła nie lubić Szyperskiej, ale nie odmówiłaby jej pomocy w

potrzebie. Taka jest właśnie Giga!

— W takim razie sam się wkopujesz, Tubka... Bo ty jesteś kolejny na liście...

— Ja?

— Już powiedziałem ci, że miałeś motyw, a oprócz tego nie masz alibi.

Przeciwnie, widziałem cię, jak schodziłeś w nocy na dół.

— Szedłem po płaszcz, mówiłem ci, że zmarzłem...

— Czy uwierzą? Uznają to za wykręty...

— Idź do diabła i zabierz lepiej te noże... — krzyknął Tubka. — Słyszałeś, co

mówię? Zjeżdżaj!

Przerażony Dodo porwał noże i zbiegł na dół. Wrócił po chwili podniecony.

— Co, znowu tutaj? Spływaj! — Tubka chciał go przegonić.

— Ma... mam nie... niesamowitą wiadomość — wykrztusił Dodo.

— Co się znowu stało? — zapytałem. — Mam nadzieję, że nie nowy trup.

— Prze... przeciwnie... Szyperska poruszyła nogą — oznajmił Dodo.

— Co ty, wygłupiasz się?!

— Widziałem na własne oczy. Ona spała w szafie.

— Spała w szafie? Dlaczego?

— Nie wiem... możemy ją spytać... na razie jest zajęta. Wyciera syrop

wiśniowy... W tej szafie stały jakieś butelki z sokami i jedna się potłukła... Wszystko

zapaprane... A myśmy myśleli, że to krew... Teraz sprząta, Giga i Marcela jej

pomagają, bo ona jest bardzo słaba, czymś się struła... Ale wszystkie są w dobrym

humorze, bo już im powiedziałem, że wampirem jest wujek.

W pokoju znów rozległy się kroki. Przyłożyłem ucho do drzwi.

— Niesamowita historia — rozległ się drżący głos wujka. — Tam naprawdę śpi

jakiś chłopiec...

— Śpi? — zdziwiłem się.

— Śpi spokojnie, wydając lekki pomruk jak kot — powiedział wujek. Nader

spokojny sen jak na opryszka...

Pomyślałem, że Kobylak ma nerwy. A jednak nie zazdrościłem mu. Przespał

najciekawsze wydarzenia tej nocy.

Przez drzwi słychać było głośne sapanie wujka. Był czymś wyraźnie

wzburzony.

— To skandal! — wybuchnął wreszcie. — To już zupełny upadek obyczajów,

nie mówiąc o naruszeniu podstawowych zasad higieny, przyprowadzać z sobą na

nocną robotę nieletnich jak ten chłopiec. Widać po jego śnie, że to niewinne

dziecko jeszcze, a panowie brutalnie pchają go na drogę przestępstwa... Nawet jeśli

dopuścimy, że zachodzi konieczność praktyki i wdrożenia do zawodu od

najmłodszych lat... to przecież, na miłość boską, nie w godzinach nocnych. Widzę

po tym chłopcu, że jego organizm potrzebuje o tej porze snu...

— Chwileczkę, proszę pana — Tubka usiłował przerwać ten potok wymowy,

nadaremnie jednak, ponieważ w wujka Błażeja wstąpił duch apostolski.

Uzdrawianie obyczajów, naprawa stosunków społecznych i dbałość o poziom

moralny młodzieży to były życiowe pasje wujka.

— Muszę nadto zwrócić panom uwagę, skoro mam rzadką okazję rozmawiać

z przedstawicielami tak oryginalnego, acz starego zawodu, że zdumiewa mnie

upadek etyki profesjonalnej w waszych szeregach, panowie. To ładnie, że

wznieśliście się na wyższy poziom kultury osobistej i wyjeżdżacie na delegacje z

mydłem, szczoteczką do zębów itp. przyborami toaletowymi, tudzież bielizną nocną

w neseserach, ale zakładać kwatery i nocować w domu, który się właśnie plądruje,

to już bezczelność. Tego nie robili szanujący się włamywacze. Stąd mój apel!

Zabierajcie, co macie zabrać, i cześć! Zniosę brak tego czy owego przedmiotu, ale

nie zniosę waszego towarzystwa! To już za wiele mieć was koło siebie w kuchni, w

wannie i w łóżku! To jakieś nowe, niesłychane metody rabunku! Wypraszam sobie

w imieniu zainteresowanych obywateli!

— Doskonale, wujku, podpisuję się pod tym apelem, ale tu zaszła jakaś

pomyłka... Do kogo właściwie wujek wygłasza ten apel?

— Wujek? Co takiego? Wiem, że mam wielu krewnych w różnych zawodach,

ale w takim?... Kto mnie nazywa wujkiem? — denerwował się Błażej.

— Powtarzam, do kogo wujek wygłasza ten apel?

— Do włamywaczy całego świata.

— Pomyłka w adresie. My gościmy tu na zaproszenie ciotki Matyldy. Czyżby

nie uprzedziła wujka?

— Biedna Matylda... Wiem, że jest bardzo gościnna, ale żeby aż tak... To już

jakieś zaburzenia umysłowe! Zapraszać na weekend przestępców!

— Dopiero, jak zrobię nudny film, pozwolę wujkowi nazwać się przestępcą.

— Film... zaraz... coś mi świta... i głos jakby znajomy. Czy ty, przyjacielu, nie

jesteś czasem tym najbardziej postrzelonym maniakiem ze wszystkich

nienormalnych siostrzeńców mojej biednej Matyldy?

Chrząknąłem urażony.

— Nie wiem naprawdę, kogo wuj ma na myśli.

— Mam na myśli oczywiście Cymeona Maksymalnego, czyli Cymka

Ogromskiego. On właśnie ma bzika na punkcie filmu.

— Ja protestuję przeciwko tym sformułowaniom — oświadczyłem — i

przypominam wujkowi, że wujek wciąż jeszcze jest zamknięty w tym pokoju...

— Sam się zamknąłem i wyjdę, gdy będę chciał — oświadczył z godnością wuj

Błażej.

— Wyjście jest tylko jedno i prowadzi do naszej ekipy — powiedziałem

surowo.

— Nie rozumiem.

— Wuj został skierowany do pracy w naszej ekipie przez ciotkę Matyldę.

— Nic o tym nie wiem.

— Pewnie nie otworzył wuj listu zawierającego dwanaście zleceń cioci dla

wuja do wykonania podczas jej nieobecności. Zlecenie ostatnie, zlecenie numer

dwanaście, przewiduje udział wujka w realizacji obecnego filmu w charakterze

aktora, z uwagi na walory wewnętrzne i zewnętrzne wujka. List znajduje się na

biurku pod przyciskiem.

Przez chwilę trwała po drugiej stronie cisza.

Wreszcie rozległ się zgrzyt klucza w zamku. Drzwi otworzyły się i stanął w

nich zrezygnowany wujek Błażej. W ręce trzymał wałek kuchenny do ciasta.

— Strasznie mi przykro. Zdaje się, że kogoś rąbnąłem tym wałkiem.

— Mnie — powiedział Tubka. — Ale to my przepraszamy... Zaszło żałosne

nieporozumienie...

— Nie... nie... to ja jestem gapa... Nie zauważyłem tego listu... w dodatku

przed wyjazdem ciotka wspominała o waszym przyjeździe, ale wypadło mi z

głowy... Jestem przepracowany... ostatnio zastępuję chorego kolegę... gonię

resztkami nerwów...

— Zatem dobranoc, wujku. Jutro przy śniadaniu spróbujemy odtworzyć

historię tej niesamowitej nocy — ziewnąłem.

— Wyjaśnić niektóre ciemne punkty — powiedział Tubka. — Postanowiłem

analizować skrupulatnie wszystkie moje niepowodzenia, rozczarowania i wpadki.

Może wreszcie zrozumiem, skąd się bierze mój systematyczny pech — westchnął

ciężko.

25. Scenariusze prawdziwe i zmyślone

Nazajutrz po śniadaniu poprosiłem najbardziej „tragicznych” bohaterów tej

niezapomnianej nocy, to znaczy wuja Błażeja i Nelkę Szyperską, aby opowiedzieli

nam swoje przygody. Postanowiłem zanotować je skrupulatnie jako dokumentację

do przyszłego filmu. Gdy ktoś będzie mi zarzucał, że jestem niepoważny i że moje

scenariusze nie mają związku z rzeczywistością, pokażę te zeznania wujka i Nelli,

dołączę moje zmyślone nowele filmowe i każę zgadywać, które z tych utworów

zawierają opisy prawdziwych zdarzeń, a które są płodem mojej wyobraźni... I mogę

się założyć, okaże się wtedy, że jestem jednak „poważniejszy” niż życie. Bo życie

lubi drwić sobie z nas na każdym kroku. A oto teksty obu zeznań.

Zeznanie wuja Błażeja

Jak wam już wspomniałem, tego dnia byłem wyjątkowo zmęczony i senny.

Jesienny szczyt przeładunków na kolei. Od dwu dni i dwu nocy nie zmrużyłem oka.

Do tego kolega zachorował i musiałem zastępować go w pracy. Chodziłem jak

zamroczony i czułem, że łapie mnie grypa. Z pewnością miałem gorączkę, dręczyło

mnie pragnienie. Wróciłem o jedenastej wieczorem. W domu panowała idealna

cisza i nie zauważyłem nic podejrzanego. Tylko światło wysiadło. Ale nie chciało mi

się zmieniać korków. Moim marzeniem było jak najszybciej zażyć polopirynę,

ugasić byle czym pragnienie i położyć się spać. Nie zdejmując płaszcza poczłapałem

do mojego pokoju na piętrze. Wiedziałem, że w którejś szufladzie mam parę

tabletek leku... Dlaczego nie zdjąłem płaszcza? Ponieważ przechodząc przez

podwórze zauważyłem, że Michałowa zostawiła na noc bieliznę na sznurze i

zapomniała sprzątnąć. Michałowa stała się ostatnio roztargniona. Starość czy też

skutki myślenia o wampirze?... Z początku miałem zamiar nie mieszać się do takiej

babskiej rzeczy jak pranie i suszenie bielizny, ale gdy chciałem w przedpokoju

ściągnąć płaszcz, zauważyłem, że jest wilgotny. Zaczynała się mżawka. Pomyślałem

wtedy, że jednak należałoby sprzątnąć tę bieliznę, bo inaczej rano trzeba ją będzie

znowu wyżymać. Postanowiłem przeto, że skoczę tylko na górę, zażyję polopirynę i

napiję się czegoś, no i zaraz wezmę się za tę bieliznę... Uznałem, że nie warto w tej

sytuacji zdejmować płaszcza... Skąd mogłem przypuszczać, że to będzie miało takie

ogromne znaczenie? Czy zgadzam się, że mógł w waszych oczach wyglądać

podejrzanie osobnik w płaszczu, przeszukujący gorączkowo wszystkie szuflady w

pokoju? Tak. Zgadzam się. Na pewno mógł kojarzyć się ze złodziejem, a nawet

włamywaczem...

Co było dalej? Znalazłem w końcu tę polopirynę i zszedłem na dół napić się

czegoś w kuchni. Tam właśnie zaskoczył mnie Jurek. Krzyknął do mnie: „Ręce do

góry!” Oczywiście wziąłem go za bandytę... Pomyślałem nawet, że to może być ten

opryszek grasujący w okolicy, którego nazywają wampirem czy też Kubusiem. Nie

miałem jednak zamiaru kapitulować... Zrobiłem nagły unik na wypadek, gdyby

miał prawdziwą broń przy sobie. Sam byłem wprawdzie bez oręża, ale nawinął mi

się pod rękę garnek z budyniem czy kremem. Nie namyślając się wiele, nabrałem

garść tej masy i cisnąłem nią w napastnika. Korzystając z jego zaskoczenia

porwałem wałek do ciasta i z pomocą tego wałka utorowałem sobie drogę do

pokoju. Tam zamknąłem się na klucz i zacząłem medytować nad sytuacją... To

wszystko. Dalszy ciąg już znacie. Dlaczego nie wydostałem się od razu z domu?

Mógłbym wtedy zaalarmować sąsiadów albo wezwać milicję. Owszem, w pierwszej

chwili miałem nawet zamiar wybiec z domu, ale potem, gdy Jurek zaczął wzywać

kolegów na pomoc, zrozumiałem, że jest tutaj cała banda i że drzwi na pewno są

pilnowane. Kiedy w dodatku usłyszałem czyjeś kroki w korytarzu i zamajaczyła mi

jakaś sylwetka w ciemności, pomyślałem, że droga na dwór jest odcięta. Bałem się

ryzykować przedarcia się przebojem i poszukałem schronienia na górze.

Oczywiście teraz już wiem, że ta postać w korytarzu, której się przestraszyłem, to

była Nella Szyperska.

Zeznanie Nelli Szyperskiej

Miałam okropny sen, ledwie zasnęłam tej nocy. Czy o wampirze? Nie, to nie

był sen o wampirze. Wolałabym nie mówić, co mi się śniło... To było zbyt straszne i

przykre... Tak. Krzyczałam przez sen. Pamiętam... Nalegacie, żeby powiedzieć

jednak coś o tym śnie, przynajmniej ogólnie. No więc ogólnie to śniło mi się

kręcenie filmu... Nie mogę powiedzieć, kto mi się śnił i co się ze mną stało... Ten

sen był tak okropny, że obudziłam się. Potem nie mogłam zasnąć. Bałam się.

Naprawdę się bałam. Na stoliku nocnym zauważyłam parę flakoników z bardzo

wyraźnymi wielkimi napisami, naklejonymi zapewne przez ciotkę, żeby mogła je

przeczytać bez okularów. Te napisy brzmiały: na serce, na wątrobę, na żołądek, na

uspokojenie. Zażyłam więc tabletkę na uspokojenie. Kiedy po pięciu minutach nie

uspokoiłam się, wzięłam jeszcze jedną... Tak, teraz wiem, że wzięłam za dużą

dawkę i że taka dawka działa nasennie. Potem poszłam do łazienki i żeby rozluźnić

nerwy, wzięłam zimny prysznic. Zimny prysznic zawsze dobrze mi robi.

Kiedy byłam w łazience, usłyszałam jakiś dziwny hałas. Zarzuciłam szybko

szlafrok na siebie i zaniepokojona wyszłam na korytarz. Wtedy usłyszałam jakby

odgłosy szorowania czy też szamotania oraz ciężki łomot w kuchni. Od razu

pomyślałam o włamywaczu. Wiedziałam, że o tej porze Michałowa śpi kamiennym

snem. Chwaliła się bowiem przede mną, że ma taki cudowny środek, po którym śpi

jak zabita, a ponadto używa specjalnych koreczków do zatykania uszu. Więc od

razu pomyślałam, że to nie może być Michałowa... A kiedy potem usłyszałam krzyk

i głuche uderzenie, nie miałam już wątpliwości. Chciałam pobiec na górę i obudzić

chłopców, ale w tym momencie z kuchni wypadł zadyszany człowiek w czarnym

płaszczu. Drogę miałam odciętą. Zatrzymałam się przerażona. On też się

zatrzymał... Musiał mnie zauważyć... Nasłuchiwał... Chciałam krzyczeć, wzywać

pomocy, ale głos uwiązł mi w gardle. Zauważyłam obok mnie szafę... jej drzwi były

uchylone. Wsunęłam się pośpiesznie do niej... Niestety była pełna starej odzieży i w

dodatku jakieś butelki stały na dole. Chyba nawet parę się przewróciło. Ale byłam

tak przerażona, że nie zwróciłam na to specjalnej uwagi. Starałam się siedzieć jak

najciszej... Przywarłam do jakiegoś futra... Czułam, jak ogarnia mnie spokój i

głęboka senność... Nie wiem, jak długo spałam, strasznie ścierpła mi noga z

powodu niewygodnej pozycji. Dlatego ocknęłam się w końcu i zobaczyłam ze

zdumieniem, że wciąż siedzę w szafie. A potem zobaczyłam Gigę i Marcelę, jak

pochylały się nade mną ciekawie. Wstałam, ale strasznie kręciło mi się w głowie...

To wszystko, co zapamiętałam z tej nocy.

Bardzo mi przykro, że wzięliście mnie za trupa i tyle najedliście się strachu

przeze mnie. Ale czy to tylko moja wina? Tak, teraz już wiem, że ten człowiek,

którego się przestraszyłam, to był pan Błażej, wujek Cymka. Ale wtedy skąd

mogłam wiedzieć?

* * *

W ten sposób wszystkie zagadki tej piekielnej nocy zostały wyjaśnione.

Zaraz po śniadaniu poprosiłem całą ekipę, aby zebrała się pod domem, gdyż

musimy omówić plan pracy i zapoznać się ze scenariuszem filmu. Okazało się

jednak, że z dziewcząt tylko jedna Giga była gotowa. Szyperska wciąż nie mogła

jeszcze przyjść do siebie po tych pastylkach. Znów ogarnęła ją senność i poszła

wziąć trzeźwiący natrysk. A moja siostra Marcela zamknęła się w pokoju i

przymierzała kostiumy przed lustrem.

Nie narzekałem specjalnie z tego powodu. Nareszcie będę miał sposobność

pomówić w cztery oczy z Gigą. Może wyrazi zgodę na kompromisowy podział ról w

filmie?

— Chodź, Giga, zapoznam cię ze scenariuszami — powiedziałem. —

Przejdźmy do altany.

— To ile w końcu masz tych scenariuszy?

— Dwa.

— Jak się nazywają?

— Jeden: „Ostatni dzień wakacji”, a drugi: „Rapsodia jesienna na puzon i

perkusję”.

Usiedliśmy w altanie.

— Który z nich jest ciekawszy? — zapytała Giga.

— Oba są ciekawe... Ale ja wolę „Rapsodię”.

— Dlaczego?

— Bo ty będziesz tam grała główną rolę.

Niestety, okazało się, że nie znam Gigi i popełniłem błąd. Właśnie dlatego, że

zaproponowałem jej „Rapsodię”, zaczęła zdradzać olbrzymie zainteresowanie

„Ostatnim dniem wakacji”! Gdybym to przewidział... Niestety.

— Opowiedz mi najpierw o tym „Ostatnim dniu wakacji” — zaproponowała

niewinnie.

— Wolałbym najpierw o „Rapsodii”.

I znów popełniłem błąd. Giga spojrzała na mnie teraz już całkiem

podejrzliwie.

— Dlaczego nie chcesz, żebym poznała „Ostatni dzień”?

— Ależ chcę — zaśmiałem się sztucznie — po prostu wydawało mi się, że

lepiej będzie, jak poznasz „Rapsodię”, ale to dla mnie wszystko jedno.

— Jeśli wszystko jedno, to zacznijmy o „Ostatnim dniu”. O czym to jest

właściwie? O czym i o kim?...

— No, o nas... o naszych sprawach... Wiesz, jak się spędza wakacje...

przeważnie głupio... dni przeciekają przez palce, ani się spostrzeżemy — już koniec.

I wtedy żal. Uczucie niedosytu i niezadowolenia, że nie wykorzystaliśmy ich jak

należy... Ale przecież czasami zostaje nam jedna pociecha. Poznaliśmy kogoś,

zawarliśmy znajomość wakacyjną. Czy skończy się razem z wakacjami, czy

przetrwa?

— Pasjonujący temat!

— Takie właśnie pytanie zadaje sobie bohaterka mojego filmu, Kornelia.

— Kornelia? — skrzywiła się Giga. — Dlaczego Kornelia?

— Nie wiem... tak mi się napisało...

— Po prostu myślałeś o Szyperskiej, przyznaj się — naciskała Giga. —

Szyperska ma na imię Kornelia.

— Naprawdę nie wiem... może podświadomie... możliwe, że widziałem ją w

tej roli...

— Ach tak... rozumiem wszystko. — Giga ściągnęła gniewnie brwi.

— Nic nie rozumiesz. To było jeszcze wtedy, kiedy nie znałem ciebie... w

ogóle nie myślałem, że może cię zainteresować ten pomysł.

— Przecież mówiłeś, że zabrałeś się do filmu z myślą o mnie.

Zaczerwieniłem się.

— Nie do tego... Z myślą o tobie zabrałem się do „Rapsodii jesiennej”.

Naprawdę mi przykro, że nie doceniasz tego filmu. „Rapsodia” to wielki film, z

rozmachem... Zdobędzie szeroką publiczność, to będzie przebój. „Ostatni dzień

wakacji” to film skromny, raczej kameralny... studyjny.

— Wcale mi nie zależy na szerokiej publiczności — oświadczyła Giga. — Ja

wolę filmy studyjne.

Zaniemówiłem na chwilę.

— Żartujesz chyba...

— Jak ty mnie zupełnie nie znasz — westchnęła ciężko Giga. — Mnie się

podoba „Ostatni dzień wakacji”... ja go czuję...

— Przecież jeszcze nie wiesz dokładnie, o co chodzi.

— No to opowiadaj szybko.

— Treść w skrócie jest taka — zacząłem zrezygnowany. — Kornelia i Paweł

poznali się na wakacjach, ale z początku mało sobie obiecywali po tej znajomości...

Udawali oboje twardych, nieprzemakalnych i bali się zdradzać swoje prawdziwe

uczucia, żeby nie narazić się na śmieszność i nie paść ofiarą drwin. Sami zresztą

nabijali się z tych rzeczy, bo tego wymagał ich styl... Zresztą nie wierzyli w

bezinteresowne uczucia. Nie pochodzili ze szczęśliwych rodzin. Obydwoje doznali

już upokorzeń i rozczarowań. Dlatego wydawało im się niepojęte, że można żyć dla

kogoś i kochać kogoś więcej niż siebie, że istnieje prawdziwa przyjaźń i miłość, że

jeden człowiek może naprawdę interesować drugiego człowieka dłużej niż pół

godziny. I nawet, gdy zaczęli podejrzewać, że nie są sobie nawzajem obojętni, dalej

kryli swoje prawdziwe myśli za parawanem słów, bali się, że okazując prawdziwe

uczucia zostaną wykorzystani — padną ofiarą cudzych wyrachowanych egoizmów.

Bo przecież taka dotąd była ich dewiza: „Biada temu, kto kocha. Jest bezbronny jak

żółw bez skorupy. Należy zawsze nosić twardą skorupę...”

— Och, wspaniale mówisz o tym wszystkim, Cymek — rzekła poruszona Giga.

— Jak ty umiesz to świetnie wyrazić. To samo kiedyś czułam... A ty? Czy

przeżywałeś to kiedyś? — zapytała.

Zmieszałem się.

— Potem ci powiem, a teraz nie zjeżdżajmy z tematu. Dokończmy o filmie.

— Już wiem, co będzie dalej — powiedziała Giga. — Przyszedł ostatni dzień

wakacji i wtedy nagle Kornelia i Paweł zlękli się, że już nigdy się więcej nie zobaczą.

Zrozumieli, że cały czas zgrywali się, że nie byli sobą... Po prostu byli nieprawdziwi

i teraz chcą to naprawić. Ale czy zdążą powiedzieć sobie wszystko? W ostatni dzień

wakacji jest tyle innych spraw do załatwienia. Ciągle ktoś im przeszkadza. I rodzice

każą się już pakować, i trzeba wskoczyć jeszcze na pocztę i do urzędu, i trzeba

zrobić zakupy, i przygotować się do podróży, a jeszcze nachodzą ich natrętni

koledzy i koleżanki, i całe korowody znajomych.

— Doskonale, Giga — pochwaliłem — zdaje się, czujesz te rzeczy.

Giga rozpromieniła się.

— To fantastyczny pomysł. Bardzo życiowy. Można popłakać się i pośmiać

zarazem. Muszę to zagrać — oświadczyła z zapałem. — Chcę mieć rolę Kornelii...

— Cymek już ustalił, kto będzie grał Kornelię — powiedziała głośno

Szyperska wchodząc do altany. — To jest scenariusz specjalnie napisany dla mnie.

Dlaczego, Cymeonie, nie powiedziałeś tego wyraźnie Gidze?

— Spokojnie, dziewczyny — próbowałem zdławić konflikt w zarodku —

wszystko ustalimy sobie spokojnie i bez nerwów... Ale pozwólcie, że najpierw

przedstawię wam drugi scenariusz pod tytułem „Rapsodia jesienna na puzon i

perkusję”. Omówimy go z grubsza!

Ledwie jednak zacząłem opowiadać, do altany weszła moja znakomita

siostra Marcela, chrupiąc z apetytem jabłko.

— Będziemy musieli zrobić sztuczne liście — powiedziała — po tej okropnej

nocy już prawie nic nie zostało na drzewach. Trzymają się jeszcze na dębach, ale

nie takie czerwone jak trzeba. W sadzie widziałam wprawdzie fantastyczne

kolorowe jabłka, musimy jednak dorobić trochę liści. Na szczęście przywiozłam

żółty i czerwony papier... Ale przydałoby się także babie lato. Wiedziałam, że nie

będzie już prawdziwego, i zabrałam także dużo białej przędzy... Musisz tylko kazać

Dodowi, Cymku, żeby ją zaczął puszczać, jak będę na planie. Koniecznie chcę mieć

dużo babiego lata. No to chyba możemy już zaczynać — rozejrzała się — jesteśmy w

komplecie. Ale dlaczego nie kazałeś się jeszcze przebrać Gidze? Jak ona wygląda w

tych szortach? Mam dla niej znakomite maxi...

— Zaraz... zaraz, droga Marcelo, o kostiumach potem, jak już ustalimy

ogólną koncepcję...

— Właśnie! Jaka będzie ogólna koncepcja?

— Kręcimy jednocześnie dwa filmy — powiedziałem. — Póki jesteśmy tutaj,

chcę zrealizować możliwie wszystkie plenery.

— Ale najpierw „Ostatni dzień wakacji” — nalegała Giga.

— Może być — zgodziła się łaskawie Marcela. — Ale o co właściwie tam

chodzi?

— To jest problem marnowania wakacji...

— Marnowania wakacji? Ja nigdy nie marnuję wakacji — oświadczyła

Marcela. — Wydaje mi się, że to jest problem dęty i wydumany.

— Zależy, co kto uważa za marnowanie — powiedziała Nelka.

— Wakacje powinny być czynne — rzekła Marcela.

— Trzeba wiedzieć, co się chce od wakacji — powiedziałem — co zobaczyć, co

poznać, co zdobyć...

— Co czy kogo? — zażartowała Giga.

— Zależy od możliwości — wycedziła Marcela, ziewając.

— Moja bohaterka postanowiła przede wszystkim...

— Zrzucić parę kilo wagi — dokończyła Giga patrząc wymownie na Marcelę.

Marcela poczerwieniała. Giga trafiła celnie w jej najczulszy punkt.

Pomyślałem, że mogłaby darować sobie tę uwagę.

— Słuchajcie, dziewczyny, bez komentarzy, dobrze? Pozwólcie mi

referować... — zasapałem. — A więc bohaterka mojego filmu postanowiła nauczyć

się...

— Podrywać na wakacjach — wycedziła Nelka patrząc jak bazyliszek na

rozbawioną Gigę. — Zwłaszcza podczas kręcenia filmu jest to umiejętność cenna,

bo można za jednym zamachem poderwać reżysera i rolę.

— Co chcesz przez to powiedzieć? — zmarszczyła brwi Giga.

— Mogę ci wyjaśnić w cztery oczy.

— Nelka, prosiłem, żeby nie przerywać. Mamy mało czasu, a mnóstwo

roboty, proszę państwa... Moja bohaterka...

— Skończ już z tą nudną bohaterką — skrzywiła się Marcela.

— Już kończę. Moja bohaterka...

— Postanowiła przede wszystkim uchronić brata przed klapą i

kompromitacją — wtrąciła zdenerwowana Marcela.

— Co takiego?!

— Widzę przecież, że koniecznie chcesz się wplątać w beznadziejną aferę. W

twojej sytuacji nie nakręcisz żadnego filmu.

— Dlaczego?

— Za dużo tutaj widzę gwiazd. Będzie zbyt gorąco. Gwiazdy powinny być z

daleka jedna od drugiej...

— Ależ...

— Powtarzam, za dużo gwiazd! — skrzywiła się Marcela.

— Rzeczywiście za dużo — rzekła z dziwnym uśmiechem Giga. — Uważaj,

Marcelo, gwiazdy czasem spadają, i to szybko!

— Myślisz o sobie czy o Nelce? Bo jeśli chodzi o mnie, możesz być spokojna.

To ja realizuję ten film.

— Ty? Co to znaczy?

— Po prostu jestem producentem. Wiesz, co to znaczy pro-du-cent?

— To taki, co daje forsę i angażuje.

— Więc już wiesz.

— Chcesz powiedzieć, że to ty mnie zaangażowałaś? — oburzyła się Giga. —

Cymek, co ona wygaduje?

Chrząknąłem zakłopotany. Po co Marcela wdaje się w takie dyskusje?

— Przepraszam, ale muszę pomówić z siostrą — rzekłem ostro. —

Przerywamy dyskusję. Chodź, Marcelo — wyciągnąłem mojego „producenta” z

altany.

— Zdaje się, że za dużo powiedziałam — stropiła się Marcela. Spodziewała się

ostrej nagany z mojej strony, ale ja powiedziałem tylko:

— Widzę, że chcesz być reżyserem.

— Mam takie prawo jak ty.

— Niezupełnie. Nawet producent nie może zastępować reżysera na planie.

Funkcje są podzielone.

— W każdym razie mam prawo wypowiedzieć swoje zdanie, co myślę o

scenariuszach i obsadzie.

— Oczywiście, ale najlepiej mnie na ucho — powiedziałem. — Twoje krytyki

źle wpływają na zespół.

— No więc mówię ci na ucho: one są okropne, a scenariusz do kitu.

Zniosłem z kamiennym spokojem tę ocenę. A potem pomyślałem, że trzeba

coś zrobić z Marcelą.

— Masz rację — rzekłem patrząc w ziemię — mnie też się one nie podobają.

— Dziewczyny czy scenariusze?

Chrząknąłem.

— Na razie mówmy o scenariuszach.

— Tylko szybko, zimno mi i spać mi się chce. Od razu wiedziałam, że nic z

tego nie wyjdzie. Wycofaj się z tego.

Zastanawiałem się przez chwilę, a potem powiedziałem:

— Masz rację, przekonałaś mnie. Nie będę kręcił.

Marcela przestała ziewać i spojrzała na mnie zaskoczona.

26. Epilog na deszczu

— A więc zwijamy manatki — powiedziała Marcela.

— Jak najszybciej — dodałem spokojnie.

— Wyleczyłeś się z filmowej manii?

— O nie, to tylko posunięcie taktyczne — odparłem z przekonaniem.

— Taktyczne? Jak mam to rozumieć?

— Nakręcę film, jak będę miał scenariusz z prawdziwego zdarzenia —

uśmiechnąłem się. — Liczę na ciebie w tym względzie.

— Na mnie? — zdziwiła się Marcela.

— Że napiszesz.

— Scenariusz?

— Właśnie.

— Naprawdę chciałbyś mieć mój scenariusz? — ożywiła się.

Chrząknąłem z pewnym zakłopotaniem.

— No, cóż... jesteś okropna, to fakt, ale jesteś piekielnie zdolna, wierzę, że

napiszesz coś z sensem.

Uśmiechnęła się pod nosem.

— Dobrze, że przynajmniej widzisz u mnie jedną dobrą stronę.

— Staram się być obiektywny — rzekłem skromnie. — A więc? Myślę, że

przyjmujesz moją propozycję. Na kiedy mogłabyś napisać?

— No... na koniec listopada na pewno.

— Zgoda — rzekłem szybko — oczywiście tym razem będziesz mogła sama

zaproponować obsadę.

— Sama? — Jej zainteresowanie wzrastało. Stwierdziłem to z satysfakcją.

— A nawet mogłabyś sama reżyserować — dodałem życzliwie.

— A ty?

— Zadowoliłbym się tylko stanowiskiem operatora.

Marcela zastanawiała się chwilę.

— Wiesz, przekonałeś mnie. Chyba wezmę się także za reżyserię.

— Brawo! W takim razie z tobą wszystko załatwione. Ale z nimi?

— O kim myślisz?

— No, o reszcie ekipy. Będą wściekli, że ich tu sprowadziłem na próżno... Jak

im to powiedzieć?... Jak im to wytłumaczyć?...

— Przejmujesz się? — wzruszyła ramionami.

— Tak, trochę. Ostatecznie nie chcę wyjść na idiotę. No i opinia się liczy...

Mogą nam potem bruździć... A Tubka... Tubka, gdy mu to powiem, może być

niebezpieczny...

— No to wykombinuj coś.

— Właśnie kombinuję... — rzekłem marszcząc brwi — i chyba już coś mam —

wycedziłem zamyślony.

— Co?

— Niewinną sztuczkę.

— Jaką?

— Zostanę tu jeszcze z godzinę i udam, że ich filmuję.

— Będziesz ich filmował?

— Oczywiście pustą kamerą, bez taśmy. Ale nikt przecież nie pozna. Tylko,

pamiętaj, ani

słowa.

Przyrzeknij, że

się

nie

wygadasz!

żadnych

porozumiewawczych uśmieszków.

— Jasne — moja dobra siostra zaśmiała się diabelsko. — Ale ja nie muszę się

chyba w to bawić? — spojrzała na zegarek. — Taka jestem po tej nocy rozbita i

śpiąca. Dochodzi pierwsza. Zdążę jeszcze na obiad, powinien być zaraz autobus.

— Na pewno zdążysz.

— No to cześć. Pędzę pakować się.

— Cześć.

Odeszła pośpiesznie. Patrzyłem z uśmiechem, jak znika w drzwiach domu i

nie chciałem wierzyć, że kłopot z Marcelą mam z głowy!

Wróciłem zadowolony do altany. „Zdumiewające — myślałem — że dała się

tak łatwo nabrać!”

— Załatwione — powiedziałem do zaskoczonych dziewczyn, zacierając ręce.

— Marcela nie będzie występować w filmie.

— Nie będzie? — wytrzeszczyła oczy Giga.

— Spławiłem ją. Wyjeżdża. Pakuje się właśnie.

— Jak ty to załatwiłeś? — szepnęła z podziwem Nelka.

— Pokłóciliście się? — Giga spojrzała na mnie przymrużonymi oczyma.

— Ależ skąd, wprost przeciwnie... — urwałem, bo właśnie na progu pojawiła

się Marcela, w płaszczu z podniesionym kapturem, z torbą i parasolem w ręce.

— Nie będziecie mieli pogody. Mgła coraz gęstsza... O, już pada! — rozłożyła

okropny parasol taty, wielki i czarny.

— Kamera, Dodo! — zawołałem.

Dodo wręczył mi kamerę. Marcela pomachała nam parasolem i uśmiechnięta

ruszyła do furtki. Patrzyłem z ulgą na parasol znikający w gęstych szarych oparach

unoszących się nad łąką i nad drogą i z zapartym tchem kręciłem tę piękną scenę

rozstania.

— Naprawdę jesteś genialny — roześmiała się Giga. Uśmiechnąłem się

skromnie.

— Wracajmy do naszej roboty — powiedziałem — deszcz trochę siąpi, ale to

nic strasznego, każda pogoda ma swoje uroki. Zwłaszcza w przyjemnym

towarzystwie.

— Więc jak teraz wygląda sytuacja? — zapytała Giga.

— Znacznie lepiej. Będziemy kręcić sceny plenerowe jednocześnie do dwu

filmów. Raz z tobą, raz z Nelką...

— Lubisz dublety — rzekła Giga i uśmiech zgasł na jej twarzy. — Dwie sroki w

garści... to ci odpowiada najbardziej.

— Nie stawiaj tego w ten sposób — zniecierpliwiłem się.

— Mam tylko jeszcze jedno pytanie, gdybyśmy mogli nakręcić tylko jeden

jedyny film, kogo byś wybrał do głównej roli?

Spojrzałem na nią ciężko.

— Nie bądź czerstwa — warknąłem. — Nie odpowiem na to pytanie.

— Czemu?

— Jest denne.

— Wobec tego bez pytań — rzekła na pozór swobodnym głosem, ale w oczach

jej pojawił się dziwny błysk. — Wyjaśnijmy od razu sytuację, bez żadnych

niedomówień. Chcę grać w „Ostatnim dniu wakacji”.

— Już to mówiłaś.

— Więc zdecyduj się, tylko bez kitowania. Sprawa wygląda tak: albo dostanę

tę rolę, albo wyjeżdżam natychmiast.

Czułem, że krew mi uderza do głowy.

— Przecież wytłumaczyłem ci — zasapałem — to miała grać Nelka.

— Odsuniesz Nelkę — powiedziała zimno Giga.

Wszyscy patrzyli na mnie. Zapanowała głęboka cisza, słychać było tylko

szelest drobniutkich kropelek deszczu. Rzuciłem okiem na Nelkę. Wstała. Z

niepokojem w oczach, bliska płaczu. I też patrzyła na mnie.

Wziąłem się w garść. Flegmatycznie podniosłem kamerę i zacząłem filmować

scenę. Wydawała mi się dobrze wyreżyserowana. Z nerwem i napięciem.

— Co ty wyrabiasz? — zdenerwowała się Giga.

— Kręcę. Wyglądasz świetnie w tej autentycznej złości.

— Przestań.

Opuściłem kamerę.

— Słyszałeś, co powiedziałam na temat roli? — zasapała Giga.

— Nie dosłyszałem. Powtórz, z łaski swojej.

Giga poczerwieniała ze złości.

— Odsuniesz Nelkę. Nie chcę jej tutaj widzieć.

— Tego nie zrobię — powiedziałem.

W altanie zapanowało poruszenie. Nella jakby nie zrozumiała w pierwszej

chwili, patrzyła na mnie z niedowierzaniem.

— Nikogo nie będę odsuwał od gry — powiedziałem. — Jesteśmy tu kolegami,

na równych prawach... Zresztą ja zaproponowałem tę zabawę i ja decyduję.

— W takim razie cześć, mały oszuście! — Giga wstała z podniesioną głową i

patrzyła na mnie z pogardliwym uśmiechem.

Na moment pociemniało mi w czaszce. Zrozumiałem, że tracę chyba na

zawsze Gigę. Trudno. Tak widać musi być. Ale dlaczego nazwała mnie oszustem?

— Zdaje się, że mamy autobus za pół godziny — usłyszałem, jak mówiła do

Tubki. — Ty oczywiście jedziesz ze mną.

Tubka poruszył się niespokojnie.

— Jedziesz czy nie?! — zasapała.

— Tak, to znaczy chciałbym jeszcze... — wił się Tubka.

— Bez dyskusji.

— Jadę.

Giga ruszyła w stronę domu. W pierwszej chwili chciałem biec za nią i

zatrzymać ją, za wszelką cenę... Ale opanowałem się i nie drgnąłem nawet... „Tak

musi być — pomyślałem. — Tak musi być...”

I tę scenę też nakręciłem w krótkich ujęciach. Obawiam się jednak, że ręka

mi drżała i obraz będzie skakał po ekranie.

Tubka dopadł do mnie wzburzony. Myślałem, że dopuści się zniewagi, i

cofnąłem się na wszelki wypadek, ale on powiedział tylko bulgoczącym głosem:

— Zatrzymaj ją. Zacietrzewiła się niepotrzebnie.

— Ja jej nie wyrzucam... Ale jak stawia denne żądania...

— Zrobiłeś jej kawał — powiedział Tubka. — Była przekonana, że będzie tu

tylko jedna.

— Głupia koza, nie zna się na filmie — zasapałem. — Ekipa to jeden zespół. To

zawsze jest parę główek. Mnie potrzebne są aktorki dobre i różne, jak powiedział

jeden poeta.

— Ale ta Szyperska...

— Umyślnie tak je dobrałem, żeby mogły zagrać prawdziwiej, na zasadzie

kontrastu. Kontrast to jedno z prawideł sztuki, stary, znasz się chyba na tym, sam

przecież jesteś artystą.

Tubka chrząknął mile połechtany.

— Ona ze swoją naturą nie ma co robić w filmie — powiedziałem smutno. —

W filmie stale się będzie spotykać z rywalkami.

— Nie tylko w filmie — powiedział Tubka.

Spojrzeliśmy po sobie i uśmiechnęliśmy się.

— Nie tylko w filmie — powtórzyłem.

— Szkoda, że ci nie wyszło, Cymek — mruknął Tubka.

— Smarkate... nie dorosły do filmu — przygryzłem wargi.

— No i znów nie mogliśmy się pogodzić. Szkoda. Myślałem, że tym razem

będzie dobra okazja, żeby się pogodzić... — powiedział Tubka.

— Ja też tak myślałem.

— To wszystko przez mojego pecha — mówił rozgoryczony Tubka. — Czasem

myślę, że jestem najbardziej pechowym człowiekiem na świecie.

— W takim razie jest dwu najbardziej pechowych, bo ja też to samo myślę o

sobie.

— Ty przynajmniej ustanowiłeś rekord w biegu.

— A ty jesteś w dobrych stosunkach z Gigą.

Tubka pokręcił głową.

— Nie. Mnie nikt nie lubi. Rozumiesz? Nikt.

— Przecież Giga... Giga naprawdę cię lubi.

— Nie jestem taki naiwny, jak myślisz. Ja wiem... to nie jest żadne prawdziwe

uczucie... Giga lubi także Medora, Giga lubi różne rzeczy... Nie, to nie jest to...

— A co?

Nie odpowiedział. Machnął ręką i odszedł. Popatrzyłem na jego ciężką

sylwetkę... Dziś wydawał się wyjątkowo ociężały i zmęczony. Czy polubię kiedyś

Tubkę? Czy zaprzyjaźnię się z nim, czy mógłbym?... Nie znalazłem na te pytania

odpowiedzi.

Potem wróciłem do Nelki Szyperskiej.

— Nie przejmujmy się — powiedziałem. — Damy sobie radę bez nich.

Przystąpimy teraz spokojnie do pracy.

Niestety, nie mogliśmy przystąpić spokojnie do pracy. Najpierw czekaliśmy,

aż deszcz przestanie padać. Deszcz nie chciał przestać padać, zmieniłem więc

scenariusz i powiedziałem:

— Trudno. „Ostatni dzień wakacji” będzie dniem deszczowym. Będziemy

kręcić na deszczu. To nam daje nawet nowe możliwości. Deszcz i mgła pasują do

smutnych rozstań.

Nelka Szyperska uśmiechnęła się do mnie.

Wyciągnąłem do niej rękę i wybiegliśmy w deszcz i mgłę.

Nie przypuszczałem, że już za chwilę czeka nas jeszcze jedno, co gorsza,

rzeczywiste, rozstanie. Ledwie bowiem rozstawiłem na deszczu aktorów, jakaś

ciemna postać wynurzyła się z mgły. Podniosłem kamerę do oczu. Przez moment

myślałem, że to Giga wraca. Powrót Gigi, to byłaby wspaniała scena. Oto jak życie

pisze swój scenariusz.

Ale to nie była Giga. To była pani Szyperska, matka Nelli.

Nelka zastygła jak posąg rozpaczy.

— Jak mogłaś! — wybuchnęła mama Szyperska; nie traciła czasu i z miejsca

przystąpiła do ostrego ataku.

— Zostawiłam kartkę... wyjaśniłam.... — wykrztusiła Nelka.

— Noc poza domem! Tego jeszcze nie było! I to w jakimś podejrzanym

towarzystwie — rozejrzała się dookoła. — O, nie, moja panno! Nigdy się na to nie

zgodzę! Przyjechałabym jeszcze wczoraj, ale wróciłam z przyjęcia o dwunastej w

nocy... Myślałam, że śpisz w swoim pokoju. Ani mi przez myśl nie przeszło, że

ciebie w ogóle nie ma w domu... Ładnie sobie zaczynasz w tej nowej szkole. Mówili,

ostrzegali, że tam najgorszy element... No i proszę... już cię zarazili... Zabieraj się

natychmiast, gdzie twoje rzeczy? Porozmawiamy w domu!

— Mamo, proszę cię — jęknęła Nelka, bardziej upokorzona niż wystraszona.

— Proszę pani — wtrąciłem głuchym głosem — niech pani pozwoli jej zostać.

Nelce tu nie stanie się nic złego... My tu po prostu kręcimy film...

— Że kręcicie, to fakt, a co kręcicie, nie chcę nawet wiedzieć... Nelka nie

będzie się w to bawić. — Pani Szyperska potrząsnęła różowym parasolem. —

Deprawujcie się sami. To nie jest towarzystwo dla mojej córki. Nie życzę sobie!

— Mamo... posłuchaj...

— Nie... Nie dam cię wciągnąć do jakichś spelunek i melin!

— Dom mojej ciotki to nie jest spelunka! — wykrzyknąłem oburzony, ale pani

Szyperska mnie nie słuchała.

— Zabieraj rzeczy! Gdzie są? — nacierała na Nelkę.

— W pokoju...

— No, to prowadź mnie! Idziemy!

Chciałem jeszcze interweniować, prosić, ale zrozumiałem, że sprawa jest

przegrana. Pani Szyperska należy do rodzaju „szlachetnych i nieugiętych”. Czułem,

że powinienem sfilmować tę całą scenę interwencji opieki domowej i

egzekwowania praw rodzicielskich; była wyjątkowo wyrazista i plastyczna, ale

byłem zbyt wstrząśnięty osobiście.

— Kręć — powiedziałem do Zezowatego Doda.

Dodo pochwycił kamerę. I sfilmował tę smutną scenę — jeszcze jedną scenę

rozstania. Udała się wyjątkowo. Nelka wyprowadzona przez matkę i trzymana

krótko pod rękę, a jednocześnie osłaniana troskliwie parasolem jak cenny

schwytany zbieg, przedefilowała przed nami rzucając nam pożegnalne spojrzenia

zapłakanymi oczami. Ale kiedy znalazła się naprzeciwko mnie, wyprostowała głowę

niemal dumnie. Zdobyła się na ten gest i na uśmiech... Był to uśmiech

przeproszenia... Zrobiło mi się nagle duszno i złociście... Bo wszystko rozgrywało

się w złocistej scenerii. Słońce przebijało się przez chmury... acz z trudem, i mokre

liście błyszczały... Ale mnie było duszno... jakby mało powietrza było dookoła i

wszystko zamieniało się w smutną, dławiącą mgłę...

Nie zdobyłem się na ani jedno słowo. Pomachałem tylko Nelce ręką. A Dodo

wciąż kręcił zajadle.

— Polecę za nimi — powiedział Kobylak — może wytłumaczę... Pani

Szyperska mnie zna... jak będę przy Nelce... nie będzie tak na nią krzyczeć...

— Leć — powiedziałem. Wiedziałem, że nic nie wytłumaczy, ale nie był mi już

potrzebny... Wiedziałem już, że nie nakręcę mojego filmu... Nie będzie ani

„Ostatniego dnia wakacji”, ani „Rapsodii jesiennej na puzon i perkusję”. Czy tak

być musi, że nigdy nie można zrealizować swoich najważniejszych marzeń? Nie...

nie pogodzę się z tym nigdy...

Dodo spojrzał na mnie z niepokojem. Moja twarz musiała go przestraszyć, bo

powiedział:

— Nie przejmuj się, mamy parę doskonałych scen.

— Tak. Mamy — powtórzyłem. I pomyślałem, że jednak nie wszystko poszło

na marne i coś mi się przecież udało... Dodo ma rację... To powinny być bardzo

dobre sceny. Mało ich, nie mają nic wspólnego ze scenariuszem, ale do licha, są za

to prawdziwe... Przez dwa miesiące życie nie przeciekło mi jak woda przez palce...

Coś mi się udało zatrzymać z niego. Coś zostanie, zapisane na zawsze w agendzie.

Nie wszystko się będzie liczyć... Nie wykonałem wszystkich planów, a jednak coś mi

się chyba udało. I coś przechowam w pamięci. Co? I co będzie się liczyć? Parę

rozmów z Nelką? Koń? Może Tubka? I parę uśmiechów Gigi? Czy to dużo, czy mało?

Ściemniało się powoli. Czas było wracać. Dodo zniknął już w domu. Chłód

mnie ogarnął. Od zachodu szły chmury, ciężkie, zimowe... Jesień kończyła się

definitywnie. Padał deszcz ze śniegiem.

— Czy może mi pan powiedzieć, która godzina?

Drgnąłem i podniosłem oczy. Przede mną stał facet o ostrych rysach i

przenikliwym wzroku, z wypchaną czarną teczką. Zrobiło mi się wybitnie

nieswojo... przez moment miałem ochotę dać nogę... ale stłumiłem strach.

— Jest za dwadzieścia piąta — powiedziałem nader swobodnym tonem.

— Dziękuję — mruknął facet — wie pan, jacyś dziwni ludzie w tej okolicy.

Kiedy pytam o czas, wszyscy uciekają. Pan jest pierwszym normalnym

człowiekiem, którego tu spotykam.

— Normalnym? — roześmiałem się nerwowo. — Jest pan pewien?

Facet przyjrzał mi się bacznie.

— Nie, nie jestem pewien — powiedział i ruszył dalej.

Szalona myśl strzeliła mi do głowy.

— Proszę pana! — pobiegłem za nim.

Stanął.

— Pan często chodzi tędy?

— Co dzień.

— W nocy też?

— Tak. Czasem wracam zupełnie nad ranem.

— Aha, to pan jest tym... tym — Kubusiem, tym wampirem — powiedziałem z

bezpiecznej odległości.

— Wampirem? — powtórzył młody człowiek raczej zdegustowany.

— Tu był napad. Wieczorem w lesie. I ten opryszek spytał najpierw ofiarę o

godzinę.

— To nie ja!

— Być może, ale pan też chodzi wieczorem po lesie...

— Moja praca tego wymaga.

— Poza tym za często pan pyta o godzinę.

— Bo się boję spóźnić do roboty, a potem na pociąg.

— Dlaczego nie nosi pan zegarka?

— Ukradli mi na stacji. Kupię sobie nowy, jak mi zapłacą za tę cholerną

robotę.

— Za... za jaką robotę? — wstrzymałem oddech.

— Prowadzę tu studia ekologiczne. Ostatnio badam życie ptaków nocnych.

Dlatego wracam późno.

— To ciekawe — powiedziałem.

— Widział pan kiedy żywą sowę? — zapytał.

— Nie.

— Pokażę panu! — zaproponował nagle.

Zawahałem się.

— Nie boi się pan chyba?

Ruszyłem z niepewną miną.

Szliśmy coraz głębiej w las. Serce mi biło mocno. Myślałem: tak się boję, a

idę za nim. Co mnie ciągnie w ten las? Tak się boję, a idę...

Document Outline

1. Koń
2. Agenda, czyli moje ważne sprawy
3. Giga
4. Koń po raz drugi
5. Jak zostałem puzonistą
6. Spisek Cykanderów
7. Stawka na Konia
8. Jak uciąłem łeb końskiej sprawie
9. Jak trzymać dwie sroki za ogon
10. Bieg na czterysta metrów
11. O szkodliwości kibiców, w rodzaju Tubki, słów kilkoro
12. Kłopoty trenera Mamca
13. Dramat na bieżni
14. Zwycięzcy bywają smutni
15. Bigos dla zwycięzcy
16. Przechodzę przez strefę Medora
17. Dostaję w łeb albumem, czyli trudności rozmowy salonowej z Gigą
18. Tragiczne preludium do imienin Gigi
19. Wracam do sprawy kręcenia
20. Głowa mnie boli od przybytku, czyli za dużo gwiazd
21. Pretensje Nelli
22. Pierwsze emocje i niespodzianki
23. Nocnej awantury ciąg dalszy
24. Wielka gafa!
25. Scenariusze prawdziwe i zmyślone
26. Epilog na deszczu

Niziurski Edmund Osobliwe przypadki Cymeona Maksymalnego

Document Outline