128

Scenariusz nr 24. Historia Ozyrysa

Temat: Jak powstaïo 5 dni z 365?

Tok lekcji

CzynnoĂci ucznia:

CzynnoĂci

nauczyciela:

Potrzebne

materiaïy

Omówienie lekcji

Wprowa-

dzenie

– prezentuje przyniesiony

kalendarz

– odczytuje z kalendarzy wybra-

ne informacje

– wypowiada siÚ na temat roli

kalendarzy w ĝyciu czïowieka

– opowiada o podziale roku na

miesiÈce, tygodnie i dni

– prezentuje dostÚpne

kalendarze

– prowadzi poga-

dankÚ na temat

kalendarzy

róĝne

dostÚpne

kalendarze

•

Uczniowie prezentujÈ przyniesione na lekcjÚ róĝ-

ne kalendarze (np. kieszonkowy, Ăcienny, albumowy,

elektroniczny). WyszukujÈ i odczytujÈ zawarte w nich

wybrane informacje (np. ĂwiÚta koĂcielne i narodowe,

rocznice waĝnych wydarzeñ, imieninowi solenizanci,

znaki zodiaku, horoskopy, zïote myĂli, przysïowia, prze-

pisy kulinarne, porady, opisy i fotosy ciekawych miejsc
na Ăwiecie). WypowiadajÈ siÚ na temat roli kalenda-

rzy oraz podziaïu roku na miesiÈce (12), tygodnie (52)

i dni (365 lub 366).

Realizacja

– czyta cicho ze zrozumieniem
– okreĂla tematykÚ mitu

– wyjaĂnia, skÈd wziÚïo siÚ

dodatkowych 5 dni w roku

– opowiada o panowaniu

Ozyrysa

– zapisuje temat lekcji
– redaguje odpowiedě na pyta-

nie zawarte w temacie

– prezentuje zapis

– prowadzi pogadan-

kÚ na temat tekstu

– podaje temat lekcji

– sprawdza popraw-

noĂÊ zapisów

Uczniowie czytajÈ egipski mit o Ozyrysie, a potem

okreĂlajÈ jego tematykÚ i wyjaĂniajÈ, na czym polegaï

podstÚp boga Tota, który doprowadziï do powstania

5 dodatkowych dni w roku. NastÚpnie opowiadajÈ

o panowaniu Ozyrysa. Po zapisaniu tematu lekcji re-
dagujÈ w 2–3 zdaniach odpowiedě na pytanie w nim

zawarte. Póěniej czytajÈ tekst na temat róĝnych kalen-

darzy i na tej podstawie pod kierunkiem nauczyciela
redagujÈ na tablicy (a potem przepisujÈ do zeszytów)

notatkÚ grafi cznÈ o kalendarzach.

129

www

.wsip.com.pl

Realizacja

– czyta tekst o róĝnych kalen-

darzach

– redaguje na podstawie tekstu

notatkÚ grafi cznÈ o kalenda-

rzach

– zapisuje notatkÚ do zeszytu

– rozdaje teksty

– redaguje wspólnie

z uczniami notatkÚ

grafi cznÈ [patrz

Wskazówka nr 1]

Kalenda-

rze, kalenda-
rze... (Zaï.

nr 1)

•

Zakoñ-

czenie

– wyjaĂnia znaczenia przysïów

– zapisuje wybrane przysïowia

do zeszytu

– zapisuje treĂÊ zadania domo-

wego

– odsïania zapisane

na tablicy przysïo-

wia

– udziela dodatko-

wych wyjaĂnieñ

– objaĂnia treĂÊ zada-

nia domowego

Na zakoñczenie lekcji uczniowie wyjaĂniajÈ znaczenia

przysïów zapisanych wczeĂniej przez nauczyciela na

tablicy. Trzy z nich (ich zdaniem najciekawsze, najmÈ-

drzejsze) zapisujÈ do zeszytów.

[Przysïowia:

1. Czas – droga rzecz.
2. Kaĝda rzecz ma swój czas.

3. Czasy siÚ zmieniajÈ, z czasami i ludzie.

4. Lepiej przed czasem niĝ po czasie.

5. Nie marnuj czasu dla próĝnego haïasu.

6. Wszystko kupisz za pieniÈdze, oprócz czasu.

7. PiÚkne czasy rodzÈ róĝe, sïabe zaĂ przynoszÈ

burze.]

Zadanie

domowe

Dla wszystkich: Polecenie 5. ze s. 118 podrÚcznika.

Dla chÚtnych: Zaprojektuj i wykonaj kartki z kalendarza na przyszïy tydzieñ. PamiÚtaj o ciekawej treĂci i formie plastycznej.

130

Wskazówka nr 1

Czas powstania:

Pochodzenie sïowa:

KALENDARZ

Jaki?

Jaki?

Jaki?

Jaki?

Jaki?

ZaïÈcznik nr 1

Kalendarze, kalendarze...

Nazwa kalendarz pochodzi od ïaciñskiego sïowa calendarium. Kalendy (ïac. Calen-

dae) – sïowo to oznaczaïo pierwszy dzieñ kaĝdego miesiÈca u staroĝytnych Rzymian.

Pierwowzory wspóïczesnego kalendarza powstaïy przypuszczalnie juĝ 30 000 lat

temu. W wykopaliskach z tego okresu archeologowie natrafi ajÈ czÚsto na elementy

koĂci z wyrytymi znakami, które wedïug niektórych uczonych stanowiÈ zestawienie

dni miesiÈca lub podobnego, dïuĝszego okresu.
Wszystkie kalendarze oparte sÈ na obserwacjach zjawisk astronomicznych – cyklu

zmian pór roku (zwiÈzanych z obiegiem Ziemi dookoïa Sïoñca) i zmian faz KsiÚĝyca.
Znamy róĝne rodzaje kalendarzy.
Kalendarz gregoriañski – uĝywany obecnie w wiÚkszoĂci krajów Ăwiata. Zostaï

wprowadzony w 1582 roku przez papieĝa Grzegorza XII. Lata, wedïug tego ka-

lendarza, dzielÈ siÚ na zwyczajne – trwajÈce 365 dni i przestÚpne – trwajÈce 366

dni. Rok dzieli siÚ na 12 miesiÚcy o dïugoĂci 30 lub 31 dni (z wyjÈtkiem lutego).

Kalendarz juliañski – wprowadzony w 46 r. p.n.e. przez Juliusza Cezara. Zostaï

przyjÚty przez koĂcióï i rozpowszechniony w Ăredniowiecznej Europie. Dzieliï rok

na 12 miesiÚcy i 365 dni (co czwarty rok byï rokiem przestÚpnym). ¥rednia dïu-

goĂÊ roku kalendarzowego wynosiïa 365 dni i ¼ doby.

Kalendarz chiñski – znany w Chinach od II w. p.n.e. Dzieliï on rok na 12 miesiÚcy,

co pewien czas dodawano miesiÈc trzynasty. PoczÈtek roku przypadaï w styczniu

lub w lutym. MiesiÈce nie miaïy swoich nazw, oznaczano je tylko numerami i dzie-

lono na dekady.

Kalendarz muzuïmañski – dzieli rok na 12 miesiÚcy po 29 lub 30 dni – razem

354 dni. Tydzieñ rozpoczyna siÚ w niedzielÚ, doba – od zachodu sïoñca.

Kalendarz ĝydowski – dzieliï rok na 12 miesiÚcy po 29 lub 30 dni. MiesiÈce dzielÈ

siÚ na siedmiodniowe tygodnie, których pierwszym dniem jest niedziela. Doba
zaczyna siÚ o zachodzie sïoñca.

Bibliografi a:
1. Historia. Encyklopedia szkolna PWN, red. Bartïomiej Kaczorowski, PWN, Warszawa 2005.
2. Erich Übelacker, Czas, seria: Co i jak, t. 28, Wydawnictwo Atlas, Wrocïaw 1997.