Amortyzacja i ubezpieczenie samochodu osobowego o wartości ponad 20.000 euro

Jak ujmować w księgach rachunkowych odpisy amortyzacyjne i ubezpieczenie samochodu osobowego, którego cena
nabycia przekroczyła 20.000 euro?

Amortyzacja

Samochód osobowy zaliczony do środków trwałych firmy podlega amortyzacji, która rozpoczyna się nie wcześniej niż
po przyjęciu środka trwałego do używania, a kończy - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów
amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia
jego niedoboru (art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości - Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Odpisy amortyzacyjne
od środka trwałego należy w całości odnieść w koszty działalności operacyjnej jednostki, dokonując zapisów:

•

Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Amortyzacja) lub konto zespołu 5,

•

Ma konto 07 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych".

Natomiast dla celów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości
samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego
przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów
(zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdop). W takiej sytuacji podatnik powinien
wydzielić z odpisów amortyzacyjnych taką ich część, która nie będzie zaliczona do kosztów uzyskania przychodów
i równomiernie zmniejszać odpisy amortyzacyjne o ich część niestanowiącą kosztów podatkowych przez cały okres
amortyzacji.

W celu ustalenia kosztów uzyskania przychodów należy pomniejszać koszty bilansowe wynikające z zapisów w księgach
rachunkowych o wartość odpisów amortyzacyjnych niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. Pomocne w tym
przypadku będzie wyodrębnienie w ewidencji analitycznej kosztów stanowiących i niestanowiących kosztów uzyskania
przychodów.

Przykład

Podatnik zakupił samochód osobowy i wprowadził go do ewidencji środków trwałych. Wartość początkowa tego
samochodu wyniosła 90.000 zł, a średni kurs euro ogłoszony przez NBP w dniu przekazania samochodu
do używania wyniósł 3,90 zł/euro. Podatnik dokonał następujących ustaleń:

a) wartość odpisów amortyzacyjnych podlegających zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów

(20.000 euro × 3,90 zł/euro) = 78.000 zł,

b) wskaźnik odpisów amortyzacyjnych stanowiących koszt podatkowy

(78.000 zł/90.000 zł) × 100 = 86,7%.

Amortyzacji podatnik dokonuje według stawek z Wykazu, czyli 20% rocznie, co daje kwotę 18.000 zł. Miesięczny
odpis wynosi 1.500 zł. Podatnik będzie wyłączał z kosztów uzyskania przychodów 13,3% (100% - 86,7%)
wartości miesięcznego odpisu amortyzacyjnego.

Dekretacja pierwszego odpisu będzie wyglądała następująco:

a) odpis w części stanowiącej koszt uzyskania przychodu (1.500 zł × 86,7%) = 1.300,50 zł

•

Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Amortyzacja - odpisy stanowiące koszt
podatkowy),

b) odpis w części niestanowiącej kosztu uzyskania przychodu (1.500 zł × 13,3%) = 199,50 zł

•

Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Amortyzacja - odpisy niestanowiące kosztu
podatkowego),

c) łączny miesięczny odpis amortyzacyjny od samochodu osobowego = 1.500,00 zł

•

Ma konto 07 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych".

Ubezpieczenie

Wydatki na ubezpieczenie samochodu osobowego stanowiącego środek trwały podatnika również zalicza się do kosztów
działalności operacyjnej, zapisem:

•

Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Pozostałe koszty - ubezpieczenie samochodu osobowego)
lub konto zespołu 5,

•

Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem).

Dla celów podatku dochodowego składki ubezpieczeniowe od samochodu osobowego będą kosztem uzyskania
przychodu do wysokości limitu określonego w art. 23 ust. 1 pkt 47 ustawy o pdof oraz art. 16 ust. 1 pkt 49 ustawy o pdop.

W przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów
składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji,
w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego
przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów
ubezpieczenia.

Podobnie reguluje tę kwestię ustawa o pdop, z tym że podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych przyjmują
do przeliczenia kwoty 20.000 euro kurs średni euro ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy
ubezpieczenia. Wartość składki przekraczającą określony wyżej limit należy wyłączyć z kosztów podatkowych. W tym
celu w księgach rachunkowych warto wyodrębnić w ewidencji analitycznej część składki stanowiącą i niestanowiącą
koszt uzyskania przychodu.

Zauważmy w tym miejscu, że równowartość w złotych 20.000 euro porównujemy z wartością samochodu przyjętą dla
celów ubezpieczeniowych. Wartość samochodu w kolejnych latach określana przez ubezpieczyciela będzie ulegała
zmianie, w związku z czym podatnik powinien zawierając każdą nową umowę ubezpieczenia samochodu ustalić kwotę
składki niestanowiącej kosztu uzyskania przychodu.

Przykład

Podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych ubezpieczył samochód osobowy o wartości 90.000 zł. Dla
uproszczenia przyjmujemy, że ubezpieczenie obejmuje okres od 1 stycznia do 31 grudnia. Wartość samochodu
przyjęta dla celów ubezpieczenia (zgodnie z polisą ubezpieczeniową) wyniosła również 90.000 zł, a kurs
sprzedaży euro ogłoszony przez NBP w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia wyniósł 3,95 zł/euro. Podatnik
dokonał następującego obliczenia:

20.000 euro × 3,95 zł/euro

90.000 zł

× 100 = 87,8%.

Podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 87,8% wartości składki ubezpieczeniowej. Pozostałe
12,2% wartości składki nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Z umowy ubezpieczenia wynika, że podatnik ma
zapłacić składkę w wysokości 6.000 zł.

Dekretacja polisy ubezpieczeniowej przy założeniu, że kwota składki jest nieistotna i nie podlega rozliczeniu w czasie,
będzie wyglądała następująco:

a) składka w części stanowiącej koszt uzyskania przychodu
(6.000 zł × 87,8%) = 5.268 zł

•

Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Pozostałe koszty - ubezpieczenie samochodu
osobowego stanowiące koszt podatkowy),

b) składka w części niestanowiącej koszu uzyskania przychodu
(6.000 zł × 12,2%) = 732 zł

•

Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Pozostałe koszty - ubezpieczenie samochodu
osobowego niestanowiące kosztu podatkowego),

c) łączna kwota z polisy ubezpieczeniowej = 6.000 zł

•

Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem).