Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Biologia

background image

1

w w w. o p e r o n . p l

Modele odpowiedzi do arkusza próbnej matury z OPERONEM

Biologia

Poziom rozszerzony

Grudzieƒ 2007

Nr

zadania

Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania

Maks.

punktacja

za zadanie

1.

a) Za podanie nazwy miofilamentu oznaczonego literà X – 1 pkt
miozyna
b) Za wyjaÊnienie mechanizmu skurczu mi´Ênia – 1 pkt
Skurcz mi´Ênia polega na wsuwaniu si´ filamentów cienkich mi´dzy filamenty grube.
c) Za podanie roli fosfokreatyny – 1 pkt
Umo˝liwia szybkie odtworzenie ATP niezb´dnego do skurczu mi´Êni.

3

2.

Za zaznaczenie w∏aÊciwej odpowiedzi – 1 pkt
D

1

3.

Za wyjaÊnienie, na czym polega sekrecja w nefronie – 1 pkt
Sekrecja polega na wydzielaniu z krwi okreÊlonych substancji do Êwiat∏a kanalika nerkowego.

1

4.

Za podanie nazwy elementu nefronu – 1 pkt
Przyk∏adowe odpowiedzi:
torebka nefronu, torebka Bowmana, cia∏ko Malpighiego, k∏´buszek nerkowy, cia∏ko nerkowe

1

5.

Za narysowanie ka˝dego schematu – po 1 pkt

Sprz´˝enie zwrotne dodatnie:

Sprz´˝enie zwrotne ujemne:

2

6.

Za dokonanie oceny i podanie uzasadnienia – 1 pkt
Wyniki nie Êwiadczà o prawid∏owym funkcjonowaniu organizmu pacjenta, poniewa˝ w mo-
czu stwierdzono obecnoÊç bia∏ka.

1

7.

a) Za sformu∏owanie wniosku – 1 pkt
AktywnoÊç enzymu zale˝y od temperatury.
b) Za podanie prawid∏owego wyjaÊnienia – 1 pkt
AktywnoÊç enzymu po przekroczeniu optymalnej temperatury spada, poniewa˝ enzym to
bia∏ko, które pod wp∏ywem wysokich temperatur ulega denaturacji.

2

8.

Za zaznaczenie ka˝dej informacji – po 1 pkt
A, D

2

9.

Za sporzàdzenie wykresu – 2 pkt, w tym:
– za prawid∏owe opisanie osi X i Y
oraz wyskalowanie osi Y – 1 pkt,
– za prawid∏owe narysowanie wykresu
oraz podanie legendy – 1 pkt

2

pobudzenie

pobudzenie

czynnik A

czynnik B

pobudzenie

hamowanie

czynnik A

czynnik B

0

1

2

3

4

5

A

B

C

A

B

C

bia∏ko

zawartoÊç zwiàzków organicznych

w g/100 g produktu

t∏uszcze

rodzaj zwiàzku

chemicznego

A, B, C – rodzaje mleka

background image

2

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Nr

zadania

Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania

Maks.

punktacja

za zadanie

10.

Za wybór mleka i podanie argumentu – 1 pkt
Poleci∏bym mleko C.
Przyk∏adowe argumenty:
– Jest bogate w bia∏ko i nie zawiera zbyt du˝o cukrów.
– Jest bogate w bia∏ko i zawiera tyle samo cukrów, co mleko cz∏owieka.
– ZawartoÊç substancji od˝ywczych, takich jak t∏uszcze i bia∏ka, jest w nim najwi´ksza, zaÊ cu-
krów jest tyle samo, co w mleku ludzkim.

1

11.

Za prawid∏owe zaznaczenie kierunku
przep∏ywu – 1 pkt
Za podanie, ˝e transport gazów
oddechowych odbywa si´
w procesie dyfuzji – 1 pkt

2

12.

Za zaznaczenie w∏aÊciwej odpowiedzi – 1 pkt
D

1

13.

Za podanie prawid∏owego wyjaÊnienia – 1 pkt
Do konfliktu serologicznego dochodzi, gdy matka ma odczyn Rh(–) a dziecko Rh(+) i krwinki
dziecka z antygenem Rh dostanà si´ do krwiobiegu matki; w odpowiedzi na obecnoÊç anty-
genu Rh limfocyty matki wytwarzajà przeciwcia∏a anty Rh, które przenikajàc przez ∏o˝ysko,
prowadzà do uszkodzenia rozwijajàcego si´ p∏odu.

1

14.

Za podanie ka˝dej funkcji jàdra komórkowego – po 1 pkt
Jàdro komórkowe:
– przechowuje i przekazuje informacj´ genetycznà,
– steruje (niemal) wszystkimi procesami ˝yciowymi komórki.

2

15.

Za zaznaczenie w∏aÊciwej odpowiedzi i uzasadnienie wyboru – 1 pkt
Mo˝liwe odpowiedzi:
Prawid∏owa jest odpowiedê C, poniewa˝:
– substancjà zapasowà zielenic jest skrobia,
– oprócz chlorofilu a wyst´puje chlorofil b.

1

16.

Za prawid∏owe uzupe∏nienie ka˝dego wiersza tabeli – po 1 pkt

2

17.

Za podanie nazwy procesu – 1 pkt
fotosynteza
Za uzasadnienie i podanie argumentu – 1 pkt
Mo˝liwe odpowiedzi:
Ten proces jest anaboliczny, poniewa˝:
– ze zwiàzków prostych powstaje zwiàzek z∏o˝ony/jest to proces egzoergiczny,
– jest to proces polegajàcy na powstawaniu zwiàzków z∏o˝onych, do czego jest potrzebna
energia,
– ze zwiàzków prostych powstaje zwiàzek wysokoenergetyczny (z∏o˝ony).

2

sk∏adniki

od˝ywcze,

witaminy,

przeciwcia∏a

CO

2

O

2

mocznik

˝y∏a
p´pkowa

t´tnice
p´pkowe

˝y∏a

macicy

t´tnica

macicy

¸O˚YSKO

KRÑ˚ENIE MATCZYNE

KRÑ˚ENIE P¸ODOWE

Operon

Metoda

regulacji szlaku

(

represja/indukcja)

Czynnik regulujàcy

(

produkt/substrat)

Synteza enzymów

(

hamowane/

pobudzane)

Laktozowy

indukcja

substrat

pobudzenie

Tryptofanowy

represja

produkt

hamowanie

background image

3

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Nr

zadania

Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania

Maks.

punktacja

za zadanie

18.

Za podanie ka˝dego uzasadnienia – po 1 pkt
1. Narzàdy czepne pozwalajà paso˝ytom zaczepiç si´ w przewodach, dzi´ki czemu ∏atwiej im
si´ utrzymaç w ciele ˝ywiciela.
2. Produkcja olbrzymiej iloÊci jaj zwi´ksza szanse na zjedzenie ich przez ˝ywiciela poÊredniego.

2

19.

Za uzupe∏nienie ka˝dego wiersza tabeli – po 1 pkt

3

20.

Za podanie sposobu samorozsiewania nasion – 1 pkt
Przyk∏adowe odpowiedzi:
– wynoszenie kwiatów jak najwy˝ej, przez co nasiona mogà byç rozrzucane na dalsze odle-
g∏oÊci,
– wyd∏u˝anie si´ p´dów w kierunku poziomym u roÊlin p∏o˝àcych si´ (np. rdest ptasi), przez
co nasiona mogà byç rozsiewane na wi´kszej powierzchni,
– wyd∏u˝anie si´ p´dów w kierunku poziomym poprzez wyd∏u˝anie si´ roz∏ogów (np. po-
ziomka, fio∏ek) i k∏àczy (np. trzcina) – dzi´ki temu nasiona mogà byç rozsiewane na wi´kszej
powierzchni,
– wzrost ku do∏owi polegajàcy na wyd∏u˝aniu si´ i kierowaniu ku ziemi przekwitni´tych szy-
pu∏ek kwiatowych, co powoduje wciskanie w gleb´ dojrza∏ych owoców (np. orzech ziemny),
– wyrzucanie nasion na pewnà odleg∏oÊç dzi´ki wytwarzaniu w owocni ciÊnienia (np. niecier-
pek),
– ruchy higroskopijne martwych komórek, czyli wysychanie Êcian komórek – powoduje to p´-
kanie owoców i gwa∏towne wyrzucanie nasion (np. ∏ubin),
– wkr´canie si´ nasion w pod∏o˝e dzi´ki obecnoÊci w nasieniu oÊci, która pod wp∏ywem wil-
goci skr´ca si´ i wwierca nasienie w pod∏o˝e (np. ostnica).

1

21.

Za sformu∏owanie problemu badawczego – 1 pkt
Wp∏yw stopnia nas∏onecznienia na zawartoÊç azotanów w roÊlinach.

1

22.

Za zaproponowanie Êrodka zaradczego, który ograniczy spo˝ycie azotanów – 1 pkt
Przyk∏adowe odpowiedzi:
– rezygnacja ze spo˝ywania zimowych i wczesnowiosennych nowalijek,
– ograniczenie spo˝ycia konserwowanych przetworów mi´snych,
– kupowanie warzyw pochodzàcych z upraw ekologicznych.

1

23.

Za sformu∏owanie wniosku – 1 pkt
Przyk∏adowe odpowiedzi:
IntensywnoÊç fotosyntezy u roÊlin cieniolubnych wzrasta wraz ze wzrostem intensywnoÊci
oÊwietlenia w poczàtkowym jej zakresie/w zakresie s∏abego oÊwietlenia.
RoÊliny cieniolubne uzyskujà maksymalne nat´˝enie fotosyntezy przy Êwietle s∏abym.

1

24.

a) Za sformu∏owanie hipotezy badawczej – 1 pkt
Wysi∏ek fizyczny powoduje wzrost t´tna.
b) Za podanie, która z osób ma wi´kszà kondycj´, oraz za uzasadnienie stanowiska – 1 pkt
Przyk∏adowe odpowiedzi:
Osoba II jest bardziej wytrenowana, poniewa˝:
– w czasie wysi∏ku wzrost jej t´tna by∏ mniejszy ni˝ u osoby I,
– w krótszym czasie po wykonanym wysi∏ku fizycznym t´tno powróci∏o do stanu wyjÊciowego.

2

25.

Za uzasadnienie s∏usznoÊci stwierdzenia – 1 pkt
Cz´stsze wyst´powanie tej wady u m´˝czyzn ni˝ u kobiet.

1

Glikoliza

Rodzaj fosforylacji

substratowa

Substrat (jeden)

glukoza, ATP, NAD

+

Produkt (jeden)

pirogronian, ADP, NADH

background image

4

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Nr

zadania

Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania

Maks.

punktacja

za zadanie

26.

Za opisanie sposobu przy∏àczania si´ nukleotydów w DNA – 1 pkt
Do powstajàcej nowej nici DNA nukleotydy przy∏àczane sà zgodnie z zasadà komplementar-
noÊci, co oznacza, ˝e adenina ∏àczy si´ z tyminà, a guanina z cytozynà.

1

27.

Za podanie rodzaju heterogametycznoÊci – 1 pkt
Za uzasadnienie wyboru – 1 pkt
Przyk∏adowe uzasadnienia:
Jest to heterogametycznoÊç m´ska, poniewa˝:
– pokolenie F

1

jest jednolite pod wzgl´dem czerwonej barwy oczu odziedziczonej po sa-

micy,
– gdyby by∏a to heterogametycznoÊç ˝eƒska, to w pokoleniu F

2

by∏oby 25% bia∏ookich sa-

mic, 25% czerwonookich samic, 25% bia∏ookich samców i 25% czerwonookich samców,

2

28.

a) Za zaznaczenie w∏aÊciwej odpowiedzi – 1 pkt
D
b) Za podanie nazwy grupy wirusów oraz nazwy choroby – 1 pkt
wirusy RNA (retrowirusy)

2

29.

Za zaznaczenie w∏aÊciwej odpowiedzi – 1 pkt
B

1

30.

Za zaznaczenie w∏aÊciwej odpowiedzi – 1 pkt
D

1

31.

a) Za ustalenie genotypów rodzicielskich – 1 pkt
Aabb, aaBb
b) Za wykonanie krzy˝ówki – 1 pkt

Za podanie genotypów groszku o nasionach zielonych i g∏adkich – 1 pkt
aaBb

3

32.

Za dokonanie oceny i podanie uzasadnienia – 1 pkt
Stwierdzenie jest s∏uszne, poniewa˝ przeciwcia∏a sà produkowane i uwalniane przez limfocy-
ty B w odpowiedzi na pojawienie si´ w organizmie antygenu pochodzàcego ze szczepionki.

1

33.

Za podanie nazwy zale˝noÊci – 1 pkt
symbioza
Za podanie, ˝e jest to przyk∏ad stosunku nieantagonistycznego – 1 pkt

2

34.

Za podanie ka˝dej korzyÊci – po 1 pkt
W wyniku tego wspó∏˝ycia glony majà schronienie i otrzymujà od grzybów wod´ oraz sole
mineralne, grzyby zaÊ korzystajà z produktów fotosyntezy.

2

Ab

ab

aB

AaBb

aaBb

ab

Aabb

aabb

background image

5

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Nr

zadania

Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania

Maks.

punktacja

za zadanie

35.

Za podanie stanowiska i uzasadnienie go ka˝dym z dwóch argumentów – po 1 pkt
Przyk∏adowe odpowiedzi:
Jestem za stosowaniem spalania odpadów szpitalnych, poniewa˝:
– zapobiega to rozprzestrzenianiu si´ na przyk∏ad chorób zakaênych, których formy ginà
w wysokich temperaturach, a odpady szpitalne sà cz´sto ska˝one drobnoustrojami chorobo-
twórczymi,
– szpitale nie majà ich gdzie sk∏adowaç, a ich bud˝et jest na tyle ograniczony, ˝e nie staç ich
na p∏acenie za inne, du˝o dro˝sze formy utylizacji,
– d∏ugie ich sk∏adowanie na terenie szpitali, których nie staç na cz´ste p∏acenie specjalistycz-
nym firmom za inny sposób ich utylizacji, mo˝e doprowadziç do ska˝enia gleby, a potem wód
gruntowych toksycznymi chemikaliami, je˝eli miejsca ich sk∏adowania nie sà odpowiednio za-
bezpieczone przez przesiàkaniem.
Jestem przeciw spalaniu odpadów szpitalnych, poniewa˝:
– ta forma utylizacji odpadów sprzyja przedostawaniu si´ do atmosfery trujàcych zwiàzków,
które wp∏ywajà niekorzystnie na organizmy, w tym na zdrowie cz∏owieka, na przyk∏ad przy-
czyniajàc si´ do powstawania chorób p∏uc lub nasilajàc objawy tych chorób,
– w wyniku ich spalania powstajà zwiàzki o wiele groêniejsze, trujàce, a tym samym bardzo
niebezpieczne dla zdrowia cz∏owieka i innych organizmów,
– ludzie majà ograniczony kontakt z odpadami i ich ska˝enie drobnoustrojami chorobotwór-
czymi nie jest na tyle niebezpieczne, by wywo∏aç na przyk∏ad epidemi´,
– sà inne formy ich utylizacji i raz na jakiÊ czas szpitale mogà zap∏aciç za bardziej ekologicznà
form´ ich utylizacji.

2

36.

a) Za prawid∏owe przyporzàdkowanie wszystkich czterech nazw gatunkowych – 1 pkt
X Homo habilis
Y
Homo erectus
Z
Homo neanderthalensis
Q
Homo sapiens
b) Za podanie nazwy gatunkowej Homo rudolfensis – 1 pkt

2

37.

Za podanie ka˝dej z cech – po 1 pkt
Przyk∏adowe odpowiedzi:
– esowato wygi´ty kr´gos∏up,
– podporowa, ∏ukowato wysklepiona stopa i brak przeciwstawnego palucha,
– przesuni´cie pod czaszk´ otworu potylicznego,
– szeroka i krótka miednica.

2


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Polski
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Historia Op 11
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Polski
Odpowiedzi Przykladowy arkusz 1 ZP Biologia
Odpowiedzi.Przykladowy.arkusz.PR.Historia.Op.11
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Fizyka
np Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Geografia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Matematyka
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Matematyka
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Wos
Odpowiedzi Przykladowy Arkusz PR WOS
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Fizyka (2)
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Polski

więcej podobnych podstron