formy ochr przyrody nadl Śnieżka

Sprawozdanie za rok 2011 z form ochrony przyrody
występujących na terenie Nadleśnictwa „Śnieżka”.

Park Krajobrazowy

Map.1. Rudawski Park Krajobrazowy

Rudawski Park Krajobrazowy został utworzony zgodnie z rozporządzeniem nr 37/95

Wojewody Jeleniogórskiego z dnia 04.10.1995 r. Park swoim zasięgiem obejmuje masyw
Rudaw Janowickich wraz z górami Sokolimi oraz Góry Ołowiane, Wzgórza Karpnickie
i Góry Lisie.

Powierzchnia Rudawskiego Parku Krajobrazowego rozciąga się na teren trzech

nadleśnictw: „Śnieżki”, Kamiennej Góry i Jawor.

Powierzchnia gruntów RPK pozostających w zarządzie Nadleśnictwa „Śnieżka”

wynosi 4832,25 ha (w tym powierzchnia leśna - 4713,76 ha). Natomiast otulina RPK będąca
w zarządzie Nadleśnictwa „Śnieżka” to teren o powierzchni 484,69 ha.

Map.2. Otulina Karkonoskiego Parku Narodowego

Grunty w zarządzie Nadleśnictwa „Śnieżka” położone w granicach otuliny

Karkonoskiego Parku Narodowego zajmują powierzchnię 6318,80 ha.

Wszystkie zapisy z Planu Urządzania Lasu dla tego terenu zostały uzgodnione z

Dyrektorem Karkonoskiego Parku Narodowego. Przewidziano w tych drzewostanach
mniejszy zakres użytkowania rębnego w porównaniu z resztą nadleśnictwa.

W otulinie KPN przyjęto możliwość rozwoju różnorodnych form turystyki prowadzonych
przez oznakowane szlaki turystyczne, piesze i ciągi komunikacyjne. Przewidziano także
możliwość rozwoju form turystyki niedopuszczonej do intensywnego rozwoju na obszarze
KPN ( turystyka rowerowa, narciarstwo zjazdowe, biegowe, hippika).

Obszary Natura 2000

Sieć Natura 2000 tworzą trzy typy obszarów:

· obszary specjalnej ochrony ptaków (OSOP),

· specjalne obszary ochrony siedlisk (SOOS),

· obszary o znaczeniu dla Wspólnoty (OZW).

Są to obszary utworzone w celu ochrony populacji dziko występujących ptaków lub siedlisk

przyrodniczych lub gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty.

(Art. 5 pkt 2b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,

Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.)

Każdy obszar Natura 2000 posiada dziewięcioznakowy kod.



Pierwsze dwa znaki określają przynależność krajową obszaru

(w przypadku Polski PL).



Następna litera oznacza rodzaj obszaru Natura 2000: B - obszar ptasi,

H - obszar siedliskowy, C – całkowicie pokrywające się obszary ptasi i siedliskowy.



Kolejne dwie cyfry określają kod województwa.



Pozostałe cztery cyfry stanowią unikalny kod obszaru.

np.: PLH020006 – PL – H – 02 – 0006

Tab.1. Ostoje sieci Natura 2000 występujące na terenie Nadleśnictwa
„Śnieżka”

Lp.

KOD Natura

2000

Nazwa obszaru Natura 2000

Typ obszaru
Natura 2000

PLH020006

Karkonosze

OZW

PLH020011

Rudawy Janowickie

OZW

PLB020007

Karkonosze

OSOP

PLH020037

Góry i Pogórze Kaczawskie

OZW

PLH020075

Stawy Karpnickie

OZW

PLH020076

Źródła Pijawnika

OZW

PLH020105

Trzcińskie Mokradła

OZW

W roku 2007 w Nadleśnictwie „Śnieżka” została przeprowadzona powszechna
inwentaryzacja przyrodnicza ( Natura 2000 ), na podstawie decyzji nr 61 Dyrektora
Generalnego Lasów Państwowych z dnia 25.07.2006 roku.

W wyniku inwentaryzacji i weryfikacji siedlisk Natura 2000 na terenie N-ctwa „Śnieżka”:

• stwierdzono występowanie 22 siedlisk przyrodniczych Natura 2000,

z czego siedliska 3 typów głównych (w 6 podtypach) są siedliskami
priorytetowymi (najważniejsze dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego
Europy).

• zlokalizowano miejsca występowania i bytowania przedstawicieli fauny, flory

chronionej.

Tab.2. Siedliska przyrodnicze objęte siecią Natura 2000

w Nadleśnictwie „Śnieżka”

Nazwa siedliska

przyrodniczego

Kod siedliska

Powierzchnia w ha

Siedliska przyrodnicze leśne

Kwaśne buczyny
górskie

9110-2

558,18

Żyzna buczyna
górska

9130-3

33,03

Grąd
środkowoeuropejski
lub subkontynentalny

9170

192,89

Lasy klonowo -
lipowe Sudetów

9180-1

1,69

Sudeckie jaworzyny
z miesięcznicą trwałą

9180-4

9,61

Śródlądowe kwaśne
dąbrowy

9190-2

54,10

Bory i lasy bagienne

91D0

16,72

Łęgi wierzbowo-
topolowe, olszowe i
jesionowe

91E0

127,92

Górnoreglowe bory
świerkowe

9410

103,44

Razem

1 097,58

Siedliska przyrodnicze nieleśne

Brzegi lub osuszane
dna zbiorników
wodnych

3130-2

0,72

Starorzecza

3150

0,50

Sudeckie murawy
bliźniaczkowe

6230-2

0,20

Ziołorośla ze
związku
Filipendulion

6430

6,61

Górskie
nadpotokowe
ziołorośla
lepiężnikowe

6430-2

0,08

Niżowe nadrzeczne
zbiorowiska
okrajkowe

6430-3

0,10

Niżowe i górskie łąki

6510

189,15

Górskie łąki
konietlicowe

6510-1

96,59

Torfowiska wysokie

7120

1,50

Górskie torfowiska i
trzęsawiska

7140-2

12,09

Młaki górskie

7230-1

0,10

Rumowiska skalne

8110-3

4,69

Mszysto-paprociowe
zbiorowiska
zacienionych skał

8220-3

0,44

Razem

312,77

Ogółem

1 411,57

Tab.3. Fauna chroniona występująca na obszarach Natura 2000
w Nadleśnictwie „Śnieżka”

Kod

Gatunek

1323

Nocek Bechsteina

1324

Nocek duży

1321

Nocek orzęsiony

1303

Podkowiec mały

1308

Mopek

1318

Nocek łydkowłosy

1355

Wydra

1337

Bóbr europejski

Gady i płazy

1188

Kumak nizinny

1166

Traszka grzebieniasta

Owady

1084

Pachnica

1052

Przeplatka maturna

1061

Modraszek

Ptaki

Bocian czarny

Puchacz

Bielik

Pomniki przyrody

Pomniki przyrody to forma indywidualnej ochrony przyrody. Są one najstarszą formą

ochrony przyrody. Twórcą tego pojęcia jest Aleksander von Humboldt (1769-1859),
niemiecki przyrodnik, podróżnik, geograf, który podczas wyprawy do Wenezueli nazwał tak
imponujące, wyróżniające się drzewa.

Do pomników przyrody zalicza się pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej
lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej
lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród
innych tworów. Mogą to być okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych
lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Na terenie Nadleśnictwa „Śnieżka” dominującą formą ochrony pomnikowej są pojedyncze

drzewa. Przy wyborze drzew, decydujący może być wyróżniający je ich sędziwy wiek,
niezwykły kształt piękno pokroju lub wielkość. Orientacyjny obwód pnia
(na wysokości pierśnicy - 1,3 m) dla rodzimych gatunków drzew i krzewów uznawanych
za pomniki ze względu na swoje rozmiary jest różny dla poszczególnych gatunków i wynosi:



dąb szypułkowy, topola biała, topola czarna – średnica 120 cm,
obwód 380 cm,



buk zwyczajny, dąb bezszypułkowy, jodła pospolita, lipa drobnolistna,
lipa szerokolistna, modrzew europejski, modrzew polski, sosna zwyczajna, świerk
pospolity,

wierzba

biała,

wierzba

krucha

–

średnica

100

cm,

obwód 314 cm,



jawor, jesion wyniosły – średnica 80 cm, obwód - 251 cm,



brzoza brodawkowata, klon zwyczajny, osika, wiąz górski, wiąz pospolity,

wiąz szypułkowy – średnica 60 cm, obwód 220 cm,



grab zwyczajny, brzoza omszona – średnica 60 cm, obwód 188 cm,



grusza pospolita, jarzębina pospolita, klon polny – średnica 50 cm,
obwód 157 cm,



czeremcha zwyczajna, czereśnia, głóg, jabłoń dzika, leszczyna,
szakłak pospolity – średnica 30 cm, obwód 94 cm.

O objęciu ochroną może również zdecydować występowanie drzewa na granicy lub poza

granicą naturalnego zasięgu danego gatunku.

Na terenach zabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi i mienia, drzewa

stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do samoistnego, całkowitego rozpadu.

Ochronie podlegają również dzieła sztuki ogrodniczej (parki) oraz elementy mające

znaczenie dla piękna krajobrazu (np. aleje).

W zasięgu terytorialnym nadleśnictwa występuje 67 pomników przyrody, w tym:

(dane według rejestru pomników przyrody ze strony internetowej RDOŚ

we Wrocławiu – stan według 14.02.2012 r.)

63 pomniki przyrody ożywionej:



58 pojedyncze drzewa,



3 grupy drzew,



2 aleje.

4 pomniki przyrody nieożywionej:



skałka granitowa marmit,



skałka granitowa w grupie skałek,



odsłonięcie zwietrzeliny granitowej,



zeolizowane głazy narzutowe – graniaki wiatrowe.

Na terenie będącym w zarządzie Nadleśnictwa „Śnieżka” znajduje się 5 zarejestrowanych

pomników przyrody.

Tab.4. Pomniki przyrody na gruntach zarządzanych przez Nadleśnictwo

„Śnieżka”

Na podkreślenie zasługuje pomnik przyrody – świerk pospolity, który rośnie

w bezpośrednim sąsiedztwie Kowar w dzielnicy Wojków, przy niewielkiej dróżce

prowadzącej do Gruszkowa.

Jak podają Wł. Kusiak, A. Węgiel, K. Borkowski i Wł. Danielewicz w książce pt „Najgrubsze

drzewa Lasów Państwowych” (2008) jest to najgrubszy świerk pospolity w Lasach

Państwowych. Dla porównania w Europie najgrubszy świerk ze Szwecji (Asby) ma obwód

480 cm.

Gatunek/ rodzaj

obiektu

Wiek
[lata]

Obwód

[cm]

Wysokość

[m]

Lokalizacja

L-ctwo

Jodła pospolita

250

382

Przełęcz

Świerk pospolity 200

412

Gruszków

Wiąz górski

180

314

Janowice

Buk pospolity

200

371

Janowice

Buk pospolity,

Wiąz górski

(grupa 2 drzew)

150

405,
365

(złamany

przez

wiatr –

wcześniej

– 32 ),

Janowice

W opracowaniu tym pomnik przyrody – jodła pospolita z leśnictwa Przełęcz zaliczana

jest także do jednych z najgrubszych okazów tego gatunku, które rosną na terenie

zarządzanym przez Lasy Państwowe. Zajmuje ona na tej liście 9 miejsce.

Ochrona gatunkowa zwierząt - ochrona strefowa

Na obszarze Nadleśnictwa „Śnieżka” zostały wyznaczone 2 strefy ochrony wokół miejsc

rozrodu i regularnego przebywania:



cietrzewia – Tetrao tetrix – rozporządzeniem nr 1

Wojewody Dolnośląskiego z dn. 02.02.2000 r.,



bielika – Haliaeetus albicilla – decyzją SR.V.6631/s/5/KM07

Wojewody Dolnośląskiego z dn. 24.10.2007 r.

Tab.5. Ostoje zwierząt chronionych

Lp.

Gatunek

Powierzchnia razem [ha]

Lokalizacja

Cietrzew

188,92

Leśnictwa

Przesieka, Borowice

Bielik

16,42

(w tym:
ochrona całoroczna - 5,96
ochrona okresowa - 10,46)

Leśnictwo Podgórzyn

Ogółem

205,34

Zgodnie z Art. 60 pkt. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

(Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) w strefach ochrony, bez zezwolenia regionalnego

dyrektora ochrony środowiska zabrania się:

1) przebywania osób, z wyjątkiem właściciela nieruchomości objętej strefą

ochrony, oraz osób sprawujących zarząd i nadzór nad obszarami objętymi strefą

ochrony, oraz osób wykonujących prace na podstawie umowy zawartej

z właścicielem lub zarządcą,

2) wycinania drzew i krzewów;

3) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli nie jest to związane z potrzebą

ochrony poszczególnych gatunków;

4) wznoszenia obiektów, urządzeń i instalacji.

Oprócz zatwierdzonych odpowiednimi aktami prawnymi stref ochronnych

wyznaczono na terenie Nadleśnictwa „Śnieżka” strefy funkcjonalne.

Takich obszarów wyznaczono siedem, częściowo pokrywają się z granicami stref ochronnych

(Pałucki, 2007):



1 strefa dotyczy bociana czarnego,



2 strefa – bielika,



3 strefa – puchacza,



od 4 do 7 strefy - to ostoje chronione cietrzewia.