Pobr

ano z ch

omi

ka Ma

ry A

nne

1

Jak napisać recenzję naukową?

1.

recenzent to ktoś, kto przygotowuje „krytyczną i objaśniającą ocenę dzieła”

(Kopaliński)

2.

co to jest krytyka?

a)

słowo „ krytyka” pochodzi od greckiego kritikos, czyli „umiejący rozróżniać i

oceniać”. Krytyka naukowa NIE JEST tożsama z potocznym rozumieniem tego słowa.
Krytyka naukowa to analiza i ocena wartości dzieła naukowego, a to oznacza, że powinienieś
zabawić się w sędziego a nie w kata czy prokuratora. Masz ocenić co jest dobre a co złe.

b)

Dobry krytykant stara się zatem odpowiednio wyważyć proporcje (nie miesza z

błotem i nie wynosi pod niebiosa) i zbudować wrażenie u czytelników, że obiektywnie
przedstawia jak się rzeczy mają, chwali zalety, gani błędy i co najtrudniejsze i rzadko obecne
– proponuje twórcze rozwinięcie idei krytykowanego autora.

c)

Oznacz to, że Twoje pochwały i zarzuty muszą być ZAWSZE merytorycznie

uzasadnione

d)

Bardzo dobrze jest podeprzeć swoje sądy tezami uznanych autorytetów w danej

dziedzinie – dobre nazwiska to skuteczna tarcza

3.

opinia a krytyka

a) w swojej recenzji NIE wypowiadaj swoich opinii o zjawisku, które opisuje autor.

Jest to najczęściej popełniany błąd. Jeśli książka traktuje o muzyce rockowej, to w krytyce
tejże książki nie omawiaj własnego stosunku do muzyki rockowej – to NIE NALEŻY do
krytyki naukowej, o opiniach można rozmawiać gdzie indziej: w knajpie lub u cioci na
imieninach. Możesz za to omawiać inne koncepcje naukowe dotyczące muzyki rockowej i
wskazywać ich słabe i mocne punkty, lub próbować tworzyć swoje własne. Czym innym jest
Twoja opinia (np. „podoba mi się lub nie podoba, dlatego, że...”), a czym innym krytyka
naukowa (np. „uważam, że teza ta nie jest słuszna, gdyż....”). zawsze rozgraniczaj te dwie
rzeczy.

b)

Staraj się w trakcie streszczania recenzowanego tekstu nie wypowiadać swoich

opinii na jego temat (a jeśli już to z wyraźnym zaznaczeniem autorstwa sądu, np. „sądzę,
że...”). Zrób to albo w podsumowaniu albo we wstępie, jako zaznaczenie Twojego stosunku
do danej pozycji. W ten sposób oddzielisz opinię od krytyki i czytelnik nie będzie zachodził
w głowę, co wypływa od Ciebie, a co z tekstu.

4.

schemat recenzji naukowej:

a) imię i nazwisko autora recenzji
b) dane bibliograficzne o tekście – imię i nazwisko autora teksu, tytuł tekstu, miejsce i

rok wydania

c) prezentacja autora tekstu – jego pozycja w świecie nauki, dorobek, jakie miejsce w

jego twórczości zajmuje recenzowany tekst

d)

przedstawienie głównych tez i struktury pracy – skrótowa prezentacja, w której

należy ukazać treść książki, jej główne tezy oraz strukturę

e)

część krytyczna czyli Twoja ocena pracy – uwagi pozytywne z uzasadnieniem,

uwagi negatywne z uzasadnieniem, dobrze jest uwzględnić to, co jest oryginalne, co jest
ważne i specyficzne, jakie miejsce zajmuje książka wśród pozycji innych autorów, z czym
można ją porównać itp.

f) zakończenie i podsumowanie – podsumowanie przesłania tekstu + Twoja opinia o

tym przesłaniu i o tekście

5.

elementy oceny – podczas ocenia tekstu warto zwrócić uwagę na następujące

elementy:

a) zawartość merytoryczna – jakie cele postawił przed sobą autor tekstu, czy były one

sensowne i realistyczne, czy sądy są logicznie ze sobą powiązane, czy tezy w niej zawarte są

Pobr

ano z ch

omi

ka Ma

ry A

nne

2

zgodne z innymi koncepcjami traktującymi o tym samym zjawisku, czy autor prawidłowo
odczytuje rozmaite koncepcje, czy jego tezy są odkrywcze i otwierają nowe pole poszukiwań
czy też powielają w nowej formie stare schematy itp.

b) struktura formalna – czy poszczególne części pracy są ze sobą logicznie powiązane,

czy zawartość poszczególnych części pracy jest uzasadniona celem pracy, czy autor w ogóle
realizuje cel pracy, itp.

c) metodologia pracy – to punkt najtrudniejszy, gdyż analizuje, w jaki sposób autor

dochodzi do końcowych wniosków ; odnosić się tu wypada nie tylko do metod pracy
terenowej (jeśli krytykowana praca jest empiryczna), ale także do rozstrzygnięć
epistemologicznych, a więc poprawności wyznawanych i stosowanych przez autora sposobów
osiągania prawdy naukowej

d) sposób prowadzenia narracji – czyli styl literacki tekstu (czy autor pisze zrozumiale,

czy ściemnia w pewnych miejscach, czy jego metafory utrudniają czy ułatwiają zrozumienie
jego myśłi itp.)

6.

wymogi formalne

a)

piszemy w normie standardowego maszynopisu – czcionka 12; odstępy między

wierszami 1,5 wiersza, od 30 do 33 wierszy na stronie

b) w recenzji sporządzanej w konwencji naukowej podaje się informacje o źródłach

cytatów – stosując przypisy lub odnośniki wewnątrztekstowe.

c) Jeśli na końcu jest bibliografia jej zapis musi mieć charakter naukowy