10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 77 • 25.09.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Porady eksperta

Środki trwałe służące działalności socjalnej ujmuje się w księgach rachun-

kowych jednostki i amortyzuje na zasadach ogólnych określonych w ustawie

o rachunkowości dla środków trwałych. Ewidencja operacji gospodarczych

dotyczących likwidacji tych środków trwałych przebiegać będzie również

na takich samych zasadach, jak w przypadku środków trwałych służących

podstawowej działalności operacyjnej.

Podejmując decyzję w sprawie likwidacji zakładowych obiektów socjalnych kierownik

jednostki powinien jednak uwzględnić przepisy art. 7 pkt 7 ustawy o zakładowym funduszu

świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.). Z przepisu tego wynika,

że środki funduszu zwiększa się m.in. o przychody uzyskane w związku z likwidacją

środków trwałych służących działalności socjalnej – w części nieprzeznaczonej na

utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych. Przy czym uzyskany

przychód z likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej pomniejsza się

o koszty poniesione w związku z likwidacją (art. 7 ust. 1a ustawy o ZFŚS). Kosztami

tymi mogą być przykładowo koszty rozbiórki, uporządkowania terenu, utylizacji. Należy

pamiętać o tym, by nie pomniejszać przychodów o nieumorzoną wartość początkową

likwidowanego środka trwałego.

Decyzję w sprawie przeznaczenia na zwiększenie ZFŚS przychodów uzyskanych z likwi-

dacji środków trwałych służących działalności socjalnej podejmuje kierownik jednostki.

Jeżeli po likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej na stanie jednostki

nie będzie żadnych innych obiektów służących tej działalności, wówczas na zwiększenie

funduszu powinien być przekazany cały przychód uzyskany z likwidacji – oczywiście po

pomniejszeniu o koszty likwidacji.

Ewidencję operacji dotyczących likwidacji środków trwałych służących działalności

socjalnej przedstawiono w przykładzie.

Przykład

Założenia

1. Jednostka posiada ośrodek wypoczynkowy, w którym znajduje się 10 domków kem-

pingowych.

2. Kierownik jednostki podjął decyzję o likwidacji jednego domku, którego wartość

księgowa wynosiła:

a) wartość początkowa

35.000 zł,

b) dotychczasowe umorzenie

31.500 zł,

c) część nieumorzona

3.500 zł.

3. Z otrzymanej faktury VAT od firmy „X” dokonującej likwidacji środka trwałego

wynikają następujące dane:

a) wartość usługi w cenie zakupu netto

3.000 zł,

b) VAT naliczony

660 zł,

c) kwota zobowiązania

3.660 zł.

4. Materiały uzyskane z likwidacji środka trwałego sprzedano firmie dokonującej li-

kwidacji środka trwałego. Z faktury VAT dokumentującej sprzedaż materiałów z likwidacji

środka trwałego wynikają następujące dane:

a) wartość w cenie sprzedaży netto

5.000 zł,

b) podatek należny VAT

1.100 zł,

c) kwota należności

6.100 zł.

5. Strony zdecydowały, że uregulowanie wzajemnych wierzytelności nastąpi w drodze

kompensaty, a pozostała po kompensacie kwota zostanie zapłacona na rachunek jed-

nostki.

6. Kierownik jednostki podjął decyzję o przeznaczenia przychodu uzyskanego z likwidacji

środka trwałego na następujące cele:

– 40% na utrzymanie pozostałych obiektów socjalnych (domków kempingowych),

– 60% na zwiększenie ZFŚS.

Dekretacja

1. LT – wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji bilansowej – pod datą postawienia

w stan likwidacji:

a) dotychczasowe umorzenie

31.500 zł

–

Wn konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”,

–

Ma konto 01 „Środki trwałe”,

b) część nieumorzona

3.500 zł

–

Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

–

Ma konto 01 „Środki trwałe”.

2. LT – ujęcie wartości środka trwałego w ewidencji pozabilansowej

– zapis jednostronny:

35.000 zł

–

Wn konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”.

3. Faktura VAT za usługę likwidacji:

a) wartość w cenie zakupu netto

3.000 zł

–

Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”,

b) podatek naliczony VAT

660 zł

–

Wn konto 22-2 „VAT naliczony i jego rozliczenie”,

c) kwota zobowiązania

3.660 zł

– Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Kontrahent „X”).

4. Faktura VAT – sprzedaż materiałów z likwidacji środka trwałego:

a) wartość w cenie sprzedaży netto

5.000 zł

–

Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”,

b) VAT należny

1.100 zł

–

Ma konto 22-1 „Rozrachunki z tytułu VAT należnego”,

c) kwota należności

6.100 zł

–

Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Kontrahent „X”).

5. WB – wpływ należności za zakupione materiały z likwidacji

– po dokonaniu kompensaty wzajemnych wierzytelności:

(6.100 zł – 3.660 zł ) =

2.440 zł

–

Wn konto 13-0 „Rachunek bieżący”,

–

Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Kontrahent „X”).

6. PK – zwiększenie środków ZFŚS – w kwocie stanowiącej równowartość

uzyskanych przychodów z likwidacji pomniejszonej o koszty likwidacji środka

trwałego: (5.000 zł – 3.000 zł) x 60% =

1.200 zł

–

Wn konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”,

–

Ma konto 85 „Fundusze specjalne” (w analityce: ZFŚS).

Likwidacja środka trwałego

służącego działalności socjalnej

7. WB – przekazanie środków pieniężnych z rachunku bieżącego na wyodrębniony

rachunek bankowy ZFŚS – w równowartości zwiększenia funduszu:

1.200 zł

–

Wn konto 13-5 „Rachunek bankowy ZFŚS”,

–

Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący”.

8. PK – wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji pozabilansowej

– zapis jednostronny:

35.000 zł

–

Ma konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”.

Księgowania

Konto 01 „Środki trwałe”

Konto 07 „Odpisy

umorzeniowe środków trwałych”

Konto 13-0

„Rachunek bieżący”

S.p.) X

31.500 (1a

1a) 31.500

X (S.p.

5) 2.440

1.200 (7

3.500 (1b

Konto 13-5 „Rachunek

bankowy ZFŚS”

Konto 22-1 „Rozrachunki

z tytułu VAT należnego”

Konto 22-2 „VAT naliczony

i jego rozliczenie”

S.p.) X

1.100 (4b

3b) 660

7) 1.200

Konto 24 „Pozostałe

rozrachunki”

(w analityce: Kontrahent „X”)

Konto 30 „Rozliczenie zakupu”

Konto 76-0 „Pozostałe

przychody operacyjne”

4c) 6.100

3.660 (3c

3a) 3.000

6) 1.200

5.000 (4a

2.440 (5

6.100

6.100

Konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”

Konto 85 „Fundusze specjalne”

1b) 3.500

X (S.p.
1.200 (6

Ewidencja pozabilansowa

Konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”

2) 35.000

35.000 (8

Ewa Gruchot

Uproszczenia ewidencji – jak ustalić próg istotności?

Ustawa o rachunkowości dopuszcza uproszczenia w ewidencjonowaniu

pewnych zdarzeń w zależności od tego, czy stanowią istotną kwotę. Na

jakim poziomie powinna się kształtować ta kwota?

Jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować

uproszczenia, jeżeli nie wywierają one istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne

przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Wynika

to z art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

Dokonując wyboru dopuszczonych ustawą o rachunkowości uproszczeń, należy

kierować się zasadą istotności, sformułowaną w art. 8 ust. 1 ustawy. Przepis ten sta-

nowi, że określając zasady (politykę) rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie

w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finan-

sowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności.

Podejmując decyzję o uproszczeniu ewidencji księgowej kierownik jednostki

powinien ocenić przydatność uproszczenia w warunkach danej jednostki i określić

skutki uboczne stosowania tego uproszczenia.

Szczególnego rozważenia wymagają konsekwencje zastosowania uproszczenia,

czyli wpływ na rzetelność danych wykazywanych w sprawozdaniu finansowym.

Niezasadne jest stosowanie uproszczeń w przypadku istotnych informacji, tj. takich,

których pominięcie lub zniekształcenie spowodowałoby niewłaściwą ocenę lub błędną

decyzję użytkownika sprawozdania finansowego.

Ustawa o rachunkowości nie precyzuje, kiedy uproszczenie można uznać za po-

zbawione ujemnego wpływu na zapewnienie rzetelnego i jasnego przedstawienia sy-

tuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Celowe jest więc określenie

progu istotności dla uproszczenia. Jednostka powinna określić próg istotności we

własnym zakresie. W literaturze fachowej określa się, że progiem istotności jest

niższa z dwóch wartości:

1-2% sumy bilansowej

lub

0,5-1% przychodów ze sprzedaży.

Kwotę wyznaczoną w ten sposób można przyjąć m.in. dla określenia czy koszt

obejmujący przyszłe okresy jest na tyle istotny, by rozliczać go w czasie. W niektórych

przypadkach kwota istotna może być jednak inaczej określona. Przykładowo, w za-

kresie kwalifikacji niskocennych składników majątku do środków trwałych jednostka

może przyjąć dla celów bilansowych analogiczne rozwiązanie jak dla celów podatko-

wych. Może więc ujmować bezpośrednio w kosztach wydatki na zakup niskocennych

składników majątku o wartości początkowej nieprzekraczającej kwoty 3.500 zł.

Trzeba mieć na względzie, że nie zawsze o istotności będzie decydowało tylko kryte-

rium wartościowe. Przykładowo, za uproszczeniem polegającym na niestosowaniu konta

„Kasa” przemawiać będzie to, że operacji gotówkowych dokonują jedynie upoważnione

do tego osoby, np. właściciel firmy – w jednostkach prowadzonych przez osobę fizyczną

we własnym imieniu i na własny rachunek, czy też wspólnicy – w spółkach osobowych.

Z kolei stosowanie uproszczenia polegającego na odpisywaniu wartości towarów w koszty

na dzień ich zakupu może być celowe wtedy, gdy działalność handlowa jest prowadzona

w relatywnie małym zakresie, a za zapasy towarów i ich sprzedaż odpowiada bezpośred-

nio właściciel firmy lub członkowie jego rodziny (nie powierza się prowadzenia sklepu

pracownikom odpowiedzialnym materialnie za powierzone im mienie).

Przyjęte przez jednostkę uproszczenia ewidencji księgowej oraz zasady ich sto-

sowania (w tym określony próg istotności) powinny zostać opisane w dokumentacji

zasad (polityki) rachunkowości.

Dorota Przybyszewska