1

ZAŁĄCZNIK VI DO KONWENCJI MARPOL: PRZEPISY O ZAPOBIEGANIU
ZANIECZYSZCZANIU ATMOSFERY SUBSTANCJAMI POCHODZĄCYMI ZE STATKÓW

Jako zanieczyszczenie powietrza traktuje się zarówno przekroczenie średniej zawartości składników powietrza
czystego jak i obecność w nim innych, niepożądanych składników, których udział jest zmienny w czasie i
przestrzeni.

ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY WPROWADZANE PRZEZ STATKI

• emisja zanieczyszczeń w spalinach

z silników, kotłów i spalarek. Zanieczyszczeniem są tlenki azotu (NO

x

), tlenki siarki - (głównie SO

x

),

węglowodory (HC) - pochodzące z niespalonych lub częściowo spalonych paliw, molekuły metali ciężkich,
pyły (PM),

• emisja gazów typu freony,

• emisja par i pyłów z ładunku: pary przewożonych chemikaliów, ropy naftowej, produktów przeróbki ropy

naftowej, skroplonych gazów (naturalny i ropopochodny), ładunki sypkie typu apatyty, siarka.

Silniki okrętowe muszą spełniać wymogi przepisów i norm dotyczących emisji związków szkodliwych w
spalinach statków – m.in. MARPOL73/78 (Międzynarodowej Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczeniom
morza przez statki – Marine Pollution – International Convention for the Prevention of Pollution from Ships).

Główne postanowienia regulujące kwestie emisji tlenków siarki i tlenków azotu zawarte są w następujących
częściach Załącznika VI:

– Prawidło 13 – Tlenki azotu (no

x

)

– Prawidło 14 – Tlenki siarki (So

x

)

– Rezolucja Konferencji nr 2 – Przepisy techniczne dot. kontroli emisji tlenków azotu przez

okrętowe silniki o zapłonie samoczynnym

W dniu 01 lipca 2010 weszły w życie zmiany do Załącznika VI Konwencji MARPOL

W szczególności:

• maksymalna dopuszczalna zawartość siarki w paliwach stosowanych w dwóch obszarach kontroli emisji

siarki (Morzu Bałtyckim i Morzu Północnym) zostanie obniżona z 1,50% do 1,00%;

• wszystkie statki o GT powyżej 400 pływające w żegludze międzynarodowej będą musiały prowadzić Listę

urządzeń zawierających substancje zubożające warstwę ozonową (ODS) i Książkę zapisów o substancjach
zubożających warstwę ozonową (ODS RECORD BOOK) (wymagania nie stosuje się hermetycznego
wyposażenia zawierającego mniej niż 3 kg ODS, w którym brak jest podłączeń do uzupełniania czynnika
chłodniczego lub elementów zawierających substancje zubożające warstwę ozonową, które można
wymieniać);

2

• zbiornikowce olejowe o GT 400 BRT i powyżej, przewożące surową ropę naftową będą musiały posiadać

na pokładzie zatwierdzony przez Administrację Państwa bandery statku i wdrożony Plan postępowania z
lotnymi substancjami organicznymi (VOC Management Plan);

• Zmieniony Załącznik VI wprowadza zmiany do Międzynarodowego świadectwa o zapobieganiu

zanieczyszczaniu powietrza (Świadectwa IAPP) i jego załącznika. W związku z powyższym, Świadectwa
IAPP i ich załączniki będą musiały być wydane po raz pierwszy lub ponownie wydane zgodnie z
wymaganiami znowelizowanego Załącznika VI. Zostanie to przeprowadzone w następujący sposób:

1. Dla statków zbudowanych (liczy się data położenia stępki) w dniu 1 lipca 2010 lub po tej dacie wydane
będzie nowe Świadectwo IAPP przed wejściem statku do eksploatacji.

2. Dla statków, które już posiadają Świadectwo IAPP, Świadectwo i jego załącznik zostaną wydane
ponownie przy pierwszej nadarzającej się okazji, nie później niż podczas pierwszego przeglądu statku na
doku w dniu 1 lipca 2010 lub po tej dacie, lecz w żadnym wypadku nie później niż 3 lata od wejścia w życie
zmienionego Załącznika VI.

3. Tam, gdzie ma to zastosowanie będzie jednocześnie potwierdzony fakt posiadania przez statek Planu
postępowania z lotnymi substancjami organicznymi (VOC Management Plan).

Dla statków pływających pod banderami państw, które nie są Stronami Załącznika VI do Konwencji
MARPOL, na życzenie armatora może być wydane lub ponownie wydane Zaświadczenie zgodności z
wymaganiami znowelizowanego Załącznika VI. Pomoże to uniknąć armatorom problemów podczas żeglugi
do krajów, które podpisały Załącznik VI.
Wymagana przepisami prawidła 12.5 Załącznika VI do Konwencji MARPOL lista urządzeń zawierających
substancje zubożające warstwę ozonową (ODS) - Lista ta umożliwia zapewnienie zgodności statku z
wymaganiami zmienionego prawidła 12.5 Załącznika VI do Konwencji MARPOL. Oddzielna karta
zestawieniowa musi być utrzymywana dla każdego hermetycznego wyposażenia zawierającego czynnik
chłodniczy w ilości nie mniejszej niż 3 kg.

• Tlenki azotu - wymagania Zał. dotyczą każdego zainstalowanego na statku silnika wysokoprężnego o

mocy większej niż 130 kW (z datą zastosowania 1.01.2000), z wyłączeniem silników agregatów
awaryjnych, łodzi ratunkowych oraz innych silników przeznaczonych wyłącznie do użytkowania w stanach
awaryjnych.

Praca każdego silnika jest zabroniona, z wyjątkiem, gdy emisja tlenków azotu z silnika spełnia warunki
IMO. Praca silnika jest dozwolona, jeżeli - alternatywnie- zostanie zastosowany odpowiednio skuteczny
system oczyszczania spalin.

Jeżeli jest spalane paliwo składające się z mieszanki węglowodorów uzyskiwanych z rafinacji ropy
naftowej, to procedura prób i metod pomiarowych ma być zgodna z Kodeksem technicznym NO

X

,

stanowiącym uzupełnienie Zał. VI.

3

OCHRONA ŚRODOWISKA W PORTACH

Ważniejsze przepisy

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska

(Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902, z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości

ładunkowych ze statków
(Dz. U. Nr 166, poz. 1361, zm. z 2004 r. Nr 96, poz.959, z późn. zm. -> USTAWA o zmianie ustawy o
portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków z dnia 22
października 2010 r.).

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie udzielania statkom zwolnień

z obowiązku każdorazowego zdawania odpadów i pozostałości ładunkowych przed opuszczeniem portu

• Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich

(Dz. U. z 2002 r. Nr 110 poz. 967, zm. z 2002 r. Nr 166, poz.1361, Nr 200, poz.1683).

• Ustawa z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki

(Dz. U. Nr 47, poz.243, zm.: z 2000 r. Nr 109, poz.1156; z 2001 r. Nr 111, poz.1197, Nr 125, poz.1368; z
2002 r. Nr 166, poz.1361; z 2004 r. Nr 93, poz.895, Nr 96, poz.959).

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w zakresie

prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą,
linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem.

Przepisy portowe: Utrzymanie porządku i ochrona środowiska

• na obszarze portu zabrania się (m.in):

• chodzenia i przebywania w miejscach, gdzie jest to zabronione oraz niszczenia roślinności;
• spłukiwania nadbudówek i pokładów statków;
• zatapiania sieci i sprzętu rybackiego;
• polowań.

• na obszarze portu wymaga się (m.in):

• Utrzymanie czystości i porządku na obszarach portów i przystani morskich jest obowiązkiem

użytkowników. Użytkownicy ponoszą odpowiedzialność za skutki niezachowania obowiązku w
zakresie utrzymania czystości i ochrony środowiska oraz za szkody związane z zaniedbaniem
wykonania tego obowiązku. Odpowiedzialność za utrzymanie czystości i porządku ponoszą
również osoby, które w drodze umowy podjęły się wykonywania tych czynności, a w przypadku
braku umowy, pracownicy jednostki sprawującej zarząd nieruchomości, którym powierzono
wykonywanie tych czynności.

• Nieczystości powinny być składane do odpowiednich pojemników. Pojemniki na nieczystości

powinny być szczelnie zamykane.Pojemniki do gromadzenia nieczystości powinny być w porę
opróżniane, a ich otoczenie stale utrzymywane w porządku i czystości. Zabrania się wylewania

4

nieczystości płynnych do zbiorników na nieczystości stałe oraz zakopywania na terenach
portowych padliny, zepsutych ryb, odpadów rybnych i śmieci, nieużytecznych odpadów
produkcyjnych oraz odpadów pochodzących z oczyszczania zbiorników przemysłowych,
portowych i statkowych. Odprowadzanie jakichkolwiek ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wód
portowych i do ziemi regulują odrębne przepisy.

• Zabrania się na obszarze portu emitowania zanieczyszczeń do atmosfery. Zakaz nie obejmuje

emisji wynikającej z właściwej eksploatacji statku oraz emisji dokonywanych z urządzeń lądowych
na podstawie zezwoleń określonych w odrębnych przepisach.

• Zabrania się zanieczyszczania wód, terenów, obiektów i innych urządzeń portowych. W przypadku

powstania zanieczyszczeń sprawcy lub użytkownicy obowiązani są natychmiast lub w terminie
określonym przez kapitanat portu je usunąć, pokryć koszty ich usunięcia oraz roszczenia osób
trzecich wynikłe z tego tytułu. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku Dyrektor Urzędu
Morskiego może zarządzić jego wykonanie, a kosztami obciążyć sprawcę albo użytkownika.
Przepis ma zastosowanie również w przypadku usuwania z akwenów portowych pływających
przedmiotów, stanowiących przeszkodę nawigacyjną.

• Odpady olejowe i wody zaolejone należy zdawać ze statku do odpowiednich urządzeń

odbiorczych. Podłączenie węża odbiorczego do końcówki rurociągu zdawczego wykonuje załoga
statku zdającego.

• Ścieki - zanieczyszczone wody z instalacji sanitarnych statku bez zawartości olejów lub

zanieczyszczeń poładunkowych należy zdawać przed opuszczeniem portu do odpowiednich
urządzeń odbiorczych, chyba że wolna pojemność retencyjna zbiorników gwarantuje ich
zatrzymanie na statku do czasu jego odejścia na odległość większą niż 12 Mm od najbliższego
lądu.

• Śmieci stałe, odpady bytowe, eksploatacyjne i przeładunkowe należy zdawać ze statku przed

wyjściem z portu do odpowiednich urządzeń odbiorczych:

a) do pojemników ustawionych na nabrzeżach portowych;

b) na środki transportu podstawione pod burtę.

• Wody po umyciu ładowni lub zbiorników ładunkowych muszą być zdawane do urządzeń

odbiorczych w porcie.

• Przepisy dot. odpadów olejowych i wód zaolejonych, ścieków, śmieci stałych oraz wód po umyciu

ładowni lub zbiorników ładunkowych mają również zastosowanie do statków posiadających
własne urządzenia typu uznanego przez instytucję klasyfikacyjną, zapewniające neutralizację
nieczystości.

• Za wykonanie usług usuwania odpadów olejowych i wód zaolejonych, ścieków, śmieci stałych oraz

wód po umyciu ładowni lub zbiorników ładunkowych odpowiada ten, kto w drodze umowy podjął
się wykonania tych czynności.

• Przedsiębiorcy zajmujący się odbiorem, składowaniem i zagospodarowaniem odpadów ze statków

oraz ich transportem zobowiązani są poinformować w formie pisemnej Dyrektora Urzędu

5

Morskiego o podjęciu i prowadzeniu tej działalności na obszarze portu oraz okazać odpowiednie
zezwolenie, wymagane w tym zakresie na podstawie odrębnych przepisów.

• Zabrania się stosowania środków innych niż mechaniczne do usuwania z powierzchni wód

substancji ropopochodnych bez zgody Dyrektora Urzędu Morskiego.

• Jeżeli w czasie sprawowanego nadzoru lub wykonywanej kontroli okaże się, że istnieje możliwość

zanieczyszczenia wód portowych ze statku, upoważniony przedstawiciel Urzędu Morskiego może
zamknąć i zaplombować zawory systemu zenzowego na okres przebywania statku w porcie.

• Usunięcie do morza urobku uzyskanego przy pogłębianiu akwenów portowych może nastąpić

jedynie po uzyskaniu zezwolenia, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

• Za utrzymanie porządku i bezpieczeństwa pasażerów oraz pojazdów i ładunków przewożonych

przez promy portowe odpowiedzialni są bezpośrednio ich kapitanowie, którzy w tym celu powinni
utrzymywać specjalną służbę porządkową na pokładzie.

• Ogólne kierownictwo akcji ratowniczej statków, które uległy wypadkowi morskiemu, w

szczególności na których powstał pożar lub nastąpiły inne zdarzenia zagrażające bezpieczeństwu
statku lub ładunku, sprawuje kapitan portu.

• O zaistnieniu takich wydarzeń, należy natychmiast powiadomić kapitanat portu i w zależności od

potrzeb – służby SAR, Portową Służbę Ratowniczą lub Państwową Straż Pożarną.

przepisy portowe: przeładunek i składowanie towarów w porcie morskim

•

Przeładunek towarów w obrocie morskim powinien odbywać się w miejscach do tego celu
przeznaczonych.

•

Przeładunek towarów na wodzie może być dokonywany tylko za każdorazowym zezwoleniem kapitana
portu i w miejscach wyraźnie wskazanych.

•

Przeładunek powinien być zabezpieczony przed przesypywaniem się i wypadaniem towarów do wody, na
nabrzeża oraz przed pyleniem.

•

Przeładowca obowiązany jest natychmiast oczyścić miejsca z pozostałości po przeładunku po jego
zakończeniu.

• Przed rozpoczęciem przeładunku produktów ropopochodnych z wyjątkiem bunkrowania oraz wszelkich

innych olejów luzem, statek powinien:

– być otoczony zaporą przeciwolejową na czas przeładunku a w przypadku, gdy kapitan portu uzna

to za konieczne,

– posiadać asystę statku przystosowanego do zbierania olejów.

– W przypadku wyposażenia basenów portowych we właściwie działające zapory pneumatyczne

uniemożliwiające wydostanie się zanieczyszczeń olejowych poza obręb basenu, kapitan portu
może odstąpić od wymogu stosowania dodatkowej zapory przeciwolejowej. Jednakże baza
przeładunkowa powinna zabezpieczyć natychmiastową gotowość jej użycia w razie powstania
zanieczyszczenia.

6

• Takie same wymagania obowiązują przy przeładunkach substancji chemicznych luzem, lżejszych od wody i

nierozpuszczalnych w wodzie.

• Przy przeładunkach niebezpiecznych substancji luzem, warunki każdorazowo określa kapitan portu.

• W uzasadnionych przypadkach, kiedy rozstawienie zapory przeciwolejowej jest utrudnione bądź

niemożliwe albo ilość przeładowywanego oleju lub substancji chemicznej jest mniejsza niż 2.000 ton,
kapitan portu może na wniosek przeładowcy wyrazić jednorazową zgodę na asystę jednostki z zaporą
gotową do rozstawienia. Odpowiedzialność za pełną gotowość jednostki do podjęcia działań ponosi
przeładowca.

• Bunkrowanie jednostek powinno odbywać się podczas postoju jednostki przy nabrzeżu w miejscu

akceptowanym przez kapitanat portu. W uzasadnionych przypadkach kapitan portu może na wniosek
przedsiębiorstwa armatorskiego wyrazić zgodę na bunkrowanie na redzie lub kotwicowisku określając
warunki przeprowadzenia operacji.

• Wszelkie koszty związane z bunkrowaniem na redzie portu lub kotwicowisku obciążają występującego o

wydanie zgody.

• Bunkrowanie paliwa z cysterny na statek może odbywać się na nabrzeżu w miejscu wyznaczonym przez

użytkownika, odpowiednio przygotowanym i zabezpieczonym oraz akceptowanym przez kapitanat portu.

• Przed rozpoczęciem bunkrowania należy sporządzić listę kontrolną, według wzoru zatwierdzonego przez

Dyrektora Urzędu Morskiego, stanowiącą potwierdzenie spełnienia warunków bezpieczeństwa w trakcie
operacji. Po zakończeniu bunkrowania kopię listy kontrolnej należy przesłać do właściwego terytorialnie
kapitanatu portu.

• Rozpoczęcie i zakończenie operacji bunkrowania należy zgłosić do kapitanatu portu.

• Statki pobierające oraz podające paliwo zobowiązane są do prowadzenia w czasie takiej operacji ciągłego

nasłuchu na kanale roboczym UKF właściwego terytorialnie kapitanatu portu lub VTS, tam gdzie system
ten obowiązuje oraz pokazywać sygnały zgodnie z przepisami międzynarodowego kodu sygnałowego.

• Statki poruszające się po wodach portowych powinny odpowiednio wcześniej być uprzedzane przez statki,

na których odbywa się bunkrowanie, o potrzebie ich omijania.

• Rozpoczęcie i zakończenie przeładunku ładunków niebezpiecznych należy zgłosić do właściwego

terytorialnie kapitanatu portu.

• Zabronione jest składowanie i przeładunek materiałów niebezpiecznych, które wyszczególnione zostały w

IMDG Code jako materiały nie dopuszczone do transportu morskiego.

• Miejsca składowania ładunków niebezpiecznych podlegają przepisom prawa budowlanego, ochrony

przeciwpożarowej, dozoru technicznego oraz powinny być użytkowane zgodnie z przeznaczeniem.

• Podczas przeładunku i składowania ładunków niebezpiecznych zastosowanie mają również instrukcje

producentów i przewoźników dotyczące operacji z ładunkiem niebezpiecznym.

• Przeładunek ładunków niebezpiecznych powinien odbywać się zgodnie z instrukcją bezpiecznej obsługi,

sporządzoną przez przeładowcę i zatwierdzoną przez Dyrektora Urzędu Morskiego.

7

• Instrukcja ta powinna w szczególności określać osobę odpowiedzialną za przeładunek, zasady

przeładunku, procedury awaryjne EmS, zasady pierwszej pomocy medycznej MFAG, łączność w trakcie
operacji oraz zasady powiadamiania i wzywania pomocy.

• Pracownicy zatrudnieni przy przeładunku materiałów niebezpiecznych powinni posiadać odpowiednie

szkolenie stanowiskowe, uwzględniające rodzaje zagrożeń, zasady przeładunku oraz obchodzenia się z
ładunkiem niebezpiecznym. Osobą odpowiedzialną za przeprowadzenie szkolenia jest osoba
odpowiedzialna za przeładunek. Potwierdzeniem przeprowadzenia szkolenia jest podpisana przez
uczestników lista, która powinna być okazywana na żądanie organów kontrolnych.

• Każdy statek, na którym ma odbywać się przeładunek ładunków niebezpiecznych, przed rozpoczęciem

przeładunku podlega kontroli dokonywanej przez przedstawicieli terminalu lub nabrzeża i przedstawicieli
statku, która powinna zostać zakończona sporządzeniem listy kontrolnej („check list”).

• Lista kontrolna powinna być sporządzona według wzoru zatwierdzonego przez Dyrektora Urzędu

Morskiego i stanowić w szczególności potwierdzenie spełnienia warunków bezpieczeństwa w zakresie
stanu jednostki, terminalu lub nabrzeża, łączności w trakcie operacji, zasad przeładunku oraz procedur
awaryjnych.

• Po zakończeniu przeładunku, kopię listy kontrolnej użytkownik nabrzeża obowiązany jest przekazać do

właściwego terytorialnie kapitanatu portu.

• Przeładunek i składowanie ładunków niebezpiecznych klasy 1.1, 1.2, 1.3 oraz klasy 7 według IMDG Code

wymaga każdorazowego powiadomienia i uzyskania zgody kapitana portu.

• O składowaniu ładunków niebezpiecznych klasy 2.3, klasy 4, klasy 5.2, klasy 6 według IMDG Code należy

każdorazowo powiadomić kapitana portu.

• Zasady segregacji i magazynowania ładunków niebezpiecznych w miejscach składowania powinny być tak

dalece jak to możliwe, zgodne z zasadami określonymi w IMDG Code.

• Oznakowanie, opakowanie, dokumentacja i warunki przewozu ładunków niebezpiecznych powinny być

zgodne z zaleceniami VII Rozdziału Konwencji SOLAS, chyba że przewóz odbywa się na podstawie
odrębnych umów międzynarodowych. Wówczas powinny być spełnione warunki takiej umowy.

• Przeładunek ładunków niebezpiecznych klasy 1.1, 1.2, 1.3 oraz klasy 7 oraz ładunków niebezpiecznych,

wykazujących uszkodzenia własne lub opakowania, wymaga nadzoru eksperta.

• Ekspertem tym może być osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia wynikające z odrębnych

przepisów.

• Podczas przeładunku cieczy łatwo palnych luzem oraz skroplonych gazów palnych luzem, użytkownik

terminalu przeładunkowego obowiązany jest zapewnić asystę statku pożarniczego w sytuacji gdy:

a) statek nie jest objęty całkowicie ochroną stałej instalacji gaśniczej znajdującej się na terminalu,

b) z uwagi na niekorzystne warunki hydrometeorologiczne, stała instalacja gaśnicza terminalu nie
może zapewnić ochrony całego statku.

• Odgazowanie zbiornikowca na obszarze portu jest zabronione.

8

• Operacje mycia zbiorników zbiornikowców na obszarze portu powinny być każdorazowo uzgadniane z

kapitanem portu.

Portowe urządzenia do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych ze statków

• Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską jest obowiązany do zapewnienia statkom

korzystającym z portu lub przystani morskiej dostępu na jego terenie do portowych urządzeń do odbioru
odpadów ze statków oraz pozostałości.

• Portowe urządzenia odbiorcze powinny posiadać odpowiednią przepustowość, a ich eksploatacja

powinna być prowadzona w taki sposób, aby nie powodowało to nieuzasadnionych opóźnień w ruchu
statków.

• Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską zapewnia, przez portowe urządzenia odbiorcze,

odbiór niżej wymienionych odpadów ze statków:

1) odpadów olejowych i ich mieszanin - wymienionych w załączniku I Konwencji MARPOL ;
2) ścieków - wymienionych w załączniku IV Konwencji MARPOL ;
3) odpadów powstających na statku - wymienionych w załączniku V Konwencji MARPOL z
uwzględnieniem Wytycznych do wdrożenia tego załącznika, obejmujących odpady związane z
ładunkiem, inne niż pozostałości ładunkowe;
4) pozostałości z oczyszczania spalin, zgodnie z Załącznikiem VI Konwencji MARPOL.

• Odbiorca ładunku jest obowiązany do zapewnienia odbioru pozostałości ładunkowych.

• Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską jest obowiązany do przekazywania armatorom,

kapitanom statków lub agentom reprezentującym armatora informacji o trybie i sposobie odbioru
odpadów ze statków oraz znaczeniu dla ochrony środowiska morskiego właściwego odbioru odpadów i
pozostałości ładunkowych ze statków.

• Informacje te powinny być aktualne i dostępne w każdym czasie, w tym dostępne i aktualizowane na

stronie internetowej podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską. (np.:

http://www.port.gdynia.pl/pl/srodowisko/odpady-statkowe

)

• Zakres i sposób podawania informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków powinien

obejmować:

1) lokalizację portowych urządzeń odbiorczych na planie lub mapie, o ile to możliwe;
2) rodzaje odpadów ze statków przyjmowanych do portowych urządzeń odbiorczych;
3) wykaz odbiorców odpadów, oferowanych przez nich usług oraz dane umożliwiające kontakt z tymi
odbiorcami;
4) procedury odbioru;
5) system opłat;
6) procedury informowania o niewystarczającej przepustowości portowych urządzeń odbiorczych.

• Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską jest obowiązany do opracowania PLANU

GOSPODAROWANIA ODPADAMI ORAZ POZOSTAŁOŚCIAMI ŁADUNKOWYMI ZE STATKÓW
[

http://www.port.gdynia.pl/images/stories/ochrona/odpady_statkowe/2011_aktualizacja_planu_t_jedno

lity.pdf

].

9

• Inne podmioty zarządzające terenami znajdującymi się w granicach portów lub przystani morskich są

obowiązane do przestrzegania tego planu.

• Opłaty związane z gospodarowaniem odpadami ze statków i pozostałościami ładunkowymi

ze statków

– Statki wnoszą opłatę za odbiór odpadów ze statków stanowiącą część opłaty tonażowej.

– Opłata jest pokrywana przez statek bez względu na to, czy korzysta on, czy nie korzysta z

portowych urządzeń odbiorczych.

– Opłata obejmuje następujące kategorie odpadów ze statków:

1) odpady olejów i ich mieszanin z wodą z przestrzeni maszynowej, takie jak wody zęzowe, szlamy
i zużyte oleje przepracowane - wymienione w załączniku I Konwencji MARPOL;
2) odpady powstające na statku - wymienione w załączniku V Konwencji MARPOL, włączając w to
odpady związane z ładunkiem, inne niż pozostałości ładunkowe, zgodnie z Wytycznymi do
wdrożenia przepisów załącznika V;
3) ścieki - wymienione w załączniku IV Konwencji MARPOL .

– Odbiór dodatkowych ilości odpadów ze statków nieobjętych opłatą tonażową następuje za opłatą

dodatkową.

– Odbiór odpadów ze statków w czasie i w warunkach innych niż ustalone przez zarządzającego

portem lub przystanią morską w przepisach portowych następuje za opłatą specjalną.

– Wysokość tych opłat dodatkowych ustala zarządzający portem lub przystanią morską.

– Opłaty i opłaty dodatkowe są wnoszone przez statek na rzecz podmiotu zarządzającego portem

lub przystanią morską.

– Koszty odbioru i gospodarowania pozostałościami ładunkowymi pokrywa odbiorca ładunku.

Tryb i wysokość opłat za odbiór pozostałości ładunkowych ze statków jest ustalany w umowie
zawartej między odbiorcą ładunku a odbiorcą odpadów świadczącym tę usługę.

• KARTA PRZEKAZANIA ODPADU – np.:

http://www.port.gdynia.pl/images/stories/ochrona/odpady_statkowe/gospodarka_odpadami/odpady
3.pdf

INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA MORSKIEGO

Do zakresu działania Inspektoratu w szczególności należy (ze strony UM Gdynia

http://www.umgdy.gov.pl

):

1) nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie środowiska morskiego przed zanieczyszczeniem wskutek
korzystania z morza m.in. przez zatapianie odpadów i innych substancji,

2) nadzór i kontrola stanu czystości obszarów morskich RP przy użyciu jednostek nawodnych oraz statków
powietrznych – również na rzecz urzędów morskich w Słupsku i Szczecinie, w zakresie zanieczyszczeń
pochodzących ze statków i innych źródeł, a także powstających na skutek zatapiania odpadów w morzu,

10

3) nadzór nad zwalczaniem rozlewów olejowych,

4) kontrola czystości wód w basenach portowych i portach rybackich

5) prowadzenie ewidencji przypadków wyłowienia broni chemicznej z dna Bałtyku

6) prowadzenie ewidencji wraków, w których istnieje możliwość zalegania ropopochodnych substancji,

7) przeprowadzanie inspekcji statków o polskiej przynależności w zakresie spełnienia wymagań ochrony
środowiska:

a) przeprowadzanie kontroli wyposażenia statków morskich w urządzenia zabezpieczające środowisko
morskie przed zanieczyszczeniami,

b) przeprowadzanie kontroli dokumentów statkowych związanych z ochroną środowiska morskiego
przed zanieczyszczeniami ze statków,

8) kontrola działalności eksploracyjnej i eksploatacyjnej na morzu w aspekcie ochrony środowiska morskiego,

9) prowadzenie postępowań wyjaśniających i stosowanie sankcji karnych przewidzianych prawem w stosunku do
osób fizycznych lub prawnych naruszających przepisy w zakresie ochrony środowiska w obszarach morskich RP, z
wyłączeniem obszarów leżących we właściwości terytorialnej kapitanatów portów,

10) informowanie kapitanów portów o zanieczyszczaniu obszarów morskich leżących we właściwościach
terytorialnych kapitanatów,

11) współpraca z Państwową Inspekcją Ochrony Środowiska w zakresie nadzoru nad obszarami morskimi w
aspekcie ich ochrony przed zanieczyszczeniami wynikłymi z działalności zakładów przemysłowych i komunalnych
odprowadzających ścieki bezpośrednio do morza,

12) opiniowanie pozwoleń wodno-prawnych w zakresie ochrony środowiska,

13) opiniowanie instrukcji technologicznych operacji przeładunkowych w portach w aspekcie ochrony środowiska
i możliwych zagrożeń,

14) opiniowanie dokumentacji projektowych urządzeń odprowadzających wodę bezpośrednio do morza,

15) uzgadnianie i wydawanie zezwoleń na usuwanie do morza urobku z pogłębiania torów wodnych, red i
basenów portowych oraz z innych miejsc,

16) wydawanie decyzji na zatapianie w morzu odpadów i innych substancji,

17) opiniowanie ocen oddziaływania inwestycji na środowisko,

18) opiniowanie wniosków o zgodę na prowadzenie prac badawczych przez obce jednostki na obszarach
morskich RP,

19) nadzór w sprawach związanych z badaniami, rozpoznawaniem i eksploatacją zasobów naturalnych z dna
morskiego i wnętrza ziemi pod dnem w aspekcie ochrony środowiska morskiego,

20) opiniowanie zezwoleń na układanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurociągów oraz wznoszenie i
eksploatacja sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w aspekcie ochrony środowiska,

11

21) współpraca z kapitanatami portów oraz z komórką właściwą do spraw ochrony przeciwpożarowej w zakresie
bezpieczeństwa przeładunku, składowania materiałów niebezpiecznych, zanieczyszczających, postępowania z
odpadami i pozostałościami ładunkowymi ze statków w aspekcie ochrony środowiska,

22) współpraca ze służbami kontroli ruchu (VTS) w zakresie monitorowania obszarów morskich, przewozu
morzem materiałów niebezpiecznych i zanieczyszczających, zatapiania odpadów oraz postępowania ze statkami
stanowiącymi zagrożenie dla środowiska morskiego,

23) współpraca z Centrum Bezpieczeństwa Morskiego w zakresie inicjowania akcji przeciwrozlewowych i
koordynowania działań służby SAR w zakresie akcji zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na morzu,

24) wydawanie decyzji w sprawie udzielania zwolnień z obowiązku każdorazowego zdawania odpadów i
pozostałości ładunkowych przed opuszczeniem portu statkom odbywającym podróże morskie na stałych liniach
żeglugowych, wydawanie zaświadczeń o przedmiotowym zwolnieniu oraz sporządzanie zestawień udzielanych
zwolnień,

25) opiniowanie raportów dotyczących funkcjonowania i stopnia wykorzystania portowych urządzeń odbiorczych,

26) opracowanie planów zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla wód portowych w portach, w których funkcję
podmiotu zarządzającego sprawuje Dyrektor Urzędu,

27) zatwierdzanie planów zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla wód portowych,

28) uzgadnianie planów gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków,

29) obsługa naziemna samolotu i śmigłowca oraz ich pilotaż,

30) opracowywanie i opiniowanie przepisów z zakresu ochrony środowiska,

31) współpraca międzynarodowa w zakresie spraw dotyczących ochrony środowiska, a zwłaszcza z IMO i
HELCOM,

32) współpraca z krajowymi organami ochrony środowiska i instytucjami naukowo-badawczymi, Strażą Graniczną
i Marynarką Wojenną oraz z Morską Służbą Poszukiwania i Ratownictwa.

W skład Inspektoratu wchodzą:

1) Główny Inspektor,

2) Zespół Inspekcji Środowiska Morskiego,

3) Służba Lotnicza.