9.1 Michał Hempoliński, Filozofia współczesna, 3. Spór o tworzywo świata, 3.1

9.1 Michał Hempoliński, Filozofia współczesna, 3. Spór o tworzywo świata, 3.1

9.1 Michał Hempoliński, Filozofia współczesna, 3. Spór o tworzywo świata, 3.1

9.1 Michał Hempoliński, Filozofia współczesna, 3. Spór o tworzywo świata, 3.1

Nie można spierać się o istnienie świata. Solipsyzm

Solipsyzm

Solipsyzm

Solipsyzm – sam jeden jestem, wg Hempolińskiego

jest chory.
Założenie o istnieniu świata daje punkt wyjścia do poważnych rozważań ontologicznych.
Najstarszym kłopotem jest "co tworzy świat" w sensie tworzywa.
Jakościowe zróżnicowanie zjawisk sugeruje mnogość tworzyw, wiele rodzajów bytów.
Świat jednak jest jedną całością.
Monizm ontologiczny

Monizm ontologiczny

Monizm ontologiczny

Monizm ontologiczny – jedna fundamentalna zasada wszelkich bytów, jest nią Monika.
Wszystko można do tej zasady sprowadzić przez redukcję

redukcję

redukcję

redukcję. Wszystko jest modyfikacją jednej

substancji.
Problem: wyjaśnienie różnorodności świata.
Pluralizm ontologiczny

Pluralizm ontologiczny

Pluralizm ontologiczny

Pluralizm ontologiczny – dwie lub więcej substancji różnych jakościowo. Ogół wszystkich
tworzy Byt. Pluralizm stosuje więc wiele redukcji

wiele redukcji

wiele redukcji

wiele redukcji.

Problem: scalenie różnych dziedzin bytu w jedną uniwersalną całość (Byt).

Jakościowe charakteryzowanie substancji

Jakościowe charakteryzowanie substancji

Jakościowe charakteryzowanie substancji

Jakościowe charakteryzowanie substancji:

– materializm

materializm

materializm

materializm (może być tylko monistyczny)

– idealizm

idealizm

idealizm

idealizm (głównie monistyczny)

W monizmie mogą być różne substancje:

1. materia lub określony byt materialny (przestrzenny i czasowy, mający cechy

fizyczne)

2. duch
3. nieprzestrzenny i pozaczasowy byt idealny (idea Platona, forma pierwsza

Arystotelesa, czyli substancja druga)

4. rzecz konkretna
5. wszelki byt nieskończony (Bóg u Spinozy np.)
6. świadomość lub doświadczenie świadome (np. percepcja Hume'a)
7. idea absolutna Hegla

3 idealizmy

3 idealizmy

3 idealizmy

3 idealizmy

– spirytualizm (2.)
– subiektywno-idealistyczna metafizyka (6.)
– (3.)

Monizm genetyczny –

Monizm genetyczny –

Monizm genetyczny –

Monizm genetyczny – słaby monizm – wszystko wywodzi się jednej zasady ontycznej (np.
od Boga który stworzył materialny świat)
Monizm aktualny

Monizm aktualny

Monizm aktualny

Monizm aktualny – mocny monizm – zasada wszystkiego JEST jedna
Analogicznie materializm genetyczny i aktualny

materializm genetyczny i aktualny

materializm genetyczny i aktualny

materializm genetyczny i aktualny

Opozycja monizmu materialistycznego i absolutnego

monizmu materialistycznego i absolutnego

monizmu materialistycznego i absolutnego

monizmu materialistycznego i absolutnego: absolutny mówi że substancja nie daje

się scharakteryzować skończoną liczbą atrybutów (np. apeiron Anaksymandra) i wiąże się z
pluralizmem atrybutywistycznym

pluralizmem atrybutywistycznym

pluralizmem atrybutywistycznym

pluralizmem atrybutywistycznym (wiele atrybutów jednej substancji).

Podział dychotomiczny

dychotomiczny

dychotomiczny

dychotomiczny pluralizmu (dający dualizmy

dualizmy

dualizmy

dualizmy):

– naturalny i supranaturalny
– materialny i niematerialny
– dobro i zło

Dualizm Kartezjański: wszystko co istnieje jest albo materialne albo duchowe. Dualizm
aktualny. Wszystko pochodzi od Boga więc moznim genetyczny, spirytualistyczny.

Pluralizmy:

– Leibniz i monadologia (duchowe monady tej samej natury o różnym stopniu

doskonałości więc

spirytualistyczny monizm atrybutywistyczny

, genetyczny też bo

wszystko od najdoskonalszej monady – Boga)

Teraz zamiast sporów o liczbę

liczbę

liczbę

liczbę substancji dyskutuje się dziedziny realności

dziedziny realności

dziedziny realności

dziedziny realności.

Reizm

Reizm

Reizm

Reizm zachował substancjalistyczny spór monizmu z dualizmem. Wiele różnych rzeczy
więc pluralizm. Jednak skoro rzeczy są ciałami (pansomatyzm

pansomatyzm

pansomatyzm

pansomatyzm) to jest to

monizm

materialistyczny aktualny

. Jeśli wszystko jest ciałem lub duchem to

dualizm

.

Spór monizmu neoheglistów

Spór monizmu neoheglistów

Spór monizmu neoheglistów

Spór monizmu neoheglistów (McTaggart, Bradley) i pluralizmu

pluralizmu

pluralizmu

pluralizmu (Moore, Russell) na gruncie

twierdzenia że substancja jest bytem absolutnym, tożsamym ze światem. Spór polega na
sporze między teorią relacji wewnętrznych

teorią relacji wewnętrznych

teorią relacji wewnętrznych

teorią relacji wewnętrznych (relacje są redukowalne do własności części) i t.

t.

t.

t.

relacji zewnętrznych

relacji zewnętrznych

relacji zewnętrznych

relacji zewnętrznych (odwrotnie). Pierwszy prowadzi do nierozróżnialności czegokolwiek
jako części świata.

Fenomenalistyczne wersje monizmu

Fenomenalistyczne wersje monizmu

Fenomenalistyczne wersje monizmu

Fenomenalistyczne wersje monizmu: redukcja różnorodności zjawisk do jednego rodzaju
zjawisk. Dzieli się na:

– monizm neutralny
– monizm fizykalistyczny

Fenomenalistyczne wersje pluralizmu: teoria danych zmysłowych: zjawiska (układy danych
zmysłowych) są niezależne jedne od drugich. Indeterminizm, prowadzi do twierdzenia że
wszystko jest możliwe.