„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Marek Pilarski

Wykonywanie obudowy wyrobisk
711[02].Z3.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Sylwester Rajwa
mgr inż. Jan Jureczko


Opracowanie redakcyjne:
mgr Marek Pilarski


Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[02].Z3.05
Wykonywanie obudowy wyrobisk, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu górnik eksploatacji podziemnej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Obudowa wyrobisk wybierkowych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Obudowa wyrobisk korytarzowych

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Obudowa wyrobisk komorowych i skrzyżowań

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

17

7. Literatura

33

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej
711[02].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed
realizacją materiału tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia - wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie umiejętności,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

metody tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ć

wiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia ewaluacji osiągnięć ucznia, nauczyciel może posłużyć się

zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych.

W tym rozdziale zamieszczono również (dla każdego testu osobno):

−

plan testu w formie tabelarycznej z kluczem odpowiedzi,

−

punktację zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

711[02].Z3

Eksploatacja złóż

711[02].Z3.01

Rozpoznawanie i udostępnianie

złóż

711[02].Z3.03

Dobieranie środków strzałowych

711[02].Z3.02

Rozpoznawanie i likwidacja

zagrożeń w górnictwie

711[02].Z3.04

Drążenie

wyrobisk

podziemnych

711[02].Z3.05

Wykonywanie

obudowy wyrobisk

711[02].Z3.06

Montowanie urządzeń

wentylacyjnych

i zabezpieczających

711[02].Z3.07

Eksploatowanie złóż

kopalin użytecznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować jednostki układu SI,

−

przeliczać jednostki,

−

rozróżniać podstawowe wielkości mechaniczne oraz ich jednostki,

−

posługiwać się typowo górniczymi określeniami stosowanymi w nomenklaturze
górniczej,

−

charakteryzować i rozróżniać poszczególne wyrobiska górnicze,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić zadania obudowy wyrobisk górniczych,

−

scharakteryzować typy i rodzaje obudów stosowanych w wyrobiskach wybierkowych,

−

określić zakres stosowania obudowy indywidualnej,

−

scharakteryzować typy i rodzaje obudów stosowanych w wyrobiskach korytarzowych,

−

scharakteryzować typy i rodzaje obudów stosowanych w wyrobiskach wybierkowych
kopalń rud,

−

scharakteryzować typy i rodzaje obudów stosowanych w wyrobiskach wybierkowych
kopalń soli,

−

wykonać obudowę wyrobisk podziemnych,

−

wykonać wzmocnienie obudowy wyrobiska górniczego

−

wykonać połączenia obudowy drewnianej,

−

wyjaśnić wykonanie obudowy wyrobisk korytarzowych, skrzyżowań i rozwidleń,

−

zabudować odcinek wyrobiska obudową stojakami,

−

wskazać kolejność wykonywania czynności przy likwidowaniu obudowy,

−

układać stosy,

−

scharakteryzować pracę różnych typów obudów zmechanizowanych,

−

sterować obudowami zmechanizowanymi w podstawowym zakresie,

−

scharakteryzować budowę i zasadę działania obudowy zmechanizowanej,

−

sterować obudowami zmechanizowanymi,

−

rozróżnić rodzaje obudów zmechanizowanych,

−

objaśnić budowę i zasadę działania obudowy zmechanizowanej,

−

scharakteryzować budowę i zasadę pracy obudowy stalowo-członowej,

−

scharakteryzować rodzaj i sposoby wykonania podstawowych obudów wyrobisk
korytarzowych, komorowych i wybierkowych,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi obudów wyrobisk
górniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Górnik eksploatacji podziemnej 711[02]

Moduł:

Eksploatacja górnicza złóż 711[02].Z3

Jednostka modułowa:

Wykonywanie obudów wyrobisk

711[02].Z3.05

Temat: Budowa sekcji obudowy zmechanizowanej.

Cel ogólny: Poznanie szczegółowej budowy sekcji obudowy zmechanizowanej oraz metod

sterowania obudowami zmechanizowanymi.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować sekcje obudowy zmechanizowanej,

−

rozpoznawać typy sekcji obudowy zmechanizowanej,

−

wskazać elementy podstawowe sekcji,

−

wskazać elementy pomocnicze sekcji,

−

scharakteryzować przeznaczenie poszczególnych elementów sekcji,

−

opisać sposoby zasilania i sterowania sekcjami obudowy zmechanizowanej,

−

rozróżnić rodzaje podporności.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw pytań prowadzących,

−

materiały dydaktyczne,

−

plansze i modele,

−

poradnik górnika.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Wykonywanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Zadanie dla ucznia:
Na podstawie materiałów otrzymanych od nauczyciela dokonaj szczegółowej analizy

budowy sekcji obudowy zmechanizowanej. Opisz budowę poszczególnych elementów
sekcji oraz zadania, jakie spełniają. Opisz metody zasilania i sterowania sekcjami
obudowy zmechanizowanej.

Instrukcja do wykonania ćwiczenia:

−

zapoznać się dokładnie z treścią zadania,

−

przeanalizować rysunki, schematy i modele które otrzymałeś od nauczyciela,

−

przygotować przybory do rysowania,

−

opisać budowę poszczególnych elementów sekcji oraz zadania jakie spełniają,

−

opisać metody zasilania i sterowania sekcji obudowy zmechanizowanej,

−

przeanalizoać jakość wykonanej pracy.

4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i omawia mocne i słabe strony,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Górnik eksploatacji podziemnej 711[02]

Moduł:

Eksploatacja górnicza złóż 711[02].Z3

Jednostka modułowa:

Wykonywanie obudów wyrobisk

711[02].Z3.05

Temat: Stosy.

Cel ogólny: Układanie stosu.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać rodzaje stosów,

−

budować i omówić przeznaczenie poszczególnych rodzajów stosów,

−

przedstawić tok postępowania przy układaniu stosu,

−

zastosować przepisy bhp przy wykonywaniu stosu.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu,

−

prezentacji uzyskanych wyników.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw pytań prowadzących,

−

materiały dydaktyczne,

−

poradnik górnika,

−

modele obudowy stosów.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2-osobowych.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem,

projekcji filmów, przeźroczy i foliogramów.

4. Podział grupy uczniów na zespoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem oraz projekcja filmów, przeźroczy
i foliogramów.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

1. Co to jest stos?
2. Gdzie stosuje się stosy?
3. Jakie są rodzaje układania stosów?
4. Czym się różnią poszczególne rodzaje ułożonych stosów?

Faza II. Planowanie
1. Jaką mamy wielkość wyrobiska?
2. Jaki rozmiar stosu zastosujemy?
3. Jaki rodzaj stosu zostanie zastosowany?

Faza III. Ustalanie

Uczniowie:

1. Ustalają kolejność wykonywanych prac podczas stawiania stosu.
2. Ustalają czynności mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas wykonywanych

prac.

3. Pracując w zespołach i podejmują decyzje.
4. Konsultują wypracowane w grupie ustalenia z nauczycielem i wnoszą ewentualne

poprawki.

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie:

1. Samodzielnie wykonują schemat wyrobiska górniczego z ustawianym stosem.
2. Na schemacie nanoszą kolejność wykonywanych czynności podczas stawiania obudowy.
3. Przy schemacie opisują etapy prac.
4. Prezentują wykonane przez siebie prace.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonania.
2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5.

ĆWICZENIA

5.1. Obudowa wyrobisk wybierkowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj stos w wyrobisku wybierkowym, w sztolni szkoleniowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czas wykonania ćwiczenia określa nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastosować przepisy bhp oraz instrukcje obowiązujące przy pracach w wyrobiskach

wybierkowych,

2) wybrać miejsce do budowy stosu,
3) ułożyć trzy warstwy z belek kantowych,
4) ułożyć trzy warstwy z szyn S-24,
5) ułożyć pozostałe warstwy stosu i oklinować stos,
6) scharakteryzować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

instrukcja stanowiskowa,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,

−

belki kantowe długości 1,0 m,

−

szyny S-24 długości 1,0 m,

−

kliny z twardego drewna (dębowe),

−

narzędzia: młot, kilof.

Ćwiczenie 2

Wykonaj obudowę indywidualną stalowo-członową w wyrobisku wybierkowym w sztolni

szkoleniowej kopalni.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czas wykonania ćwiczenia określa nauczyciel.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się i zastosować przepisy bhp oraz instrukcje obowiązujące przy pracach

w wyrobiskach wybierkowych,

2) zabudować w odzawałowej części pola roboczego wyrobiska z pomocą 2 osób stropnicę

ż

elazno-członową przy użyciu stojaka SHC,

3) przymocować stropnicę stalowo-członową do poprzednio zabudowanej i rozeprzeć przy

użyciu stojaka SHC,

4) przymocować za pomocą strzemienia kolejną stropnicę stalowo-członową,
5) wyłożyć strop nad obudową okorkami drewnianymi, przed jej rozparciem,
6) zabudować drugi rząd obudowy zachowując równą podziałkę oraz budując stojaki

w trójkąt,

7) scharakteryzować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

instrukcja stanowiskowa,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,

−

stropnice SCGB,

−

stojaki SHC,

−

okorki drewniane,

−

narzędzia: młot, kilof.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Obudowa wyrobisk korytarzowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj obudowę chodnikową stalową ŁP. Zabuduj odrzwia obudowy ŁP na stanowisku

szkoleniowym w sztolni.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czas wykonania ćwiczenia określa nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zastosować przepisy bhp oraz instrukcje obowiązujące przy pracach w wyrobiskach
chodnikowych,

2)

sprawdzić stan stropu i obudowy na stanowisku pracy przed rozpoczęciem wykonywania
obudowy,

3)

zabudować dwie szyny 6 m wysięgnikowo jako podciągi na pierwszym i trzecim łuku
stropnicowym w przodku za pomocą zawiesi, wieszaków lub śrub hakowych,

4)

założyć łuk stropnicowy na podciągi,

5)

przymocować łuki ociosowe do łuku stropnicowego,

6)

zabudować rozpory na łukach ociosowych,

7)

opiąć strop i ociosy siatką zgrzewaną zaczepową,

8)

wykonać wykładkę stropu i ociosów skałą płonną,

9)

scharakteryzować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

instrukcja stanowiskowa,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,

−

szyny S-24 długości 6,0 m,

−

ś

ruby hakowe lub zawiesia (wieszaki),

−

komplet obudowy ŁP,

−

komplet strzemion SD,

−

siatka zgrzewana zaczepowa,

−

narzędzia: klucz dynamometryczny do skręcania strzemion, klucz fajkowy do skręcania
rozpór, klucz fajkowy do śrub hakowych, kilof, łom.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ćwiczenie 2

Wykonać wzmocnienie obudowy chodnikowej za pomocą podciągu drewnianego na

stojakach drewnianych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czas wykonania ćwiczenia określa nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastosować przepisy bhp oraz instrukcje obowiązujące przy pracach związanych ze

wzmacnianiem obudowy chodnikowej,

2) sprawdzić stan obudowy na stanowisku pracy przed rozpoczęciem wykonywania

obudowy,

3) przymocować w strzałce wyrobiska do obudowy stropnicę drewnianą za pomocą linki

stalowej lub drutu,

4) odmierzyć stojak i wykonać olunek,
5) zabudować stojak pod podciągiem w miejscu kontaktu stropnicy drewnianej z łukiem

stropnicowym obudowy ŁP,

6) przygotować kolejne trzy stojaki i je zabudować pod kolejnymi łukami stropnicowymi,
7) przedstawić wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

instrukcja stanowiskowa,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,

−

stojaki drewniane,

−

linka stalowa Ø6 mm lub drut stalowy,

−

narzędzia: taśma miernicza 3 m, piła ręczna, siekiera górnicza, młot, kilof.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Obudowa wyrobisk komorowych i skrzyżowań

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie niniejszego podręcznika i wskazanej przez nauczyciela literatury, wykonaj

spis niezbędnych materiałów do wykonania obudowy skrzyżowania w postaci odgałęzienia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czas wykonania ćwiczenia określa nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przyjąć założenia dotyczące wykonywanego skrzyżowania,
2) sporządzić spis materiałów niezbędnych do wykonania skrzyżowania,
3) zaprezentować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, przybory do pisania,

−

Poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Sklasyfikuj, wskazane przez nauczyciela rodzaje obudów stosowanych w wyrobiskach

komorowych, na podstawie opisu ich budowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czas wykonania ćwiczenia określa nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria klasyfikacji obudów wyrobisk

komorowych,

2) dokonać analizy budowy na podstawie opisów,
3) rozpoznać rodzaje obudowy,
4) zapisać przy rozpoznanych obudowach krótką ich charakterystykę i nazwy

sklasyfikowanych obudów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, przybory do pisania,

−

Poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test do jednostki modułowej „Wykonywanie obudowy wyrobisk”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. b, 3. a, 4. b, 5. b, 6. c, 7. a, 8. d, 9. b, 10. b, 11. b,

12. c, 13. b, 14. b, 15. a, 16. b, 17. b, 18. b, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Wymienić zadania obudowy górniczej.

A

P

d

2.

Rozróżnić obudowy wyrobisk górniczych.

B

P

b

3.

Nazwać obudowy wyrobisk górniczych.

A

P

a

4.

Scharakteryzować zasadę pracy obudowy
górniczej.

C

P

b

5.

Zidentyfikować obudowy wyrobisk
górniczych.

B

P

b

6.

Wskazać obudowy wyrobisk górniczych.

B

P

c

7.

Opisać budowę obudowy górniczej.

A

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

8.

Scharakteryzować zastosowanie obudowy
górniczej.

C

P

d

9.

Rozpoznać wiązania obudowy górniczej.

C

P

b

10.

Nazwać elementy obudowy wyrobisk
górniczych.

A

P

b

11.

Rozpoznać stojak

C

P

b

12.

Zidentyfikować obudowę.

A

P

c

13.

Scharakteryzować ociosy w kopalni miedzi.

C

P

b

14.

Scharakteryzować fazy pracy obudowy
górniczej.

C

P

b

15.

Nazwać rolę łączników układu
lemniskatowego

A

P

a

16.

Rozpoznać obudowy wyrobisk górniczych.

C

PP

b

17.

Rozpoznać obudowy wyrobisk górniczych.

C

PP

b

18.

Scharakteryzować sposób wykonania
obudowy górniczej.

C

PP

b

19.

Określić rolę osłony odzawałowej.

C

PP

b

20.

Zakwalifikować podporność roboczą
obudowy.

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom karty odpowiedzi a potem zestawy zadań testowych.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Tylko jedna odpowiedź jest

prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Prawidłową odpowiedź

zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową),

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.

8. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia

!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Głównym zadaniem obudowy górniczej jest

a) niedopuszczenie do wypływu gazów ze skał otaczających do wyrobiska.
b) zamykanie dopływu wód.
c) zmniejszenie oporów powietrza przepływającego w wyrobisku.
d) zapewnienie w ustalonym czasie stateczności wyrobiska.

2. Obudowa kamienna jest obudową

a) podatną.
b) sztywną.
c) cierną.
d) kotwową.

3. Stojaki, stropnice, stosy i kotwy to elementy podstawowe obudowy

a) indywidualnej.
b) zmechanizowanej.
c) mieszanej.
d) chodnikowej.

4. Obudowa podatna to obudowa górnicza

a) składająca się z elementów sztywnych, tzn. wykazujących podatność na obciążenia

jedynie w granicach odkształceń materiału (sprężystych).

b) złożona z zestawów lub elementów, które pod wpływem nacisków górotworu

zsuwają się lub odkształcają się do założonej konstrukcyjnie długości.

c) przenosząca poosiowe siły podporowe tylko na zasadzie tarcia.
d) przenosząca poosiowe siły podporowe tylko na zasadzie hydraulicznej.

5. Obudowa kotwowa to obudowa

a) kamienna.
b) metalowa.
c) drewniana.
d) natryskowa.

6. Obudowa podwieszana przyczółkowa to obudowa

a) drewniana.
b) kotwowa.
c) metalowa.
d) natryskowa.

7. Obudowa kotwowa zwykła to taka obudowa, która spina

a) powierzchnię wyrobiska z warstwami skał.
b) warstwy stropu i zawieszone stropnice.
c) warstwy stropu z obudową zmechanizowaną.
d) powierzchnię wyrobiska z obudową drewnianą

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

8. W kopalniach rud stosuje się najczęściej kotew

a) klinową.
b) szczękową.
c) wklejaną.
d) ekspansywną rozprężną.

9. Przedstawione na rysunku wiązania obudowy drewnianej to wiązanie

a) angielskie.
b) polskie.
c) niemieckie.
d) szwedzkie.

10. Podstawowym elementem obudowy górniczej w postaci belki, podtrzymującej strop na

swej długości jest
a) stos.
b) stropica.
c) kotew.
d) rozpora.

11. Na rysunku przedstawiono

a) obudowę odrzwiową.
b) stojak cierny.
c) stojak hydrauliczny.
d) kotew.

12. Skrót ŁP10/V29/4 oznacza

a) łuki podporowe.
b) obudowę z łuków podatnych o podziałce 29 cm.
c) obudowę z łuków podatnych o profilu V29, o rozmiarze 10, czteroelementową.
d) obudowę kotwową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

13. Ociosy w kopalni miedzi nie podlegają kotwieniu, jeżeli

a) wysokość wyrobiska wynosi do 4 m.
b) wysokość wyrobiska wynosi poniżej 3,5 m a ociosy są pochylone na zewnątrz o kąt

min. 10°.

c) zawsze podlegają kotwieniu.
d) w wyrobisku nie odbywa się ruch załogi.

14. Na rysunku przedstawiono sposób zamocowania

a) kotwy w stropie

betonowym.

b) przyczółki w ociosie.
c) stropnicy

podtrzymującej strop.

d) dźwigarów szybowych.

15. Łączniki układu lemniskatowego to elementy

a) łączące stropnicę i osłonę odzawałową.
b) układu korekcyjnego.
c) łączące przegubowo osłonę odzawałową ze spągnicami.
d) układu przesuwnego.

16. Obudowy zmechanizowane, w których nacisk skał stropowych przenoszony jest przez

stropnicę podpartą stojakami, mają osłonę odzawałową, która dodatkowo może być
podparta stojakami, to obudowy
a) podporowe.
b) podporowo-osłonowe.
c) osłonowe.
d) osłonowo-podporowe.

17. Podporność nominalna P

N

sekcji obudowy zmechanizowanej to siła z jaką

a) sekcja obudowy zmechanizowanej oddziałuje na strop wyrobiska w momencie

rozparcia odpowiadająca ciśnieniu zasilania aktualnie występującego w magistrali
zasilającej ściany.

b) sekcja obudowy zmechanizowanej oddziałuje na strop odpowiadająca ciśnieniu

ustawionemu na zaworze przelewowym stojakowego bloku zaworowego.

c) sekcja obudowy zmechanizowanej podpiera strop, wywołana naciskiem skał

stropowych.

d) przesuwana jest sekcja obudowy zmechanizowanej do czoła ściany.

18. Torkretnicą wykonuje się obudowę

a) betonową.
b) natryskową.
c) siatkobetonową.
d) strunobetonową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

19. Osłona odzawałowa

a) zabezpiecza strop w polu roboczym.
b) odgradza wyrobisko od zrobów i częściowo przejmuje nacisk skał stropowych.
c) zabezpiecza ocios ścianowy.
d) jest połączona z układem przesuwnym obudowy zmechanizowanej.

20. Podporność robocza obudowy to wielkość

a) docisku pomiędzy stropem a górną powierzchnią obudowy, który można wytworzyć

podczas jej stawiania.

b) siły oporu obudowy w chwili, gdy płaszczyzna odsłonięcia skały zaczyna się

deformować (sprężyście lub plastycznie), a obudowa przejmuje częściowy nacisk
skał.

c) reakcji obudowy na naciski otaczającego górotworu, po przekroczeniu której ulega

ona zniszczeniu.

d) siły tarcia między obudową a skałami otaczającymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko …………………………………………………………………………………

Wykonywanie obudowy wyrobisk

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie obudowy
wyrobisk”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. a, 4. b, 5. a, 6. a, 7. c, 8. d, 9. d, 10. c, 11. a,

12. c, 13. c, 14. c, 15. b, 16. a, 17. c, 18. a, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zdefiniować podporność wstępną.

A

P

a

2

Wymienić zadania obudowy górniczej.

A

P

d

3

Scharakteryzować zasadę pracy obudowy
górniczej.

C

P

a

4

Wskazać obudowy wyrobisk górniczych.

B

P

b

5

Nazwać elementy obudowy wyrobisk
górniczych.

A

P

a

6

Rozróżnić rodzaje wyrobisk komorowych.

B

P

a

7

Rozróżnić obudowy wyrobisk górniczych.

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

8

Rozpoznać obudowę podporowo-osłonową.

C

P

d

9

Nazwać elementy obudowy wyrobisk
górniczych

A

P

d

10

Opisać budowę obudowy górniczej.

B

P

c

11

Określić rodzaje kotwi.

C

P

a

12

Wskazać rodzaje sekcji obudowy
zmechanizowanej.

C

P

c

13

Scharakteryzować fazy pracy obudowy
górniczej.

B

P

c

14

Rozpoznać obudowy połączeń górniczych.

C

P

c

15

Rozróżnić elementy obudowy górniczej.

B

P

b

16

Scharakteryzować fazy pracy obudowy
górniczej.

C

PP

a

17

Rozpoznać obudowy wyrobisk górniczych.

C

PP

c

18

Scharakteryzować rolę łączników układu
lemniskatowego.

C

PP

a

19

Porównać obudowy wyrobisk górniczych.

C

PP

b

20

Rozpoznać sposób wykonania obudowy
górniczej.

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom karty odpowiedzi a potem zestawy zadań testowych,
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami

wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Podporność wstępna obudowy to wielkość

a) docisku pomiędzy stropem a górną powierzchnią obudowy, który można wytworzyć

podczas jej stawiania.

b) siły oporu obudowy w chwili, gdy płaszczyzna odsłonięcia skały zaczyna się

deformować (sprężyście lub plastycznie), a obudowa przejmuje częściowy nacisk
skał.

c) reakcji obudowy na naciski otaczającego górotworu, po przekroczeniu której ulega

ona zniszczeniu.

d) siły tarcia między obudową a skałami otaczającymi.

2. Głównym zadaniem obudowy górniczej jest

a) niedopuszczenie do wypływu gazów ze skał otaczających do wyrobiska.
b) zamykanie dopływu wód.
c) zmniejszenie oporów powietrza przepływającego w wyrobisku.
d) zapewnienie w ustalonym czasie stateczności wyrobiska.

3. Obudowa cierna to obudowa górnicza

a) składająca się z elementów sztywnych, tzn. wykazujących podatność na obciążenia

jedynie w granicach odkształceń materiału (sprężystych).

b) złożona z zestawów lub elementów, które pod wpływem nacisków górotworu

zsuwają się lub odkształcają się do założonej konstrukcyjnie długości.

c) przenosząca poosiowe siły podporowe tylko na zasadzie tarcia.
d) przenosząca poosiowe siły podporowe tylko na zasadzie hydraulicznej.

4. Obudowa murowana z cegły i betonitów to obudowa

a) mieszana.
b) kamienna.
c) kombinowana powłokowa.
d) podatna.

5. Elementy podstawowe obudowy indywidualnej

a) stojak, stropnie, stosy, kotwie.
b) okładziny, podciągi, rozpory, bieguny.
c) podciągniki i ciągniki rabunkowe.
d) betonity.

6. Komorą oddziałową nie jest komora

a) materiałów wybuchowych.
b) przeciwpożarowa.
c) punktu załadowczego.
d) narzędziowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

7. Na rysunku przedstawiono obudowę

a) drewnianą.
b) metalową.
c) przegubową.
d) typu Moll.

8. Rysunek przedstawia obudowę podporowo-osłonową

a) jednoszeregową.
b) wieloszeregową ze stojakami pod stropnicą.
c) wieloszeregową ze stojakami pod stropnicą i osłoną

odzawałową.

d) z przegubem centralnym.

9. Na rysunku przedstawiony element obudowy podatnej ŁP to

a) łuk ociosowy.
b) oddrzwia obudowy.
c) łuk stropnicowy.
d) strzemiona.

10. Na rysunku przedstawiono

a) odgałęzienie ukośne.
b) układ przesuwu złożony.
c) sekcje obudowy zmechanizowanej.
d) układ przesuwu odwrócony.

11. Na rysunku przedstawiono kotew

a) klinową.
b) szczękowo-nasadkową.
c) uniwersalną.
d) szczękowo-linową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

12. Obudowy zmechanizowane, w których nacisk skał stropowych przenoszony jest przez

osłonę podpartą stojakami, pełniącą rolę stropnicy i osłony odzawałowej to obudowy
a) podporowe.
b) podporowo-osłonowe.
c) osłonowe.
d) osłonowo-podporowe.

13. Podporność robocza P

r

sekcji obudowy zmechanizowanej to siła z jaką

a) sekcja obudowy zmechanizowanej oddziałuje na strop wyrobiska w momencie

rozparcia odpowiadająca ciśnieniu zasilania aktualnie występującego w magistrali
zasilającej ściany.

b) sekcja obudowy zmechanizowanej oddziałuje na strop odpowiadająca ciśnieniu

ustawionemu na zaworze przelewowym stojakowego bloku zaworowego.

c) sekcja obudowy zmechanizowanej podpiera strop, wywołana naciskiem skał

stropowych.

d) przesuwana jest sekcja obudowy zmechanizowanej do czoła ściany.

14. Na rysunku przedstawiono rozwidlenie w obudowie

a) kamiennej.
b) drewnianej.
c) ŁP.
d) kotwowej.

15. Na rysunku przedstawiono

a) stropnice dwuteową.
b) stropnicę skrzynkową.
c) stojak indywidualny.
d) kotew.

16. Na rysunku przedstawiono kolejność faz pracy

a) sekcji obudowy zmechanizowanej

pracującej z krokiem w przód.

b) sekcji obudowy zmechanizowanej

pracującej z krokiem wstecz.

c) obudowy indywidualnej hydraulicznej.
d) stojaka indywidualnego ciernego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

17. Na rysunku przedstawiono

a) obudowę odrzwiową.
b) stojak cierny.
c) stojak hydrauliczny.
d) kotew.

18. Łączniki układu lemniskatowego to elementy

a) łączące stropnicę i osłonę odzawałową.
b) układu korekcyjnego.
c) łączące przegubowo osłonę odzawałową ze spągnicami.
d) układu przesuwnego.

19. Podporą stropu wyrobiska górniczego, charakteryzująca się dużą odpornością oraz dużą

powierzchnią podstawy są
a) kotwie.
b) stropnice.
c) stosy.
d) spagnice.

20. Torkretnicą wykonuje się obudowę

a) betonową.
b) natryskową.
c) siatkobetonową.
d) strunobetonową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………………………………………

Wykonywanie obudowy wyrobisk

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

7. LITERATURA

1. Bielewicz T., Prus B., Honysz J.: Górnictwo. Cz. I II. Wydawnictwo Śląsk, Katowice

1993

2. Broen A.: Kombajny chodnikowe. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1992
3. Chudek M.: Obudowa wyrobisk górniczych. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1986
4. Chudek M., Pach A.: Obudowa wyrobisk eksploatacyjnych w kopalniach węgla

kamiennego. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2002

5. Chudek M., Wilczyński S., śyliński R.: Podstawy górnictwa. Wydawnictwo Śląsk,

Katowice 1979

6. Poradnik górnika. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1982
7. Smurzyński J.: Obudowy zmechanizowane. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1993.
8. Warachim W., Maciejczyk J.: Ścianowe kombajny węglowe. Wydawnictwo Śląsk,

Katowice 1992

9. Czasopisma: Wiadomości Górnicze, Przegląd Górniczy, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrony

Ś

rodowiska w Górnictwie, Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa.

10. http://images.google.pl/imghp.
11. Katalogi firmowe maszyn i urządzeń do urabiania.
12. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej: Seria Górnictwo. Gliwice

Literatura metodyczna
1. Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.

KOWEZiU, Warszawa 2003

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii

Eksploatacji, Radom 1998