[e-mail]

[e-mail]

- 1 -

Podział partii politycznych

Działające współcześnie na scenie politycznej partie różnią się od siebie organizacją, strukturą,

realizowanym politycznym programem oraz metodami działania. Z tego też względu podział partii

politycznych jest dość skomplikowany. Za podstawowe kryteria przyjmuje się: kryterium socjalnej

struktury zwolenników, kryterium członkostwa, kryterium organizacyjne oraz stosunek danej partii

do konstytucyjnych reguł.

Kryterium struktury socjalnej zwolenników

Partie klasowe

powstały w II połowie XIX wieku i na początku wieku XX. Ich

charakterystyczną cechą było reprezentowanie określonej społecznej grupy. Przykładem partii

tego typy były partie zrzeszające robotników, a więc partie socjalistyczne czy komunistyczne.

Partie ludowe

różnią się od partii klasowych tym, że w ich szeregach reprezentowane są

różne grupy społeczne. Ich cechą jest również otwartość na programowe zmiany i na dialog.

Kryterium członkostwa

partie bezpośrednie -

aby zostać jej członkiem należy się zapisać w jednej z komórek

organizacyjnych. Taki typ członkostwa występuje w większości obecnie istniejących

ugrupowań.

Partie pośrednie

- przyjmują formę organizacji np. związku zawodowego. Stając się

członkiem związku zawodowego dana osoba zostaje jednocześnie członkiem partii z nim

związanej.

Kryterium organizacyjne

Partie niescentralizowane

- są typowym przykładem partii, która rządzi się zasadami

demokratycznymi. W ich przypadku można mówić o szerokiej autonomii, którą posiadają

niższe, terenowe instancje partii w podejmowaniu decyzji. Także i cała struktura partyjna

oraz procedury wewnętrzne opierają się o demokratyczne działania. Przykładem takiej partii

może być Francuska Partia Socjalistyczna.

Partie scentralizowane -

ważne decyzje są kształtowane i podejmowane na szczeblu

centralnym, a więc przez centralne organy partii. W tej sytuacji szczeble terenowe są

pozbawione autonomii w działaniu. Partia taka charakteryzuje się mocno zhierarchizowanymi

[e-mail]

- 2 -

wewnętrznymi procedurami. Przykładem tego typu partii są partie o charakterze

wodzowskim.

Stosunek partii do reguł konstytucyjnych

Partie antysystemowe -

występują przeciwko istniejącemu porządkowi prawno-

politycznemu. Odrzuca jego zasady i ład przez niego wprowadzany. Jest swoistego rodzaju

opozycją. Przykładem takiej partii mogą być partie skrajnej lewicy bądź prawicy.

Partie prosystemowe -

postępują zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym.

Przestrzega go i akceptuje. Wszelkie działania podejmowane przez partie tego typu zawsze

mieszczą się w granicach państwowego prawa.

[e-mail]