WIELKA BRYTANIA

BROŃ

1914

Technika morska

Krążowniki

Krążownik lekki typu Arethusa – HMS Inconstant

Arethusa-class light cruiser – HMS Inconstant

HMS Inconstant. Stocznia: Beardmore Dockyard. Położenie stępki: 03.04.1913. Wodowanie: 06.07.1914. W

służbie: 27.01.1915. Los okrętu: 09.06.1922 sprzedany na złom i następnie złomowana.
Dane taktyczno-techniczne. Wyporność konstrukcyjna: 3512 t. Wyporność standardowa: 3945 t. Wyporność peł-
na: 4410 t. Długość całkowita: 133,00 m. Długość między pionami: 125,00 m. Szerokość: 12,00 m. Zanurzenie:
przeciętne 4,10 m, maksymalne 4,70 m. Napęd: 8 kotłów typu Yarrow, 4 turbiny Parsons o mocy 30000 KM, 4 wały za-
kończone śrubą. Prędkość maksymalna: 30,0 w. Zapas paliwa: 429 t, maksymalne 810 t. Zasięg: 1000 Mm/29 w.,
1700 Mm/24 w., 3200/16 w, 5000 Mm przy prędkości ekonomicznej. Opancerzenie: pas burtowy 76 mm, stanowiska
dowodzenia bojowego 152 mm, szyb komunikacyjny 102 mm, przedział maszyny sterowej 25 mm, pokład 25 mm. Uzbro-
jenie: 2 x I 152,4 mm BL 6-inch Mk XII, 6 x I 101,6 mm QF 4-inch Mk V, 1 x I Vickers 47 mm plot 3-pdr, 4 x II wyrzutnie
torped kal. 533,4 mm z zapasem 10 torped. Załoga: 276-282 ludzi, w 1919 roku 319 ludzi.

Długość całkowita

krążownika wynosiła 133,00 m,
a długość między pionami 125
m. Największa szerokość ka-
dłuba sięgała 12,00 m. Prze-
ciętne zanurzenie okrętu wyno-
siło 4,1 m, a maksymalne dla
jednostki z pełnym stanem za-
pasów 4,7 m. Przy takich wy-
miarach kadłuba krążownik
posiadał wyporność konstruk-
cyjną 3512 t (metrycznych).
Wyporność standardowa okrętu

wynosiła 3945 t, zaś wyporność
pełna - 4410 t. W miejscu naj-

większej szerokości krążownik posiadał prawie kwadratowy przekrój poprzeczny z dwoma bocznymi stępkami przechyło-
wymi. Łączna waga kadłuba krążownika wynosiła 1752 t. Wzorem większych krążowników typu Chatham, o wyporności
przekraczającej 6000 t, nowe jednostki uzyskały

Oprócz pokładu pancernego, okręt otrzymał także opancerzenie boczne .Główny pas pancerza burtowego o gru-

bości 76 mm osłaniał maszynownię okrętu w linii wodnej. Grubość tego pasa zmniejszała się w kierunku rufy do 51 mm, a
w kierunku dziobu do 38 mm. Pancerz boczny krążowników wykonany był z nowej stali HT (High Tensile), co umożliwiało
zastosowanie go jako elementu konstrukcyjnego okrętu, pozwalając tym samym na istotne oszczędności wagowe.

Tradycyjny poziomy pokład pancerny osłaniał jedynie śródokręcie jednostki, jego grubość wynosiła 25 mm. Po-

ziomą ochronę pancerną o grubości 25 mm uzyskała także, znajdująca się na rufie, maszynka sterowa. Zastosowano
opancerzenie o grubości 152 mm dla ochrony wieży dowodzenia, zaś prowadzący do niej szyb komunikacyjny w kształcie
rury, osłaniał pancerz o grubości 102 mm. Całkowita waga opancerzenia ochronnego krążownika (bocznego, poziomego
i stanowiska dowodzenia) wynosiła 290 t.

2

Napęd okrętu stanowiły umieszczone w 2 maszynowniach 4 turbiny parowe Parsons, akcyjno-reakcyjne, o mocy

7500 KM każda, przy 590 obrotach na minutę, które posiadały dodatkowo turbinę do pływania z prędkością ekonomiczną
(krążowniczą). Turbiny do pływania z prędkością ekonomiczną współpracowały za pomocą przekładni ze śrubami ze-
wnętrznymi. Łączna moc siłowni wynosząca 30000 KM pozwalała na osiągnięcie prędkości 28 w. Turbiny mogły również
pracować przez 8 godzin z przeforsowaniem, wtedy moc każdej z nich wzrastała do 10000 KM, przy 650 obrotach na
minutę. Osiągana wówczas całkowita moc siłowni 40000 KM miała, wg projektantów, zapewnić jednostce prędkość 30 w.
Turbiny okrętu poruszały bezpośrednio 4 zakończone śrubami wały napędowe.

Turbiny umieszczone w przedniej - dziobowej - maszynowni poruszały zewnętrzne śruby, zaś umieszczone w tyl-

nej - rufowej - wewnętrzną parę śrub. Niezbędną do pracy turbin parę dostarczało 8 kotłów wodnorurkowych typu Yar-
row, umieszczonych po 4 w dwóch kotłowniach, znajdujących się przed maszynowniami. Kotły z wymuszonym ciągiem
dawały parę o ciśnieniu roboczym 16,5 atmosfery. Wszystkie kotły opalane w całości paliwem płynnym. Całkowita po-
jemność zbiorników paliwa krążownika wynosiła 810 t, lecz normalny zapas stanowiło jedynie 429 t. Zużycie paliwa przy
pełnej prędkości 29 w. wynosiło około 550 t na dobę, zatem całkowicie napełnione zbiorniki pozwalały na zasięg rzędu
1000 Mm. Przy prędkości 24 w. zasięg wzrastał do 1700 Mm, by osiągnąć 3200 Mm przy 16 w.

Wyposażenie maszynowni uzupełniały trzy skraplacze, z tego 1 w tylnej, a 2 w przedniej. Urządzenie destylacyj-

ne krążownika dawało 84 t wody na dobę, a 2 parowe agregaty prądotwórcze zapewniały jednostce prąd stały o napięciu
100 V. Dwa kompresory dawały sprężone powietrze o ciśnieniu 180 atmosfer, niezbędne do obsługi urządzeń okręto-
wych. Waga urządzeń napędowych krążownika wraz z wyposażeniem pomocniczym wynosiła 800 t.

Inconstant posiadał następujące uzbrojenie: 2 pojedyncze działa kal. 152 mm działo 45 BL Mk XII na pojedyn-

czym łożu P VII (długość lufy 45 kalibrów, masa działa 6,7 t, masa łoża 7,2 t, strzelało pociskami o wadze 45,4 kg z
prędkością początkową 897 m/sek. na maksymalną odległość 12800 m, maksymalny kąt podniesienia lufy +15°, szybko-
strzelność do 7 strzałów na minutę, żywotność lufy do 700 wystrzałów, zapas pocisków po 150 na lufę); 6 dział kal. 102
mm 45 QF Mk V na pojedynczym łożu P X (długość lufy 45 kalibrów, masa działa 2,06 t, masa łoża 4,6 t, strzelało poci-
skami o wadze 14 kg z prędkością początkową 806 m/sek. na maksymalną odległość 8800 m, maksymalny kąt podnie-
sienia lufy +20°, szybkostrzelność do 14 strzałów na minutę); 1 działo plot kal. 47 mm działo 3-pdr Vickers Mk II na
pojedynczym łożu Mk III HA, długość lufy 50 kalibrów, masa działa 0,3 t, strzelało pociskami o wadze 1,5 kg z prędkością
początkową 785 m/sek. na maksymalny pułap do 4600 m, maksymalny kąt podniesienia lufy +80°, szybkostrzelność do
25 strzałów na minutę.

Amunicja przechowywana była w dziobowej i rufowej komorach amunicyjnych, skąd dostarczano ją bezpośred-

nio do dział, co było szczególnie uciążliwe w przypadku umieszczonych na burtach dział kalibru 102 mm. Kierowanie
ogniem artyleryjskim odbywało się z 2 stanowisk kontrolnych usytuowanych na mostku oraz rufowej nadbudówce, za
pośrednictwem rur głosowych. Każde ze stanowisk kontrolnych było wyposażone w dalmierz o bazie 2,7 m i 2 reflektory o
średnicy 61 cm.

Pierwotnie uzbrojenie torpedowe stanowiły podwójne wyrzutnie kal. 533,4 mm, a zapas obejmował 10 torped

typu D. W toku działań wojennych uzbrojenie to zostało zwiększone do 4 podwójnych wyrzutni torpedowych. Łączna wa-
ga zamontowanego na krążownikach typu Arethusa uzbrojenia wynosiła 158 t.

Załogę krążownika stanowiło pierwotnie od 276 do 282 oficerów i marynarzy. W związku z dokonaną w czasie

wojny modyfikacją uzbrojenia, liczba członków załogi wzrosła, i w roku 1919 osiągnęła stan 319 osób.

Budowę HMS

Inconstant rozpoczę-
to położeniem stępki w

stoczni

Beardmore

Dockyard 3 kwietnia
1913, a wodowano 6
lipca 1914 roku. Jed-
nostka weszła do
służby 27 stycznia
1915 roku, a już w
lutym została włączo-
na w skład nowo utwo-
rzonej 1. Eskadry
Lekkich Krążowni-
ków komodora E. S.

Alexander-Sinclaira w Rosyth. W tej eskadrze krążownik pozostał przez całą wojnę, aż do zawieszenia broni w listopa-
dzie 1918 roku. W sierpniu 1915 roku brała udział w poszukiwaniach niemieckiego krążownika pomocniczego Meteor, a
w maju 1916 roku w Bitwie Jutlandzkiej.

We wrześniu 1917 roku jednostkę wyposażono w tory minowe umożliwiające zabieranie 74 min. W czasie pięciu

wypraw minowych Inconstant postawił łącznie 370 min. W roku 1918 jednostkę wyposażono w dziobową platformę star-
tową dla samolotu myśliwskiego, a w czerwcu wzmocniono jej uzbrojenie, zastępując 2 rufowe działa 102 mm jednym
działem kal. 152 mm. Po zakończeniu wojny Inconstant znalazł się z początkiem 1919 roku na wodach Bałtyku, gdzie
operował do kwietnia, w oparciu o port w Libawie. Po powrocie do Anglii jednostka weszła w skład 2. Eskadry Lekkich
Krążowników Sił Harwich.

W związku z redukcjami floty w październiku 1919 roku, okręt został wycofany ze służby, lecz wkrótce ponownie

wcielony, tym razem jako jednostka dowodzenia 1. Flotylli Okrętów Podwodnych. W tym charakterze Inconstant po-
został w aktywnej służbie do 16 lutego 1922 roku, kiedy to w Chatham ostatecznie wycofano go. Niedługo potem, bo już
9 czerwca tego roku, zapadła decyzja o sprzedaży krążownika na złom.