Wśród wielu problemów, z którymi borykają się osoby z zespołem Aspergera znaczące i
utrudniające im funkcjonowanie na wielu płaszczyznach są zaburzenia sensoryczne.
Osoby z zespołem Aspergera mogą silniej niż inni odczuwać bodźce zmysłowe lub też
mogą mieć tak zwaną niedoczulicę zmysłową.

Najczęstszym problemem jest nadwrażliwość na bodźce słuchowe, powodująca
dyskomfort, niekiedy graniczący z bólem, co bardzo utrudnia ich funkcjonowanie. Z
obserwacji wynika, że są trzy kategorie hałasu odbierane jako szczególnie nieprzyjemne:

•

nagłe nieoczekiwane dźwięki, np. szczekanie psa, dzwonek do drzwi, przesuwanie
krzesła, uruchomienie silnika,

•

długotrwałe dźwięki o wysokiej częstotliwości wydawane przez urządzenia
gospodarcze takie jak: odkurzacz, suszarka do włosów, mikser, wentylator
elektryczny,

•

kompleksowe dezorientujące dźwięki występujące na imprezach masowych, w
centrach handlowych, w kinie i restauracji.

Osoby mające problemy z selekcją bodźców słuchowych, podczas rozmowy nie potrafią
wyeliminować innych dźwięków z otoczenia (także innych głosów) w taki sposób, aby
prawidłowo obierać głos rozmówcy. Bywa, że odczuwanie bodźców słuchowych jest
zmienne, jednego dnia odbierane jako bardzo silne a innego jako nie sprawiające
problemu.

Drugim rodzajem nadwrażliwości osób z zespołem Aspergera jest nadwrażliwość
dotykowa, osoby te unikają bliskości fizycznej, z powodu dyskomfortu, jaki odczuwają na
przykład podczas przytulania czy dotykania. Dzieci z tym zaburzeniem często potrzebują
stymulacji pochodzącej z uścisku, ale niespodziewane dotknięcia mogą być przez nie
odbierane na pograniczu bólu, gdyż ich układ nerwowy potrzebuje czasu na przetworzenie
takiego bodźca. Małe dzieci same poszukują wrażeń uciskowych - wchodzą pod poduszki,
materace, owijają się kołdrą. Uczucie ucisku daje im poczucie bezpieczeństwa i niweluje
lęk. Czasem nadwrażliwość na dotyk utrudnia wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych, a
także dobieranie odzieży.

W zespole Aspergera występuje także nadwrażliwość wzrokowa. Powoduje ona, że w
silnym świetle, obraz widziany przez osoby z ZA jest nieostry i zamazany, co może
powodować rozdrażnienie i dezorientację. Zdarza się również nadwrażliwość na kolory.
Osoby ze spektrum autyzmu czasem odczuwają je jako „rażące”; z drugiej strony może
też się objawiać jako wyjątkowa umiejętność dobierania kolorów, dająca ogromne
możliwości w sztukach plastycznych.

Innym zjawiskiem utrudniającym funkcjonowanie osobom dotkniętych zespołem Aspergera
jest synestezja. Polega ona na doświadczaniu określonego doznania w jednym systemie
sensorycznym a odbieraniu jego efektu w innej modalności. Najczęściej występującym
objawem jest wrażenie widzenia koloru po usłyszeniu odpowiedniego dźwięku. Synestezja
nazywana bywa kolorowym słuchem. Zdarza się, że niektórym dźwiękom towarzyszą
niewyraźne wrażenia smaku, zapachu czy ruchu.

Osoby z zespołem Aspergera charakteryzuje wrażliwość na smak i konsystencję
pokarmów. Jako dzieci przed jedzeniem najpierw wąchają i liżą potrawy. Preferują
potrawy łagodne w smaku i nieskomplikowane. Czasami ich dieta ogranicza się do kilku
pozycji, co może prowadzić do niedoborów pokarmowych. Większość dzieci wyrasta z
tego problemu, ale zdarza się, że przyzwyczajenia kulinarne towarzyszą im przez całe
życie.

Niezwykle często dzieci z tym zaburzeniem mają wyjątkowo wyczulony zmysł
powonienia. Zapachy odbierane przez innych jako miłe lub niewyczuwalne mogą być
silne i uciążliwe.

Innym problemem w zespole Aspergera jest zaburzona reakcja na ból i temperaturę.
Silny ból mogą odczuwać jako dyskomfort i wyrażać go na przykład przez rozdrażnienie.
Zaburzenia wrażliwości na temperaturę może powodować sposób ubierania na przykład
nieadekwatny do warunków atmosferycznych.

Dzieci z zespołem Aspergera cechuje zaburzona koordynacja ruchowa, bardzo słabo
grają w piłkę czy wykonują ćwiczenia gimnastyczne. Powoduje to wycofanie się z
czynności ruchowych, co nie sprzyja socjalizacji tych dzieci. Trudniej im rysować, czy
opanować umiejętność pisania. Są znacznie słabsze manualnie również przy
samoobsłudze (ubieranie, wiązanie sznurówek, używanie sztućców).

Stosowanie terapii integracji sensorycznej może w znacznym stopniu poprawić
koordynację ruchową dzieci z zespołem Aspergera, a tym samym ich funkcjonowanie w
grupie rówieśniczej i szkole.

Źródło:
Fragment pracy doktorskiej:
Drama w rozwijaniu kompetencji komunikacyjnych u dzieci z zespołem Aspergera
(wskazania wychowawcze dla nauczycieli i rodziców)