Śpiączki cukrzycowe

Śpiączki cukrzycowe

Kwasica i śpiączka ketonowa

Kwasica i śpiączka ketonowa

DEFINICJA
Kompleks ostrych zaburzeń przemiany glukozy,
tłuszczów i białek, wody i elektrolitów oraz
równowagi kwasowo-zasadowej, powstający
w wyniku dużego niedoboru insuliny.

Kryteria rozpoznania wg Alberti’ego:

glukoza: >300 mg/dl ; wodorowęglany: <15 mmol/l;
pH < 7,3; ciała ketonowe w moczu: +++

Patogeneza śpiączki ketonowej

Patogeneza śpiączki ketonowej

1. Niedobór insuliny

2. Zwiększone stężenie hormonów działających

przeciwstawnie do insuliny:

glukagonu,
katecholamin,
kortyzolu,
hormonu wzrostu

Czynniki wywołujące

Czynniki wywołujące





Przerwanie lub błędy insulinoterapii,

Przerwanie lub błędy insulinoterapii,





Przyczyna trudna do ustalenia

Przyczyna trudna do ustalenia





Ostre zakażenia bakteryjne lub

Ostre zakażenia bakteryjne lub
wirusowe,

wirusowe,





Niektóre ostre choroby niezakaźne

Niektóre ostre choroby niezakaźne
(zawał serca, udar),

(zawał serca, udar),





Opóźnienie rozpoznania cukrzycy.

Opóźnienie rozpoznania cukrzycy.

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne





wzmożone pragnienie, wielomocz, suchość w ustach,

wzmożone pragnienie, wielomocz, suchość w ustach,





zmęczenie, osłabienie, senność,

zmęczenie, osłabienie, senność,





objawy odwodnienia,

objawy odwodnienia,





oddech kwasiczy Kussmaula, zapach acetonu z ust,

oddech kwasiczy Kussmaula, zapach acetonu z ust,





nudności, wymioty,

nudności, wymioty,





bóle brzucha (

bóle brzucha (pseudoperitonitis diabetica

pseudoperitonitis diabetica),

),





bóle w klatce piersiowej (

bóle w klatce piersiowej (pseudopleuritis sicca

pseudopleuritis sicca),

),





osłabienie odruchów ścięgnistych, objawy ogniskowe,

osłabienie odruchów ścięgnistych, objawy ogniskowe,





płytkie oddychanie, zaburzenia świadomości i śpiączka

płytkie oddychanie, zaburzenia świadomości i śpiączka





skąpomocz, bezmocz, wstrząs

skąpomocz, bezmocz, wstrząs

W badaniu podmiotowym

W badaniu przedmiotowym

Stan hiperglikemiczno

Stan hiperglikemiczno--hiperosmolarny

hiperosmolarny

Śpiączka nieketonowa hipermolalna

Śpiączka nieketonowa hipermolalna

DEFINICJA

Kompleks zaburzeń przemiany glukozy, wody
i elektrolitów powstający w wyniku dużego niedoboru
insuliny i charakteryzujący się dużą hiperglikemią,
wzrostem osmolalności osocza, ciężkim odwodnieniem
i zaburzeniami świadomości bez znaczącej kwasicy
lub ketozy.

Powikłania śpiączek

Powikłania śpiączek

cukrzycowych

cukrzycowych





Obrzęk mózgu

Obrzęk mózgu





Obrzęk płuc

Obrzęk płuc





Zakażenia (posocznica, zapalenie płuc)

Zakażenia (posocznica, zapalenie płuc)





Zespół zaburzeń oddychania (ARDS)

Zespół zaburzeń oddychania (ARDS)





Ostra niewydolność nerek

Ostra niewydolność nerek





Choroba niedokrwienna serca

Choroba niedokrwienna serca





Powikłania zakrzepowo

Powikłania zakrzepowo--zatorowe

zatorowe





Powikłania ze strony przewodu

Powikłania ze strony przewodu

pokarmowego (krwawienia, bóle brzucha)

pokarmowego (krwawienia, bóle brzucha)

Powikłania leczenia

}

Hipoglikemia

Hipoglikemia

(śpiączka hipoglikemiczna)

(śpiączka hipoglikemiczna)





Błędy insulinoterapii

Błędy insulinoterapii





Błędy w żywieniu

Błędy w żywieniu





Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego

Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego





Zmiana we wchłanianiu insuliny

Zmiana we wchłanianiu insuliny





Zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę

Zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę

Przyczyny

Definicja:

Zespół objawów mózgowych (do śpiączki włącznie)
spowodowanych obniżonym stężeniem glukozy we krwi

Hipoglikemia

Hipoglikemia -- objawy

objawy





Pobudzenie

Pobudzenie





Osłabienie

Osłabienie





Bladość powłok

Bladość powłok





Pocenie się

Pocenie się





Rozszerzenie źrenic

Rozszerzenie źrenic





Częstoskurcz

Częstoskurcz





Umiarkowany wzrost

Umiarkowany wzrost

ciśnienia

ciśnienia





Psychiczne

Psychiczne

-- niepokój

niepokój

-- zaburzenia myślenia

zaburzenia myślenia

-- zaburzenia poznawcze

zaburzenia poznawcze

-- zmiana osobowości

zmiana osobowości

-- niemożność skupienia się

niemożność skupienia się





Neurologiczne

Neurologiczne

-- zaburzenia mowy, widzenia

zaburzenia mowy, widzenia

-- kurcze mięśni

kurcze mięśni

-- utrata przytomności, drgawki

utrata przytomności, drgawki

Adrenergiczne

Adrenergiczne

Neuroglikopenii

Neuroglikopenii

Czynniki przepowiadające ciężką

Czynniki przepowiadające ciężką

hipoglikemię

hipoglikemię





Wcześniejsza ciężka hipoglikemia

Wcześniejsza ciężka hipoglikemia





Nawracająca bezobjawowa hipoglikemia

Nawracająca bezobjawowa hipoglikemia
(zwłaszcza nocna)

(zwłaszcza nocna)





Zaburzenia czucia

Zaburzenia czucia





Długi czas trwania cukrzycy

Długi czas trwania cukrzycy





Intensywne leczenie insuliną.

Intensywne leczenie insuliną.

Nieświadomość hipoglikemii

Nieświadomość hipoglikemii





Najsilniejszym pojedynczym czynnikiem

Najsilniejszym pojedynczym czynnikiem
ryzyka wystąpienia ciężkiej hipoglikemii

ryzyka wystąpienia ciężkiej hipoglikemii
jest uprzednia ciężka hipoglikemia

jest uprzednia ciężka hipoglikemia





Odpowiedź adrenergiczna jest stopniowo

Odpowiedź adrenergiczna jest stopniowo
osłabiana przez uprzednie niedocukrzenia,

osłabiana przez uprzednie niedocukrzenia,
aż dochodzi do nieświadomości hipoglikemii.

aż dochodzi do nieświadomości hipoglikemii.

Nieświadomość hipoglikemii

Nieświadomość hipoglikemii





Przebyte hipoglikemie przesuwają próg glikemii

Przebyte hipoglikemie przesuwają próg glikemii
dla objawów i prowadzą do błędnego koła

dla objawów i prowadzą do błędnego koła
nawracających niedocukrzeń.

nawracających niedocukrzeń.





Nieświadomość hipoglikemii jest odwracalna,

Nieświadomość hipoglikemii jest odwracalna,
po trwającym około trzy tygodnie skrupulatnym

po trwającym około trzy tygodnie skrupulatnym
unikaniu hipoglikemii; przywraca to świadomość

unikaniu hipoglikemii; przywraca to świadomość
hipoglikemii i poprawia zmniejszoną odpowiedź

hipoglikemii i poprawia zmniejszoną odpowiedź
adrenergiczną (ale nie glukagonu).

adrenergiczną (ale nie glukagonu).

Kwasica i śpiączka mleczanowa

Kwasica i śpiączka mleczanowa

Definicja

Kwasica metaboliczna spowodowana
nadmiernym wytwarzaniem kwasu mlekowego
lub niedostatecznym jego zużytkowaniem
i charakteryzująca się nagromadzeniem
mleczanu we krwi powyżej 2 mmol/l (5 mmol/l)
oraz obniżeniem pH krwi poniżej 7,3

Kwasica mleczanowa

Kwasica mleczanowa

objawy kliniczne i rozpoznanie

objawy kliniczne i rozpoznanie





Szybko pogłębiające się zaburzenia

Szybko pogłębiające się zaburzenia

świadomości

świadomości





Oddech kwasiczy (szybki, głęboki)

Oddech kwasiczy (szybki, głęboki)





Mleczan we krwi (>5 mmol/l)

Mleczan we krwi (>5 mmol/l)





Pogłębianie się luki anionowej (>16 mmol/l)

Pogłębianie się luki anionowej (>16 mmol/l)

świadczącej o obecności we krwi kwasu

świadczącej o obecności we krwi kwasu

organicznego:

organicznego:

Różnicowanie:

kwasica ketonowa, zatrucie biguanidami, ketoza alkoholowa,

zatrucie metanolem, salicylanami lub glikolem etylowym