Węglowodory nienasycone  alkeny i alkiny
Alkeny
�� Alkeny to nienasycone węglowodory alifatyczne o jednym wiązaniu podwójnym
między atomami węgla w cząsteczce.
�� Najprostszym alkenem jest etylen. Składa się on z dwóch atomów węgla połączonych
wiązaniem podwójnym. (� i Ą) Atomy w etylenie występują w hybrydyzacji sp2.
�� Szereg homologiczny alkenów ma ogólny wzór: CnH2n
�� Reakcje otrzymywania alkenów:
�� Na skalę przemysłową alkeny otrzymuje się przez odwodornienie alkanów w
obecności katalizatora Cr2O3 przy temperaturze około 700oC.
�� Metody laboratoryjne dzielą się na
�� Eliminacja fluorowcowodoru z fluorowcoalkanów przez działanie na nie
alkoholowymi roztworami zasad:
�� Uwodornienie acetylenu w obecności katalizatora (Pt)
�� Dehydratacja (odwodnienie) alkoholi przy podwyższonej temperaturze i w
obecności katalizatora Al2O3 i kwasu siarkowego (VI)
�� Reguła Zajcewa: Podczas eliminacji niesymetrycznych cząstek HY,
produkt główny to taki związek w którym eliminacja atomu wodoru
nastąpiła przy atomie węgla o większej rzędowości.
�� Reakcje jakim ulegają alkeny
�� Reakcja addycji z fluorowcami
Reguła Markownikowa  Addycja cząstek typu HX do wiązania wielokrotnego
przebiega tak, iż atom wodoru przyłącza się do atomu węgla o niższej
rzędowości.
�� Reakcja z fluorowcowodorami
�� Reakcja hydratacji w obecności stężonego kwasu siarkowego
�� Reakcja uwodornienia w obecności katalizatora
�� Reakcja ze rozcieńczonym KMnO4 następuje odbarwienie roztworu
�� Polimeryzacja
�� Właściwości fizyczne alkenów
�� Wraz ze wzrostem masy molowej alkenów zwiększają się wartości ich
temperatury topnienia, wrzenia oraz gęstości (dla cieczy). Alkeny o budowie
liniowej mają wyższą temperaturę wrzenia niż alkeny o budowie
pierścieniowej.
�� Właściwości chemiczne alkenów:
�� Ulegają procesowi spalania, palą się żółtym, kopcącym się płomieniem
�� Odbarwiają wodę bromową i roztwór manganianu (VII) potasu
�� Są bardziej reaktywne od alkanów, ponieważ w ich budowie występuje łatwe
do zerwania wiązanie typu Ą, tworzące wiązanie podwójne.
Alkiny
�� Alkiny to alifatyczne węglowodory nienasycone zawierające wiązanie potrójne
między atomami węgla. Atomy węgla maja hybrydyzację sp.
�� Wzór ogólny szeregu homologicznego to: CnH2n-2
�� Reakcje otrzymywania alkinów:
�� W warunkach przemysłowych etyn otrzymuje się z metanu:
�� Acetylem można także otrzymywać z karbidu (acetylenku wapnia)
�� Reakcje jakim ulegają alkiny:
�� Uwodornienie acetylenu
�� Halogenowanie acetylenu
�� Reakcja z fluorowodorowcami
�� Reakcja z manganianem (VII) potasu
�� Reakcja Kuczerowa
�� Alkiny palą się bardzo jasnym, silnie kopcącym płomieniem.