Na podstawie broszury

“

”

napisanej przez Barbarê Niemiec phm.

(rok pierwszego wydania: 1998)

Pierwsze Kroki Dru¿yny Harcerskiej

PORADNIK

DRU¯YNOWEGO

PORADNIK

DRU¯YNOWEGO

CZÊŒÆ IV

CZÊŒÆ IV

Pierwowzór zosta³ wydany w Siemianowicach Œl¹skich w roku 1998

Przepisany do Wiedzajnika 18 PaŸdziernika 2000

Witaj szanowna druhno, witaj drogi druhu!

Z ogromn¹ przyjemnoœci¹ oddajemy w Twoje rêce czwarty zeszyt

z serii „Wiedzajnika Harcerskiego”.

Tym razem dajemy Ci napisany przez druhnê Barbarê Niemiec phm.

poradnik dru¿ynowego dru¿yny harcerskiej.

Orygina³ poradnika powsta³ na jeden z kursów a póŸniej o nim nieco

zapomniano. Teraz zaœ dostosowany do wymogów Wiedzajnika
zaistnia³ i w nim i w internecie.

„Wiedzajnik” niegdyœ mo¿na by³o „nabyæ” w Komendzie Hufca ZHP

w Siemianowicach Œl¹skich za jeden przeœliczny uœmiech. W tej chwili
m o ¿ e s z g o z n a l e Ÿ æ t y l k o w i n t e r n e c i e p o d a d r e s e m
http://zhp-siem.kotlomontaz.pl/wiedzajnik/

Z powa¿aniem

By³a Agencja Wydawnicza MarcoDRUK2000

a aktualnie osoba prywatna czyli ja, Marcin

Ju¿ wkrótce zostan¹ wydane kolejne zeszyty z tej serii. Co bêdzie w kolejnych,

dowiesz siê ju¿ wkrótce.

Je¿eli masz jakiekolwiek propozycje, materia³y, rady i inne im podobne

ró¿noœci mo¿esz je dostarczaæ bezpoœrednio do mnie na adres: 41-100 Siemianowice
ul.Korfantego 15a/12. Mo¿esz równie¿ kontaktowaæ siê telefonicznie pod
numerem 501 33 84 72 lub via e-mail: [e-mail]

PRZYJEMNEJ I KREATYWNEJ PRACY ¯YCZÊ JA

Wiedzajnik harcerski, czêœæ 4, Poradnik dru¿ynowego, strona 0/6

Tytu³owe pierwsze kroki skieruj oczywiœcie do hufca, porozmawiaj z Komendantem

i odpowiednim Namiestnikiem, przedstaw im swoje plany i zamierzenia. W³aœnie tu otrzymasz
b³ogos³awieñstwo i skierowanie do pracy z dru¿yn¹. Ze skierowaniem nale¿y udaæ siê do Dyrekcji
szko³y, w której chcesz za³o¿yæ dru¿ynê. Udaj¹c siê na pierwsz¹ rozmowê pamiêtaj, ¿e bardzo wa¿ne
jest pierwsze wra¿enie, postaraj siê wiêc wypaœæ jak najlepiej. Przedstaw siebie i swoje plany. Ustal
z dyrekcj¹ na jakich warunkach bêdziecie w szkole istnieæ, jeœli nie masz w³asnej harcówki - z jakich
pomieszczeñ mo¿esz korzystaæ, zorientuj siê kiedy mo¿esz spotkaæ siê z kandydatami na swych
harcerzy, itd.

Jeœli uporasz siê ju¿ z formalnoœciami, kolej na nastêpne - trudniejsze kroki, a wiêc do dzie³a!

KROK PIERWSZY

To ilu harcerzy mo¿esz mieæ na zbiórkach zale¿y m.in. od tego, jak bêdzie wygl¹daæ bêdzie

pierwsze spotkanie z przysz³ymi harcerzami, dlatego du¿o uwagi nale¿y poœwiêciæ agitacji
i pierwszej zbiórce.

Ale po kolei.

Wiesz ju¿ (po rozmowie z dyrekcj¹) kiedy, i o której godzinie mo¿esz przeprowadziæ nabór,

musisz siê wiêc do niej odpowiednio przygotowaæ. Pomyœl jak¹ bêdzie mia³a ona formê (jakie
rzeczy musisz przygotowaæ), co chcesz powiedzieæ swoim przysz³ym harcerzom, jak zachêcisz ich
do wst¹pienia w harcerskie szeregi.....

Przygotowuj¹c siê do agitacji warto pamiêtaæ o kilku bardzo wa¿nych sprawach, a mianowicie

podczas niej:

-

pobud٠ciekawoϾ dziecka;

-

podkreœl niezwyk³oœæ ka¿dego spotkania;

-

udowodnij przysz³ym harcerzom, ¿e to oni (nie ty) s¹ na zbiórkach najwa¿niejsi;

-

opowiedz czego mog¹ siê na zbiórkach spodziewaæ, czym bêd¹ siê zajmowaæ;

A przede wszystkim nie zapomnij poinformowaæ Twoich przysz³ych podopiecznych kiedy,

o której godzinie i gdzie odbêdzie siê pierwsza zbiórka. Mo¿esz przygotowaæ informacje lub
zaproszenia dla dzieci, warto pomyœleæ o plakacie informacyjnym..... mo¿liwoœci jest wiele i zale¿¹
one jedynie od Twej inwencji twórczej.

KROK DRUGI

Agitacja

Wiedzajnik harcerski, czêœæ 4, Poradnik dru¿ynowego, strona 1/6

KROK TRZECI

Pierwsza zbiórka

Zaplanuj j¹ tak, by by³a atrakcyjna dla dzieci. Pamiêtaj, ¿e one nie znaj¹ Ciebie i Ty nie znasz ich -

warto wiêc coœ z tym zrobiæ. Poza tym Twoi przyszli harcerze nie wiedz¹ dok³adnie na czym polega
harcerstwo, co to jest dru¿yna, kim jest dru¿ynowy czy przyboczny. Spróbuj ju¿ na pierwszej zbiórce
powiedzieæ im co ich w dru¿ynie czeka. Radzi³abym te¿ du¿o zabaw poznawczych i integracyjnych,
pl¹sów, piosenek Jak bêdzie wygl¹da³a Twoja pierwsza zbiórka zale¿y tylko od Ciebie i Twojej
inwencji twórczej, nie zapominaj jednak, tworz¹c jej konspekt o ZASADACH DOBREJ ZBIÓRKI,
czyli:

-

zasadzie przemiennoœci elementów (statycznych, dynamicznych, cichych, g³oœnych) -
pamiêtaj, ¿e wszystko ma SWÓJ czas;

-

zasadzie logicznego ci¹gu zbiórki - staraj siê pamiêtaæ o klamrach ³¹cz¹cych zbiórkê
w sensown¹ ca³oœæ - unikaj s³owa: „A teraz ...” - stworzy ono sztuczn¹ atmosferê;

-

zasadzie zachowania tempa - zmieniaj elementy tu¿ po kulminacyjnym punkcie pracy;

-

zasadzie sta³oœci niektórych elementów - ta zasada jest „latark¹”, która nie pozwoli Ci siê
zgubiæ; pamiêtaj wiêc o czterech sta³ych elementach, obrzêdowym rozpoczêciu,
obrzêdowym zakoñczeniu, gawêdzie (lub jej formie wymiennej), minutkach harcerskich;

-

zasadzie czegoœ nowego na ka¿dej zbiórce;

-

zasadzie podzia³u pracy miêdzy wszystkich - miêdzy dru¿ynowym, przybocznym,
zastêpami, harcerzami;

-

zasadzie samodzielnoœci inicjatywy - nie odtr¹caj pomys³ów harcerzy, niech maj¹ szansê,
¿eby siê wykazaæ - daj szansê wypowiedzenia harcerzom w³asnego zdania;

-

zasadzie „dru¿ynowy te¿ siê bawi”;

Jeœli przemyœla³eœ ju¿ jak wygl¹daæ ma Twoja zbiórka, czas wzi¹æ siê za napisanie jej

konspektu.

W napisaniu konspektu pomo¿e Ci umieszczony poni¿ej „schemat”, najlepiej weŸ arkusz

papieru i po prostu napisz:

1. TEMAT ZBIÓRKI - zatytu³uj j¹ jakoœ, pamiêtaj, ¿e ciekawa nazwa bardziej zainteresuje

harcerzy;

2. CO CHCESZ HARCERZOM NA TEJ ZBIÓRCE PRZEKAZAÆ, CZEGO CHCESZ ICH

NAUCZYÆ, JAKIE UMIEJÊTNOŒCI MAJ¥ ONI POSI¥ŒÆ

3. JAKIMI FORMAMI PRACY JESTEŒ W STANIE ZREALIZOWAÆ TO WSZYSTKO
4. PLAN ZBIÓRKI
5. PRZEANALIZUJ PLAN POD WZGLÊDEM ZASAD DOBREJ ZBIÓRKI
6. WYPISZ CO MUSISZ PRZYGOTOWAÆ, O CZYM PAMIÊTAÆ, KOGO MUSISZ POPROSIÆ

O POMOC LUB ZGODÊ ...

7. Przygotuj WOREK Z TWORZYWEM, czyli teksty piosenek, treœæ gawêdy, gry, zabawy...

Jeœli ju¿ napisa³eœ - masz gotowy konspekt!

Czas wiêc na krok kolejny...

Wiedzajnik harcerski, czêœæ 4, Poradnik dru¿ynowego, strona 2/6

Ju¿ od pocz¹tku zadbaj o dobre kontakty z rodzicami swoich harcerzy. Jeœli mo¿esz zorganizuj

spotkanie z rodzicami Twoich pociech, przedstaw im siebie i swoje plany, spróbuj pozyskaæ w nich
sojuszników - jeœli Ci siê uda, bêd¹ nieocenion¹ pomoc¹. I najwa¿niejsze: poproœ o pisemn¹ zgodê na
uczestnictwo dziecka w zbiórkach. Pozwolenia zbierz i do³¹cz do dokumentacji.

KROK CZWARTY

Zezwolenia Rodziców

Praktykuje siê, i¿ nowo utworzona dru¿yna przechodzi tzw. OKRES PRÓBNY, trwaj¹cy trzy

miesi¹ce. Jeœli wiêc jesteœ po pierwszych zbiórkach zanieœ do hufca meldunek informuj¹cy
o istnieniu dru¿yny. Poproœ w nim równie¿ o rozpoczêcie okresu próbnego. Jak wygl¹daæ bêdzie
meldunek (i jego treœæ) zale¿y tylko od jego twórców.

KROK PI¥TY

Meldunek

Ka¿da dru¿yna posiadaæ powinna dokumentacjê, w sk³ad której wchodz¹:

-

ksi¹¿ka pracy;

-

ksi¹¿ka finansowa;

-

kronika;

-

karty prób na stopnie i sprawnoœci;

-

ewidencja ksi¹¿eczek harcerskich;

-

lista cz³onków dru¿yny;

-

karty biwaków;

-

ró¿nego rodzaju sprawozdania i protoko³y;

Oprócz powy¿szych dokumentów ka¿da dru¿yna powinna posiadaæ jeszcze jedn¹ wa¿n¹

pozycjê, która na pewno pomo¿e w ca³orocznej pracy. Chodzi oczywiœcie o PLAN PRACY.

Piszemy go po kilku zbiórkach, kiedy poznamy ju¿ naszych harcerzy, ich zainteresowania,

potrzeby i zdolnoœci. Uwzglêdniamy w nim równie¿:

-

imprezy z tzw. zielonego i czerwonego kalendarza;

-

imprezy wynikaj¹ce z planu pracy szczepu i hufca;

-

potrzeby œrodowiska;

-

prawo i przyrzeczenie oraz system stopni i sprawnoœci;

-

obrzêdy;

Wiesz ju¿ co powinno znaleŸæ siê w Twoim planie, nie pozostaje wiêc nic innego jak tylko

go napisaæ. Pomo¿e Ci w tym wzór zamieszczony na nastêpnej stronie:

KROK SZÓSTY

Dokumentacja

Wiedzajnik harcerski, czêœæ 4, Poradnik dru¿ynowego, strona 3/6

PLAN PRACY

...... DH ...............................

NA ROK ...../.....

....... SZCZEP ZHP .................................

HUFIEC .....................

OPRACOWA£: ............................

1. Charakterystyka dru¿yny:

..... DH...................... dzia³a od............. przy SP nr....... W...............
Liczy ........ harcerek i harcerzy w wieku ........ .
Dru¿yna pracuje zastêpami, jest ich ...... .
Zastêpowi posiadaj¹ przeszkolenie na stopniu ...... .
Dotychczas ...... dh. i dh. zdoby³o stopieñ .........,
......... dh. zdobywa stopieñ ..........
W dru¿ynie pracuje ......... przybocznych w stopniu .................. .
Dru¿yna posiada w³asn¹ kronikê.
Zbiórki odbywaj¹ siê w .... o godz. .... w harcówce / szkole .....

2. Za³o¿enia wychowawczo-programowe:

W tym roku chcia³bym, aby moja dru¿yna:

-

....................................................................................................

-

....................................................................................................

-

....................................................................................................

3. Ramowy plan pracy:

Wiedzajnik harcerski, czêœæ 4, Poradnik dru¿ynowego, strona 4/6

Po oko³o trzech miesi¹cach dzia³alnoœci Twojej dru¿yny Komendant hufca og³asza w rozkazie

istnienie dru¿yny, nadaje jej numer (nazwa le¿y w gestii dru¿yny), a tym samym ZAKAÑCZA
OKRES PRÓBNY. Od tego momentu Twoja dru¿yna rozpoczyna "normaln¹" dzia³alnoœæ, koñczy
stawiaæ pierwsze kroki i zaczyna raczkowaæ, ale o tym mo¿e innym razem. Póki co warto
zorganizowaæ sobie warsztat pracy dru¿ynowego, czyli miejsce i „narzêdzia” konieczne do realizacji
Twoich harcerskich planów, zamierzeñ, celów.

W najprostszym przypadku jest to po prostu pó³ka b¹dŸ szuflada, do której wrzuca siê materia³y

zwi¹zane tematycznie z harcerstwem. Im wiêkszy jednak sta¿ dru¿ynowego tym wiêksze zbiory,
w których o ile zawczasu nie zrobimy porz¹dku, trudno bêdzie siê nam odnaleŸæ.

Najlepiej zacz¹æ od podzielenia w³asnego ksiêgozbioru na dzia³y tematyczne. Im wiêksza

kolekcja ,tym bardziej szczegó³owy powinien byæ podzia³. Materia³y ulotne mo¿na sk³adaæ
w specjalnych teczkach; podobnie post¹piæ mo¿na z pras¹.

Nale¿y pamiêtaæ, ¿e pomoc¹ w pracy dru¿ynowego s¹ równie¿ biblioteki i czytelnie, a tak¿e

specjalistyczne bibliografii - najbardziej znan¹ pozycj¹ z tej dziedziny jest praca W³adys³awa
Broniewskiego pt. „Bibliografia harcerska 1911-1960” (Warszawa, 1992).

W nastêpnym „rozdziale” znajdziesz zestawienie bibliograficzne, które byæ mo¿e pomo¿e

Ci w Twej harcerskiej karierze.

KROK SIÓDMY

Koniec Okresu Próbnego

1. Harcerskie odznaki honorowe / T. Sikorski.- Warszawa, [199?]
2. Instrukcja o dzia³alnoœci finansowej, gospodarczej i sprzêtowej w dru¿ynie ZHP / ZHP GK.-

Warszawa, 1993

3. Regulamin mundurów zuchów, harcerek, harcerzy, instruktorek i instruktorów ZHP / ZHP.-

Warszawa, 1994

4. Regulamin musztry, s³u¿by wewnêtrznej i wartowniczej ZHP / ZHP GK.- Warszawa, [1994?]
5. Regulamin odznak i oznak zuchowych, harcerskich i instruktorów ZHP / Komisja Statutowo-

Regulaminowa Rada Naczelna ZHP.- Warszawa, 1997

6. Sprawnoœci harcerskia / ZHP GK.- Warszawa, 1993
7. Starszoharcerskie znaki s³u¿b / ZHP GK Wydzia³ Harcerstwa Starszego i specjalnoœci.-

Warszawa, 1997

8. Statut ZHP.- Warszawa, 1995
9. Stopnie i sprawnoœci harcerskie / ZHP GK.- Warszawa, 1996

10. System stopni harcerskich / ZHP GK.- Warszawa, 1993

KROK ÓSMY

Bibliografia: Regulaminy

Wiedzajnik harcerski, czêœæ 4, Poradnik dru¿ynowego, strona 5/6

1. Co ka¿dy dru¿ynowy wiedzieæ powinien, czyli jak prowadziæ paczkê przyjació³ harcersk¹

metod¹ / KiM.- Kraków, 1990

2. Co ka¿dy zastêpowy wiedzieæ powinien / Grzegorz Ca³ek.- Warszawa, [199?]
3. Czuwajcie i módlcie siê: modlitewnik harcerski / oprac. Zdzis³aw J.Peszkowski.- Lublin,

1988

4. Elementy programu scoutowego / Gebthner i Ska.- Warszawa, 1991
5. Gry i zabawy w harcerskiej izbie / wybór: Agnieszka Janiec.- Warszawa, 1984
6. Harcenada / Z. Morawski.- Warszawa, [199?]
7. Harcerskie gry i zabawy / Wojciech Œliwierski.- Kraków, 1990
8. Harcerskie idea³y / ZHP.- Warszawa, 1997
9. Harcerskie ³amig³ówki i zabawy logiczne / Grzegorz Ca³ek.- Warszawa

10. Harcerski Paszport do Europy / ZHP GK Program „Paszport do Europy”.- Warszawa, 1997

11. Harcerski s³owniczek abstynencki / Boles³aw Leonhard.- Kraków, 1992

12. Jak byæ zastêpowym? / Bogus³aw i Wojciech Œliwierscy.- Kraków, 1991
13. Jak prowadziæ dru¿ynê harcersk¹: uwagi metodyczne / W.Szczygie³.- Kraków, 1990

(reprint z 1946)

14. Jak prowadziæ zastêp harcerski / W³adys³aw Szczygie³.- Kraków, 1990 (reprint z 1946)
15. Jak skauci pracuj¹ / Andrzej Ma³kowski.- [przedruk] Kraków, 1914
16. Jak zdobywaæ stopnie instruktorskie: poradnik dla przewodników / Maria Supe³,

Gabrjela Zieliñska.- Warszawa,1996

17. Krzy¿ harcerski / T. Sikorski.- Warszawa, [199?]
18. Leksykon harcerstwa / praca pod red. Olgierda Fietkiewicza.- Warszawa, 1988
19. £owcy letnich wra¿eñ: tajemnice wielkiej przygody / R.Blicharski, B. Sack, P. Wituszyñski.-

Szczecin, 1986

20. O metodzie harcerskiej i jej stosowaniu / Ewa Grodecka.- Warszawa,[1983]
21. Obrzêdowy piec / M.Kudasiewicz.- Warszawa, 1987
22. Od aktora do zielarza: piosenki i zabawy muzyczne / Henryk Ryszard ¯uchowski.-

Lublin,1993

23. Od andrzejek do do¿ynek / J.Kamocki.- Warszawa, 1986
24. Odkrywcy nieznanego œwiata / ZHP GK.- Warszawa,1996
25. Pod totemem S³oñca / Antoni Wasilewski.- Warszawa, 1983
26. Poradnik harcerski.- Szczecin, 1997
27. Poradnik organizatora obozów harcerskich / ZHP GK.- Warszawa, 1976
28. Program Harcerstwa Starszego / ZHP GK.- Warszawa, [199?]
29. Przewodnik gier / Wojciech Pijanowski.- B.m., [198?]
30. Przyrzeczenie harcerskie / Bogus³aw Œliwierski.- Kraków, 1994
31. 100 pomys³ów na bieg harcerski / Grzegorz Ca³ek.- Warszawa, 1995
32. Scouting dla ch³opców: wychowanie dobrego obywatela metod¹ puszczañsk¹ / R.Baden-

Powell.- Warszawa, 1990 (reprint z 1938)

33. Scouting œwiatowy: ma³y informator / Gebthner i Ska.- Warszawa, 1991
34. Sekrety dobrej dru¿yny / J.Burska, J.He³stowska.- Warszawa, 1983
35. Styl ¿ycia / Stefan Mirowski.- Warszawa, [199?]
36. Szlak ku Europie: materia³ programowy dla dru¿yn starszoharcerskich / ZHP GK Program

Paszport do Europy.- Warszawa, 1997

37. Œwiêta, tradycje i obrzêdy ludowe w harcerstwie / Wojciech Œliwierski.- Kraków, 1987
38. Trening twórczoœci / E.Nêcka.- Olsztyn, 1992
39. Trzy pióra: [œpiewniczek w trzech tomach] / Poczta Harcerska Szczecin II.- Szczecin,

[1995?]

40. Vademecum dru¿ynowego.- Warszawa, 1981
41. W krêgu dru¿ynowych starszoharcerskich / ZHP GK.- Warszawa, [199?]
42. Woda jest ¿yciem / oprac. CSI ZHP.- Za³êcze Wielkie, 1995
43. Wskazówki dla scoutmistrzów / R.Baden-Powell.- Warszawa, 1991
44. Z pamiêtnika dru¿ynowej / J.Burska.- Warszawa, 1966
45. Zamiast wyk³adów / Grzegorz Ca³ek.- Warszawa, 1995
46. Zwyczaje i obrzêdy harcerskie / T.Kwiatkowski.- B.M., [198?]

Bibliografia: Regulaminy

Wiedzajnik harcerski, czêœæ 4, Poradnik dru¿ynowego, strona 6/6