Na dobre zamaskowanie mają wpływ tzw. wskaźniki obecności: nic innego jak to, co zrobiłeś lub

zaniechałeś zrobić i w rezultacie czego możesz zostać wykryty. Znajomość i zrozumienie

usystematyzowanych wskaźników pozwoli nie tylko samemu uniknąć wykrycia, ale także wykryć tych,

którzy chcą być niewidoczni dla naszych oczu.

Zdradza obecność, dźwięk, widoczne zmiany w otoczeniu. Wśród tak pogrupowanych wskaźników

zdecydowanie poczesne miejsce zajmuje wygląd. To on dokładnie zdradza położenie i jako taki jest

najważniejszy dla zagadnienia maskowania. Składają się na niego elementy postrzegane wzrokowo.

Spróbujmy je po kolei omówić...

UMIEJSCOWIENIE – jeśli obiekt nie pasuje do otoczenia jest łatwo zauważalny. Powoduje to

zaalarmowanie obserwatora i podjęcie przez niego bardziej szczegółowej obserwacji podejrzanego

terenu. Błędem jest na przykład maskowanie się dębowymi liśćmi w sosnowym lesie, rozkopywanie

płaskiego terenu w celu zbudowania osłony i ukrycia za muldami lub używanie ciemnej zieleni na

jasnozielonym tle. Umiejscowienie zależy zatem od rodzaju zadania, współpracy z innymi

podmiotami i rodzaju terenu. Należy to uwzględnić podczas dobierania punktów operacyjnych (baza,

pozycja strzelecka itp.), wyposażenia i rodzaju kamuflażu. Pamiętaj, iż przeciwnik orientuje się, gdzie

mogłyby być idealne punkty operacyjne i prawdopodobnie ma je pod szczególną obserwacją

KSZTAŁT - większość obiektów można natychmiast rozpoznać po ich kształcie; zwłaszcza, gdy

wyraźnie odcinają się od tła. Człowiek rozpoznaje przedmioty przez kojarzenie ich kształtu lub

konturu. Z daleka kontur przedmiotu może być rozpoznany o wiele wcześniej od szczegółów budowy.

Ludzkie ciało (zwłaszcza głowa i barki) oraz wojskowy ekwipunek (broń, plecak) można łatwo

zidentyfikować, o ile ich kształt nie został „złamany". Z tego względu największe znaczenie dla

maskowania osób i przedmiotów ma zatarcie wyraźnych krawędzi. W naturze występuje ogromna

dowolność i przypadkowość form i kształtów. Twój ekwipunek ma raczej geometryczna formę - linie

proste, wyraźne kąty.

Nakrycie głowy - jego dobór jest bardzo istotną sprawą. Często rozstrzyga je charakter zadania,

do którego się przygotowujemy. Latem w żadnym wypadku nie polecam kominiarki. Przy

intensywnym wysiłku po pół godzinie, każdemu odechce się „wojowania”. Jeśli jednak zdecydujesz

się na kominiarkę, to wybierz tą z cienkiej bawełny. Dodatkowo zamaskuj ja paskami materiału lub

siatki maskującej. Mając hełm możesz zrobić wokół niego „zasłonkę” na twarz ze sznurków z

pozawiązywanymi supełkami, co dodatkowo odstrasza komary. Możesz też zaopatrzyć się w gotową

maskę na twarz dla myśliwych. Głowa jest tym miejscem ciała, które najczęściej wystawiasz. Staraj się

więc zawsze dobrze ją zamaskować.

Oporządzenie - można poprzyczepiać do niego kawałki siatki, gałązki, itp., pamiętając jednak aby

nie uniemożliwiło nam to korzystania z kieszeni i ze sprzętu. Przydatny bywa również pokrowiec na

plecak.

CIEŃ - gdy światło jest wyjątkowo silne cienie wyglądają na bardzo ciemne. Wytworzony kontrast

pomiędzy tymi obszarami sprawia, że oko ludzkie nie jest w stanie przystosować się do obu na raz.

Możesz wtedy skutecznie ukryć się w cieniu, ale równie dobrze możesz "wpaść" jako czarna sylwetka

na rozjarzonym tle. Wszystko wystawione na działanie w miarę ostrego światła tworzy cień, który

może zdradzić Twoją pozycję, np. zza węgła lub na otwartej przestrzeni - nie widać zielonej postaci na

zielonym tle, ale u jej stóp rozciąga się ogromny cień. Uważaj, by nie zmieniać naturalnego układu

cieni w otoczeniu lub nie rzucać cienia samemu na siebie (mając słońce za plecami przód postaci jest

za ciemny w stosunku do oświetlonego tła) - tego typu sztuczne cienie nienaturalnie "odstają" od

środowiska i rzucają się w oczy obserwatorów. W lesie, do którego podłoża dociera światło należy

unikać jego plam i pozostawać w cieniu.

SYLWETKA - może być rezultatem padającego cienia choć najczęściej zależy od kształtu i konturu

obiektu. Każdy obiekt umieszczony na kontrastującym tle staje się natychmiast doskonale widoczny.

Jakiekolwiek gładkie i płaskie tło jak woda, otwarty teren lub niebo, powoduje wyraźne

uwidocznienie nawet najlepiej zamaskowanego obiektu. Za to obszar z niejednolitym tłem rozmywa

sylwetkę i utrudnia postrzeganie jej jako obiekt - staje się ona częścią tła. Jednak nawet w tym

przypadku rzucenie własnego cienia przez postać natychmiast tworzy kształt, który można rozpoznać

jako sylwetkę ludzką. Z tego względu zmiana konturów sylwetki nie na wiele się zda, jeśli nie

towarzyszy jej umiejętność przemieszczania się w terenie.

POWIERZCHNIA - obiekt staje się podejrzany, gdy jego powierzchnia kontrastuje z otoczeniem.

Obiekty o gładkiej powierzchni odbijają światło i o wiele łatwiej je zauważyć, niż obiekty o nierównej

powierzchni, które dodatkowo tworzą "na sobie" grę cieni (skała, kora drzew, zarośla). Lśniące

przedmioty jak sprzączki, wypastowane buty, zegarki lub urządzenia optyczne są doskonale widoczne

i skutecznie przyciągają uwagę obserwatora. Kolejnym problemem jest podobieństwo faktury

przedmiotu i tła. Uwaga: żaden wzór nie jest w stanie zastąpić wyglądu powierzchni. Wszelakie

"panterki" nie wyglądają jak krajobraz, dopiero połączenie ich z kamuflażem (zwłaszcza naturalnym)

umożliwia wtopienie się w tło. Zwróć uwagę, że w naturze rzadko kiedy cokolwiek rośnie poziomo -

przeważnie jest to kierunek pionowy. Używając trawy do maskowania przymocuj ją tak jak rośnie,

czyli pionowo i nie zapomnij, iż trawa w dolnej części jest jaśniejsza niż w górnej. Nawet najlepiej

dobrane, ale za to "poziome" i odwrócone źdźbła trawy wyróżniają się na tle "pionowej" łąki i snajper

staje się widoczny. Uważaj też na szklane przedmioty, których używanie jest niezbędne (okulary,

lornetki, lunety, zegarki, kompasy itp.). Nie można uniknąć ich stosowania, należy tylko starać się, aby

nie stanowiły źródła doskonale widocznych z daleka refleksów świetlnych; przede wszystkim podczas

słonecznej pogody.

Buty - można po prostu owinąć je szmatami, służy to też „rozmyciu” naszych śladów. Nie nadaje się

do tego siatka maskującą, z uwagi na zbytnią „czepliwość” do drzew i krzewów. Odradzam owijanie

butów szczególnie w czasie deszczu, gdy jest mokro i ślisko, szczególnie podczas chodzenia po górach.

Maskowaniu butów służy najlepiej po prostu wyciągnięcie nogawek na cholewki.

ROZMIESZCZENIE - w naturze nic nie jest rozmieszczone w symetrycznych szykach, tak jak w wojsku.

Przy zastawianiu zasadzki unikaj umieszczania ludzi w liniach prostych i w równych odstępach. Gdy

chodzi o pojedynczy element, to umieszczenie lunety celowniczej i obserwacyjnej na różnych

wysokościach zmniejsza prawdopodobieństwo wykrycia.

BARWA - kolor jest największym problemem i jest ściśle związany z umiejscowieniem. W naturze

występuje całe mnóstwo różnych barw i odcieni, które na dodatek często się zmieniają w zależności

od klimatu, pory roku, zanieczyszczenia powietrza itd. Należy je możliwie jak najwierniej naśladować -

najlepiej używając naturalnego kamuflażu zdobytego na miejscu (gałęzie, liście, trawa). Im bardziej

barwa obiektu odcina się od barwy otoczenia, tym bardziej staje się on widoczny. Zwłaszcza gdy dana

barwa nie występuje w najbliższym otoczeniu. Sama niewłaściwie dobrana barwa może nie pozwolić

na identyfikację przedmiotu, ale jest niezwykle pomocna w jego lokalizacji a przede wszystkim

przyciąga uwagę. Posługując się liśćmi pamiętaj, że są one jaśniejsze od spodu i tą stroną powinny

one być zwrócone w stronę maskowanego obiektu. Niewłaściwe umocowanie kamuflażu ujawnia

obiekt zamiast go ukrywać. Unikaj kolorów, które przyciągają oko. Kwiaty i ukwiecone gałęzie nie są

dobrym maskowaniem ze względu na ostrość barwy i przyciąganie owadów.

RUCH - sposób, w jaki obiekt się porusza, prawie zawsze stanowi poważną wskazówkę co do jego

tożsamości. Nawet przy całkowitym braku innych czynników ruch natychmiast zdradza obecność. W

momencie poruszenia się przeciwnik zyskuje pewne potwierdzenie swoich podejrzeń i na pewno

podejmie odpowiednie środki przeciwdziałania, a zwierzyna się spłoszy. Ruch, który najbardziej

przyciąga uwagę to ruch gwałtowny i/lub urywany. Poruszaj się powoli i płynnie, unikaj

niepotrzebnych ruchów. Najlepiej poruszać się za zapewniającymi osłonę przeszkodami terenowymi.

Podczas prowadzenia obserwacji używaj jak najwięcej oczu, a jak najmniej poruszaj głową. Podnosząc

głowę nad przeszkodą pamiętaj, że zanim coś zobaczysz, wystawisz ponad nią około 15 cm siebie, a

to że nic nie widzisz nie oznacza, że nie jesteś widziany. Z tego względu nie wystawiaj głowy ponad

przeszkodę a z jej boku. Poruszając się weź pod uwagę nie tylko swój własny ruch, ale także

otoczenia: poruszenia dotkniętej roślinności, startujące nagle ptaki, uciekające zwierzęta, które

zdradzają miejsce Twojego pobytu. Dobrze jest wykorzystać ruch spowodowany wiatrem w celu

ukrycia własnego przemieszczania się.

Z wymienionymi w części I i II zagadnieniami spotkasz się zawsze tworząc kamuflaż. Możesz osłabić

ich działanie poprzez maskowanie lub przez wyeliminowanie powodujących je przyczyn. Na przykład

przez usunięcie z wyposażenia metalowego zegarka lub użycie ochraniacza, owinięcie sprzączek

taśmą izolacyjną lub zmatowienie poprzez potarcie przedmiotu drobnoziarnistym papierem

ściernym. Pamiętaj, że nowe wyposażenie zazwyczaj "błyszczy nowością" w przeciwieństwie do tego

już znoszonego - należy w jakiś sposób "postarzyć" nowe przedmioty. Przy czym proces „postarzania”

jest nieodwracalny.

Powyższy tekst ukazał się, wraz z drobnymi zmianami, w magazynie "Survival" 1/2005