„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
Jan Lewandowski 

 
 

 
 
 
 
 
 

Dokonywanie pomiarów zespołów optycznych 
731[04].Z3.02 

 

 

 

 

 
 
 

Poradnik dla ucznia 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

 

 

 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1 

Recenzenci: 
inŜ. Teresa Piotrowska 
inŜ. Zbigniew Łuniewski 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Jan Lewandowski 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inŜ. Anna Kordowicz-Sot 
 
 
 
 

 
 

 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  731[04].Z3.02 
„Dokonywanie  pomiarów  zespołów  optycznych”,  zawartego  w  modułowym  programie 
nauczania dla zawodu optyk-mechanik. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2 

SPIS TREŚCI

 

 

1.

 

Wprowadzenie 

3 

2.

 

Wymagania wstępne 

4 

3.

 

Cele kształcenia 

5 

4.

 

Materiał nauczania 

6 

4.1.

 

Pomiary parametrów obiektywów mikroskopowych 

6 

4.1.1.

 

Materiał nauczania 

6 

4.1.2.  Pytania sprawdzające 

10 

4.1.3.  Ćwiczenia 

10 

4.1.4.  Sprawdzian postępów 

12 

4.2.

 

Pomiary parametrów obiektywów lunetowych 

13 

4.2.1.

 

Materiał nauczania 

13 

4.2.2.  Pytania sprawdzające 

15 

4.2.3.  Ćwiczenia 

15 

4.2.4.  Sprawdzian postępów 

16 

4.3.

 

Pomiary parametrów obiektywów fotograficznych 

17 

4.3.1.   Materiał nauczania 

17 

4.3.2.  Pytania sprawdzające 

18 

4.3.3.  Ćwiczenia 

18 

4.3.4.  Sprawdzian postępów 

20 

5.

 

Sprawdzian osiągnięć 

21 

6.  Literatura 

27 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3 

1.  WPROWADZENIE

 

 

Poradnik  będzie  Ci  pomocny  w  przyswajaniu  wiedzy  o  podstawowych  metodach 

pomiarów elementów optycznych oraz interpretowaniu wyników. 

W poradniku zamieszczono: 

–

 

wymagania  wstępne  –  wykaz  umiejętności,  jakie  powinieneś  mieć  juŜ  ukształtowane, 
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

–

 

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem, 

–

 

materiał  nauczania  –  wiadomości  teoretyczne  niezbędne  do  opanowania  treści  jednostki 
modułowej, 

–

 

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści, 

–

 

ć

wiczenia,  które  pomogą  Ci  zweryfikować  wiadomości  teoretyczne  oraz  ukształtować 

umiejętności praktyczne, 

–

 

sprawdzian postępów, 

–

 

sprawdzian  osiągnięć,  przykładowy  zestaw  zadań.  Zaliczenie  testu  potwierdzi 
opanowanie materiału całej jednostki modułowej, 

–

 

literaturę uzupełniającą. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 
 

731[04].Z3.01 

Dokonywanie pomiarów 

elementów optycznych 

 

731[04].Z3.02 

Dokonywanie pomiarów 

zespołów optycznych 

 

731[04].Z3 

Ocena jakości wyrobów 

optycznych  

731[04].Z3.03 

Sprawdzanie kompletnego sprzętu 

optycznego i optoelektronicznego 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

−

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

−

 

stosować jednostki układu SI, 

−

 

przeliczać jednostki, 

−

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu: fizyki, charakteryzowania elementów 
optycznych, dobieranie przyrządów optycznych, pomiarów elementów optycznych,  

−

 

posługiwać się podstawowymi przyrządami pomiarowymi, 

−

 

posługiwać się podstawowymi przyrządami justerskimi, 

−

 

czytać schematy optyczne, 

−

 

współpracować w grupie. 

 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

5 

3.  CELE KSZTAŁCENIA

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

−

 

zorganizować stanowisko do dokonywania pomiarów zespołów optycznych, 

−

 

określić parametry zespołów optycznych, 

−

 

posłuŜyć się optycznymi przyrządami pomiarowymi i kontrolnymi, 

−

 

posłuŜyć się ławą optyczną, 

−

 

sprawdzić paracentryczność i parafokalność obiektywów mikroskopowych, 

−

 

sprawdzić aperturę obiektywu, 

−

 

określić aberracje układów optycznych, 

−

 

zbadać aberracje obiektywów, 

−

 

określić właściwości obiektywów fotograficznych, 

−

 

skontrolować obiektywy fotograficzne, 

−

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej 
i ochrony środowiska podczas dokonywania pomiarów. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

6 

4.  MATERIAŁ NAUCZANIA

 

 

4.1.  Pomiary parametrów obiektywów mikroskopowych 

 

4.1.1.  Materiał nauczania

 

  
Parametry zespołów optycznych 
 

Zespoły  optyczne  wchodzące  w  skład  przyrządów  optycznych  posiadają  parametry 

mające  istotny  wpływ  na  jakość  urządzenia.  Parametry  te  naleŜy  sprawdzać  przed 
zamontowanie zespołu. Takimi zespołami są: 
–

 

obiektywy mikroskopowe, 

–

 

obiektywy lunetowe, 

–

 

obiektywy aparatów fotograficznych. 

Obiektywy mikroskopowe 
 

W zespołach tych sprawdzamy: 

–

 

paracentryczność, 

–

 

parafokalność, 

–

 

aperturę numeryczną, 

–

 

zdolność rozdzielczą, 

–

 

aberracje.  
Jeśli  jeden  z  obiektywów  wchodzących  w  skompletowanie  danego  mikroskopu  jest 

optymalnie  zogniskowany,  to  po  włączeniu  pozostałych  obiektywów  obraz  obserwowanego 
preparatu  powinien  być  tak  samo  wyraźny.  Jeśli  nie  zachodzi  potrzeba  przeogniskowania 
mikroskopu,  to  cecha  ta  nosi  nazwę  parafokalność.  Jej  spełnienie  zaleŜy  od  długości 
obiektywów, określonej jako odległość płaszczyzny oporowej obiektywu do jego płaszczyzny 
przedmiotowej.  Obecnie  długość  ta  dla  większości  obiektywów  wynosi  45  mm. 
W specjalnych  obiektywach  do  mikroskopów  odbiciowych,  zwłaszcza  polaryzacyjnych 
długość  obiektywu  wynosi  14  mm.  Fokalność  zaleŜy  równieŜ  od  gniazda  obrotowego 
uchwytu (rewolweru) w który jest wkręcany obiektyw mikroskopowy. 

Jeśli  po  uzyskaniu  przez  dany  obiektyw  ostrości  oglądanego  preparatu  oglądamy 

określony  szczegół,  to  ten  szczegół powinien być w tym samym miejscu pola widzenia przy 
obserwacji  pozostałych  obiektywów.  Własność  tą  nazywamy  paracentrycznością 
obiektywów. ZaleŜy ona od : 
–

 

zgrania osi gwintu osadczego i osi optycznej obiektywu, 

–

 

prostopadłości płaszczyzny oporowej w stosunku do osi optycznej. 
Paracentryczność  i  parafokalność  sprawdzamy  na  specjalnym  mikroskopie  przez 

obserwację obrazu jednorodnego pola. 

Oświetlenie  utworzonego  obrazu  przez  mikroskop  zaleŜy  od  wielkości  apertury 

numerycznej  obiektywu.  Od  wielkości  apertury  zaleŜy  równieŜ  zdolność  rozdzielcza 
mikroskopu.  Określenie  apertury  obiektywu  moŜemy  wykonać  ogniskując  mikroskop 
z badanym  obiektywem  na  diafragmę  z  małym  otworkiem  O  przez  którą  w  znacznej 
odległości L znajduje się podziałka AB (rys. 1). Obraz rzeczywisty A’B’ zostanie utworzony 
przez obiektyw w niewielkiej odległości od płaszczyzny ogniskowej obrazowej obiektywu. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

7 

 

Rys. 1. Pomiar apertury obiektywu mikroskopowego [2, s. 353]

 

 

 

W  przypadku  obiektywów  długoogniskowych  obraz  oglądamy  okiem  nieuzbrojonym, 

a w przypadku  obiektywów  krótkoogniskowych  naleŜy  uŜyć  pomocniczego  mikroskopu 
o niewielkim  powiększeniu.  Do  obserwacji  oko  ustawiamy  naprzeciw  otworka  diafragmy. 
Widzimy  wtedy  na  tle  jasnego  krąŜka  obiektywu obraz skali AB i obserwujemy jakie kreski 
podziałki  są  widoczne  na  brzegu  jasnego  krąŜka  źrenicy  wyjściowej  obiektywu.  Kąt 
aperturowy znajdujemy ze wzoru 

 

L

AB

tgu

2

=

 

 

Gdzie:  AB  –  odległo

ść

  mi

ę

dzy  wska

ź

nikami  w  poło

Ŝ

eniu,  w  którym  obrazy  ich widzimy na 

brzegach jasnego kr

ąŜ

ka obiektywu. 

 

Wygodniej jest dokona

ć

 pomiaru apertury obiektywów 

apertometrem Abbego

. 

 

 

Rys. 2. Pomiar apertury obiektywu mikroskopowego za pomocą apertometru Abbego [2, s. 354] 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

8 

 

Zasada  pomiaru  apertometrem  jest  taka  sama  jak  w  poprzedniej  metodzie.  RóŜnica 

polega  na  tym,  Ŝe  na  drodze  promieni  między  punktem  0  i  podziałką  AB  ustawia  się  pod 
kątem  45°  płaskie  zwierciadło.  Do  pomiaru  apertometr  kładzimy  na  stoliku  mikroskopu tak, 
aby  nachylona,  zwierciadlana  powierzchnia  apertometru  była  zwrócona  do  obserwatora. 
Mikroskop  z  badanym  obiektywem  ogniskujemy  na  otworek,  wycięty  na  srebrze  płytki 
nakrywkowej  apertometru.  Przesuwając  apertometr  ustawiamy  obraz  otworka  w  środek  pola 
widzenia.  Po  wyjęciu  okulara  i  włoŜeniu  diafragmy  z  otworkiem  w  tubus  zobaczymy  obraz 
krzyŜa na jasnym tle obiektywu. Ramkę apertometru przesuwamy do chwili, gdy obraz krzyŜa 
znajdzie się na brzegu diafragmy aperturowej obiektywu. Odczyty na podziałce wykonujemy 
za pomocą kreski naniesionej na szklanej płytce, wstawionej w górną część przesuwnej ramki. 
Odczyty  wykonujemy  w  dwóch  połoŜeniach  ramki,  przy  których  obraz  krzyŜa  obserwujemy 
na  przeciwległych  brzegach  diafragmy  aperturowej  obiektywu  mikroskopu.  Odczyt 
odpowiada wartości kąta u. Apetrurę obliczamy ze wzoru  

u

n

A

sin

⋅

=

 

Dokładno

ść

 pomiaru wynosi ±0,001. 

 

Zdolność  rozdzielczą  obiektywów

  mikroskopowych  okre

ś

laj

ą

  nieskorygowane 

aberracje,  wielko

ść

  apertury  oraz  jako

ść

  monta

Ŝ

u.  Do  badania  zdolno

ś

ci  rozdzielczej 

obiektywów  o  małym powi

ę

kszeniu (5

x

 i 10

x

) u

Ŝ

ywa si

ę

 przewa

Ŝ

nie preparatów sztucznych, 

np. 

siatek  dyfrakcyjnych

.  Do  badania  obiektywów  o  powi

ę

kszeniu  wi

ę

kszym  (40

x

 

i 100

x

)u

Ŝ

ywa  si

ę

  preparatów  naturalnych  o  dostatecznie  drobnej  strukturze.  Do  badania 

obiektywów  achromatycznych  40

x

  mo

Ŝ

na  u

Ŝ

y

ć

  np.  preparatu 

pleurosigma  angulatum

,  a  do 

100

x

 – preparatu 

amphipleura pellucida

. 

 

Rys. 3. Fragment preparatu pleurosigma angulatum [9, s. 345] 

 

 

Do  sprawdzania 

jakości  obrazu  utworzonego  przez  obiektyw  mikroskopowy

  u

Ŝ

ywa 

si

ę

  płytki  Abbego.  Jest  klinowe  szkiełko  nakrywkowe  na  którym  naniesione  s

ą

  ró

Ŝ

ne  znaki 

(rys. 4) i grubo

ś

ci płytki w danym miejscu za pomoc

ą

 podziałki. 

 

Rys. 4. Płytka Abbego [9, s. 346] 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

9 

 

Do  obserwacji  uŜywamy  oświetlacza  Abbego  z  przesuwną  irysową  diafragmą 

aperturową.  Oświetlacz  ten  daje  moŜliwość  obserwacji  w  świetle  prostym  i  skośnym. 
Diafragmę  przymykamy  tak,  aby  tylko  część  czynnego  tworu  obiektywu  brała  udział 
w tworzeniu  obrazu  (powinna  wynosić  około  2/3  średnicy  wyjściowej  obiektywu).  Po 
ustawieniu  oświetlenia  na  stolik  mikroskopu  kładziemy  płytkę  Abbego  tak  aby  jej  grubość 
w miejscu  obserwacji  wynosiła  grubość  szkiełka  nakrywkowego  dla  danego  obiektywu  (na 
ogół 0,16÷0,17 mm). 
 

Aberrację  sferyczną  badany  uŜywając  przejścia  z  oświetlenia  prostego  na  oświetlenie 

skośne. Jeśli brzeg obrazu jest rozmyty, to obiektyw obarczony jest aberracją sferyczną. Jeśli 
podczas  obserwacji  pojawi  się  zabarwienie  na  brzegach  obrazu  to  znaczy,  Ŝe  obiektyw 
posiada aberrację chromatyczną. 
 

Stan aberracji sferycznej moŜna równieŜ sprawdzić obserwując obraz dyfrakcyjny punktu 

w  ciemnym  polu.  Obserwację  prowadzimy  z  kondensorem  ciemnego  tła,  a  jako  preparatu 
uŜywamy nieprzezroczystej cząsteczki np. cząsteczkę srebra. Dyfrakcyjny obraz tej cząsteczki 
obserwujemy  przez  silny  okular  (G  =  25

x

).  Jeśli  obiektyw  skorygowany  jest  poprawnie  to 

obraz  wygląda  następująco:  środkowy  jasny  krąŜek  (około  80%  energii)  jest  otoczony  coraz 
mniej jasnymi koncentrycznymi kołowymi prąŜkami. 
 

Aberrację  chromatyczną  moŜemy  rozpoznać  przez  zabarwienie  prąŜków  dyfrakcyjnych, 

przeprowadzając obserwację w świetle białym. 

 

Rys. 5. Przykładowe obrazy dyfrakcyjne punktu [8, s. 289] 

 

 

Jakość obiektywu moŜemy równieŜ sprawdzić obserwując interferencyjne obrazy źrenicy 

wyjściowej.  Do  tego  celu  uŜywamy  interferometru,  do  którego  wkręcamy  badany  obiektyw. 
Kształt uzyskanych prąŜków interferencyjnych określa nam jakość badanego obiektywu.

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

 

Rys. 6. Przykładowe obrazy interferencyjne aberracji w obiektywach mikroskopowych: 

a i b) aberracja sferyczna, c) aberracja komatyczna [8, s. 296, 297, 298] 

 

4.1.2. Pytania sprawdzające

 

 

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.

 

Jakie parametry sprawdzamy w obiektywach mikroskopowych? 

2.

 

Co oznacza paracentryczność i parafokalność obiektywu mikroskopowego? 

3.

 

Jak sprawdzamy zdolność rozdzielczą obiektywów mikroskopowych? 

4.

 

W jaki sposób moŜemy zmierzyć aperturę obiektywu mikroskopowego? 

5.

 

Co sprawdzamy w obiektywie mikroskopowym za pomocą płytki Abbego? 

6.

 

Jak sprawdzamy zdolność rozdzielczą obiektywu lunetowego? 

7.

 

Co  moŜemy  ocenić  obserwując  dyfrakcyjny  obraz  punktu  utworzony  przez  obiektyw 
lunetowy? 

8.

 

Jak sprawdzamy zdolność rozdzielczą obiektywu fotograficznego? 

9.

 

W jaki sposób sprawdzamy jakość obiektywu fotograficznego? 

 

4.1.3.  Ćwiczenia

 

 

Ćwiczenie 1 

Sprawdź  paracentryczność  i  parafokalność  obiektywu  mikroskopowego  o  powiększeniu 

10

x

. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać 

w 

materiałach 

dydaktycznych 

informacje 

dotyczące 

obiektywów 

mikroskopowych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  paracentryczności 
i parafokalności obiektywów mikroskopowych, 

3)

 

przygotować do pracy mikroskop kontrolny, 

4)

 

zamontować badany obiektyw w mikroskopie kontrolnym, 

5)

 

dokonać sprawdzenia paracentryczności, 

6)

 

dokonać sprawdzenia parafokalności, 

7)

 

zanotować spostrzeŜenia z przeprowadzonej obserwaci. 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

mikroskop kontrolny, 

−

 

preparaty do obserwacji, 

−

 

obiektyw 10

x

 do sprawdzenia. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

Ćwiczenie 2 

Sprawdź aperturę obiektywu mikroskopowego o powiększeniu 10

x

. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać 

w 

materiałach 

dydaktycznych 

informacje 

dotyczące 

obiektywów 

mikroskopowych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  apertury 
obiektywów mikroskopowych, 

3)

 

przygotować do pracy apertometr Abbego, 

4)

 

przygotować do pracy mikroskop kontrolny, 

5)

 

zamontować badany obiektyw w mikroskopie kontrolnym, 

6)

 

zogniskować mikroskop na diafragmie z otworkiem, 

7)

 

zamontować na stoliku mikroskopu apertometr Abbego, 

8)

 

przeprowadzić pomiar apertury zgonie z opisem, 

9)

 

zanotować wyniki pomiaru i swoje spostrzeŜenia. 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

mikroskop kontrolny, 

−

 

apertometr Abbego, 

−

 

obiektyw 10

x

 do sprawdzenia, 

−

 

instrukcja obsługi apertometru Abbego. 

 

Ćwiczenie 3 

Sprawdź zdolność rozdzielczą obiektywu mikroskopowego o powiększeniu 10

x

, 40

x

 i 60

x

. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać 

w 

materiałach 

dydaktycznych 

informacje 

dotyczące 

obiektywów 

mikroskopowych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  pomiaru  zdolności 
rozdzielczej obiektywów mikroskopowych, 

3)

 

przygotować do pracy preparaty mikroskopowe do badania zdolności rozdzielczej, 

4)

 

przygotować do pracy siatkę dyfrakcyjną, 

5)

 

zamontować badany obiektyw w mikroskopie kontrolnym, 

6)

 

zamontować  na  stoliku  mikroskopu  preparat  naturalny  dla  obiektywu  40  i  60

x

,  a  dla 

obiektywu 10

x

 siatkę dyfrakcyjną,  

7)

 

zogniskować mikroskop na preparacie lub siatce dyfrakcyjnej, 

8)

 

przeprowadzić pomiar zdolności rozdzielczej zgodnie z opisem, 

9)

 

zanotować wyniki pomiaru i swoje spostrzeŜenia. 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

mikroskop kontrolny, 

−

 

siatka dyfrakcyjna, 

−

 

preparaty naturalne do badania zdolności rozdzielczej obiektywów mikroskopowych, 

−

 

obiektyw 10

x

, 40

x

 i 60

x

 do sprawdzenia, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

Ćwiczenie 4 

Sprawdź jakość obiektywu mikroskopowego o powiększeniu 10

x

, 40

x

 i 100

x

. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać 

w 

materiałach 

dydaktycznych 

informacje 

dotyczące 

obiektywów 

mikroskopowych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sprawdzania  jakości 
obiektywów mikroskopowych, 

3)

 

przygotować do pracy płytkę Abbego, 

4)

 

przygotować do pracy kondensor ciemnego tła, 

5)

 

przygotować do pracy mikroskop kontrolny, 

6)

 

zamontować badany obiektyw w mikroskopie kontrolnym, 

7)

 

zogniskować mikroskop na diafragmie z otworkiem, 

8)

 

zamontować na stoliku mikroskopu płytkę Abbego, 

9)

 

obejrzeć  dyfrakcyjny  obraz  punktu  uzyskany przez obiektyw w ciemnym polu oraz przy 
oświetleniu skośnym, 

10)

 

zanotować obraz aberracyjny punktu, 

11)

 

określić aberracje, 

12)

 

zanotować swoje spostrzeŜenia. 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

mikroskop kontrolny,  

−

 

kondensor ciemnego tła, 

−

 

okular 20

x

, 

−

 

płytka Abbego, 

−

 

obiektyw 10

x

, 40

x

 i 100

x

 do sprawdzenia, 

−

 

instrukcja wykonania sprawdzenia jakości obrazu. 

 
4.1.4.  Sprawdzian postępów

 

 
Czy potrafisz: 
 

Tak 

Nie 

1)

 

zdefiniować  pojęcia  paracentryczności  i  parafokalnośći  obiektywów 
mikroskopowych? 

 

 

2)

 

opisać zastosowanie apertometru Abbego?  

 

 

3)

 

opisać 

sposób 

pomiaru 

zdolności 

rozdzielczej 

obiektywu 

mikroskopowego? 

 

 

4)

 

opisać sposób oceny jakości obiektywu mikroskopowego? 

 

 

5)

 

sprawdzić paracentryczność i parafokalność? 

 

 

6)

 

dokonać 

pomiaru 

zdolności 

rozdzielczej 

obiektywu 

mikroskopowego? 

 

 

7)

 

ocenić jakość obiektywu mikroskopowego 

 

 

8)

 

dokonać pomiaru apertury obiektywu mikroskopowego? 

 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

4.2.  Pomiary parametrów obiektywów lunetowych 

 

4.2.1.  Materiał nauczania

 

 
Obiektywy lunetowe 

W zespołach tych sprawdzamy: 

−

 

zdolność rozdzielczą, 

−

 

aberracje.  

 

Do  badania  zdolności  rozdzielczej  lunet  uŜywa  się  długoogniskowego  kolimatora  K 

z testem zdolności rozdzielczej. Pomiaru dokonujemy w układzie jak na rys 7. 
 

 

Rys. 7. Schemat do badania zdolności rozdzielczej obiektywu lunetowego [2, s. 379] 

 

 

Obraz  tego  testu  utworzony  przez  sprawdzany  obiektyw  OB  w  jego  płaszczyźnie 

ogniskowej,  obserwujemy  przez  mikroskop  M.  Jeśli  obiektyw  jest  dobrze  skorygowany 
i wykonany to utworzone przez niego obrazy kresek testu będą ostre i kontrastowe. 
Jakość  obrazu  oceniamy  najczęściej  przez  obserwacją  gwiazdy  (małego  otworka 
przewierconego  w  płytce  metalowej  i  silne  oświetlenie  od  tyłu)  ustawionej  w  odległości 
30÷40 m.  
 

MoŜna teŜ stosować metody autokolimacji. 

 

 

Rys. 8. Układ do badania aberracji w obiektywach lunetowych. [2, s. 380]. 

 

Dyfrakcyjny  obraz  punku  osiowego,  utworzony  przez  dobrze  skorygowany  obiektyw, 

przedstawia  jasny  krąŜek  otoczony  jednym  lub  dwoma  słabo  widocznymi  prąŜkami. 
Zniekształcenie takiego obrazu wskazuje na wady obiektywu. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

 

Rys. 9. Dyfrakcyjne obrazy punktu [2, s. 381] 

 

Grupa A: 

obiektyw dobrze skorygowany, 

Grupa B: 

obiektyw niedokorygowany i przkorygowany, 

Grupa C:  

obiektyw posiada aberrację sferyczną, 

Grupa D: 

obiektyw źle wycentrowany z występującą komą, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

Grupa E: 

występuje w obiektywie astygmatyzm, 

Grupa F: 

występuje w obiektywie smuŜystość szkła, 

Grupa G: 

występują w obiektywie napręŜenia w szkle soczewek, 

Grupa H: 

występują w obiektywie napręŜenia w wyniku montaŜu, 

Grupa I:  

występuje nieprawidłowe trzypunktowe podparcie soczewek, 

Grupa K: 

występuje wygięcie zbyt cienkiego obiektywu. 

Aberrację  chromatyczną  obiektywu  oceniamy  obserwując  barwny  dyfrakcyjny  obraz  punku 
przy odsuwaniu i przysuwaniu mikroskopu. 

 
4.2.2. Pytania sprawdzające

 

 

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.

 

Jak sprawdzamy zdolność rozdzielczą obiektywu lunetowego? 

2.

 

Co  moŜemy  ocenić  obserwując  dyfrakcyjny  obraz  punktu  utworzony  przez  obiektyw 
lunetowy? 

 

4.2.3.  Ćwiczenia

 

 
Ćwiczenie 1 

Sprawdź aberracje w obiektywie lunetowym. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obiektywów lunetowych, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące lunet autokolimacyjnych, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sprawdzania  aberracji 
w obiektywach lunetowych, 

4)

 

przygotować  stanowisko  do  sprawdzania  aberracji  w  obiektywie  lunetowym  według 
rysunku, 

5)

 

dokonać obserwacji dyfrakcyjnego obrazu punktu uzyskanego przez badany obiektyw, 

6)

 

naszkicować uzyskane obrazy, 

7)

 

na podstawie uzyskanego obrazu określić jakie aberracje posiada badany obiektyw, 

8)

 

zanotować wyniki pomiaru i swoje spostrzeŜenia. 

 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

mikroskop kontrolny, 

−

 

płytka płaskorównoległa, 

−

 

stanowisko do badania aberracji w obiektywach lunetowych, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

−

 

obiektyw lunetowy, 

−

 

instrukcja obsługi stanowiska pomiarowego. 

 

Ćwiczenie 2 

Sprawdź zdolność rozdzielczą obiektywu lunetowego. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obiektywów lunetowych, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kolimatorów, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sprawdzania  zdolności 
rozdzielczej w obiektywach lunetowych, 

4)

 

przygotować stanowisko do sprawdzania zdolności rozdzielczej w obiektywie lunetowym 
według rysunku, 

5)

 

sprawdzić zdolność rozdzielczą badanego obiektywu, 

6)

 

zanotować wyniki pomiaru i swoje spostrzeŜenia. 

 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

kolimator z testem zdolności rozdzielczej, 

−

 

stanowisko do badania zdolności rozdzielczej w obiektywach lunetowych, 

−

 

obiektyw lunetowy, 

−

 

instrukcja obsługi stanowiska pomiarowego, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

4.2.4.  Sprawdzian postępów

 

 
Czy potrafisz: 
 

Tak 

Nie 

1)

 

opisać 

sposób 

pomiaru 

zdolności 

rozdzielczej 

obiektywu 

lunetowego? 

 

 

2)

 

opisać sposób oceny jakości obiektywu lunetowego? 

 

 

3)

 

dokonać pomiaru zdolności rozdzielczej obiektywu lunetowego? 

 

 

4)

 

dokonać oceny jakości obiektywu lunetowego? 

 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

4.3. 

Pomiary parametrów obiektywów fotograficznych 

 
4.3.1.  Materiał nauczania

 

 
Obiektywy fotograficzne. 

W zespołach tych sprawdzamy: 

−

 

zdolność rozdzielczą, 

−

 

centralność układu, 

−

 

aberracje, 

−

 

napręŜenia.  

 

Zdolność rozdzielczą obiektywów fotograficznych określa się liczbą rozdzielonych linii 

w  płaszczyźnie  filmu,  przypadających  na  1  mm.  Testy  kreskowe  (rys.  10)  umieszcza  się 
w odległości co najmniej dwudziestu ogniskowych obiektywu. 

 

 

Rys. 10. Testy do badania zdolności rozdzielczej obiektywów fotograficznych: 

a) kreskowy, b) gwiaździsty [2, s. 384, 385] 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

 

Badany  obiektyw  montuje  się  w  próbnej  kamerze  i  fotografuje  się  duŜą  tablicę  testową 

obejmującą całe pole widzenia badanego obiektywu. Fotografię testu sprawdzamy przez lupę. 
Zdolność  rozdzielczą  określa  test  elementarny,  którego  wszystkie  kierunki  dają  się  jeszcze 
zaobserwować. 
 

Przy  ocenie  zdolności  rozdzielczej  naleŜy  uwzględnić  kontrastowość  rozdzielonych 

testów, co sprawdzamy przez porównanie z wzorcowymi układami. 
 

Dobra  jakość  obrazu  obiektywu  fotograficznego  zaleŜy  od  jakości  korekcji  układu  oraz 

od  dokładności  wykonania,  przede  wszystkim  od  centralności,  dokładności  powierzchni, 
grubości i zachowania współczynnika załamania szkła elementów optycznych, jak równieŜ od 
zachowania odległości między elementami optycznymi. 
 

Jakość  centrowania  moŜemy  ocenić  przez  obserwację  obrazu  punktu  świecącego, 

utworzonego  przez  badany  obiektyw  w  środku  pola.  Punkt ten realizujemy przez wykonanie 
okrągłego  otworka  w  nieprzezroczystym  ekranie  i  oświetlenie  silnym  światłem.  Dyfrakcyjny 
obraz  punktu  rozpatrujemy  przez  lupę  lub  mikroskop.  Jego  kształt  i  rozkład  oświetlenia 
pozwala określić jakość obiektywu podobnie jak w lunetach. 
 

NapręŜenia  sprawdzać  będziemy  za  pomocą  urządzeń  polaryzacyjnych  omówionych 

w poradniku modułu 731[04].Z1.02 Dobieranie przyrządów optycznych. 
 

 

4.3.2. Pytania sprawdzające

 

 

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 

1.

 

Jak sprawdzamy zdolność rozdzielczą obiektywu fotograficznego? 

2.

 

W jaki sposób sprawdzamy jakość obiektywu fotograficznego? 

 

4.3.3.  Ćwiczenia

 

 
Ćwiczenie 1 

Sprawdź jakość obiektywu fotograficznego. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać 

w 

materiałach 

dydaktycznych 

informacje 

dotyczące 

obiektywów 

fotograficznych, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sprawdzania  aberracji 
w obiektywach fotograficznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do sprawdzania aberracji w obiektywie fotograficznym, 

4)

 

dokonać obserwacji dyfrakcyjnego obrazu punktu uzyskanego przez badany obiektyw, 

5)

 

naszkicować uzyskane obrazy, 

6)

 

na podstawie uzyskanego obrazu określić jakość badanego obiektywu, 

7)

 

zanotować wyniki pomiaru i swoje spostrzeŜenia. 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

lupa, 

−

 

mikroskop kontrolny, 

−

 

płytka płaskorównoległa, 

−

 

stanowisko do badania aberracji w obiektywach fotograficznych, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

−

 

obiektyw fotograficzny, 

−

 

ekran z otworkiem, 

−

 

silne źródło światła, 

−

 

instrukcja obsługi stanowiska pomiarowego, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

Ćwiczenie 2 

Sprawdź zdolność rozdzielczą obiektywu fotograficznego. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obiektywów lunetowych, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kolimatorów, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sprawdzania  zdolności 
rozdzielczej w obiektywach lunetowych, 

4)

 

przygotować stanowisko do sprawdzania zdolności rozdzielczej w obiektywie lunetowym 
według rysunku, 

5)

 

sprawdzić zdolność rozdzielczą badanego obiektywu, 

6)

 

zanotować wyniki pomiaru i swoje spostrzeŜenia. 

 

 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

test zdolności rozdzielczej, 

−

 

lupa, 

−

 

próbna kamera aparatu fotograficznego, 

−

 

stanowisko do badania zdolności rozdzielczej w obiektywach fotograficznych, 

−

 

obiektyw fotograficzny, 

−

 

instrukcja obsługi stanowiska pomiarowego, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 3 

Sprawdź napręŜenia w obiektywie fotograficznym. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:  

1)

 

wyszukać 

w 

materiałach 

dydaktycznych 

informacje 

dotyczące 

obiektywów 

fotograficznych, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące polaryskopów, 

3)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  sprawdzania  napręŜeń 
w obiektywach lunetowych, 

4)

 

przygotować stanowisko do sprawdzania napręŜeń w obiektywie fotograficznym, 

5)

 

sprawdzić napręŜenia badanego obiektywu, 

6)

 

zanotować wyniki pomiaru i swoje spostrzeŜenia. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

WyposaŜenie stanowiska pracy: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

polaryskop 

−

 

stanowisko do badania napręŜeń w obiektywach fotograficznych, 

−

 

obiektyw fotograficzny, 

−

 

instrukcja obsługi stanowiska pomiarowego, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
4.3.4.  Sprawdzian postępów

 

 
Czy potrafisz: 
 

Tak 

Nie 

1)

 

opisać 

sposób 

pomiaru 

zdolności 

rozdzielczej 

obiektywu 

fotograficznego? 

 

 

2)

 

opisać sposób oceny jakości obiektywu fotograficznego? 

 

 

3)

 

dokonać pomiaru zdolności rozdzielczej obiektywu fotograficznego? 

 

 

4)

 

dokonać oceny jakości obiektywu fotograficznego? 

 

 

5)

 

określić jakość obiektywu fotograficznego? 

 

 

6)

 

sprawdzić centralność obiektywu fotograficznego? 

 

 

7)

 

sprawdzić napręŜenia w obiektywie fotograficznym? 

 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

5.

 

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ 

 

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test zawiera 24 zadania. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 
jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Zadania  wymagają  stosunkowo  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed 
wskazaniem poprawnego wyniku.  

7.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

8.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.

 

Na rozwiązanie testu masz 45 min. 

 
 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 
1.  W obiektywach mikroskopowych sprawdzamy 

a)

 

parafokalność. 

b)

 

współczynnik załamania. 

c)

 

kąt odchylenia promienia. 

d)

 

zabarwienie. 

 
2.

 

Paracentryczność zaleŜy od 
a)

 

ustawienia stolika w mikroskopie. 

b)

 

czystości obiektywu. 

c)

 

zgrania osi gwintu obiektywu z osią optyczną mikroskopu. 

d)

 

rodzaju obiektywu. 

 

3.

 

Paracentryczność i parafokalność sprawdzamy 

a)

 

za pomocą lunety autokolimacyjnej. 

b)

 

za pomocą kolimatora. 

c)

 

za pomocą apertometru Abbego. 

d)

 

na specjalnym mikroskopie. 

 

4.

 

Aperturę mierzymy w obiektywach 

a)

 

lunetowych. 

b)

 

fotograficznych. 

c)

 

projekcyjnych. 

d)

 

mikroskopowych. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

5.

 

Apertoometr Abbego do pomiaru apertury obiektywu umieszczamy 

a)

 

obok mikroskopu. 

b)

 

na stoliku mikroskopu. 

c)

 

pomiędzy obiektywem i okularem. 

d)

 

pod stolikiem mikroskopu. 

 

6.

 

Aperturę obiektywu mikroskopowego obliczamy ze wzoru 
a) 

α

α

′

⋅′

=

⋅

sin

sin

n

n

. 

b) 

d

d

′

−

=

γ

. 

c) 

u

n

A

sin

⋅

=

. 

d) 

A

a

o

λ

=

. 

 
7.

 

Zdolno

ść

 rozdzielc

ą

 obiektywów mikroskopowych okre

ś

la 

a)

 

jako

ść

 monta

Ŝ

u. 

b)

 

rodzaje soczewek. 

c)

 

rodzaj szkła. 

d)

 

sposób mocowania soczewek. 

 

8.

 

Do badania zdolno

ś

ci rozdzielczej obiektywów mikroskopowych o małym powi

ę

kszeniu 

u

Ŝ

ywamy preparatu 

a)

 

pleurosigma angulatum. 

b)

 

amphipleura pellucida. 

c)

 

j

ą

dra szczura. 

d)

 

siatki dyfrakcyjnej. 

 

9.

 

Do  badania  zdolno

ś

ci  rozdzielczej  obiektywów  mikroskopowych  o  powi

ę

kszeniu  100

x

 

u

Ŝ

ywamy preparatu 

a)

 

pleurosigma angulatum. 

b)

 

amphipleura pellucida. 

c)

 

j

ą

dra szczura. 

d)

 

siatki dyfrakcyjnej. 

 
10.

 

Do  badania  zdolno

ś

ci  rozdzielczej  obiektywów  mikroskopowych  o  powi

ę

kszeniu  40

x

 

u

Ŝ

ywamy preparatu 

a)

 

pleurosigma angulatum. 

b)

 

amphipleura pellucida. 

c)

 

j

ą

dra szczura. 

d)

 

siatki dyfrakcyjnej. 

 
11.

 

Płytka Abbego słu

Ŝ

y do 

a)

 

pomiaru apertury. 

b)

 

badania zdolno

ś

ci rozdzielczej. 

c)

 

badania jako

ś

ci obrazu. 

d)

 

parafokalno

ś

ci. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

12.

 

Zabarwienie na brzegach obrazu świadczy o istnieniu aberracji 

a)

 

sferycznej. 

b)

 

astygmatyzmu. 

c)

 

komy. 

d)

 

chromatycznej. 

 

13.

 

Równe koncentryczne jasne pierścienie w obrazie dyfrakcyjnym punktu świadczą o 

a)

 

istnieniu aberracji sferycznej. 

b)

 

braku aberracji w układzie. 

c)

 

istnieniu komy. 

d)

 

istnieniu dystorsji. 

 

14.

 

Do badania zdolności rozdzielczej lunet uŜywamy 

a)

 

długoogniskowego kolimatora. 

b)

 

lunety. 

c)

 

lunety autokolimacyjnej. 

d)

 

lupy. 

  

15.

 

Do badania jakości obrazu obiektywów lunetowych gwiazdę ustawiamy w odległości 

a)

 

10÷30 m. 

b)

 

20÷40 m. 

c)

 

30÷50 m. 

d)

 

40÷60 m. 

 

16.

 

Do  badania  zdolności  rozdzielczej  obiektywów  fotograficznych  test  ustawiamy 
w odległości 

a)

 

10 ogniskowych obiektywu. 

b)

 

20 ogniskowych obiektywu. 

c)

 

30 ogniskowych obiektywu. 

d)

 

40 ogniskowych obiektywu. 

 

17.

 

Badanie napręŜeń w obiektywach fotograficznych przeprowadzamy za pomocą urządzeń 

a)

 

interferencyjnych. 

b)

 

dyfrakcyjnych. 

c)

 

polaryzacyjnych. 

d)

 

autokolimacyjnych. 

 
18.

 

Jakość centrowania obiektywów fotograficznych oceniamy przez obserwację obrazu 

a)

 

punktu świecącego. 

b)

 

testu kreskowego. 

c)

 

testu gwieździstego. 

d)

 

punktu nieskończenie odległego. 

 

19.

 

Jakość obiektywu fotograficznego oceniamy poprzez obserwację 

a)

 

punktu świecącego. 

b)

 

testu kreskowego. 

c)

 

dyfrakcyjnego obrazu punktu. 

d)

 

nieskończenie odległego punktu. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

20.

 

Dyfrakcyjny obraz punktu przy ocenie obiektywu fotograficznego rozpatrujemy przez 

a)

 

lupę. 

b)

 

lunetę. 

c)

 

gołym okiem. 

d)

 

okulary. 

 
21.

 

Pokazany schemat przedstawia sposób pomiaru 

 

 

 

a)

 

zdolności rozdzielczej obiektywów lunetowych. 

b)

 

zdolności rozdzielczej obiektywów mikroskopowych. 

c)

 

zdolności rozdzielczej obiektywów fotograficznych. 

d)

 

zdolność rozdzielczą okularów lunetowych. 

 
22.

 

Podany niŜej rysunek przedstawia 

 

a)

 

siatkę dyfrakcyjną. 

b)

 

płytkę Abbego. 

c)

 

apertometr Abbego. 

d)

 

siatkę milimetrową. 

 
23.

 

Rysunek  przedstawia  obraz  dyfrakcyjny  punktu  utworzonego  przez  obiektyw 
mikroskopowy obarczony aberracją 

 

 

a)

 

sferyczną. 

b)

 

chromatyczną. 

c)

 

astygmatyzm. 

d)

 

komę. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

24.

 

Pokazany test słuŜy do badania zdolności rozdzielczej 

 

 

 

a)

 

obiektywów mikroskopowych. 

b)

 

obiektywów lunetowych. 

c)

 

obiektywów fotograficznych. 

d)

 

obiektywów teleskopów. 

 

 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Dokonywanie pomiarów zespołów optycznych

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1

 

 

a 

b 

c 

d 

 

2

 

 

a 

b 

c 

d 

 

3

 

 

a 

b 

c 

d 

 

4

 

 

a 

b 

c 

d 

 

5

 

 

a 

b 

c 

d 

 

6

 

 

a 

b 

c 

d 

 

7

 

 

a 

b 

c 

d 

 

8

 

 

a 

b 

c 

d 

 

9

 

 

a 

b 

c 

d 

 

10

 

 

a 

b 

c 

d 

 

11

 

 

a 

b 

c 

d 

 

12

 

 

a 

b 

c 

d 

 

13

 

 

a 

b 

c 

d 

 

14

 

 

a 

b 

c 

d 

 

15

 

 

a 

b 

c 

d 

 

16

 

 

a 

b 

c 

d 

 

17

 

 

a 

b 

c 

d 

 

18

 

 

a 

b 

c 

d 

 

19

 

 

a 

b 

c 

d 

 

20

 

 

a 

b 

c 

d 

 

21

 

 

a 

b 

c 

d 

 

22

 

 

a 

b 

c 

d 

 

23

 

 

a 

b 

c 

d 

 

24

 

 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:   

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

6.

 

LITERATURA

  

 

1.

 

Chalecki J.: Przyrządy optyczne. WNT, Warszawa 1979 

2.

 

Hanc T.: Pomiary Optyczne. WNT, Warszawa 1964 

3.

 

Jóźwicki R: Optyka Instrumentalna. WNT, Warszawa 1970 

4.

 

Krawcow  J.  A.,  Orłow  J.  I.:  Optyka  geometryczna  ośrodków  jednorodnych.  WNT, 
Warszawa 1993 

5.

 

Legun Z.: Technologia elementów optycznych. WNT, Warszawa 1982 

6.

 

Meyer – Arendt J. R.: Wstęp do optyki. PWN, Warszawa 1977 

7.

 

Nowak  J.,  Zając  M.:  Optyka  –  kurs  elementarny.  Oficyna  Wydawnicza  Politechniki 
Wrocławskiej, Wrocław 1998 

8.

 

Pluta M.: Mikroskopia optyczna. PWN, Warszawa 1982 

9.

 

Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997 

10.

 

Tryliński  W.  (red.):  Konstrukcja  przyrządów  i  urządzeń precyzyjnych. WNT, Warszawa 
1996