Nowe swiadczenia rodzinne

NOWE ŚWIADCZENIA
RODZINNE

■

Kto i na jakich zasadach będzie miał prawo
do świadczeń rodzinnych

■

Co dla świadczeniobiorców oznacza likwidacja
Funduszu Alimentacyjnego

■

Na co może liczyć osoba, która urodziła dziecko lub której
dziecko rozpoczyna naukę poza miejscem zamieszkania

■

Jak wypełnić wniosek o świadczenie (na przykładach) i jakie
dokumenty trzeba przedstawić, aby uzyskać do niego prawo

■

Przekroczenie jakiego dochodu na członka rodziny
będzie wykluczać z systemu pomocy rodzinie

■

Gdzie i kiedy złożyć wniosek, aby otrzymać pomoc

STARE ULGI
MIESZKANIOWE

■

Jakie wydatki będzie można jeszcze odliczać w 2004 r.

■

Kto ma prawo do ulgi na wynajem za 2004 r.

■

Kto może korzystać z ulgi na kasę mieszkaniową

■

Orzecznictwo sądów

■

Odpowiedzi na pytania czytelników

NR 66 (1175)

PIĄTEK-NIEDZIELA

2-4 KWIETNIA 2004 Sekretarz wydania Marta Sobolewska

T Y G O D N I K P R A W N Y D L A K A Ż D E G O

Prawo i Życie

Dla kogo i jakie świadczenia

Uchwalona w zeszłym roku ustawa o świadczeniach rodzinnych zakłada, że od
1 maja będzie 10 rodzajów tych świadczeń.

PRAWO I ŻYCIE

Redakcja Magorzata Jankowska

Gazeta Prawna nr 66 (1175) 2-4 kwietnia 2004

JAK UZYSKAĆ NOWE
ŚWIADCZENIA RODZINNE

Nowy sposób wypłaty i uzyskania świadczeń rodzinnych
zacznie obowiązywać już za niespełna miesiąc – od
1 maja br. Niektórzy określają zmiany, które wprowadzi-
ła nowa ustawa regulująca tę kwestię jako rewolucyjne.
Zakłada ona powstanie całkiem nowych rodzajów tych
świadczeń i wprowadza istotne zmiany w sposobie ich
wypłacania, uzyskiwania i finansowania. Poniżej prezen-

tujemy opracowanie, które pomoże potencjalnym świad-
czeniobiorcom zorientować się, czy pomoc będzie im
należna i co zrobić, by ją uzyskać. Trzeba pamiętać, że
muszą oni już dzisiaj przygotować się na złożenie do od-
powiednich instytucji wniosków (najlepiej zrobić to
w drugiej połowie kwietnia), choć decyzja o ich przyzna-
niu i tak nie może zapaść wcześniej niż po 1 maja br.

Podstawa – zasiłek rodzinny

W nowym systemie pomocy rodzinie, by móc ubiegać się o jakąkolwiek pomoc
ze strony państwa (wyjątek 2 świadczenia opiekuńcze), trzeba uzyskać prawo do
zasiłku rodzinnego.

Do tej pory nazywał się on tak samo, choć

uzyskanie prawa do niego nie było rzeczą
tak zasadniczą. W tej chwili (do końca
kwietnia br.) świadczenie to przysługuje, je-
śli miesięczny dochód na osobę w rodzinie
nie przekroczył 548 zł (lub 612 zł).

Od 1 maja br. prawo do tego zasiłku (oczy-

wiście po spełnieniu kryterium dochodowego)
będzie przysługiwać: rodzicom, opiekunowi
prawnemu lub faktycznemu dziecka albo oso-
bie uczącej się do uzyskania przez dziecko 18
lat. Okres jego pobierania może być przedłu-
żony do 21 roku życia, jeśli dziecko uczy się
w szkole, lub do 24 roku życia, jeśli kontynu-
uje naukę w szkole lub szkole wyższej, a dodat-
kowo ma orzeczony umiarkowanym lub
znaczny stopień niepełnosprawności.

Wysokość tego zasiłku będzie docelowo

(od września 2005 r.) powiązana z wiekiem
dziecka. Do czasu ukończenia przez nie
5 lat wyniesie on 44 zł, na dziecko w wieku
5–18 lat – 56 zł, a w wieku 18–24 lata
– 65 zł. Do tego czasu wysokość zasiłku
(patrz tabela), tak jak dotychczas, ma zale-
żeć od liczby dzieci.

WARTO WIEDZIEĆ

Od 1 maja 2004 r. do 31 sierpnia 2005 r.
(najbliższy – nietypowy okres zasiłkowy)
zasiłek rodzinny będzie wynosić:

◗

43 zł na pierwsze i drugie dziecko,

◗

53 zł na trzecie dziecko,

◗

66 zł na czwarte i kolejne dziecko.

Zasiłek rodzinny nie będzie przysługiwać

w ogóle, gdy dziecko przebywa w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie, ro-
dzinie zastępczej lub pozostaje w związku
małżeńskim.

Kiedy rodzina albo ucząca się osoba utrzy-

muje się z gospodarstwa rolnego, dla celów ob-
liczenia ich dochodu przyjmuje się, że miesięcz-
ny dochód z 1 hektara przeliczeniowego odpo-
wiada połowie z kwoty 504 zł – czyli 252 zł. Na-
tomiast gdy rodzina lub osoba ucząca się utrzy-
muje się z gospodarstwa rolnego i równocze-
śnie uzyskuje inne dochody pochodzące spoza
rolnictwa – dochody te się sumuje.

500 zł po urodzeniu dziecka

Do tej pory rodzina, w której urodziło się

dziecko, mogła otrzymać z pomocy społecz-

nej zasiłek w wysokości 201 zł. Warunkiem
było nieprzekroczenie dochodu, wynoszące-
go 300 zł na osobę w rodzinie.

Nowe rozwiązania przewidują, że dodatek

z tytułu urodzenia dziecka ma przysługiwać
matce, ojcu lub opiekunowi prawnemu dziec-
ka. Może się o niego też starać faktyczny jego
opiekun, ale pod dwoma warunkami. Po
pierwsze, musi się to odbyć do ukończenia
przez dziecko pierwszego roku życia (ten wa-
runek dotyczy także pozostałych osób), a po
drugie, nie może on zostać przyznany wcze-
śniej jednej z wymienionych wyżej osób. Do-
datek ma być wypłacany jednorazowo i wyno-
sić 500 zł. W sytuacji urodzenia podczas jed-
nego porodu (lub przysposobienia) więcej niż
jednego dziecka ma on przysługiwać na każde
z nich. Gdy prawo do dodatku będzie się zbie-
gać z prawem do świadczenia, z tytułu urodze-
nia dziecka, finansowanego z budżetu pań-
stwa, wypłacone zostanie tylko jedno świad-
czenie wybrane przez osobę uprawnioną.

RADZI

Osoba, której urodziło się dziecko, ma
rok na to, by uzyskać 500 zł świadcze-
nia z tego tytułu. Musi jednak spełnić
kryterium dochodowe takie samo, jak-
by starała się o zasiłek rodzinny.

Co w czasie
wychowywania dziecka

W tej chwili osoba, która decyduje się na

opiekę nad dzieckiem po jego urodzeniu,
może przez 2, 3 lub w sytuacji, w której jest
ono niepełnosprawne przez 6 lat, korzystać
z zasiłku wychowawczego. Jest on wypłaca-
ny, gdy dochód w rodzinie nie przekroczył
548 zł na osobę.

To świadczenie zastąpi dodatek z tytułu

opieki nad dzieckiem w okresie korzystania
z urlopu wychowawczego. Warunkiem ko-
niecznym do jego otrzymania, podobnie jak
w przypadku wszystkich dodatków, będzie
uzyskanie prawa do zasiłku rodzinnego. Bę-
dzie on wynosić 400 zł miesięcznie. Prawo
do niego będą mieli matka, ojciec, faktyczny
albo prawny opiekun dziecka. W sytuacji
kiedy oboje rodzice lub opiekunowie korzy-
stają z urlopu wychowawczego, będzie na-
leżał się jeden dodatek.

Pierwszym i podstawowym ma być zasiłek

rodzinny. Od możliwości jego uzyskania bę-
dzie zależeć, czy świadczeniobiorca będzie
mógł liczyć na 7 dodatków do niego, przy-
sługujących po zajściu określonych okolicz-
ności. Do tych zasiłków dochodzą jeszcze
2 świadczenia opiekuńcze (patrz tabela).

Ile można zarobić

Aby uzyskać świadczenia (poza zasiłkiem

pielęgnacyjnym) trzeba będzie – tak jak do-
tychczas – spełnić kryterium dochodowe,
czyli nie przekroczyć określonego dochodu,
przeliczanego na członka rodziny. Zasiłek
rodzinny, wszystkie dodatki do niego
i świadczenie pielęgnacyjne będą przysługi-
wać, jeśli dochód rodziny w przeliczeniu na
jedną osobę nie przekroczy miesięcznie
504 zł na rękę. Wyjątek stanowić będzie sy-
tuacja, w której członkiem rodziny jest

dziecko niepełnosprawne – wtedy dochód
na osobę może sięgać 583 zł. Wymienione
kwoty mają obowiązywać przez najbliższe
3 lata – od maja br. do września 2006 r.

UWAGA! Wyjątkowo świadczenia mogą

przysługiwać, mimo że dochód rodziny bę-
dzie wyższy, pod warunkiem jednak, że to
przekroczenie nie będzie większe od najniż-
szego zasiłku rodzinnego (43 zł), a świad-
czenie przysługiwało w poprzednim okresie
zasiłkowym. Gdy do przekroczenia docho-
du jednak dojdzie, w następnym roku kalen-
darzowym zostanie on zawieszony.

WARTO WIEDZIEĆ

W najbliższym okresie zasiłkowym prawo
do świadczeń rodzinnych będzie ustalane
na podstawie dochodu uzyskanego przez
rodzinę w 2002 r., a nie jak sugerowałyby
dotychczasowe rozwiązania – w 2003 r.

zasiłek
rodzinny
i 7 dodatków

świadczenia
opiekuńcze

ZASIŁEK RODZINNY

urodzenia dziecka

opieki nad dzieckiem w okresie
korzystania z urlopu wychowawczego

samotnego wychowywania dziecka
i utraty prawa do zasiłku dla
bezrobotnych

samotnego wychowywania dziecka

kształcenia i rehabilitacji dziecka
niepełnosprawnego

rozpoczęcia roku szkolnego

podjęcia przez dziecko nauki w szkole
poza miejscem zamieszkania

świadczenie pielęgnacyjne

zasiłek pielęgnacyjny

Od maja 2004
do sierpnia 2005
43, 53 lub 66 miesięcznie

500 (jednorazowo)

400 (miesięcznie)

170 lub 250 na dziecko,

50 lub 70 (miesięcznie)

90 (jednorazowo)

80 lub 40
(10 miesięcy w roku)

420 (miesięcznie)

144 (miesięcznie)

504 lub 583 zł
miesięcznie
na osobę

jak wyżej

nie obowiązuje

Świadczenia rodzinne po nowemu

Rodzaj świadczenia

Kwota świadczenia (w zł)

Kryterium dochodowe

Dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu:

Jak uzyskać nowe świadczenia rodzinne

Gdy dziecko
dojeżdża do szkoły

Ostatnim dodatkiem do zasiłku rodzinne-

go (to także nowe świadczenie) jest dodatek
z tytułu podjęcia przez dziecko nauki
w szkole poza miejscem zamieszkania.
Przysługiwać ma tym samym świadczenio-
biorcom, którzy zostali wymienieni wyżej,
i pokrywać częściowo:

◗

wydatki związane z

zamieszkaniem

w miejscowości, w której znajduje się sie-
dziba szkoły ponadpodstawowej lub po-
nadgimnazjalnej – w wysokości 80 zł mie-
sięcznie na dziecko albo

◗

wydatki służące zapewnieniu dziecku
możliwości dojazdu do miejscowości,
w której znajduje się siedziba takiej szko-
ły – w wysokości 40 zł miesięcznie na
dziecko.

Dodatek będzie przysługiwać przez 10

miesięcy w roku – w okresie roku szkolnego
od września do czerwca.

Taki sam pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny obok świadczenia

pielęgnacyjnego należy do drugiej grupy
świadczeń rodzinnych – świadczeń opie-
kuńczych. Ten zasiłek znany jest z dotych-
czasowego systemu pod tą samą nazwą. Ja-
ko jedyne ze świadczeń wypłacanych z no-
wego systemu można je będzie otrzymać
bez względu na wysokość dochodu na
członka rodziny.

Ma on przysługiwać niepełnosprawnemu

dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku
powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się
orzeczeniem o znacznym stopniu niepełno-
sprawności, i wszystkim osobom, które
ukończyły 75 lat. O to świadczenie będzie
się mogła ubiegać także osoba niepełno-
sprawna powyżej 16 roku życia, jeśli legity-
muje się orzeczeniem o umiarkowanym
stopniu niepełnosprawności, a gdy niepeł-
nosprawność powstała w wieku do 21 roku
życia. Będzie wypłacany w wysokości 144 zł
miesięcznie. Nie będzie go mogła jednak
pobierać osoba, która przebywa w rodzinie
zastępczej lub w instytucji zapewniającej
całodobowe utrzymanie, jeżeli jej pobyt
i udzielane tej osobie świadczenia są cho-
ciaż w części finansowane z budżetu lub
Narodowego Funduszu Zdrowia.

Gdy chcesz się
zająć dzieckiem

Ostatnim ze świadczeń przewidzianych

w nowym systemie jest świadczenie pielę-
gnacyjne. Do tej pory wypłacane było ono
w formie zasiłku stałego z pomocy spo-

łecznej dla osób, które zrezygnowały z pra-
cy, aby zająć się niepełnosprawnym dziec-
kiem. Aby je uzyskać, dochód w rodzinie
nie mógł być większy niż 460 lub 502 zł na
osobę.

Nowe świadczenie będzie wypłacane

tym, którzy zrezygnują z zatrudnienia lub
innej pracy, aby sprawować opiekę nad
dzieckiem legitymującym się orzeczeniem
o niepełnosprawności (po uwzględnieniu
wskazań ustawy o

rehabilitacji) lub

o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Osobami upoważnionymi do jego uzyska-
nia mają być matka, ojciec, opiekun fak-
tyczny lub prawny dziecka. Jednak w tym
przypadku, podobnie jak przy zasiłku ro-
dzinnym, obowiązuje takie samo kryterium
dochodowe. To świadczenie ma wynieść
420 zł miesięcznie.

Ustawa zakłada jednak wiele wyłączeń

w pobieraniu tego świadczenia. Nie otrzy-
ma go osoba sprawująca opiekę, która ma
ustalone prawo do zasiłku lub świadcze-
nia przedemerytalnego, renty socjalnej,
emerytury lub renty. Nie będą miały do
niego prawa także te osoby, w których ro-
dzinie ktoś ma już ustalone prawo do
wcześniejszej emerytury na to dziecko.
Nie będzie ono też przysługiwać, jeśli
dziecko wymagające opieki przebywa,
w związku z koniecznością kształcenia,
rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce
zapewniającej całodobową opiekę przez
co najmniej 5 dni w tygodniu.

Za osobę pobierającą to świadczenie

wójt, burmistrz lub prezydent miasta bę-
dzie opłacał składkę na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe. Za podstawę jej nali-
czania będzie służyć wysokość świadcze-
nia, a ma się to odbywać przez okres nie-
zbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia
(składkowego i nieskładkowego) – 20-let-
niego dla kobiety i 25-letniego dla mężczy-
zny (nie dłużej jednak niż przez 20 lat). Je-
śli natomiast w terminie przyznania świad-
czenia pielęgnacyjnego świadczeniobiorca
będzie miał ukończone 50 lat lub więcej
i okres ubezpieczenia (składkowy i nie-
składkowy) krótszy niż 10 lat, składki nie
będą odprowadzane.

PRAWO I ŻYCIE
GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2-4 KWIETNIA 2004

WARTO WIEDZIEĆ

Zasiłek pielęgnacyjny stanowi jedyne
świadczenie z nowego systemu pomo-
cy rodziny, którego wypłata nie jest
uzależniona od sytuacji materialnej ro-
dziny. Będzie on wypłacany bez wzglę-
du na zamożność świadczeniobiorców,
ale z tytułu ich niepełnosprawności lub
wieku.

Kiedy zapłacą,
a kiedy wstrzymają

Generalnie prawo do świadczeń rodzinnych będzie ustalane na okres zasiłkowy
– docelowo będzie on obowiązywał od początku każdego września do końca
sierpnia, a najbliższy wyjątkowo od maja 2004 r. do sierpnia 2005 r.

Wyjątkiem od tej reguły są dodatki do

zasiłku rodzinnego: z tytułu urodzenia
dziecka, rozpoczęcia roku szkolnego
i podjęcia przez dziecko nauki w szkole
poza miejscem zamieszkania, a także
zasiłek pielęgnacyjny. Generalna zasada
stanowi, że prawo do świadczeń rodzin-
nych będzie przyznawane od początku
miesiąca, w którym wpłynął wniosek
z prawidłowo wypełnionymi dokumen-
tami, do końca okresu zasiłkowego.

Jednak gdy prawo to będzie ustalane

dla tych świadczeń, których wypłata
uzależniona jest od niepełnosprawności
danej osoby (np. dodatek dla rodzin wy-
chowujących i kształcących dzieci nie-
pełnosprawne), będą one także przyzna-

wane na okres zasiłkowy, chyba że orze-
czenie o niepełnosprawności zostało wy-
dane na czas określony. Wtedy prawo to
będzie ustalone do końca miesiąca,
w którym upływa termin ważności orze-
czenia.

Pobieranie zasiłku pielęgnacyjnego nie

będzie natomiast obwarowane żadnymi ra-
mami czasowymi. Prawo do niego będzie
ustalane na czas nieokreślony. Wyjątkiem
będzie sytuacja, w której orzeczenie o nie-
pełnosprawności lub o jego stopniu zosta-
nie wydane na czas określony. W tym przy-
padku prawo do wypłaty tego zasiłku będzie
ustalane podobnie jak wyżej – do końca
miesiąca, w którym upływa termin ważno-
ści orzeczenia.

W warunkach normalnych będzie go

można pobierać przez 24 miesiące. Jeśli jed-
nak któraś z tych osób będzie opiekować się
więcej niż jednym dzieckiem urodzonym
podczas jednego porodu, będzie mogła
otrzymywać go dłużej – bo przez 36 miesię-
cy. Przez 72 miesiące będzie przysługiwać
tym, którzy będą opiekować się dzieckiem
z orzeczoną niepełnosprawnością lub nie-
pełnosprawnością w stopniu znacznym.

UWAGA! Aby mieć prawo do dodatku

z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie
urlopu wychowawczego, trzeba przed uzy-
skaniem prawa do tego urlopu być zatrud-
nionym nie krócej niż 6 miesięcy.

Ustawa przewiduje ponadto wiele oko-

liczności (oprócz kryterium dochodowego),
w których pomimo urodzenia dziecka doda-
tek ten nie będzie przysługiwał. Nie będzie
on wypłacany tym, którzy w okresie korzy-
stania z urlopu wychowawczego podjęli za-
trudnienie, i tym, których dzieci przebywają
w placówkach zapewniających całodobową
opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu,
w żłobku, przedszkolu lub innej takiej insty-
tucji. Utracą do niego prawo także ci, którzy
zaprzestaną osobiście sprawować opiekę
nad dzieckiem, i ci, którzy w okresie urlopu
wychowawczego korzystają z zasiłku macie-
rzyńskiego.

Bezrobotny
wychowujący samotnie

Do tej pory osobom, które utraciły prawo

do zasiłku dla bezrobotnych i samotnie wy-
chowywały dziecko do 7 roku życia, był wy-
płacany z pomocy społecznej zasiłek okre-
sowy. Warunkiem do jego pobierania było
nieprzekroczenie dochodu 300 zł na rodzi-
nę. Można go było pobierać przez 3 lata.

To świadczenie ma zastąpić kolejny doda-

tek do zasiłku rodzinnego. Będzie przysługi-
wać osobie samotnie wychowującej dziecko,
która równocześnie utraciła prawo do zasił-
ku dla bezrobotnych (jednak tylko na sku-
tek upływu ustawowego okresu jego pobie-
rania). Ma on wynosić 400 zł miesięcznie.
Podobnie jak teraz będzie wypłacany przez
3 lata, jednak nie dłużej niż do ukończenia
przez dziecko 7 lat.

Tak jak w przypadku dodatku wycho-

wawczego, ustawa zakłada wiele okolicz-
ności, w których wypłata tego świadczenia
może zostać wstrzymana. Może ono zo-
stać zawieszone, gdy osoba uprawniona
do jego pobierania podejmie zatrudnienie.
Ustawa przewiduje jednak, że istnieje
możliwość ponownego go pobierania.
Przywrócenie prawa do jego wypłaty bę-
dzie następować, gdy osoba, która straci
pracę i nie nabędzie prawa do zasiłku dla
bezrobotnych, wystąpi z

wnioskiem

o przywrócenie go w ciągu 14 dni od jej
utraty pracy. Kolejnym warunkiem jego
przywrócenia będzie to, że starający się
o to świadczenie sam z pracy nie zrezy-
gnuje, a utrata zatrudnienia nie nastąpi
z przyczyn leżących po jego stronie (np.
zwolnienie dyscyplinarne).

Nie będzie on wypłacany także tym oso-

bom, które złożyły o niego wniosek po upły-
wie 30 dni od dnia ustania prawa do zasiłku
dla bezrobotnych i nie zarejestrowały się w
urzędzie pracy jako poszukujące zatrudnie-
nia. Nie otrzymają go także ci, którzy będą
mieli ustalone prawo do renty socjalnej,
emerytury, renty albo świadczenia pielęgna-
cyjnego.

WARTO WIEDZIEĆ

Dodatek dla osoby bezrobotnej wycho-
wującej dziecko nie będzie wypłacany,
gdy osoba, która straci prawo do zasił-
ku, złoży o niego wniosek po upływie
30 dni od tej daty. Musi się ona także
zarejestrować w powiatowym urzędzie
pracy jako poszukująca zatrudnienia.

Co zamiast Funduszu
Alimentacyjnego

Do tej pory administrowany przez Za-

kład Ubezpieczeń Społecznych Fundusz
Alimentacyjny wypłacał świadczenie tym
rodzicom, którzy samotnie wychowują
dzieci i nie mogą wyegzekwować wsparcia
na ich rzecz od drugiego z rodziców. Wa-
runkiem było nieprzekroczenie dochodu
wynoszącego (na jedną osobę w rodzinie)
612 zł.

Nowy system pomocy rodzinie przewidu-

je w miejsce tego świadczenia dodatek z ty-
tułu samotnego wychowania dziecka. Ma
on przysługiwać samotnie wychowującym
dziecko: matce, ojcu, faktycznemu lub praw-
nemu jego opiekunowi albo osobie uczącej
się. Jego wysokość to 170 zł na jedno dziec-
ko, a w przypadku dziecka niepełnospraw-
nego 250 zł. W sytuacji zbiegu prawa do te-
go dodatku z prawem do dodatku wymie-
nionego wyżej (dla bezrobotnego) osoba
upoważniona będzie mogła wybrać jedno
z tych dwóch świadczeń. Dodatek nie bę-
dzie przysługiwał, jeśli dziecko lub osoba
ucząca się ma ustalone prawo do renty so-
cjalnej lub renty.

WARTO WIEDZIEĆ

Nowy system pomocy rodzinie przewi-
duje w miejsce świadczeń wypłacanych
przez Fundusz Alimentacyjny dodatek
z tytułu samotnego wychowania dziec-
ka. Będzie on wypłacany bez względu
na możliwość egzekucji środków od
osoby upoważnionej do utrzymania
dziecka. Kryterium otrzymania go bę-
dzie stanowić dochód na członka ro-
dziny.

Specjalnie dla dzieci
niepełnosprawnych

Ustawa przewiduje wprowadzenie zu-

pełnie nowego świadczenia przeznaczone-
go dla rodzin wychowujących i kształcą-
cych dzieci niepełnosprawne. Jak każdy
dodatek do zasiłku rodzinnego, także ten
będzie przysługiwać rodzinie lub osobie
po spełnieniu wymienionego kryterium
dochodowego.

Ma on przysługiwać matce, ojcu, opieku-

nowi prawnemu lub faktycznemu dziecka
niepełnosprawnego, a także osobie uczącej
się. Będzie wypłacany do ukończenia przez
dziecko 16. roku życia (jeśli ma orzeczoną
niepełnosprawność) lub do ukończenia 24
lat (jeśli ma orzeczoną umiarkowaną lub
znaczną niepełnosprawność). Dodatek ten
ma wynosić 50 zł miesięcznie do ukończe-
nia przez dziecko 5 lat lub 70 zł do ukończe-
nia przez nie 24 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

Ustawa o świadczeniach rodzinnych
wprowadza zupełnie nowe świadcze-
nie, które można uzyskać, gdy wycho-
wuje się dziecko niepełnosprawne.
Będzie ono wynosić 50 zł lub 70 zł
miesięcznie w zależności od wieku
dziecka.

We wrześniu na wyprawkę

Kolejnym całkiem nowym świadcze-

niem jest dodatek z tytułu rozpoczęcia
przez dziecko roku szkolnego w wysokości
90 zł. Ma on być wypłacany jednorazowo
we wrześniu i rekompensować częściowo
wydatki związane z rozpoczęciem roku
szkolnego. Będzie on przysługiwał matce,
ojcu, opiekunowi faktycznemu lub praw-
nemu dziecka, a także osobie uczącej się
pod warunkiem spełnienia kryterium do-
chodowego.

Przykład 1

Jak uzyskać nowe świadczenia rodzinne

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2-4 KWIETNIA 2004

Gdzie po nowe świadczenia?

Od 1 maja br. do 31 sierpnia 2005 r. wszystkie świadczenia rodzinne będą przyzna-
wać i wypłacać urzędy gmin:
– bezrobotnym, pobierającym zasiłek i świadczenie przedemerytalne;
– osobom, które do 1 maja zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne przyznawały i wypłaca-

ły ośrodki pomocy społecznej;

UWAGA! Ustawa przewiduje jednak, że urząd gminy może pisemnie upoważnić kie-
rownika ośrodka pomocy społecznej do prowadzenia postępowań w sprawach usta-
lenia prawa do świadczeń rodzinnych i wydawania w tych sprawach decyzji. Ozna-
cza to, że część ośrodków pomocy społecznej będzie nadal wypłacać świadczenia ro-
dzinne.
– wszystkim osobom ubiegającym się o 3 dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułów:

opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotne-
go wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych, samotne-
go wychowywania dziecka, a także osobom pobierającym świadczenia pielęgna-
cyjne;

– zatrudnionym, zleceniobiorcom lub wykonującym pracę na podstawie umowy

agencyjnej u pracodawcy zatrudniającego do 31 marca br. nie więcej niż 4 pra-
cowników;

– osobom, którym są wypłacane (po ustaniu zatrudnienia) zasiłki z ubezpieczenia

społecznego w razie choroby i macierzyństwa;

– posłom i senatorom;
– osobom, którym po 1 maja br. zostanie ustalone prawo do emerytury, renty, ren-

ty rodzinnej, socjalnej lub uposażenia rodzinnego;

W wymienionym okresie obok gmin zasiłek rodzinny, wybrane 4 dodatki do niego
(z tytułu urodzenia dziecka, kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
rozpoczęcia roku szkolnego i podjęcia nauki w szkole poza miejscem zamieszkania),
a także zasiłki pielęgnacyjne wypłacą też:

◗

pracodawcy zatrudniający 31 br. co najmniej 5 pracowników – pracownikom
i osobom wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyj-
nej,

◗

właściwe jednostki organizacyjne podległe MON, MSWiA, szefowi AW i ABW
oraz Ministrowi Sprawiedliwości – żołnierzom lub funkcjonariuszom tych służb,

◗

prezes KRUS – osobom podlegającym ubezpieczeniu społecznemu rolników,

◗

ZUS:

– osobom ubezpieczonym, którzy nie są wymienieni wyżej, a prowadzą pozarolni-
czą działalność gospodarczą i osobom z nimi współpracującym,
– duchownym,
– osobom, którym ZUS wypłacał emeryturę, rentę, rentę socjalną albo rentę rodzi-
ną do 1 maja 2004 r.,

◗

rolnicze spółdzielnie produkcyjne – członkom, jeżeli są zobowiązane do wypłaty
świadczeń rodzinnych pracownikom,

◗

jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia, jeżeli swoim
pracownikom wypłacają świadczenia rodzinne,

◗

właściwe organy emerytalne lub rentowe osobom, którym wypłacały emerytury,
renty, renty rodzinne lub uposażenia rodzinne do 1 maja 2004 r.

Rodzina składa się z obojga rodziców
(Jan i Maria Kowalscy) oraz trójki dzieci.
Ojciec pracuje w firmie zatrudniającej
500 osób. Matka obecnie nie pracuje
(pracowała w 2002 r.), jest zarejestro-
wana w urzędzie pracy bez prawa do za-
siłku. Pierwsze dziecko Anna ma 7 lat
i jest uczennicą szkoły podstawowej.
Drugie dziecko Bartłomiej ma 17 lat, jest
uczniem liceum znajdującego się w in-
nej miejscowości niż miejscowość stałe-
go zamieszkania rodziny, do którego do-
jeżdża codziennie. Trzecie dziecko Celi-
na ma 19 lat i jest uczennicą liceum znaj-
dującego się w innej miejscowości ani-
żeli miejscowość stałego zamieszkania
rodziny i mieszka w internacie.

Dochód

W roku 2002 rodzina uzyskała dochody:

◗

dochód ojca 2500 zł miesięcznie,

◗

dochód matki 1500 zł miesięcznie.

Średni dochód miesięczny rodziny wy-

niósł 4000 zł, na jednego członka rodziny
– 800 zł. Matka w 2003 r. straciła pracę,
w grę wejdą więc przepisy o dochodzie
utraconym. Od średniego miesięcznego
dochodu rodziny (4000 zł) należy odjąć
dochód utracony (średni miesięczny do-
chód matki 1500 zł), tym samym obliczo-
ny średni dochód rodziny wynosi 2500 zł,
na jedną osobę 500 zł. Rodzina mieści się
w kryterium dochodowym (504 zł).

Świadczenia rodzinne

Rodzinie przysługują następujące świad-

czenia:

◗

zasiłek rodzinny w wysokości po 43 zł
miesięcznie na dziecko pierwsze i drugie
oraz 53 zł miesięcznie na dziecko trzecie,

◗

dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu
rozpoczęcia roku szkolnego w wysokości
po 90 zł na każde dziecko (dodatek wy-
płaca się jeden raz w roku, we wrześniu),

◗

dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko
nauki w szkole poza miejscem zamiesz-
kania w wysokości 40 zł (Bartłomiej do-
jeżdża do szkoły) oraz 80 zł (Celina
mieszka w internacie) – dodatek przy-
sługuje przez 10 miesięcy w roku
w okresie pobierania nauki, od września
do czerwca następnego roku kalenda-
rzowego.

Dokumenty

Podstawowym dokumentem w przypad-

ku osób osiągających dochody opodatkowa-
ne podatkiem dochodowym na zasadach
ogólnych jest zaświadczenie z urzędu skar-
bowego o dochodzie podlegającym opodat-
kowaniu podatkiem dochodowym od osób
fizycznych na zasadach ogólnych. Przy
ubieganiu się o zasiłek rodzinny wraz z do-
datkami w okresie zasiłkowym od 1 maja
2004 r. do 31 sierpnia 2005 r. trzeba udoku-
mentować dochód za rok 2002 r. Zaświad-
czenie musi złożyć matka i ojciec. Matka
musi dodatkowo złożyć oświadczenie, iż
w miesiącu poprzedzającym miesiąc złoże-
nia wniosku nie uzyskiwała żadnych docho-
dów, oraz świadectwo pracy.

Aby uzyskać wymienione świadczenia,

trzeba złożyć wniosek o ustalenie prawa do
zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku
wraz z załącznikami.

W celu ustalenia prawa do zasiłku rodzin-

nego do wniosku należy dołączyć:

◗

uwierzytelnioną kopię dokumentu stwier-
dzającego tożsamość osoby ubiegającej się
o zasiłek rodzinny,

◗

skrócone odpisy aktów urodzenia dzieci,

◗

zaświadczenie ze szkoły, ponieważ jed-
no dziecko (Celina) ukończyło 18 rok
życia.

W celu ustalenia prawa do dodatku z ty-

tułu rozpoczęcia roku szkolnego trzeba do-
łączyć zaświadczenia ze szkół, ponieważ
dwoje dzieci (Bartłomiej i Celina) uczy się
w szkołach ponadgimnazjalnych.

Natomiast w celu ustalenia prawa do do-

datku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki
w szkole poza miejscem zamieszkania ko-
nieczne jest załączenie:

◗

zaświadczenia ze szkół, gdyż dwoje dzie-
ci uczy się w szkołach ponadgimnazjal-
nych,

◗

dokument potwierdzający tymczasowe za-
meldowanie ucznia (Celiny) w internacie.

Ponieważ rodzina występuje o ustale-

nie prawa do dodatku z tytułu rozpoczę-
cia roku szkolnego oraz prawa do dodat-
ku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego,
w przypadku najstarszego dziecka (Celi-
ny) wystarczy jedno zaświadczenie ze
szkoły.

W okresie zasiłkowym od 1 maja 2004 r.

do 31 sierpnia 2005 r. wniosek może złożyć
ojciec u swojego pracodawcy albo matka
w urzędzie gminy.

Kiedy i komu zapłacą

Świadczenia rodzinne mają być wypłaca-

ne nie później niż do 15 dnia danego miesią-
ca. Gdy wnioskodawca złoży wniosek
w sprawie ustalenia do nich prawa po
5 dniu danego miesiąca, świadczenia będą
wypłacane nie później niż do 15 dnia, ale
już kolejnego miesiąca.

WARTO WIEDZIEĆ

Jeśli osoba starająca się o świadczenie
rodzinne nie złoży wniosku o nie do
5 maja br., zostanie ono wypłacone za
maj, nie później niż 15 czerwca.

W sytuacji zbiegu prawa rodziców, opie-

kunów faktycznych lub prawnych dziecka
do świadczeń rodzinnych będą one wypła-
cane temu z nich, który wniosek złożył jako
pierwszy. Jeśli natomiast dziecko nie będzie
pozostawać we wspólnym gospodarstwie
domowym z obojgiem rodziców, świadcze-
nia rodzinne wypłacane będą temu, pod któ-
rego faktyczną opieką się ono znajduje.

Nie wyjaśnisz
– wstrzymają wypłatę

Wypłata świadczeń rodzinnych może

być wstrzymana. Stanie się tak w sytuacji,
w której osoba wnioskująca o ich przyzna-
nie odmówi lub w wyznaczonym terminie
nie udzieli wyjaśnień, dotyczących wszyst-
kich okoliczności, które mogą mieć wpływ

na prawo do świadczeń. Po ich złożeniu
świadczenia będą wypłacane od miesiąca,
w którym wpłynęły wyjaśnienia, do końca
okresu zasiłkowego. Jeżeli nat omiast
wznowienie wypłaty wstrzymanych świad-
czeń nie nastąpi do końca okresu zasiłko-
wego, prawo do nich wygaśnie.

Kiedy trzeba zwrócić

Osoba, która pobrała nienależnie świad-

czenia rodzinne, będzie obowiązana do ich
zwrotu. Nienależnie pobrane świadczenia
to takie, które:

– zostaną wypłacone mimo okoliczności

powodujących ustanie lub zawieszenie pra-
wa do nich;

– zostaną przyznane lub wypłacone na

podstawie fałszywych zeznań, dokumen-
tów albo w innych przypadkach świado-
mego wprowadzenia w błąd przez osobę
je pobierającą. W takiej sytuacji będą one
podlegać zwrotowi łącznie z odsetkami
ustawowymi.

Bartosz Marczuk

PODSTAWA PRAWNA

◗

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świad-
czeniach rodzinnych (Dz.U. nr 228, poz. 2255
z późn. zm.).

◗

Rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i po-
lityki społecznej z dnia 5 marca 2004 r. w spra-
wie sposobu i trybu postępowania w sprawach
o świadczenia rodzinne (Dz.U. nr 45, poz. 443).

Nazwa podmiotu realizującego świadczenia rodzinne:
Adres:

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ZASIŁKU RODZINNEGO

ORAZ DODATKÓW DO ZASIŁKU RODZINNEGO

Część I
1. Dane osoby ubiegającej się
Imię i nazwisko

Jan Kowalski

PESEL

60120110151

NIP

862-421-52-65

Stan cywilny

żonaty

Obywatelstwo

polskie

Miejsce zamieszkania

44-191 Knurów, ul. Wysoka 2/15

Telefon

231-76-52

*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

2. Wnoszę o przyznanie zasiłku rodzinnego na następujące dzieci:

Lp.

Imię i nazwisko

PESEL

Rodzaj szkoły,

Siedziba szkoły

do której dziecko
uczęszcza

Anna Kowalska

97011225312

Szkoła podstawowa

Knurów

Bartłomiej Kowalski

87022842881

Liceum

Gliwice

ogólnokształcące

Celina Kowalska

85010411282

Liceum plastyczne

Katowice

4.
5.
6.
7.

oraz dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu:
(zakreślić odpowiedni kwadrat i wpisać dane dzieci)

❏

urodzenia dziecka

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

❏

opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego

posiadaniu własnego kąta marzy każ-
dy z nas. Niestety, jest to wydatek du-
ży i dla wielu osób stanowi poważne

obciążenie dla budżetu domowego. Ci, którzy
kilka lat temu zdecydowali się na podjęcie tego
wysiłku i zainwestowanie w mieszkanie czy
dom, mogli znacznie obniżyć koszty tego
przedsięwzięcia, korzystając z preferencji po-
datkowych. Dziś mogą jeszcze rozliczać ulgi
związane z budową domu czy mieszkania
w związku z kontynuacją inwestycji na zasa-

dach tzw. praw nabytych. Jest to jednak ostat-
ni dzwonek na ich rozliczenie. Jeszcze tylko
przez dwa lata podatnicy będą mogli skorzy-
stać z ulgi remontowej, która od tego roku
zniknęła z ustawy. Zostanie już tylko ulga od-
setkowa, która pozwala na rozliczenie jedynie
odsetek od kredytów zaciągniętych na inwesty-
cje mieszkaniowe. O tym, jak pokierować swo-
imi przedsięwzięciami, o czym pamiętać, aby
jak najintratniej skorzystać z ustawowych do-
brodziejstw, przeczytasz w naszym dodatku.

Pozwalające na największe podatkowe oszczędności ulgi mieszka-
niowe to już odległa przeszłość. Ustawodawca zdecydował o ich li-
kwidacji kilka lat temu. Jednak niektórzy z podatników nadal korzy-
stają z tych preferencji. Jak to możliwe? Sprawa jest prosta. Pozwa-
lają na to przepisy przejściowe, zgodnie z którymi osoby, które w od-
powiednim czasie rozpoczęły inwestowanie we własne lokum, mogą
w związku z tym dalej korzystać z ulg i odliczeń. Jednak nie będzie
to trwało wiecznie. I właśnie 2004 r. jest ostatnim rokiem rozliczania
ulg mieszkaniowych. Podatnicy powinni zdać sobie z tego sprawę

i nie odkładać wydatków związanych z budową domu czy spłatą
mieszkania na później. Warto też wiedzieć, czego już odliczać nie
wolno i jakie warunki trzeba spełnić, żeby nie znaleźć się w centrum
uwagi organu podatkowego. Pomocna będzie tu wiedza nie tylko na
temat przepisów, ale i ich interpretacji dokonanej przez Ministerstwo
Finansów oraz sądy administracyjne. W niniejszym dodatku znajdą
się również wyjaśnienia organów podatkowych związane z kontynu-
acją ulg mieszkaniowych oraz wskazówki ekspertów przybliżające
problematykę korzystania z praw nabytych.

Gazeta Prawna nr 66 (1175) 2–4 kwietnia 2004

Redakcja Bogdan Świąder

PRAWO I ŻYCIE 5

STARE ULGI
MIESZKANIOWE

Zainwestowałeś, możesz
jeszcze skorzystać

Ulgą, która pozwalała na największe podatkowe oszczędności, była tzw. duża
ulga budowlana. Pozwalała ona na dokonanie odliczeń od podatku. Trzeba było
tylko wydać pieniądze na odpowiedni cel. Ostateczny termin wydatkowania upły-
wa 31 grudnia 2004 r.

Co jeszcze można,
czyli katalog

Ustawodawca od jakiegoś czasu skutecznie eliminuje możliwości skorzystania z ulg
związanych z nabyciem własnego lokum. Stare, nieobecne już w ustawie ulgi miesz-
kaniowe ograniczył konkretnym terminem. To samo stało się z ulgą remontową, z któ-
rej będzie można skorzystać jeszcze tylko dwa lata. Do dyspozycji podatników w usta-
wie bez względu na czas poniesienia wydatku zostanie już tylko ulga odsetkowa.

Na wstępie chciałabym przypomnieć,

w związku z jakimi wydatkami podatnicy mogą
korzystać z odliczenia praw nabytych. Do tej
kategorii związanej z kontynuacją inwestycji
rozpoczętych w latach poprzednich, w związku
z którymi podatnicy jeszcze do końca roku mo-
gą skorzystać z ulg i dokonywać odliczenia od
dochodu, przychodu lub podatku, zalicza się:

◗

zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie
prawa wieczystego użytkowania gruntu pod
budowę budynku mieszkalnego,

◗

budowę budynku mieszkalnego,

◗

wkład budowlany lub mieszkaniowy wnie-
siony do spółdzielni mieszkaniowej,

◗

zakup nowo wybudowanego budynku
mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w ta-
kim budynku od gminy albo od osoby, która
wybudowała ten budynek w wykonywaniu
działalności gospodarczej,

◗

nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele
mieszkalne,

◗

przebudowę strychu, suszarni albo przysto-
sowanie innego pomieszczenia na cele
mieszkalne,

◗

wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo
wybudowanym budynku mieszkalnym, do
dnia zasiedlenia tego lokalu,

◗

systematyczne gromadzenie oszczędności
wyłącznie na jednym rachunku oszczędno-
ściowo-kredytowym i w jednym banku pro-
wadzącym kasę mieszkaniową.

Pośrednią kategorię stanowić będzie ulga re-

montowa związana z wydatkami na remont
i modernizację budynku mieszkalnego lub lo-
kalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie
tytułu prawnego oraz wpłaty na wyodrębniony
fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej
lub wspólnoty mieszkaniowej, utworzonych na
podstawie odrębnych przepisów. Co prawda,
przepis stanowiący podstawę do odliczania
zniknął z ustawy w wyniku ostatniej noweliza-
cji ustawy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych, ale i w tym przypadku pozwolono
jeszcze korzystać z niej podatnikom. Ponieważ
z założenia ulga remontowa rozliczana była
w okresie trzyletnim, a pierwszym rokiem no-
wego limitu był rok 2003, ustawodawca zawarł
w przepisach przejściowych prawo do skorzy-
stania z odliczenia do 2005 r.

Ponadto trzeba wskazać, iż w ustawie cały

czas obowiązują przepisy zezwalające na odli-
czenie tzw. ulgi odsetkowej związanej z wydat-
kami na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki)
mieszkaniowego.

Jak wykorzystaç

ksi´g´ wieczystà

mieszkania lub domu

Czytaj w cyklu

Prawo na co dzieƒ

Gazeta Prawna

W PONIEDZIA¸EK

Podstawę prawną do dokonywania odli-

czeń z tego tytułu podatnicy znajdą w art. 4
ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r.
o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałto-
wanym podatku dochodowym od niektó-
rych przychodów osiąganych przez osoby fi-
zyczne (Dz.U. nr 134, poz. 1509 z późn.
zm.). To właśnie zgodnie z jego treścią po-
datnikom, którzy w latach 1997–2001 naby-
li prawo do odliczania od podatku wydat-
ków poniesionych na cele określone
w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. a)–f) ustawy
w brzmieniu obowiązującym przed dniem
1 stycznia 2002 r., przysługuje na zasadach
określonych w tej ustawie przed wymienio-
ną datą prawo do odliczania od podatku
dalszych wydatków na kontynuację danej in-
westycji. Korzystanie z tej ulgi na zasadzie
tzw. praw nabytych ustawodawca ograniczył
jednak czasowo. Z ustawy wprost wynika, iż
kontynuacja ulgi dotyczy tylko wydatków
poniesionych od 1 stycznia 2002 r. do 31
grudnia 2004 r. Podatnicy kontynuujący
ulgę będą po raz ostatni dokonywać odlicze-
nia w zeznaniu za 2004 r., składanym do 30
kwietnia 2005 r.

W katalogu celów mieszkaniowych, na ja-

kie trzeba było wydać pieniądze, żeby zali-
czyć się do szczęśliwców korzystających
z ulgi budowlanej, zaliczono wydatki:

◗

na zakup gruntu lub prawa wieczystego
użytkowania gruntu pod budowę budynku
mieszkalnego,

◗

wkład budowlany lub mieszkaniowy do
spółdzielni mieszkaniowej,

◗

zakup nowo wybudowanego budynku
mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego,

◗

nadbudowę lub rozbudowę budynku na
cele mieszkalne, przebudowę strychu, su-
szarni albo przystosowanie innego po-
mieszczenia na cele mieszkalne oraz

◗

wykończenie lokalu mieszkalnego w no-
wo wybudowanym budynku mieszkal-
nym, do dnia zasiedlenia tego lokalu.

W sprawie zasad odliczania od podatku

wydatków poniesionych na potrzeby miesz-
kaniowe wypowiedziało się także minister-
stwo. W piśmie z 19 sierpnia 2002 r.
(PB2/MW-033–0324-1590/02) resort wska-
zał, iż w art. 4 ust. 2 ustawy zmieniającej po-

datnikom, którzy w latach 1997–2001 naby-
li prawo do odliczania od podatku wydat-
ków poniesionych na cele określone
w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. a)-f) ustawy z dnia
26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14,
poz. 176 z późn. zm.), w brzmieniu obowią-
zującym przed dniem 1 stycznia 2002 r.,
przysługuje, na zasadach określonych w tej
ustawie, prawo do odliczania od podatku
dalszych wydatków na kontynuację danej in-
westycji – poniesionych od dnia 1 stycznia
2002 r. do dnia 31 grudnia 2004 r.

Wśród wydatków poniesionych na własne

potrzeby mieszkaniowe, uprawniających do
przedmiotowej ulgi w podatku dochodo-
wym, ustawa o podatku dochodowym od
osób fizycznych w art. 27a ust. 1 pkt 1,
w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycz-
nia 2002 r., odrębnie wymienia wydatki
przeznaczone na zakup lokalu mieszkalne-
go w nowo wybudowanym budynku miesz-
kalnym od osoby, która wybudowała ten bu-
dynek w wykonywaniu działalności gospo-
darczej (lit. d) oraz wydatki na wykończenie
lokalu mieszkalnego w nowo wybudowa-
nym budynku mieszkalnym (lit. f).

Zdaniem MF w sytuacji, kiedy podatnik

poniósł w 2001 r. wydatek w postaci zali-
czek na kupno lokalu mieszkalnego w nowo
wybudowanym budynku mieszkalnym
w stanie surowym od osoby, która wybudo-
wała ten budynek w wykonywaniu działal-

WARTO PAMIĘTAĆ

Prawo do odliczenia wydatków miesz-
kaniowych w ramach dużej ulgi bu-
dowlanej przysługuje też osobom, któ-
rych wydatki mieszkaniowe nie znala-
zły pokrycia odpowiednio w dochodzie
(przychodzie) lub podatku za lata ubie-
głe. Mogą oni korzystać z ulgi, nawet
jeśli nie dokonali żadnych wydatków
związanych z zaspokajaniem własnych
potrzeb mieszkaniowych. Zagwaranto-
wano im bowiem prawo do wykorzy-
stania oszczędności podatkowej, jeżeli
mieli za mało podatku i suma odlicze-
nia przerosła należności do urzędu
skarbowego.

ności gospodarczej i kontynuuje inwestycje
w tym zakresie w roku podatkowym 2002,
nabywa prawo do odliczenia od podatku
w roku podatkowym 2002 dalszych wydat-
ków z tego tytułu.

Prawa do omawianej ulgi podatnik nie

nabywa natomiast z tytułu poniesionych
w 2002 r. wydatków na wykończenie
przedmiotowego lokalu mieszkalnego, je-
żeli wydatków na ten cel nie poniósł rów-
nież w 2001 r. i nie dokonał odliczeń od
podatku. W takim przypadku nie następu-
je bowiem kontynuacja inwestycji w rozu-
mieniu art. 4 ust. 2 ustawy o zmianie usta-
wy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych oraz ustawy o zryczałtowanym
podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fi-
zyczne.

Podsumowania, czyli limity

Kalkulując, ile jeszcze można odliczyć,

warto wskazać na limity odliczeń, jakimi
została ograniczona ulga budowlana.
W przypadku wydatków na nabycie gruntu
odliczeniu podlega 19 proc. wydatkowanej
kwoty. Nie więcej jednak niż 19 proc. kwo-

ty stanowiącej iloczyn powierzchni 350
mkw. i ceny nabycia 1 mkw. gruntu lub
określonej w umowie wartości odpłatnie
przenoszonego prawa wieczystego użytko-
wania gruntu.

Podstawę określenia przysługującej kwo-

ty odliczeń od podatku z tytułu pozosta-
łych wydatków ustala się na podstawie
kwoty stanowiącej iloczyn 70 mkw. po-
wierzchni użytkowej i wskaźnika przelicze-
niowego 1 mkw. powierzchni użytkowej bu-
dynku mieszkalnego, ustalonego do celów
obliczenia premii gwarancyjnej od wkła-
dów na oszczędnościowych książeczkach
mieszkaniowych za III kwartał roku po-
przedzającego rok podatkowy. Kwota,
o którą zmniejsza się podatek, nie może
przekroczyć zaś za rok podatkowy 19 proc.
owych wydatków.

Pamiętajmy, że również w przypadku za-

kupu mieszkania czy domu trzeba było
zmieścić się w limicie. Zgodnie z zasadami
ustawy odliczeniu podlega 19 proc. ponie-
sionych wydatków, nie więcej niż 19 proc.
z kwoty 189 000 zł (tj. limit w okresie obo-
wiązywania ustawy, co daje 35 910 zł odli-
czenia od podatku).

umowa zawarta między kasą a osobą fi-
zyczną, określającą wysokość docelowej
sumy umowy, warunki oszczędzania oraz

udzielenia kredytu na cele mieszkaniowe
realizowane na terytorium Rzeczypospoli-
tej Polskiej.

Stare ulgi mieszkaniowe – ostatni dzwonek

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2–4 KWIETNIA 2004

Resort finansów o kontynuacji danej inwestycji

Pismo MF z 21 listopada 2002 r. (PB5/KD-033–346-2638/02)
Podatnikom, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmia-
nie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym
podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
(Dz.U. nr 134, poz. 1509 ze zm.), przysługuje prawo do kontynuowania odliczeń od
podatku wyłącznie z tytułu tej inwestycji, w związku z którą ponieśli wydatki przed
1 stycznia 2002 r.
Przez użyte w powyższym przepisie sformułowanie „kontynuacja danej inwestycji” na-
leży rozumieć ponoszenie dalszych wydatków po dniu 31 grudnia 2001 r. na np. wkład
budowlany, budowę czy zakup lokalu (budynku) mieszkalnego. W konsekwencji doko-
nanie przez podatnika po 31 grudnia 2001 r. zmiany dewelopera czy spółdzielni miesz-
kaniowej skutkuje utratą prawa do kontynuacji odliczeń od podatku, bowiem wiąże się
z uprzednim wycofaniem środków. Jednakże takich następstw nie wywiera zmiana lo-
kalizacji lokalu (budynku) mieszkalnego, jeżeli zakup czy wpłaty na wkład budowlany
(mieszkaniowy) dokonywane są w ramach tej samej inwestycji realizowanej przez tę
spółdzielnię mieszkaniową lub tego dewelopera.

Oszczędzałeś w kasie
– masz ulgę

Do grona szczęśliwców, którzy nadal mogą korzystać z podatkowych preferencji,
zaliczają się także osoby oszczędzające w kasie mieszkaniowej. Ci, którzy w po-
rę zawarli umowę o kredyt kontraktowy z bankiem prowadzącym kasę mieszka-
niową o systematyczne gromadzenie oszczędności, według zasad określonych
w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego,
nadal mogą korzystać z ulgi. Związane jest to z tym, że przed 1 stycznia 2002 r.
nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych na ten cel.

Zasadom kontynuacji prawa do odlicza-

nia wydatków ponoszonych po likwidacji
ulgi podlegają także osoby, które zainwesto-
wały w systematyczne oszczędzanie. Zgod-
nie z ustawą dotyczy to wyłącznie oszczęd-
ności na tym samym rachunku oszczędno-
ściowo-kredytowym i w tym samym banku
prowadzącym kasę mieszkaniową, wpłaco-
nych od dnia 1 stycznia 2002 r., do upływu
określonego przed dniem 1 stycznia 2002 r.
terminu systematycznego gromadzenia
oszczędności, wynikającego z umowy o kre-
dyt kontraktowy.

Podstawę prawną w tym przypadku sta-

nowi art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada
2001 r. o zmianie ustawy o podatku docho-
dowym od osób fizycznych oraz ustawy
o zryczałtowanym podatku dochodowym
od niektórych przychodów osiąganych
przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 134,
poz. 1509 z późn. zm.). Trzeba jednocze-
śnie zwrócić uwagę, że ustawodawca nie
wskazał konkretnego czasu, do jakiego moż-
na rozliczyć ulgę związaną z kasą mieszka-
niową. Ostateczny termin wyznacza tu umo-
wa zawarta w celu systematycznego oszczę-
dzania. Podatnik ma więc prawo do rozli-

czenia ulgi do czasu upływu daty końcowej
obowiązywania umowy.

Podstawę określenia przysługującej kwo-

ty odliczeń od podatku z tytułu wydatków
na oszczędzanie w kasie mieszkaniowej
ustala się na podstawie kwoty stanowiącej
iloczyn 70 mkw. powierzchni użytkowej
i wskaźnika przeliczeniowego 1 mkw. po-
wierzchni użytkowej budynku mieszkalne-
go, ustalonego do celów obliczenia premii
gwarancyjnej od wkładów na oszczędno-
ściowych książeczkach mieszkaniowych za
III kwartał roku poprzedzającego rok po-
datkowy. Przy czym kwota, o którą zmniej-
sza się podatek, nie może przekroczyć za
rok podatkowy 30 proc. wydatków na syste-
matyczne oszczędzanie, nie więcej jednak
niż 6 proc. kwoty limitu. Limit wydatków
w roku obowiązywania ustawy wynosił
189 000 zł.

Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą

z dnia 5 czerwca 1997 r. o kasach
oszczędnościowo-budowlanych i wspiera-
niu przez państwo oszczędzania na cele
mieszkaniowe (Dz.U. nr 85, poz. 538
z późn. zm.) – umową docelowego
oszczędzania na cele mieszkaniowe była

Celami mieszkaniowymi były:
1) odpłatne nabycie, budowa, odbudowa, remont, z wyjątkiem bieżącej konserwa-

cji, modernizacja, przebudowa, rozbudowa lub nadbudowa domu albo lokalu
mieszkalnego,

2) uzyskanie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo prawa odrębnej

własności lokalu lub domu jednorodzinnego,

3) nabycie własności, a także udziału we współwłasności, gruntu przeznaczonego

pod budowę domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego oraz uzbrojenie
działki budowlanej,

4) spłata kredytu bankowego zaciągniętego, po dniu wejścia w życie niniejszej usta-

wy, na cele określone w pkt 1–3,

5) wniesienie przez członka spółdzielni mieszkaniowej wpłat przeznaczonych na

przeniesienie przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członka prawa własności
lokalu mieszkalnego.

Podatnik powinienn zwrócić uwagę, że umowa docelowego oszczędzania powinna
być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie i określać w szczególności:

◗

cel mieszkaniowy,

◗

docelową sumę umowy,

◗

strony umowy,

◗

kwoty i terminy dokonywania wpłat środków pieniężnych przez osobę fizyczną
oraz wysokość oprocentowania tych środków,

◗

kwoty kredytu i wysokość jego oprocentowania oraz sposób i terminy jego wypła-
cania,

◗

sposób zabezpieczenia zwrotu kredytu oraz sposób i terminy jego spłaty,

◗

warunki zmiany postanowień umowy,

◗

warunki cesji praw i obowiązków wynikających z umowy oraz kodeksu cywilnego,

◗

warunki wypowiedzenia umowy,

◗

wysokość opłat i prowizji bankowych.

Jedną z ważniejszych rzeczy, o której po-

winni pamiętać podatnicy korzystający
z ulgi na kasę mieszkaniową, jest kwestia
wydatkowania pieniędzy po zakończeniu
systematycznego oszczędzania. Podatnik
powinien wydatkować pieniądze tam zgro-
madzone na zaspokojenie własnych potrzeb
mieszkaniowych i pamiętać o kilku innych
zasadach. Niestety wiązały się z tym często
pewne problemy. Sytuacją nagminną było
bowiem to, że podatnik po wykorzystaniu
ulgi na kasę mieszkaniową nabywał upraw-
nienie do skorzystania z ulgi mieszkaniowej
w związku z inwestowaniem we własne
mieszkanie czy dom.

Ustawodawca postanowił zapobiec korzy-

staniu z podwójnych oszczędności i wpro-
wadził do ustawy ograniczenie. I tak, zgod-
nie z obowiązującym w 2001 r. przepisem
art. 27a ust. 12 ustawy o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych, jeżeli podatnik ko-
rzystał z odliczeń na kasę, a oszczędności
zgromadzone w banku prowadzącym kasę
mieszkaniową wydatkował zgodnie z celami
systematycznego oszczędzania na tym ra-
chunku, kwoty limitów kolejnych odliczeń
z tytułu ulg mieszkaniowych pomniejsza się
o kwoty odliczeń dokonanych z tego tytułu.
Przepis okazał się tak niejasny, że organy
podatkowe w wielu przypadkach dokonywa-
ły tak skrajnie różnych interpretacji. W kon-
sekwencji zaś podatnicy zostawali pozba-
wiani prawa do odliczenia.

NSA na pomoc

Z pomocą w wyjaśnianiu nieścisłości

przyszedł Naczelny Sąd Administracyjny
(wyrok NSA z 16 kwietnia 2003 r., III SA
2963/01, niepublikowany). W jednym ze
sporów między podatnikami a organem po-
datkowym orzekł na korzyść tych pierw-
szych, dokonując kompleksowej interpreta-
cji niejasnych przepisów.

Podatnicy oszczędzali w kasie mieszka-

niowej i budowali dom. Organy podatkowe
nie tylko pozbawiły ich prawa do skorzysta-
nia z ulgi związanej z oszczędzaniem w ka-
sie mieszkaniowej, w związku z ostatnią
wpłatą na rachunek w kasie mieszkaniowej,
ale także znacznie zmniejszyły ulgę budow-
laną. Sąd wskazał jednak, iż umowa doty-
cząca systematycznego oszczędzania w ka-
sie mieszkaniowej nie musi się kończyć
z upływem roku podatkowego i nie ma pod-

staw prawnych do tego, aby ograniczać pra-
wa podatnika do zmniejszenia podatku,
w przypadku gdy gromadził oszczędności
w kasie mieszkaniowej przez część roku po-
datkowego, jeżeli zostały spełnione inne wa-
runki uprawniające do korzystania z ulgi.
Ponadto na tle spornych przepisów, zda-
niem sądu, nie było podstaw do twierdze-
nia, że ulgi mieszkaniowe sprowadzają się
głównie do odliczeń wydatków na cele wy-
mienione w art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy
z 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych, bowiem ulga z tytułu oszczędza-
nia w kasie mieszkaniowej, o której mowa
w pkt 2 tego ustępu, także włączona jest
w łączny limit dużej ulgi mieszkaniowej,
który był liczony narastająco od wejścia
w życie tej ustawy, zgodnie z art. 27a ust. 2,
w którym wyraźnie wskazuje się na ust. 1
pkt 1 lit. b)–f) oraz pkt 2. I wreszcie, NSA
stanął na stanowisku, że określając kwotę
pomniejszenia z tytułu odliczeń związanych
z oszczędzaniem w kasie mieszkaniowej na-
leży ustalić, czy i w jakiej części oszczędno-
ści z kasy mieszkaniowej zostały dwukrot-
nie odliczone, tj. raz jako oszczędności, dru-
gi raz zaś jako wydatki na określone inwe-
stycje mieszkaniowe. Jeżeli część wydatków
inwestycyjnych została pokryta przez podat-
nika ze środków innych niż objęte ulgą
oszczędności w kasie mieszkaniowej, to do
tej kwoty art. 27a ust. 12 ustawy nie będzie
miał zastosowania. Wydatki skarżących
w 2000 r. na zakup gruntu pod budowę bu-
dynku mieszkalnego oraz na budowę bu-
dynku mieszkalnego nie zostały w całości
pokryte środkami zgromadzonymi na ra-
chunku w kasie mieszkaniowej. Z tych
względów nie można podatników pozba-

WARTO PAMIĘTAĆ

Umowa dotycząca systematycznego
oszczędzania w kasie mieszkaniowej
nie musi się kończyć z upływem roku
podatkowego. Jeżeli wydatki inwesty-
cyjne stanowiące podstawę do ulgi
mieszkaniowej nie zostały w całości
pokryte środkami zgromadzonymi na
rachunku w kasie mieszkaniowej, to
nie można podatników pozbawiać pra-
wa do ulgi wyliczonej od tych wydat-
ków, które nie zostały wcześniej objęte
ulgą na kasę.

Stare ulgi mieszkaniowe – ostatni dzwonek

wiać prawa do ulgi wyliczonej od tych wy-
datków, które nie zostały wcześniej objęte
ulgą. W takich przypadkach organy podat-
kowe zawsze muszą zbadać tę okoliczność
i ocenić, jak została sfinansowana inwesty-
cja mieszkaniowa.

Albo spełnisz, albo stracisz

Tak jak w przypadku wszystkich ulg po-

datnik kontynuujący odliczanie kasy miesz-
kaniowej musi zadbać o spełnienie wszyst-
kich warunków przewidzianych w ustawie.
Podatnikom korzystającym nadal z tego
uprawnienia chcę przypomnieć o najważ-
niejszych z nich. Zgodnie z przepisem
art. 27a ust. 13 pkt 4 i 5 ustawy podatnik,
który skorzystał z odliczeń od dochodu
(przychodu) lub podatku z tytułu wydatków
poniesionych w związku z systematycznym
gromadzeniem oszczędności wyłącznie na
jednym rachunku oszczędnościowo-kredy-
towym i w jednym banku prowadzącym ka-
sę mieszkaniową, według zasad określonych
w przepisach ustawy o niektórych formach
popierania budownictwa mieszkaniowego,
straci ulgę, gdy:

◗

wycofał oszczędności z kasy mieszkanio-
wej. Ulgi nie straci, jeśli wycofana kwota
po określonym w umowie o kredyt kon-
traktowy okresie systematycznego oszczę-
dzania została wydatkowana zgodnie z ce-
lami systematycznego oszczędzania na ra-
chunku prowadzonym przez tę kasę,

◗

przeniósł uprawnienia do rachunku
oszczędnościowo-kredytowego na rzecz
osób trzecich. Zachowa prawo do ulg, je-
śli przeniesie uprawnienia do rachunku
na rzecz dzieci własnych lub przysposo-
bionych.

Podatnik, który straci prawo do ulgi, bę-

dzie musiał do dochodu (przychodu) lub
podatku należnego za rok, w którym zaist-
niały te dwie podstawowe okoliczności, do-
liczyć odpowiednio kwoty poprzednio odli-
czone z tego tytułu, czyli po prostu zwró-
cić ulgę.

Zasady postępowania w przypadku utra-

ty ulgi z tego tytułu zawarto w piśmie Mini-

sterstwa Finansów nr PB5/MC-033-163-
1-265/02 z 30 lipca 2002 r. Wskazano
w nim, że zarówno wycofanie, jak i dolicze-
nie dotyczy tego samego roku podatkowe-
go. Zatem tylko gdy wycofane oszczędno-
ści po upływie okresu systematycznego
oszczędzania określonego w umowie o kre-
dyt kontraktowy, zostaną przez podatnika
wydatkowane zgodnie z celami mieszkanio-
wymi, określonymi w art. 8 ust. 1 ustawy
o niektórych formach popierania budow-
nictwa mieszkaniowego, do końca roku po-
datkowego, w którym nastąpiło ich wycofa-
nie, podatnik nie traci prawa do przedmio-
towej ulgi.

Natomiast jeżeli podatnik po określonym

w umowie o kredyt kontraktowy okresie sys-
tematycznego oszczędzania wycofa
oszczędności z kasy mieszkaniowej w da-
nym roku podatkowym, a następnie wycofa-
ną kwotę wydatkuje zgodnie z celami syste-
matycznego oszczędzania w następnych la-
tach, to ma obowiązek doliczyć do dochodu
(przychodu) lub podatku należnego za rok,
w którym nastąpiło wycofanie, kwoty
uprzednio odliczone z tego tytułu.

Resort finansów zauważył też, iż utrata

prawa do ulgi, o której mowa w art. 27a
ust. 13 pkt 4 i 5 ustawy (w konsekwencji
obowiązek doliczenia), powstaje jedynie
w odniesieniu do tej części uprzednio doko-
nanych odliczeń, które odpowiadają kwocie
oszczędności niewydatkowanych zgodnie
z celami systematycznego oszczędzania
w roku ich wycofania.

Jednocześnie Ministerstwo Finansów

podkreśliło, iż wobec braku regulacji praw-
nych dotyczących sposobu doliczenia do
dochodu (przychodu) lub podatku niewy-
datkowanej części wycofanych oszczędno-
ści z kasy mieszkaniowej, w szczególności
w sytuacji gdy podatnik odliczeń z tytułu
systematycznego gromadzenia oszczędno-
ści dokonywał zarówno od dochodu
(1996 r.), jak i podatku (począwszy od
1997 r.), należy uznać, iż podatnik w pierw-
szej kolejności wydatkuje kwoty odliczone
najwcześniej.

Ulga na wynajem
– koniec odliczania

Podatnicy, którzy rozpoczęli przed 1 stycznia 2002 r. inwestycję w postaci budo-
wy budynku mieszkalnego wielorodzinnego z przeznaczeniem, co najmniej 5 lo-
kali mieszkalnych na wynajem, również korzystali z odliczania na zasadach praw
nabytych. Korzystali, bo rozliczenie jej zakończyło się wraz z końcem 2003 r.

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2–4 KWIETNIA 2004

Bardzo stare
do odliczenia

Z ulg mieszkaniowych jeszcze przez rok będą też mogli korzystać weterani
oszczędzania na podatkach. Mowa tu o kontynuacji inwestycji na własne cele
mieszkaniowe rozpoczętych jeszcze przed 1 stycznia 1997 r., czyli tych, którzy
w latach 1992–1996 nabyli prawo do odliczeń od dochodu.

Inwestycjami będącymi wówczas pod-

stawą do późniejszych oszczędności były:

◗

budowa budynku mieszkalnego, o której
mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. b) usta-
wy, w brzmieniu obowiązującym przed
1 stycznia 1997 r.,

◗

nadbudowa lub rozbudowa budynku na
cele mieszkalne, o

których mowa

w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. e) ustawy,
w

brzmieniu obowiązującym przed

1 stycznia 1997 r.,

◗

przebudowa strychu, suszarni albo przy-
stosowanie innego pomieszczenia na ce-
le mieszkalne oraz wykończenie lokalu
mieszkalnego w nowo wybudowanym
budynku mieszkalnym, do dnia jego za-
siedlenia, o których mowa w art. 26
ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy, w brzmieniu
obowiązującym przed 1 stycznia 1997 r.

Prawo takie zagwarantował art. 3 ust. 2

ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmia-
nie ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych oraz ustawy o zryczałto-
wanym podatku dochodowym od niektó-
rych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne (Dz.U. nr 134, poz. 1509 z późn.
zm.). Zgodnie z jego treścią podatnikom,
którzy w latach 1992–1996 nabyli prawo
do odliczenia od dochodu wydatków po-

niesionych na cele określone w art. 26
ust. 1 pkt 5 lit. b), e) i f) ustawy w brzmie-
niu obowiązującym przed dniem 1 stycz-
nia 1997 r. i dokonali dalszych wydatków
na budowę tego budynku mieszkalnego,
nadbudowę lub rozbudowę tego budynku
na cele mieszkalne lub przebudowę tego
strychu, suszarni albo przystosowanie in-
nego pomieszczenia na cele mieszkalne
oraz wykończenie tego lokalu mieszkalne-
go w nowo wybudowanym budynku miesz-
kalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu,
przysługuje prawo do odliczania tych wy-
datków poniesionych od dnia 1 stycznia
1997 r. do dnia 31 grudnia 2004 r. na zasa-
dach określonych w art. 26 ustawy,
w brzmieniu obowiązującym przed dniem
1 stycznia 1997 r.

WARTO PAMIĘTAĆ

Z najstarszych form ulg mieszkanio-
wych będą także mogli skorzystać ci,
którzy dokonują odliczeń wydatków
poniesionych na te cele w latach ubie-
głych (tj. 1992–2002), w części, w ja-
kiej wydatki te nie znalazły pokrycia
w dochodzie (przychodzie) za te lata.

To bardzo ważna informacja dla tych,

którzy może zamierzali jeszcze w tym roku
skorzystać z tej ulgi. Jest to już niemożliwe.
Zgodnie z przepisami, datą końcową był tu
31 grudnia 2003 r. Przypomnijmy, że z tego
odliczenia skorzystały dwie kategorie podat-
ników, tj. ci, którzy:

◗

ponieśli wydatki na kontynuację budowy
budynku mieszkalnego wielorodzinnego,
z przeznaczeniem znajdujących się w nim
lokali mieszkalnych na wynajem bądź
kontynuację wydatków na zakup (odpłat-
ne przeniesienie prawa wieczystego użyt-
kowania) działki pod budowę tego budyn-
ku lub udziału we współwłasności tej
działki (prawa),

◗

nie ponieśli wydatków na wyżej wymie-
nione cele, natomiast dokonują odliczeń
wydatków poniesionych na te cele w la-
tach 1992–2002, które to wydatki nie zna-
lazły pokrycia w osiągniętym w tych la-
tach dochodzie (przychodzie) podatnika.

Podstawę prawną odliczenia stanowił

art. 7 ust. 13 ustawy z dnia 9 listopada
2000 r. o zmianie ustawy o podatku docho-
dowym od osób fizycznych oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 104,
poz. 1104 z późn. zm.). Zgodnie z treścią te-
go przepisu podatnikom, którzy przed
dniem 1 stycznia 2001 r. ponieśli wydatki
na budowę budynku mieszkalnego wieloro-
dzinnego, z przeznaczeniem znajdujących
się w nim lokali mieszkalnych na wynajem
oraz wydatki na zakup działki pod budowę
tego budynku i nabyli prawo do odliczeń na
podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy
w brzmieniu obowiązującym przed dniem
1 stycznia 1997 r. oraz art. 26 ust. 1 pkt 8
ustawy w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 1 stycznia 2001 r. i po tym dniu do-
konali dalszych wydatków na zakup tej
działki lub udziału we współwłasności tej
działki oraz na budowę tego budynku, przy-
sługuje prawo do odliczania, na zasadach
określonych w tej ustawie, wydatków ponie-
sionych od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia
31 grudnia 2003 r.

Prawo do skorzystania z ulgi na wynajem

w zakresie wydatków na nabycie prawa użyt-
kowania wieczystego określił zaś wyrok Try-
bunału Konstytucyjnego z dnia 22 paździer-
nika 2002 r. (SK. 39/01, publikowany
w Dz.U. nr 178, poz. 1487). Trybunał
orzekł, iż art. 26 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia
26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14,
poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu pierwot-
nym, obowiązującym do dnia wejścia w ży-
cie ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o zmia-
nie ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych oraz o zmianie niektórych in-
nych ustaw (Dz.U. z 2000 r. nr 104,
poz. 1104), w zakresie, w jakim nie upraw-
nia do skorzystania z przewidzianego w nim
odliczenia wydatków poniesionych w roku
podatkowym przez nabywców prawa użyt-

kowania wieczystego działki z przeznacze-
niem jej w umowie o oddaniu w użytkowa-
nie wieczyste na cele budownictwa wieloro-
dzinnego, jest niezgodny z art. 32 ust. 1
w związku z art. 84 Konstytucji Rzeczypo-
spolitej Polskiej.

Ministerstwo Finansów
o wspólnej budowie

Pismem z 1 października 2002 r. (nr

PB5/IMD-033–325-715/02) Ministerstwo
Finansów dokonało wyjaśnień w sprawie
ulgi podatkowej w przypadku wspólnej bu-
dowy budynku mieszkalnego. Resort finan-
sów potwierdził, że przedmiotowa ulga zo-
stała zlikwidowana z zachowaniem tzw.
praw nabytych tylko do końca 2003 r.

W świetle postanowień art. 26 ust. 3

ustawy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych (w brzmieniu obowiązującym do
końca 2000 r.) w przypadku budowy bu-
dynku wielorodzinnego stanowiącego
współwłasność, kwotę odliczeń przysługu-
jącą każdemu z współwłaścicieli, w ogólnej
kwocie odliczeń, ustalało się proporcjonal-
nie do udziału we współwłasności. W razie
braku dowodu określającego wysokość
udziałów współwłaścicieli przyjmowało się,
że udziały we współwłasności są równe.
Kwestie współwłasności budynku, jako czę-
ści składowych gruntu, regulują przepisy
ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. — Kodeks
cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Jak zaznaczyło MF, z postanowień art. 195
k.c. wynika, że własność tej samej rzeczy
może przysługiwać niepodzielnie kilku oso-
bom (współwłasność). Współwłasność jest
albo współwłasnością w częściach ułamko-
wych, albo współwłasnością łączną
(art. 196 par. 1 k.c.).

Jednocześnie część składowa rzeczy nie

może być odrębnym przedmiotem własno-
ści i innych praw rzeczowych. Częścią skła-
dową rzeczy jest wszystko, co nie może być
od niej odłączone bez uszkodzenia lub istot-
nej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub
istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
Ponieważ budynek, jako część składowa
gruntu, nie może być przedmiotem odręb-
nej własności, stąd też udział w nierucho-
mości budynkowej odpowiada udziałowi
w nieruchomości gruntowej, na której budy-
nek został wzniesiony. Zdaniem resortu, na
tle pojawiających się wątpliwości, co do spo-
sobu ustalania udziału w nieruchomości,
należy uwzględniać aktualny stan prawny,
a nie stan przyszły, nawet jeżeli zmiana ak-
tualnego stanu prawnego została zastrzeżo-
na przez strony w umowie (np. zmiana po-
legająca na podziale gruntu, na którym
wznoszony jest budynek mieszkalny wielo-
rodzinny z lokalami na wynajem, skutkują-
ca zwiększeniem udziału w nieruchomości
gruntowej i w konsekwencji zwiększeniem
limitu odliczeń).

Wi´cej informacji na stronie:

www.gazetaprawna.pl

Serwis ma charakter poradnika prawnogospodarczego.
Zawiera kalendarium wa˝nych dat oraz praktyczne informacje
dla osób prowadzàcych dzia∏alnoÊç gospodarczà.

Aby zamówiç serwis, wystarczy wys∏aç SMS o treÊci

PIB

pod numer 7636.

W ramach jednej subskrypcji abonent otrzymuje
30 wiadomoÊci SMS. Koszt 6 z∏ + VAT.

Gazeta Prawna i PAP

PROPONUJÑ

SERWIS SMS

PRAWO I BIZNES

Remont jeszcze przez
chwilę, odsetki nadal

Omawiając ulgi mieszkaniowe, muszę wspomnieć o uldze remontowej i odsetko-
wej. Ta pierwsza powoli odejdzie w przeszłość, bo ostatnim rokiem wydatków
z odliczeniem będzie 2005 r. Do dyspozycji podatników pozostanie tylko oszczę-
dzanie w związku z wydatkami na zapłacenie odsetek od kredytów i pożyczek
mieszkaniowych.

◗

wniesieniem wkładu budowlanego lub
mieszkaniowego do spółdzielni mieszka-
niowej na nabycie prawa do nowo budo-
wanego budynku mieszkalnego albo loka-
lu mieszkalnego w takim budynku,
albo

◗

zakupem nowo wybudowanego budynku
mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego
w takim budynku od gminy albo od oso-
by, która wybudowała ten budynek w wy-

konywaniu działalności gospodarczej,
albo

◗

nadbudową lub rozbudową budynku na
cele mieszkalne lub przebudową (przysto-
sowaniem) budynku niemieszkalnego, je-
go części lub pomieszczenia niemieszkal-
nego na cele mieszkalne, w wyniku któ-
rych powstanie samodzielne mieszkanie
spełniające wymagania określone w prze-
pisach prawa budowlanego.

Stare ulgi mieszkaniowe – ostatni dzwonek

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2–4 KWIETNIA 2004

Podstawę prawną do dalszego korzysta-

nia z ulgi remontowej, która zniknęła z usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych znajdziemy w art. 12 ustawy nowelizu-
jącej z 12 listopada 2003 r. (Dz.U. nr 202,
poz. 1956 z późn. zm.).

Z odliczenia mogą korzystać dalej nie tyl-

ko ci, którym zabrakło podatku na odlicze-
nie wydatków poniesionych na remont czy
modernizację w 2003 r. Ustawodawca po-
zwolił także na odliczanie wydatków ponie-
sionych przez podatników na określone ce-
le jeszcze w 2004 i 2005 r. bez względu na
to, czy zaczęli oni inwestycję w czasie ob-
wiązywania przepisów o uldze remontowej
w ustawie, czyli przed końcem ubiegłego ro-
ku, czy zaczną inwestycję w tym lub następ-
nym roku.

WARTO PAMIĘTAĆ

W przypadku gdy skorzystałeś z odliczeń
z tytułu wydatków poniesionych na re-
mont i modernizację, a następnie po ro-
ku, w którym dokonano odliczeń, otrzy-
małeś zwrot odliczonych wydatków, mu-
sisz oddać te kwoty w roku, w którym za-
istniały te okoliczności. Wyjątkiem będzie
tu sytuacja, gdy zwrócone kwoty zostały
zaliczone do przychodów podlegających
opodatkowaniu, do dochodu (przycho-
du) lub podatku należnego za rok.

Przypomnijmy, że co do zasady, w ra-

mach ulgi remontowej podatnik może doko-
nać odliczenia z tytułu poniesienia wydat-
ków na remont i modernizację budynku lub
lokalu mieszkalnego, zajmowanego na pod-
stawie tytułu prawnego, jak również z tytułu
wpłat na wyodrębniony fundusz remontowy
spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty
mieszkaniowej, utworzonych na podstawie
odrębnych przepisów.

Odliczenia, w przypadku ulgi na remonty

i modernizację, nie mogą przekroczyć
19 proc. poniesionych wydatków. Kwota ta

została dodatkowo ograniczona i nie może
być wyższa niż:

◗

4725 zł – jeżeli wydatki dotyczą lokali
mieszkalnych,

◗

5670 zł – jeżeli wydatki dotyczą budynków
mieszkalnych lub wpłat na wyodrębniony
fundusz remontowy spółdzielni mieszka-
niowej lub wspólnoty mieszkaniowej.

O odliczaniu wydatków na remont i mo-

dernizację możesz myśleć dopiero, jeżeli su-
ma wydatków poniesionych w danym roku
wyniosła co najmniej 567 zł. Rodzaje wydat-
ków na remont i modernizację budynku
mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego,
o które zmniejsza się podatek dochodowy,
określa rozporządzenie ministra gospodarki
przestrzennej i budownictwa z dnia 21 grud-
nia 1996 r. (Dz.U. nr 156, poz. 788).

Jeżeli podatnik dokonywał remontu lub

modernizacji kilku obiektów oraz wpłacał
pieniądze na wyodrębniony fundusz remon-
towy spółdzielni mieszkaniowej lub wspól-
noty mieszkaniowej, to i tak łączne odlicze-
nie z tych tytułów nie może przekroczyć
kwoty 5670 zł.

W przypadku gdy podatnik dokonując

remontu lub modernizacji budynku miesz-
kalnego lub lokalu mieszkalnego poniósł
wydatki na remont i modernizację instala-
cji gazowej, urządzeń eksplozymetrycz-
nych lub urządzeń gazowych wysokość po-
wyższych limitów podwyższa się o kwotę
945 zł.

Podstawę prawną dla korzystania z jedy-

nej pozostałej w ustawie ulgi mieszkanio-
wej stanowi art. 26b ust. 1 ustawy o podat-
ku dochodowym od osób fizycznych. Co
do zasady, podatnik może dokonać odli-
czeń z tytułu faktycznie poniesionych wy-
datków na spłatę odsetek od kredytu (po-
życzki) udzielonego bezpośrednio podat-
nikowi na sfinansowanie inwestycji mają-
cej na celu zaspokojenie własnych potrzeb
mieszkaniowych. Wydatki mają być zwią-
zane z:

◗

budową budynku mieszkalnego, albo

Nie zapomnij
o dokumentach

Ulgi mieszkaniowe pozwalały i pozwalają nadal skorzystać z dość znacznych
oszczędności na podatkach. Trudno więc się dziwić, że organy podatkowe bar-
dzo chętnie przyglądają się zeznaniom podatników, którzy z nich korzystają.
Oprócz spełnienia wszystkich warunków ustanowionych w ustawie trzeba pamię-
tać o odpowiednim udokumentowaniu poniesionych wydatków.

Co do zasady, wysokość wydatków ponie-

sionych na cele mieszkaniowe ustala się na
podstawie dokumentów stwierdzających ich
poniesienie. W przypadku ulg mieszkanio-
wych ustawa stawia przed podatnikami do-
datkowe wymagania w tym zakresie.

Podstawowym dokumentem potwierdza-

jącym wydatki mieszkaniowe są faktury, wy-
stawione wyłącznie przez podatnika podat-

ku od towarów i usług, niekorzystającego ze
zwolnienia od tego podatku, lub dowód od-
prawy celnej. Muszą pamiętać o tym podat-
nicy odliczający ulgi w związku z poniesie-
niem wydatków na:

◗

budowę własnego lub stanowiącego
współwłasność budynku mieszkalnego
wielorodzinnego z lokalami na wynajem,

◗

budowę budynku mieszkalnego,

PRENUMERATA

0 801 626 666

Codziennie to, co wa˝ne

Zadzwoƒ

do Biura Obs∏ugi Klienta

- nasi konsultanci pomogà Ci wybraç najdogodniejszy

dla Ciebie sposób dostawy Gazety Prawnej

tel.: (22) 761 31 27, 0 801 626 666, pn.-pt., w godz. 7.30-17.00

Zamów prenumerat´

Gazety Prawnej

Wydatki z datą, rozliczanie do skutku

Podatnicy, którzy korzystali z odliczania starych ulg mieszkaniowych i którym zabra-
kło podatku do całkowitego rozliczenia preferencji podatkowych są w bardzo dobrej
sytuacji. Ustawodawca ograniczył bowiem korzystanie z ulgi mieszkaniowych na za-
sadzie praw nabytych konkretnymi terminami tylko w przypadku nowych wydatków
związanych z inwestycją ponoszonych po skreśleniu ulg z ustawy. Podatnicy korzy-
stający z ulgi na wynajem mogli po raz ostatni odliczyć wydatki poniesione
do 31 grudnia 2003 r. Duża ulga mieszkaniowa w zakresie wydawania i odliczania
pieniędzy po skreśleniu jej z ustawy została ograniczona terminem 31 grudnia
2004 r. Oszczędzających w kasie ograniczają zaś daty kończące obowiązywanie
umów o oszczędzanie w kasie.
Niemniej jednak w przepisach zmieniających znalazły się przepisy dające podstawę
do kontynuacji odliczenia również tym, którzy po 1 stycznia 2002 r. wydatków nie
poczynili, ale zabrakło im podatku do odliczenia wcześniejszych wydatków związa-
nych z inwestycjami mieszkaniowymi. Regulacje te nie zostały ograniczone czasowo.
Czas korzystania z nich kończy się więc z momentem ostatecznego rozliczenia ulg.
Należy uznać, iż z prawa do całkowitego rozliczenia odliczeń mogą skorzystać
wszystkie osoby, które nabyły prawa do ulg mieszkaniowych. Dla przykładu podat-
nik rozliczający ulgę na wynajem, ostatnich wydatków objętych odliczeniem mógł
dokonać do końca 2003 r. Niemniej jednak, jeśli nie starczyło mu podatku do całko-
witego rozliczenia ulgi, takie prawo przysługuje mu nadal w oparciu o drugą zasadę
zawartą w przepisach przejściowych.

RADZI

Stare ulgi mieszkaniowe – ostatni dzwonek

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2–4 KWIETNIA 2004

◗

zakup nowo wybudowanego budynku
mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego
w takim budynku,

◗

nadbudowę lub rozbudowę budynku na
cele mieszkalne, przebudowę strychu, su-
szarni albo przystosowanie innego po-
mieszczenia na cele mieszkalne,

◗

wykończenie lokalu mieszkalnego
w

nowo wybudowanym budynku

mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego
lokalu,

◗

oraz remont i modernizację budynku (lo-
kalu) mieszkalnego.

WARTO PAMIĘTAĆ

W przypadku odliczania w ramach ulgi
remontowej wpłat na wyodrębniony
fundusz remontowy spółdzielni miesz-
kaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej
niezbędny będzie dowód wpłaty. Wy-
datki poniesione na spłatę odsetek od
kredytu (pożyczki) mieszkaniowego mo-
gą zostać ustalone jedynie na podstawie
dowodu wystawionego przez podmiot
uprawniony do udzielenia kredytu (po-
życzki), czyli bank lub SKOK.

Dowody potwierdzające poniesienie wy-

datków na cele mieszkaniowe, tak jak i in-
ne tego typu dokumenty nie trafiają do
urzędu skarbowego wraz z zeznaniem
rocznym. Nie oznacza to jednak, że po za-
kończeniu roku można je wyrzucić.
Wszystkie dokumenty potwierdzające po-
niesienie wydatków, z jakim związana jest
ulga, trzeba przechowywać przez kolejne
pięć lat, i tak w przypadku każdego roku
podatkowego. W praktyce oznacza to jed-
nak okres nieco dłuższy. Zgodnie z przepi-
sami, pięcioletni termin liczy się od końca
roku, w którym upłynął termin płatności
podatku. Dla przykładu, przy wydatkach
poniesionych w 2004 r. termin zapłaty po-
datku mija 30 kwietnia 2005 r. Pięć lat dla
tego rozliczenia minie więc dopiero 31
grudnia 2010 r.

Dokumentowanie
dużej ulgi mieszkaniowej

W sprawie dokumentowania dużej ulgi

mieszkaniowej wypowiedziało się ponadto
Ministerstwo Finansów. W piśmie Mini-
sterstwa Finansów z 12 czerwca 2002 r.
(bez sygnatury) w sprawie dokumentowa-
nia wydatków dla celów tzw. dużej ulgi
mieszkaniowej wskazano, iż stosownie do
postanowień art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. d)
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (t.j.
Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn.
zm.), w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 1 stycznia 2002 r., odliczeniu od
podatku podlegają wydatki poniesione
przez podatnika w roku podatkowym na
własne potrzeby mieszkaniowe przezna-
czone na zakup nowo wybudowanego bu-
dynku mieszkalnego lub lokalu mieszkal-
nego w takim budynku od gminy albo od
osoby, która wybudowała ten budynek
w wykonywaniu działalności gospodar-
czej. Przepis ten stanowi o prawie podatni-
ka do odliczenia wydatków poniesionych
w roku podatkowym na określone w nim
cele, a odliczenie przysługuje w roku po-
datkowym, w którym wydatek został fak-
tycznie poniesiony. Jednak przedmiotowe
odliczenie jest uwarunkowane prawidło-
wym udokumentowaniem poniesionego
wydatku. Jak wskazano w piśmie, wyso-
kość wydatków na powyższy cel ustala się
na podstawie faktury wystawionej wyłącz-
nie przez podatnika podatku od towarów
i usług, niekorzystającego ze zwolnienia
od tego podatku. Przy czym brzmienie tej
regulacji obowiązujące w 2000 r. przewi-
dywało możliwość dokumentowania tych
wydatków poza fakturą także rachunkiem,
niezmiennie jednak dokument ten musiał

być wystawiony przez podatnika podatku
od towarów i usług niekorzystającego ze
zwolnienia od tego podatku.

Jak wynika zatem z przytoczonych prze-

pisów, ustawodawca jednoznacznie okre-
ślił sposób dokumentowania wydatków po-
niesionych na zakup nowo wybudowanego
lokalu lub budynku mieszkalnego. Dlatego
też dokumentem uprawniającym do doko-
nania odliczeń z tego tytułu nie może być
dowód wpłaty, jako że nie jest tożsamy
z fakturą, o której mowa w powołanym wy-
żej przepisie ustawy. Ministerstwo Finan-
sów jednocześnie odniosło się do sytuacji,
w której podatnicy ponieśli wydatki na za-
kup od dewelopera lokali mieszkalnych,
przy czym w 2000 r. ich wpłaty nie prze-
kroczyły 50

proc. wartości lokalu,

w związku z czym deweloper nie wystawił
faktury VAT, a jedynie dowody wpłat. Fak-
tury VAT zostały wystawione w 2001 r. po
dokonaniu kolejnych wpłat i przekrocze-
niu 50 proc. wartości lokalu.

Zasady wystawiania faktur przez podat-

ników podatku od towarów i usług określa
rozporządzenie ministra finansów z dnia
22 grudnia 1999 r. w sprawie wykonania
niektórych przepisów ustawy o podatku
od towarów i usług oraz o podatku akcy-
zowym (Dz.U. nr 109, poz. 1245) – teraz
jest to rozporządzenie ministra finansów
z dnia 22 marca 2002 r. Podatnik podatku
od towarów i usług rozliczający ten poda-
tek ma obowiązek wystawić fakturę VAT
z chwilą przyjęcia co najmniej 50 proc.
ceny lokalu (domu mieszkalnego),
o czym przesądza brzmienie par. 41 ust. 1
powyższego rozporządzenia. Faktura ta
musi spełniać warunki określone
w par. 37–53 ww. rozporządzenia. Jednak
przyjęcie zaliczek na zakup lokali miesz-
kalnych w kwocie niższej niż 50 proc. ce-
ny jest również dokumentowane przez
tych podatników. Przy czym najczęściej
są to rachunki, a nie faktury VAT. Jednak-
że zgodnie z par. 72 powołanego rozpo-
rządzenia za faktury wystawione przez
podatników nieobowiązanych do wysta-
wiania faktur według zasad określonych
w par. 36–44, 46–49, 50 ust. 1 i 2, par. 51
i 53 tego rozporządzenia uznaje się ra-
chunki, o których mowa w art. 87–90
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordy-
nacja podatkowa (Dz.U. nr 137, poz. 926
z późn. zm.).

W przypadku pobrania zaliczki, której

wysokość nie przekracza 50 proc. warto-
ści lokalu mieszkalnego, podatnik podat-
ku od towarów i usług nie jest wprawdzie
uprawniony do wystawienia faktur VAT,
ale jeśli wystawił rachunki, o których mo-
wa w przepisach Ordynacji podatkowej, to
należy je uznawać jako faktury wystawio-
ne przez podatnika podatku od towarów
i usług dla celów ulgi mieszkaniowej.

Zatem spełniają one warunki określone

w art. 27a ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, i co za
tym idzie – na ich podstawie podatnikom
przysługiwało prawo do przedmiotowego
odliczenia.

Istnieje również możliwość zaistnienia sy-

tuacji, w której wystawiono fakturę VAT,
obejmującą także wpłaty dokonane
w 2000 r. i w 2001 r., lecz przed dniem zło-
żenia przez podatnika zeznania rocznego za
2000 r. W takich okolicznościach należy
uznać, iż spełnione zostały warunki określo-
ne w powyższych przepisach ustawy i podat-
nikowi będącemu w takiej sytuacji przysługi-
wało prawo do odliczenia od podatku z ty-
tułu poniesionych wydatków mieszkanio-
wych, zarówno tych poniesionych w 2000,
jak i 2001 r. – w zeznaniu za ten rok.

W przeciwnym wypadku posiadanie

w chwili składania zeznania rocznego je-
dynie dowodu wpłaty nie uprawniało po-
datnika do skorzystania z ulgi za 2000 r.
Natomiast w zeznaniu rocznym składa-
nym za 2001 r. podatnik dysponujący fak-

turą VAT miał prawo do przedmiotowej
ulgi wyłącznie w odniesieniu do kwot
wpłaconych w 2001 r.

Jednocześnie podkreślono, iż nie są zna-

ne interpretacje organów podatkowych,
w których dowód wpłaty uznano by za do-
kument uprawniający do skorzystania
z omawianej ulgi w podatku dochodowym.
Stąd też nie jest możliwe ustosunkowanie
się do twierdzenia o istnieniu takiej inter-
pretacji. Zasadne w ocenie resortu jest
podkreślenie, iż prawo do korzystania z ulg
podatkowych, jak również uwarunkowania
z tym związane wynikają wprost z przepi-
sów ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych, a nie z interpretacji.

W przypadku zaś wydawanych przez

urzędy skarbowe decyzji o zwolnieniu płat-
nika z obowiązku pobrania zaliczek na po-
datek w myśl art. 22 par. 2 pkt 2 Ordynacji
podatkowej warunkiem pozytywnego dla
podatnika rozstrzygnięcia jest uprawdopo-
dobnienie, że pobrane zaliczki byłyby nie-
współmiernie wysokie w stosunku do po-
datku należnego za rok podatkowy. Bez-

sporne jest, że dowód wpłaty zaliczkowej
dokumentujący przekazanie środków na za-
kup lokalu mieszkalnego spełnia przesłan-
kę uprawdopodobnienia, o której mowa
w powołanym wyżej przepisie. Nie budzi
zatem zdaniem resortu finansów wątpliwo-
ści fakt, że na tej podstawie urzędy skarbo-
we mogą pozytywnie rozpatrywać wnioski
podatników co do zwolnienia płatnika
z obowiązku poboru zaliczek na podatek.
Wydanie przez urząd skarbowy przedmio-
towej decyzji nie jest tożsame ze spełnie-
niem przez podatnika wszelkich warunków
uprawniających go do odliczenia w zezna-
niu podatkowym wydatków związanych
z przedmiotową ulgą podatkową. Jak wspo-
mniano wcześniej, niezbędnym warunkiem
do dokonania przez podatnika odliczenia
od podatku wydatków przeznaczonych na
własne cele mieszkaniowe jest właściwe
– określone w art. 27a ust. 6 pkt 1 ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych, w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 1 stycznia 2002 r. – udokumentowa-
nie tych wydatków.

PIT-y 2004

- teraz to proste!

Już dziś znajdziesz w swoim kiosku

Zawiera szczegółowe informacje o:

■

przychodach

■

zwolnieniach

■

kosztach uzyskania

■

skali podatkowej obowiązującej w 2003 r.

■

ustaleniu dochodu do opodatkowania

■

odliczeniach od dochodu i podatku

Dodatkowo:

wzory przykładowo wypełnionych PIT-36 i PIT-37,
przykładowa korekta zeznania rocznego, a także tabele
ulg, wyjaśnienia Ministerstwa Finansów oraz orzecznictwo
przydatne przy rozliczeniach.

Kompleksowe opracowanie

dla wszystkich rozliczających

się z podatku dochodowego

za 2003 r.

REKLAMA

PYTANIA I ODPOWIEDZI

Kontynuacja bez wydatków

Czy po oddaniu budynku do
odbioru budowlanego (gru-

dzień 2003) będę mogła odliczyć
wydatki poniesione w roku 2003
w ramach dużej ulgi związane z bu-
dową oraz odliczać od podatku nie
wykorzystaną, a nabytą w latach po-
przednich część ulgi budowlanej?

Podatniczka w 2000 roku rozpoczęła

budowę domu jednorodzinnego i od tego
roku odliczała od podatku wydatki w ra-
mach tzw. dużej ulgi budowlanej. W ze-
znaniu za 2002 r. pozostała ulga mieszka-
niowa do odliczenia w latach następnych.
W 2003 r. poniesione zostały jednak dal-
sze wydatki związane z tą budową, które
w latach następnych nie będą już pono-
szone. W grudniu 2003 r. budynek odda-
no do odbioru budowlanego i podatnicz-
ka zameldowała się w nim.

W tej sytuacji organ podatkowy wska-

zał, iż stosownie do postanowień art. 4
ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r.
o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych oraz ustawy o zryczał-
towanym podatku dochodowym od nie-
których przychodów osiąganych przez
osoby fizyczne (Dz.U. z 2001 r. nr 134,
poz. 1509) – podatnikom, którzy w latach
1997–2001 nabyli prawo do odliczeń od
podatku wydatków poniesionych na cele
określone w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. a) – f)
i pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o po-
datku dochodowym od osób fizycznych
w brzmieniu obowiązującym przed dniem
1 stycznia 2002 r. tj. między innymi na bu-
dowę budynku mieszkalnego, a odliczenia
te nie znalazły pokrycia w podatku obli-
czonym za te lata, przysługuje prawo do
dokonywania tych odliczeń na zasadach
określonych w tej ustawie. Natomiast
zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy zmieniającej,
podatnikom, którzy w latach 1997–2001
nabyli prawo do odliczenia od podatku
wydatków poniesionych na cele określone
w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. a) – f) cyt. usta-
wy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych w brzmieniu obowiązującym
przed dniem 1 stycznia 2002 r., tj. między
innymi na budowę budynku mieszkalnego,
przysługuje, na zasadach określonych
w tej ustawie, prawo do odliczania od po-
datku dalszych wydatków na kontynuację
danej inwestycji – poniesionych od dnia
1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grudnia
2004 r. Zdaniem więc organu podatkowe-
go biorąc pod uwagę powyższe przepisy
i przedstawiony stan faktyczny, podatnicz-
ka będzie mogła odliczać od podatku nie
wykorzystaną, a nabytą w latach poprzed-
nich ulgę budowlaną, aż do całkowitego jej
odliczenia. Natomiast wydatki poniesione
w 2003 r. związane z kontynuacją budowy
budynku mieszkalnego, który w grudniu
2003 r. zostanie oddany do odbioru bu-
dowlanego, podlegają odliczeniu w ra-
mach limitu dużej ulgi budowlanej.

Spóźniony zakup bez ulgi

Czy przysługuje mi prawo do
odliczenia poniesionych wy-

datków w 2002 r. na zakup gruntu
i miejsca postojowego w budynku
w ramach tzw. dużej ulgi mieszkanio-
wej?

Podatnik w grudniu 2001 r. zawarł

z developerem umowę na budowę lokalu
mieszkalnego o pow. 46,85 mkw. Cenę
lokalu ustalono na 143 495 zł, w której
wyodrębniono cenę 1 mkw. powierzchni

lokalu (2700 zł), cenę miejsca postojowe-
go w budynku (17 000 zł) oraz cenę grun-
tu według proporcjonalnego udziału we
współwłasności. Pod koniec 2001 r. po-
datnik dokonał pierwszej wpłaty z tytułu
tej umowy, a w 2002 r. dokonywał kolej-
nych wpłat, w których mieści się kwota
17 000 zł z tytułu zakupu miejsca posto-
jowego oraz kwota 28 699 zł z tytułu na-
bycia udziału w gruncie. Na poniesiony
koszt z tytułu zakupu miejsca postojowe-
go developer wystawił fakturę VAT, nato-
miast na zakup gruntu zaświadczenie.
Kwota zakupu gruntu została ujęta w ak-
cie notarialnym. Według oceny podatnika
nabył on prawo do odliczeń tych kosz-
tów, ponieważ miejsce postojowe stanowi
część budynku i integralną część lokalu
mieszkalnego, a grunt jest integralną czę-
ścią inwestycji rozpoczętej w 2001 r.

Organ podatkowy wskazał, że ustawą

z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie
ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych oraz ustawy o zryczałtowa-
nym podatku dochodowym od niektó-
rych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne – została z dniem 1 stycznia
2002 r. zlikwidowana tzw. duża ulga
mieszkaniowa oraz ulga na zakup gruntu
(udziału we współwłasności gruntu) lub
prawa wieczystego użytkowania gruntu
(udziału w prawie wieczystego użytkowa-
nia gruntu), z zachowaniem na podstawie
art. 4 ust. 2 ww. ustawy tzw. praw naby-
tych wynikających z art. 27a ust. 1 pkt 1
lit. a) i d) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych. Przy stosowaniu przepisów doty-
czących ulg podatkowych – jako ustana-
wiających wyjątki od zasady powszechno-
ści i równości opodatkowania – nie nale-
ży stosować wykładni rozszerzającej,
podkreślono w odpowiedzi. Udzielenie
tych ulg, wśród których mieści się odli-
czenie od podatku wydatków poniesio-
nych na zakup lokalu w nowo wybudowa-
nym budynku od firmy, która wybudowa-
ła ten lokal w ramach prowadzonej dzia-
łalności gospodarczej, musi opierać się
na wykładni językowej. Zaś wykładnia ję-
zykowa art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy
z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku docho-
dowym od osób fizycznych, w brzmieniu
przed 1 stycznia 2002 r., pozwala odli-
czyć wyłącznie wydatki na własne potrze-
by mieszkaniowe, m.in. zakup lokalu
mieszkalnego, przez co nie można rozu-
mieć wydatków na zakup miejsca posto-
jowego w garażu podziemnym. Jeżeli za-
miarem ustawodawcy byłoby objęcie odli-
czeniem wydatków na nabycie garażu,
który zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy z dnia
24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j.
Dz.U. z 2000 r. nr 80, poz. 903 z późn.
zm.) jest „pomieszczeniem przynależ-
nym” do lokalu, to dałby temu wyraz
w formułowaniu omawianego przepisu
ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych. W rozumieniu ustawy o po-
datku dochodowym od osób fizycznych
nabycie miejsca postojowego w garażu
podziemnym nie służy zaspokojeniu
przez podatnika własnych potrzeb miesz-
kaniowych, pomieszczenie to nie służy
do zamieszkania.

Zatem w ocenie organu podatkowego

przepisy nie uprawniają do odliczenia
w ramach tzw. dużej ulgi budowlanej po-
niesionych wydatków na wybudowanie
miejsca postojowego w garażu podziem-
nym, niezależnie od tego, czy ponosze-
nie wydatków na ten cel rozpoczęto
przed, czy po 2002 r. Brak jest również

podstaw do pomniejszenia podatku
w związku z poniesionymi w 2002 r. wy-
datkami na zakup gruntu. Co prawda,
na mocy przepisów przejściowych po-
datnikom, którzy w latach 1997–2001
nabyli prawo do odliczenia od podatku
wydatków poniesionych na cele określo-
ne między innymi w art. 27a ust. 1 pkt 1
lit. a), tj. zakup gruntu (udziału we
współwłasności gruntu) lub prawa wie-
czystego użytkowania gruntu (udziału
w prawie wieczystego użytkowania grun-
tu), w brzmieniu obowiązującym przed
1 stycznia 2002 r. przysługuje na zasa-
dach określonych w tej ustawie prawo
do odliczeń od podatku dalszych wydat-
ków związanych z kontynuacją inwesty-
cji po 1 stycznia 2002 r. W przypadku
zakupu od firmy budowlanej nowo wy-
budowanego budynku mieszkalnego lub
lokalu mieszkalnego w budynku (zasie-
dlonym po raz pierwszy), odliczeniu
w ramach odrębnych limitów podlegają
wydatki poniesione na zakup budynku
lub lokalu mieszkalnego w granicach
określonych w art. 27a ust. 2 w brzmie-
niu obowiązującym przed 2002 r. ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych – oraz wydatki poniesione na za-
kup gruntu lub prawa wieczystego użyt-
kowania gruntu w granicach określo-
nych w art. 27a ust. 3 pkt 2 w brzmieniu
obowiązującym przed 2002 r., jeżeli po-
datnik rozpoczął ich ponoszenie przed
dniem 1 stycznia 2002 r. i dysponuje do-
wodami ich poniesienia.

Podatnik zatem nie może zastosować

ulgi na zakup gruntu, ponieważ nie roz-
począł wydatków na ten cel przed 1 stycz-
nia 2002 r. Zaliczkę na zakup gruntu
wpłacił w dniu 31 grudnia 2002 r., co do-
kumentuje faktura VAT wystawiona
przez sprzedawcę.

Było prawo
– można skorygować

Czy podatnik ma możliwość
odliczenia wydatku przezna-

czonego na zakup mieszkania
w TBS, mimo braku w danym mo-
mencie umowy notarialnej, ustalają-
cej odrębną własność lokalu miesz-
kalnego i jego sprzedaży między
stronami?

Podatnik zapytał także, czy ewentual-

nie powinien złożyć korekty zeznań rocz-
nych za lata 1997–2000, w których fak-
tycznie ponosił wydatki, czy wystarczy je-
dynie korekta zeznania za 2001 r., kiedy
to otrzymał pierwszą fakturę VAT. Okaza-
ło się bowiem, że od 1997 r. podatnik
wpłacał raty na kupno mieszkania od To-
warzystwa Budownictwa Społecznego,
które zobowiązało się wybudować miesz-
kanie ze środków pochodzących
w 20 proc. od podatnika, zawierając
w 1997 r. stosowną pisemną umowę.
W umowie zaznaczono, że pozostałą kwo-
tę podatnik wpłaci w 120 ratach miesięcz-
nych na zasadach określonych w przed-
wstępnej umowie sprzedaży zawartej po
zakończeniu i

rozliczeniu inwestycji

(umowa przedwstępna sprzedaży została
podpisana w styczniu 2001 r.). Towarzy-
stwo zobowiązało się do zawarcia umowy
zobowiązującej do ustanowienia odrębnej
własności mieszkania i sprzedaży dopiero
z chwilą uiszczenia wszystkich 120 rat.

Organ podatkowy przypomniał, iż

zgodnie z art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. d) usta-
wy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych w brzmieniu

obowiązującym przed 2002 r., podatek
dochodowy zmniejsza się, jeżeli w roku
podatkowym podatnik poniósł wydatki
na własne potrzeby mieszkaniowe; ulga
mieszkaniowa z ww. tytułu przysługuje
pod warunkiem, że:

◗

podatnik ponosił wydatki na zakup no-
wo wybudowanego budynku mieszkal-
nego lub lokalu mieszkalnego w nowo
wybudowanym budynku,

◗

zakupu należało dokonać od gminy al-
bo od osoby, która wybudowała ten bu-
dynek w ramach prowadzonej działal-
ności gospodarczej,

◗

budynek ten lub lokal ma służyć zaspo-
kojeniu potrzeb mieszkaniowych po-
datnika.

W odpowiedzi podkreślono, że warun-

ki powyższe muszą być spełnione jedno-
cześnie. Ponadto podstawą do skorzysta-
nia z ulgi podatkowej przysługującej z ty-
tułu zakupu lokalu mieszkalnego na wła-
sne potrzeby mieszkaniowe jest w mo-
mencie wnoszenia zaliczek prawidłowo
sporządzona umowa przedwstępna,
z określeniem terminu przeniesienia na
nabywcę prawa własności (przesłanka
o charakterze bezwzględnym wynikająca
z art. 389 kodeksu cywilnego). Kolejnym
warunkiem niezbędnym do skorzystania
z ulgi podatkowej w omawianym zakresie
jest zgodnie z dyspozycją art. 27a ust. 6
ww. ustawy posiadanie przez podatnika
faktury VAT wystawionej wyłącznie
przez podatnika podatku od towarów
i usług nie korzystającego ze zwolnienia
od tego podatku. Zgodnie z ww. umową
pierwotną i statutem TBS nabywany
przez podatnika lokal mieszkalny był
przeznaczony docelowo na sprzedaż, za-
tem ulga podatkowa w trybie art. 27a
ust. 1 pkt 1 lit. d) przysługuje podatniko-
wi. W przedmiotowej sprawie istnieje
możliwość złożenia korekt zeznań podat-
kowych za wskazany przez podatnika
okres na podstawie art. 75 par. 2 ustawy
– Ordynacja podatkowa. Uprawnienie do
skorygowania deklaracji przysługuje po-
datnikom, którzy wykazali zobowiązanie
podatkowe nienależnie lub w wysokości
większej od należnej i wpłacili zadeklaro-
wany podatek albo wykazali nadpłatę
w wysokości mniejszej od należnej. Do
korekty zeznania należy dołączyć wnio-
sek o stwierdzenie nadpłaty. Zgodnie
z art. 27a ust. 1 ustawy o podatku docho-
dowym, w brzmieniu przed 2002 r., odli-
czeniu podlegają wydatki poniesione wy-
łącznie w danym roku podatkowym (po-
za kwotami, które nie znalazły pokrycia
w podatku za dany rok). Umowa z TBS
spełnia w ocenie organu podatkowego te
wymogi, w związku z tym podatnikowi
przysługuje prawo do złożenia zeznań
korygujących w kolejności chronologicz-
nej odrębnie za każdy rok podatkowy,
w których zostanie odliczone 19 proc.
wpłat dokonywanych do TBS na zakup
mieszkania w kolejnych latach.

Drugi dom nie pomoże

Nabyłem prawo do dużej ulgi
budowlanej w

roku 2001

w związku z budową mieszkania. Ze
względu na harmonogram prac
i płatności nie będę jednak mógł
w całości wykorzystać przysługują-
cego limitu tej ulgi. Czy jeśli kupię
działkę i wybuduję dom w 2003 r.,
nie stracę prawa do ulgi?

W odpowiedzi organ podatkowy wska-

zał, iż od 1 stycznia 2002 r. ulga mieszka-

Stare ulgi mieszkaniowe – ostatni dzwonek

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2–4 KWIETNIA 2004

Stare ulgi mieszkaniowe – ostatni dzwonek

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2–4 KWIETNIA 2004

PYTANIA I ODPOWIEDZI

niowa obejmująca wydatki na zakup
działki i budowę domu została zniesiona.
Zatem w obowiązującym od 2002 r. sta-
nie prawnym nie ma możliwości skorzy-
stania z ulgi mieszkaniowej w przypadku
poniesienia wydatków na zakup działki
lub budowę domu. Natomiast w przypad-
ku kontynuowania wydatków na budowę
mieszkania objętego w 2001 r. dużą ulgą
mieszkaniową, zgodnie z art. 27a ust. 1
pkt 1 lit. d) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych, podatnik może korzystać z ulgi
w okresie od 1 stycznia 2002 r. do 31
grudnia 2004 r. Ulga ta przysługuje na ta-
kich samych, co w 2001 r. zasadach. Wy-
nika to z treści art. 4 ust. 2 ustawy z dnia
21 listopada 2001 r. zmieniającej ustawę
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych oraz ustawę o zryczałtowanym po-
datku dochodowym od niektórych przy-
chodów osiąganych przez osoby fizyczne
stanowiącego, że podatnikom, którzy
w latach 1997–2001 nabyli prawo do od-
liczenia od podatku wydatków poniesio-
nych na cele określone w art. 27a ust. 1
pkt 1 lit. a)–f) ustawy, w brzmieniu obo-
wiązującym przed 1 stycznia 2002 r.,
przysługuje, na zasadach określonych
w tej ustawie, prawo do odliczenia od po-
datku dalszych wydatków na kontynuację
danej inwestycji – poniesionych od
1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2004 r.

Odliczanie
do końca umowy

Czy przysługuje w 2002 r. pra-
wo do odliczenia od podatku

wydatków poniesionych z tytułu kon-
tynuacji oszczędzania w

kasie

mieszkaniowej, w przypadku prze-
dłużenia aneksem w 2001 r. umowy
o

kredyt kontraktowy, zawartej

w 1999 r. z bankiem prowadzącym
kasę mieszkaniową?

Organ podatkowy znów przypomniał, iż

zgodnie z art. 27a ust. 1 pkt 2 ustawy
z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych, w brzmieniu
obowiązującym do końca 2001 r., odlicze-
niu od podatku podlegały poniesione w ro-
ku podatkowym wydatki na systematyczne
gromadzenie oszczędności wyłącznie na
jednym rachunku oszczędnościowo-kredy-
towym i w jednym banku prowadzącym
kasę mieszkaniową, według zasad określo-
nych w odrębnych przepisach. Ustawą
z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie usta-
wy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych oraz ustawy o zryczałtowanym
podatku dochodowym od niektórych przy-
chodów osiągniętych przez osoby fizyczne
została zlikwidowana tzw. duża ulga
mieszkaniowa, w tym wydatki na systema-
tyczne oszczędzanie w kasie mieszkanio-
wej, z zachowaniem tzw. praw nabytych.
Organ podatkowy nie miał wątpliwości, że
prawo do odliczenia wydatków na konty-
nuację oszczędzania w kasie mieszkanio-
wej przysługuje na zasadach, jakie obowią-

zywały w ustawie o podatku dochodowym
od osób fizycznych do końca 2001 r.

Jeżeli więc w 1999 r. podatnik zawarł

umowę o kredyt kontraktowy z bankiem
prowadzącym kasę mieszkaniową o syste-
matyczne gromadzenie oszczędności na
okres 36 miesięcy, a następnie w listopa-
dzie 2001 r. przedłużył ją aneksem, to
przysługuje mu prawo do odliczenia od
podatku dalszych kwot wpłaconych
oszczędności na kontynuację systema-
tycznego gromadzenia oszczędności.

Bez straty ulgi

Czy przekazanie córce w for-
mie darowizny spółdzielczego

własnościowego prawa do lokalu
mieszkalnego, z którym wiązało się
wcześniejsze odliczenie od podatku,
spowoduje utratę prawa do ulgi po-
datkowej?

Podatnik w latach 1996–1999 korzystał

z ulgi mieszkaniowej dotyczącej wydatków
poniesionych na wkład budowlany do spół-
dzielni mieszkaniowej. W 1998 r. nabył po-
datnik spółdzielcze własnościowe prawo
do tego lokalu, a obecnie zamierza daro-
wać córce przedmiotowy lokal mieszkalny.

Organ podatkowy wskazał jednak, że sto-

sownie do treści art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. c)
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku do-
chodowym od osób fizycznych, w brzmie-
niu obowiązującym do 31 grudnia 2001 r.
– podatek dochodowy od osób, o których
mowa w art. 3 ust. 1, obliczony zgodnie
z art. 27, obniżony zgodnie z art. 27b
o kwotę składki na powszechne ubezpiecze-
nie zdrowotne zmniejsza się na zasadach
określonych w ust. 2–17, jeżeli w roku po-
datkowym podatnik poniósł wydatki na
własne potrzeby mieszkaniowe przeznaczo-
ne na wkład budowlany lub mieszkaniowy
do spółdzielni mieszkaniowej; w razie prze-
kształcenia spółdzielczego lokatorskiego
prawa do lokalu na spółdzielcze własno-
ściowe prawo do lokalu, a za wydatki ponie-
sione na wkład budowlany uznaje się wy-
datki stanowiące nadwyżkę ponad kwotę
wkładu mieszkaniowego zaliczonego przez
spółdzielnię na wkład budowlany.

Zwrot odliczonych ulg mieszkaniowych

uregulowany został przez ustawodawcę.
Zgodnie z treścią obowiązujących wów-
czas przepisów, jeżeli podatnik skorzystał
z odliczeń od dochodu lub podatku z tytu-
łu wydatków poniesionych na cele miesz-
kaniowe, a następnie:

◗

wycofał ze spółdzielni wniesiony wkład,

◗

w całości zmienia przeznaczenie lokalu
lub budynku mieszkalnego na użytkowy,

◗

po roku, w którym dokonano odliczeń,
otrzymał zwrot odliczonych wydatków,
z wyjątkiem gdy zwrócone kwoty zosta-
ły zaliczone do przychodów podlegają-
cych opodatkowaniu,

◗

wycofał oszczędności z kasy mieszkanio-
wej, z wyjątkiem gdy wycofana kwota po
określonym w umowie o kredyt kontrak-
towy okresie systematycznego oszczę-
dzania została wydatkowana zgodnie

z celami systematycznego oszczędzania
na rachunku prowadzonym przez tę ka-
sę, przeniósł uprawnienia do rachunku
oszczędnościowo-kredytowego na rzecz
osób trzecich, z wyjątkiem dzieci wła-
snych lub przysposobionych

do dochodu (przychodu) lub podatku na-
leżnego za rok, w którym zaistniały te oko-
liczności, dolicza się odpowiednio kwoty
poprzednio odliczone z tych tytułów.

Jednocześnie, jak podkreślono w odpo-

wiedzi przepis art. 27a ust. 13 ustawy wy-
mienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązu-
jącym przed dniem 1 stycznia 2002 r., ma
zastosowanie do wymienionych w nim
zdarzeń powstałych po dniu 1 stycznia
2002 r. – jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy
z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie usta-
wy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych oraz ustawy o zryczałtowanym
podatku dochodowym od niektórych przy-
chodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Zdaniem więc organu podatkowego da-

rowizna spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu mieszkalnego, z którym
związane były odliczenia od podatku, nie
powoduje konieczności doliczania wcze-
śniej odliczonych kwot. Stosownie do tre-
ści art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lip-
ca 1991 r. – zbycie lokalu mieszkalnego
w drodze darowizny nie podlega podatko-
wi dochodowemu od osób fizycznych,
podlega natomiast ustawie o podatku od
spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 1997 r.
nr 16, poz. 89 z późn. zm.).

Do całkowitego odliczenia

Jak długo podatnicy mogą odli-
czać wydatki poniesione w latach

2001 – 2002 z tytułu zakupu mieszka-
nia, które nie znalazły pokrycia w podat-
ku obliczonym za te lata, w ramach „du-
żej ulgi budowlanej”?

Jak przypomniał organ podatkowy

z dniem 1 stycznia 2002 r. została zniesiona
tzw. duża ulga budowlana. Jednocześnie
w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada
2001 r. podatnikom, którzy w latach
1997–2001 nabyli prawo do odliczania od
podatku wydatków poniesionych na cele
określone w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. a)–f)
ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku do-
chodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.
z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.),
w brzmieniu obowiązującym przed dniem
1 stycznia 2002 r., przysługuje, na zasadach
określonych w tej ustawie, prawo do odlicza-
nia od podatku dalszych wydatków na konty-
nuację danej inwestycji – poniesionych od
dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grudnia
2004 r. Ponadto zgodnie z art. 4 ust. 1 usta-
wy z dnia 21 listopada 2001 r. podatnikom,
którzy w latach 1997–2001 nabyli prawo do
odliczania od podatku wydatków poniesio-
nych na cele określone w art. 27a ust. 1 pkt 1
lit a–f i pkt 2 ustawy o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych, w brzmieniu obo-
wiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r.,
a odliczenia te nie znalazły pokrycia w po-
datku obliczonym za te lata, przysługuje pra-

wo do dokonywania tych odliczeń na zasa-
dach określonych w tej ustawie. Art. 27a
ust. 1 lit. a)–f) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.,
w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycz-
nia 2002 r., stanowił iż: podatek dochodowy
od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, ob-
liczony zgodnie z art. 27, obniżony zgodnie
z art. 27b o kwotę składki na powszechne
ubezpieczenie zdrowotne, zmniejsza się na
zasadach określonych w ust. 2–17, jeżeli
w roku podatkowym podatnik poniósł wy-
datki na własne potrzeby mieszkaniowe,
przeznaczone na:

◗

zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie
prawa wieczystego użytkowania gruntu
pod budowę budynku mieszkalnego,

◗

budowę budynku mieszkalnego,

◗

wkład budowlany lub mieszkaniowy do
spółdzielni mieszkaniowej; w razie prze-
niesienia przez spółdzielnię mieszkaniową
na rzecz członka własności lokalu miesz-
kalnego, za wydatki poniesione na wkład
budowlany uznaje się wydatki stanowiące
nadwyżkę ponad kwotę wkładu mieszka-
niowego zaliczonego przez spółdzielnię na
wkład budowlany,

◗

zakup nowo wybudowanego budynku
mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego
w takim budynku od gminy albo od osoby,
która wybudowała ten budynek w wykony-
waniu działalności gospodarczej

◗

nadbudowę lub rozbudowę budynku na
cele mieszkalne,

◗

przebudowę strychu, suszarni albo przy-
stosowanie innego pomieszczenia na cele
mieszkalne oraz wykończenie lokalu
mieszkalnego w nowo wybudowanym bu-
dynku mieszkalnym do dnia zasiedlenia te-
go lokalu.

W ocenie organu podatkowego w sytu-

acji, gdy podatnicy ponosili w 2001 r. wydat-
ki na własne potrzeby mieszkaniowe związa-
ne z zakupem lokalu mieszkalnego i konty-
nuują inwestycję w tym zakresie w roku po-
datkowym 2002, nabyli prawo do odliczenia
od podatku również w tym roku dalszych
wydatków tylko z tego tytułu – poniesionych
od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grud-
nia 2004 r. Natomiast w przypadku gdy
kwota odliczeń z tego tytułu przekroczyła
kwotę podatku obliczonego zgodnie
z art. 27 wyżej powołanej ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, przysłu-
guje im prawo do dokonywania tych odli-
czeń za lata następne aż do całkowitego jej
odliczenia (art. 27a ust. 15 ustawy z dnia 26
lipca 1991 r. w brzmieniu obowiązującym
w 2001 r.).

Jak wynika ze stanu faktycznego podatni-

cy ponosili w latach 2001–2002 wydatki
związane z zakupem nowo wybudowanego
lokalu mieszkalnego, a kwota odliczeń z te-
go tytułu nie znalazła pokrycia w podatku
obliczonym za te lata.

Zatem wydatki ponoszone przez podat-

ników z tytułu zakupu mieszkania w latach
2001–2002, które nie znalazły pokrycia
w podatku obliczonym za te lata, podlega-
ją odliczeniu od podatku obliczonego w la-
tach następnych aż do całkowitego ich od-
liczenia.

Zobacz,

jak polskie prawo pracy

zosta∏o dostosowane

do przepisów unijnych

Ju˝ w poniedzia∏ek

Gazeta Prawna z CD–ROM-em:

Kodeks pracy

obowiàzujàcy od

1 maja 2004 r.

Stare ulgi mieszkaniowe – ostatni dzwonek

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2–4 KWIETNIA 2004

Kiedy obniżać preferencje

◗

W świetle przepisu art. 27a ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
podatnik nie może dwukrotnie korzystać z ulgi mieszkaniowej z tytułu obracania na ce-
le mieszkaniowe tymi samymi środkami. Nie jest natomiast zasadne zrównanie sytuacji
podatnika, który wydatkował na cele mieszkaniowe tylko środki zgromadzone w kasie,
objęte już ulgą, do którego ma w pełni zastosowanie art. 27a ust. 12 ustawy z sytuacją
osoby, która realizowała inwestycje mieszkaniowe wykorzystując oprócz oszczędności
z kasy również własne środki, kredyt bankowy, pożyczkę od osób trzecich itp., nieobję-
te wcześniej preferencjami podatkowymi – wyrok NSA z 22 marca 2002 r., III SA
2772/01, niepublikowany.

Interpretować ściśle

◗

Podatnicy, którzy nabyli i realizowali przed dniem 1 stycznia 1997 r. prawo do odlicze-
nia wydatków z tytułu wkładu budowlanego w roku podatkowym 1997 i następnych,
mogli dokonywać odliczeń z tego tytułu wyłącznie od podatku, a nie od dochodu zgod-
nie z art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem
wyłącznie wydatki, o jakich mowa w tym akcie prawnym, mogą być interpretowane ja-
ko podlegające odliczeniu od dochodu, a nie od podatku. Jakiekolwiek rozszerzające in-
terpretacje są niedopuszczalne – wyrok NSA z 11 października 2001 r., I SA/Gd
1745/00, niepublikowany.

Opóźnienie bez zwrotu

◗

W przypadku kiedy podatnik dokonuje wydatków na cele mieszkaniowe w różnych la-
tach podatkowych i odlicza te wydatki w trybie art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. c) ustawy z 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych od podstaw opodatkowania nie przekra-
czając limitu określonego w ust. 3 tego artykułu, przyznanie podatnikowi rekompensa-
ty z art. 7 ustawy z 1991 r. o zmianie niektórych warunków przygotowywania inwesty-
cji budownictwa mieszkaniowego – należy łączyć ze skutkami z art. 26 ust. 7 pkt 1 usta-
wy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tym wydatkiem, który dał
uprawnienia do uzyskania prawa do rekompensaty. Zbieg późniejszego wydatku
z opóźnioną wypłatą rekompensaty nie daje podstaw do przyjęcia, iż wydatek ten zo-
stał podatnikowi zwrócony w formie rekompensaty i w tej części nie podlega on odli-
czeniu od podstawy opodatkowania – wyrok NSA z 28 lipca 1999 r., I SA/Gd 624/97,
niepublikowany.

Obiektywizować potrzeby

◗

Posługując się w art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych pojęciem „potrzeby mieszkaniowe”, ustawodawca miał na myśli potrzeby w sensie
obiektywnym, a zatem potrzeby przeciętnego podatnika. Nie sposób przypisać ustawo-
dawcy zamiaru przyznania ulgi podatkowej osobom, które odczuwają potrzebę posiada-
nia kilku mieszkań – wyrok NSA z 19 maja 1999 r., III SA 8081/98, niepublikowany.

Wydatek tylko faktycznie poniesiony

◗

Wydatek poniesiony to, w rozumieniu art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. b) ustawy z 1991 r. o po-
datku dochodowym od osób fizycznych, wydatek na budowę domu mieszkalnego,
a więc zapłata np. za zakupiony materiał, instalacje, urządzenie grzewcze czy inne wy-
konane roboty budowlane. Jeśli przepis wprowadził ograniczenie czasowe poniesienia
takiego wydatku, aby można było to odliczyć od danego roku podatkowego, to ozna-
cza, że ten wydatek (zapłata za materiał budowlany czy wykonane roboty) musi być fak-
tycznie poniesiony, a więc sprzedawca materiałów budowlanych czy wykonawca robót
musi otrzymać zapłatę w roku podatkowym, w którym podatnik tę zapłatę chce odli-
czyć od dochodu – wyrok NSA z 14 kwietnia 1999 r., SA/Sz 579/98, niepublikowany.

Proporcjonalnie do współwłasności budynku

◗

W wypadku budowy stanowiącego współwłasność budynku mieszkalnego wielorodzin-
nego z przeznaczeniem co najmniej pięciu lokali mieszkalnych na wynajem każdy ze
współwłaścicieli uczestniczących w budowie uzyskuje prawo do odliczenia odpowied-
niej części kwoty określonej w art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1993 r. nr 90, poz. 416 ze zm.), którą ustala
się proporcjonalnie do udziału we współwłasności budynku – uchwała NSA z 26 maja
2003 r., FPS 4/03, publikowana ONSA 2003/4/116.

Bez zmiany przeznaczenia

◗

Ustanowienie po zakończeniu budowy odrębnej własności lokali nie sprawi, że miesz-
kanie przestanie być częścią budynku (art. 46 k.c.), a budynek współwłasnością właści-
cieli lokali (art. 195 k.c.). Ustanowienie odrębnej własności lokali nie powoduje zmiany
przeznaczenia użytkowania lokali – odstąpienia od ich wynajmowania – wyrok NSA
z 28 listopada 2001 r., I SA/Gd 633/01, niepublikowany.

Trzeba mieć grunt

◗

Osoba fizyczna współinwestując budowę wielorodzinnego budynku mieszkalnego mo-
że skorzystać z ulgi z art. 26 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych, jeżeli przed rozpoczęciem inwestowania przez podatnika jest on właścicielem lub
współwłaścicielem gruntu, na którym wznoszony jest budynek mieszkalny. Tylko bo-
wiem współwłaściciel lub właściciel gruntu ma prawo do odliczania przedmiotowych
wydatków – wyrok NSA z 26 września 2001 r., I SA/Gd 270/00, niepublikowany.

Po pierwsze – wiarygodność

◗

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po-
datnik miał prawo odliczenia od dochodu jedynie tych kwot, co do których mógł w spo-
sób wiarygodny wykazać, że w tym roku podatkowym, w którym dokonuje ich odlicze-
nia: po pierwsze – odliczane kwoty wydatkował na zakup działki z jej przeznaczeniem
pod budowę własnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego; oraz po drugie – odli-
czane kwoty wydatkował na budowę własnego budynku mieszkalnego wielorodzinne-
go, a znajdujące się w nim lokale mieszkalne zamierzał przeznaczyć na wynajem – wy-
rok SN z 6 kwietnia 2001 r., III RN 93/00, publikowany OSNP 2001/17/524

Wycofanie oszczędności z chwilą wniosku

◗

Wycofanie oszczędności przez posiadacza rachunku następuje z chwilą wystąpienia
z żądaniem wypłacenia zgromadzonych oszczędności. Natomiast wypłacenie przez ka-
sę mieszkaniową tych oszczędności, przekazanie na konto, jest wyłącznie czynnością
materialno-techniczną, której termin dokonania nie ma żadnego znaczenia dla oceny
skutków prawnych wycofania oszczędności przez posiadacza rachunku – wyrok NSA
z 3 grudnia 2002 r., III SA 1244/01, niepublikowany.

Nic dwa razy się nie zdarza

◗

Wykończ jak chcesz

◗

Z treści art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych nie wynika dla właścicieli mieszkań nabytych od spółdzielni w stanie surowym
żadne ograniczenie co do standardu ich wykończenia. Kwestia ta pozostaje poza sferą
zainteresowania ustawodawcy, który w inny sposób ograniczył możliwość dokonania
odliczeń na cele mieszkaniowe podatników, mianowicie przez określenie limitu tych od-
liczeń w art. 26 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 1998 r. – wyrok NSA z 11 marca
1998 r., SA/Sz 1070/97, niepublikowany.

Odliczenie na cele mieszkaniowe

◗

Odliczeniu od dochodu na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 lit. e) ustawy z 1991 r. o po-
datku dochodowym od osób fizycznych podlegają wydatki na cele mieszkaniowe po-
datnika, a więc nie wydatki na budowę obiektów, w których jest lub ma być prowadzo-
na działalność gospodarcza, ani budynków, w których zaspokajają swoje potrzeby
mieszkaniowe inne osoby, a nie podatnik (nawet w sytuacji gdy podatnik jest właścicie-
lem budynku). Fakt wykorzystania przy nadbudowie budynku materiałów kupionych na
cele zaopatrzeniowo-inwestycyjne, bez podatku obrotowego, świadczy pośrednio
o tym, że nadbudowywany budynek był przysposobiony do prowadzenia w nim w przy-
szłości działalności gospodarczej – wyrok NSA z 18 kwietnia 1997 r., I SA/Gd 108/96,
niepublikowany.

Brak zakazu

◗

Z art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
nie wynika, aby istniał zakaz odliczenia od podstawy opodatkowania, w przypadku gdy
w wyniku zakupu pomieszczeń następuje kontynuacja przebudowy i przystosowania in-
nego pomieszczenia na cele mieszkaniowe. Analogiczna sytuacja zachodzi w przypad-
ku zakupu budowy budynku mieszkalnego. Wówczas nowy właściciel zachowuje pra-
wo do dużej ulgi mieszkaniowej na budowę budynku mieszkalnego (art. 26 ust. 1 pkt 5
lit. b) – wyrok NSA z 14 stycznia 1997 r., SA/Ka 2712/95, niepublikowany.

Pędzel w rachunku

◗

Nie ma podstaw, by z poniesionych wydatków podlegających odliczeniu na podstawie
art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. e) ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
wyłączać koszty zakupu narzędzi i przedmiotów, które zostały zużyte przy pracach re-
montowo-budowlanych. Nie będą natomiast podlegały odliczeniu wydatki na zakup
narzędzi i przedmiotów, które po zakończeniu tych prac zachowały swą wartość użyt-
kową (np. środki transportu czy – jak w sprawie niniejszej – poziomica). Pomocna przy
takiej ocenie może być okoliczność, czy zakup tego rodzaju przedmiotów (np. pędzli)
firmy przeprowadzające prace budowlano-remontowe wliczają do wystawionego inwe-
storowi rachunku. Jeżeli tak – i nie jest to kwestionowane przez organ podatkowy – na-
leży uznać również wydatek dokonany przez samego podatnika – wyrok NSA z 25 li-
stopada 1996 r., III SA 925/95, niepublikowany.

Modernizacja, czyli unowocześnienie

◗

Z zaświadczenia Spółdzielni Mieszkaniowej wynika, że przydzielone skarżącej mieszka-
nie przekazane zostało jej „w stanie surowym do wykonania robót wykończeniowych
i uzupełniających we własnym zakresie”, czyli że koszty robót wykończeniowych i uzu-
pełniających nie wchodzą w skład poniesionych przez Spółdzielnię kosztów budowy
przypadających na otrzymany przez skarżącą lokal mieszkalny i pokrytych przez nią
w formie wkładu budowlanego. Zaliczenie zatem tych kosztów do wkładu budowlane-
go i odliczenie ich na tej podstawie od dochodu osiągniętego w 1994 r. nie znajduje
uzasadnienia w tym stanie faktycznym. Brak też faktycznych i prawnych podstaw do od-
liczenia od dochodu tych wydatków jako wydatków poniesionych „na przystosowanie
innego pomieszczenia na cele mieszkalne” (art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy z 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych). Sformułowanie tego przepisu niedwu-
znacznie wskazuje na to, że odliczeniu w 1994 r. podlegać mogą jedynie wydatki ponie-
sione na przystosowanie do zamieszkania pomieszczenia, które wcześniej służyło innym
celom aniżeli mieszkalne. W rozpatrywanej sprawie lokal, na wykończenie którego spor-
ne wydatki poniosła skarżąca, od chwili podjęcia jego budowy przeznaczony był na ce-
le mieszkalne. Poniesione przez skarżącą wydatki nie były też w żadnym razie związane
z remontem lokalu mieszkalnego, a więc z czynnościami mającymi lokalowi mieszkalne-
mu przywrócić stan poprzedni, ani z jego modernizacją rozumianą jako czynności zmie-
rzające do unowocześnienia wykończonego już wcześniej lokalu. Nie ma więc podsta-
wy prawnej do odliczenia od dochodu spornych wydatków w przepisie art. 26 ust. 1
pkt 5 lit. g) powołanej ustawy – wyrok NSA z 17 kwietnia 1996 r., SA/Sz 3044/95, nie-
publikowany.

Dodatek przygotowała Aleksandra Tarka

Z ORZECZNICTWA SN I NSA

Jak uzyskać nowe świadczenia rodzinne

(należy wypełnić część II)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

❏

samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na

skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania
(należy wypełnić część III)
na:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

❏

samotnego wychowywania dziecka;

(należy wypełnić część IV)
na:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

❏

kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

■

rozpoczęcia roku szkolnego

przez:
Anna Kowalska

Bartłomiej Kowalski

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

Celina Kowalska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

■

podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

(na częściowe pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której
znajduje się siedziba szkoły)
Celina Kowalska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

■

podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

(na pokrycie wydatków związanych z zapewnieniem dziecku możliwości dojazdu z miejsca
zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły)
Bartłomiej Kowalski
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

3. Dane członków rodziny (w tym dzieci do ukończenia 25 lat)
W skład rodziny wchodzą:
1 Jan Kowalski

60120110151

(imię i nazwisko

PESEL*)

2 Maria Kowalska

61103008842

(imię i nazwisko

PESEL*)

3 Anna Kowalska

97011225312

(imię i nazwisko

PESEL*)

4 Bartłomiej Kowalski

87022842881

(imię i nazwisko

PESEL*)

5 Celina Kowalska

85010411282

(imię i nazwisko

PESEL*)

*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

4. Inne dane
4.1 Alimenty świadczone na rzecz innych osób w roku …..*) wyniosły … zł…..gr
4.2 Dochód utracony z roku 2002 *) wyniósł 1500 zł 00 gr
4.3 Opłata ponoszona za członka rodziny przebywającego w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie w roku …..*) wyniosła …zł…..gr
*) wpisać rok, z którego dochód stanowi podstawę ustalenia dochodu rodziny.

Część II

Oświadczenie dotyczące ustalenia prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
Oświadczam, że :
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku
do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wycho-
wawczego,
– na ….......................................................dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu

(imię i nazwisko dziecka)

opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (lub zasiłek
wychowawczy) nie był pobierany / był pobierany*) w okresie od …..do …..
– z dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania

z urlopu wychowawczego na to samo dziecko nie korzysta drugi z rodziców ani opiekun
prawny,

– nie mam prawa do renty socjalnej, emerytury lub renty i nie otrzymuję zasiłku macierzyń-

skiego,

– nie jestem zatrudniony/a ani nie wykonuję innej pracy zarobkowej w okresie urlopu wy-

chowawczego,

– opiekę nad dzieckiem sprawuję osobiście; dziecko nie przebywa w placówce zapewnia-

jącej opiekę całodobową przez co najmniej 5 dni w tygodniu, a także w żłobku, przed-
szkolu lub innej instytucji zapewniającej dzienną opiekę

…...…........................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) niepotrzebne skreślić

Część III

Oświadczenie dotyczące ustalenia prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na
skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania
Oświadczam, że :
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku do zasiłku rodzinnego z ty-

tułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na
skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,

– dodatek, o którym mowa lub gwarantowany zasiłek okresowy nie był pobierany / był po-

bierany*) w okresie od … do …..

– nie jestem zatrudniony/a ani nie wykonuję innej pracy zarobkowej,
– nie mam ustalonego prawa do renty socjalnej, emerytury lub renty ani świadczenia pie-

lęgnacyjnego.

..............…................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) niepotrzebne skreślić

Część IV

Oświadczenie służące ustaleniu prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu sa-
motnego wychowywania dziecka

PRAWO I ŻYCIE
GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2-4 KWIETNIA 2004

Przykład 2

Rodzina składa się z obojga rodziców
(Piotr i Zofia Wiśniewscy) oraz jednego
dziecka. Ojciec pracuje w firmie za-
trudniającej 7 osób, matka przebywa
obecnie na urlopie wychowawczym
i pobiera zasiłek wychowawczy. Dziec-
ko – Krzysztof, ma 2 lata.

Dochód

W roku 2002 rodzina uzyskała dochody:

◗

dochód ojca 1500 zł miesięcznie,

◗

dochód matki 900 zł miesięcznie.

Średni dochód miesięczny rodziny wy-

niósł 2400 zł, a na jednego członka rodziny
– 800 zł. Matka od kwietnia 2003 r. przeby-

wa na urlopie wychowawczym, tym samym
dochód rodziny uległ pomniejszeniu. Od
średniego miesięcznego dochodu rodziny
(2400 zł) należy odjąć dochód utracony
(średni miesięczny dochód matki 900 zł).
Średni dochód rodziny wynosi zatem
1500 zł, a na jedną osobę – 500,00 zł. Ro-
dzina mieści się w kryterium dochodowym
(504 zł).

Świadczenia rodzinne

Rodzinie przysługują następujące świad-

czenia:

◗

zasiłek rodzinny w wysokości 43 zł mie-
sięcznie,

Oświadczam :
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku do zasiłku rodzinnego

z tytułu samotnego wychowywania dziecka,

– jestem panną/kawalerem/ osobą pozostającą w separacji /osobą rozwiedzioną/wdo-

wą/wdowcem*)**)

– nie wychowuję dziecka razem z ojcem/ matką dziecka*)**)
– dziecko nie ma ustalonego prawa do renty socjalnej, renty**),
– osoba ucząca się nie ma ustalonego prawa do renty socjalnej ani renty***).

….....…......................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) niepotrzebne skreślić
**) dotyczy osoby ubiegającej się, samotnie wychowującej dziecko
***) dotyczy osoby ubiegającej się, uczącej się, pełnoletniej, niepozostającej na utrzymaniu rodziców

w związku z ich śmiercią lub zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów

Część V

Oświadczenia służące ustaleniu prawa do zasiłku rodzinnego
Oświadczam, że:
– powyższe dane są prawdziwe,
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do zasiłku rodzinnego,
– na dziecko/dzieci, na które ubiegam się o zasiłek rodzinny, nie jest pobierany w innej in-

stytucji zasiłek rodzinny ani walutowy dodatek rodzinny,

– dziecko/dzieci, na które ubiegam się o zasiłek rodzinny nie pozostaje/ją w związku małżeńskim

ani nie przebywa/ją w rodzinie zastępczej, instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, tj.
domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo-wychowawczej, schronisku dla nieletnich, za-
kładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, zakładzie opiekuńczo-leczniczym,
zakładzie pielęgnacyjno–opiekuńczym, a także szkole wojskowej lub innej szkole zapewniającej
nieodpłatnie pełne utrzymanie, w tym wyżywienie, zakwaterowanie i umundurowanie.

– powyżej 18 roku życia, posiadające orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu

niepełnosprawności, na które ubiegam się o zasiłek rodzinny, będzie kontynuować na-
ukę w roku szkolnym/akademickim… *)

– osoba ucząca się, posiadająca orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu nie-

pełnosprawności, która ubiega się o zasiłek rodzinny, będzie kontynuować naukę w ro-
ku szkolnym/akademickim… **)

W przypadku zmiany w liczbie członków rodzinny lub innych zmian mających wpływ
na prawo do zasiłku rodzinnego, zwłaszcza ukończenia przez dziecko 25 roku życia,
osoba ubiegająca się jest zobowiązana niezwłocznie powiadomić o tych zmianach
podmiot realizujący świadczenia rodzinne.

4.05.2004 Jan Kowalski

................................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) dotyczy osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny na dziecko
**) dotyczy osoby ubiegającej się, uczącej się, pełnoletniej, niepozostającej na utrzymaniu rodziców

w związku z ich śmiercią lub zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów

Do wniosku dołączam następujące dokumenty :
1. kserokopia dowodu osobistego Jana Kowalskiego
2. skrócony odpis aktu urodzenia Anny Kowalskiej
3. skrócony odpis aktu urodzenia Bartłomieja Kowalskiego
4. skrócony odpis aktu urodzenia Celiny Kowalskiej
5. zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o wysokości dochodów uzyskanych w 2002 r.
6. oświadczenie Marii Kowalskiej o nieuzyskiwaniu dochodu w kwietniu 2004 roku
7. świadectwo pracy Marii Kowalskiej
8. zaświadczenie z Liceum Ogólnokształcącego w Gliwicach
9. zaświadczenie z Liceum Plastycznego w Katowicach
10. potwierdzenie tymczasowego zameldowania w internacie Katowicach

Część VI

Wypełnia podmiot realizujący świadczenia.
1.Dochody członków rodziny osiągnięte w roku kalendarzowym ….

Lp. Członkowie

rodziny

Opodatkowane

opodatkowane

(inne) niepodlegające

Ogółem

(imię i nazwisko)

na zasadach ogólnych*

zryczałtowanym

opodatkowaniu

podatkiem dochodowym*

1.
2.

3.
4.
5.
6.
7.

Razem

2. Ogółem dochód roczny rodziny wyniósł … zł….......................gr
3. Dochód roczny rodziny po odliczeniu zobowiązań oraz utraty dochodu wykazanych

w części I pkt 4 wniosku wyniósł…zł…....................................gr

4. Dochód rodziny w przeliczeniu na osobę wyniósł…zł…...........gr
....................................

.....................................

(miejscowość data)

(podpis)

* wpisuje się dochód po odliczeniach podatku należnego, składek na ubezpieczenia społeczne oraz su-
my składek na ubezpieczenie zdrowotne

dochody (w zł)

◗

dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu
opieki nad dzieckiem w okresie korzysta-
nia z urlopu wychowawczego w wysokości
400 zł miesięcznie.

Dodatek przysługuje przez okres 24 mie-

sięcy kalendarzowych albo 36 miesięcy ka-
lendarzowych, jeżeli opieka jest sprawowa-
na nad więcej niż jednym dzieckiem urodzo-
nym podczas jednego porodu albo 72 mie-
sięcy kalendarzowych, jeżeli opieka jest
sprawowana nad dzieckiem legitymującym
się orzeczeniem o niepełnosprawności albo
o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W analizowanym przypadku dodatek

przysługiwałby przez 24 miesiące. Z uwagi
jednak, że matka przebywa już 13 miesięcy
na urlopie wychowawczym, dodatek ten bę-
dzie przysługiwał przez 11 miesięcy.

Dokumenty

Podstawowym dokumentem w przypad-

ku osób osiągających dochody opodatko-
wane podatkiem dochodowym na zasadach
ogólnych jest zaświadczenie z urzędu skar-
bowego o dochodzie podlegającym opodat-
kowaniu podatkiem dochodowym od osób
fizycznych na zasadach ogólnych. Przy
ubieganiu się o zasiłek rodzinny wraz z do-
datkami w okresie zasiłkowym od 1 maja
2004 r. do 31 sierpnia 2005 r. trzeba udoku-
mentować dochód za rok 2002 r. Zaświad-
czenie muszą złożyć oboje rodzice.

Konieczne jest złożenie wniosku o ustale-

nie prawa do zasiłku rodzinnego oraz do-
datków do zasiłku wraz z załącznikami.

W celu ustalenia prawa do zasiłku rodzin-

nego do wniosku należy dołączyć:

◗

uwierzytelnioną kopię dokumentu stwier-
dzającego tożsamość osoby ubiegającej się
o zasiłek rodzinny,

◗

skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.

W celu ustalenia prawa do dodatku do za-

siłku rodzinnego z tytułu opieki nad dziec-
kiem w okresie korzystania z urlopu wycho-
wawczego matka dołącza:

◗

zaświadczenie pracodawcy o udzieleniu
urlopu wychowawczego oraz o okresie na
jaki go udzielono,

◗

zaświadczenie pracodawcy lub ZUS
o okresie, za jaki wypłacono zasiłek wy-
chowawczy do 30 kwietnia 2004 r.,

◗

w analizowanej sytuacji matka nie musi
składać zaświadczenia o pozostawaniu
w zatrudnieniu co najmniej 6 miesięcy
bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do
urlopu wychowawczego ponieważ ustawa
o świadczeniach rodzinnych gwarantuje
ochronę praw nabytych osobom, które po-
bierały zasiłek wychowawczy do 30 kwiet-
nia br.

W okresie zasiłkowym od 1 maja 2004 r. do

31 sierpnia 2005 r. wniosek powinna złożyć
matka w urzędzie gminy, ponieważ ubiega się
o dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okre-
sie korzystania z urlopu wychowawczego.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

3. Dane członków rodziny (w tym dzieci do ukończenia 25 lat)
W skład rodziny wchodzą:
1 Zofia Wiśniewska

76081776282

(imię i nazwisko

PESEL*)

2 Piotr Wiśniewski

76121545871

(imię i nazwisko

PESEL*)

3 Krzysztof Wiśniewski

02033145821

(imię i nazwisko

PESEL*)

4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko

PESEL*)

5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko

PESEL*)

*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

4. Inne dane
4.1 Alimenty świadczone na rzecz innych osób w roku …..*) wyniosły … zł…..gr
4.2 Dochód utracony z roku 2002 *) wyniósł 900 zł 00 gr
4.3 Opłata ponoszona za członka rodziny przebywającego w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie w roku …..*) wyniosła …zł…..gr

*) wpisać rok, z którego dochód stanowi podstawę ustalenia dochodu rodziny.

Część II

z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,

– na Krzysztofa Wiśniewskiego dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dziec-

kiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (lub zasiłek wychowawczy) był po-
bierany*) w okresie od 1.04.2003 do 30.04.2004 r.

– z dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlo-

pu wychowawczego na to samo dziecko nie korzysta drugi z rodziców ani opiekun prawny,

– nie mam prawa do renty socjalnej, emerytury lub renty i nie otrzymuję zasiłku macie-

rzyńskiego,

– nie jestem zatrudniony/a ani nie wykonuję innej pracy zarobkowej w okresie urlopu wy-

chowawczego,

– opiekę nad dzieckiem sprawuję osobiście; dziecko nie przebywa w placówce zapewnia-

jącej opiekę całodobową przez co najmniej 5 dni w tygodniu, a także w żłobku, przed-
szkolu lub innej instytucji zapewniającej dzienną opiekę

4.05.2004 Zofia Wiśniewska

..........................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) niepotrzebne skreślić

Część III

Oświadczenie dotyczące ustalenia prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na
skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania
Oświadczam, że:
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku do zasiłku rodzinnego

z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych
na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,

– dodatek, o którym mowa lub gwarantowany zasiłek okresowy nie był pobierany / był po-

bierany*) w okresie od … do …..

– nie jestem zatrudniony/a ani nie wykonuję innej pracy zarobkowej,
– nie mam ustalonego prawa do renty socjalnej, emerytury lub renty ani świadczenia pie-

lęgnacyjnego. .......................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) niepotrzebne skreślić

Część IV

Oświadczenie służące ustaleniu prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu sa-
motnego wychowywania dziecka
Oświadczam :
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku do zasiłku rodzinnego

z tytułu samotnego wychowywania dziecka,

– jestem panną/kawalerem/ osobą pozostającą w separacji /osobą rozwiedzioną/wdo-

wą/wdowcem*)**)

….....................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

w związku z ich śmiercią lub zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów

Część V

stytucji zasiłek rodzinny ani walutowy dodatek rodzinny,

– dziecko/dzieci, na które ubiegam się o zasiłek rodzinny nie pozostaje/ją w związku małżeńskim

– dziecko/dzieci powyżej 18 roku życia, posiadające orzeczenie o umiarkowanym lub

znacznym stopniu niepełnosprawności, na które ubiegam się o zasiłek rodzinny, będzie
kontynuować naukę w roku szkolnym/akademickim… *)

– osoba ucząca się, posiadająca orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu nie-

pełnosprawności, która ubiega się o zasiłek rodzinny będzie kontynuować naukę w ro-
ku szkolnym/akademickim… **)

Nazwa podmiotu realizującego świadczenia rodzinne:
Adres:

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ZASIŁKU RODZINNEGO

ORAZ DODATKÓW DO ZASIŁKU RODZINNEGO

Część I
1. Dane osoby ubiegającej się
Imię i nazwisko

Zofia Wiśniewska

PESEL

76081776282

NIP

851-963-22-51

Stan cywilny

zamężna

Obywatelstwo

polskie

Miejsce zamieszkania

40-051 Katowickie, ul. Jasna 51/18

Telefon

502-77-21

*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

2. Wnoszę o przyznanie zasiłku rodzinnego na następujące dzieci:

Lp.

Imię i nazwisko

PESEL

Rodzaj szkoły,

Siedziba szkoły

do której dziecko
uczęszcza

Krzysztof Wiśniewski

02033145821

2.
3.
4.
5.
6.
7.
oraz dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu:
(zakreślić odpowiedni kwadrat i wpisać dane dzieci)
❏ urodzenia dziecka

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

■ opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
(należy wypełnić część II)
Krzysztof Wiśniewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

❏ samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na
skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania
(należy wypełnić część III)
na:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ samotnego wychowywania dziecka;
(należy wypełnić część IV)
na:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ rozpoczęcia roku szkolnego
przez:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
(na częściowe pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której
znajduje się siedziba szkoły)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
(na pokrycie wydatków związanych z zapewnieniem dziecku możliwości dojazdu z miejsca
zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły)

Jak uzyskać nowe świadczenia rodzinne

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2-4 KWIETNIA 2004

Jak uzyskać nowe świadczenia rodzinne

PRAWO I ŻYCIE
GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2-4 KWIETNIA 2004

3. Dochód roczny rodziny po odliczeniu zobowiązań oraz utraty dochodu wykazanych

w części I pkt 4 wniosku wyniósł…..................zł…......................gr

4. Dochód rodziny w przeliczeniu na osobę wyniósł........…zł…......................gr
… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(miejscowość data)

(podpis)

* wpisuje się dochód po odliczeniach podatku należnego, składek na ubezpieczenia społeczne oraz su-

my składek na ubezpieczenie zdrowotne

Przykład 3

Rodzina niepełna: matka (Krystyna
Kownacka) i dwoje dzieci. Matka jest
bezrobotna i utraciła prawo do zasiłku
z powodu upływu ustawowego okresu
jego pobierania. Ojciec płaci zasądzo-
ne alimenty w wysokości 400 zł mie-
sięcznie. Pierwsze dziecko – Piotr, ma
9 lat, legitymuje się orzeczeniem o nie-
pełnosprawności, jest uczniem szkoły
podstawowej. Drugie dziecko – Ewa,
ma 16 lat, jest uczniem szkoły ponad-
gimnazjalnej znajdującej się w innej
miejscowości aniżeli miejscowość sta-
łego zamieszkania rodziny.

Dochód

W roku 2002 rodzina uzyskała następują-

ce dochody:

◗

dochód matki 800 zł miesięcznie,

◗

alimenty 400 zł miesięcznie.

Średni miesięczny dochód rodziny w ro-

ku 2002 wynosił 1200 zł, a na osobę
– 400 zł. Matka straciła pracę, znajdą więc
zastosowanie przepisy o dochodzie utraco-
nym. Z kwoty stanowiącej średni miesięcz-
ny dochód rodziny (1200 zł) należy odjąć
kwotę utraconego miesięcznego dochodu
(800 zł). Średni miesięczny dochód rodziny
stanowiący podstawę do przyznania świad-
czeń wynosi 133,33 zł. Rodzina mieści się
w kryterium dochodowym.

Świadczenia rodzinne

Rodzinie przysługują następujące świad-

czenia:

◗

zasiłek rodzinny na dwoje dzieci w wysoko-
ści po 43 zł miesięcznie na każde dziecko,

◗

dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu sa-
motnego wychowywania dziecka w wyso-
kości 250 zł (Piotr) i 170 zł (Ewa),

◗

dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształ-
cenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawne-
go (Piotr) w wysokości 70 zł miesięcznie,

◗

dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu
rozpoczęcia roku szkolnego w wysokości
90 zł na dwoje dzieci,

◗

dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko
(Ewa) nauki w szkole poza miejscem za-
mieszkania w wysokości 40 zł (dodatek
przysługuje przez 10 miesięcy w roku
w okresie pobierania nauki, od września

do czerwca następnego roku kalendarzo-
wego),

◗

zasiłek pielęgnacyjny na dziecko legitymu-
jące się orzeczeniem o niepełnosprawno-
ści (Piotr) w wysokości 144 zł miesięcznie.

Dokumenty

Podstawowym dokumentem w przypadku

osób osiągających dochody opodatkowane po-
datkiem dochodowym na zasadach ogólnych
jest zaświadczenie z urzędu skarbowego o do-
chodzie podlegającym opodatkowaniu podat-
kiem dochodowym od osób fizycznych na za-
sadach ogólnych. W analizowanej sytuacji ko-
nieczne będzie złożenie także oświadczenia
o dochodzie niepodlegającym opodatkowaniu
podatkiem dochodowym. Przy ubieganiu się
o zasiłek rodzinny wraz z dodatkami w okresie
zasiłkowym od 1 maja 2004 r. do 31 sierpnia
2005 r. trzeba udokumentować dochód za rok
2002. Ponieważ matka straciła pracę oraz utra-
ciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych stosuje
się przepisy o dochodzie utraconym, matka
powinna załączyć świadectwo pracy.

W przedstawionej sytuacji matka musi

złożyć wniosek o ustalenie prawa do zasiłku
rodzinnego oraz dodatków do zasiłku wraz
z załącznikami.

W celu ustalenia prawa do zasiłku rodzin-

nego do wniosku należy dołączyć:

◗

uwierzytelnioną kopię dokumentu stwier-
dzającego tożsamość osoby ubiegającej się
o zasiłek rodzinny,

◗

skrócone odpisy aktów urodzenia dzieci:

◗

orzeczenie o niepełnosprawności,

◗

kopię odpisu wyroku sądu zasądzającego
alimenty.

W celu ustalenia prawa do dodatku do za-

siłku rodzinnego z tytułu samotnego wycho-
wywania dziecka na oboje dzieci należy do-
łączyć kopię odpisu prawomocnego wyroku
sądu orzekającego rozwód.

W celu ustalenia prawa do dodatku do za-

siłku rodzinnego z tytułu kształcenia i reha-
bilitacji dziecka niepełnosprawnego (Piotr)
na dziecko w wieku 9 lat matka nie musi
składać żadnych dokumentów poza orzecze-
niem o niepełnosprawności.

W celu ustalenia prawa do dodatku z tytułu

rozpoczęcia roku szkolnego nie musi składać
dokumentów w przypadku dziecka w wieku
9 lat (Piotr). W przypadku drugiego dziecka

4.05.2004 Zofia Wiśniewska

............................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) dotyczy osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny na dziecko
**) dotyczy osoby ubiegającej się, uczącej się, pełnoletniej, niepozostającej na utrzymaniu rodziców

w związku z ich śmiercią lub zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów

Do wniosku dołączam następujące dokumenty :
1. kserokopia dowodu osobistego Zofii Wiśniewskiej
2. skrócony odpis aktu urodzenia Krzysztofa Wiśniewskiego
3. zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o wysokości dochodów uzyskanych w 2002 r.
4. oświadczenie Krystyny Michalskiej o nieuzyskiwaniu dochodu w kwietniu 2004 r.
5. zaświadczenie pracodawcy o udzieleniu urlopu wychowawczego
6. zaświadczenie pracodawcy o okresie, za jaki wypłacono zasiłek wychowawczy oraz o jego wysokości.

Część VI

Wypełnia podmiot realizujący świadczenia.
1.Dochody członków rodziny osiągnięte w roku kalendarzowym ….............................

Lp. dochody

(w zł)

Członkowie rodziny

Opodatkowane

opodatkowane

(inne) niepodlegające

Ogółem

(imię i nazwisko)

na zasadach

zryczałtowanym

opodatkowaniu

ogólnych*

podatkiem dochodowym*

2.
3.
4.
5.
6.

Razem

2. Ogółem dochód roczny rodziny wyniósł ….................... zł….....................gr

Nazwa podmiotu realizującego świadczenia rodzinne:
Adres:

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ZASIŁKU RODZINNEGO

ORAZ DODATKÓW DO ZASIŁKU RODZINNEGO

Część I
1. Dane osoby ubiegającej się
Imię i nazwisko

Krystyna Kownacka

PESEL

7071324872

NIP

852-751-25-82

Stan cywilny

zamężna

Obywatelstwo

polskie

Miejsce zamieszkania

41-801 Zabrze, ul. Wolności 29/2

Telefon

272-75-81

*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

2. Wnoszę o przyznanie zasiłku rodzinnego na następujące dzieci:

Lp.

Imię i nazwisko

PESEL

Rodzaj szkoły,

Siedziba szkoły

do której dziecko
uczęszcza

Piotr Kownacki

94081577251

Szkoła podstawowa

Zabrze

Ewa Kownacka

88031925762

Liceum Ekonomiczne

Ruda Śląska

3.
4.
5.
6.
7.

oraz dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu:
(zakreślić odpowiedni kwadrat i wpisać dane dzieci)

❏ urodzenia dziecka

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
(należy wypełnić część II)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na
skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania
(należy wypełnić część III) na:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

■ samotnego wychowywania dziecka;
(należy wypełnić część IV)
na:
Piotr Kownacki

Ewa Kownacka

(imię i nazwisko dziecka)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

■ kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
Piotr Kownacki
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

■ rozpoczęcia roku szkolnego
przez:
Piotr Kownacki

Ewa Kownacka

(imię i nazwisko dziecka)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

❏ podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
(na częściowe pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której
znajduje się siedziba szkoły)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imię i nazwisko dziecka)

■ podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
(na pokrycie wydatków związanych z zapewnieniem dziecku możliwości dojazdu z miejsca
zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły)
Ewa Kownacka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko dziecka)

(imię i nazwisko dziecka)

3. Dane członków rodziny (w tym dzieci do ukończenia 25 lat)
W skład rodziny wchodzą:
1 Krystyna Kownacka

70071324872

(imię i nazwisko;

PESEL*)

2 Piotr Kownacki

94081544251

(imię i nazwisko;

PESEL*)

3 Ewa Kownacka

88031925762

(imię i nazwisko;

PESEL*)

4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko;

PESEL*)

5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(imię i nazwisko;

PESEL*)

*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

4. Inne dane
4.1 Alimenty świadczone na rzecz innych osób w roku …..*) wyniosły … zł…..gr
4.2 Dochód utracony z roku 2002 *) wyniósł 800 zł 00 gr
4.3 Opłata ponoszona za członka rodziny przebywającego w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie w roku …..*) wyniosła …zł…..gr

*) wpisać rok, z którego dochód stanowi podstawę ustalenia dochodu rodziny.

Część II

Oświadczenie dotyczące ustalenia prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego

(Ewa) konieczne jest zaświadczenie ze szkoły.
W celu ustalenia prawa do dodatku z tytułu
podjęcia przez dziecko (Ewa) nauki w szkole
poza miejscem zamieszkania konieczne jest
zaświadczenie szkoły. W celu ustalenia prawa
do zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia
pielęgnacyjnego nie trzeba składać żadnych

dodatkowych dokumentów poza złożonym
już orzeczeniem o niepełnosprawności. Ko-
nieczne będzie także złożenie wniosku o usta-
lenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego.
W okresie zasiłkowym od 1 maja 2004 r. do 31
sierpnia 2005 r. matka składa wniosek w urzę-
dzie gminy.

Oświadczam, że :
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku do zasiłku rodzinnego

z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,

– na ….................................................dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu

(imię i nazwisko dziecka)

opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (lub zasiłek
wychowawczy) nie był pobierany / był pobierany*) w okresie od …....................do ….......
– z dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlo-

pu wychowawczego na to samo dziecko nie korzysta drugi z rodziców ani opiekun prawny,

– nie mam prawa do renty socjalnej, emerytury lub renty i nie otrzymuję zasiłku macierzyńskiego,
– nie jestem zatrudniony/a ani nie wykonuję innej pracy zarobkowej w okresie urlopu wy-

chowawczego,

– opiekę nad dzieckiem sprawuję osobiście; dziecko nie przebywa w placówce zapewnia-

jącej opiekę całodobową przez co najmniej 5 dni w tygodniu, a także w żłobku, przed-
szkolu lub innej instytucji zapewniającej dzienną opiekę

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) niepotrzebne skreślić

Część III

Oświadczenie dotyczące z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa
do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania
Oświadczam, że:
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku do zasiłku rodzinnego

z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych
na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,

– dodatek, o którym mowa, lub gwa rantowany zasiłek okresowy nie był pobierany/był

pobierany*) w okresie od … do …..

– nie jestem zatrudniony/a ani nie wykonuję innej pracy zarobkowej,
– nie mam ustalonego prawa do renty socjalnej, emerytury lub renty ani świadczenia pie-

lęgnacyjnego. ...........................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

*) niepotrzebne skreślić

Część IV

Oświadczenie służące ustaleniu prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu sa-
motnego wychowywania dziecka
Oświadczam, że:
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do dodatku

do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka,

– jestem osobą rozwiedzioną,
– nie wychowuję dziecka razem z ojcem dziecka*)**),
– dziecko nie ma ustalonego prawa do renty socjalnej, renty**),
– osoba ucząca się nie ma ustalonego prawa do renty socjalnej ani renty***).

5.05.2004 Krystyna Kownacka

........................................................

(data i podpis osoby ubiegającej się)

Część V

stytucji zasiłek rodzinny ani walutowy dodatek rodzinny,

– dziecko/dzieci, na które ubiegam się o zasiłek rodzinny, nie pozostaje/ją w związku małżeńskim

ani nie przebywa/ją w rodzinie zastępczej, instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, tj.
domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo-wychowawczej, schronisku dla nieletnich, za-
kładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, zakładzie opiekuńczo-leczniczym,
zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, a także szkole wojskowej lub innej szkole zapewniającej
nieodpłatnie pełne utrzymanie, w tym wyżywienie, zakwaterowanie i umundurowanie,

– dziecko/dzieci powyżej 18 roku życia, posiadające orzeczenie o umiarkowanym lub

znacznym stopniu niepełnosprawności, na które ubiegam się o zasiłek rodzinny, będzie
kontynuować naukę w roku szkolnym/akademickim… *)

– osoba ucząca się, posiadająca orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu nie-

pełnosprawności, która ubiega się o zasiłek rodzinny, będzie kontynuować naukę w ro-
ku szkolnym/akademickim… **)

5.05.2004 Krystyna Kownacka

............................................................

(data podpis osoby ubiegającej się)

*) dotyczy osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny na dziecko
**) dotyczy osoby ubiegającej się, uczącej się, pełnoletniej, niepozostającej na utrzymaniu rodziców

w związku z ich śmiercią lub zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów

Do wniosku dołączam następujące dokumenty:
1. kserokopia dowodu osobistego Krystyny Kownackiej
2. skrócony odpis aktu urodzenia Piotra Kownackiego
3. skrócony odpis aktu urodzenia Ewy Kownackiej
4. zaświadczenie z urzędu skarbowego o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podat-

kiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych uzyskanego w 2002 r.

5. świadectwo pracy
6. orzeczenie o niepełnosprawności Piotra Kownackiego
7. zaświadczenie ze szkoły Ewy Kownackiej
8. kopia prawomocnego odpisu wyroku orzekającego rozwód
9. kopia odpisu wyroku zasądzającego alimenty
10. oświadczenie o dochodzie niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym

Część VI

Wypełnia podmiot realizujący świadczenia.
1. Dochody członków rodziny osiągnięte w roku kalendarzowym …...............................

Lp. dochody

(w zł)

Członkowie rodziny

Opodatkowane

opodatkowane

(inne) niepodlegające

Ogółem

(imię i nazwisko)

na zasadach

zryczałtowanym

opodatkowaniu

ogólnych*

podatkiem dochodowym*

Jak uzyskać nowe świadczenia rodzinne

PRAWO I ŻYCIE

GAZETA PRAWNA NR 66 (1175) 2-4 KWIETNIA 2004

Dodatek przygotowała Lidia Labocha

Autorka jest doktorantem w Katedrze Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Śląskiego

w Katowicach, pracownikiem Urzędu Miasta Knurów.

Wszystkie wnioski potrzebne do ubiegania się o świadczenie rodzinne zamieszczamy na pły-
cie „Kodeks pracy od 1 maja 2004 r.”, która ukaże się razem z „Gazetą Prawną” 5 kwietnia
br. Na płycie również tekst ustawy o świadczeniach rodzinnych wraz z rozporządzeniem.

2.
3.
4.
5.
6.
7.

Razem

2. Ogółem dochód roczny rodziny wyniósł … zł…..gr
3. Dochód roczny rodziny po odliczeniu zobowiązań oraz utraty dochodu wykazanych

w części I pkt 4 wniosku wyniósł…zł…..gr

4. Dochód rodziny w przeliczeniu na osobę wyniósł…zł…..gr

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(miejscowość data)

(podpis)

* wpisuje się dochód po odliczeniach podatku należnego, składek na ubezpieczenia społeczne oraz su-
my składek na ubezpieczenie zdrowotne

Krystyna Kownacka
(imię i nazwisko)

OŚWIADCZENIE O DOCHODZIE NIEPODLEGAJĄCYM

OPODATKOWANIU PODATKIEM DOCHODOWYM

Oświadczam, że w roku kalendarzowym 2002 uzyskałam/em dochód w wysokości
400 zł 00 gr/miesiąc (łącznie 4800 zł).
z tytułu:
1. alimenty na dzieci Piotra Kownackiego i Ewę Kownacką
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zabrze, 5.05.2004

Krystyna Kownacka

(miejscowość, data)

(podpis osoby ubiegającej się)

Nazwa podmiotu realizującego świadczenia rodzinne:
Adres:

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA

DO ZASIŁKU PIELĘGNACYJNEGO

Część I

Imię i nazwisko osoby ubiegającej się

Krystyna Kownacka nr PESEL

70071324872

Obywatelstwo

polskie

Miejsce zamieszkania

41-801 Zabrze, ul. Wolności 29/2

Telefon

272–75-81

*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

Wnoszę o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego dla*:
Piotra Kownackiego
(imię i nazwisko)

*jeżeli osoba ubiegająca się składa wniosek o zasiłek pielęgnacyjny dla osoby pełnoletniej, musi przed-

stawić, jeżeli nie jest opiekunem prawnym, upoważnienie tej osoby do złożenia wniosku w jej imieniu.

z tytułu:
(zakreślić odpowiedni kwadrat)

■ niepełnosprawności;

❏ ukończenia 75 roku życia.

Dane osoby, której wniosek dotyczy**:
Data urodzenia

15.08.1994 r. nr PESEL

94081577251

Obywatelstwo polskie
Miejsce zamieszkania

41-801 Zabrze, ul. Wolności 29/2

Telefon

272–75-81

** jeżeli nie dotyczy to osoby ubiegającej się.
*) w przypadku cudzoziemców wpisać odpowiedni numer identyfikacji (numer paszportu)

Część II

Oświadczenie służące ustaleniu uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego.
Oświadczam, że:
– powyższe dane są prawdziwe,
– zapoznałam/em się z warunkami uprawniającymi do zasiłku pielęgnacyjnego,
– osoba, której wniosek dotyczy, nie przebywa w rodzinie zastępczej lub w instytucji zapew-

niającej całodobowe utrzymanie, tj. domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo wy-
chowawczej, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakła-
dzie karnym, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,
a także szkole wojskowej lub innej szkole zapewniającej nieodpłatnie pełne utrzymanie,
w tym wyżywienie, zakwaterowanie i umundurowanie, chyba że pobyt poza instytucją za-
pewniającą całodobowe utrzymanie wynosi powyżej 14 dni w miesiącu,

– osoba, której wniosek dotyczy, nie jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego.
Zobowiązuję się niezwłocznie powiadomić podmiot wypłacający zasiłek pielęgnacyjny o każ-
dej zmianie mającej wpływ na prawo do zasiłku pielęgnacyjnego.

5.05.2004 r. Krystyna Kownacka

(data i podpis osoby ubiegającej się)

Do wniosku dołączam następujące dokumenty:
1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Orzekanie w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych
Nowe protokoły, Nowe protokoły5, Rodzina
Ocena spełnienia warunku pouczenia o braku prawa do pobierania świadczenia rodzinnego
Nienależne a nienależnie pobrane świadczenie rodzinne warunki wymagane do żądania zwrotu pobranego ś
o swiadczeniach rodzinnych id 3 Nieznany
Świadczenia Rodzinne-wymagane dokumenty, dokumenty
ustawa o świadczeniach rodzinnych
koncepacja swiadczenia rodzinnee
ZS świadczenia rodzinne
Eee Top,nowe komputery w rodzinie EeePC
system ubezpieczen spolecznych i swiadczenia rodzinne
Temat Swiadczenia rodzinne
Prawo rodzinne Świadczenia rodzinne
Świadczenia rodzinne
USTAWA o swiadczeniach rodzinnych
o świadczeniach rodzinnych
Zwrot nienależnie pobranego świadczenia rodzinnego

więcej podobnych podstron