Świadczenia rodzinne od 1 września 2005
Od 1 września 2005 weszła w życie ustawa nowelizująca zasady przyznawania świadczeń rodzinnych, w tym dodatku dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nowością m.in. jest wprowadzenie zaliczki alimentacyjnej.
Jakie są rodzaje świadczeń rodzinnych?
-Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego
-Zasiłek pielęgnacyjny
-Świadczenie pielęgnacyjne
Wysokość dochodu na członka rodziny uprawniająca do świadczeń:
Dochód na osobę w rodzinie nie może przekraczać 504 zł lub 583 zł, jeżeli w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne.
Zasiłek rodzinny oraz dodatki do niego
Komu przysługuje?
-rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
- opiekunowi faktycznemu dziecka-oznacza to osobę faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka;
- osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia przez nią 24 roku życia -oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się, nie pozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów, jeżeli wyrok sądu orzekający dla niej alimenty został wydany przed osiągnięciem przez nią pełnoletności;
Uwaga: zasiłek na dziecko przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia; albo do ukończenia 24 roku życia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Przykłady: dziecko ukończyło 18 rok życia i nie kontynuuje nauki- zasiłek nie przysługuje; Dziecko ukończyło 22 lata i nie ma orzeczenia o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności- zasiłek nie przysługuje;
Komu nie przysługuje?
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
-dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
-dziecko lub osoba ucząca się będą umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie ( a więc np. pogotowiu opiekuńczym, internacie, gdzie koszty pobytu pokrywa szkoła);
-dziecko lub osoba ucząca się będą uprawnione do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,
-dziecko zostanie umieszczone w rodzinie zastępczej,
-osobie samotnie wychowującej dziecko (pannie, kawalerowi, osobie pozostającej w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobie rozwiedzionej, wdowie lub wdowcowi, jeśli nie wychowują wspólnie dziecka z ojcem lub matką dziecka), jeśli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z jego rodziców (wyjątkiem jest sytuacja, gdy drugi z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany lub powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone). Oznacza to, że osoba samotnie wychowująca dziecko np. rozwiedziona matka, jeśli nie wychowuje dziecka razem z jego ojcem, musi najpierw wystąpić o alimenty przeciw ojcu dziecka.
Zaliczka alimentacyjna i dodatek dla osób samotnie wychowujących dzieci
Dodatek dla osób samotnie wychowujących dzieci będzie przysługiwać samotnym rodzicom tych dzieci, których:
-ojciec jest nieznany;
-jedno z rodziców nie żyje;
-powództwo o zasądzenie alimentów od drugiego rodzica zostało przez sąd oddalone;
oznacza to, że np. matka rozwiedziona z ojcem dziecka nie będzie mogła otrzymać dodatku, o ile nie złoży pozwu do sądu o alimenty i pozew ten zostanie oddalony.
Dodatek dla samotnych rodziców będzie wynosił:
170 zł na dziecko zdrowe
250 zł na dziecko niepełnosprawne
Dodatek będzie przysługiwał najwyżej na dwoje dzieci.
Co to jest zaliczka alimentacyjna?
Zaliczka alimentacyjna to pieniądze wypłacane przez gminy dla tych samotnych rodziców, którym przez co najmniej 3 miesiące nie udaje się wyegzekwować zasądzonych przez sąd alimentów od drugiego z rodziców. Warunkiem ubiegania się o taką zaliczkę jest zaświadczenie komornika o bezskutecznej egzekucji alimentów od dłużnika.
Prawo do zaliczki będą miały tylko osoby pozostające poza związkiem małżeńskim (rozwiedzione, niezamężne); natomiast osoby, które pozostają w związku małżeńskim - mimo zasądzonych alimentów - nie będą mieć takiego prawa.
Jaka jest wysokość zaliczki?
Wysokość zaliczki wypłacanej samotnym rodzicom uzależniona jest od tego, w jakiej wysokości sąd zasądził alimenty od drugiego z rodziców. Jednak zaliczka alimentacyjna nie przekroczy sumy 170 zł na dziecko lub 250 zł na dziecko niepełnosprawne w rodzinach z 1 lub 2 dzieci, nawet, jeśli sąd przyznał wyższe stawki.
W rodzinach, gdzie jest 3 i więcej dzieci - zaliczka nie może przekroczyć 120 zł na dziecko lub 170 zł na dziecko niepełnosprawne. (Zaliczki dotyczą rodzin, gdzie dochód na osobę nie przekracza 583 zł).
Czynności podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych
Nowością wprowadzoną od września będzie szereg postępowań w stosunku do dłużnika alimentacyjnego, mających na celu skuteczną egzekucję alimentów lub spowodowania, że dłużnik będzie mógł wywiązać się z nałożonych na niego obowiązków. I tak:
Dłużnik, na którego dzieci gmina wypłaci zaliczkę alimentacyjną będzie zobowiązany do jej zwrotu w całości wraz z 5 % kosztami egzekucji.
Jeżeli ośrodek pomocy społecznej przeprowadzi wywiad, z którego okaże się, że dłużnik nie płaci alimentów, ponieważ nie ma zatrudnienia, będzie on wówczas kierowany do pracy lub do prac organizowanych na zasadach robót publicznych.
Dłużnikowi może także być odebrane prawo jazdy w przypadku, gdy odmówi on przeprowadzenia u siebie wywiadu środowiskowego lub będzie się uchylał od wykonywania prac lub odmówi ich podjęcia. W takim przypadku właściwy organ ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika ( wójt, burmistrz lub prezydent miasta) skieruje wniosek do starosty.
Dłużnika można także pociągnąć do odpowiedzialności z art. 209 kodeksu karnego. Organ wypłacający zaliczkę alimentacyjną na dzieci dłużnika może także wystąpić do sądu przeciwko osobom zobowiązanym w dalszej kolejności do alimentacji, zgodnie z art. 132 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ( a więc np. dziadkom dziecka).
W przypadku, gdy dłużnik nie płaci alimentów przez okres ponad roku, wówczas komornik złoży wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego o wpis dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych. Komornik może także przeprowadzać egzekucję alimentów z rachunku bankowego dłużnika w pełnej wysokości.
Dodatek dla rodzin wielodzietnych
Z tytułu wychowywania dzieci w rodzinie wielodzietnej (3 i więcej dzieci) przysługiwać będzie specjalny dodatek dla rodzin, które spełniają warunki do otrzymania zasiłku rodzinnego.
Dodatek ten wyniesie 50 zł miesięcznie na każde 3 i kolejne dziecko, które jest jednocześnie uprawnione do dodatku rodzinnego.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Dodatek ten nadal wynosi 90 zł i wypłacany jest raz rocznie, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego- nie musi to być, tak jak dotychczas, tylko we wrześniu.
Zasiłek pielęgnacyjny
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 144 zł miesięcznie. Prawo do niego nie jest zależne od wysokości dochodu osoby niepełnosprawnej i dochodu rodziny. Jeśli osoba uprawniona jest do dodatku pielęgnacyjnego do emerytury bądź renty, zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje.
Świadczenie pielęgnacyjne
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje rodzicom dziecka ( ale już nie opiekunowi prawnemu, jak to było dotychczas) z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub niepodejmowania pracy w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem, które legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Termin wypłaty świadczeń
Świadczenia będą wypłacane do końca miesiąca, za który prawo do nich zostało przyznane. Jeśli wniosek o świadczenie zostanie złożony po 10. dniu miesiąca, za który ono się należy , wówczas świadczenie zostanie wypłacone do końca następnego miesiąca.
Przykład: wniosek o świadczenie za miesiąc wrzesień został złożony 9 września- wypłata nastąpi do 30 września. Wniosek złożony 11 września- wypłata nastąpi do 31. października.