ROŚLINY ZIELONE

POCHODZENIE I PRZYSTOSOWANIE DO ŚRODOWISKA LĄDOWEGO

RYNIOFITY

(+Rhyniophyta)

ZOSTEROFILOFITY

(+Zosterophyllophyta)

WIDŁAKOWE

(Lycophyta)

MSZAKI

(Bryophyta)

GLEWIKI

(Anthocerophyta)

PSYLOTOWE

(Psylophyta)

(Psylotophyta)

TRYMEROFITY

(+Trimerophyta)

SKRZYPOWE

(Sphenophyta)

NAGOZALĄŻKOWE

WIELKOLISTNE

(Cycadophyta)

NAGOZALĄŻKOWE

DROBNOLISTNE

(Coniferophyta)

PRANAGOZALĄŻKOWE

(+Progymnospermophyta)

KLADOKSYLONY

(+Cladoxylophyta)

PAPROCIOWE

(Pterophyta)

OKRYTOZALĄŻKOWE

(Magnoliophyta)

* powstanie - połowa

kredy

RAMIENICE

* grupa zielenic
(wodnych protestów
samożywnych) mająca
najwięcej cech
wspólnych z roślinami:
- chlorofil a i b
- celulozowa ściana
komórkowa
- skrobia jako materiał
zapasowy
magazynowany w
plastydach
- przebieg podziału
komórkowego (sposób
zakładania się nowej
ściany komórkowej w
dzielącej się komórce

WODA

* woda na lądzie bardzo szybko
paruje, powodując wysuszanie
organizmu
* problem ten rozwiązało
wytworzenie skórki (epidermy)
– tkanki okrywającej pokrytej
nieprzepuszczalną warstwą
kutikuli zawierającej
substancje tłuszczowe
* kutikula ograniczyła wymianę
gazową dlatego też pojawiły się
specjalne urządzenia
przewietrzające – aparaty
szparkowe, umożliwiające
wymianę gazową (potrzebny
tlen) i fotosyntezę (potrzebny
dwutlenek węgla)
* ubytki wody w roślinie muszą
być stale uzupełniane, a jej
jedynym wystarczającym
źródłem jest gleba dlatego też
pierwotne rośliny wytworzyły
organy do jej pobierania, czyli
chwytniki lub korzenie oraz do
transportu – tkankę
przewodzącą

ROZMNAŻANIE

* gametangia męskie i żeńskie musiały
znajdować się w pobliżu aby opatrzone
wiciami ruchliwe plemniki zdołały
dopłynąć do komórki jajowej
* gametofity pierwszych roślin
lądowych musiały rosnąć blisko siebie
* rozród płciowy odbywał się tylko w
wodzie (np. z opadów, kropli rosy)
* do dzisiaj rozmnażają się tak
paprotniki i mszaki
* w przypadku sporofitów rośliny mają
nieruchliwe mejospory (aplanospory),
które rozsiewane są przez wiatr
* dla zwiększenia zasięgu mejospor
korzystne było umieszczenie ich jak
najwyżej – na szczytach łodyg
* łodygi dodatkowo wzmocnione były
specjalną tkanką wzmacniającą,
tworzącą najczęściej okrężną warstwę
pod skórką na kształt rury, komórki tej
tkanki mają ściany wzmocnione
cukrowcem (ligniną),
charakterystycznym wyłącznie dla roślin
* funkcję wzmacniającą zaczęły też
spełniać wiązki przewodzące
(drewno)

INNE TRUDNOŚCI

* gwałtowne ruch
powietrza
* wahania temperatury
* mniejsza zawartość
dwutlenku węgla w
powietrzu a większa
zawartość tlenu (tlen ze
względu na aktywność
chemiczną jest źródłem
szkód, łatwo wchodzi w
reakcje chemiczne z
metalami i niemetalami
tworząc tlenki, potrafi
utleniać związki
organiczne i może
doprowadzić do
uszkodzeń organizmów, z
tego powodu używa się
wody utlenionej –
wodny roztwór nadtlenku
wodoru – do dezynfekcji
ran jako że tlen zabija
mikroorganizmy)

Powody zmiany środowiska
z wodnego na lądowe w
przypadku roślin zielonych:
* wzrost konkurencji
pomiędzy autotrofami w
płytkowodnych
ekosystemach
* większa dostępność na
lądzie substancji
mineralnych
* większa dostępność

światła

Powstanie: połowa Syluru

około 420 milionów lat temu

NASIENNE

PAPROTNIKI

PAPROTNIKI

PIERWSZE ROŚLINY

+ZOSTEROPHYLLOPHYTA

+RHYNIOPHYTA

+TRIMEROPHYTA

KUKSONIA (Cooksonia)

* najstarsza znana roślina
* niewielka (10cm)
* przybrzeżna lub bagienna
* rozgałęzione podziemne
(podwodne) kłącza, z których
wyrastały w górę bezlistne łodyżki
rozgałęziające się widlasto
(dychotomicznie)
* pojedyncze rozgałęzienie (telom)
zawsze zawierało centralnie
położoną prymitywną wiązkę
przewodzącą
* na szczytach telomów znajdowały
się kuliste zarodnie lub
kieliszkowate skupiska
gametangiów (w zależności czy
był to sporofit czy gametofit)
* izomorficzna przemiana pokoleń
* od ryniofitów pochodzą rośliny, u
których pokoleniem dominującym
stał się gametofit oraz dwie
pozostałe grupy pierwotnych roślin
zielonych, mających przemianę
pokoleń z przewagą sporofitu
* występują chwytniki
* przedstawiciele:
AKDALOPHYTON – roślina z
orędownika, w Kazachstanie
znaleziono jej szczątki, starsza od
kuksonii, miała w skórce aparaty
szparkowe, z czego wynika, że
musiała przynajmniej niektóre
części plechy wystawiać ponad
powierzchnię wody
RHYNIA MAIOR – przedstawiciel z

dewonu

PSILOPHYTA

* zarodnie zebrane w górnej
części telomów w postaci kłosa
* widlasto rozgałęzione łodyżki
pokryte kolczastymi lub
płatowatymi wyrostkami
* poważne przekształcenia
dychotomicznego układu
telomów podobne do
przekształceń u trymerofitów
* inny mechanizm powstania
liści
* przedstawiciele:
ZOSTEROPHYLLUM

TEORIA TELOMOWA

* poważne przekształcenia
dychotomicznego układu
telomów

* najpierwotniejszą postać pędu miały
kuksonie, u których wszystkie telomy były
mniej więcej te samej długości i rozgałęziały się
widlasto
* przekształcenia:
1) wytworzenie osi rośliny przez wyrośnięcie
jednego telomu ponad pozostałe
2) powstanie układu monopodialnego z
pędem głównym (łodygą) i bocznymi
odgałęzieniami
3) część bocznych łodyżek uległa
spłaszczeniu, tak że wszystkie odgałęzienia
znalazły się w jednej płaszczyźnie
4) spłaszczone telomy po zrośnięciu ze sobą
utworzyły klasyczne duże liście (makrofile) z
wyraźną blaszką liściową i rozgałęzionymi
wiązkami przewodzącymi
* trymerofity różniły się więc od
zosterofilofitów i ryniofitów pędami
monopodialnymi i lokalizacją zarodni na pędach
bocznych
* właściwy korzeń osiowy pojawił się tu
ewolucyjnie dość późno i prawdopodobnie w
sposób wtórny z osi pędu
* przedstawiciele:

PETRICA