Deklaracja pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Francją dotycząca Egiptu i

Maroka

Londyn, 8 kwietnia 1904 r.

ARTYKUŁ 1. Rząd Jego Królewskiej Mości deklaruje, że nie ma żadnych
zamiarów zmieniać statusu politycznego Egiptu.

Rząd Republiki Francuskiej, ze swojej strony, deklaruje, że nie utrudni działań
Wielkiej Brytanii w tym kraju...
Zgodzono się, że, jak w przeszłości, pozostanie stanowisko Dyrektora Generalnego
Starożytności, jak powierzono francuskiemu savant.
Francuskie szkoły w Egipcie będą nadal cieszyć się taką samą wolnością, jak w
przeszłości.

ARTYKUŁ 2. Rząd Republiki Francuskiej deklaruje, że nie ma żadnych zamiarów
zmieniać statusu politycznego Maroka.
Rząd Jego Królewskiej Mości, ze swojej strony, uznaje, że jest ważnym dla Francji,
szczególniej jako Mocarstwa, którego obszary zwierzchnictwa są równie odległe jak
Maroko, utrzymywanie porządku w tym kraju i dostarczanie wszelkiej pomocy
reformom administracyjnym, ekonomicznym, finansowym i militarnym, jakich może
to państwo wymagać.

Deklaruje, że nie przeszkodzi działaniom podjętym w tych celach przez Francję pod
warunkiem, że takie działania nie spowodują naruszenia praw, którymi Wielka
Brytania z racji paktów i konwencyj cieszy się w Maroku, włączając prawo do
handlu przybrzeżnego pomiędzy portami Maroka, którymi brytyjskie okręty cieszą
się od 1901 r.

ARTYKUŁ 3. Rząd Jego Królewskiej Mości ze swojej strony będzie respektował
prawa, którymi Francja z racji paktów i konwencyj cieszy się w Egipcie, włączając
prawo do handlu przybrzeżnego pomiędzy portami egipskimi, uzgodnionymi z
okrętami francuskimi.

ARTYKUŁ 4. Dwa Rządy, będąc równie zainteresowanymi przede wszystkim
wolnością handlową zarówno w Egipcie, jak i Maroku, deklarują, że nie będą w obu
tych krajach aprobować żadnej nierówności ani w nakładaniu ceł czy podatków, ani
w przewozie kolejowym. Handel obu narodów z Marokiem i Egiptem będzie cieszył

się takim samym traktowaniem przewozowym przez francuskie i brytyjskie
posiadłości w Afryce. Porozumienie pomiędzy oboma Rządami ureguluje warunki
takiego przewozu i określi punkty wjazdu.
To wzajemne zobowiązanie będzie wiążące na okres trzydziestu lat. O ile te warunki
nie będą wyraźnie potępione, okres ten może zostać przedłużony każdorazowo o 5
lat.
Pomimo to, Rząd Republiki Francuskiej rezerwuje sobie w Maroku, a Rząd Jego
Królewskiej Mości w Egipcie, prawo kontroli, że koncesje dla dróg, linii
kolejowych, portów itd., są spełniane na takich warunkach, jak również nie są
naruszone władze Państwa ponad tymi wielkimi przedsięwzięciami interesu
publicznego.

ARTYKUŁ 5. Rząd Jego Królewskiej Mości deklaruje, że użyje swoich wpływów,
aby francuscy urzędnicy, obecnie zatrudnieni w urzędach egipskich nie zostali
zatwierdzeni na warunkach mniej korzystnych niż te odnoszące się do urzędników
brytyjskich.
Rząd Republiki Francuskiej, ze swej strony, nie będzie się sprzeciwiał do stosowania
analogicznych warunków wobec brytyjskich urzędników, którzy teraz pracują w
Maroku.

ARTYKUŁ 6. Celem zapewnienia wolnego przejścia przez Kanał Suezki, Rząd
Jego Królewskiej Mości deklaruje, że zastosuje się do paktu z 29-tego października
1888 r. i zgadza się na jego wejście w życie. Wolne przejście przez Kanał, będzie w
ten sposób zagwarantowane; wykonanie ostatniego zdania paragrafu 1, oraz
paragrafu 2 tego paktu pozostanie w zawieszeniu.

ARTYKUŁ 7. Celem zapewnienia wolnego przejścia przez Cieśninę Gibraltarską,
dwa Rządy zgadzają się nie zabraniać wznoszenia jakichkolwiek fortyfikacyj czy
prac strategicznych na tej części wybrzeża Maroka, którą ustalono, ale wyłączając
Melillę i wzgórza, które obejmują prawy brzeg rzeki Sebou.
Ten warunek jednak, nie stosuje się do miejsc znajdujących się obecnie pod
okupacją Hiszpanii, na marokańskim wybrzeżu Morza Śródziemnego.

ARTYKUŁ 8. Dwa Rządy, zainspirowane swoimi uczuciami szczerej przyjaźni do
Hiszpanii, biorą w szczególną rozwagę interesy, jakie ten kraj wynosi ze swojej
pozycji geograficznej i ze swoich posiadłości na marokańskim wybrzeżu Morza
Śródziemnego. Z szacunku dla tych interesów Rząd Francuski dojdzie do
porozumienia z Rządem Hiszpańskim. Porozumienie, które zajdzie pomiędzy
Francją a Hiszpanią zostanie zakomunikowane Rządowi Jego Królewskiej Mości.

ARTYKUŁ 9. Dwa Rządy zgadzają się zezwolić sobie wzajemnie na wsparcie
dyplomatyczne celem uzyskania wykonania klauzul tej Deklaracji tyczącej się

Egiptu i Maroka.

Przy świadectwie Jego Ekscelencji Ambasadora Republiki Francuskiej przy Dworze
Jego Królewskiej Mości Króla Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii
i Dominiów Brytjskich, Cesarza Indyj, i Jego Wysokości Sekretarza Stanu Do Spraw
Zagranicznych,

należycie

zatwierdzonymi,

podpisali

tę

Deklarację

i

przypieczętowali

Uczyniono w Londynie, w dwóch kopiach, 8 dnia kwietnia 1904 roku

Lansdowne
Paul Cambon

--------------------------------------------------------------------------------

ARTYKUŁY TAJNE

ARTYKUŁ 1. W przypadku, gdyby Rząd poczuł się zmuszonym przez okoliczności
zmienić swoją politykę wobec Egiptu lub Maroka, porozumienia, które podjął wobec
drugiego w Artykułach 4, 6 i 7 dzisiejszej Deklaracji pozostaną nienaruszone.

ARTYKUŁ 2. Rząd Jego Królewskiej Mości nie ma obecnie intencji proponowania
Mocarstwom jakichkolwiek zmian w systemie Kapitulacyj, ani prawnej organizacji
Egiptu.
W razie, gdyby rozważono za pożądane przedstawienie Egiptowi systemu
legislacyjnego pod naciskiem innych cywilizowanych Państw, Rząd Republiki
Francuskiej nie odrzuci wzięcia pod uwagę żadnych takich propozycji, przy
zrozumieniu, że Rząd Jego Królewskiej Mości zgodzi się wziąć pod uwagę sugestie,
że Rząd Republiki Francuskiej może musieć podjąć podobne reformy w Maroku.

ARTYKUŁ 3. Dwa Rządy zgadzają się, że obecne rozmiary terytorium
marokańskiego przyległe do Melilli, Ceuty i innych presides powinny, kiedy tylko
Sułtan zaprzestanie na nich manewrów, znaleźć się w sferze wpływów Hiszpanii, i
że administracja wybrzeża od Melilli aż do (ale nie włączając) wzgórz na prawym
brzegu Sebou powinny być powierzone Hiszpanii.
Pomimo to, Hiszpania wcześniej da swoją formalną zgodę na warunki z Artykułów 4
i 7 dzisiejszj Deklaracji i i podejmie się ich spełnienia.
Powinna także podjąć się nie zrażania się do całości lub części terytoriów
umieszczonych pod jej władzą lub w sferze wpływów.

ARTYKUŁ 4. Jeżeli Hiszpania, po zaproszeniu do zgody na warunki poprzedniego

artykułu, uzna za stosowne odmówić, umowa pomiędzy Francją a Wielką Brytanią,
reprezentowana w dzisiejszej Deklaracji, będzie nie mniej natychmiast stosowana.

ARTYKUŁ 5. Jeżeli nie zostanie uzyskana zgoda innych Mocarstw na sporządzony
Dekret wspomniany w Artykule I dzisiejszej Deklaracji, Rząd Republiki Francuskiej
nie będzie przeciwstawiał się spłaty według parytetu Gwarantowanych,
Uprzywilejowanych i Zjednoczonych Długów po 15 lipca 1910 r.

Sporządzono w Londynie, w dwóch kopiach, 8 dnia kwietnia 1904 r.