C

HEMIA 

S

OS 

–

 

P

OMOC Z CHEMII

2008

Testy z chemii 3

h t t p : / / w w w . c h e m i a . s o s . p l

 

Odpowiedzi do testów
Krzysztof G

ę

bicki

Osoby zamierzające studiować

medycynę muszą zdawać maturę

na poziomie rozszerzonym. Testy

zwarte w tym arkuszu (100 pytań

testowych), wraz z omówionymi

dokładnie odpowiedziami

umożliwią solidne przygotowanie

się do matury z chemii.

Do test

ów dołączony jest arkusz

odpowiedzi, oraz arkusz

poprawnych odpowiedzi, dzięki

któremu w łatwy i szybki sposób

możesz skontrolować swoją

wiedzę.

Rozwiązania informatyczne

Pomoc i korepetycje z chemii,

przygotowanie do matury

rozszerzonej z chemii

Chemia SOS- pomoc i korepetycje z chemii

Omówione odpowiedzi do zestawu 100 pytań, oraz

kartę odpowiedzi możesz otrzymać w cenie 2 zł

(2,46 zł brutto).

Chcę zakupić testy i omówione do nich
odpowiedzi.

- 1 -

Karta odpowiedzi

A

B

C

D

A

B

C

D

1

51

2

52

3

53

4

54

5

55

6

56

7

57

8

58

9

59

10

60

11

61

12

62

13

63

14

64

15

65

16

66

17

67

18

68

19

69

20

70

21

71

22

72

23

73

24

74

25

75

26

76

27

77

28

78

29

79

30

80

31

81

32

82

33

83

34

84

35

85

36

86

37

87

38

88

39

89

40

90

41

91

42

92

43

93

44

94

45

95

46

96

47

97

48

98

49

99

50

100

- 2 -

1 Zakładając, że jeden elektron ma masę 1

.

10

-27

g, oblicz jaką masę będą miały elektrony w 65,38g cynku,

jeżeli masa atomowa cynku wynosi 65,38u
A 1 g

B 1,8

.

10

-2

g

C 6

.

10

-4

g

D 1,8

.

10

-5

g

2 Wskaż, w którym z poniższych przykładów znajduje się największa liczba atomów:
A 0,5 mola kwasu siarkowego

B 74g wodorotlenku wapnia

C 11,2dm

3

siarkowodoru w warunkach normalnych

D 3,01

.

10

24

cząsteczek fruktozy

3 Podaj ile pierwiastków przedstawionych jest za pomocą ogólnych symboli:

210

223

219

211

210

226

83

88

86

84

84

88

E

E

E

E

E

E

A 6

B 5

C 4

D 3

4 Średnia masa atomowa srebra wynosi 107,868u, a liczba atomowa srebra 47. Na podstawie tej
informacji można wnioskować, że:
A jeżeli istnieją izotopy srebra, to liczba izotopów wynosi 2
B atom srebra zawiera 47 neutronów
C jeżeli istnieje nuklid

108

Ag, to zawiera 61 neutronów

D atom srebra zawiera 61 nukleonów

5

Y

4

A

Z

−

jest produktem przemiany promieniotwórczej pierwiastka

Y

A

Z

w wyniku:

A jednej przemiany

α i dwóch przemian β

-

B dwóch przemian

α i dwóch przemian β

-

C jednej przemiany

α i jednej przemian β

+

D dwóch przemian

α i dwóch przemian β

+

6 Wskaż, która z podanych konfiguracji dotyczy stanu wzbudzonego:
A

4

Be 1s

2

2s

2

B

5

B 1s

2

2s

1

2p

2

C

16

S 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

4

D

20

Ca 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

4s

2

7 Wskaż rysunek przedstawiający orbitale, które w wyniku nałożenia utworzą wiązania sigma typu s-p:

A

B

C

D

8 Wymień wszystkie typy wiązań występujące w siarczanie(VI) potasu:
A kowalencyjne spolaryzowane
B kowalencyjne spolaryzowane, jonowe
C kowalencyjne spolaryzowane, koordynacyjne
D kowalencyjne spolaryzowane, jonowe, koordynacyjne

9 Wybierz zestaw zawierający tylko odczynniki nukleofilowe:

A H

3

O

+

, NO

2

+

, Br

+

B CH

3

.

, Cl

.

, C

2

H

5

.

C OH

-

, NH

3

, H

2

O

D C

2

H

5

OH, AlCl

3

, CH

2

=CH

2

- 3 -

10 Wybierz prawdziwe stwierdzenie dotyczące mocy kwasów tlenowych i beztlenowych pierwiastków
17 grupy:
A moc kwasów tlenowych rośnie ze wzrostem stopnia utlenienia oraz maleje w miarę wzrostu liczby
atomowej fluorowca; moc kwasów beztlenowych rośnie ze wzrostem liczby atomowej fluorowca
B moc kwasów tlenowych rośnie ze wzrostem stopnia utlenienia i w miarę wzrostu liczby atomowej
fluorowca; moc kwasów beztlenowych maleje ze wzrostem liczby atomowej fluorowca
C moc kwasów tlenowych maleje ze wzrostem stopnia utlenienia i w miarę wzrostu liczby atomowej
fluorowca; moc kwasów beztlenowych rośnie ze wzrostem liczby atomowej fluorowca
D moc kwasów tlenowych maleje ze wzrostem stopnia utlenienia i w miarę wzrostu liczby atomowej
fluorowca; moc kwasów beztlenowych maleje ze wzrostem liczby atomowej fluorowca

11 Wybierz zestaw, w którym cząsteczki różnią się momentem dipolowym:
A BCl

3

, SO

2

B SO

3

, CO

2

C BeH

2

, CH

4

CCl

4

, NO

3

-

12 Wskaż równanie ilustrujące reakcję kwas-zasada według teorii Brønsteda:
A OH

-

+ H

3

O

+

= 2H

2

O

B NH

4

+

+ OH

-

= NH

3

+ H

2

O

C Cu(OH)

2

+ 4NH

3

= [Cu(NH

3

)

4

](OH)

2

D dwie odpowiedzi są prawidłowe

13 Trzecia stała dysocjacji kwasu ortofosforowego(V) wyrażona jest wzorem:

A

]

PO

[H

]

PO

[H

]

[H

K

4

3

4

2

−

+

⋅

=

B

]

PO

[H

]

[HPO

]

[H

K

-

4

2

4

2

−

+

⋅

=

C

]

[HPO

]

[PO

]

[H

K

2

-

4

4

3

−

+

⋅

=

D

]

PO

[H

]

[PO

]

[H

K

4

3

4

3

3

−

+

⋅

=

14 Jak zmieni się pH 0,01M roztworu jednowodotlenowej zasady o stałej dysocjacji K=10

-8

, jeżeli stężenie

zmaleje 100 razy?
A wzrośnie o dwie jednostki pH

B wzrośnie o jedną jednostkę pH

C zmaleje o jedną jednostkę pH

D zmaleje o dwie jednostki pH

15 Wybierz grupę związków, które ulegają hydrolizie:
A FeCl

3

, NaCl, C

2

H

5

Br, HCOOC

2

H

5

, CH

3

OK

B CaCO

3

, CuCl

2

, NaNO

3

, C

2

H

5

ONa, CH

3

Cl

C Na

2

SiO

3

, PbS, KNO

2

, C

6

H

5

ONa, HCOOH

D AlCl

3

, K

2

CO

3

, NaNO

2

, NH

4

Cl, CH

3

ONa

16 W poniższym schemacie:

Cu

+X

-NO

2

+KOH

+HNO

3 b. rozc.

Y

Z

Cu(NO

3

)

2

substratami X, Y i Z są:

X

Y

Z

A

NH

3 aq

CuO Cu(OH)

2

B

HNO

3 stęż

Cu(NO

3

)

2

CuO

C

HNO

3 rozc.

Cu(NO

3

)

2

Cu(OH)

2

D

HNO

3 stęż

Cu(NO

3

)

2

Cu(OH)

2

17 Poddano elektrolizie wodne roztwory różnych substancji. Wskaż zbiór substancji, które w procesie
elektrolizy z użyciem elektrod platynowych dadzą jako produkt na katodzie wodór:
A LiCl, H

2

SO

4

, KOH

B CuCl

2

, CuSO

4

, AgNO

3

C CH

3

COONa, Cu(NO

3

)

2

, NaOH

D HCOOH, NH

3 aq

, AuCl

3

- 4 -

18 Efekt energetyczny reakcji można wyznaczyć korzystając z wartości energii wiązań. Każdą reakcję
można traktować jako endoenergetyczny proces rozrywania wiązań w cząsteczkach substratów oraz
egzoenergetyczny proces powstawania wiązań w cząsteczkach produktów. Jeżeli energia wiązania: N-H =
390kJ/mol, O=O = 499kJ/mol, N≡N = 947kJ/mol, H-O = 465kJ/mol, to efekt energetyczny reakcji:
4NH

3(g)

+ 3O

2

Æ 2N

2(g)

+ 6H

2

O

(g)

wynosi:

A -4417 kJ

B -1627 kJ

C -1493 kJ

D -1297 kJ

19 H

2

O

(c)

powstaje w reakcji:

H

2(g)

+ ½O

2(g)

= H

2

O

ΔH=-258,84kJ/mol

Podaj, ile energii na sposób ciepła zostanie przekazane do otoczenia, jeśli powstanie 90g H

2

O

(c)

A 2588,4 kJ

B 1294,2 kJ

C 258,84 kJ

D 129,42 kJ

20 Porównując wartości normalnych potencjałów utleniająco-redukujących fluorowców:
I

2

+ 2e Æ 2I

-

E

0

=0,54V

Br

2

+ 2e Æ 2Br

-

E

0

=1,07V

Cl

2

+ 2e Æ 2Cl

-

E

0

=1,36V

F

2

+ 2e Æ 2F

-

E

0

=2,85V

można stwierdzić, że:
I.

jon jodkowy jest najsilniejszym donorem elektronów

II.

jodowodór wykazuje najsilniejsze właściwości utleniające

III.

fluorowodór pozbawiony jest właściwości redukujących

IV.

fluor jest najsilniejszym utleniaczem

Wybierz prawidłowe odpowiedzi:
A I, III, IV

B I, II, III

C II, III, IV

D I, II, IV

21 Rozpuszczona w wodzie bezbarwna sól wprowadzona do płomienia palnika gazowego barwi płomień
na żółty kolor. Roztwór soli daje z jonami Ag

+

biały osad, który pod wpływem światła zmienia barwę na

fioletową. Osad ten reaguje z tiosiarczanem sodu, a produkt reakcji jest dobrze rozpuszczalny w wodzie.
Rozpuszczoną w wodzie solą jest:
A bromek sodu

B chlorek potasu

C jodek potasu

D chlorek sodu

22 W czterech probówkach znajduje się roztwór jednej z substancji: chlorku sodu, azotanu(V)

srebra, węglanu potasu, siarczanu(VI) magnezu. Wyniki kolejnego mieszania roztworów podaje tabela:

probówka

1

2

3

4

1

-

osad osad osad

2

osad

-

brak osadu

brak osadu

3

osad brak

osadu

-

osad

4

osad brak

osadu

osad

-

Co stanowi zawartość probówek:

1

2

3

4

A

AgNO

3

NaCl

K

2

CO

3

MgSO

4

B

NaCl AgNO

3

K

2

CO

3

MgSO

4

C

AgNO

3

NaCl MgSO

4

K

2

CO

3

D

MgSO

4

K

2

CO

3

AgNO

3

NaCl

- 5 -

23 Całkowicie rozpuszczono 4g tlenku siarki(IV) w 96g wody. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu
kwasu wynosiło:
A 4,00%

B 4,16%

C 5,13%

D 5,40%

24 Chrom tworzy kilka różnych tlenków. Charakter chemiczny tych tlenków zmienia się ze zmianą stopnia
utlenienia. Ustal charakter chemiczny tlenku, o którym wiadomo, że stosunek masowy chromu do tlenu
wynosi w przybliżeniu 13:4
A zasadowy

B amfoteryczny

C kwasowy

D nie można ustalić

25 Wodny roztwór siarkowodoru oraz wodny roztwór amoniaku słabo przewodzą prąd elektryczny. Podaj
jak zmieni się przewodnictwo prądu elektrycznego po zmieszaniu tych roztworów:
A nie zmieni się

B zmaleje prawie do zera

C wzrośnie

D zmaleje

26 Wskaż stężenie jonów wodorowych w roztworze jednoprotonowego słabego kwasu o stężeniu 0,1M,
jeżeli w temperaturze 298K stała dysocjacji wynosi 1,75

.

10

-5

:

A 1,75

.

10

-5

B 1,75

.

10

-4

C 2,6

.

10

-3

D 1,3

.

10

-3

27 Do czterech probówek z roztworami zawierającymi po 1 molu NaOH wprowadzono:
I.

roztwór zawierający 8,5g amoniaku

II. roztwór

zawierający 0,5 mola (CH

3

COO)

2

Zn

III. 22,4dm

3

gazowego chlorowodoru (warunki normalne)

IV.

100cm

3

roztworu H

2

SO

4

o stężeniu 1M

Roztwór o pH=7 powstał w probówce:
A I

B II

C III

D IV

28 Wskaż poprawne nazwy następujących substancji:

[Cu(OH)]

2

CO

3

Ca(H

2

PO

4

)

2

NH

4

Cl CH

3

-O-SO

2

-OH CH

3

COCH

3

A

węglan
hydroksymiedzi(II)

dwuwodoroortofosforan
(V) wapnia

chlorek
amonu

wodorosiarczan(VI)
metylu

propanon

B

hydroksywęglan
miedzi(II)

dwuwodoroortofosforan
(V) wapnia

chloran
amonu

ester metylowy
kwasu siarkowego

keton
dwumetylowy

C

węglan
hydroksymiedzi(I)

dwuwodorodwufosforan
(V) wapnia

chlorek
amonu

wodorosiarczan(VI)
metylu

aceton

D

dwie odpowiedzi są poprawne

29 Wybierz grupę tlenków, w której znajdują się wyłącznie tlenki występujące w przyrodzie:
A K

2

O, MgO, SiO

2

, H

2

O

B Fe

2

O

3

, SiO

2

, CO

2

, H

2

O

C Na

2

O, SO

2

, P

2

O

5

, H

2

O

D K

2

O, MgO, CO

2

, P

2

O

5

30 Do zakwaszonego roztworu dwuchromianu potasu dodawano porcjami etanol. W wyniku reakcji
zaobserwowano:
A zmianę barwy roztworu z pomarańczowej na żółtą i pojawienie się zapachu kwasu octowego
B zmianę barwy roztworu z żółtej na zieloną i pojawienie się zapachu etanalu
C zmianę barwy roztworu z żółtej na pomarańczową i pojawienie się zapachu etanalu
D zmianę barwy roztworu z pomarańczowej na zieloną i pojawienie się zapachu kwasu octowego.

- 6 -

31 Ustal wzór cząsteczki tlenku azotu, który powstaje w reakcji katalitycznego utlenienia amoniaku,
wiedząc, że w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury, każdy 1dm

3

amoniaku zużywa 1,25dm

3

tlenu i powstaje 1dm

3

tlenku azotu oraz para wodna.

A N

2

O

4

B NO

2

C NO

D N

2

O

32 W celu całkowitego wytrącenia chlorku srebra z roztworu zawierającego 51g azotanu(V) srebra,
dodano: 16,6cm

3

10% roztworu kwasu solnego o gęstości 1,1g/cm

3

i nieznaną ilość 25% roztworu chlorku

potasu o gęstości 1,2g/cm

3

. Objętość dodanego roztworu chlorku potasu wynosiła:

A 74,5 cm

3

B 63,3 cm

3

C 62,1 cm

3

D 53,6 cm

3

33 Dobierz odpowiednie reagenty tak, aby możliwe były przemiany I, II i III na poniższym schemacie:

-

-

MnO

4

I

II

III

MnO

4

Mn

2+

MnO(OH)

2

2

I

II

III

A

I

-

, OH

-

SO

3

2-

, H

2

O Fe

2+

, H

+

B

SO

3

2-

, H

2

O NO

2

-

, OH

-

H

2

O

2

, H

+

C

NO

2

-

, H

+

Cl

-

, H

2

O NO

2

-

, OH

-

D

Br

-

, H

+

Sn

2+

, OH

-

S

2-

, H

2

O

34 Podaj, które z poniższych równań reakcji chemicznych:
I.

Mg

2+

+ 2e Æ Mg

II.

CH

2

=CH

2

+ H

2

Æ CH

3

-CH

3

III.

2Br

-

+ Cl

2

Æ Br

2

+ 2Cl

-

IV.

N

2

O

5

+ H

2

O Æ 2HNO

3

V.

Fe + S Æ Fes

ilustrują procesy utlenienia i redukcji:
A II, III, V

B I, III, V

C III, IV, V

D I, II, IV

35 Po dobraniu współczynników reakcji, wskaż w której stosunek molowy utleniacza do reduktora jest
najwyższy:
A Br

2

+ HClO + H

2

O Æ HBrO

3

+ HCl

B H

2

O

2

+ KMnO

4

+ H

2

SO

4

Æ MnSO

4

+ O

2

+ K

2

SO

4

+ H

2

O

C Zn + HNO

3

Æ NH

4

NO

3

+ Zn(NO

3

)

2

+ H

2

O

D Cr

2

O

3

+ KNO

3

+ KOH Æ K

2

CrO

4

+ KNO

2

+ H

2

O

36 Mieszaninę gazową zawierającą 20cm

3

tlenu, 2cm

3

chloru oraz 100cm

3

wodoru umieszczono w

eudiometrze i za pomocą iskry wywołano reakcje chemiczne. Mieszaniny przed i po reakcji znajdowały się
w warunkach normalnych. podaj stężenie procentowe powstałego kwasu solnego.
A 14,6%

B 16,8%

C 19,9%

D 22,4%

37 Ile gramów 96% i 75% kwasu siarkowego(VI) należy użyć do sporządzenia 150g 80% roztworu kwasu
siarkowego(VI):
A 20,6g 96% i 129,4g 75%

B 28,2g 96% i 121,8g 75%

C 35,7g 96% i 114,3g 75%

D 39,5g 96% i 110,5g 75%

- 7 -

38 Jedną z metod rozdziału mieszanin stosowaną dla układów koloidalnych jest dializa. Polega ona na
oddzieleniu cząsteczek koloidalnych od rozpuszczalnika przez wykorzystanie faktu, że:
A przez błonę półprzepuszczalną przechodzą jedynie cząsteczki rozpuszczalnika
B przez błonę półprzepuszczalną przechodzą jedynie cząsteczki koloidalne
C pod wpływem pola elektrycznego szybkość przechodzenia cząsteczek rozpuszczalnika i cząsteczek
koloidalnych przez błonę półprzepuszczalną jest zróżnicowana
D koloidy liofobowe łatwiej przechodzą przez błonę półprzepuszczalną, niż cząsteczki rozpuszczalnika

39 Średnia masa cząsteczkowa pewnej próbki polistyrenu:

*

CH

2

CH

*

C

6

H

5

n

wynosi 300000u. Podaj z ilu atomów węgla składa

się łańcuch alifatyczny tego polimeru:
A około 2880 atomów węgla

B około 5770 atomów węgla

C około 17300 atomów węgla

D około 23000 atomów węgla

40 W poniższych równaniach reakcji:

C

2

H

5

Br + Mg

........... + Zn

ZnBr

2

+ CH

2

=CH

2

C

6

H

5

CH

3

+ Cl

2

C

2

H

2

+ Na

eter

alkohol

h

ν

...............+ HCl

...........+1/2H

2

.................

I

II

III

IV

brakującymi związkami są:

I

II

III

IV

A

C

4

H

10

CH

2

BrCH

2

Br C

6

H

4

(Cl)CH

3

HC≡CNa

B

CH

3

CH

2

CH

2

CH

3

CH

3

CH

2

Br C

6

H

5

Cl HC≡C-CH=CH

2

C

CH

3

CH

2

MgBr CH

2

BrCH

2

Br C

6

H

5

CH

2

Cl HC≡CNa

D

CH

3

CH

2

MgCl CH

3

CH

2

Br C

6

H

4

(Cl)CH

3

NaC≡CNa

41 Poniżej podano wzory trzech związków:

CH

3

C

H

OH

CH

2

CH

3

C
CH

3

O

O

H

Cl
C

Cl

Cl

Cl

1

2

3

oraz ich własności:
I. ulega procesowi dysocjacji w roztworze wodnym
II. ma apolarną budowę cząsteczki
III. jest związkiem optycznie czynnym
Wskaż poprawne powiązanie wzoru związku chemicznego z właściwościami:

1

2

3

A

I II III

B

II III I

C

III I

II

D

I III II

- 8 -

42 Pewien alkohol utleniono tlenkiem miedzi(II). Powstały produkt nie dawał pozytywnego wyniku próby
Trommmera. Pary tego samego alkoholu przepuszczono przez rozgrzany kaolin i powstał propen.
Alkohol ten ma wzór:

CH

3

CH

2

CH

2

OH

CH

2

CH

2

OH

CH

2

OH

CH

3

CH
OH

CH

3

CH

2

CH
OH

OH

CH

2

OH

A

B

C

D

43 Wybierz poprawną nazwę związku o wzorze:

CH

3

CH

2

CH
C

3

H

7

C

C

3

H

7

CH

3

CH

2

CH

CH

3

C

Cl

C

2

H

5

CH

3

A 2-chloro-2-etylo-3,9-dimetylo-2,4-dipropylooltan
B 2-chloro-2,6-dietylo-3,5-dimetylo-5-propylononan
C 2-chloro-2-etylo-2-etylo-3,5-dimetylo-5,6-dipropylodekan
D 3-chloro-7-etylo-3,4,6-trimetylo-6-propylodekan

44 Etanol utleniono tlenkiem chromu(VI). W wyniku reakcji otrzymano 20g 20% etanalu. Stężenie
procentowe użytego do reakcji etanolu wynosiło:
A 26%

B 22,5%

C 21%

D 19,5%

45 Etenol i etanal przedstawione wzorami:

C C

H

H

H

OH

H C

H

H

C

H

O

są w stosunku do siebie:
A izomerami geometrycznymi

B homologami

C enancjomerami

D odmianami tautomerycznymi

46 Podaj liczbę izomerów optycznych związku o wzorze: CH

2

(OH)-CH(OH)-CH(OH)-CHO

A 2

B 4

C 8

D 16

47 W wyniku hydrolizy tripeptydu otrzymano alaninę i glicynę. Omawianym tripeptydem może być:

N

H

2

CH

CH

3

C

O

N

H

CH
CH

3

C

O

N

H

CH

2

COOH

N

H

2

CH

2

C

O

N

H

CH

2

C

O

N

H

CH

CH

3

COOH

C

O

N

H

CH

CH

3

COOH

N

H

2

CH

CH

3

C

O

N

H

CH

2

A

B

C

D odpowiedzi A, B, C są poprawne

- 9 -

48 Związek przedstawiony poniższym wzorem:

N

NH

N

N

H

O

NH

2

jest przykładem:
A zasady pirymidynowej
B zasady purynowej
C nukleotydu
D nukleozydu

49 Wskaż, które monosacharydy należą do szeregu konfiguracyjnego D:

C
C
C
CH

2

OH

H

OH

H

OH

H

OH

CHO

C
C
C
CH

2

OH

H

OH

H

OH

O

H

H

CHO

C
C
C
CH

2

OH

O

O

H

H

H

OH

CH

2

OH

C
C
C
CH

2

OH

H

OH

O

H

H

H

OH

CHO

C
C
C
CH

2

OH

O

O

H

H

O

H

H

CH

2

OH

I

II

III

IV

V

A III, IV, V

B I, III, IV

C I, II, IV

D I, II, V

50 Aby otrzymać jak najwięcej alkoholu z estru, należy użyć jako odczynnika hydrolizującego:
A wodnego roztworu zasady potasowej

B wody

C wodnego roztworu kwasu siarkowego(VI)

D dwie odpowiedzi są poprawne

51 Ile atomów węgla o odpowiedniej rzędowości zawiera 2,3,7-tribromo-2,3,5-trimetylooktan:

Liczba atomów węgla

I-rzędowych

II-rzędowych

III-rzędowych

IV-rzędowych

A

5 2 3 1

B

5 3 3 0

C

5 4 1 1

D

5 4 2 0

52 W wyniku analizy elementarnej stwierdzono, że próbka związku o masie 1,5g zawierała 0,6g węgla,
0,1g wodoru i tlen. Wybierz grupę związków, której wszystkie wzory spełniają wynik analizy:
A etanal, kwas 2-hydroksypropanowy, octan metylu
B metanal, kwas octwoy, mrówcza metylu
C mrówczan 1-propylu, propionian metylu, etan-1,2-diol
D etanal, kwas mrówkowy, mrówczan 1-propylu

53 Ustal nazwy związków I, II, III, IV, V w szeregu reakcji chemicznych

propan

I

II

III

IV

V

CH

3

CHClCH

2

Cl

Cl

2

h

ν

Cl

2

h

ν

Cl

2

h

ν

I

II

III

IV

V

A

1-chloropropan 2-chloropropan 1,3-dichloropropan 1,1-dichloropropan 2,2-dichloropropan

B

1-chloropropan 2-chloropropan 1,1-dichloropropan 2,2-dichloropropan 1,3-dichloropropan

C

2-chloropropan 1-chloropropan 2,2-dichloropropan 1,1-dichloropropan 1,3-dichloropropan

D

2-chloropropan 1-chloropropan 1,3-dichloropropan 2,2-dichloropropan 1,1-dichloropropan

- 10 -

54 W poniższym schemacie związkami I, II, III, IV są:

C

2

H

5

COONa + NaOH

CaO

Δ

I

Br

2

h

ν

II

C

2

H

5

OH/80

o

C

KOH

H

2

O

H

+

III

IV

I

II

III

IV

A

metan bromometan

metan metanol

B

propan 2-bromopropan

propen propan-2-ol

C

propen 1,2-dibromopropan propyn propan-1-ol

D

etan bromoetan

eten etanol

55 Po całkowitej hydrolizie 15% wodnego roztworu maltozy otrzymano roztwór, w którym stężenie glukozy
wynosi:
A 7,9%

B 13,4%

C 15,8%

D 30%

56 W reakcji etenu z obojętnym roztworem manganianu(VII) potasu powstał etano-1,2-diol.
Stechiometryczny stosunek molowy etenu do manganianu(VII) potasu wynosi:
A 1:2

B 2:1

C 3:1

D 3:2

57 Do probówek z wodą wprowadzono substancje:

H

2

O

H

2

O

H

2

O

H

2

O

H

2

O

H

2

O

I

II

III

IV

V

VI

NH

2

CONH

2

HCOOH

(C

2

H

5

)

2

NH

C

2

H

5

OH

HOCH

2

CH

2

OH CH

3

NH

2

.

HCl

w probówkach można stwierdzić stężenia jonów:

H

+

>OH

-

OH

-

>H

+

H

+

=OH

-

A

II, IV, VI

III

I, V

B

II, VI

III, V

I, IV

C

I, IV

II, V

III, VI

D

II, VI

I, IV, V

III

58 Występujący w naturze kwas D-jabłkowy [(S)-2-hydroksybutanodiowy] zestryfikowano alkoholem
metylowym tak, że uzyskano jego monoester. Produktem reakcji była:
A nieczynna optycznie równomolowa mieszanina enancjomerów
B mieszanina diastereoizomerów
C mieszanina związków optycznie czynnych
D jeden związek optycznie czynny

59 Spośród związków:

I. 2-bromobutan
II. 1,3-dibromopropan
III. 2,3-dibromobutan
IV. 2,4-dibromopentan

V. 3-bromoheksan
VI. 3,4-dibromo-3,4-dimetyloheksan
VII. heksano-2,4-diol

Wybierz te, które mogą występować w formie mezo:
A I, V, VII

B III, IV, VI

C II, V, VII

D I, IV, V

- 11 -

60 Na podstawie poniższego wzoru związku wybierz prawidłową odpowiedź:

O

H

H

OH

O

H

H

CH

2

OH

OH

H

A jest to ketoza, pochodna furanu, anomer

α

B jest to aldoza, pochodna piranu, anomer

β

C jest to ketoza, pochodna furanu, anomer

β

D jest to aldoza, pochodna piranu, anomer

α

61 Który z podanych związków może występować w postaci izomerów cis-trans?
A 2-metylopropen

B kwas 2-chloropropanowy

C 1,2-dichloropropen

D kwas propenowy

62 Liczba możliwych monochloropochodnych alkanu powstających w wyniku monochlorowania
2,2,3,3-tetrametylobutanu wynosi:
A 1

B 3

C 4

D 6

63 Który z podanych wzorów przedstawia cząsteczkę odmiany mezo kwasu winowego
(1,2-dihydroksyetano-1,2-diowego):

C

H

OH

C

O

H

H

COOH

COOH

C

O

H

H

C

O

H

H

COOH

COOH

C

O

H

H

C

H

OH

COOH

COOH

C

H

H

C

O

H

H

COOH

COOH

A

B

C

D

64 Wzór sumaryczny C

4

H

9

OH odpowiada czterem izomerycznym alkoholom. Ile aldehydów i ile ketonów o

wzorze sumarycznym C

4

H

8

O można otrzymać w wyniku utlenienia tych alkoholi?

A jeden aldehyd i dwa ketony

B dwa aldehydy i jeden keton

C dwa aldehydy i dwa ketony

D trzy aldehydy i jeden keton

65 Wzór polipropylenu to:

C C

CH

3

CH

2

CH

2

C

H

3

*

*

n

*

CH

2

CH

*

CH

3

n

C C

H

CH

2

H

*

n

*

*

CH

2

CH

2

CH

2

*

n

A

B

C

D

66 W podanym niżej schemacie

propan + Cl

2

h

ν

h

ν

I

II

III

IV

KOH

H

2

O

[O]

KOH

H

2

O

[O]

propanal

keton dimetylowy

Substancje II i III to:

II

III

A

izopropanolan potasu

1,1-dichloropropan

B

propen 1-chloropropan

C

propan-1-ol (1-propanol)

2-chloropropan

D

propan-2-ol (2-propanol)

1,2-dichloropropan

- 12 -

R

C

OR

1

H

OH

67 Przeprowadzono reakcje:

I utleniania butan-2-olu

II buten-2-enu z

wodą
III utleniania butan-1-olu

IV but-2-ynu z

wodą
związek o wzorze: CH

3

-CH

2

-CO-CH

3

może być produktem reakcji:

A tylko I

B I i II

C III i IV

D I i IV

68 Hemiacetale

powstają w wyniku reakcji:

A polimeryzacji

aldehydów

B reakcji przyłączania alkoholi do aldehydów
C estryfikacji wewnątrzcząsteczkowej
D reakcji przyłączania estrów do kwasów

69 Wskaż cząsteczki, w której występuje wiązanie peptydowe:
A CH

3

CH(NH

2

)CONHCH

2

COOH

B CH

3

CH

2

CH(NH

2

)COOH

C CH

3

CH

2

COCH

3

D CH

3

CH

2

CH(NH

2

)COOCH

3

70 Łańcuchy polipeptydowe w insulinie połączone są mostkami dwusiarczkowymi, utworzonymi między
dwiema resztami cysteiny. Mostki te powstają w wyniku procesu:
A syntezy

B redukcji

C utleniania

D kondensacji

71 Podane kwasy ułożono według wzrastającej mocy. Które z podanych zależności są prawidłowe?
I H

2

SiO

4

< H

3

PO

4

< H

2

SO

4

< HClO

4

II HClO < HClO

2

< HClO

3

< HClO

4

III HClO < HBrO < HIO

IV HI < HBr < HCl < HF

A I i II

B II i IV

C I i III

D III i IV

72 Wskaż poprawne dokończenie zdania. Izotopy to nuklidy, które mają .....
A jednakowe liczby masowe, ale różne liczby neutronów
B jednakowe liczby masowe, ale różne liczby protonów
C różne liczby masowe, ale jednakowe liczby neutronów
D różne liczby masowe, ale jednakowe liczby protonów

73 Ile obszarów orbitalnych zawiera poziom energetyczny N?
A 4

B 8

C 16

D 32

74 Suma cząstek elementarnych atomu pierwiastka X wynosi 86, w tym są 32 neutrony. Określ
położenie pierwiastka X w układzie okresowym

grupa

okres

A

czwarta czwarty

B

dziewiąta czwarty

C

szesnasta trzeci

D

osiemnasta

piąty

- 13 -

75 Podaj nazwę substancji Z oraz określ typ reakcji (I) w podanym niżej schemacie:

1-chloropropan

KOH, C

2

H

5

OH

(I)

X

Y

Z

kar. H

2

O

[O]

(II)

(III)

substancja Z

typ reakcji (I)

A

propanal eliminacja

B

propanal

addycja

C

propanon addycja

D

propanon eliminacja

76 Ester organiczny poddano hydrolizie w odpowiednich warunkach otrzymując:

- kwas monokarboksylowy o masie molowej 46g/mol

- jednowodorotlenowy, II-rzędowy alkohol

zawierający 26,6% tlenu
ten ester to:
A mrówczan n-propylu

C mrówczan izopropylu

B octan izopropylu

D octan etylu

77 Liczba izomerycznych amin II-rzędowych o wzorze ogólnym C

4

H

11

N wynosi:

A 2

B 3

C 4

D 5

78 Drugi etap procesu dysocjacji kwasu borowego opisuje stała dysocjacji wyrażona wzorem:

A

]

][BO

[3H

]

BO

[H

3

3

3

3

−

+

B

]

BO

[H

]

BO

][H

[H

3

3

3

2

−

+

C

]

[HBO

]

BO

][H

[H

-

2

3

3

3

2

−

+

D

]

BO

[H

]

][HBO

[H

-

3

2

2

3

−

+

79 Zmieszano 300cm

3

roztworu H

2

SO

4

o stężeniu 2M i 400cm

3

H

2

SO

4

o stężeniu 0,7M, a następnie całość

rozcieńczono wodą do objętości 1dm

3

, otrzymując roztwór o gęstości d=1,06g/cm

3

. Oblicz stężenie

procentowe otrzymanego roztworu
A 8,13%

B 9,14%

C 11,62%

D 13,05%

80 Stężenie molowe 40% roztworu X jest równe 6M. Gęstość tego roztworu d=1,275g/cm

3

. Masa molowa

soli X wynosi:
A 136g/mol

B 111g/mol

C 85g/mol

D 52g/mol

81 W temperaturze pokojowej iloczyn stężenia jonów wodorowych i wodorotlenowych w wodzie, wyrażony
w (mol/dm

3

) ma wartość stałą i wynosi:

A 1

.

10

-14

B 14

C 7

D 1

.

10

1`4

82 W 500g wody rozpuszczono 0,1mola BaO. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu wodorotlenku
baru wynosi:
A 2,97%

B 3,06%

C 3,32%

D 7,65%

83 W wyniku fermentacji alkoholowej z 90g glukozy można otrzymać teoretycznie produkty w ilości:
A 3 mole cząsteczek etanolu i 1,5 mola cząsteczek tlenu
B 2 mole cząsteczek etanolu i 2 mole cząsteczek dwutlenku węgla
C 69g etanolu i 33,6dm

3

tlenu (warunki normalne)

D 46g etanolu i 22,4dm

3

dwutlenku węgla (warunki normalne)

- 14 -

84 Objętość spalonego całkowicie w tlenie węglowodoru X jest dwa razy mniejsza od objętości dwutlenku
węgla i dwa razy mniejsza od objętości pary wodnej powstającej w tej reakcji. Objętości gazów podane są
w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury. Węglowodorem X mógł być:
A etan

B eten

C etyn

D benzen

85 W określonych warunkach ciśnienia i temperatury stała równowagi reakcji:
3N

2

O + 2NH

3

= 4N

2

+ 3H

2

O

ma wartość 1,46. Jeżeli stężenia równowagowe następujących reagentów wynoszą:

C

N2

=2mol/dm

3

; C

H2O

=1,5mol/dm

3

; C

N2O

=1,6mol/dm

3

to stężenie równowagowe amoniaku wynosi:
A 2,13 mol/dm

3

B 3 mol/dm

3

C 4,45 mol/dm

3

D 9 mol/dm

3

86 W której z podanych reakcji wydzielił się gaz o największej masie cząsteczkowej:
A MnO

2

+ HCl Æ

B CaC

2

+ H

2

O Æ

C CH

3

COONa + NaOH Æ

D Cu + H

2

SO

4

Æ

87 Spośród następujących substancji:

1 CO;

2 SO

2

; 3

HCOONa;

4 Al

2

(SO

4

)

3

wybierz te, które wprowadzone do wody utworzą roztwory o pH<7
A 1 i 2

B 1 i 3

C 2 i 3

D 2 i 4

88 Zapisem chemicznym, który ma następujący wzór elektronowy:

Y

X

Y

Y

_

_

_

_

_

| |

|

|

może być:
A BCl

3

B SO

3

C NH

3

D PH

3

89 O pierwiastku X wiadomo, że:

• należy do bloku s;
• tworzy jony proste o konfiguracji elektronowej argonu;
• jego

elektroujemność w skali Paulinga jest wyższa od sodu

Pierwiastkiem X jest:
A wapń

B magnez

C potas

D chlor

90 Pierwiastek X leży w siódmej grupie i czwartym okresie układu okresowego. Pierwiastek ten tworzy jon
prosty X

2+

. Wskaż poprawnie napisaną konfigurację tego jonu:

A 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

3d

7

B 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

3d

5

C 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

3d

5

4s

2

D 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

3d

5

4s

2

4p

2

91 Poddano elektrolizie wodne roztwory:

I H

2

S, K

2

S, HCl

II CuSO

4

, AgNO

3

, ZnCl

2

III H

2

SO

4

, KOH, Na

2

SO

4

Tlen i wodór w stosunku objętościowym 1:2 powstaje w trakcie elektrolizy roztworów substancji
wymienionych w grupie
A I

B II

C III

D II i III

- 15 -

92 Półogniwo niklowe zestawione w ogniwo z półogniwami:

I Cr|Cr

3+

;

II Pb|Pb

2+

; III Cu|Cu

2+

w którym przypadku Ni|Ni

2+

będzie biegunem ujemnym:

A I

B II

C I i II

D II i III

93 Przeprowadzono doświadczenie opisane rysunkiem:

Cu

Fe

Mg

H

2

O + MgCl

2

H

2

O + CuSO

4

H

2

O + FeCl

3

1

2

3

Objawy reakcji zaobserwowano w probówkach:
A wszystkich

B tylko w 1 i 2

C tylko w 1 i 3

D tylko w 2 i 3

94 Wskaż poprawne dobrane współczynniki stechiometryczne reakcji:
a

Fe

2+

b ClO

3

-

+ c H

+

Æ d Fe

3+

+ e Cl

-

+ f H

2

O

a

b

c

d

e

f

A

3 2 6 3 2 3

B

4 1 6 4 1 3

C

5 2 6 5 2 3

D

6 1 6 6 1 3

95 W podanych niżej schematach reakcji:

4NH

3

+ 5a Æ 4b + 6H

2

O

2b + O

2

Æ 2c

3c + H

2

O Æ 2d + b

substratami a, b, c i d są:

a

b

c

d

A

O

2

NO NO

2

HNO

3

B

H

2

O

2

NO

2

N

2

O

5

HNO

3

C

O

2

N

2

O

3

NO

2

HNO

2

D

NO NO

2

N

2

O

3

HNO

2

96 Liczba możliwych izomerów związku o wzorze C

8

H

10

zawierających sześcioczłonowy pierścień

aromatyczny wynosi:
A 3

B 4

C 5

D 6

- 16 -

97 Z podanych związków izomerami konstytucyjnymi są:

CH

3

CH
OH

CH CH

2

CH

3

C
O

CH

2

CH

3

CH

3

CH

2

CH

2

C

H

O

CH

2

OH

CH

2

CH CH

2

CH

3

CH CH

3

C

H

O

CH

2

OH

CH CH CH

3

I

II

III

IV

V

VI

A I, IV, VI

B II, III, V

C III, V

D wszystkie

98 Sporządzono 25% roztwór KNO

3

w temperaturze 30

o

C, a następnie obniżono temperaturę do 20

o

C.

Otrzymany roztwór w podanych temperaturach jest:

30

o

C

20

o

C

A

nienasycony nienasycony

B

nienasycony nasycony

C

nasycony nasycony

D

nasycony nienasycony

99 W pewnym roztworze stężenie jonów H

+

jest sto razy mniejsze niż stężenie jonów OH

-

. pH tego

roztworu jest równe:
A 5

B 6

C 8

D 9

100 Rozpuszczono w 1dm

3

wody następujące ilości soli: 0,2mola chlorku wapnia, 117g chlorku sodu i

0,5mola azotanu(V) wapnia. Właściwe uporządkowanie według wzrastających stężeń molowych jonów
przedstawia:
A [Ca

2+

] < [NO

3

-

] < [Na

+

] < [Cl

-

]

B [Cl

-

] < [NO

3

-

] < [Ca

2+

] < [Na

+

]

C [Na

+

] < [Ca

2+

] < [NO

3

-

] < [Cl

-

]

D [Ca

2+

] < [NO

3

-

] < [Cl

-

]< [Na

+

]

- 17 -

ODPOWIEDZI

1

Odp. B

65,38g cynku to jeden mol cynku. Liczba atomowa cynku wynosi 30, oznacza to, że w atomie jest
30elektronów, a w jednym molu cynku będzie ich 30moli. Wszystkie będą zatem ważyły
m=30

.

6,023

.

10

23.

1

.

10

-27

g=1,81

.

10

-2

g

2

Odp. D

0,5mola cząsteczek H

2

SO

4

to 0,5

.

6,023

.

10

23.

(2+1+4)=2,11

.

10

24

atomów

74g Ca(OH)

2

=74g/M=1mol cząsteczek Ca(OH)

2

czyli 1

.

6,023

.

10

23.

(1+2+2)=3,01

.

10

24

atomów

11,2dm

3

H

2

S =11,2/22,4=0,5mola cząsteczek H

2

S czyli 0,5

.

6,023

.

10

23.

(2+1)=9,03

.

10

23

atomów

3,01

.

10

24

cząsteczek fruktozy (C

6

H

12

O

6

) to 3,01

.

10

24.

(6+12+6)=

7,2

.

10

25

atomów

3

Odp. C

Nuklidy mające tę samą liczbę atomową są izotopami tego samego pierwiastka (są tym samym
pierwiastkiem).

83

E;

84

E

86

E

88

E

4

Odp. C

Liczba atomowa 47 oznacza, że w jądrze atomu jest 47 protonów, a o liczbie neutronów decyduje
różnica liczby masowej i liczby atomowej (A-Z). Pierwiastek może mieć różną liczbę izotopów, której nie
można rozpoznać po liczbie masowej, ani po masie atomowej. Na pewno niklid

108

Ag posiada 61

neutronów.

5

Odp. A

Liczba masowa A-4 wskazuje, że z jądra atomowego ubyły 4 nukleony (2 protony i 2 neutrony), czyli
nuklid uległ przemianie

α. Liczba atomowa przed przemianą i po jest jednakowa, czyli dwa neutrony

musiały przemienić się w dwa protony, co mogło się zdarzyć podczas dwóch przemian

β

-

: nÆ p +e.

6

Odp. B

Beryl leży w drugiej grupie i posiada dwa elektrony na orbitalu s. Bor leżąc w trzeciej grupie powinien
mieć dwa elektrony na orbitalu 2s (2s

2

) i jeden na orbitalu p (2p

1

). Obecność dwóch elektronów na

orbitalu 2p (2p

2

), przed całkowitym zapełnieniem orbitalu 2s, wskazuje, że ten atom jest w stanie

wzbudzonym.

7

Odp. D

Wiązanie

σ typu s-p powstaje w wyniku czołowego nakrywania się orbitalu s (kulistego) z orbitalem p (w

kształcie hantli). Takie wiązanie może się utworzyć tylko z orbitali przedstawionych na rysunku D.

8

Odp. D

Siarczan(VI) potasu jest solą i wiązanie O-K z definicji jest wiązaniem jonowym (odp. B i D). Biorąc pod
uwagę wzór Lewisa, w anionie siarczanowym(VI) występują wiązania koordynacyjne i kowalencyjne:

-

-

+

+

O S O

-

+

+

-

S

O

O

*

*

.

*

.

*

.

*

.

*

.

..

..

...

.

.

.

O

.

..

.

O

.

.. .

.

.

.

K

K

O

O

K

K

- 18 -

W rzeczywistości jest to jeden z możliwych sposobów zapisu jonu
siarczanowego(VI). Siarka dysponuje przecież niskoenergetycznymi orbitalami d, na
które może przyjąć dodatkowe elektrony. Wzór reszty kwasowej zapisany w sposób
podany obok jest również poprawny:

O

S

O

O

O

-

-

Wiązanie koordynacyjne jest odmianą wiązania kowalencyjnego i w taki też sposób
może być zapisywane (para elektronów tworzy jedno wiązanie):

O

S

O

O

O

-

-

-

-

+

2

Wszystkie proponowane tu sposoby zapisu struktury anionu siarczanowego(VI) są poprawne (odp. B i D).
Jednakże biorąc pod uwagę typy wiązań jakie omawia się w szkole, sugeruję odpowiedź D.

9

Odp. C

Nukleofilem nazywamy cząsteczkę (jon), w której atom posiada wolną parę elektronową i może tę
parę udostępnić innym cząsteczkom. Grupa atomów posiadająca łatwo dostępne elektrony ma
charakter nukleofilowy.
Elektrofilem natomiast jest cząsteczka (jon) w której atom ma sekstet elektronów lub niedobór
elektronów wywołany efektem indukcyjnym połączonych z tym atomem grup.
H

3

O

+

, NO

2

+

, Br

+

- elektrofile ( centrum elektrofilowe na H, N i Br)

CH

3

.

, Cl

.

, C

2

H

5

.

– wolne rodniki (posiadają 7 elektronów)

C

2

H

5

OH, AlCl

3

, CH

2

=CH

2

(cząsteczka etenu i alkoholu jest nukleofilem, natomiast chlorek glinu

elektrofilem)
OH

-

, NH

3

, H

2

O – wszystkie cząsteczki mają charakter nukleofilowym (posiadają wolne pary

elektronowe na atomie O lub N)

10

Odp. A

• Moc kwasów tlenowych rośnie wraz ze wzrostem elektroujemności atomu centralnego:

HClO

3

> HBrO

3

• oraz wraz ze stopniem utlenienia tego atomu: HClO < HClO

2

< HClO

3

< HClO

4

• Inaczej

można powiedzieć, że dla kwasów H

m

EO

n

gdy:

n-m=3 – kwasy bardzo mocne (HClO

4

)

n-m=2 – kwasy mocne (HNO

3

, H

2

SO

4

)

n-m=1 – kwasy słabe (HNO

2

)

n-m=0 – kwasy bardzo słabe (H

3

BO

3

)

Widać wyraźnie, że zależności w punkcie 2 i 3 pokrywają.

11

Odp. A

Moment dipolowy cząsteczki jest sumą momentów dipolowych wiązań i momentów dipolowych
pochodzących od wolnych par elektronowych. Jeżeli cząstkowe momenty dipolowe się znoszą,
wypadkowy moment dipolowy jest wtedy równy 0. W celu określenia momentu dipolowego należy
określić hybrydyzację i kształt cząsteczki, a następnie określić momenty dipolowe pochodzące od
wiązań:

- 19 -

Cl
B

Cl

Cl

O

S

O

O

O C O

Cl Be Cl

S

O

O

..

S

O

O

..

O
N

O

O

-

-

+

O
N

O

O

-

lub

CH

4

CCl

4

lub

μ=0

μ>0

μ=0

μ=0

μ=0

μ=0

μ=0

μ=0

Na każdym atomie w cząsteczce ilość elektronów walencyjnych powinna być równa ilości elektronów
walencyjnych w pierwiastku. W przeciwnym razie atom uzyskuje ładunek dodatni lub ujemny. Dlatego
na siarce musimy dopisać parę elektronów we wzorze pierwszym (mimo, że siarka ma oktet), oraz
ładunek dodatni dla azotu. Jest to tak zwany ładunek formalny.

12

Odp. D

Według teorii Brønsteda kwasami są cząsteczki (jony), które mogą oddać jon wodorowy, a zasadami są
cząsteczki (jony), które mogą przyjąć jon wodorowy (w zasadzie atom musi dysponować wolną parą
elektronową, którą udostępnia jonowi wodorowemu). Inaczej mówiąc reakcje kwas-zasada według
teorii Brønsteda polegają na przeniesieniu jonu wodorowego od jednej cząsteczki (kwasu) do drugiej
cząsteczki (zasady). Tę zależność spełniają równania reakcji w punkcie A i B

13

Odp. C

Kwas ortofosforowy jest kwasem trójzasadowym (trójprotonowym), dysocjuje więc trójstopniowo:

K=

[H

+

][PO

4

3-

]

[HPO

4

2-

]

H

3

PO

4

H

+

+ H

2

PO

4

-

H

2

PO

4

-

H

+

+ HPO

4

2-

HPO

4

2-

H

+

+ PO

4

3-

trzecia stała dysocjacji opisana jest zatem wzorem:

14

Odp. C

Stopień dysocjacji słabej zasady można opisać wzorem:

c

0

2

α

0

2

c

0

K=

=c

0

α

0

2

gdy zasada jest słaba, to dysocjuje w nieznacznym stopniu i możemy zapisać, że c

0

-c

0

α

0

=c

0

K=

[Me

+

][OH

-

]

[MeOH]

=

[OH

-

]

2

c

0

2

α

0

2

[MeOH]

=

c

0

-c

0

α

0

[OH

-

]=c

0

α

[MeOH]=C

0

-c

0

α

Z ostatniego wzoru wyliczmy sobie

α:

0

0

c

K

α

=

czyli stężenie jonów wodorotlenowych wynosi:

[OH

-

]=c

0

α

0.

Po stukrotnym rozcieńczeniu nowe stężenie c

1

=c

0

/100, oraz

α

1

=

0

c

K

10

, a

[OH

-

]’=

α

1

c

1

=

0

c

K

10

c

0

/100=c

0

α

0

/10. pOH=-log[OH

-

]. Dla roztworu przed rozcieńczeniem pOH=-log(c

0

α

0

),

natomiast po rozcieńczeniu: pOH’=-log(c

0

α

0

/10)=-log(c

0

α

0

)+log(10)=-log(c

0

α

0

)+1, czyli pOH’=pOH+1.

Pamiętając, że pH=14-pOH widzimy, że po 100-krotnym rozcieńczeniu, wartość pH zmaleje o jedną
jednostkę.