Ochrona ppoż.

w praktyce

Vademecum BHP

Niniejsza publikacja została przygotowana z myślą

o pracownikach służby bezpieczeństwa i higieny pra-

cy, pracowników do wykonywania działań w zakresie

zwalczania pożarów oraz ewakuacji pracowników,

a także samych pracodawcach.

Dzięki jasnemu określeniu grupy odbiorców i odpo-

wiednio dostosowanej do niej zawartości meryto-

rycznej książka wypełnia istotną lukę, która powstała

w tym zakresie na rynku wydawniczym.

Znajdują się w niej szczegółowe omówienia zagadnień

dotyczących między innymi:

– obowiązków pracodawców i pracowników w zakre-

sie ochrony ppoż.,

– instrukcji bezpieczeństwa pożarowego,

– zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia po-

żarem,

– ewakuacji,

– wymogów bezpieczeństwa pożarowego w firmie,

– bezpieczeństwa pożarowego w ramach szkolenia

bhp,

– podręcznego sprzętu gaśniczego,

– przygotowania się do kontroli Państwowej Straży

Pożarnej.

ISBN 978-83-269-3309-7

Ochr

ona ppo

ż. w pr

ak

ty

ce

UOH 19

cena: 79 zł

grzbiet poprawić na 88 stron

Praktyczny informator

Ochrona ppoż.

w praktyce

Kup książkę

Kierownik Grupy Wydawniczej:
Agnieszka Konopacka-Kuramochi

Redaktor:
Agnieszka Świeboda

Menedżer produktu:
Rafał Kępka

Koordynator produkcji:
Mariusz Jezierski

Skład i łamanie:
Katarzyna H. Kopeć

Drukarnia:
Miller

ISBN: 978-83-269-3309-7

Informacje i zamówienia:
e-mail: [e-mail]
infolinia: 22 518 27 27
faks: 22 518 27 50

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9A, 03-918 Warszawa
NIP: 526-19-92-256
Numer KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy
Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł
tel.: [phone], faks: 22 617 60 10
© Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
Warszawa 2014 r.

Kup książkę

3

Spis treści

Rozdział I. Pracownicy do wykonywania działań w zakresie zwalczania
pożarów i ewakuacji pracowników ........................................................................... 7
1. Wyznaczenie pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania

pożarów i ewakuacji pracowników ........................................................................ 7

2. Konsekwencje niewyznaczenia pracowników do wykonywania działań

w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników – kary ze strony
Państwowej Inspekcji Pracy .................................................................................... 9

Rozdział II. Obowiązki pracodawców w zakresie ochrony ppoż. ...................... 10
1. Zapewnienie właściwej ochrony ppoż. w fi rmie, czyli szczegółowe obowiązki

pracodawców w zakresie ochrony ppoż. ............................................................... 10

2. Zaznajamianie pracowników z przepisami w zakresie ochrony ppoż.

– problemy praktyczne ............................................................................................ 11

Rozdział III. Obowiązki pracowników w zakresie ochrony ppoż. ..................... 13
1. Obowiązek zapoznania się z przepisami w zakresie ochrony ppoż. .................. 13
2. Obowiązek zapoznania się z treścią instrukcji bezpieczeństwa pożarowego ... 13
3. Szczegółowe obowiązki pracowników w zakresie ochrony ppoż. ...................... 13

Rozdział IV. Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego ........................................... 15
1. Tematyka instrukcji bezpieczeństwa pożarowego ............................................... 15
2. Aktualizacja instrukcji bezpieczeństwa pożarowego ........................................... 18

Rozdział V. Zasady postępowania w sytuacjach zagrożenia pożarem ............... 19
1. Zawiadomienie w przypadku pożaru .................................................................... 19
2. Czas na ewakuację .................................................................................................... 20

Rozdział VI. Ewakuacja .............................................................................................. 21
1. Odpowiedzialność za ewakuację w fi rmie ............................................................ 21
2. Zapewnienie możliwości ewakuacji ....................................................................... 21
3. Zapewnienie odpowiednich warunków ewakuacji .............................................. 23
4. Praktyczne sprawdzenie organizacji i warunków ewakuacji .............................. 23
5. Akcja ewakuacyjna ................................................................................................... 24
6. Czynności po zakończeniu ewakuacji ................................................................... 25

Kup książkę

4

Ochrona ppoż. w praktyce

Rozdział VII. Wymogi bezpieczeństwa pożarowego w fi rmie ............................ 26
1. Podstawowe wymogi bezpieczeństwa pożarowego w fi rmie .............................. 26
2. Procedury eliminacji zagrożeń pożarowych w fi rmie – czynności zabronione

w zakresie ochrony ppoż. ........................................................................................ 27

Rozdział VIII. Bezpieczeństwo pożarowe w ramach szkolenia bhp .................. 30
1. Podstawa prawna ...................................................................................................... 30
2. Formy przekazywania wiedzy ................................................................................. 30
A. Instruktaż ogólny bhp ......................................................................................... 31
B. Instruktaż stanowiskowy bhp ............................................................................ 31
3. Organizacja ............................................................................................................... 32
A. Główne treści ....................................................................................................... 33
B. Szczegółowy plan zajęć ....................................................................................... 34
C. Ćwiczenia praktyczne ......................................................................................... 34
Ćwiczenia praktyczne w zakresie organizacji ewakuacji ............................... 34
Ćwiczenia praktyczne użycia podręcznego sprzętu gaśniczego .................... 35
4. Charakterystyka zagrożeń pożarowego i wybuchem .......................................... 35
A. Zagrożenie pożarowe – pojęcie ......................................................................... 35
B. Zagrożenie wybuchem – pojęcie ....................................................................... 35
C. Trójkąt ognia pożaru ........................................................................................... 35
Materiał palny – ciecze palne ............................................................................ 36
Materiał palny – pyły .......................................................................................... 36
Materiał palny – gazy palne ............................................................................... 37
Źródło zapłonu .................................................................................................... 37
D.

Proces

samozapalenia

.........................................................................................

38

Rozdział IX. Techniczne środki zabezpieczenia ppoż. ......................................... 40
1. Podział technicznych środków zabezpieczenia ppoż. ......................................... 40
2. Urządzenia ppoż. ...................................................................................................... 40
3. Podręczny sprzęt gaśniczy ....................................................................................... 41
4. Instalacje ppoż. ......................................................................................................... 41
5. Rozwiązania budowlane .......................................................................................... 41

Rozdział X. Podręczny sprzęt gaśniczy i jego uzupełnienie
– przede wszystkim instalacja wodociągowa przeciwpożarowa,
czyli hydranty wewnętrzne oraz zawory hydrantowe ........................................... 43
1. Rola podręcznego sprzętu gaśniczego ................................................................... 43
2. Skład podręcznego sprzętu gaśniczego ................................................................. 43
3. Uzupełnienie podręcznego sprzętu gaśniczego – przede wszystkim

instalacja wodociągowa przeciwpożarowa, czyli hydranty wewnętrzne
i zawory hydrantowe ................................................................................................ 44

Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa, czyli hydranty wewnętrzne

i zawory hydrantowe ................................................................................................ 44

Kup książkę

5

Spis treści

4. Obowiązkowy podręczny sprzęt gaśniczy ............................................................. 51
5. Dobór podręcznego sprzętu gaśniczego ................................................................ 52
A. Podręczny sprzęt gaśniczy a środki gaśnicze ................................................... 52
B. Zakres stosowania środków gaśniczych ........................................................... 52
C. Uniwersalne środki gaśnicze .............................................................................. 53
6. Podręczny sprzęt gaśniczy i środki gaśnicze ......................................................... 54
A. Gaśnice i agregaty proszkowe ............................................................................ 54
Gaśnice pod stałym ciśnieniem ......................................................................... 54
Gaśnice z nabojem wewnątrz ............................................................................ 54
Zastosowanie gaśnic proszkowych ................................................................... 55
Agregaty proszkowe ............................................................................................ 55
Działanie proszku ................................................................................................ 56
Zastosowanie agregatów proszkowych ............................................................. 56
B. Gaśnice i agregaty śniegowe ............................................................................... 56
Gaśnice śniegowe ................................................................................................ 56
Gaśnice GS 5 X – budowa .................................................................................. 57
Agregaty śniegowe ............................................................................................... 57
C. Gaśnice i agregaty pianowe ................................................................................ 58
Typy gaśnic pianowych ....................................................................................... 58
Agregaty

pianowe

................................................................................................

58

Zastosowanie piany gaśniczej ............................................................................ 58
D.

Hydronetki

wodne

..............................................................................................

58

Budowa hydronetek wodnych ........................................................................... 59
Działanie hydronetek wodnych ......................................................................... 59
E. Koce gaśnicze ....................................................................................................... 59
7. Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego ............................................... 59
A. Podstawa prawna rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego ............ 59
B. Ilość środka gaśniczego i rodzaj gaśnic – zasady ............................................ 59
Obciążenie ogniowe ............................................................................................ 60
Wyjątki .................................................................................................................. 60
C. Usytuowanie podręcznego sprzętu gaśniczego – zasady ............................... 61
8. Konserwacja podręcznego sprzętu gaśniczego ..................................................... 61
A.

Częstotliwość

.......................................................................................................

61

B. Autoryzacja serwisów ......................................................................................... 62
9. Bezpieczne użycie gaśnic – zasady ......................................................................... 62
A. Ocena sytuacji w razie pożaru ........................................................................... 63
B. Dopasowanie gaśnicy do pożaru ....................................................................... 63
C. Gaszenie pożarów grupy F ................................................................................. 64
D. Pożar cieczy palnej .............................................................................................. 64
E. Pożar gazu palnego ............................................................................................. 65
F. Zapewnienie drogi odwrotu .............................................................................. 65

Kup książkę

6

Ochrona ppoż. w praktyce

Rozdział XI. System ochrony ppoż. w fi rmie, czyli ocena stanu
ochrony ppoż. ............................................................................................................. 66
1. Organizacja ochrony ppoż. ..................................................................................... 66
2. Warunki ewakuacji ................................................................................................... 66
3. Wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy .......................................................... 67
4. Stan techniczny instalacji elektrycznej, odgromowej i gazowej ......................... 67
A.

Instalacja

elektryczna

..........................................................................................

68

Sprawdzenie

okresowe

........................................................................................

68

Częstotliwość badań eksploatacyjnych ............................................................. 68
Zakres badań eksploatacyjnych ......................................................................... 68
Protokół okresowych sprawdzeń i badań eksploatacyjnych .......................... 69
B. Instalacja odgromowa ......................................................................................... 69
Badanie instalacji odgromowej ......................................................................... 70
C. Instalacja gazowa ................................................................................................. 71
Czujniki z sygnalizacją dźwiękową ................................................................... 71
Rury

i

szafk i instalacji gazowej .......................................................................... 71

5. Magazynowanie i składowanie materiałów, w tym niebezpiecznych

pożarowo ................................................................................................................... 72

6. Drogi pożarowe i dojazdy do budynków .............................................................. 76
7. Prace niebezpieczne pod względem pożarowym ................................................. 77

Rozdział XII. Wewnętrzna ocena warunków ochrony ppoż. – system
wewnętrznego audytu warunków ochrony ppoż. .................................................. 79
1. Ocena warunków ochrony ppoż. ........................................................................... 79
2. Audyt warunków ochrony ppoż. ............................................................................ 79

Rozdział XIII. Przygotowanie do kontroli Państwowej Straży
Pożarnej ......................................................................................................................... 81
1. Podstawa prawna kontroli PSP ............................................................................... 81
2. Kontrola PSP ............................................................................................................. 81
A. Podstawa przeprowadzanej kontroli PSP ......................................................... 81
B. Zakres kontroli PSP ............................................................................................ 82
3. Kontrola PSP – aspekty praktyczne ....................................................................... 83
A. Upoważnienie do przeprowadzania kontroli PSP .......................................... 83
B. Obowiązki kontrolowanego przez PSP ............................................................ 84
C.

Protokół

kontroli

PSP

.........................................................................................

85

D.

Uruchomienie

fi rmy – rola kontroli PSP ......................................................... 86

Cel kontroli PSP w nowo wybudowanym obiekcie fi rmy .............................. 86
Co kontrola w nowo wybudowanym obiekcie fi rmy ...................................... 86
E. Operacyjne zabezpieczenia obiektu lub terenu fi rmy .................................... 87
4. Kary za naruszanie przepisów w zakresie ochrony ppoż. ................................... 87

Kup książkę

7

Rozdział I

Pracownicy do wykonywania działań

w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji

pracowników

1. Wyznaczenie pracowników do wykonywania działań

w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników

Pracodawca ma obowiązek wyznaczyć pracowników do wykonywania działań w za-

kresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 209

1

§ 1 pkt 2 lit. b ustawy

z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
dalej: kp.).

Powinno to być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, licz-

by zatrudnionych pracowników oraz innych osób przebywających na terenie zakła-
du pracy, a także rodzaju i poziomu występujących zagrożeń (art. 209

1

§ 2 kp).

UWAGA

Pracodawca musi konsultować z pracownikami lub ich przedstawicielami czynno-
ści dotyczące wyznaczania pracowników do wykonywania działań w zakresie zwal-
czania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 237

11a

§ 1 pkt 3 kp).

Liczba pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów

i ewakuacji pracowników, ich szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać ro-
dzaj i poziom występujących zagrożeń (art. 209

1

§ 3 kp).

UWAGA

Jeżeli pracodawca zatrudnia wyłącznie pracowników młodocianych lub niepełno-
sprawnych, działania w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników
może wykonywać samodzielnie. Musi jednak przy tym uwzględnić wymagania do-
tyczące liczby, szkolenia oraz wyposażania pracowników do wykonywania działań
w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 209

1

§ 4 kp).

Kup książkę

8

Ochrona ppoż. w praktyce

Ponadto pracodawca ma obowiązek przekazywać pracownikom informacje

o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie zwalczania po-
żarów i ewakuacji pracowników (art. 207

1

§ 1 pkt 3 lit. b kp).

Informacja ta musi zawierać:

●

imię i nazwisko,

●

miejsce wykonywania pracy,

●

numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej

(art. 207

1

§ 2 pkt 1–3 kp).

Tabela 1. Przykład informacji o pracownikach wyznaczonych do wykonywa-
nia działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników

Informacja o pracownikach wyznaczonych

do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników

Lp.

Imię

Nazwisko

Miejsce wykonywa-

nia pracy (nazwa

wydziału lub komórki

organizacyjnej zakła-

du pracy)

Numer

stacjonarne-

go telefonu

służbowego

Numer

komórkowe-

go telefonu

służbowego

Adres

służbowego

e-maila

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

.................................................................................

(podpis pracodawcy lub osoby upoważnionej

do składania oświadczeń w jego imieniu)

UWAGA

Pracownicy do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów oraz ewaku-
acji pracowników muszą mieć ukończone szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa
i higieny pracy, w którego ramowym programie zostały uwzględnione m.in. zagad-
nienia dotyczące ochrony przeciwpożarowej. W praktyce dotyczy to wszystkich
pracowników fi rmy.

Kup książkę

9

Pracownicy do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów

2. Konsekwencje niewyznaczenia pracowników

do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów
i ewakuacji pracowników – kary ze strony Państwowej
Inspekcji Pracy

Niewyznaczenie pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania

pożarów i ewakuacji pracowników jest naruszeniem przepisów bhp.

Pracodawca może zostać za nie ukarany przez inspektora pracy Państwowej In-

spekcji Pracy grzywną w postaci mandatu karnego w wysokości do 2.000 zł, a w przy-
padku recydywy – do 5.000 zł.

Inspektor pracy – zamiast wystawiania mandatu karnego – może także skierować

do sądu rejonowego wniosek o ukaranie pracodawcy grzywną od 1.000 do 30.000 zł.

Ponadto pracodawca niewykonujący nakazu inspektora pracy na drodze postę-

powania egzekucyjnego w administracji może zapłacić grzywnę (w celu przymusze-
nia) do 10.000 zł, a jeżeli jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiada-
jącą osobowości prawnej – do 50.000 zł. W przypadku wielokrotnego nakładania
grzywny jej łączna kwota nie może przekroczyć odpowiednio 50.000 i 200.000 zł.

Kup książkę

10

Rozdział II

Obowiązki pracodawców

w zakresie ochrony ppoż.

1. Zapewnienie właściwej ochrony ppoż. w fi rmie,

czyli szczegółowe obowiązki pracodawców w zakresie
ochrony ppoż.

Zapewnienie właściwej ochrony przeciwpożarowej zakładu pracy należy do obo-

wiązków jego właściciela, zarządcy lub użytkownika (ustawa z 24 sierpnia 1991 r.
o ochronie przeciwpożarowej – tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 178, poz. 1380 ze zm.).
Pracodawca zapewni ją w swojej fi rmie przez:

●

przestrzeganie wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych pod-

czas projektowania, wykonawstwa i eksploatacji obiektów,

●

wyposażenie obiektów w sprzęt i urządzenia przeciwpożarowe, zapewnienie ich

właściwego stanu technicznego oraz właściwego do nich dostępu (szczególnie do
podręcznego sprzętu gaśniczego i hydrantów),

●

przygotowanie obiektu do prowadzenia akcji ratowniczej, w tym zapewnienie

sprawnych technicznie i dostępnych (szczególnie w porze zimowej) źródeł i miejsc
poboru wody do celów gaśniczych,

●

przestrzeganie wymagań bezpieczeństwa pożarowego, związanych z prowadze-

niem procesów technologicznych, mogących powodować zagrożenie pożarem
lub wybuchem (należy tu szczególnie zadbać o sprawność urządzeń zabezpiecza-
jących, a każde awarie usuwać przed ponownym uruchomieniem linii technolo-
gicznej lub procesu technologicznego w fi rmie),

●

przestrzeganie zasad eksploatacji instalacji technicznych (elektrycznej, pioruno-

chronnej, gazowej) oraz kominowej (dzielącej się na dymową spalinową, wenty-
lacyjną) maszyn i urządzeń poprzez zapewnienie ich okresowych przeglądów
i konserwacji,

●

zaznajomienie pracowników z przepisami przeciwpożarowymi i porządkowymi

(z uwzględnieniem obsługi sprzętu przeciwpożarowego i prowadzenia ewakuacji)
oraz ustalenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia pożarem lub innego
zagrożenia (np. wybuchem),

●

powierzanie czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej osobom posiadają-

cym odpowiednie kwalifi kacje,

Kup książkę

11

Obowiązki pracodawców w zakresie ochrony ppoż.

●

opracowanie dla obiektów użyteczności publicznej i zbiorowego zamieszkania in-

strukcji bezpieczeństwa pożarowego oraz umieszczenie wymagań przeciwpoża-
rowych, dotyczących procesów technologicznych, w instrukcji technologiczno-
ruchowej (w zakładach przemysłowych),

●

stosowanie do ochrony przeciwpożarowej sprzętu, urządzeń, elementów, środków

i instalacji mających odpowiednie aprobaty oraz certyfi katy,

●

zapewnienie osobom przebywającym w obiekcie bezpieczeństwa i odpowiednich

warunków ewakuacji przez właściwe zabezpieczenie klatek schodowych (ich wy-
dzielenie i zapewnienie oddymiania) oraz przestrzeganie wymagań przepisów
w zakresie stopnia palności elementów stosowanych na drogach komunikacji
ogólnej, służących do ewakuacji, lub w pomieszczeniach, w których może przeby-
wać jednocześnie ponad 50 osób.

UWAGA

Pracodawca ma obowiązek zapewnić:

●

środki niezbędne do zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,

●

łączność, w szczególności ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi

w ochronie ppoż.

(art. 209

1

§ 1 pkt 1 i 3 Kodeksu pracy).

2. Zaznajamianie pracowników z przepisami w zakresie

ochrony ppoż. – problemy praktyczne

Pracownik przyjmowany do pracy potwierdza własnoręcznym podpisem w pi-

semnym oświadczeniu przyjęcie do wiadomości i zobowiązanie do przestrzegania
instrukcji bezpieczeństwa pożarowego w fi rmie. Oświadczenie to włącza się na-
stępnie do akt osobowych danego pracownika.

Obowiązek zapoznania się z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego i jej prze-

strzegania mają wszyscy pracownicy, bez względu na zajmowane stanowisko służ-
bowe i rodzaj wykonywanej pracy. Postanowienia instrukcji są obowiązkowe tak-
że dla innych fi rm (osób prawnych i fi zycznych) prowadzących działalność
w danym obiekcie oraz osób czasowo w nim przebywających.

Obowiązek zapoznania pracowników z treścią instrukcji bezpieczeństwa pożaro-

wego, a przede wszystkim z jej najważniejszymi postanowieniami, mają osoby kieru-
jące fi rmami i instytucjami.

Kup książkę

12

Ochrona ppoż. w praktyce

UWAGA

Warunek zapoznania się z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego i jej przestrze-
gania powinien być zawarty w umowie najmu lub innej umowie, na podstawie
której zewnętrzna fi rma prowadzi działalność na terenie danego obiektu.

Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej nakłada na właścicieli,

zarządców lub użytkowników budynków, obiektów bądź terenów obowiązek zazna-
jamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, jednak nie określa pojęcia
takiego zaznajamiania. Nie zawiera ona również pojęć „szkolenie przeciwpożarowe”
czy też „szkolenie w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej”.

Jedyną – w aktualnym stanie prawnym – możliwość uregulowania tego problemu

stwarza instrukcja bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów, potraktowana jako akt
kierownictwa wewnętrznego w zakładzie pracy, w części dotyczącej sposobu zazna-
jamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi. Nie ma bowiem upraw-
nienia lub upoważnienia dla odpowiedniego organu administracji państwowej do
określenia szczegółowych zasad i sposobu zaznajamiania pracowników z przepisami
przeciwpożarowymi. Dlatego, zatwierdzając instrukcję bezpieczeństwa pożarowe-
go dla obiektów, pracodawca określa jednocześnie sposób zaznajamiania pra-
cowników z przepisami przeciwpożarowymi.

W części instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, dotyczącej zaznajamiania

pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, warto odpowiednio uwzględnić
rozwiązania przyjęte w dziedzinie szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny
pracy (w ochronie przeciwpożarowej nie ma niestety ogólnopaństwowych roz-
wiązań, takich jak na przykład ramowe programy szkolenia bhp).

Ponadto Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej opracowała ramowe wy-

tyczne w sprawie zasad tworzenia instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. Według
nich w takich instrukcjach powinny być m.in. określone organizacja i zasady zazna-
jamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi.

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego jest dokumentem, w którym pracodawcy

muszą ustalać sposób zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowy-
mi. Mogą to robić na przykład przez ustalenie programu, zakresu i częstotliwości
takiego zaznajamiania (odpowiednie do grupy pracowników) lub sporządzenie wy-
ciągu zawierającego zestaw norm określających postępowanie w zakresie zapobiega-
nia powstawaniu pożarów i innych miejscowych zagrożeń oraz zasad przyjętych do
powszechnego stosowania, a wynikających z praktyki ochrony przeciwpożarowej
(np. zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia pożarem).

Kup książkę

13

Rozdział III

Obowiązki pracowników

w zakresie ochrony ppoż.

1. Obowiązek zapoznania się z przepisami w zakresie ochrony

ppoż.

Wszyscy pracownicy, bez względu na zajmowane stanowiska i pełnione funkcje,

mają obowiązek zapoznania się z przepisami w zakresie ochrony przeciwpożarowej
(art. 4 ust. 1 pkt 6 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej – tekst.
jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 178, poz. 1380 ze zm.).

2. Obowiązek zapoznania się z treścią instrukcji bezpieczeństwa

pożarowego

Ponadto użytkownicy obiektu budowlanego muszą zapoznać się z treścią instruk-

cji bezpieczeństwa pożarowego, jeżeli istnieje obowiązek opracowania takiej in-
strukcji dla danego obiektu (rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i admi-
nistracji

z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych

obiektów budowlanych i terenów – Dz.U. nr 109, poz. 719).

3. Szczegółowe obowiązki pracowników w zakresie ochrony

ppoż.

Natomiast do szczegółowych obowiązków wszystkich pracowników w zakresie

ochrony przeciwpożarowej należą:

●

przestrzeganie przepisów ppoż.,

●

uczestniczenie w szkoleniu w dziedzinie bhp, dotyczącym zagadnień w zakresie

ochrony ppoż., i poddawanie się odpowiednim sprawdzianom wiedzy,

●

realizacja poleceń przełożonych, mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa

pożarowego w budynku,

●

utrzymywanie należytego porządku na swoim stanowisku pracy i w jego otocze-

niu,

Kup książkę

14

Ochrona ppoż. w praktyce

●

prawidłowe użytkowanie instalacji i urządzeń elektroenergetycznych, w szczegól-

ności przestrzeganie zakazów samodzielnego naprawiania bezpieczników,

●

zakaz użytkowania urządzeń grzejnych niemających związku z wykonywaną pra-

cą i umieszczania na punktach świetlnych osłon i dekoracji z materiałów pal-
nych,

●

natychmiastowe działanie mające na celu usunięcie przyczyn mogących spowo-

dować pożar lub inne zagrożenie,

●

przestrzeganie, aby inne osoby przebywające w budynku stosowały się do obo-

wiązujących przepisów ppoż.,

●

znajomość numeru telefonu alarmowego do Państwowej Straży Pożarnej,

●

posiadanie umiejętności posłużenia się podręcznym sprzętem gaśniczym,

●

przestrzeganie warunków bezpieczeństwa, podanych w instrukcji bezpieczeństwa

pożarowego,

●

nietarasowanie dróg ewakuacyjnych i dostępu do wszelkich urządzeń związanych

z bezpieczeństwem pożarowym w budynku,

●

znajomość zasad postępowania na wypadek pożaru,

●

zgłaszanie przełożonym lub upoważnionemu pracownikowi prowadzącemu spra-

wy ppoż. zauważonych zagrożeń i nieprawidłowości w zabezpieczeniu ppoż.,

●

uczestniczenie w akcjach gaśniczych i ratowniczych w przypadku pożaru lub in-

nego miejscowego zagrożenia oraz wykonywanie wszystkich poleceń kierującego
akcją.

Kup książkę

15

Rozdział IV

Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego

Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zapewniają i wdrażają właściciele, zarząd-

cy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe,
przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania
zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich.

1. Tematyka instrukcji bezpieczeństwa pożarowego

Prawidłowo sporządzona instrukcja bezpieczeństwa pożarowego musi zawierać

następujące zasady:

●

warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użyt-

kowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowa-
nia) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem;

●

określenie wyposażenia w wymagane:

–

urządzenia

przeciwpożarowe,

–

gaśnice

i metody poddawania ich przeglądom technicznym oraz czynnościom konserwacyj-
nym:

●

sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;

●

metody zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli

takie prace są przewidywane;

●

warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania;

●

sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z:

–

przepisami

przeciwpożarowymi,

–

własną

treścią;

●

zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich

stałymi użytkownikami;

●

plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, i terenu przyległego, z uwzględ-

nieniem grafi cznych danych dotyczących przede wszystkim:

–

powierzchni

budynku,

–

wysokości

budynku,

– liczby kondygnacji budynku,
– odległości od obiektów sąsiadujących,

Kup książkę