Notatki znachora: zbieranie i suszenie ziół

Kiedy zbierać rośliny:

– Marzec: brzoza (pączki), brusznica (pączki).

– Kwiecień: brzoza (pączki), brusznica (liście), kalina (kora).

– Maj: brzoza (liście, pąki), brusznica (liście), kalina (kora), pokrzywa (liście), łopian
(korzenie), mniszek lekarski (liście, korzenie), tasznik pospolity (ziele), babka (ziele),
porzeczka (liście).

– Czerwiec: pokrzywa (liście), łopian (korzenie), mniszek lekarski (ziele, korzenie), tasznik
pospolity (ziele), babka (liście), piołun (liście), serdecznik (ziele), glistnik (ziele).

– Lipiec: kalina (kora, owoce), pokrzywa (liście), łopian (korzenie), malina (owoce, liście),
marchew (nasiona, rośliny okopowe), mniszek lekarski (ziele, korzenie), tasznik pospolity
(ziele), babka (ziele), piołun (ziele, liście), serdecznik (ziele), glistnik (ziele).

– Sierpień: kalina (kora, owoce), pokrzywa (liście), łopian (korzenie), mniszek lekarski
(ziele, korzenie), tasznik pospolity (ziele), babka (liście), piołun (ziele), glistnik (ziele).

– Wrzesień: kalina (owoce, kora), pokrzywa (liście), łopian (korzenie), mniszek lekarski
(korzenie), tasznik pospolity (ziele), babka (liście), piołun (ziele).

Bierzcie tylko te rośliny, które dobrze znacie. Nie niszczcie roślin, pomyślcie, że po was inni
ludzie również będą je zbierać. Nie zbierajcie rośliny koło dróg i w pobliżu fabryk.

Rzadko stosowany jest surowiec w świeżej postaci. Aby uzyskać soki, stosuje się świeże
liście aloesu, babkę zwyczajną i kilka innych roślin. Są one przetwarzane natychmiast po ich
zebraniu. Zasadniczo rośliny lecznicze są suszone, w stanie suchym zachowują swoją
fizjologiczną aktywność przez długi czas. Surowce lecznicze należy suszyć natychmiast po
zebraniu i w miarę szybko. Po usunięciu wody z komórek procesy enzymatyczne ustają.
Jeżeli substancje lecznicze nie ulegną zmianie po ogrzaniu powyżej 60-70 ° C, suszenie
prowadzimy w tej temperaturze. Wysuszony w ten sposób suchy leczniczy surowiec zwykle
nie traci swoich właściwości, nawet podczas krótkiego zwilżenia podczas przechowywania.
Jeżeli surowiec leczniczy jest suszony w niższej temperaturze, to po jego zawilgoceniu
enzymy wznawiają swoją pracę, a aktywność spada. Czasem nastawia się na działanie
enzymów, jeżeli substancje czynne na organizm nie są substancjami pierwotnymi żywych
roślin, ale produktami ich rozdzielenia. Wtedy suszy się surowiec nie od razu, a po
zwiędnięciu. Tak jest na przykład w przypadku waleriany.

Optymalna temperatura suszenia jest różna i zależy od składu chemicznego surowca i
niektórych właściwości substancji biologicznie czynnych. Surowiec zawierający olejki
eteryczne suszy się powoli, rozprowadzając jego grubą warstwę w temperaturze 25-30 ° C. W
tym samym czasie trwa tworzenie się olejku eterycznego, a w wysuszonym surowcu będzie
go więcej niż w świeżej roślinie. Pąki brzozy zebrane z gałązkami, suszy się na świeżym
powietrzu lub w dobrze wietrzonych zimnych pomieszczeniach ponieważ w cieple mogą
rozkwitnąć. Surowce zawierające glikozydy i alkaloidy suszymy w temperaturze 50- 60 ° C,
część roślin psiankowatych zawierających alkaloid hioscyjaminę (pokrzyk wilcza jagoda,
lulek, bieluń itd.), – w temperaturze 40 ° C, ponieważ w wyższej temperaturze alkaloid ten
przechodzi w atropinę, która działa dwukrotnie słabiej. Liście mącznicy lekarskiej i brusznicy
mogą być suszone w podwyższonej temperaturze, ponieważ zawierają glikozyd arbutyny
wytrzymujący do 150 ° C. Szybkie suszenie w wysokiej temperaturze zapobiega utlenianiu
garbników, a zatem również zmianie barwy surowca. Surowce zawierające witaminy,
zwłaszcza witaminę C, szybko suszy się w temperaturze 80-100 ° C, aby uniknąć utleniania
kwasu askorbinowego. Ale ten reżim temperatury nie zawsze ma zastosowanie. Na przykład
w owocach czarnej porzeczki, oprócz witaminy C, znajduje się olejek eteryczny, dlatego
suszone są w temperaturze 50-60 ° C.

Przed suszeniem sortujemy surowiec usuwając znajdujące się kawałki innych roślin lub tej
samej rośliny nie przewidziane w tym suszeniu (na przykład liście w materiale kwiatowym,
części uszkodzone przez owady itd.). Do suszenia wykorzystujemy naturalne i sztuczne
ciepło. Naturalne suszenie warzyw powinno być na zewnątrz, przy dobrej wietrznej pogodzie.
W nocy surowiec powinien być przeniesiony do pomieszczenia lub pod dach. W zamkniętych
pomieszczeniach lepiej jest suszyć na strychu pod żelaznym dachem lub w wietrzonej szopie.
Pomieszczenie powinno być wyposażone w regały z przesuwanymi ramami, pokryte gazą lub
siatką. Można suszyć surowiec na hamakach z gazy, zawieszając je między krokwiami
wykonując podpory z cienkich drewnianych listew lub wąskich pasów sklejki, które są
przybijane z dwóch stron w odległości 80-100 centymetrów. Dzięki temu suszone surowce są
wentylowane nie tylko z góry i z boku ale również od dołu, co powoduje szybsze schnięcie.
Surowce lecznicze układane są na półkach lub hamakach cienką warstwą i okresowo
przewracane.

Surowce wymagające wysokiej temperatury suszy się w suszarniach, a pod ich nieobecność –
w ruskim piecu lub na nim. Piec nie powinien być bardzo gorący, w przeciwnym razie
surowiec ulegnie spaleniu. Podczas suszenia w suszarce, przepustnica powinna być uchylona.
Suszenie surowców, zwłaszcza jagód, może być wykonane również w piecu kuchenki
gazowej, a płomień palnika gazowego powinien być minimalny, a drzwiczki uchylone. Przy
większych zapasach stosuje się osuszacze do roślin.

Suche liście, kwiaty i zioła powinniśmy chronić przed działaniem promieni słonecznych,
dzięki czemu liście nie żółkną, kwiaty nie wypalają się i nie tracą naturalnego koloru. Jednak
przy dobrej słonecznej pogodzie można suszyć kwiaty chabru zachowując jego naturalny
kolor. Powolne suszenie ich w cieniu prowadzi do przebarwień. Owoce, nasiona i wiele
podziemnych części można suszyć na słońcu.

Pąki roślin wysychają w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, rozrzucając je cienką
warstwą i często mieszając lub nie usuwając z gałęzi. W ciepłym pokoju zaczynają kwitnąć.
Korę suszy się w ładną pogodę na otwartym powietrzu lub w dobrze wietrzonym
pomieszczeniu. Prawidłowo wysuszona kora staje się krucha.

Liście suszymy na strychu lub w wietrzonym pomieszczeniu rozkładając 2-3 warstwy i często
przekładając. Liście o cienkich blaszkach schną nierównomiernie. Na początku usychają
liście, a żyły i ogonki pozostają miękkie. Suszymy je, aż staną się kruche. Po wyschnięciu
liście zbieramy w stos i pozostawiamy na kilka dni. Z powodu swojej higroskopijności
przyciągają wilgoć z powietrza i przy pakowaniu mniej się kruszą.

Kwiaty układa się w cieńszą warstwę, aby nie odwracać przy suszeniu. Koszyki trudno
barwiących roślin można przetrząsać i mieszać (wrotyczu, rumianku, arniki itp.). Zioła są
suszone w taki sam sposób jak liście. W dobrze wysuszonych ziołach nie tylko liście, ale
również łodygi powinny łamać się a nie uginać. Można suszyć zioła, wiążąc je w małe wiązki
i wieszając je na sznurkach. Suche owoce i nasiona tracą wilgoć nawet przed młóceniem,
więc nie trzeba ich suszyć. W razie potrzeby dosuszyć je można na powietrzu lub w
pomieszczeniu. Soczyste owoce przed wysuszeniem warto podsuszyć na słońcu a potem
wysuszyć w temperaturze 70-90 ° C w piecach lub suszarkach. Dobrze wysuszone owoce nie
plamią rąk i nie sklejają się ze sobą po ściśnięciu.

Korzenie i kłącza, które nie zawierają olejków eterycznych, można suszyć na słońcu.
Pachnące kłącza tataraku, waleriany powinny być suszone w cieniu lub w dobrze wietrzonym
pomieszczeniu. Przy złej pogodzie surowiec ten jest suszony w podwyższonej temperaturze
lub w wentylowanych pomieszczeniach. Przed wyschnięciem grube korzenie i kłącza należy
rozciąć na części wzdłuż, a długie w poprzek na kawałki, bardzo grube w krążki. Podczas
suszenia całych korzeni należy używać niskiej temperatury, aby umożliwić wyschnięcie
wewnętrznych części. Suche korzenie i kłącza powinny się łamać.

Ziołami można również wypełnić materace, poduszki i wspaniale spać.

źródło

źródło2