ELHAND TRANSFORMATORY

1

Zmiana liczby faz z zastosowaniem

transformatorów

Miros

ław Łukiewski

1

1

ELHAND TRANSFORMATORY,

e-mail: [e-mail]

Praktyka

elektrotechniczna

jest

źródłem

ogromnej liczby zastosowa

ń transformatorów

i

urz

ądzeń

elektrycznych.

Wiele

nowoczesnych

rozwi

ązań

technicznych

stwarza zapotrzebowanie na transformatory
o nietypowej

budowie

i

specyficznych

w

łasnościach.

ELHAND TRANSFORMATORY

w

ofercie

produkcyjnej proponuje obok tradycyjnych,
sprawdzonych i standardowych produktów
równie

ż konstrukcje innowacyjne i nietypowe.

Transformator z uzwojeniami
w uk

ładzie V

Zasilanie

odbiorników

jednofazowych

o du

żych mocach odbywa się często za

po

średnictwem

transformatorów

z uzwojeniami po

łączonymi w tzw. układzie V.

Transformatory tego typu budowane s

ą

podobnie jak standardowe transformatory
trójfazowe z pomini

ęciem jednak uzwojenia

znajduj

ącego się zwykle na środkowej

kolumnie

rdzenia.

Wprowadzaj

ąc

odpowiednie po

łączenia pozostałych uzwojeń

(rys.1), otrzymujemy transformator zasilany
z sieci trójfazowej, który po stronie wtórnej
zasila obwód jednofazowy. Podstawow

ą

wad

ą tego rozwiązania jest niesymetryczne

obci

ążenie sieci zasilającej. Faza środkowa

(V) obci

ążona jest podwójnie w porównaniu

z pozosta

łymi.

rys.1 Schemat po

łączeń uzwojeń transformatora

w uk

ład V.

Pomimo nie symetrii obci

ążenia zastosowanie

transformatora z uzwojeniami w uk

ładzie V

jest korzystniejsze z punktu widzenia sieci ni

ż

obci

ążenie tylko dwóch faz.

rys.2 Transformator trójfazowy typu ET3V1 realizuj

ący

zmian

ę liczby faz z 3 na 1

Transformatory pracuj

ące

w uk

ładzie Scotta

Dwa jednofazowe transformatory pracuj

ące

w konfiguracji przedstawionej na rys.4 tworz

ą

tzw. uk

ład Scotta. Jest on jednym ze

sposobów

przekszta

łcenia

obwodu

trójfazowego na dwufazowy.

rys.3 Transformatory w uk

ładzie Scotta realizującym

zmian

ę liczby faz z 3 na 2.

Transformatory

T1

i

T2

ró

żnią

si

ę

konstrukcyjnie.

Po

środku

uzwojenia

pierwotnego transformatora T1 wykonuje si

ę

odczep, który s

łuży do połączenia z końcem

uzwojenia pierwotnego transformatora T2.

ELHAND TRANSFORMATORY

2

Poza

odpowiednim

sprz

ężeniem

transformatorów

konieczne

jest

równie

ż

zachowanie odpowiednich proporcji pomi

ędzy

liczbami zwojów uzwoje

ń pierwotnych. W obu

transformatorach

uzwojenia

wtórne,

zasilaj

ące sieć dwufazową, mają tą samą

liczb

ę zwojów z2.

rys.4 Schemat po

łączeń transformatorów w układ

Scotta.

Je

żeli jako z1 oznaczymy liczbę zwojów

pierwotnych transformatora T1 to pierwotnych

zwojów transformatora T2 b

ędzie

3

1

2

z

. Przy

tak

zaprojektowanych

transformatorach

i wykonanych

odpowiednio

po

łączeniach,

uk

ład Scotta obciążony równomiernie (Ix, Iy

s

ą równe i przesunięte w fazie o kąt

π

/2)

b

ędzie symetrycznie obciążał sieć trójfazową.

Jest

to

du

ża

zaleta

tego

uk

ładu.

Transformatory pracuj

ące w układzie Scotta

znajduj

ą zastosowanie min. w elektrotermii.

Transformatory wielofazowe

W

urz

ądzeniach

wielofazowych

(np.

prostowniki 6 lub 12 fazowe) istnieje
konieczno

ść

dostosowania

uk

ładu

trójfazowego do potrzeb odbiornika. Mo

żna to

zrealizowa

ć poprzez budowę złożonego

transformatora o wielofazowym obwodzie
wtórnym.

rys.5 Schemat po

łączeń uzwojeń transformatora

w uk

ładzie podwójnej gwiazdy.

rys.6 Transformator prostownikowy 6 fazowy w uk

ładzie

podwójnej gwiazdy.

Istnieje co najmniej kilka ró

żnych możliwości

konfiguracji

uzwojenia

wtórnego,

które

pozwalaj

ą uzyskać układ sześciofazowy.

Oprócz po

łączenia w podwójną gwiazdę

stosuje si

ę również układ podwójnego trójkąta

lub tzw. uzwojenie wide

łkowe.

Rysunek 5 przedstawia schemat po

łączeń

transformatora w uk

ładzie podwójnej gwiazdy.

Jedna z gwiazd tworzy z uzwojeniem
pierwotnym uk

ład Yy0 druga natomiast układ

Yy6.

Transformatory

z

łożone

wielofazowe

stosowane s

ą najczęściej we współpracy

z

energoelektronicznymi

uk

ładami

przekszta

łtnikowymi.

Literatura

[1] Mizia W

ł.

Transformatory. WP

Śl Gliwice 1996

[2] Mizia W

ł.

Transformatory przyk

łady obliczeniowe.

WP

Śl Gliwice 1999

[4] Plamitzer A.M.
Maszyny elektryczne. WNT Warszawa 1986