Microsoft Word - Technik_handlowiec_341[03]_Z4.02

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Krystyna Kielan

Gospodarowanie zasobami finansowymi
341[03].Z4.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom

2006

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Zasady obrotu pieniężnego

5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Rozrachunki przedsiębiorstwa handlowego

5.2.1. Ćwiczenia 15

5.3. Gospodarka finansowa przedsiębiorstwa handlowego

5.3.1. Ćwiczenia 17
5.4. Możliwości finansowania działalności przedsiębiorstwa handlowego

5.4.1. Ćwiczenia 19

5.5. Przepływ środków pieniężnych w przedsiębiorstwie handlowym

5.5.1. Ćwiczenia 22
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik handlowiec.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne oraz wykaz umiejętności, które uczeń powinien posiadać przed

przystąpieniem do realizacji treści zawartych w poradniku,

− cele kształcenia oraz wykaz umiejętności, które uczeń nabędzie, pracując

z poradnikiem,

− przykładowe scenariusze zajęć,
− przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, na

podstawie których uczeń będzie mógł stwierdzić, w jakim stopniu opanował materiał
zawarty w poradniku.

W materiale nauczania przedstawione zostały treści, które umożliwią zrozumienie

zagadnień dotyczących gospodarowania zasobami finansowymi.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, na przykład samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

341[03].Z4

Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa

handlowego

341[03].Z4.01

Prowadzenie ksiąg rachunkowych

341[03].Z4.02

Gospodarowanie zasobami finansowymi

341[03].Z4.03

Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego

341[03].Z4.04

Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie

sprawozdań finansowych

341[03].Z4.05

Obsługa systemu finansowo-księgowego

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−  posłużyć się dokumentami obrotu gotówkowego i bezgotówkowego,
−  sporządzić i zaewidencjonować dokumenty kasowe,
−  zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące obrotu bezgotówkowego,
−  sporządzić weksle i czeki,
−  zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące obrotu wekslami, czekami

i krótkoterminowymi papierami wartościowymi,

−  sklasyfikować i zaewidencjonować rozrachunki przedsiębiorstwa handlowego,
−  zaewidencjonować kapitały własne,
−  określić korzyści wynikające z różnych form pozyskiwania kapitału,
−  sporządzić wniosek o udzielenie kredytu oraz dokumenty dotyczące współpracy

z bankiem,

−  obliczyć odsetki i dyskonto,
−  zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące uzyskiwania i spłaty kredytu,
−  scharakteryzować przyczyny i skutki niedoboru środków pieniężnych,
−  obliczyć i zinterpretować współczynniki płynności,
−  scharakteryzować inne możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa handlowego

i pozyskania kapitału.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć

Osoba prowadząca: .........................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik handlowiec 341[03]
Moduł: Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego 341[03].Z4
Jednostka modułowa: Gospodarowanie zasobami finansowymi 341[03].Z4.02

Temat: Uzyskanie kredytu w banku
Cel ogólny: Opracowanie algorytmu postępowania przy ubieganiu się o kredyt w banku.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−  identyfikować warunki, jakie należy spełnić aby uzyskać kredyt,
−  przeprowadzać rozmowy z pracownikami banku o udzieleniu kredytu,
−  wymieniać dokumenty niezbędne do uzyskania kredytu,
−  wypełniać formularze potrzebne przy ubieganiu się o kredyt,
−  sporządzać algorytm postępowania przy ubieganiu się o kredyt na działalność

gospodarczą.

Metody nauczania – uczenia się:

− wykład wprowadzający, metoda tekstu przewodniego

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna zróżnicowana, grupowa jednolita

Czas: 2 godziny lekcyjne.
Środki dydaktyczne:

− tekst przewodni,
− rzutnik, foliogramy
Przebieg zajęć:

1.  Wprowadzenie – podanie celów zajęć, zapoznanie z metodą tekstu przewodniego.
2.  Wykład na temat możliwości uzyskiwania kredytów w bankach.
3.  Podział uczniów na zespoły (4–5-osobowe), rozdanie tekstu przewodniego.
4.  Tekst przewodni:

Witajcie na początku drogi, jaką musimy wspólnie przejść, aby opracować schemat
postępowania przy ubieganiu się o kredyt na działalność gospodarczą.

5. Droga prowadzi przez następujące fazy:

−  informacje,
−  planowanie,
−  ustalenia,
−  realizacja,
−  sprawdzenie,
−  analiza.
W każdej z faz musicie podejmować działania, które pomogą Wam opracować algorytm
postępowania przy staraniu się o uzyskanie kredytu na działalność gospodarczą.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA I – INFORMACJE
Aby łatwiej przejść poszczególne fazy, prowadzące do wykonania ćwiczenia, odpowiedzcie
na pytania:

Co to jest kredyt i na jakie cele może być przyznany?
Jakie banki znajdują się w Waszym mieście?
Jakie warunki należy spełnić, aby uzyskać kredyt?
Jakie są formy zabezpieczenia kredytu?
Jakie są niezbędne dokumenty do uzyskania kredytu na działalność gospodarczą?

FAZA II – PLANOWANIE
Aby Wasze działania zakończyły się sukcesem, czego Wam życzę, ustalcie:
1. Formę organizacyjno-prawną przedsiębiorstwa handlowego, dla którego staracie się

o kredyt.

2. Na jaki cel chcecie uzyskać kredyt, jego wysokość oraz warunki i termin spłaty?
3. W jakich bankach na terenie Waszego miasta można ubiegać się o kredyt na działalność

gospodarczą?

4.  Co będziecie brać pod uwagę, wybierając określony bank?
5.  Odpowiedzi na powyższe zagadnienia opracujcie pisemnie.
6.  W zespołach podzielcie się zadaniami, określcie, kto pójdzie do wyznaczonego banku

w celu uzyskania niezbędnych informacji i formularzy.

Możecie zaproponować swój projekt tabeli lub skorzystać z zaproponowanego poniżej.

Bank –
adres

Rodzaje
oferowanych
kredytów

Warunki
ubiegania
się o
kredyt

Formy
zabezpieczenia
kredytu

Oprocentowanie Prowizja

Mając informacje o bankach, zastanówcie się nad kolejnym działaniem, zmierzającym do
uzyskania kredytu dla Waszego przedsiębiorstwa.

FAZA III – USTALENIA
Teraz musimy upewnić się, że zgromadzone przez Was informacje pomogą Wam prawidłowo
wykonać ćwiczenie.
Przeanalizujmy wspólnie Wasz plan i odpowiedzmy na poniższe pytania:
1.  Jaki bank wybraliście?
2.  Jaki rodzaj kredytu zamierzacie uzyskać, w jakiej wysokości i na jaki okres?
3.  Jakie proponujecie terminy spłaty oraz formy zabezpieczenia kredytu?
4.  Jakie dokumenty i informacje musicie dostarczyć kredytodawcy?
5.  Jakie przyjęliście kryteria przy wyborze kredytodawcy?

FAZA IV – REALIZACJA
Przeanalizujcie zebrane oferty banków i wybierzcie najkorzystniejszą z nich, zgodnie
z wcześniej założonymi kryteriami.
Podejmowane działania opiszcie w formie algorytmu.

FAZA V – SPRAWDZENIE
Dokonajcie weryfikacji opracowanych algorytmów:
Wymieńcie się algorytmami z innymi grupami i sprawdźcie, czy inni opracowali je podobnie?

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czy Wasz algorytm postępowania jest zrozumiały dla innych?
Zaproponujcie ankietę lub inną formę pisemną, która pozwoli Wam poznać opinię kolegów
na temat Waszego algorytmu.

FAZA VI – ANALIZA
Zakończyliście bardzo trudną i ważną pracę. Gratuluję.
Na zakończenie odpowiedzcie sobie na pytania:

−  Czy wykonując to zadanie po raz drugi, podjęlibyście takie same działania?
−  Co Wam sprawiło najwięcej trudności przy wykonywaniu zadania?
−  Czy prawidłowo wybraliście kryteria, za pomocą których dokonaliście wyboru

instytucji kredytowej?

− Co uważacie za swój sukces, a co za porażkę?

Ćwiczenie można wykonać w następujący sposób:

− na jednej lekcji wykonać: FAZY: I, II, zadać pracę domową.
− na kolejnej lekcji wykonać FAZY: III, IV, V .

Zakończenie zajęć
Ostatnia FAZA VI – ANALIZA – stanowi podsumowanie zajęć.
Praca domowa
Zbierzcie informacje w bankach, zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− ocena słowna, czy cele lekcji zostały osiągnięte?

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca: ....................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik handlowiec 341(03)
Moduł: Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego 341(03).Z4
Jednostka modułowa: Gospodarowanie zasobami finansowymi 341(03).Z4.02

Temat: Sporządzanie listy płac

Cel ogólny: sporządzanie listy płac.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− wymienić przepisy prawne, regulujące wynagrodzenia w przedsiębiorstwie

handlowym,

−  wymienić przepisy prawne, dotyczące potrąceń obligatoryjnych,
−  ustalić wynagrodzenie brutto,
−  obliczyć składki ubezpieczenia społecznego pracownika,
−  obliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne,
−  obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych,
−  ustalić podstawę i wymiar potrąceń dobrowolnych,
−  ustalić prawo do zasiłku rodzinnego,
−  dokonać kontroli prawidłowości sporządzenia listy płac,
−  zaksięgować listę płac na odpowiednich kontach.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metody nauczania-uczenia się:

− wykład wprowadzający, ćwiczenia przedmiotowe, dyskusja

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca indywidualna zróżnicowana

Czas: 2 godziny lekcyjne.
Środki dydaktyczne:

− druki listy płac (dla każdego ucznia)
− Kodeks Pracy, Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, Ustawa

o Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

− karty pracy, umowy o pracę, listy obecności,
− kalkulator, papier

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie – podanie celów lekcji
2. Wykład wprowadzający – przypomnienie elementów, z jakich składa się wynagrodzenie

i jak je obliczyć, wskazanie aktualnych przepisów podatkowych i ubezpieczeniowych
(ZUS). Uczniowie przystępują do wykonywania ćwiczeń w podanej kolejności.

Ćwiczenie 1
Odpowiedz pisemnie na następujące pytania:

−  co to jest wynagrodzenie, komu i za co przysługuje?
−  jakie znasz systemy wynagradzania pracowników?
−  z jakich elementów składa się wynagrodzenie?
−  co to są potrącenia i kiedy można ich dokonywać? (skorzystaj z Kodeksu Pracy,

Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Ustawy o funduszu
ubezpieczeń społecznych).

−  jakie obowiązują potrącenia obligatoryjne?
−  co to są koszty uzyskania przychodu i kwota wolna od opodatkowania?
−  co to jest składka zdrowotna?
−  kiedy i kto sporządza listę płac?

Ćwiczenie 2
Każdy uczeń opracowuje 2 karty pracownika według podanego wzoru:

KARTA PRACOWNIKA

Imię i nazwisko…………………………………………………………………
System wynagradzania………………………………………………………….
Płaca zasadnicza………………………………………………………………..
Staż pracy……………………………………………………………………….
Dodatki:…………………………………………………………………………
Funkcyjny……………………………………………………………………….
Za godziny nadliczbowe ………………………………………………………..
Premia…………………………………………………………………………...
Potracenia dobrowolne………………………………………………………….
Zasiłek rodzinny…………………………………………………………………

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nauczyciel zbiera opracowane karty i drogą losowania przydziela uczniom tak, żeby nikt nie
miał opracowanej przez siebie karty. Uczniowie sprawdzają, czy karty są opracowane
prawidłowo, w przypadku wątpliwości, wyjaśniają to z nauczycielem.

Ćwiczenie 3
Sporządźcie listę płac dla wylosowanych pracowników. W razie niejasności możecie
korzystać z załączonych do ćwiczenia przepisów prawnych i regulaminów. Druki listy płac są
tak skonstruowane, że poprowadzą Was przez całą procedurę. Wystarczy czytać zawarte w
ich nagłówkach dane.

Ćwiczenie 4
Zaksięgujcie listę płac na odpowiednich kontach.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel zbiera wykonane ćwiczenia i ocenia.
Praca domowa
Wykonajcie ćwiczenie 2 – dla innego systemu wynagrodzenia niż na lekcji.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− ocena słowna, czy cele lekcji zostały osiągnięte.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Zasady obrotu pieniężnego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Salda wybranych kont na dzień 1 lutego br. przedstawiały się następująco:

Rachunek bieżący Wn

zł 10.000,-

Kasa zł 500,-
Rozrachunki z odbiorcami

zł 8.000,-

W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1/ Podjęto czekiem gotówkę na uzupełnienie

pogotowia kasowego
dokumenty: RK, Wb.

zł

1.500,-

2/ Wypłacono pracownikowi zaliczkę na delegację

dokumenty: wniosek o zaliczkę, RK

zł 500,-

3/ Pracownik zwrócił do kasy niewykorzystaną część

zaliczki

dokumenty: rozliczenie delegacji, RK

zł

8.000,-

4/ Podjęto czekiem gotówkę z rachunku bieżącego na

wypłatę zaliczek na wynagrodzenia dla
pracowników fizycznych

dokumenty: Wb.,RK

zł

4.800,-

5/ Wypłacono pracownikom zaliczkę

dokumenty: lista zaliczek, RK

zł 4.800,-

6/ Otrzymano wyciąg bankowy, potwierdzający

wpływ należności

zł

5.000,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) otworzyć konta i nanieść salda początkowe,
2) zaksięgować operacje gospodarcze.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Otrzymano od odbiorcy weksel. Kwota transakcji wynosi 15.000 zł, a stopa dyskonta

w skali roku – 30 %. Termin płatności weksla ustalono na 36 dni.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć:

a) sumę dyskonta,
b) kwotę weksla.

Rzeczywistą liczbę dni w roku przyjmuje się w zależności od systemu informatycznego
funkcjonującego w przedsiębiorstwie. W ćwiczeniu przyjmiemy liczbę dni w roku 360.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Salda wybranych kont na określony dzień przedstawiały się następująco:

Rozrachunki z odbiorcami Wn

zł 2.500,-

Rozrachunki z dostawcami

zł 1.600,-

Rachunek bieżący Wn

zł 15.000,-

Operacje gospodarcze:

1/ Otrzymano weksel od odbiorcy jako zapłatę

należności

a/ suma netto weksla

zł 2.500,-

b/ wartość odsetek

zł 400,-

2/ Przekazanie weksla własnego dostawcy

a/ kwota zobowiązania zł 1.600,-
b/ dyskonto zł 400,-

3/ Wb – wykupienie weksla własnego w terminie

płatności

zł

2.000,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) otworzyć konta i nanieść salda początkowe,
2) zaksięgować operacje gospodarcze,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zamknąć konta,
4) wyjaśnić, co oznacza saldo na koncie „Inne papiery wartościowe”.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−  literatura zgodna z punktem 7 poradnika


Ćwiczenie 4

Saldo konta „Rachunek bieżący na określony dzień wynosiło 30.000,- zł
Operacje gospodarcze:

1/ Zakupiono krótkoterminowe papiery wartościowe:

a/ Wb – cena nabycia

zł 10.000,-

b/ prowizja maklerska

zł 1000,-

2/ Sprzedaż papierów wartościowych:

a/ PK – cena nabycia

zł 10.000,-

b/ Wb – cena sprzedaży zł 15000,-
c/ Wb – prowizja maklerska

zł 1.500,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zadekretować podane operacje gospodarcze,
2)  otworzyć konta i nanieść salda początkowe,
3)  zaksięgować operacje gospodarcze.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− kalkulator,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rozrachunki przedsiębiorstwa handlowego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z materiału, który poznałeś scharakteryzuj konta: „Rozrachunki

z dostawcami”, „Rozrachunki publicznoprawne” i „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  podać, jakie operacje księguje się po stronie Wn i Ma każdego konta,
2)  wyjaśnić, do jakich kont konieczne jest prowadzenie ewidencji analitycznej,
3)  podać jakie salda mogą wystąpić na każdym z tych kont i co oznaczają te salda.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Salda wybranych kont na 31 marca br. Przedstawiały się następująco:

Kasa zł 900,-
Rachunek bieżący Wn

zł 30.000,-

Rozrachunki z dostawcami (dostawca X)

zł 6.000,-

Rozrachunki z odbiorcami (odbiorca A)

zł 3000,-

Operacje gospodarcze:

1/ Rachunek: sprzedano odbiorcy B towar na kwotę

zł 1.500,-

2/ Wb otrzymano wyciąg z rachunku bieżącego

potwierdzający spłatę zobowiązania dostawcy X

zł

4.000,-

3/ Wb – odbiorca A wpłacił należność

zł 2.000,-

4/ F-ra od dostawcy Y na zakupiony towar

zł 2.300,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  otworzyć konta syntetyczne i analityczne,
2)  zaksięgować operacje gospodarcze na kontach syntetycznych i analitycznych,
3)  zamknąć konta,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wyjaśnić pisemnie co oznaczają salda na kontach „Rozrachunki z odbiorcami”

i „Rozrachunki z dostawcami”.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe

Środki dydaktyczne:

− kalkulator,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Salda wybranych kont na 1 kwietnia br. przedstawiały się następująco:

Rachunek bieżący Wn

zł 50.000,-

Rozrachunki publicznoprawne Ma

zł 20.000,-

Operacje gospodarcze:

1/ lista płac: wynagrodzenie brutto obciążające koszty

zł 25.000,-

2/ lista płac: zaliczka na podatek dochodowy

zł 3.200,-

3/ lista płac: składki na ubezpieczenia

zł 3.800,-

4/ PK – składki na ubezpieczenie obciążające

pracodawcę

zł

4.200,-

5/ Wb – zapłacono potrąconą zaliczkę na podatek

dochodowy

zł

3.200,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  otworzyć konta i nanieść salda początkowe,
2)  zaksięgować operacje gospodarcze,
3)  zamknąć konta,
4)  wyjaśnić pisemnie, co oznaczają salda na kontach „Rozrachunki publicznoprawne” oraz

„Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń”.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe

Środki dydaktyczne:

− kalkulator,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Gospodarka finansowa przedsiębiorstwa handlowego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Forma organizacyjno-

prawna

Kapitały (fundusze)

powierzone

Kapitały (fundusze)

samofinansowania

spółka akcyjna

spółka z o.o.

spółka osobowa

firma jednoosobowa

przedsiębiorstwo
państwowe

spółdzielnia

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wpisać w odpowiednie rubryki tabeli nazwę kapitałów podstawowych (powierzonych)

i kapitałów samofinansowania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:
− ćwiczenia przedmiotowe

Środki dydaktyczne:
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Salda wybranych kont w spółce akcyjnej na 1 lutego br. przedstawiały się następująco:

Kapitał akcyjny

zł 300.000,-

Kapitał zapasowy

zł 30.000,-

Rachunek bieżący Wn

zł 35.000,-

Rozliczenie wyniku finansowego Ma

zł 40.000,-

Operacje gospodarcze:

1/ Wb – wniesienie kapitału przez akcjonariuszy za

nabyte akcje

zł

5.000,-

2/ PT – wniesienie kapitału przez akcjonariuszy w

formie aportu

zł

20.000,-

3/ PK – przeznaczenie części zysku na kapitał

zapasowy

zł

10.000,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  otworzyć konta i nanieś salda początkowe,
2)  zaksięgować podane operacje,
3)  zamknąć konta,
4)  wyjaśnić na piśmie co oznaczają salda na kontach „Kapitał akcyjny” i „Kapitał

zapasowy”.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

W przedsiębiorstwie państwowym salda początkowe na wybranych kontach na 1 marca

br. przedstawiały się następująco:

Fundusz założycielski zł 150.000,-
Fundusz przedsiębiorstwa zł 35.000,-
Rachunek bieżący Wn

zł 30.000,-

Środki trwałe zł 50.000,-
Rozliczenie wyniku finansowego

zł 12.000,-

Operacje gospodarcze:

1/ Wb wpłacenie dotacji przez organ założycielski zł 50.000,-
2/ PT – organ założycielski wniósł aport (środek

trwały)

zł 20.000,-

3/ PK – przeznaczono część funduszu przedsiębiorstwa

na pokrycie straty bilansowej za rok ubiegły

zł

12.000,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  otworzyć konta i nanieść salda początkowe,
2)  zaksięgować podane operacje gospodarcze,
3)  zamknąć konta,
4)  wyjaśnić na piśmie, co oznaczają salda na kontach „Fundusz założycielski” i „Fundusz

przedsiębiorstwa”.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Możliwości finansowania działalności przedsiębiorstwa

handlowego

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Salda wybranych kont na 1 marca br. przedstawiały się następująco:

Rachunek bieżący Wn

zł 30.000,-

Długoterminowe kredyty bankowe

zł 100.000,-

Operacje gospodarcze:

1/ Wb – wpływ środków przyznanego kredytu

obrotowego nieodnawialnego

zł 16.000,-

2/ Wb – pobranie przez bank należnej prowizji

zł 320,-

3/ Wb – spłata pierwszej raty kredytu

długoterminowego

zł 10.000,-

4/ Wb – pobranie przez bank odsetek od kredytu

długoterminowego

zł

……….

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) otworzyć konta i nanieść salda początkowe,
2) obliczyć kwotę odsetek od kredytu długoterminowego za 30 dni, wiedząc, że kwota

kredytu wynosi 100.000,- zł, a stopa procentowa 12% w stosunku rocznym (obliczenie
dotyczy operacji 4-tej); do obliczenia należy przyjąć liczbę dni w roku = 360,

3) zaksięgować podane operacje gospodarcze.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− kalkulator,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przedsiębiorstwo handlowe (spółka cywilna) wystąpiło do Banku PEKAO S.A.

(w którym posiada rachunek bieżący) z wnioskiem o kredyt na rachunku bieżącym w kwocie
20.000,- zł. Proponowany przez przedsiębiorstwo okres kredytowania – 10 miesięcy.
Przewidywane roczne wpływy w PLN wynoszą 135.00,-. Przedsiębiorstwo nie posiada
rachunku w walucie obcej. Prowadzi pełną rachunkowość.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypełnić wniosek kredytowy, korzystając z danych zawartych w ćwiczeniu (w poradniku

dla ucznia zamieszczono przykładowy wniosek kredytowy),

2) wpisać według uznania dane o przedsiębiorstwie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− wniosek kredytowy dla małych i średnich przedsiębiorstw z Banku PEKAO S.A.

Ćwiczenie 3

W spółce z o.o. kapitał udziałowy wynosi 140.000,- złotych. Spółka chce zakupić

maszynę o wartości 30.000,- złotych i zamierza zaciągnąć kredyt inwestycyjny w wysokości
24.000,- złotych na okres 12 miesięcy. Proponuje spłatę kredytu w równych ratach
miesięcznych. Opłata za rozpatrzenie wniosku w banku wynosi 200,00 zł, prowizja 1,5% od
kwoty kredytu, a odsetki – 12 % w skali roku.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć kwotę kredytu pozostałą do spłacenia w każdym miesiącu,
2) obliczyć kwotę należnych bankowi odsetek w złotych (przyjmując liczbę dni w roku

= 360),

3) obliczyć łączny koszt kredytu,
4) odpowiedzieć pisemnie na pytanie: ile pieniędzy mogłaby zaoszczędzić spółka, gdyby

wykorzystała kapitał własny zamiast kredytu?

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− kalkulator,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Przedstaw plusy i minusy, wynikające z różnych form pozyskiwania kapitału:
Kapitał

Plusy (+)

Minusy (-)

Kapitały własne ...........................................

...........................................
...........................................
...........................................

.................................................
.................................................
.................................................
.................................................

Kapitały obce:
- kredyty bankowe

...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................
...........................................

.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
……………………………….
……………………………….

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wpisać, jakie korzyści (plusy) i minusy wynikają z każdej z form pozyskania kapitału

przez przedsiębiorstwo.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− Internet.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Przepływ środków pieniężnych w przedsiębiorstwie

handlowym

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przepływ środków pieniężnych z działalności operacyjnej obejmuje:
wpływy z tytułu ................................................................................
wydatki ................................................................................
Przepływ środków z działalności inwestycyjnej obejmuje:
wpływy ................................................................................
wydatki ................................................................................
Przepływ środków z działalności finansowej dotyczy:
wpływów ................................................................................
wydatków ................................................................................

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykorzystując zdobyte wiadomości, wpisać, jakiego rodzaju wpływy i wydatki

występują w każdym rodzaju działalności.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Na 31.03. br. majątek obrotowy przedsiębiorstwa handlowego przedstawiał się

następująco:

środki pieniężne zł 10.000,-
należności od odbiorców

zł 15.000,-

zapasy towarów

zł 30.000,-

stan zobowiązań krótkoterminowych

zł 40.000,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  obliczyć wskaźnik płynności bieżącej,
2)  zinterpretować obliczony wskaźnik,
3)  obliczyć wskaźnik szybki płynności bieżącej,
4)  podać, co oznacza wskaźnik płynności bieżącej,
5)  wyjaśnić, jakie działania powinna podjąć firma.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Po dokonaniu analizy sytuacji w firmie, podjęto działania, w wyniku których stan

aktywów bieżących i zobowiązań krótkoterminowych na 30.06.br. przedstawiał się
następująco:

środki pieniężne zł 12.000,-
należności u odbiorców

zł 18.000,-

zapasy towarów

zł 20.000,-

zobowiązania krótkoterminowe

zł 30.000,-

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć wskaźnik płynności bieżącej i wskaźnik szybki (mocny test),
2) ocenić sytuację przedsiębiorstwa handlowego.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test pisemny wielokrotnego wyboru, dwustopniowy do jednostki
modułowej

„

Gospodarowanie zasobami finansowymi”

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

zadania 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 12, 13, 17, 18, 22, 23 są z poziomu podstawowego,
zadania 1, 5, 10, 11, 14, 15, 16, 19, 20, 21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9/13 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11/13 zadań z poziomu podstawowego,
dobry – za rozwiązanie co najmniej 12/13 zadań z poziomu podstawowego, plus co najmniej

7/10 zadań z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 13/13 zadań z poziomu podstawowego, plus co

najmniej 8/10 zadań z poziomu ponadpodstawowego.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać dokument, na podstawie
którego księguje się na koncie „Kasa”

C PP b

Wyjaśnić funkcjonowanie konta
„Rachunek bieżący”

B P c

Wyjaśnić, co zawiera weksel

B P c

Wyjaśnić cel sprzedaży papierów
wartościowych krótkoterminowych dla
jednostki handlowej

B P b

Wyjaśnić, co powoduje wzrost gotówki
na rachunku bieżącym

C PP c

Wyjaśnić funkcjonowanie konta
„Rozrachunki z dostawcami”

B P

Wskazać, z jakiego tytułu
przedsiębiorstwo handlowe rozlicza się
z odbiorcami

B P b

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać, z jakiego tytułu
przedsiębiorstwo handlowe rozlicza się
z ZUS

B P c

Objaśnić sposób ewidencji
wynagrodzeń

B P a

Zaksięgować płace na koncie
„Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”

C PP d

Objaśnić sposób ewidencji wypłacanej
z kasy zaliczki na delegację

C PP b

Podać nazwę kapitału
samofinansowania w spółce akcyjnej

B P a

Podać, w jaki sposób tworzony jest
kapitał udziałowy w spółce z o.o.

B P b

Wyjaśnić sposób ewidencji kapitałów
powierzonych w spółkach
kapitałowych

C PP b

Wyjaśnić sposób wykorzystania
funduszu zasobowego w spółdzielni

C PP a

Objaśnić funkcjonowanie konta
„Kapitał podstawowy”

C PP c

Wyjaśnić, do czego zobowiązuje się
bank w umowie kredytowej z jednostką
handlową

B P c

Wyjaśnić, co oznacza zdolność
kredytowa firmy

B P d

Zaewidencjonować kredyt obrotowy
nieodnawialny

C PP a

Zaksięgować spłatę kredytu
inwestycyjnego

D PP c

Obliczyć wskaźnik płynności bieżącej

D PP a

Wskazać rodzaje wydatków środków
pieniężnych na działalność operacyjną

B P b

Podać, kiedy występuje nadwyżka
środków pieniężnych

B P a

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg

testowania

INSTRUKCJA

DLA

NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania testu.
4.  Przed rozpoczęciem rozwiązywania testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.
6.  Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie zadań.

INSTRUKCJA

DLA

UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test pisemny zawiera 23 zadania wielokrotnego wyboru i sprawdza Twoją wiedzę

i umiejętności z zakresu gospodarowania zasobami finansowymi.

5.  Odpowiedzi udzielaj na KARCIE ODPOWIEDZI.
6.  Dla każdego zadania podane są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d.
7.  Tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.
8.  Wybierz właściwą odpowiedź i w kratce odpowiadającej tej odpowiedzi wstaw znak X

pyt.

a b c d

9. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź skreślić i zaznaczyć kółkiem, następnie

wpisać odpowiedź poprawną.

pyt.

a b c d

10. Pracuj samodzielnie.
11. Na rozwiązanie testu masz 45 minut, od momentu przekazania instrukcji i zadań.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja dla ucznia,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Dokumentem, na podstawie którego księguje się na koncie „Kasa”, jest:

a)  polecenie przelewu,
b)  raport kasowy,
c)  weksel własny,
d)  czek rozrachunkowy.

2. Saldo Wn na koncie „Rachunek bieżący” oznacza:

a)  wpłatę należności od odbiorcy,
b)  wysokość zadłużenia wobec banku,
c)  stan środków pieniężnych na rachunku,
d)  spłatę zobowiązania wobec dostawców.

3. Suma wpisana na wekslu zawiera:

a)  kwotę należną za dokonaną transakcję,
b)  sumę dyskonta,
c)  kwotę nominalną plus dyskonto,
d)  kwotę zobowiązania.

4. Cena sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych stanowi dla jednostki

handlowej:
a)  koszt finansowy,
b)  przychód finansowy,
c)  prowizję,
d)  cenę nabycia.

5. Wb stwierdzający wpływ gotówki od odbiorcy księguje się po stronie Wn konta:

a)  „Rozrachunki z odbiorcami”,
b)  „Kasa”,
c)  „Rachunek bieżący”,
d)  „Inne rachunki bankowe”.

6. Saldo kredytowe na koncie „Rozrachunki z dostawcami” oznacza:

a)  stan należności na określony dzień,
b)  stan zobowiązania firmy z tytułu dostaw,
c)  udzielony dostawcy kredyt kupiecki,
d)  stan zobowiązań z tytułu podatku.

7. Przedsiębiorstwo handlowe rozlicza się z odbiorcami z tytułu:

a)  zakupu towarów,
b)  sprzedaży towarów,
c)  pozostałych rozrachunków,
d)  zakupu środków trwałych.

8. Przedsiębiorstwo handlowe rozlicza się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych z tytułu:

a)  podatku od nieruchomości,
b)  podatku od dochodów osobistych,
c)  składek na ubezpieczenia społeczne,
d)  opłat o charakterze publicznoprawnym.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Do ewidencji wynagrodzeń służy konto:

a)  „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”,
b)  „Rozrachunki publicznoprawne”,
c)  „Wynagrodzenia”,
d)  „Inne rozrachunki z pracownikami”.

10. Konto „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” wykazuje saldo kredytowe, które oznacza:

a)  wysokość wypłaconych zaliczek,
b)  kwotę wynagrodzeń netto,
c)  kwotę potrąceń obowiązkowych,
d)  stan zobowiązań wobec pracowników.

11. Wypłacaną z kasy zaliczkę na delegację służbową księguje się po stronie Wn na koncie:

a)  „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” ,
b)  „Inne rozrachunki z pracownikami”,
c)  „Rozrachunki publicznoprawne”,
d)  „Pozostałe koszty rodzajowe”.

12. W spółce akcyjnej kapitałem samofinansowania jest:

a)  kapitał zapasowy,
b)  kapitał udziałowy,
c)  kapitał akcyjny,
d)  fundusz udziałowy.

13. W spółce z o.o. kapitał udziałowy tworzony jest z:

a)  dotacji wypłaconej przez organ założycielski,
b)  udziałów wniesionych przez wspólników,
c)  części zysku netto,
d)  wpisowego.

14. W spółkach kapitałowych do ewidencji kapitałów powierzonych służy konto:

a)  „Kapitał zapasowy”,
b)  „Kapitał podstawowy”,
c)  „Fundusz założycielski”,
d)  „Kapitał zasobowych”.

15. W spółdzielni fundusz zasobowy może być przeznaczony na:

a)  pokrycie straty bilansowej,
b)  zwiększenie funduszu udziałowego,
c)  zwrot części udziałów,
d)  zwiększenie funduszu przedsiębiorstwa.

16. Na koncie „Kapitał podstawowy” występuje wyłącznie saldo kredytowe, które oznacza:

a)  równowartość wniesionego kapitału,
b)  równowartość kapitału przeznaczonego na pokrycie straty bilansowej,
c)  stan posiadanego kapitału,
d)  część zysku przeznaczoną na kapitał podstawowy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. W zawartej z jednostką handlową umowie kredytowej bank zobowiązuje się do:

a)  wykorzystania kredytu zgodnie z celem określonym w umowie,
b)  zwrotu kredytu w umownych terminach,
c)  udzielenia kredytu w ustalonej wysokości i czasie,
d)  zapłacenia prowizji, odsetek oraz innych opłat.

18. Zdolność kredytowa firmy oznacza:

a)  płynność finansową,
b)  dodatni wynik finansowy (zysk),
c)  aktualną wysokość zadłużenia,
d)  zdolność do spłaty kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie.

19. Do ewidencji kredytu obrotowego nieodnawialnego służy konto:

a)  „Krótkoterminowe kredyty bankowe”,
b)  „Kredyty bankowe długoterminowe”,
c)  „Rachunek bieżący”,
d)  „Kredyty bankowe przeterminowane”.

20. Spłatę kredytu inwestycyjnego w terminie zgodnym z umową księguje się:

a)  Wn „Rachunek bieżący”,
b)  Ma „Kredyty bankowe długoterminowe”,
c)  Wn „Kredyty bankowe długoterminowe”,
d)  Wn „Koszty finansowe”.

21. Wskaźnik płynności bieżącej oblicza się, dzieląc:

a)  aktywa bieżące przez zobowiązania bieżące,
b)  środki pieniężne + zapasy towarów przez zobowiązania bieżące,
c)  środki pieniężne + należności przez zobowiązania bieżące,
d)  należności + zapasy towarów przez zobowiązania bieżące.

22. Wydatki środków pieniężnych, dotyczące działalności operacyjnej, obejmują:

a)  wydatki na nabycie środków trwałych,
b)  wydatki na zakup towarów i wypłatę wynagrodzeń,
c)  wydatki na spłatę zaciągniętego kredytu,
d)  wydatki na spłatę odsetek od kredytów.

23. Nadwyżka środków pieniężnych występuje, gdy:

a)  gotówka początkowa plus wpływy środków pieniężnych są większe od wydatków,
b)  wydatki są większe od wpływów + gotówka początkowa,
c)  gotówka początkowa plus wpływ jest mniejsza od wydatków,
d)  gotówka początkowa plus wpływy jest równa wydatkom.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Gospodarowanie zasobami finansowymi

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Odpowiedź

zadania

a b c d

Punktacja

Razem

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test praktyczny do jednostki modułowej „Gospodarowanie zasobami
finansowymi”

Kartoteka testu praktycznego

Lp.

Sprawdzane

umiejętności

Sprawdzane czynności

Kategoria

celów

kształcenia

Poziom

wymagań

– zapisuje saldo początkowe konta

„Kasa”

B P

– zapisuje saldo początkowe konta

„Rachunek bieżący”

B P

– zapisuje saldo początkowe konta

„Rozrachunki z odbiorcami”

B P

– zapisuje saldo początkowe konta

„Rozrachunki z dostawcami”

B P

– zapisuje saldo początkowe konta

„Kapitał podstawowy”

B P

– zapisuje saldo początkowe

konta „Kapitał zapasowy”

B P

1 Otwieranie

kont

– zapisuje saldo początkowe

konta „Rozliczenie wyniku
finansowego”

B P

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „WB – spłata
zobowiązania wobec dostawcy”

C PP

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „WB – zakup
krótkoterminowych papierów
wartościowych”

C PP

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „lista płac”

C PP

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „Wb, RK podjęto
czekiem gotówkę na wypłatę
wynagrodzeń”

C PP

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „RK – lista płac”

C PP

2 Dekretacja

operacji
gospodarczych

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „przyjęto weksel od

C PP

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lp.

Sprawdzane

umiejętności

Sprawdzane czynności

Kategoria

celów

kształcenia

Poziom

wymagań

odbiorcy jako spłatę należności”

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „deklaracja ZUS,PK”

C PP

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „Pk – Przeznaczenie
części kapitału zapasowego na
pokrycie straty z ubiegłego
roku”

C PP

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „WB – bank przekazał
kredyt inwestycyjny na rachunek
bieżący”

C PP

– podaje nazwy kont księgowych,

służących do zaksięgowania
operacji „WB – pobranie przez
bank prowizji z rachunku
bieżącego”

C PP

– zaksięguje operację

gospodarczą „WB – spłata
zobowiązania wobec dostawcy”
na kontach

B P

– zaksięguje operację

gospodarczą „WB – zakup
krótkoterminowych papierów
wartościowych” na kontach

B P

– zaksięguje operację

gospodarczą „lista płac” na
kontach

B P

– zaksięguje operację

gospodarczą „Wb, RK podjęto
czekiem gotówkę na wypłatę
wynagrodzeń” na kontach

B P

– zaksięguje operację

gospodarczą „RK – lista płac”
na kontach

B P

– zaksięguje operację

gospodarczą „Przyjęto weksel
od odbiorcy jako spłatę
należności” na kontach

B P

– zaksięguje operację

gospodarczą „deklaracja
ZUS,PK” na kontach

B P

3 Księgowanie na

kontach

– zaksięguje operację

B P

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lp.

Sprawdzane

umiejętności

Sprawdzane czynności

Kategoria

celów

kształcenia

Poziom

wymagań

gospodarczą „Pk –
przeznaczenie części kapitału
zapasowego na pokrycie straty
z ubiegłego roku” na kontach

– zaksięguje operację

gospodarczą „WB – bank
przekazał kredyt inwestycyjny
na rachunek bieżący” na kontach

B P

– zaksięguje operację

gospodarczą „WB – pobranie
przez bank prowizji z rachunku
bieżącego” na kontach

B P

4 Zamykanie

kont

i obliczanie sald

– zamyka konta i oblicza salda

(16 zadań)

B P

– wyjaśnia, co oznacza saldo na

koncie „Krótkoterminowe
papiery wartościowe”

C PP

– wyjaśnia, co oznacza saldo na

koncie „Kapitał podstawowy”

C PP

5 Wyjaśnienie, co

oznaczają salda
na kontach

– wyjaśnia, co oznacza saldo na

koncie „Kredyty bankowe
długoterminowe”

C PP

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Drogi uczniu!

Przystępujesz do rozwiązania testu praktycznego, którego celem jest sprawdzenie

umiejętności z zakresu jednostki modułowej „Gospodarowanie zasobami finansowymi”
341(03).Z4.02.

Test polega na wykonaniu jednego zadania praktycznego, na które składa się:
prezentacja danych niezbędnych do rozwiązania zadania,
zestaww poleceń, które musisz wykonać.
Do testu dołączona jest KARTA ODPOWIEDZI, która składa się z trzech części:

KARTA DEKRETACJI
KARTA Z KONTAMI
KARTA ODPOWIEDZI

Odpowiedzi udzielaj w KARCIE ODPOWIEDZI. W przypadku pomyłki, należy

poprawić błąd zgodnie z obowiązującymi w rachunkowości zasadami poprawiania błędów
lub pobrać nowy druk i wypełnić go ponownie.

Postępuj zgodnie z kolejnością poleceń. W przypadku gdy nie potrafisz wykonać

któregoś z poleceń, przechodzisz do kolejnego polecenia.

Podczas rozwiązywania testu można korzystać tylko z długopisów i kalkulatorów.
Na rozwiązanie testu masz 45 minut od momentu przekazania instrukcji i zadania.
W przypadku wcześniejszego rozwiązania, należy oddać test i opuścić salę.

Powodzenia!

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

Test jest przeznaczony do przeprowadzenia sprawdzianu umiejętności praktycznych

uczniów ukształtowanych w procesie kształcenia w jednostce modułowej „Gospodarowanie
zasobami finansowymi” 341(03).Z4.02.
Test sprawdza umiejętności z zakresu:

poziomu podstawowego (33 zadania):
−  otwieranie kont,
−  księgowanie na kontach,
−  zamykanie kont i obliczanie sald.
poziomu ponadpodstawowego (13 zadań):
−  dekretacji operacji gospodarczych,
−  interpretacji znaczenia sald wybranych kont.

Uczeń w trakcie wykonywania zadania udziela odpowiedzi na KARCIE ODPOWIEDZI,
która składa się z trzech części:

a)  KARTA DEKRETACJI
b)  KARTA Z KONTAMI
c)  KARTA ODPOWIEDZI PISEMNYCH

Każda wykonana czynność jest punktowana zgodnie z punktacją podaną w „Arkuszu

oceny zadania praktycznego”.

Organizacja testowania przez nauczyciela:

1) materiał dla ucznia: przygotowanie odpowiedniej liczby zadań praktycznych, kart

odpowiedzi i instrukcji dla ucznia,

2)  zapewnienie uczniom samodzielności przy rozwiązywaniu zadań,
3)  rozdanie uczniom instrukcji, zadań i kart odpowiedzi,
4)  udzielenie wyjaśnień w przypadku pytań,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  zapisanie na tablicy czasu na rozwiązanie testu – 45 minut,
6)  zebranie testów i kart odpowiedzi oraz dokonanie ich przeglądu,
7)  zestawienie wyników w tabeli zbiorczej,
8)  dokonanie analizy ilościowej i jakościowej zadań,
9)  dokonanie projekcji zmian ukierunkowanych na zniwelowanie niepowodzeń

uczniów.

Zadanie praktyczne

W jednostce handlowej (spółka z o.o) na 1.I. br. salda wybranych kont przedstawiały się
następująco:
„Kasa” 1.000,-
„Rachunek bieżący” 32.000,-
„Rozrachunki z odbiorcami”
„Rozrachunki z dostawcami”

10.000,-
15.000,-

„Kapitał podstawowy (udziałowy)” 50.000,-
„Kapitał zapasowy”

43.000,-

„Rozliczenie wyniku finansowego” Wn

15.000,-

W miesiącu styczniu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1/ WB – spłata zobowiązania wobec dostawcy

1.500,-

2/ WB – zakup krótkoterminowych papierów wartościowych

− cena nabycia

3.000,-

− prowizja maklerska

200,-

3/ Lista płac:

− wynagrodzenie brutto

20.000,-

− ubezpieczenia społeczne potrącone z wynagrodzeń

4.000,-

− zaliczka na podatek od dochodów osobowych

3.200,-

− suma netto do wypłaty

12.800,-

4/ WB, RK – podjęto czekiem gotówkę na wypłatę

wynagrodzeń

12.800,-

5/ RK – lista płac – wypłata wynagrodzeń pracownikom

12.800,-

6/ Przyjęto weksel od odbiorcy jako spłatę należności

− suma netto weksla

2.000,-

− dyskonto

300,-

7/ Deklaracja ZUS, PK – składki płacone przez pracodawcę na

ubezpieczenie społeczne, FP, FŚP

4.200,-

8/ PK – przeznaczenie części kapitału zapasowego na pokrycie

straty z ubiegłego roku

10.000,-

9/ WB – bank przekazał kredyt inwestycyjny na rachunek

bieżący

20.000,-

10/ WB – pobranie przez bank prowizji z rachunku bieżącego 500,-

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Polecenia:

−  otworzyć konta
−  nanieść saldo początkowe
−  zadekretować operacje gospodarcze
−  zaksięgować operacje gospodarcze
−  zamknąć konta
−  wyjaśnić, co oznaczają salda na kontach:

„Krótkoterminowe papiery wartościowe”
„Kapitał podstawowy (udziałowy)”
„Kredyty bankowe długoterminowe”.

Karta odpowiedzi

a) KARTA DEKRETACJI

Dekretacja operacji gospodarczych
Operacje

Suma

Nazwa konta Wn

Nazwa konta Ma

Punktacja

1.500,-

1 – 0

2a 3.000,-

1 – 0

2b 200,-

1 – 0

3a 20.000,-

1 – 0

3b 4.000,-

1 – 0

3c 3.200,-

1 – 0

4 12.800,-

1 – 0

5 12.800,-

1 – 0

6a 2.000,-

1 – 0

6b 300,-

1 – 0

7 4.200,-

1 – 0

8 10.000,-

1 – 0

9 20.000,-

1 – 0

10 500,-

1 – 0

Razem

punktów

b) KARTA Z KONTAMI

Narysuj konta. Nanieś salda początkowe. Zaksięguj operacje gospodarcze. Zamknij konta.
Punkty: za każde prawidłowo otworzone konto i naniesione saldo początkowe – 1 punkt

(maksymalnie 7 punktów),

za każdą prawidłowo zaksięgowaną operację gospodarczą – 1 punkt (maksymalnie

10 punktów),

za każde bezbłędnie obliczone saldo konta po 0,5 punkta (maksymalnie 8 punktów)

c) KARTA ODPOWIEDZI PISEMNYCH

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lp. Pytanie

Odpowiedź Punkty

Wyjaśnij, co oznacza saldo na koncie:
1 „Krótkoterminowe

papiery wartościowe”

0-1

2 „Kapitał podstawowy

(udziałowy)”

0-1

3 „Kredyty

bankowe

długoterminowe”

0-1

Razem

Arkusz oceny zadania praktycznego
Lp. Sprawdzane

umiejętności

Sprawdzane czynności Kryterium

oceny

Liczba
punktów

zapisuje saldo początkowe konta „Kasa”,

bezbłędnie

zapisuje saldo początkowe konta
„Rachunek bieżący”

bezbłędnie

zapisuje saldo początkowe konta
„Rozrachunki z odbiorcami”

bezbłędnie

zapisuje saldo początkowe konta
„Rozrachunki z dostawcami”

bezbłędnie

zapisuje saldo początkowe konta „Kapitał
podstawowy”

bezbłędnie

zapisuje saldo początkowe konta „Kapitał
zapasowy”

bezbłędnie

1 Otwieranie

kont

zapisuje saldo początkowe konta
„Rozliczenie wyniku finansowego”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „WB – spłata
zobowiązania wobec dostawcy”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „WB – zakup
krótkoterminowych papierów
wartościowych”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „lista płac”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „Wb, RK podjęto
czekiem gotówkę na wypłatę wynagrodzeń”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „RK – lista płac”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „przyjęto weksel
od odbiorcy jako spłatę należności”

bezbłędnie

2 Dekretacja

operacji
gospodarczych

podaje nazwy kont księgowych, służących

bezbłędnie

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lp. Sprawdzane

umiejętności

Sprawdzane czynności Kryterium

oceny

Liczba
punktów

do zaksięgowania operacji „deklaracja ZUS,
PK”
podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „Pk –
przeznaczenie części kapitału zapasowego
na pokrycie straty z ubiegłego roku”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „WB – bank
przekazał kredyt inwestycyjny na rachunek
bieżący”

bezbłędnie

podaje nazwy kont księgowych, służących
do zaksięgowania operacji „WB – pobranie
przez bank prowizji z rachunku bieżącego”

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „WB –
spłata zobowiązania wobec dostawcy” na
kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „WB –
zakup krótkoterminowych papierów
wartościowych” na kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „lista
płac” na kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „Wb, RK
podjęto czekiem gotówkę na wypłatę
wynagrodzeń” na kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „RK –
lista płac” na kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „Przyjęto
weksel od odbiorcy jako spłatę należności”
na kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą
„deklaracja ZUS,PK” na kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „Pk –
przeznaczenie części kapitału zapasowego
na pokrycie straty z ubiegłego roku” na
kontach

bezbłędnie

zaksięguje operację gospodarczą „WB –
bank przekazał kredyt inwestycyjny na
rachunek bieżący” na kontach

bezbłędnie

3 Księgowanie na

kontach

zaksięguje operację gospodarczą „WB –
pobranie przez bank prowizji z rachunku
bieżącego” na kontach

bezbłędnie

4 Obliczanie

sald

i zamykanie
kont

oblicza saldo i zamyka konto

za każde
bezbłędnie
obliczone
saldo konta
po 0,5
punkta

5 Wyjaśnienie, co wyjaśnia, co oznacza saldo na koncie

bezbłędnie

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lp. Sprawdzane

umiejętności

Sprawdzane czynności Kryterium

oceny

Liczba
punktów

„krótkoterminowe papiery wartościowe”
wyjaśnia, co oznacza saldo na koncie
„kapitał podstawowy”

bezbłędnie

oznaczają salda
na kontach

wyjaśnia, co oznacza saldo na koncie
„kredyty bankowe długoterminowe”

bezbłędnie

Razem 38

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Proponuje się następujące normy wymagań:

Uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 27/33 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 28/33 zadań z poziomu podstawowego,
dobry – za rozwiązanie co najmniej 31/33 zadań z poziomu podstawowego plus co najmniej
10/13 zadań z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 33/33 zadań z poziomu podstawowego i co
najmniej 12/13 zadań z poziomu ponadpodstawowego.

Rozwiązanie zadania praktycznego
Wyjaśnić, co oznaczają salda na kontach:

Karta dekretacji
Operacje

Suma

Nazwa konta Wn

Nazwa konta Ma

Punktacja

1.500,- Rozrachunki z dostawcami Rachunek bieżący

1 – 0

2a 3.000,-

Krótkoterminowe

papiery

wartościowe

Rachunek bieżący

1 – 0

200,- Koszty finansowe

Rachunek bieżący

1 – 0

20.000,- Wynagrodzenia

Rozrachunki z tytułu
wynagrodzeń

1 – 0

4.000,- Rozrachunki z tytułu

wynagrodzeń

Rozrachunki
publicznoprawne

1 – 0

3.200,- Rozrachunki z tytułu

wynagrodzeń

Rozrachunki
publicznoprawne

1 – 0

4 12.800,-

Kasa

Rachunek

bieżący

1 – 0

12.800,- Rozrachunki z tytułu

wynagrodzeń

Kasa

1 – 0

6a 2.000,-

Inne

środki pieniężne Rozrachunki

z odbiorcami

1 – 0

6b 300,-

Inne

środki pieniężne

Przychody finansowe

1 – 0

7 4.200,-

Ubezpieczenia

społeczne Rozrachunki

publicznoprawne

1 – 0

8 10.000,-

Kapitał zapasowy

Rozliczenie wyniku
finansowego

1 – 0

9 20.000,-

Rachunek

bieżący Kredyty

bankowe

długoterminowe

1 – 0

500,- Koszty finansowe

Rachunek bieżący

1 – 0

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta z kontami

Kasa

Sp. 1.000,-
4) 12.800,-

5) 12.800,-

13.800,-

12.800,-
Sk. 1.000,-

13.800,-

Rachunek bieżący

Sp. 32.000,-
9) 20.000,-

1) 1.500,-
2a)3.000,-
2b) 200,-
4)12.800,-
10) 500,-

52.000,-

18.000,-
Sk.34.000,-

52.000,-

Rozrachunki z odbiorcami

Sp. 10.000,- 6a) 2.000,-
10.000,-

2.000,-
Sk. 8.000,-

10.000,-

Rozrachunki z dostawcami

1) 1.500,- Sp. 15.000,-
Sk.13.500,-
15.000,-

15.000,-

Kapitał podstawowy –

udziałowy

Sp.

50.000,-

Sk. 50.000,-
50.000,-

50.000,-

Kapitał zapasowy

8) 10.000,-  Sp.43.000,-
Sk. 33.000,-
43.000,-    43.000,-

Rozliczenie wyniku

finansowego

Sp. 15.000,- 8) 10.000,-

Sk. 5000,-

15.000,- 15.000,-

Krótkoterminowe papiery

wartościowe

2a) 3.000,-

Sk.

3000,-

3.000,-

Koszty finansowe

2b) 200,-
1a) 500,-

700,-

Sk. 700,-

700,-

Rozrachunki z tytułu

wynagrodzeń

3b) 4.000,-
3c) 3.200,-
5) 12.800,-

3a) 20.000,-

20.000,-

Wynagrodzenia

3a) 20.000,-

20.000 ,-Sk.

20.000,- 20.000,-

Rozrachunki

publicznoprawne

3b)4.000,-

3c)3.200,-
7) 4.200,-

Sk.11.400,-

11.400,-

11.400,- 11.400,-

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Inne środki pieniężne

6a) 2000,-
6b) 300,-

2.300,-

Sk. 2.300,-

2.300,-

2,300,-

Przychody finansowe

6b) 300,-

Sk. 300,-

300,-

Ubezpieczenia społeczne

7) 4.200,-

Sk. 4.200,-

4.200,-

Kredyty bankowe

długoterminowe

20.000,-

Sk.20.000,-
20.000,- 20.000,-

Karta odpowiedzi pisemnych

Lp. Pytanie

Odpowiedź Punkty

Wyjaśnij, co oznacza saldo na koncie:
1 „Krótkoterminowe

papiery wartościowe”

saldo debetowe na koncie „Krótkoterminowe
papiery wartościowe” oznacza stan papierów
wartościowych przeznaczonych do obrotu

0-1

2 „Kapitał podstawowy

(udziałowy)”

na koncie „Kapitał podstawowy (udziałowy)”
występuje tylko saldo Ma, które oznacza stan
kapitału na koncie okresu.

0-1

3 „Kredyty

bankowe

długoterminowe”

na koncie „Kredyty bankowe
długoterminowe” występuje tylko saldo Ma,
które oznacza wysokość zaciągniętego
kredytu długoterminowego (inwestycyjnego).

0-1

Razem