Model pomocy bezdomnym

Pomoc uzależniona jest od dokładnej diagnozy.

Nowoczesny model pracy socjalnej obejmuje:

-

Interwencję – czyli podjęcie szeregu środków zaradczych, w celu uniemożliwienia rozwoju lub też zahamowania
zachowań i sytuacji szkodliwych ze społecznego punktu widzenia. W szczególności zapewnienie schronienia,
posiłku i niezbędnej odzieży. Interwencja jest obowiązkiem każdej gminy, w tym celu powinny zostać zawiązane
koalicja współpracy służb Pomocy Społecznej (sektora ngo oraz sektora publicznego), Policji, Straży Miejskiej,
SOK, Służby Zdrowia.

-

Pomoc specjalistyczną – czyli realizację m.in. hierarchizacji placówek polegającą na dostosowaniu - do potrzeb,
stopnia współpracy i możliwości psychofizycznych - adekwatnej placówki dla konkretnego beneficjenta pomocy.
Hierarchizacja placówek w znaczny stopniu wpływa na poprawę skuteczności procesu wychodzenia z
bezdomności, który powinien zawierać opisane poniżej działania w ramach pracy socjalnej.

W odniesieniu do osób bezdomnych z uwagi na indywidualność przypadków nie sposób określić jednolitego modelu
pracy socjalnej która odbywać się może zarówno w środowisku lokalnym jak i w wyspecjalizowanych placówkach.
Można natomiast określić ogólny kierunek podejmowanych działań w ramach pracy socjalnej w odniesieniu do
kolejnych etapów pracy z osobą bezdomną.

Proces wychodzenia z bezdomności zakładający hierarchizację placówek dla osób
rokujących wyjście z bezdomności

1.

Noclegownia (bardzo niski standard, podstawowa praca socjalna)

2.

Schronisko (wyższy standard, praca socjalna, terapia, socjalizacja, praca)

3.

Mieszkanie treningowe (chronione) – nauka samodzielnego życia, monitorowanie

4.

Mieszkania socjalne – usamodzielnienie, pomoc w razie potrzeby

5.

Grupy wsparcia, wspólnoty – oparcie psychiczne w sytuacjach kryzysowych

Bezdomność utrwalona i bezdomność pozainstytucjonalna

1.

Domy dla bezdomnych – przeznaczone dla osób niezdolnych z różnych względów do usamodzielnienia się
(niepełnosprawność, starość)

2.

Street workers – kontakt z bezdomnymi przebywającymi poza placówkami

3.

Ogrzewalnie – usytuowane w miejscach gromadzenia się bezdomnych (dworce kolejowe)

4.

Noclegownia – interwencja (bardzo niski standard, podstawowa praca socjalna)

5.

Punkty wydawania posiłków i odzieży

6.

Punkty informacyjne

Etap pierwszy. Noclegownia

Praca socjalna
-

ustalenie właściwej gminy,

-

nawiązanie kontaktu z pracownikiem socjalnym właściwego OPS-u,

-

ogólne rozeznanie przyczyny bezdomności, oczekiwań i potrzeb danej osoby,

-

ocena możliwości klienta i zakwalifikowanie do odpowiedniej placówki czyli diagnoza wstępna (w zależności od
tego kto kieruje),

-

kompletowanie niezbędnych dokumentów (dowodu tożsamości, książeczki RUM, książeczki wojskowej,
książeczki ubezpieczeniowej),

-

umożliwienie dostępu do lekarza pierwszego kontaktu,

-

motywowanie do podjęcia leczenia i utrzymania abstynencji,

-

udzielanie informacji o warunkach i możliwościach korzystania z różnych form pomocy,

-

uczenie i egzekwowanie zachowania higieny osobistej.

-

rejestracja w Urzędzie Pracy;

-

motywowanie do podjęcia i kontynuacji leczenia, kompletowanie dokumentacji lekarskiej dla potrzeb Zespołu ds.
Orzekania o Niepełnosprawności i komisji lekarskiej ZUS.

Etap drugi. Schronisko
(placówka przeznaczona dla osób podejmujących współpracę z pracownikami socjalnymi i
pracownikami schronisk w celu poprawy swojej sytuacji życiowej).

Praca socjalna

W schronisku powinien funkcjonować podział obowiązków w prowadzeniu pracy socjalnej z poszczególnymi
osobami, każdy pracownik schroniska (opiekun) powinien odpowiadać za wdrażanie działań związanych z pracą
socjalną. Raz lub dwa razy na 2 tygodnie powinny być realizowane obligatoryjne spotkania zespołu
pracowników umożliwiające monitorowanie i ewaluację pracy.

-

jak w przypadku Noclegowni (powyżej)

-

diagnoza socjalno-bytowa na podstawie wywiadu środowiskowego i rozpoznania kierownictwa placówki,

-

sporządzenie planu pomocy,
np. w odniesieniu do osób bezrobotnych:

-

aktywizowanie zawodowe, rejestracja w PUP, kursy zawodowe,

-

kompletowanie dokumentów o przebiegu zatrudnienia,

-

udzielanie wsparcia w kontaktach z urzędami,

-

pomoc w pisaniu pism,
ponadto:

-

nawiązywanie kontaktów z członkami rodziny,

-

tworzenie i realizowanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności,

-

sprawdzanie możliwości uzyskania pomocy ze strony krewnych, odnawianie więzi rodzinnych,

-

pomoc w załatwianiu spraw związanych z przydziałem lokalu mieszkalnego lub odzyskaniem utraconego
mieszkania:

•

kontakt z Wydziałem Mieszkalnictwa Urzędu Miasta,

•

opiniowanie wniosków o przydział mieszkania dla osób niepełnosprawnych i klientów rokujących szansę na
usamodzielnienie (mieszkanie kontraktowe),

•

udzielanie porad prawnych i pomoc w przygotowaniu dokumentacji urzędowej,

-

motywowanie do wychodzenie bezdomnych na „zewnątrz” placówki ze swoimi propozycjami i działaniami,

-

motywowanie do wykonywania prac społecznie użytecznych na rzecz placówki i współmieszkańców,

-

organizowanie terapii grupowej, indywidualnej w tym grup samopomocy,

-

typowanie osób do kolejnego etapu wychodzenia z bezdomności,

-

pomoc psychoterapeutyczna (dotycząca syndromu bezdomności, choroby alkoholowej i innych uzależnień).

Praca socjalna ukierunkowana na integrację społeczną

-

motywowanie do zmiany stylu życia poprzez realizację konkretnych projektów np. budzenie potrzeby podjęcia
zatrudnienia, uzyskania stałego źródła dochodu, podjęcia udziału w terapii na terenie placówki lub na „zewnątrz”,
poprawa organizacji czasu wolnego, kształtowanie umiejętności gospodarowania posiadanymi zasobami
finansowymi, kształtowanie nawyków higienicznych, prawidłowych kontaktów międzyludzkich i zachowań
społecznych i inne

-

udział i dostęp do rozrywek kulturalnych,

-

współdziałanie z lokalnymi społecznościami (np. współorganizacja Festynów lokalnych),

-

wyjścia do teatrów, kina,

-

umożliwienie dostępu środków masowej komunikacji (internet)

-

Praca socjalna ukierunkowana na integrację zawodową
-

tworzenie klubów pracy ułatwiających kontakt z potencjalnymi pracodawcami,

-

dostęp do ofert pracy,

-

powstawanie w placówkach warsztatów pracy oraz ekip pracowniczych świadczących usługi na zewnątrz (możliwe
preludium przed założeniem Firmy Socjalnej), np. ekipa remontowo-budowlana, poligraficzna, krawiecka

-

tworzenie firm socjalnych, zatrudnianie w nich osób bezdomnych,

-

uczestnictwo w zajęciach Centrum Integracji Społecznej,

-

organizowanie szkoleń i kursów w zależności od specyfiki regionu oraz potrzeb samych beneficjentów,

-

powstawanie pracowni i warsztatów pracy np. plastyczna, stolarska, ślusarska.

Etap drugi. Dom dla bezdomnych
(placówka przeznaczona dla osób niepełnosprawnych i starszych).

Praca socjalna

w odniesieniu do osób chorych i w podeszłym wieku:

-

motywowanie do podjęcia i kontynuacji leczenia, kompletowanie dokumentacji lekarskiej dla potrzeb Zespołu ds.
Orzekania o Niepełnosprawności i komisji lekarskiej ZUS,

-

kompletowanie dokumentów o przebiegu zatrudnienia,

-

udzielanie wsparcia w kontaktach z urzędami,
ponadto:

-

kompletowanie dokumentacji do domów pomocy społecznej,

-

nawiązywanie kontaktów z członkami rodziny,

-

ustalenie uprawnień emerytalno-rentowych,

-

sprawdzanie możliwości uzyskania pomocy ze strony krewnych, odnawianie więzi rodzinnych,

-

pomoc w załatwianiu spraw związanych z przydziałem lokalu mieszkalnego lub odzyskaniem utraconego
mieszkania:

•

kontakt z Wydziałem Mieszkalnictwa Urzędu Miasta,

•

opiniowanie wniosków o przydział mieszkania dla osób niepełnosprawnych i klientów rokujących szansę na
usamodzielnienie (mieszkanie kontraktowe),

•

udzielanie porad prawnych i pomoc w przygotowaniu dokumentacji urzędowej,

Praca socjalna ukierunkowana na integrację społeczną

-

motywowanie do zmiany stylu życia poprzez realizację konkretnych projektów np. budzenie potrzeby podjęcia
zatrudnienia, uzyskania stałego źródła dochodu, podjęcia udziału w terapii na terenie placówki lub na „zewnątrz”,
poprawa organizacji czasu wolnego, kształtowanie umiejętności gospodarowania posiadanymi zasobami
finansowymi, kształtowanie nawyków higienicznych, prawidłowych kontaktów międzyludzkich i zachowań
społecznych i inne

-

udział i dostęp do rozrywek kulturalnych,

-

współdziałanie z lokalnymi społecznościami (np. współorganizacja Festynów lokalnych, organizowanie
potańcówek itp),

-

wyjścia do teatrów, kina,

-

umożliwienie dostępu środków masowej komunikacji (internet)

-

motywowanie do wychodzenie bezdomnych na „zewnątrz” placówki ze swoimi propozycjami i działaniami,

-

motywowanie do wykonywania prac społecznie użytecznych na rzecz placówki i współmieszkańców,

-

organizowanie terapii grupowej,

-

pomoc psychoterapeutyczna (dotycząca syndromu bezdomności, choroby alkoholowej i innych uzależnień),

-

zaangażowanie wolontariatu,

-

animowanie powstawania kółek zainteresowania oraz warsztatów zajęciowych w zależności od zainteresowań,

-

działania samopomocowe.

Etap trzeci. Mieszkanie kontraktowe

Uczestnicy tego etapu powinni mieć zatrudnienie i własnych dochód, zatrudnienie to może być realizowane na wolny
rynku lub w innych formach np. CIS, Firma Socjalna.

Praca socjalna

I.

Doprowadzenie do zawarcia kontraktu.

II.

Monitorowanie realizacji kontraktu,

-

dopilnowanie i sprawdzanie terminowości uiszczania opłat czynszowych,

-

pomoc w planowaniu budżetu domowego,

-

pomoc w organizowaniu dnia,

-

pomoc w adaptacji w nowym środowisku,

-

pomoc psychoterapeutyczna (dotycząca syndromu bezdomności, choroby alkoholowej i innych uzależnień).

-

w uzasadnionych przypadkach udzielanie wsparcia w sferze:

•

samodzielnego załatwiania spraw urzędowych,

•

utrzymania abstynencji,

•

utrzymania higieny osobistej i porządku w mieszkaniu,

-

rozmowy, podpowiedzi pracowników kierunkujące samodzielne działania podopiecznego na osoby i instytucje, w
których może on uzyskać pomoc lub załatwić sprawy osobiste.

III.

Ewaluacja

-

ocena stopnia samodzielności funkcjonowania w środowisku,

-

zakwalifikowanie do następnego etapu.

Etap czwarty. Samodzielne mieszkanie

-

w uzasadnionych przypadkach udzielenie wsparcia,

-

możliwe uczestnictwo w grupach wsparcia i wspólnotach.