Baca

(613001)

Rolnicy, ogrodnicy, le

ś

nicy i rybacy

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Baca (613001)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-172-3 (172)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach .................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy .......................................

4

2. Opis zawodu ................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie .............................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Organizowanie i zarz

ą

dzanie wypasem Kz1 .................. 10

3.2. Pozyskiwanie mleka, wytwarzanie serów tradycyjnych

i sprzedawanie produktów Kz2 ....................................... 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 13

5. Słownik ........................................................................................ 14

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach:

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

613001 Baca

Grupa wielka 6 – Rolnicy, ogrodnicy, le

ś

nicy i rybacy (w Mi

ę

dzyna-

rodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 6130 – Rolnicy produkcji ro

ś

linnej i zwierz

ę

cej

(w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 od-

powiada grupie 6130 Mixed crops and animal producers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja A. Rolnictwo, le

ś

nictwo, łowiectwo i rybactwo, Dział 01.

Uprawy rolne, chów i hodowla zwierz

ą

t, łowiectwo, wł

ą

czaj

ą

c dzia-

łalno

ść

usługow

ą

, Grupa 01.4. Chów i hodowla zwierz

ą

t.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe) oraz głównie

wyników bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 15 przedsi

ę

-

biorstwach (du

ż

e – 1, małe − 3, mikro − 11, w tym produkcyjno-handlowo-

-usługowe − 11, administracyjne − 4), przeprowadzonych w lutym i marcu
2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Józef Michałek – Porozumienie Karpackie w Istebnej,

•

Piotr Kohut – Fundacja Pasterstwo Transhumancyjne w Koniako-

wie,

•

Kazimierz Furczo

ń

– Stowarzyszenie Baców Szlak Oscypkowy

w Le

ś

nicy,

•

Krystyna Zagajewska – ekspert niezale

ż

ny, były pracownik Mini-

sterstwa Edukacji Narodowej w Warszawie.

Ewaluatorzy:

•

Marian Sporek – Spółdzielnia Gazdowie w Soblówce gm. Ujsoły,

•

Danuta Urbaniak – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli

i Kształcenia Praktycznego.

5

Recenzenci:

•

Irena Skrzy

ż

ala – Zakład Do

ś

wiadczalny Instytutu Zootechniki Pa

ń

-

stwowego Instytutu Badawczego w Grod

ź

cu

Ś

l

ą

skim,

•

Andrzej Kałuda – O

ś

rodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewi-

cach.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Ewa Foik (przewodnicz

ą

ca) – Zwi

ą

zek Podhalan Oddział Górali

Ś

l

ą

skich w Koniakowie,

•

Włodzimierz Oleksy – Stowarzyszenie Szlak Oscypkowy w Zako-

panem,

•

Krzysztof Łysyganicz – Zwi

ą

zek Zawodowy Rolników Samoobrona

w Łodzi.

Data zatwierdzenia:

•

15.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Baca organizuje i zarz

ą

dza wypasem zwierz

ą

t gospodarczych,

głównie owiec w górach, oraz pozyskiwaniem mleka i produkcj

ą

serów

tradycyjnych.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Baca jest zawodem o charakterze usługowo-handlowo-produkcyj-

nym. Celem jego pracy jest organizowanie i zarz

ą

dzanie wypasem zwie-

rz

ą

t takich, jak owce, bydło, kozy i konie, pozyskiwanie mleka, wyrób

tradycyjnych serów i ich bezpo

ś

rednia sprzeda

ż

. Baca w negocjacjach

z hodowcami umawia wynajem i liczb

ę

planowanych do wypasu zwie-

rz

ą

t, okre

ś

la powierzchni

ę

i miejsce wypasu. Nast

ę

pnie dzier

ż

awi lub

wynajmuje tereny wypasowe, a tak

ż

e organizuje obsług

ę

wypasu, za-

trudniaj

ą

c do pracy juhasów. Baca dba o infrastruktur

ę

pastersk

ą

, narz

ę

-

dzia oraz o stan ekologiczny pastwiska, prowadz

ą

c wypas ekstensywny,

usuwa niepo

żą

dane ro

ś

liny. Przestrzega zasad organizacji pracy wypasu

(pojenie, wypas, wyrób serów), a tak

ż

e zasad BHP oraz dobrostanu

zwierz

ą

t. Organizuje sprzeda

ż

bezpo

ś

redni

ą

własnych produktów wytwa-

rzanych w czasie wypasu. Baca funkcjonuje w specyfice kulturowej, za-
chowuj

ą

c obrz

ę

dy i zwyczaje regionu.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Ś

rodowiskiem pracy bacy jest gospodarstwo szała

ś

nicze (obiekty

pomocnicze wypasu i teren wypasowy – hala) oraz bacówka, miejsce
wytwarzania serów i zagroda pasterska niezb

ę

dna do zabiegów ho-

dowlanych. Baca posługuje si

ę

narz

ę

dziami takimi, jak np.: puciera,

gielety, wiadra, ferule, czerpaki, kocioł, oscypiorki, formy, ko

ń

cówki,

koryta, półki. Warunki pracy determinowane s

ą

przez czynniki atmosfe-

ryczne (deszcz, grad,

ś

nieg, wyładowania atmosferyczne), a tak

ż

e dzi-

kie zwierz

ę

ta. Prac

ę

charakteryzuj

ą

stałe czynno

ś

ci dostosowane do

trybu

ż

ycia zwierz

ą

t. W okresie wypasu baca przebywa poza miejscem

zamieszkania. Przestrzega zasad ochrony przeciwpo

ż

arowej i ochrony

ś

rodowiska. Baca pracuje cał

ą

dob

ę

w sezonie wypasu. Wyst

ę

puj

ą

ce

zagro

ż

enia to: niekorzystne czynniki atmosferyczne, trudno

ś

ci z dojaz-

dem pomocy w przypadku problemów zdrowotnych ludzi i zwierz

ą

t,

7

wynikaj

ą

cych z oddalenia od skupisk ludzkich, choroby odzwierz

ę

ce,

nagłe zdarzenia zwi

ą

zane ze stanem zwierz

ą

t (zwierz

ę

ta chore, skale-

czone itp.).

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu bacy wymaga wiedzy, do

ś

wiadczenia w za-

kresie hodowli zwierz

ą

t, a tak

ż

e umiej

ę

tno

ś

ci zarz

ą

dzania zespołem.

Osoba wykonuj

ą

ca zawód bacy charakteryzuje si

ę

du

ż

ym poczuciem

odpowiedzialno

ś

ci za powierzone stado. Specyfika zawodu wymaga

umiej

ę

tno

ś

ci pracy w zespole, du

ż

ej koncentracji, spostrzegawczo

ś

ci,

podzielno

ś

ci uwagi, dokładno

ś

ci. Konieczna jest tak

ż

e dobra kondycja

fizyczna, odporno

ść

na stres i trudne warunki pracy. Bac

ę

charaktery-

zuje otwarto

ść

na innych, umiej

ę

tno

ść

nawi

ą

zywania i utrzymywania

dobrych relacji z hodowcami, wła

ś

cicielami ziemi i klientami. Opieka

nad zwierz

ę

tami wymaga od bacy stałej czujno

ś

ci i szybkiego reago-

wania na zmieniaj

ą

ce si

ę

warunki oraz skuteczno

ś

ci w rozwi

ą

zywaniu

zaistniałych problemów. Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu
jest dysfunkcja ko

ń

czyn dolnych, wady wzroku nie podlegaj

ą

ce korekcji

oraz skłonno

ść

do alergii wywoływanych przez czynniki wyst

ę

puj

ą

ce

w

ś

rodowisku pracy bacy.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Zawód bacy mo

ż

na uzyska

ć

poprzez przyuczenie do zawodu na

stanowisku pracy i zdobywanie do

ś

wiadczenia w trakcie pracy. Baca

powinien bra

ć

udział w szkoleniach i kursach doskonal

ą

cych organizo-

wanych przez stowarzyszenia i inne organizacje bran

ż

owe. Pracodaw-

cy zatrudniaj

ą

na stanowisku bacy osoby z wykształceniem zasadni-

czym zawodowym w zawodach zwi

ą

zanych z upraw

ą

roli, hodowl

ą

zwierz

ą

t.

8

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Uzyskane w procesie pracy kompetencje zawodowe mo

ż

na po-

twierdza

ć

egzaminem czeladniczym i mistrzowskim dla zawodu bacy,

przeprowadzanym przez organizacje rzemie

ś

lnicze i uregulowanym

ustaw

ą

o rzemio

ś

le. Zwykle prac

ę

rozpoczyna si

ę

jako juhas lub po-

mocnik bacy, zdobywaj

ą

c w ten sposób wiedz

ę

na temat organizacji

wypasu zwierz

ą

t, formy i miejsca wypasu, dbaj

ą

c jednocze

ś

nie o na-

rz

ę

dzia i stan pastwiska. W tym czasie baca uczy si

ę

wyrabiania serów.

Poznaje mo

ż

liwo

ś

ci uzyskania zezwolenia na ich sprzeda

ż

– uwzgl

ę

d-

niaj

ą

c obowi

ą

zuj

ą

ce w tym zakresie prawo. Jednak najcz

ęś

ciej wiedza

i umiej

ę

tno

ś

ci zwi

ą

zane z zawodem bacy przekazywane s

ą

z pokolenia

na pokolenie i pozostaj

ą

w rodzinie.

2.7. Zadania zawodowe

Z1.

Wynajmowanie owiec (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z2.

Dzier

ż

awienie albo wynajmowanie terenów wypasowych (niezb

ę

d-

ne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3.

Zatrudnianie obsługi (niezb

ę

dne kompetencje: Kz3).

Z4.

Wynajmowanie psów pasterskich (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

KzS).

Z5.

Przeprowadzanie zwierz

ą

t na miejsce wypasu (niezb

ę

dne kom-

petencje: Kz1, KzS).

Z6.

Urz

ą

dzanie gospodarstwa szała

ś

niczego (niezb

ę

dne kompeten-

cje: Kz1, KzS).

Z7.

Zagospodarowywanie bacówki (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

KzS).

Z8.

Nadzorowanie wypasu (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z9.

Nadzorowanie pozyskiwania mleka (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z10. Nadzorowanie produkcji serów (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z11. Prowadzenie sprzeda

ż

y produktów (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z12. Zako

ń

czenie wypasu (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z13. Prowadzenie dokumentacji wypasu (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

Kz2, KzS).

Z14. Organizowanie pracy i stanowiska pracy zgodnie z zasadami

BHP i HACCP, ochrony ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska oraz ergo-

nomii (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Organizowanie i zarz

ą

dzanie wypasem (potrzebne do wykony-

wania zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z7, Z8, Z12, Z13, Z14).

Kz2 – Pozyskiwanie mleka, wytwarzanie serów tradycyjnych i sprzedawa-

nie produktów (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z9, Z10, Z11,

Z13, Z14).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z14).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w zawo-

dzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu do kwalifikacji na poziomie 3

wła

ś

ciwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europejskiej

i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem
usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka

6 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód bacy:

1) w zakresie wiedzy: zna fakty, zasady, procesy i ogólne poj

ę

cia doty-

cz

ą

ce zawodu bacy; zna i rozumie podstawowe fakty, poj

ę

cia i za-

le

ż

no

ś

ci w zawodzie oraz w szerszym zakresie elementarne uwa-

runkowania prowadzonej działalno

ś

ci w bran

ż

y usługowo-handlowo-

-produkcyjnej;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: posiada umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do reali-

zacji zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów poprzez wybieranie pod-

stawowych metod, narz

ę

dzi, materiałów i informacji zwi

ą

zanych

z wypasem zwierz

ą

t gospodarczych, pozyskiwaniem mleka i pro-

dukcj

ą

serów tradycyjnych; potrafi wykonywa

ć

zadania według

ogólnej instrukcji, dotycz

ą

ce wynajmu, dzier

ż

awy, nadzoru, cz

ę

sto

w zmiennych warunkach atmosferycznych; umie rozwi

ą

zywa

ć

typo-

we problemy, dobrze komunikowa

ć

si

ę

z innymi.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z7, Z8, Z12,

Z13, Z14 wymaga posiadania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Organizowanie i zarz

ą

dzanie wypasem Kz1

Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, procesy,
ogólne poj

ę

cia i zale

ż

no

ś

ci zwi

ą

-

zane z organizowaniem i zarz

ą

-

dzaniem wypasem, w szczegól-
no

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-

ny ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska,

procedury HACCP w zakresie
wypasu zwierz

ą

t gospodar-

skich;

−

przepisy i zasady organizacji

wypasu, w tym wynajmu owiec,
psów pasterskich i zatrudniania
obsługi;

−

zasady dobrostanu zwierz

ą

t;

−

zasady ustawienia infrastruktu-

ry pasterskiej;

−

zasady rejestracji zwierz

ą

t i do-

kumentowania stada;

−

podstawowe siedliska przyrod-

nicze i gatunki ro

ś

lin chronio-

nych zwi

ą

zanych ze

ś

rodowi-

skiem wypasu;

−

rodzaje topografii pastwisk;

−

przepisy dotycz

ą

ce obsady pa-

stwisk;

−

czynno

ś

ci zwi

ą

zane z przygo-

towaniem pastwisk;

−

technologi

ę

uprawy ro

ś

lin i za-

sady organicznego nawo

ż

enia.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania zwi

ą

zane z orga-

nizowaniem i zarz

ą

dzaniem wy-

pasem, w szczególno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

ż

.,

ochrony

ś

rodowiska i procedur

HACCP w zakresie wypasu
zwierz

ą

t gospodarskich;

−

wypełnia

ć

dokumenty przyj-

mowania zwierz

ą

t;

−

prowadzi

ć

dokumentacj

ę

zwi

ą

-

zan

ą

z działalno

ś

ci

ą

usługowo-

-handlowo-produkcyjn

ą

;

−

ustawia

ć

i korzysta

ć

z infra-

struktury pasterskiej;

−

rozdziela

ć

stado;

−

zabezpiecza

ć

infrastruktur

ę

na

okres zimowy;

−

ocenia

ć

rodzaje siedlisk przy-

rodniczych oraz ro

ś

lin chronio-

nych;

−

rozró

ż

nia

ć

rodzaje pastwisk

oraz ocenia

ć

ich jako

ść

i przy-

datno

ść

do wypasu;

−

monitorowa

ć

proces wypasu;

−

grodzi

ć

najcenniejsze fragmen-

ty ł

ą

k, kosi

ć

polany – czynna

ochrona polan reglowych;

−

ocenia

ć

stan i jako

ść

pastwiska

po wypasie w celu okre

ś

lenia

zabiegów agrotechnicznych.

11

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z9, Z10, Z11, Z13, Z14 wymaga po-

siadania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Pozyskiwanie mleka, wytwarzanie serów

tradycyjnych i sprzedawanie produktów Kz2

Wiedza – zna i rozumie podstawo-
we fakty, zasady, procesy i ogólne
poj

ę

cia

i

zale

ż

no

ś

ci

zwi

ą

zane

z pozyskiwaniem mleka, wytwarza-
niem serów tradycyjnych i sprze-
dawaniem produktów, w szczegól-
no

ś

ci zna:

−

technologi

ę

pozyskiwania mle-

ka;

−

rodzaje serów i sposoby ich

produkcji;

−

przepisy dotycz

ą

ce produkcji

i sprzeda

ż

y;

−

normy jako

ś

ci mleka i serów;

−

zasady przyjmowania i doku-

mentowania dostaw i sprzeda-

ż

y towarów;

−

zasady przygotowania towarów

do sprzeda

ż

y, w tym ustalania

cen i oznakowania;

−

formy i techniki sprzeda

ż

y;

−

przepisy

prawa

dotycz

ą

ce

podatku VAT;

−

przepisy prawa dotycz

ą

ce praw

konsumenta;

−

procedury dotycz

ą

cych przyj-

mowania i rozpatrywania re-
klamacji.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania zwi

ą

zane z pozy-

skiwaniem mleka, wytwarzaniem
serów tradycyjnych i sprzedawa-
niem produktów, w szczególno

ś

ci

potrafi:

−

obsługiwa

ć

i eksploatowa

ć

ma-

szyny do pozyskania mleka
i produkcji serów;

−

pozyskiwa

ć

mleko bez u

ż

ycia

sprz

ę

tu specjalistycznego;

−

prowadzi

ć

produkcj

ę

serów

z wykorzystaniem urz

ą

dze

ń

do

ich produkcji;

−

wytwarza

ć

sery w sposób tra-

dycyjny;

−

kontrolowa

ć

jako

ść

produktów;

−

współpracowa

ć

z słu

ż

bami kon-

troli jako

ś

ci i sprzeda

ż

y;

−

sprzedawa

ć

wyroby mleczne

z zachowaniem zasad i przepi-
sów;

−

wypełnia

ć

dokumenty przyjmo-

wania i przechowywania produk-
tów;

−

przygotowywa

ć

i prezentowa

ć

ofert

ę

handlow

ą

;

−

realizowa

ć

zamówienia klien-

tów w ró

ż

nych formach sprze-

da

ż

y;

−

prowadzi

ć

dokumentacj

ę

jako-

ś

ci.

12

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za organizowanie i zarz

ą

dzanie wypasem

oraz za pozyskiwanie mleka, wytwarzanie serów tradycyjnych i sprze-
dawanie produktów,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zorgani-

zowanych warunkach prowadzenia wypasu,

−

dostosowuje zachowanie do zmiennych okoliczno

ś

ci pracy ,

−

ocenia wpływ swoich działa

ń

realizowanych w ramach współpracy

zespołowej w zakresie wypasu zwierz

ą

t i ponosi odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

13

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu bacy przed-

stawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 613001 Baca

14

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.