zajecia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego

Wojciech Rudnicki

Zaj´cia warsztatowe

z zakresu poradnictwa

zawodowego

w klasach II–III gimnazjum

ISBN 978-83-7696-491-1

Wszelkie prawa zastrze˝one.
Wydawca wyra˝a zgod´ na kopiowanie fragmentów publikacji do celów edukacyjnych.
Wydawnictwo do∏o˝y∏o wszelikich staraƒ w prowadzeniu dzia∏aƒ wynikajàcych z wymagaƒ
prawa autorskiego. W przypadku pojawienia si´ wàtpliwoÊci postara si´ je wyjaÊniç.

Wydawca: Dr Josef Raabe Spó∏ka Wydawnicza Sp. z o.o.

ul. M∏ynarska 8/12
01-194 Warszawa
NIP 526-13-49-514
REGON 011864960
Sàd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie
XII Wydzia∏ Gospodarczy KRS
KRS 0000118704
WysokoÊç kapita∏u zak∏adowego 50 000 z∏

www.twojelekcje.pl

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Zanim podejmiesz decyzj´ – scenariusz
zaj´ç warsztatowych z zakresu orientacji
i poradnictwa zawodowego dla uczniów
klas II–III gimnazjum

Wojciech Rudnicki

1. Wst´p .................................................................................................................................. 1
2. Charakterystyka zaj´ç warsztatowych Zanim podejmiesz decyzj´ ....................................... 2

2.1. Cele i zadania zaj´ç warsztatowych ............................................................................. 3
2.2. TreÊci zaj´ç warsztatowych .......................................................................................... 3
2.3. Zasady realizacji zaj´ç warsztatowych .......................................................................... 4

3. Podsumowanie .................................................................................................................... 7
4. Bibliografia .......................................................................................................................... 8
Za∏àcznik nr 1 – Scenariusz zaj´ç warsztatowych dla m∏odzie˝y szkó∏ gimnazjalnych
Zanim podejmiesz decyzj´

....................................................................................................... 9

Za∏àcznik nr 2 – Karta stanu zdrowia ..................................................................................... 21
Za∏àcznik nr 3 – Karta schorzeƒ ............................................................................................. 22
Za∏àcznik nr 4 – Typ osobowoÊci a grupa zawodowa ............................................................ 23
Za∏àcznik nr 5 – Ankieta sk∏onnoÊci i zainteresowaƒ zawodowych ........................................ 26
Za∏àcznik nr 6 – Lista uzdolnieƒ ............................................................................................. 29
Za∏àcznik nr 7 – Skala temperamentu .................................................................................... 32
Za∏àcznik nr 8 – Moje wiadomoÊci i umiej´tnoÊci .................................................................. 34
Za∏àcznik nr 9 – Lista zawodów ............................................................................................. 35
Za∏àcznik nr 10 – Ankieta ewaluacyjna dla uczniów .............................................................. 39

1. Wst´p

Orientacja i poradnictwo zawodowe w gimnazjum majà istotne znaczenie w procesie racjonal-

nego kszta∏towania rynku pracy oraz planowania karier m∏odzie˝y. Wprawdzie decyzja o wyborze
zawodu i szko∏y jest sprawà przede wszystkim osobistà, ale jej efekt ma równie˝ w du˝ej mie-
rze wag´ spo∏ecznà. Od trafnego wyboru zawodu zaczynajà si´, i w powa˝nym stopniu zale˝à,
póêniejsze losy m∏odego cz∏owieka jako pracownika, a ogólnie rzecz ujmujàc, jego sytuacja na
rynku pracy. Problematyka ta nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji bezrobocia, stanu
frustracji osób pozbawionych pracy i ich braku pewnoÊci siebie.

Spis treÊci

Obecnie, w zmieniajàcej si´ sytuacji ekonomicznej kraju i wzroÊcie bezrobocia, wa˝nym

problemem staje si´ odpowiedê na pytanie, jakà strategi´ nale˝y wypracowaç, aby m∏odzie˝
szkolna mog∏a w pe∏ni wykorzystaç w∏asne mo˝liwoÊci i kwalifikacje zawodowe, lepiej i szyb-
ciej przystosowaç si´ do sytuacji na rynku pracy. Wydaje si´, ˝e centralnym punktem tej strate-
gii powinno staç si´ sta∏e stymulowanie w∏asnej aktywnoÊci uczniów w celu nabycia przez nich
wiadomoÊci i umiej´tnoÊci racjonalnego planowania kariery zawodowej. Wprowadzane zmiany
w systemie kszta∏cenia powinny sprzyjaç takim rozwiàzaniom, które w znacznym stopniu uwzgl´d-
niajà aspiracje, potrzeby i oczekiwania m∏odzie˝y.

Mówiàc o racjonalnym planowaniu przez uczniów kariery zawodowej, mam na myÊli wypo-

sa˝enie ich w uniwersalne umiej´tnoÊci realistycznego wyboru zawodu (kierunku kszta∏cenia),
miejsca pracy lub zmiany zawodu oraz ogólnà wiedz´ o zawodach i mo˝liwoÊciach kszta∏cenia.

Droga do nabycia tych umiej´tnoÊci mo˝e prowadziç najpierw przez samopoznanie i samo-

ocen´, a nast´pnie przez konfrontowanie swoich atutów z wymaganiami zawodowymi i sytuacjà
na rynku pracy. Dlatego dobrze ukszta∏towane umiej´tnoÊci sta∏ego poznawania siebie gwa-
rantujà poprawne i realne decyzje, które polegajà na:

●

okreÊleniu w∏asnych mo˝liwoÊci psychofizycznych, bez przeceniania czy niedoceniania, tj.
okreÊlenie prawdopodobieƒstwa co najmniej poprawnego wykonywania wybranego zawodu;

●

umiej´tnoÊci uzasadnienia s∏usznoÊci podj´tej decyzji – wià˝e si´ to oczywiÊcie z posiada-
niem wiedzy o pozycji wybranego zawodu, o wymaganiach stawianych przez wybrany zawód
(w zestawieniu z w∏asnym „wyposa˝eniem” psychofizycznym) o rynku pracy a tak˝e wiedzà
o sobie;

●

ÊwiadomoÊci trudnoÊci w realizacji podj´tej decyzji i przekonanie o mo˝liwoÊci pokonania ich;

●

ÊwiadomoÊci konsekwencji wynikajàcych z podj´tej decyzji, zarówno dla podejmujàcego
decyzj´, jak i dla osób z nim zwiàzanych.

U pod∏o˝a wymienionych powy˝ej cech le˝y wiedza o otaczajàcym cz∏owieka Êwiecie, zw∏asz-

cza Êwiecie pracy. Zawsze wa˝na, a mo˝e nawet najwa˝niejsza, bo wyra˝ajàca si´ w motywach,
w woli realizacji planów, w aktywnoÊci, jest wiedza o samym sobie.

Propozycja warsztatów wyboru zawodu, stanowiàcych treÊç tej publikacji, jest próbà wpro-

wadzenia dorastajàcej m∏odzie˝y w problemy w∏asnej psychiki oraz zach´cenia jej do podj´cia
trudu poznawania siebie. Daje równie˝ mo˝liwoÊç trafnego zaplanowania swojej przysz∏oÊci
zawodowej.

2. Charakterystyka zaj´ç warsztatowych Zanim podejmiesz decyzj´

Prezentowany scenariusz zaj´ç warsztatowych powsta∏ z myÊlà o m∏odzie˝y klas II–III gim-

nazjum, bez wzgl´du na stopieƒ kompetencji w podejmowaniu decyzji zawodowej i szkolnej.
DoÊwiadczenie przekonuje nas, ˝e uczniowie o wysokim i niskim stopniu kompetencji znajdà
wiele wiadomoÊci, które utrwalà je w swoim postanowieniu zawodowym i pobudzà do g∏´bokich
przemyÊleƒ nad sobà i swojà przysz∏oÊcià edukacyjnà.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Scenariusz zaj´ç warsztatowych opracowany jest z myÊlà o wszystkich pracownikach peda-

gogicznych, szczególnie pedagogach szkolnych, oraz nauczycielach techniki, wychowawcach
klas i nauczycielach przedmiotowych, o których si´ zapomina, a sà oni przecie˝ bardzo wa˝-
nym ogniwem ca∏ego procesu planowania kariery szkolnej i zawodowej ka˝dego ucznia.

Propozycja zaj´ç warsztatowych zosta∏a sprawdzona wielokrotnie przez autora, w toku

bezpoÊredniej pracy z uczniami klas II–III szkó∏ gimnazjalnych. Spotkania zmobilizowa∏y,
zaktywizowa∏y m∏odzie˝, pog∏´bi∏y jej stosunek do siebie i innych a tak˝e sprawi∏y, ˝e zmieni∏o si´
w wielu przypadkach nastawienie do przysz∏oÊci zawodowej jako wyznacznika pracy nad sobà.

2.1. Cele i zadania zaj´ç warsztatowych

Zaj´cia te stawiajà przed osobami, które zechcà w nich uczestniczyç, ambitne cele i zadania:

●

nabycie umiej´tnoÊci trafnego poznawania siebie,

●

nabycie umiej´tnoÊci rozumienia siebie i innych,

●

podnoszenie w∏asnej samooceny,

●

rozwijanie umiej´tnoÊci lepszego wykorzystania w∏asnych mo˝liwoÊci,

●

nabycie umiej´tnoÊci podejmowania trafnej decyzji zawodowej i szkolnej,

●

dostarczenie wiedzy na temat prawid∏owego wyboru szko∏y i zawodu.

Powy˝sze cele i zadania zaj´ç warsztatowych wychodzà naprzeciw oczekiwaniom nie tylko

uczestników zaj´ç, nie zawsze znajàcych swoje mocne i s∏abe strony, które mogà byç wyko-
rzystane w planowaniu kariery szkolno-zawodowej, lecz tak˝e samych nauczycieli, którzy pod-
czas prowadzenia zaj´ç warsztatowych niejednokrotnie wi´cej dowiadujà si´ o potrzebach,
mo˝liwoÊciach, planach swojej m∏odzie˝y ni˝ podczas ca∏ej trzyletniej edukacji w gimnazjum.
Te informacje z pewnoÊcià pomogà m∏odzie˝y w przygotowaniu si´ do podj´cia trafnej i odpo-
wiedzialnej decyzji i odpowiedzenia sobie na pytania, co dalej, do jakiej szko∏y mogà pójÊç po
ukoƒczeniu gimnazjum, jakie wybraç studia, w jakim zawodzie mogà w przysz∏oÊci pracowaç itp.

2.2. TreÊci zaj´ç warsztatowych

TreÊci zaj´ç warsztatowych Zanim podejmiesz decyzj´ koncentrujà si´ wokó∏ nast´pujàcych

zagadnieƒ:

●

samoocena i samoakceptacja:
– mocne i s∏abe strony,
– umiej´tnoÊci i mo˝liwoÊci,

●

proces decyzyjny, dokonywanie wyborów:
– planowanie,
– argumentowanie,

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

– analizowanie alternatyw,
– hierarchizowanie wa˝noÊci celów,

●

czynniki wyboru szko∏y i zawodu:
– stan zdrowia,
– typ osobowoÊci a grupa zawodowa,
– sk∏onnoÊci i zainteresowania zawodowe,
– uzdolnienia,
– temperament,
– wiadomoÊci i umiej´tnoÊci zdobyte w trakcie nauki w gimnazjum,
– warunki rodzinne (sytuacja materialna, mo˝liwoÊci zakwaterowania).

Realizacja powy˝szych treÊci wÊród uczestników zaj´ç mo˝e sprzyjaç rozwijaniu wiedzy

o nich samych, co ma niebagatelne znaczenie u progu podj´cia jednej z najwa˝niejszych decyzji
˝yciowych, jakà jest wybór zawodu i kolejnej szko∏y.

2.3. Zasady realizacji zaj´ç warsztatowych

Zaj´cia warsztatowe dla m∏odzie˝y gimnazjalnej powinny odbywaç si´ po godzinach lek-

cyjnych w tych dniach, w których uczniowie majà najmniejszà liczb´ godzin lekcyjnych. Idealnie
by∏oby, aby zaj´cia odbywa∏y si´ w dniu wolnym od zaj´ç, np. w sobot´, ferie zimowe itp. Spot-
kania powinni prowadziç przeszkoleni nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy szkolni.

■

Uwagi techniczne dotyczàce warsztatu

●

grupa m∏odzie˝y 12–16 osobowa (najlepiej koedukacyjna),

●

du˝e pomieszczenie w klasie (krzes∏a i ∏awki),

●

materia∏y pomocnicze: o∏ówki, d∏ugopisy, mazaki, kartki A4, ma∏e karteczki, linijki, szpilki,
magnetofon, teczki informacji zawodowej (je˝eli ich nie posiadamy, mogà byç wszelkie infor-
macje o zawodach najcz´Êciej spotykanych na terenie miejsca zamieszkania, informatory ze
szkó∏ ponadgimnazjalnych do dostania w zainteresowanych szko∏ach, wycinki z gazet),

●

czas trwania zaj´ç: 2 spotkania po 4 godziny lekcyjne, ∏àcznie 8 godzin lekcyjnych (mo˝na
podzieliç zaj´cia np. na 4 po 2 godziny),

●

cz´ste przerwy w czasie zaj´ç, mo˝liwoÊç zjedzenia posi∏ku, wypicia herbaty.

■

Uwagi o pracy w grupie

Program zaj´ç traktujemy jako zach´t´ i inspiracj´ do podj´cia próby prowadzenia orien-

tacji i poradnictwa zawodowego w innej formie ni˝ stosowana dotychczas. Praca z grupà jest
formà poÊrednictwa mi´dzy sterowaniem informacyjnym, jakim jest np. pogadanka, spotkanie

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

z przedstawicielem zawodu czy wycieczka do zak∏adu pracy, a poradà indywidualnà. Jej wynik
stanowi wypadkowà relacji zachodzàcych w grupie, a nie oddzia∏ywanie informacyjne udzie-
lone przez prowadzàcego, dlatego pragn´ w tym miejscu przedstawiç kilka podstawowych prob-
lemów, z których prowadzàcy zaj´cia powinien zdaç sobie spraw´, zanim rozpocznie prac´
z grupà. Podstawà tej formy pracy jest niewielka liczebnoÊç grupy oraz stosowanie pewnych
zasad przez uczestników zaj´ç. Poni˝sze zasady sà tylko propozycjà autora, oczywiÊcie mo˝e
byç ich wi´cej lub mniej i zale˝y to od zg∏aszanych przez samych uczestników propozycji oraz
prowadzàcego. Nale˝y zwróciç jednak uwag´, ˝e zasady obowiàzujàce na zaj´ciach sà ustalane
na samym poczàtku warsztatów.

Propozycja zasad, które b´dà obowiàzywaç podczas zaj´ç:

●

Zasada 1.

DobrowolnoÊci uczestnictwa w poszczególnych çwiczeniach – uczestnik sam

okreÊla stopieƒ w∏asnego zaanga˝owania w prac´.

●

Zasada 2.

PoufnoÊci – wszystko, co dzieje si´ w grupie, stanowi tajemnic´; zasada ta dotyczy

zarówno uczestników grupy, jak i prowadzàcego.

●

Zasada 3.

Wzajemnego szacunku – w czasie zaj´ç staramy si´ byç dla siebie uprzejmi, po

zaj´ciach nie wykorzystujemy wiadomoÊci zdobytych o uczestnikach przeciwko nim.

●

Zasada 4.

Przejmowania odpowiedzialnoÊci za siebie – ka˝dy uczestnik zaj´ç ponosi takà

samà odpowiedzialnoÊç za efektywny ich przebieg, za w∏asne zachowanie si´ w ich trakcie.

Prosimy uczestników o zg∏oszenie w∏asnych propozycji zasad oraz okreÊlenie w∏asnego sto-

sunku do zasad proponowanych przez prowadzàcego.

■

Przep∏yw informacji

Specyfik´ tej formy pracy stanowi sposób przekazywania informacji. Tylko w niewielkim

stopniu dociera ona do jednostki (poszczególnego uczestnika zaj´ç) bezpoÊrednio od prowa-
dzàcego. G∏ównym jej przekaênikiem jest grupa, nawet wtedy, gdy pierwotnie pochodzi od
prowadzàcego zaj´cia.

■

Zadania grupy

Grupa powinna dzia∏aç jako „t∏umik”, a wi´c wyciszaç obawy i niepokoje jednostkowego

uczestnika zaj´ç, oraz jako „wzmacniacz”, czyli pobudzaç do emocjonalnego zaanga˝owania
w rozwiàzywanie problemów i pomagaç w wyjaÊnianiu pojawiajàcych si´ wàtpliwoÊci.

Pomi´dzy jednostkà a pozosta∏ymi uczestnikami grupy powinno zachodziç zjawisko „sprz´-

˝enia zwrotnego”. Naj∏atwiej ten stan osiàgnàç, je˝eli praca przybiera form´ dyskusji w grupie.
Zachodzàce wtedy mi´dzy jej uczestnikami reakcje emocjonalne u∏atwiajà integracj´ cz∏on-
ków. Wszyscy sà sobie równi, majà jednakowe prawa do uzewn´trzniania swoich myÊli i uczuç.
˚aden z nich nie posiada równie˝ takiej wiedzy zwiàzanej z tematem pracy, która pozwoli∏aby
mu zdominowaç pozosta∏ych uczestników grupy.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

■

Realizacja zaj´ç

Na przebieg zaj´ç w grupie zasadniczy wp∏yw majà trzy elementy:

1) temat zaj´ç,
2) pozycja prowadzàcego wobec grupy,
3) pozycja grupy i jednostki w niej.

Jedynie harmonijna równowaga mi´dzy elementami pozwala na osiàgni´cie pozytywnego

wyniku prowadzonych zaj´ç. Dominacja tematu mo˝e spowodowaç niewytworzenie si´ tak
wa˝nych dla tej formy pracy zwiàzków emocjonalnych mi´dzy uczestnikami zaj´ç.

Przewaga prowadzàcego doprowadza do przemienienia si´ zaj´ç w monolog fachowca,

przekazujàcego wiedz´ niefachowcom (b´dzie to wi´c pogadanka lub wyk∏ad). Nieprawid∏owe
u∏o˝enie si´ stosunków wewnàtrz grupy powoduje natomiast zdominowanie jej przez jednostki
bardziej aktywne, co z kolei sprzyja wysuwaniu si´ na plan pierwszy prowadzàcego i tematu
zaj´ç.

1) Temat zaj´ç – wybierajàc temat zaj´ç i przyst´pujàc do jego realizacji, nale˝y pami´taç, ˝e

grupa sk∏ada si´ z niefachowców w podejmowaniu decyzji. Zaj´cia wi´c powinny s∏u˝yç ich
uczestnikom w zdobyciu jak najwi´kszej porcji informacji o samym sobie, swoich proble-
mach oraz sposobach ich rozwiàzywania, swoich preferencjach i realizacji.

2) Pozycja prowadzàcego wobec grupy – dla prowadzàcego zaj´cia najtrudniejszy jest sam

poczàtek. W tym momencie powinien on doprowadziç do tego, aby ka˝dy z uczestników
mia∏ jednakowy start, a wi´c coÊ z siebie da∏, w jakiÊ sposób si´ zaprezentowa∏. Musi rów-
nie˝ doprowadziç do tego, aby w czasie wspólnej pracy mi´dzy cz∏onkami grupy wytworzy∏a
si´ wi´ê emocjonalna, polegajàca na wzajemnym zaufaniu i akceptacji. Aby to osiàgnàç, pro-
wadzàcy musi z góry okreÊliç pozycj´, jakà chce przyjàç wobec grupy. Ma on do wyboru dwie:

Pozycja pierwsza
Ustawienie si´ poza grupà z panowaniem nad przebiegiem akcji w czasie pracy. Przy takim
ustawieniu si´ prowadzàcy czuwa nad tym, aby prawid∏owo przebiega∏a dynamika procesów
zachodzàcych w grupie, tzn. aby ze zbiorowoÊci luêno zwiàzanych ze sobà jednostek pow-
sta∏a minispo∏ecznoÊç o okreÊlonej strukturze i dà˝eniach. Zadaniem prowadzàcego zaj´-
cia jest wi´c inicjowanie i stymulowanie aktywnoÊci w∏asnej, poszczególnych uczestników
grupy i kierowanie ich uwagi na najbardziej istotne problemy. Powinien on dà˝yç do tego,
aby ka˝dy uczestnik zda∏ sobie spraw´ ze swojej pozycji w grupie oraz z poziomu swojego
poinformowania. Taka pozycja prowadzàcego jest przede wszystkim pozycjà animatora
dynamiki procesów w grupie, a nie specjalisty od podejmowania decyzji zawodowych.

Pozycja druga
Prowadzàcy bierze udzia∏ w spotkaniu jako uczestnik grupy, na takich samych prawach jak
pozostali jej cz∏onkowie. Jest to bardzo trudna pozycja. Majàc do wykorzystania te same
zadania, jakie mia∏ przy omówionej wy˝ej pozycji, musi pos∏ugiwaç si´ znacznie silniejszymi
metodami.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Nie wolno mu wi´c w sposób autorytatywny ingerowaç w procesy zachodzàce wewnàtrz
grupy, lecz analizujàc sytuacj´, na bie˝àco powinien nadawaç im po˝àdany kierunek. Naj-
wi´kszà chyba trudnoÊcià dla prowadzàcego zaj´cia jest koniecznoÊç utrzymania si´ w roli
równorz´dnego jej uczestnika. Taka pozycja daje mu jednak znacznie wi´kszà mo˝liwoÊç
obserwowania swoich podopiecznych, poznania ich problemów i podj´cia odpowiednich
kroków u∏atwiajàcych ich rozwiàzywanie.

3) Pozycja grupy i jednostki w niej – czynnikiem decydujàcym o powodzeniu tego typu zaj´ç jest

aktywnoÊç w∏asna wszystkich uczestników. UÊwiadomienie wagi tego zagadnienia poszcze-
gólnym cz∏onkom grupy jest podstawowym zadaniem prowadzàcego zaj´cia. Ka˝dy musi
zdawaç sobie spraw´ z tego, ˝e jego problemy sà problemami pozosta∏ych cz∏onków grupy.
UÊwiadomienie i akceptacja takiego stanu rzeczy u∏atwia sprecyzowanie osobistych proble-
mów i mówienie o nich. Prowadzàcy powinien jednak pami´taç, ˝e niektórym mo˝e byç trudno
mówiç o sobie. Musi wi´c czuwaç nad tym, co dzieje si´ w czasie zaj´ç, aby nie dopuÊciç do
sytuacji, w której grupa zostanie zdominowana przez gadatliwych i podzieli si´ na s∏uchaczy
i gadu∏y. Zadaniem prowadzàcego zaj´cia jest uÊwiadomienie wszystkim uczestnikom
grupy, ˝e ka˝dy z nich otrzyma pomoc od pozosta∏ych tylko wtedy, gdy sam aktywnie w∏àczy si´
do pracy. Wydaje si´, ˝e powy˝sze uwagi u∏atwià ch´tnym podj´cie tej formy prowadzenia
orientacji zawodowej.

Z doÊwiadczenia, jakie posiadam, wynika, ˝e m∏odzie˝ bardzo ch´tnie bierze udzia∏ w takich

zaj´ciach. Mam wi´c nadziej´, ˝e dla prowadzàcych warsztaty b´dzie to forma atrakcyjna
i zaowocuje nowymi pomys∏ami.

Przedstawione materia∏y wytyczajà prowadzàcemu zaj´cia tok çwiczeƒ. Nie oznacza to jed-

nak prowadzenia za r´k´. Majàc inspiracj´, ramy, ka˝dy mo˝e poprowadziç zaj´cia w sposób
indywidualny, dostosowany do swoich mo˝liwoÊci, swojej wiedzy a tak˝e do grupy uczestników.
Istotnym efektem naszej pracy z m∏odzie˝à powinna byç nie tylko ich wiedza o nich samych
w danym momencie, lecz silnie ukszta∏towana potrzeba aktywnoÊci, potrzeba sta∏ej pracy nad
sobà.

3. Podsumowanie

Przedstawiony przeze mnie scenariusz zaj´ç warsztatowych Zanim podejmiesz decyzj´ nie

jest podr´cznikiem. Pos∏ugiwanie si´ nim wymaga od u˝ytkownika pewnej wiedzy psycholo-
gicznej i pedagogicznej. Przede wszystkim wymaga jednak zapa∏u, przeÊwiadczenia o wa˝noÊci
tego odcinka pracy wychowawczej i du˝ej inwencji, umiej´tnoÊci twórczego wykorzystania
inspiracji zawartych w tekÊcie.

MyÊl´, ˝e wypróbowanie tych propozycji przez grup´ zaanga˝owanych osób – a mam tu na

myÊli wszystkie osoby odpowiedzialne za nauczanie i wychowanie m∏odego pokolenia -– b´dzie
pomocne uczniom w prawid∏owym podj´ciu decyzji szkolnej i zawodowej.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

4. Bibliografia

Czerwiƒska-Jasiewicz M., Psychologiczne problemy wyboru zawodu, Wydawnictwo UW,
Warszawa 1991.
Fenwick E., Smith T., Dojrzewanie, Real Press, Warszawa 1995.
GaÊ Z., Pomoc psychologiczna m∏odzie˝y, WSiP, Warszawa 1995.
Gladding S. T., Poradnictwo zawodowe – zaj´cia wszechstronne, Elipsa, Warszawa 1995.
Gwis G., W przeddzieƒ ˝yciowych decyzji, WODN, ¸ódê 1997.
N´cka E., Trening twórczoÊci, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Olsztyn 1992.
N´cka E., Proces twórczy i jego ograniczenia, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1995.
8Pielak C., So∏tysiƒska G., Vademecum absolwenta szko∏y ponadpodstawowej, CPP-P MEN,
Warszawa 1995.
Rachalska W., Leliƒska K., Wo∏ejko I., Przygotowanie uczniów do wyboru zawodu na lekcjach
pracy – techniki

, Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 1990.

Rachalska W., Orientacja i poradnictwo zawodowe w szkole podstawowej, WSiP, Warszawa 1985.
Rachalska W., Problemy orientacji zawodowej, WSiP, Warszawa 1987.
Seku∏a B., Pielok C., Zaj´cia warsztatowe dla uczniów szkó∏ ponadpodstawowych, Centrum
Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa 1997.
So∏tysiƒska G, Trzeciak W., Jak wybieraç zawód, WSiP, Warszawa 1996.
Wojtasik B., Doradca zawodowy, studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa, Wydawnictwo
Uniwersytetu Wroc∏awskiego, Wroc∏aw 1994.
Wojtasik B., Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno-psychologiczne, PWN, Warszawa 1997.
Wojtasik B., Wybór doradcy zawodu przez m∏odzie˝, rodziców i nauczycieli, Wroc∏awska Oficyna
Wydawnicza, Wroc∏aw 1994.
Woroniecka J., Zaj´cia aktywizujàce uczniów do samodzielnego wyboru zawodu, Centralny
OÊrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego MEN, Warszawa 1989.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Za∏àcznik nr 1

Scenariusz zaj´ç warsztatowych dla m∏odzie˝y szkó∏ gimnazjalnych

Zanim podejmiesz decyzj´

I. Dzieƒ pierwszy

1) åwiczenia 1–2

åwiczenie 1 – Jeden z wielu

Instrukcja:
Osoba prowadzàca przedstawia si´ oraz wr´cza karteczki, na których (dowolnie wybranym
przez siebie kolorem mazaka) uczniowie piszà swoje imiona (mogà byç tak˝e przezwiska lub
pseudonimy). Kartki te przypi´te do odzie˝y stanowià swego rodzaju wizytówki i majà s∏u˝yç
prowadzàcemu jako pomoc przy uczeniu si´ imion uczestników grupy.

Dyskusja:
Prowadzàcy nawiàzuje do wczeÊniejszego zadania, prezentujàc je jako zadanie z zakresu podej-
mowania decyzji (mazaki – zbiór alternatyw, u˝yty mazak – wybór). Prosimy ka˝dego uczestnika
o prób´ wyjaÊnienia, dlaczego w∏aÊnie ten, a nie inny kolor zosta∏ przez niego wybrany. Aby
uniknàç odpowiedzi banalnych typu bo lubi´ ten kolor, prowadzàcy rozpoczyna uzasadnienie,
okreÊlajàc tym samym norm´, np. lubi´ kolor zielony, bo kojarzy mi si´ z wiosnà, lasami, jeziorami,
tam najlepiej odpoczywam

. Na koniec ka˝dej wypowiedzi pytamy uczestnika, czy uzasadnienie

wyboru koloru przysporzy∏o mu wielu trudnoÊci, je˝eli tak, to dlaczego.

åwiczenie 2 – relaksacyjne

Instrukcja:
Po przeprowadzeniu pierwszego rozgrzewajàcego çwiczenia uczestnicy i prowadzàcy ustawiajà
krzes∏a w kr´gu. Prowadzàcy w∏àcza magnetofon i prosi o zaj´cie mo˝liwie jak najwygod-
niejszej pozycji. Informuje, ˝e g∏ówna cz´Êç zaj´ç rozpocznie si´ od çwiczenia relaksacyjnego,
dzi´ki któremu wszyscy poczujà si´ bezpieczniej i swobodniej ni˝ dotychczas. Nast´pnie pro-
wadzàcy podaje sugesti´ relaksacyjnà, obejmujàcà wywo∏anie u uczestników uczucia lekkoÊci,
ciep∏a i relaksu. Sugesti´ relaksacyjnà podaje si´ w formie niedyrektywnej, np. byç mo˝e uda
wam si´ poczuç ciep∏o przep∏ywajàce przez prawà r´k´

itp., co znacznie zmniejsza opór i pro-

wadzi do g∏´bszej relaksacji (dla lepszej koncentracji mo˝na zamknàç oczy). Nast´pnie prowa-
dzàcy prosi uczestników o wyobra˝enie sobie siebie za 15 lat – Jak sàdzicie, jak b´dziecie wyglà-
dali, gdzie b´dziecie mieszkali, jakie b´dà wasze rodziny. Byç mo˝e b´dziecie mogli wyobraziç
sobie swojà przysz∏à prac´, miejsce pracy, wykonywane czynnoÊci, mo˝e jest to du˝a firma, mo˝e
w∏asny ma∏y zak∏ad, mo˝e jesteÊcie lekarzami, ekonomistami, a mo˝e naprawiacie ludziom samo-
chody lub pralki.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Prowadzàcy przytacza przyk∏ady ró˝nych zawodów, opisuje ró˝ne stanowiska pracy, czynnoÊci,
warunki: Byç mo˝e b´dziecie mogli pomyÊleç o tym, co mo˝ecie zrobiç ju˝ teraz i w najbli˝szej
przysz∏oÊci, aby wasze plany i zamierzenia mog∏y urzeczywistniç si´, abyÊcie mogli osiàgnàç w ˝yciu
to, co dla was najbardziej korzystne.

Cele çwiczenia:

●

wywo∏anie w uczestnikach stanu relaksu,

●

zwi´kszenie motywacji uczestników do pracy w czasie zaj´ç,

●

wywo∏anie refleksji nad tym, ˝e odpowiedzialnoÊç za w∏asnà przysz∏oÊç spoczywa w r´kach
uczestników zaj´ç.

2) Przebieg çwiczeƒ 3–7

●

Zawarcie kontaktu grupowego

W tej cz´Êci okreÊlamy cel spotkania, udzielamy uczestnikom informacji o jego przebiegu, cza-
sie trwania, wypracowujemy i omawiamy zasady pracy grupy (propozycja w rozdziale 2.3.),
a nast´pnie jeden z uczestników wypisuje je na tablicy (lub du˝ej kartce papieru). Zach´camy
do aktywnoÊci i skupienia. Wypracowane towarzyszà uczestnikom podczas wszystkich zaj´ç.

●

Budowanie klimatu grupowego

Proponowane w tej cz´Êci çwiczenia (çwiczenie nr 3, 4, 5, 6 i 7) s∏u˝à wywo∏aniu i wzmocnie-
niu dobrego klimatu grupowego, poczucia bezpieczeƒstwa, pozbycia si´ l´ków i zahamowaƒ
zwiàzanych z ekspresjà w grupie, tworzeniu emocjonalnej wi´zi grupowej. Zwi´kszajà tak˝e
poziom zaanga˝owania emocjonalnego i intelektualnego uczestników grupy.

åwiczenie 3 – Zwracaj si´ do mnie…

Instrukcja:
Prowadzàcy prosi ka˝dego uczestnika o to, aby powiedzia∏, jak chce, aby si´ do niego zwra-
cano – mo˝na zwracaç si´ do uczestnika po imieniu lub przezwisku, które zapisa∏ na karteczce.
Zapis ten zawiera wiele psychologicznych informacji o w∏aÊcicielu. Stwarza si´ sytuacja kom-
fortu – ka˝dy mo˝e oczekiwaç, aby zwracano si´ do niego tak, jak lubi.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Uwaga!

Nie nale˝y zra˝aç si´, gdy w poczàtkowej fazie çwiczenia m∏odzie˝ reaguje Êmiechem, jest to
naturalna reakcja na nowà sytuacj´ i doÊwiadczenie. Zresztà w∏aÊnie o Êmiech, rozluênienie
i poczucie komfortu chodzi w tym çwiczeniu.

åwiczenie 4 – Prze∏amanie lodów

Instrukcja:
Ka˝dy z uczestników w kr´gu koƒczy zdanie:

●

Od grupy oczekuj´...

●

Poka˝, jak czujesz si´ w tej chwili...

●

Gdybym by∏ s∏awnà osobà, to by∏bym..., poniewa˝...

åwiczenie 5 – Co nowego i dobrego?

Instrukcja:
Siedzàc w kr´gu, ka˝dy z uczestników koƒczy zdanie: Najmilszà rzeczà, jaka zdarzy∏a mi si´
w tym tygodniu, by∏o...
Nale˝y podkreÊliç, ˝e mo˝e to byç du˝a i ekscytujàca sprawa, ale równie˝ ma∏a i przyjemna,
np. uÊmiech od kogoÊ wa˝nego.

åwiczenie 6 – Rzeczy, które robi´ êle...

Instrukcja:
W kr´gu ka˝dy uczestnik mówi o tym, co robi êle. Koƒczy zdanie: èle robi´... lub Jestem s∏aby w...
Nast´pna runda: Wiem, ˝e jestem dobry w...
Wskazane jest, aby ka˝dà z rund zaczyna∏a osoba prowadzàca, by prze∏amaç opór i nowà sytuacj´.

åwiczenie 7 – Og∏oszenie

Instrukcja:
Prowadzàcy proponuje, aby ka˝dy uczestnik napisa∏ og∏oszenie, w którym zareklamuje si´
jako przyjaciel. Og∏oszenie powinno byç napisane w taki sposób, aby by∏o jasne, dlaczego w∏aÊ-
nie t´, a nie innà osob´ ktoÊ chcia∏by mieç za przyjaciela. Powinno ono sk∏adaç si´ z 10–25 s∏ów.
Zach´camy m∏odzie˝ do czytania og∏oszeƒ na forum grupy.

Przerwa – 10 minut

3) Procesy decyzyjne, dokonanie wyborów – çwiczenia 8–12

Proponowane w tej cz´Êci çwiczenia oraz ju˝ wykonane çwiczenie nr 1, wraz z komentarzem
prowadzàcego, majà na celu dostarczenie m∏odzie˝y podstawowych informacji dotyczàcych
procesu podejmowania decyzji oraz s∏u˝à praktycznemu uczeniu si´ sztuki planowania, argu-
mentowania, analizowania alternatyw, hierarchizowania celów. Wybór zawodu i szko∏y przed-
stawiany jest jako sytuacja ryzykowna.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

åwiczenie 8 – Niespodzianka

Instrukcja:
Prowadzàcy przedstawia grupie sugesti´: Wyobraê sobie, ˝e zosta∏eÊ nagle w∏aÊcicielem 3 000 z∏.
Pieniàdze te nale˝à w ca∏oÊci do ciebie i mo˝esz zrobiç z nimi, co tylko zechcesz. Masz 10 minut
na zaplanowanie, jak je spo˝ytkowaç.
Uczestnicy otrzymujà kartki i d∏ugopis, pracujà indywidualnie, nast´pnie czytajà swoje odpo-
wiedzi na forum grupy.

Omówienie:
Tylko cz´Êç m∏odzie˝y potrafi rozplanowaç swoje wydatki: cz´Êç od∏o˝y kwot´ do banku, co
interpretujemy jako nieumiej´tnoÊç dokonania wyboru, chyba ˝e padnie propozycja, jak pie-
niàdze te zostanà wydane w przysz∏oÊci; inni oddadzà rodzicom – brak samodzielnoÊci,
cedowanie odpowiedzialnoÊci na rodziców; jeszcze inni kupià jakieÊ kasety, jakieÊ ciuchy
– brak umiej´tnoÊci konkretyzowania celów podejmowania decyzji (jakiÊ zawód, jakaÊ szko∏a).

Zach´camy m∏odzie˝ do wzi´cia pe∏nej odpowiedzialnoÊci za wykonanie zadania i doÊwiad-
czenie aktu decyzyjnego.

åwiczenie 9 – Dzieƒ wagarowicza

Instrukcja:
Dzielimy uczestników na cztery 3–4 osobowe zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ otrzymuje kartk´ i d∏ugopis.
Prowadzàcy przybli˝a sytuacj´: Zbli˝a si´ Dzieƒ Wagarowicza, trzeba b´dzie podjàç decyzj´, czy
pójÊç na wagary, czy zostaç w szkole.
Macie 5 minut na zebranie wszystkich argumentów za i przeciw wagarom. Po up∏ywie tego
czasu ka˝dy zespó∏ odczytuje swoje argumenty. Zastanawiamy si´ z zespo∏ami, czy ∏atwiej by∏o
znaleêç argumenty „za” czy „przeciw” pójÊciu na wagary.

Omówienie:
åwiczenie uczy trudnej sztuki uzasadnienia wyboru, konfrontuje m∏odzie˝ ze zjawiskiem zmiany
nastawieƒ, stwarza mo˝liwoÊci wieloaspektowego uj´cia danego problemu, zjawiska.

åwiczenie 10 – Za – bis

Prowadzàcy dzieli grup´ na 4 zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ otrzymuje inne zadanie:

●

Zespó∏ 1 – wypisz argumenty „za” i „przeciw” kontynuacji nauki w szkole zawodowej (mo˝na
równie˝ okreÊliç jakiÊ zawód, np. kucharz).

●

Zespó∏ 2 – wypisz argumenty „za” i „przeciw” kontynuacji nauki w technikum (do wyboru).

●

Zespó∏ 3 – wypisz argumenty „za” i „przeciw” kontynuacji nauki w liceum ogólnokszta∏càcym.

●

Zespó∏ 4 – wypisz „za” i „przeciw” kontynuacji nauki na studniach wy˝szych po zdaniu
matury w szkole Êredniej.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Omówienie:
åwiczenie to uczy dostrzegania pozytywnych i negatywnych aspektów podejmowanych wybo-
rów oraz konotuje wybór szko∏y zawodowej, technikum, liceum ogólnokszta∏càcego oraz uczelni
wy˝szej, pokazujàc, ˝e ka˝da z tych dróg kszta∏cenia musi mieç dwojaki wp∏yw zarówno na
zawodowy, jak i osobisty rozwój wybierajàcego. Ponadto çwiczenie informuje prowadzàcego,
na jakim etapie wiedzy o mo˝liwoÊciach dalszego kszta∏cenia sà uczestnicy warsztatów.

åwiczenie 11 – Z∏ota rybka

Instrukcja:
Prowadzàcy przybli˝a sytuacj´: Wyobraê sobie, ˝e jesteÊ rybakiem, który z∏owi∏ z∏otà rybk´. Spe∏ni
ona jedno twoje ˝yczenie zawodowe. PomyÊl, jaki zawód chcia∏byÊ wykonywaç, gdyby to tylko by∏o
mo˝liwe. Nie liczà si´ twoje predyspozycje, oceny szkolne, stan zdrowia itp. Mo˝esz wybraç dowolny
zawód, jeÊli tylko uznasz go za atrakcyjny dla siebie. Z∏ote rybki spe∏niajà bowiem wszystkie
˝yczenia.

Zach´camy m∏odzie˝ do swobodnego fantazjowania i oryginalnych wypowiedzi.

Omówienie:
Znaczna cz´Êç m∏odzie˝y nie napotyka trudnoÊci przy wykonywaniu tego çwiczenia. Ujawnia
swoje potrzeby, pragnienia, ambicje, cz´sto skryte, idealistyczne. Dla niektórych çwiczenie jest
jednak trudne, gdy˝ wymaga przezwyci´˝enia stereotypowego spojrzenia na siebie, ukszta∏to-
wanego pod wp∏ywem opinii rówieÊników, rodziców i nauczycieli oraz innych doros∏ych.

åwiczenie 12 – Schron przeciwlotniczy

Instrukcja:
Grup´ dzielimy na zespo∏y 6–8 osobowe. Ka˝dy cz∏onek grupy wybiera zawód z çwiczenia 11,
zapisuje go na karteczce i przypina w widocznym miejscu na ubraniu.
Zespo∏y zosta∏y poinformowane, ˝e znajdujà si´ w schronach przeciwlotniczych po ataku bomby
atomowej. Ka˝dy schron jest wystarczajàco du˝y, ale powietrza i po˝ywienia starczy tylko dla
4 osób. Nale˝y wi´c pozbyç si´ niektórych cz∏onków za∏ogi (z uwagi na ich wykonywany zawód).
Ka˝dy zespó∏ ma zadecydowaç, kto i dlaczego powinien prze˝yç (jaki zawód b´dzie potrzebny
po usuni´ciu skutków wybuchu bomby atomowej). Decyzja zespo∏u musi dotyczyç tego, kto
zostaje, a kto opuszcza schron (samobójstwa, morderstwa oraz losowanie nie wchodzà w gr´).
Czas podj´cia decyzji jest ograniczony. åwiczenie koƒczy wspólna rozmowa o tym, w jaki spo-
sób poszczególne zespo∏y podejmowa∏y decyzj´, kto by∏ aktywny, kto bierny, jak wszyscy czuli
si´ w swoich rolach.

Omówienie:
Decyzje zawodowe prawie zawsze podejmowane sà w rodzinie i na ich wynik wywiera wp∏yw
kilka osób. åwiczenie uczy wspó∏dzia∏ania w grupie, grupowego podejmowania decyzji, nego-
cjowania, zauwa˝ania ró˝nych wariantów zachowaƒ. Tak te˝ jest omawiane przez prowadzàcego.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

4) Zakoƒczenie zaj´ç

Podsumowanie dnia, uwypuklenie najistotniejszych wàtków, dzielenie si´ refleksjami oraz
proÊba do uczestników, by ka˝dy wykona∏ w domu rysunek Rodzinnego Drzewa Zawodowego.
Zadanie polega na wype∏nieniu narysowanych pól na kartce i wpisaniu zawodów cz∏onków
rodziny w celu porównania obecnych zainteresowaƒ zawodowych ucznia z karierami zawodo-
wymi cz∏onków jego rodziny. Zach´ca ono do rozmowy z rodzicami i innymi doros∏ymi cz∏on-
kami rodziny na tematy zwiàzane z wyborem zawodu i szko∏y.

II. Dzieƒ drugi

Warsztat rozpoczynamy çwiczeniem relaksacyjnym, w czasie którego koncentrujemy uwag´
uczestników na przyjemnych wydarzeniach, odczuciach z przesz∏oÊci (ka˝dy z uczestników
mo˝e np. powiedzieç, jak si´ dzisiaj czuje, co mi∏ego wydarzy∏o si´ w jego ˝yciu od ostatniego
spotkania itp.)

Celem çwiczenia jest poprawienie nastroju uczestników warsztatu oraz odblokowanie ich
motywacji do aktywnego udzia∏u w zaj´ciach. Po zakoƒczeniu çwiczenia relaksacyjnego przy-
pominamy krótko zasady kontaktu grupowego. Wszystkie çwiczenia i zadania wype∏niajàce
drugie spotkanie grupy s∏u˝à pog∏´bianiu wglàdu uczestników zaj´ç, tj. poszerzaniu pola samo-
ÊwiadomoÊci i samowiedzy, trenowaniu nawyku samoobserwacji i autorefleksji. Towarzyszy
temu przekonanie, ˝e bez znajomoÊci samego siebie, swoich cech, dà˝eƒ, upodobaƒ i preferencji
nie jest mo˝liwe dokonanie samodzielnego wyboru zawodu.

åwiczenie 1 – Rodzinne drzewo zawodowe

Instrukcja:
Ka˝dy z uczestników odczytuje na forum grupy wykonane zadanie domowe, jakim by∏o opra-
cowanie wraz z rodzicami Rodzinnego Drzewa Zawodowego. Zadanie to z jednej strony uÊwia-
damia (a tak˝e przypomina) uczniom, jakie zawody sà wykonywane przez jego rodziców, dziad-
ków, starszych braci, siostry czy wujków oraz ciocie, natomiast z drugiej strony zwraca uwag´,
˝e w pewnych rodzinach przewa˝ajà zawody zwiàzane z technikà, przyrodà, obrazem artystycz-
nym a w innych z czynnoÊciami spo∏ecznymi. Uczeƒ dokonuje przy pomocy prowadzàcego
selekcji zawodowej poszczególnych cz∏onków rodziny, a nast´pnie dokonuje wyboru, którego
cz∏onka rodziny zawód jest mu najbli˝szy.

Pytamy równie˝ uczestników o trudnoÊci, na jakie napotykali przy jego wykonywaniu, a tak˝e
o refleksje, jakie pojawi∏y si´ w czasie pracy, np.: czego nowego dowiedzia∏eÊ si´ o swojej
rodzinie, czy w twojej rodzinie istniejà tradycje zawodowe, jakie zawody wykonujà najcz´Êciej
kobiety a jakie m´˝czyêni itp.

Prowadzàcy, zanim przejdzie do nast´pnych çwiczeƒ, przedstawia grupie, na co trzeba zwróciç
uwag´, kiedy b´dziemy wybieraç zawód lub szko∏´.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Czynniki warunkujàce prawid∏owy wybór zawodu i szko∏y:
– stan zdrowia,
– typ osobowoÊci a grupa zawodowa,
– sk∏onnoÊci i zainteresowania zawodowe,
– uzdolnienia,
– temperament,
– wiadomoÊci i umiej´tnoÊci zdobyte w trakcie nauki w szkole podstawowej,
– warunki rodzinne (sytuacja materialna, mo˝liwoÊci zakwaterowania).

åwiczenie 2 – Stan zdrowia

Instrukcja:
Prowadzàcy omawia znaczenie stanu zdrowia przy wyborze zawodu. Nast´pnie uczestnicy
wype∏niajà ankiet´ (za∏àcznik 2, cz´Êç I, pytania 1–4).
Uczeƒ z grupy dyspanseryjnej otrzymuje Kart´ schorzeƒ – (za∏àcznik 3) i dodatkowo po jej
przeczytaniu wype∏nia ankiet´ (za∏àcznik 2, cz´Êç II, pytania 1–2).

åwiczenie 3 – Typ osobowoÊci a grupa zawodowa

Instrukcja:
Prowadzàcy uÊwiadamia uczniom, ˝e ka˝dy typ osobowoÊci cz∏owieka kszta∏tuje si´ pod wp∏y-
wem spo∏ecznym, zw∏aszcza rodziny, i dlatego szuka odpowiedniego dla siebie Êrodowiska
wÊród ludzi. Satysfakcja z wykonywania konkretnej pracy zale˝y od stopnia zbie˝noÊci typu
osobowoÊci i Êrodowiska pracy, a co si´ z tym wià˝e, grupy zawodowej.

Nast´pnie prowadzàcy przedstawia uczniom szeÊç typów osobowoÊci (wg I. L. Hollanda):
1) Typ spo∏eczny – szuka towarzystwa innych ludzi. Dziedziczenie i doÊwiadczenia osoby

nale˝àcej do tego typu prowadzà do preferowania takich zaj´ç, które sà zorientowane na
pouczanie i pomaganie. Typ spo∏eczny ma emocjonalny stosunek do problemów ludzkich,
odznacza si´ ˝eƒskimi cechami, zdolnoÊciami werbalnymi, elokwencjà, spo∏ecznà odpowie-
dzialnoÊcià, zdolnoÊcià do pracy z ludêmi, ch´tnie podejmuje rol´ pouczajàcego i terapeuty.
Zawody charakterystyczne dla tej grupy to m.in.: pedagog, doradca, nauczyciel, psycholog
kliniczny, s´dzia dla nieletnich, kierownik personalny, lekarz, piel´gniarka, katecheta,
logopeda.

2) Typ realistyczny – zwany tak˝e motorycznym, preferuje czynnoÊci, które podkreÊlajà jego

si∏´ fizycznà, koordynacj´ ruchowà, zr´cznoÊç. Uzdolniony technicznie, mechanicznie. Dà˝y
do rozwiàzywania konkretnych zadaƒ, jest twardy, agresywny (m´ski). Zawody charakte-
rystyczne dla tej grupy to m.in.: mechanik, elektryk, in˝ynier, rolnik, mierniczy.

3) Typ badawczy (intelektualny) – skupia si´ na zadaniach abstrakcyjnych. Próbuje zrozumieç

siebie i organizowaç Êwiat. Mo˝na go scharakteryzowaç takimi cechami jak: abstrakcja
w przeciwieƒstwie do koniecznoÊci, introwersja przeciw ekstrawersji, asocjalnoÊç (jako

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

egoizm wzgl´dem spo∏ecznoÊci przeciw socjalnoÊci, ma jednak rozwini´te poczucie prawide∏
zachodzàcych w spo∏eczeƒstwie). Zawody charakterystyczne dla tej grupy to m.in.: badacz,
antropolog, astronom, matematyk, chemik, fizyk, edytor literatury naukowej, programista
komputerowy, technik laboratoryjny, biolog, geolog, agronom i inni.

4) Typ konwencjonalny – zwany tak˝e konformistycznym, w swoich postawach i wartoÊciach

orientuje si´ na w∏adz´ i si∏´ autorytetu, miejsce w spo∏eczeƒstwie, status, wynagrodzenie.
Jest praktyczny, uleg∏y. Eksponuje siebie i swoje cele, a uspokojenie osiàga poprzez przy-
stosowanie, podporzàdkowanie si´, przyjmowanie podrz´dnych ról. ˚yje wed∏ug poglàdów
i wskazówek innych ludzi. Uchyla si´ od rozwiàzania wieloznacznych, konfliktowych sytuacji,
szczególnie w stosunkach interpersonalnych. Zawody charakterystyczne dla tej grupy to
m.in.: operator, ksi´gowy, kasjer, pracownik biurowy, stenograf, sekretarka, rewizor, statystyk,
bibliotekarz, pracownik banku i inni.

5) Typ przedsi´biorczy – jest typem osoby motywujàcej, pobudzajàcej innych do dzia∏ania.

Przejawia si´ dominacjà zdolnoÊci werbalnych i podkreÊleniem cech m´skich przy wp∏ywa-
niu, przekazywaniu, kierowaniu innymi. W sferze werbalnej jest agresywny, interesuje go
si∏a, status przywódcy, m´ska postawa. Unika sytuacji wymagajàcych d∏ugiego intelektual-
nego wysi∏ku. Zawody charakterystyczne dla tej grupy to m.in.: przedsi´biorca, zarzàdca,
doradca przemys∏owy, kierownik, sprzedawca, prawnik, urz´dnik rzàdowy, mened˝er, pro-
ducent telewizyjny, zaopatrzeniowiec, mened˝er sportowy.

6) Typ artystyczny – o rozwini´tej wyobraêni i estetyce, introwersyjny, niedostatecznie pod-

dany socjalizacji, pe∏en emocjonalnego niepokoju z silnym ˝eƒskim akcentem. Zawody
charakterystyczne dla tej grupy to m.in.: kompozytor, Êpiewak, pisarz, dyrygent, malarz,
re˝yser, dekorator wn´trz, kreator mody, aktor.

Czyste typy osobowoÊciowe (wed∏ug I. L. Hollanda

) wyst´pujà rzadko. Mogà dominowaç jeden,

dwa lub trzy, np. badawczo-realistyczno-artystyczny, konwencjonalno-spo∏eczno-realistyczny
itp. Stàd taka ró˝norodnoÊç w preferencjach zawodów przez ludzi, ale i mo˝liwoÊç dokony-
wania zmian zawodu.

Informujemy uczestników zaj´ç, ˝e w psychologii istniejà testowe metody poznawania cz∏o-
wieka. Sà wi´c ró˝ne testy osobowoÊci, charakteru, temperamentu, zainteresowaƒ i uzdolnieƒ.
WyjaÊniamy instrukcj´, prosimy o udzielenie odpowiedzi na pytanie.

W omawianym çwiczeniu zwracamy uwag´, czy otrzymane wyniki sà zbie˝ne z tym, co uczest-
nicy zaj´ç myÊleli o swoich typach osobowoÊci przed przystàpieniem do wype∏niania arkusza
Typ osobowoÊci a grupa zawodowa

(za∏àcznik 4).

åwiczenie 3 – Sk∏onnoÊci i zainteresowania zawodowe

Instrukcja:
Prowadzàcy wyjaÊnia uczniom, ˝e ka˝dy cz∏owiek ma pewne sk∏onnoÊci do zajmowania si´
okreÊlonymi rodzajami dzia∏alnoÊci. Sprecyzowanie ich mo˝e byç wskazówkà przy wyborze

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

W. Trzecia, E. Drogosz-Zab∏ocka (red), Model zintegrowanego poradnictwa zawodowego w Polsce, Warszawa 1999.

zawodu. Uzyskane przez uczniów wyniki w ankiecie badajàcej sk∏onnoÊci zawodowe (za∏àcz-
nik 5

) sugerujà, ˝e odpowiedni dla ucznia zawód mo˝e znajdowaç si´ w ni˝ej wymienionych

grupach (grupie).

●

Grupa Cz∏owiek – Cz∏owiek (Cz–Cz)

Grupa ta obejmuje zawody zwiàzane z pracà wymagajàcà sta∏ego kontaktu z ludêmi, wsz´dzie
tam, gdzie zachodzi koniecznoÊç kontaktu z interesantem, klientem, pacjentem, ∏atwego kon-
taktowania z ludêmi. Wskazane sà równie˝ m.in. takie cechy, jak: pogodne usposobienie, takt,
˝yczliwoÊç, uczciwoÊç, cierpliwoÊç, dyskrecja, rozwaga i opanowanie.
B´dà to zawody zwiàzane z nauczaniem i wychowaniem, z us∏ugami i handlem, z opiekà me-
dycznà i udzielaniem informacji i porad, np. nauczyciel, lekarz, piel´gniarka, psycholog, adwo-
kat, s´dzia, sprzedawca, kupiec, dziennikarz, kelner, mened˝er, prezenter radiowy i telewizyjny,
stewardesa.
Przeciwwskazania do wykonywania zawodu (zale˝nie od zaj´cia i stanowiska): wada wymowy,
niedos∏uch utrudniajàcy kontakt z otoczeniem, przewlek∏e choroby skóry, zaburzenia rów-
nowagi itp.

●

Grupa Cz∏owiek – Technika (T)

W grupie tej znajdujà si´ zawody, których praca zwiàzana jest z wydobywaniem i przetwa-
rzaniem surowców, obróbkà ró˝norodnych materia∏ów, ich eksploatacjà. B´dà to na przyk∏ad
takie zawody, jak: mechanik pojazdów samochodowych, mechanik maszyn i urzàdzeƒ prze-
mys∏owych, mechanik obróbki skrawaniem, elektronik, elektromechanik, monter aparatury
radiowo-telewizyjnej, elektryk, kucharz, piekarz, ciastkarz, cukiernik, murarz, cieÊla, stolarz,
in˝ynier budowlany, in˝ynier mechanik, in˝ynier elektronik.
W tej grupie zawodów wymagane sà nast´pujàce cechy: dobra spostrzegawczoÊç, zdolnoÊç
obserwacji, odpowiedzialnoÊç, zdolnoÊç koncentracji uwagi, opanowanie, dok∏adnoÊç, obo-
wiàzkowoÊç.
Przeciwwskazania do wykonywania zawodów (zale˝ne od zaj´cia i stanowiska): du˝e wady
wzroku, niedos∏uch, zaburzenia równowagi, alergia skóry, inne schorzenia (wskazana konsul-
tacja lekarska).

●

Grupa Cz∏owiek – Przyroda (P)

Do tej grupy zalicza si´ zawody, w których praca wymaga kontaktu z przyrodà – zwierz´tami,
roÊlinami, z ich piel´gnacjà, uprawà, hodowlà – oraz ró˝nymi zjawiskami zachodzàcymi w przy-
rodzie. Mogà to byç zawody: biolog, mikrobiolog, weterynarz, zootechnik, leÊnik, rybak, rol-
nik, ogrodnik, sadownik, pszczelarz, hodowca zwierzàt.
Zawody te wymagajà zami∏owania do przyrody, poczucia odpowiedzialnoÊci, zdolnoÊci prowa-
dzenia obserwacji, spostrzegawczoÊci, dok∏adnoÊci, zrównowa˝enia oraz du˝ej sprawnoÊci
fizycznej.
Przeciwwskazania do wykonywania zawodu: choroba reumatyczna, choroba dróg moczowych
i skóry ràk, alergia, du˝a wada wzroku, du˝e skrzywienie kr´gos∏upa.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

●

Grupa Cz∏owiek – System Znaków (Z)

Grupa ta obejmuje zawody zwiàzane z pos∏ugiwaniem si´ systemem znaków i poj´ç umow-
nych (cyfry, znaki kartograficzne, znaki stenograficzne, znaki j´zykowe, np. litery, systemy ozna-
kowania poj´ç j´zyków naturalnych i sztucznych. B´dà to zawody nale˝àce do nauk Êcis∏ych
i cz´Êciowo humanistycznych, np.: informatyk, programista, ekonomista, astronom, cyberne-
tyk, t∏umacz, stenograf, kreÊlarz, kartograf, dokumentacja budowlana, dziewiarz, matematyk,
fizyk. Wskazane cechy osobowoÊci to odpowiedzialnoÊç, samodzielnoÊç, zdolnoÊci organizacyjne,
dok∏adnoÊç, dobra pami´ç, umiej´tnoÊç przewidywania, spostrzegawczoÊç, systematycznoÊç
w dzia∏aniu, zdolnoÊç skupienia, niezb´dna do zapobiegania pomy∏kom i b∏´dom.
Przeciwwskazania do wykonania zawodów: choroby uk∏adu nerwowego, du˝e wady wzroku,
mowy i s∏uchu.

●

Grupa Cz∏owiek – Obraz Artystyczny (OA)

W grupie tej znajdujà si´ zawody zwiàzane z dzia∏alnoÊcià artystycznà, muzycznà, plastycznà,
aktorsko-scenicznà, organizacjà imprez artystycznych, z wykonywaniem wyrobów lub us∏ug o
charakterze artystycznym. B´dà to zawody: plastyk, muzyk, grawer, aktor, hafciarka, archi-
tekt, zdobnik szk∏a, z∏otnik, dekorator wn´trz, stylista, fryzjer, fotograf, projektant odzie˝y,
form przemys∏owych.
Przeciwwskazania do wykonywania zawodów zwiàzanych z:

●

plastykà – wra˝liwoÊç na dzia∏anie Êrodków chemicznych, daltonizm,

●

muzykà – wada s∏uchu,

●

teatrem – wada wymowy, choroby krtani i gard∏a.

Omówienie przez prowadzàcego grup sk∏onnoÊci i zainteresowaƒ zawodowych koƒczy wype∏-
nienie ankiety dotyczàcej omawianego tematu.

(Przerwa 10 minut)

åwiczenie 4 – Uzdolnienia

Instrukcja:
Prowadzàcy wprowadza definicj´ uzdolnienia: jest to zespó∏ zdolnoÊci, umo˝liwiajàcy wyjàt-
kowo skuteczne dzia∏ania w okreÊlonej dziedzinie.
Prowadzàcy wyjaÊnia, ˝e istotne przy wyborze zawodu sà tak˝e uzdolnienia. Wiadomo, ˝e
w klasie czy grupie rówieÊników dostrzegane sà znaczne ró˝nice w temperamencie, zdolnoÊci
skupienia uwagi, szybkoÊci reakcji umys∏owej, umiej´tnoÊci logicznego myÊlenia, pami´ci.
Ka˝dy cz∏owiek jest odr´bnà indywidualnoÊcià. Pewnym miernikiem ró˝nic w uzdolnieniach
sà oceny uzyskane z poszczególnych przedmiotów, chocia˝ nie jest to wcale regu∏à.

Materia∏em pomocniczym w tym çwiczeniu jest wype∏nienie przez uczniów ankiety Lista
uzdolnieƒ

(za∏àcznik 6).

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

åwiczenie 5 – Temperament

Instrukcja:
Prowadzàcy wprowadza definicj´ temperamentu. Informujemy uczniów, ˝e podstawowymi
cechami temperamentu sà: si∏a, ruchliwoÊç i równowaga procesów psychicznych. Prosimy
uczestników o udzielenie odpowiedzi na pytanie zawarte w karcie Skala temperamentu
(za∏àcznik 7). Interpretujemy wyniki, pokazujàc zale˝noÊci mi´dzy nasileniem poszczególnych
cech temperamentu a wymaganiami stawianymi przez ró˝ne zawody.

●

Wyniki Êrednie (4–6 punktów) Êwiadczà o Êrednim nat´˝eniu cechy i nie mogà decydowaç
o tym, czy zawód, który tej cechy wymaga, jest dla badanego odpowiedni czy te˝ nie.

●

Je˝eli na trzy lub mniej stwierdzeƒ ankietowany odpowiedzia∏ TAK, Êwiadczy to o bardzo
s∏abym nasileniu cechy i je˝eli jest ona wa˝na w wykonywaniu danego zawodu, nale˝y si´
zastanowiç si´, czy jego wybór jest w∏aÊciwy.

●

Je˝eli natomiast badany odpowiedzia∏ TAK na siedem i wi´cej stwierdzeƒ, Êwiadczy to o sil-
nym nat´˝eniu cechy i powinno stanowiç wa˝ne kryterium wyboru zawodu.

(przerwa 10 minut)

åwiczenie 6 – Moje wiadomoÊci i umiej´tnoÊci

Instrukcja:
Prowadzàcy prosi uczestników zaj´ç o krótkie podsumowanie swojej dotychczasowej edukacji.
Wiadomo, ˝e uczeƒ, który przez dziewi´ç lat by∏ uczniem zaledwie dostatecznym, b´dzie mia∏
wiele trudnoÊci zwiàzanych z naukà w szkole Êredniej. ¸atwiej przyjdzie mu nauka w szkole
zawodowej, która ma ni˝szy poziom nauczania, której skoƒczenie daje mo˝liwoÊci edukacyjne
na poziomie szko∏y ponadgimnazjalnej. Uczeƒ z dobrymi wynikami powinien zdawaç do szko∏y
ponadgimnazjalnej na poziomie liceum lub technikum, poniewa˝ jego wiadomoÊci i umiej´t-
noÊci zdobyte w szkole gimnazjalnej rokujà powodzenie w szkole Êredniej. Uczniowie wype∏-
niajà ankiet´ Moje wiadomoÊci i umiej´tnoÊci (za∏àcznik 8).

åwiczenie 7 – Warunki rodzinne

Instrukcja:
Prowadzàcy wyjaÊnia, ˝e sytuacja materialna rodziny w dzisiejszych czasach rzadko decyduje
o wyborze szko∏y i zawodu, gdy˝ nauka we wszystkich typach szkó∏ na poziomie ponadgim-
nazjalnym jest bezp∏atna, a cz´Êç m∏odzie˝y z rodzin o ni˝szych dochodach mo˝e otrzymaç
stypendia, dofinansowanie do podr´czników czy pobytu w internacie (dotyczy m∏odzie˝y ze
Êrodowisk wiejskich). Zdarza si´ jednak, ˝e na skutek wypadków losowych, czy te˝ ze wzgl´du
na liczne rodzeƒstwo, istnieje koniecznoÊç szybszego podj´cia pracy zawodowej.
System naszego szkolnictwa gwarantuje mo˝liwoÊci kontynuowania nauki tak˝e w szko∏ach dla
pracujàcych publicznych i niepublicznych. Jest to alternatywa dla osób, które chcà szybciej usamo-
dzielniç si´ materialnie, a tym samym chcàcych pog∏´biç swojà wiedz´ i poszerzyç kwalifikacje.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Rodzice gimnazjalistów powinni orientowaç si´, ile lat b´dzie trwa∏a nauka w szkole lub szko-
∏ach (szko∏a ponadgimnazjalna + szko∏a policealna lub wy˝sza), a˝ dziecko zdob´dzie uprag-
niony zawód, poniewa˝ wià˝e si´ to z pomocà materialnà, na którà nie wszystkich rodziców
staç. O tym mogà tak˝e poinformowaç swoich rodziców sami uczestnicy zaj´ç, którym system
kszta∏cenia w Polsce wyjaÊnia prowadzàcy zaj´cia.

åwiczenie 8 – Lista zawodów

Instrukcja:
Przed przystàpieniem do çwiczeƒ prowadzàcy rozdaje wszelkie informacje o zawodach i szko-
∏ach ponadgimnazjalnych (wycinki z gazet, ulotki, informatory wydane przez Kuratorium OÊwiaty,
teczki informacji zawodowej itp.).
Praca z materia∏em Lista zawodów (za∏àcznik 9). Podsumowanie pracy – wype∏nienie dekla-
racji koƒczàcej warsztat.

Zakoƒczenie dnia

Podsumowanie przez prowadzàcego ca∏ego warsztatu, dzielenie si´ refleksjami. Prowadzàcy
prosi uczestników o informacje na kartkach (anonimowo) na temat zaj´ç oraz ich prowa-
dzenia. Zaproszenie do dalszej indywidualnej wspó∏pracy i wype∏nienie karty ewaluacyjnej
(za∏àcznik 10).

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Za∏àcznik nr 2

Karta stanu zdrowia

Nazwisko, Imi´ ...................................................................................................................................
Gimnazjum .........................................................................................................................................
Klasa ...................................................................................................................................................

I.
1. Mimo ˝e ocena stanu fizycznego i zdrowotnego nale˝y do lekarza specjalisty, zastanów si´

i daj odpowiedê na nast´pujàce pytania:
– Czy chorowa∏eÊ/chorujesz na: cukrzyc´, astm´, alergi´, reumatyzm, jakàÊ chorob´ nerek,

wàtroby, serca, (podkreÊl w∏aÊciwe) i inne (jakie?): ..............................................................
....................................................................................................................................................

2. Czy masz wad´ (podkreÊl) wzroku, s∏uchu, postawy, inne (jakie?): ..........................................

3. Czy jesteÊ pod sta∏à opiekà lekarskà? ..........................................................................................
4. Czy posiadasz orzeczenie o niepe∏nosprawnoÊci/stopniu niepe∏nosprawnoÊci? ......................
5. Czy przejawiasz sk∏onnoÊci do chorób? .......................................................................................
6. Czy lekarz zaleci∏ ci noszenie okularów, wk∏adek ortopedycznych, wykonywanie çwiczeƒ

wyrównujàcych wad´ postawy (podkreÊl w∏aÊciwe) – jeÊli masz inne zalecenia, to dopisz:
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................

II.
1. Spróbuj wymieniç zawody dopuszczalne ze wzgl´du na twój stan zdrowotny i fizyczny:

.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................

2. Który z wy˝ej wymienionych zawodów wybra∏byÊ?

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Za∏àcznik nr 3

Karta Schorzeƒ

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

1. Wady oraz przewlek∏e choroby narzàdu s∏uchu
Przeciwwskazania do wykonywania pracy:

w ha-

∏asie, nara˝ajàcej na urazy dêwi´kowe, na wyso-
koÊci, wymagajàcej bardzo dobrego s∏uchu oraz
gdzie dzia∏anie mechanizmów sprawdza si´ s∏u-
chem; przy niedos∏uchu Êredniego stopnia – do
zawodów, w których konieczny jest s∏owny kon-
takt z ludêmi, np.: sprzedawca, kelner, nauczyciel,
telefonistka itp.; przy powtarzaniu si´ stanu
zapalnego uszu – w wilgoci, zimnie, w kontaktach
z ˝ywnoÊcià.
Zawody dopuszczalne

(gdy wada jest ma∏a lub

Êrednia) – kaletnik, ciastkarz, pracownik biurowy,
murarz, itp.

2. Wady budowy narzàdu ruchu (skrzywienia

kr´gos∏upa, p∏askostopie i inne)

Przeciwwskazania do wykonywania pracy:

prze-

wa˝nie w pozycji stojàcej, pochylonej, z cz´stym
schylaniem si´, w przymusowej pozycji cia∏a zwià-
zanej z ci´˝kà pracà fizycznà, dêwiganiem, prze-
rzucaniem ci´˝kich przedmiotów.
Zawody dopuszczalne:

kaletnik, pracownik biu-

rowy, ksi´gowy, krawiec, elektronik, technik do-
kumentacji budowlanej, nauczyciel, itp.

3. Choroby reumatyczne, przewlek∏e choroby

nerek, uk∏adu oddechowego (nawracajàce zapa-
lenie oskrzeli, p∏uc, gruêlica, schorzenia aler-
giczne dróg oddechowych – astma)

Przeciwwskazania do wykonywania pracy:

wyma-

gajàcej du˝ego wysi∏ku fizycznego, w trudnych wa-
runkach mikroklimatycznych (zimnie i wilgoci),
w pomieszczeniu o du˝ym zró˝nicowaniu tempe-
ratur, w kontakcie z surowcem mokrym, moczo-
nym w wodzie, przy chorobach uk∏adu oddecho-
wego – dodatkowo przeciwwskazana jest praca
w zapyleniu, w zadymieniu i w stycznoÊci z che-
mikaliami.
Zawody dopuszczalne:

lekarz, pracownik biurowy,

krawiec, elektronik, ekonomista, itp.

4. Przewlek∏e choroby uk∏adu krà˝enia ˝ylnego

(˝ylaki)

Przeciwwskazania do wykonywania pracy:

wyma-

gajàcej du˝ego wysi∏ku fizycznego, w z∏ych wa-

runkach mikroklimatycznych (w zimnie i wilgoci),
w goràcym mikroklimacie, w warunkach niebez-
piecznych (stres), ucià˝liwej.
Zawody dopuszczalne:

krawiec, pracownik biurowy,

ekonomista, lekarz, technik dokumentacji budow-
lanej, nauczyciel, itp.

5. Zaburzenia uk∏adu wewnàtrzwydzielniczego

(ukryte choroby tarczycy)

Przeciwwskazania do wykonywania pracy:

wyma-

gajàcej du˝ego wysi∏ku fizycznego, w warunkach
niebezpiecznych (np. na wysokoÊci), wymagajàcej
nieregularnego trybu ˝ycia, w warunkach streso-
gennych, wymagajàcej szybkiej orientacji, w Êrodo-
wisku zanieczyszczonym (niedoczynnoÊç tarczycy).
Zawody dopuszczalne:

krawiec, pracownik biurowy,

ekonomista, lekarz, nauczyciel itp.

6. Wady i choroby narzàdu wzroku (os∏abienie

wzroku, zaburzenia widzenia barw)

Przeciwwskazania do wykonywania pracy:

na wy-

sokoÊci, na rusztowaniach, na drabinach itp., w po-
jazdach (np.: kierowca), uniemo˝liwiajàcej u˝ywa-
nie okularów (np.: spawacz, kucharz), przy obs∏u-
dze maszyn szybkoobrotowych (przy du˝ych
wadach), przy krótkowzrocznoÊci du˝ego stopnia
– dêwigania ci´˝arów, przy nadwzrocznoÊci drugiego
stopnia i astygmatyzmie – do pracy precyzyjnej,
przy zezie i niedowidzeniu, do pracy wymagajàcej
widzenia obuocznego i nara˝ajàcej na urazy oczne.
Zawody dopuszczalne:

szewc, kaletnik, tapicer,

posadzkarz, ekonomista, blacharz, nauczyciel,
pracownik biurowy itp.

7. Zaburzenia funkcjonowania uk∏adu nerwowego

(epilepsja, nerwica, inne)

Przeciwwskazania do wykonywania pracy:

w wa-

runkach niebezpiecznych, np. na wysokoÊciach, przy
maszynach przemys∏owych, w ruchu, w Êrodo-
wisku toksycznym.
W ci´˝kich przypadkach konieczna jest praca w wa-
runkach chronionych.
Zawody dopuszczalne:

bibliotekarz, ekonomista,

fotograf, koszykarz, krawiec, ogrodnik, itp.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Za∏àcznik nr 4

Typ osobowoÊci a grupa zawodowa

Przeczytaj wymienione poni˝ej przymiotniki, opisujàce ró˝ne zachowania ludzi, i podkreÊl te,
które Ciebie najlepiej charakteryzujà. Sprawdê nast´pnie, do jakiego typu osobowoÊci i grupy
zawodowej nale˝ysz. Zapisz swój trzyliterowy kod z pierwszych liter okreÊlajàcych twój typ
osobowoÊci. Umo˝liwi to lepsze zrozumienie siebie oraz znalezienie odpowiednich zawodów.

Typ R jest okreÊlany jako:

Suma podkreÊleƒ: .................

Typ B jest okreÊlany jako:

Suma podkreÊleƒ: .................

Typ A jest okreÊlany jako:

Suma podkreÊleƒ: ................

konformistyczny

pokorny

zasadniczy

prostolinijny

materialista

wytrwa∏y

szczery

skromny

praktyczny

trzeêwo myÊlàcy

naturalny

nieÊmia∏y

uczciwy

gospodarny

skomplikowany

obdarzony wyobraênià

skoncentrowany na

w∏asnych prze˝yciach

niedba∏y

niepraktyczny

inteligentny

emocjonalny

impulsywny

otwarty

ekspresyjny

niezale˝ny

idealista

oryginalny

niekonformistyczny

analityczny

niezale˝ny

skromny

ostro˝ny

intelektualista

pesymista

z∏o˝ony

skierowany na siebie

dok∏adny

krytyczny

metodyczny

racjonalny

niezwyk∏y

z rezerwà

pomys∏owy

dociekliwy

Typ S jest okreÊlany jako:

Suma podkreÊleƒ: .................

Typ P jest okreÊlany jako:

Suma podkreÊleƒ: .................

Typ K jest okreÊlany jako:

Suma podkreÊleƒ: .................

Mój kod sumaryczny:

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

przekonujàcy

idealista

serdeczny

wspó∏pracujàcy

uprzejmy

towarzyski

przyjazny

cierpliwy

wspó∏czujàcy

wielkoduszny

odpowiedzialny

taktowny

uczynny

wyrozumia∏y

konformistyczny

kontrolujàcy si´

wytrwa∏y

sumienny

subordynowany

praktyczny

dok∏adny

majàcy zami∏owanie

do porzàdku

nierozrzutny

skuteczny

bez wyobraêni

dbajàcy o zyski

w∏adczy

optymistyczny

nie bojàcy si´ ryzyka

energiczny

poszukujàcy przyjemnoÊci

mi∏y

energiczny

mi∏y

impulsywny

popularny

ambitny

pewny siebie

towarzyski

przyciàgajàcy uwag´

impulsywny

ekstrawertywny

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Typowi (R) realistycznemu

odpowiadajà realistyczne zawody, takie jak: mechanik samocho-

dowy, elektryk, in˝ynier, rolnik, mierniczy i inne.
Posiada zdolnoÊci techniczne, ale cz´sto brakuje mu umiej´tnoÊci spo∏ecznych.

Typowi (B) badawczemu

odpowiadajà takie zawody, jak: biolog, chemik, fizyk, antropolog,

geolog, agronom, astronom, matematyk, edytor literatury naukowej, programista kompute-
rowy, technik laboratoryjny, inni.
Posiada uzdolnienia matematyczne i naukowe, ale cz´sto brakuje mu uzdolnieƒ przywódczych.

Typowi (A) artystycznemu

odpowiadajà zawody artystyczne: muzyk, re˝yser, pisarz, dekorator

wn´trz, aktor, kreator mody, dyrygent, artysta malarz, Êpiewak.
Posiada uzdolnienia artystyczne: pisarskie, muzyczne, z zakresu sztuk pi´knych, ale cz´sto
brakuje mu uzdolnieƒ urz´dniczych.

Typowi (S) spo∏ecznemu

odpowiadajà zawody artystyczno-spo∏eczne, takie jak: nauczyciel,

katecheta, psycholog w poradni, pedagog szkolny, psycholog kliniczny, opiekun spo∏eczny, logo-
peda, s´dzia i inni.
Posiada uzdolnienia i talenty spo∏eczne, ale cz´sto brakuje mu uzdolnieƒ technicznych
i naukowych.

Typowi (P) przedsi´biorczemu

odpowiadajà zawody wymagajàce przedsi´biorczoÊci, takie jak:

sprzedawca, mened˝er, kierownik, producent telewizyjny, mened˝er sportowy, zaopatrzenio-
wiec, przedsi´biorca, prawnik, urz´dnik rzàdowy.
Posiada umiej´tnoÊci przywódcze, ∏atwoÊç wys∏awiania si´, ale cz´sto brakuje mu uzdolnieƒ
naukowych.

Typowi (K) konwencjonalnemu

odpowiadajà konwencjonalne zawody, takie jak: ksi´gowy,

stenograf, kasjer, operator, pracownik biurowy, sekretarka, rewizor, statystyk, bibliotekarz,
pracownik banku, inni.
Posiada uzdolnienia urz´dnicze i rachunkowe ale cz´sto brakuje mu uzdolnieƒ artystycznych.

Za∏àcznik nr 5

Ankieta sk∏onnoÊci i zainteresowaƒ zawodowych*

Wiemy, ˝e potrafisz wykonaç wiele czynnoÊci. Je˝eli jednak móg∏byÊ/mog∏abyÊ wybraç tylko
te, które najbardziej odpowiadajà Tobie pod wzgl´dem rzeczywistych zainteresowaƒ, co wola∏-
byÊ/lubisz robiç?

Weê w kó∏ko numer pytania

1. Opiekowaç si´ zwierz´tami lub uprawiaç roÊliny w doniczkach.

2. Obs∏ugiwaç np. wiertark´, robot kuchenny, maszyn´ do szycia lub inne urzàdzenia.

3. Sprawowaç opiek´ nad chorà lub niepe∏nosprawnà osobà.

4. Przygotowywaç wykresy, zestawienia, schematy, proste programy komputerowe.

5. Pisaç wiersze, opowiadania, pami´tniki.

6. Obserwowaç, jak rozwijajà si´ roÊliny i zwierz´ta.

7. Majsterkowaç, wykonujàc ró˝ne przedmioty, wyroby z drewna, tkaniny, metalu, sk∏adników spo-

˝ywczych lub inne.

8. Reklamowaç znany produkt podczas targów.

9. T∏umaczyç teksty na j´zyk obcy, pog∏´biaç swój warsztat j´zykowy.

10. Mieç do czynienia z wydawnictwami artystycznymi (muzyka, plastyka, teatr).

11. Hodowaç zwierz´ta.

12. T∏umaczyç innym, jak coÊ majà wykonaç.

13. Przygotowywaç wystawy prac, konkursy recytatorskie, dyskoteki, pokaz mody, wycieczki.

14. Naprawiaç lub (i) obs∏ugiwaç sprz´t AGD.

15. Radziç ludziom w ró˝nych sprawach.

16. Sp´dzaç czas w teatrze, muzeum, na wystawie sztuki.

17. Naprawiaç zepsute rzeczy, np. ˝elazka, pralki, ubrania, komputery.

18. Korygowaç b∏´dy w tekstach, tablicach, rysunkach.

19. Braç udzia∏ w doÊwiadczeniach z biologii.

20. Dobrze rozumowaç matematycznie, liczyç w pami´ci.

21. Pracowaç w polu, sadzie, ogrodzie, szklarni z kwiatami.

22. Dokonywaç analizy schematów radiowych, telewizyjnych, komputerowych.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

* Opracowanie w∏asne na podstawie Ankiety Zainteresowaƒ Grzegorza Gwisa, [w:] Gwis G., W przeddzieƒ ˝yciowych decyzji,

¸ódê 1997.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

23. Doprowadzaç do rozwiàzania konfliktów pomi´dzy ludêmi.

24. Wykonywaç rysunki techniczne (sprawdzaç i korygowaç je).

25. Fotografowaç, malowaç, taƒczyç.

26. Przeprowadzaç doÊwiadczenia z roÊlinami.

27. Naprawiaç telefony komórkowe, radia, urzàdzenia techniczne.

28. Opiekowaç si´ osobami poszkodowanymi w wypadkach.

29. Skrupulatnie i sumiennie wykonywaç powierzonà prac´ (opisy, sprawozdania, pomiary).

30. Wyra˝aç w∏asne prze˝ycia poprzez rysunek, muzyk´, konstrukcj´, wiersz, itp.

31. Wykonywaç analizy laboratoryjne w szkole.

32. Leczyç chorych, przebywaç z nimi.

33. Przemeblowywaç, malowaç swój pokój.

34. Montowaç i naprawiaç ró˝ne maszyny, przyrzàdy i mechanizmy (np.: samochody, skutery, rowery,

komputery).

35. Planowaç i organizowaç wycieczki do teatru, muzeum, rajdy turystyczne, itp.

36. Dyskutowaç na tematy zwiàzane z muzykà, architekturà, sztukà, malarstwem.

37. Naprawiaç uszkodzony przedmiot techniczny.

38. Przerysowywaç rysunki, napisy, mapy.

39. Zwalczaç szkodniki, które niszczà lasy i sady.

40. Obs∏ugiwaç komputery.

41. Przebywaç wÊród ludzi, wyÊwiadczaç im drobne przys∏ugi.

42. Sk∏adaç i rozk∏adaç ró˝norodne urzàdzenia z zakupionych cz´Êci.

43. Przygotowywaç analizy finansowe.

44. Mieszkaç i pracowaç na wsi.

45. Wykonywaç przedmioty z gliny, plasteliny, modeliny, masy solonej.

46. Spacerowaç po lesie i obserwowaç ˝ycie roÊlin i zwierzàt.

47. Przepisywaç przepisy kulinarne, zeszyty.

48. Czytaç czasopisma i ksià˝ki o tematyce elektrotechnicznej.

49. Zawieraç nowe znajomoÊci.

50. Malowaç, graç na jakimÊ instrumencie, Êpiewaç.

Arkusz odpowiedzi do ankiety sk∏onnoÊci

i zainteresowaƒ zawodowych

Nazwisko, imi´ ..............................................................

Zaznacz kó∏kiem numery zadaƒ, które najbardziej Ciebie charakteryzujà. Pod ka˝dà
kolumnà wpisz sum´.

III

Cz∏owiek –

Przyroda

Technika

Cz∏owiek

System

Obraz Artystyczny

Znaków

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Za∏àcznik nr 6

Lista uzdolnieƒ

Instrukcja
Poni˝ej znajduje si´ lista zawierajàca opis 60 ró˝nych czynnoÊci. Przeczytaj uwa˝nie opis ka˝dej
z nich i zaznacz na skali stopieƒ, z jakim, Twoim zdaniem, potrafisz wykonaç danà czynnoÊç.

Zasady odpowiedzi:
0 – nie potrafi´ wykonaç tej czynnoÊci lub nie mia∏em okazji, aby si´ przekonaç, czy umia∏bym

to zrobiç,

1 – czasem udaje mi si´ to zrobiç, ale musz´ si´ bardzo przy∏o˝yç,
2 – czasem udaje mi si´ to zrobiç, ale zdecydowanie sà lepsi ode mnie,
3 – wykonanie tej czynnoÊci nie przychodzi mi z trudem, ale nie jestem w niej mistrzem,
4 – jestem w tym dobry,
5 – naprawd´ jestem w tym mistrzem.

Umiem:

1. pisaç bez b∏´dów ortograficznych

2. pogodziç zwaÊnionych kolegów

3. naprawiç rower

4. gotowaç i piec

5. zaÊpiewaç zas∏yszanà melodi´

6. szybko nauczyç si´ wiersza na pami´ç

7. ∏atwo uczyç si´ j´zyka obcego

8. przekonaç ludzi do swojego pomys∏u

9. naprawiç kran

10. szyç na maszynie

11. rysowaç i wykonywaç pomoce naukowe w szkole

12. szybko zorientowaç si´ w kierunkach w nieznanym terenie

13. precyzyjnie wyra˝aç swoje myÊli w mowie i na piÊmie

14. pomagaç kolegom w k∏opotach

15. piel´gnowaç roÊliny domowe

16. zaprojektowaç wystrój swojego pokoju

17. zadawaç trafne pytania na lekcji

18. zawiesiç pó∏k´ na Êcianie

19. barwnie opowiadaç lektur´ szkolnà

20. podejmowaç goÊci

21. wykonaç proste przedmioty z drewna, np.: karmnik, pó∏k´

22. zaopiekowaç si´ m∏odszym rodzeƒstwem

23. doradziç kole˝ance/koledze, jak powinna ubraç si´ na prywatk´

24. szybko zrozumieç sens czytanego tekstu

25. wyobraziç sobie bohaterów czytanej ksià˝ki

26. organizowaç wolny czas sobie i innym

27. pomóc ojcu przy naprawie samochodu

28. zadbaç o porzàdek w pokoju

29. modelowaç fryzur´

30. d∏ugo czytaç bez zm´czenia

31. pisaç d∏ugie listy

32. pomóc kole˝ance/koledze w nauce

33. wykonaç drobne naprawy sprz´tu elektrycznego, np. magnetofonu

34. wyszywaç, robiç na drutach, szyde∏kowaç

35. taƒczyç

36. bez trudu trafiç do miejsca, w którym dawno nie by∏em

37. d∏ugo rozmawiaç przez telefon

38. zadaç nauczycielowi trudne pytanie

39. czytaç rysunek techniczny

40. robiç zakupy

41. robiç dobre zdj´cia fotograficzne

42. szybko liczyç

43. szybko czytaç

44. rozÊmieszaç ludzi

45. pos∏ugiwaç si´ komputerem

46. pomalowaç pokój

47. uk∏adaç bukiety z kwiatów

48. objaÊniç budow´ silnika

49. opowiadaç dowcipy

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

50. sprzeciwiç si´ g∏upiemu pomys∏owi kolegów

51. graç na instrumencie muzycznym

52. szybko przepisaç tekst z tablicy

53. pos∏ugiwaç si´ s∏owami i zwrotami obcoj´zycznymi

54. szybko zaprzyjaêniç si´ z obcymi, np. na koloniach, obozach

55. opisaç budow´ urzàdzeƒ technicznych (np. odkurzacz, mikser)

56. zaopiekowaç si´ psem

57. recytowaç wiersze

58. z ∏atwoÊcià uczyç si´ fizyki

59. prowadziç w∏asny bud˝et

60. szybko dostrzec znajomego w t∏umie ludzi

Maksymalnie w ka˝dej z wymienionych grup uzdolnieƒ mog∏eÊ otrzymaç 50 punktów. Wynik
minimalny wynosi oczywiÊcie 0 punktów. Je˝eli uzyska∏eÊ poni˝ej 12 punktów wskazuje to, ˝e
w danej dziedzinie brak Ci uzdolnieƒ. Natomiast wynik powy˝ej 40 punktów wskazuje, ˝e
posiadasz du˝e uzdolnienia w danej dziedzinie.

1. Uzdolnienia

j´zykowe

Suma punktów

2. Uzdolnienia

interpersonalne

Suma punktów

3. Uzdolnienia

techniczne

Suma punktów

4. Uzdolnienia

praktyczno-porzàdkowe

Suma punktów

5. Uzdolnienia

artystyczne

Suma punktów

6. Uzdolnienia

poznawcze

Suma punktów

Za∏àcznik nr 7

Skala Temperamentu*

Wstaw znak X w odpowiednie miejsce

SI¸A

RUCHLIWOÂå

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

* Opracowanie w∏asne na podstawie Skali Temperamentu W∏odzimierza Trzeciaka, [w:] So∏tysiƒska G, Trzeciak W., Jak wybieraç

zawód

, Warszawa 1996.

TAK

NIE

1 punkt

Gdy odrabiam lekcje, nie robi´ przerw.

Po du˝ym wysi∏ku szybko regeneruj´ si∏y.

G∏oÊno mówi´.

Potrafi´ byç d∏ugo skoncentrowany na jednym zadaniu.

Moje niepowodzenia mobilizujà mnie do dalszego dzia∏ania.

Gdy pisz´ lub mam pisaç klasówk´, nie denerwuj´ si´, jestem spokojny.

Czasami lubi´ si´ dobrze zm´czyç.

Gdy pracuj´ (ucz´ si´) dochodzàcy ha∏as, rozmowy nie przeszkadzajà mi.

˚eby coÊ przekazaç innemu cz∏owiekowi, wol´ mu powiedzieç, ni˝ napisaç.

10. Nie denerwuje si´, gdy ktoÊ „patrzy mi na r´ce”, jak coÊ robi´.

RAZEM:

TAK

NIE

1 punkt

Uwa˝am, ˝e mam szybki refleks.

Podczas lekcji cz´sto zmieniam pozycj´ w ∏awce.

Kiedy jestem smutny, mog´ ∏atwo przejÊç do radoÊci.

Nie lubi´ wolno spo˝ywaç posi∏ków, piç.

Ruchy mojego cia∏a sà ˝ywe i zdecydowane.

Lubi´, jak czynnoÊci, które wykonuj´, sà ró˝norodne.

Nie lubi´ marnowaç czasu na ró˝ne wst´pne czynnoÊci, od razu wol´
przejÊç do dzia∏ania.

Kiedy przerw´ jakieÊ dzia∏anie, ∏atwo do niego wracam.

Lubi´, ˝eby coÊ si´ wokó∏ mnie dzia∏o.

10. Ch´tnie lubi´ oglàdaç filmy o tematyce przyrodniczej.

RAZEM

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

RÓWNOWAGA

TAK

NIE

1 punkt

Gdy zbli˝a si´ klasówka, przygotowuj´ si´ do niej spokojnie i systematycznie.

Potrafi´ si´ ∏atwo skoncentrowaç na zadaniu.

Podczas rozmowy z innym cz∏owiekiem potrafi´ zapanowaç nad swojà
mimikà twarzy i ràk.

Kiedy jestem zm´czony, potrafi´ si´ odpr´˝yç, odpoczàç, pomimo
niesprzyjajàcych ku temu warunków.

Gdy przytrafi mi si´ coÊ z∏ego, potrafi´ zachowaç spokój.

Umiem byç wyrozumia∏y wobec innego cz∏owieka.

Uwa˝am, ˝e nie jestem wybuchowy. MyÊl´, ˝e trudno wyprowadziç mnie
z równowagi.

Rozpoczynajàc prac´, wszystko lubi´ sobie wczeÊniej przemyÊleç, ˝eby
póêniej dzia∏aç zgodnie z moim planem.

Lubi´ czynnoÊci, które wymagajà ode mnie opanowania.

10. Lubi´, kiedy mog´ wykonywaç odpowiedzialne zadania. Ch´tnie je

podejmuj´. Sprawia mi przyjemnoÊç, ˝e ludzie mogà na mnie polegaç.

RAZEM

Za∏àcznik nr 8

Moje wiadomoÊci i umiej´tnoÊci

Poni˝ej przedstawiony jest zestaw przedmiotów, których uczysz si´ w szkole.

1. Uszereguj je w kolejnoÊci od najbardziej lubianych (ciekawych) do najmniej lubianych.
2. Uszereguj je w kolejnoÊci od tych, z których zawsze mia∏eÊ dobre oceny, do tych, z których

mia∏eÊ oceny s∏abe i najs∏absze.

Wstaw cyfr´ w odpowiednie miejsce

Odpowiedê 1

–

Odpowiedê 2

–

Po wpisaniu odpowiednich cyfr oznaczajàcych poszczególne przedmioty po∏àcz je ze sobà linià,
tj. 1 do 1, 2 do 2, 3 do 3 itd.
Przy analizie poszczególnych przedmiotów bierzemy pod uwag´ tylko te pary liczb, które znaj-
dujà si´ po stronie oznaczonej znakiem +.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

1. J¢ZYK POLSKI

7. FIZYKA

2. J¢ZYK OBCY

8. CHEMIA

3. HISTORIA

9. PLASTYKA

10.MUZYKA

11.WYCHOWANIE FIZYCZNE

12.TECHNIKA / INFORMATYKA

4. BIOLOGIA

5. GEOGRAFIA

6. MATEMATYKA

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Za∏acznik nr 9

Lista zawodów

Spójrz na poni˝szà list´. Zawiera ona spis kilkudziesi´ciu najcz´Êciej wykonywanych przez
ludzi zawodów. Przeczytaj uwa˝nie nazwy zawodów. PodkreÊl nazwy tych, w których chcia∏byÊ
pracowaç. Gdyby wÊród wymienionych nie by∏o zawodu, który chcia∏byÊ wykonywaç, dopisz
jego nazw´ na koƒcu listy.

●

architekt

●

agent handlu

nieruchomoÊciami

●

agent ubezpieczeniowy

●

akwizytor

●

animator filmu

rysunkowego

●

asystent stomatologa

●

bankowiec

●

barman

●

bibliotekarz

●

bileter

●

blacharz samochodowy

●

chemik

●

ciastkarz

●

cieÊla

●

dekorator wn´trz

●

demonstrator wyrobów

●

ekonomista

●

elektroenergetyk

●

elektrokardiolog

●

elektromechanik pojazdów

samochodowych

●

elektryk

●

farmaceuta

●

fizjoterapeuta

●

fotograf

●

fryzjer

●

geodeta

●

grawer

●

hydraulik

●

informatyk

●

instruktor terapii

zaj´ciowej

●

introligator

●

kasjer

●

kasjer w biurze podró˝y

●

kelner

●

kierowca autobusu

●

kierowca ci´˝arówki

●

konduktor

●

kosmetyczka

●

krawiec

●

ksi´garz

●

kucharz

●

lakiernik

●

laborant chemiczny

●

leÊnik

●

lekarz

●

listonosz

●

magazynier

●

malarz-tapeciarz

●

manikiurzystka

●

maszynista offsetowy

●

mechanik automatyki

przemys∏owej

●

mechanik napraw maszyn

●

mechanik samochodowy

●

mechanik urzàdzeƒ

kolejowych

●

monter inst. budowlanych

●

murarz

●

nauczyciel

●

spec. administracji

publicznej

●

ogrodnik

●

operator ci´˝kiego

sprz´tu

●

operator dêwigu

●

operator maszyn

w∏ókienniczych

●

operator obrabiarek

skrawajàcych

●

opiekunka dzieci´ca

●

optyk

●

ortoptystka

●

piekarz

●

policjant

●

poligraf

●

po∏o˝na

●

pomoc kuchenna

●

pomocnik architekta

●

portier

●

pracownik

administracyjno-biurowy

●

pracownik monta˝owy

●

pracownik socjalny

●

pracownik stacji

benzynowej

●

projektant odzie˝y

●

protetyk

●

przewodnik wycieczek

●

prz´dzarz bawe∏ny

●

radiesteta

●

ratownik medyczny

●

recepcjonista

●

renowator zabytków

architektury

●

rolnik

●

rzeênik

●

salowa

●

sanitariusz

●

sekretarka w firmie

●

spec. hotelarstwa

i turystyki

●

spec. ochrony Êrodowiska

●

sprzedawca samochodów

●

sprzedawca

●

stolarz

●

stra˝ak

●

stra˝nik

●

szewc

●

Êlusarz

●

taksówkarz

●

technik budownictwa

●

technik dokumentacji

budowlanej

●

tapicer

●

technik handlowiec

●

technik ochrony

Êrodowiska

●

technolog drewna

●

technolog odzie˝y

●

technolog ˝ywienia

●

technolog robót

wykoƒczeniowych

w budownictwie

●

telefonistka

●

tkacz

●

tokarz

●

urz´dnik bankowy

●

urz´dnik pocztowy

●

w∏ókiennik

●

wychowawca

przedszkolny

●

zegarmistrz

●

˝o∏nierz zawodowy

●

.............................

●

.............................

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

SpoÊród podkreÊlonych lub wypisanych zawodów wybierz teraz 2, które zdecydowanie prefe-
rujesz. Wypisz nazwy tych zawodów w pola poni˝ej:

zawód 1 ...............................................................................................................................................
zawód 2 ...............................................................................................................................................

OkreÊl, jakiego typu kontaktu wymagajà wybrane przez Ciebie zawody. Stosuj nast´pujàce
oznaczenia:

PL – kontakt z ludêmi
PLD – kontakt z ludêmi i danymi
PD – kontakt z danymi
PDR – kontakt z danymi i rzeczami
PR – kontakt z rzeczami
PPP – kontakt z przyrodà

Przyjrzyj si´ wynikom. Byç mo˝e ju˝ wiesz, jakiego typu praca odpowiada∏aby Ci najbardziej.
Zapisz to!

Moje preferencje zawodowe to:

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

OkreÊl, jakiego typu wysi∏ku wymagajà wybrane przez Ciebie zawody. Stosuj nast´pujàce
oznaczenia:
WP – wysi∏ek psychiczny
WF – wysi∏ek fizyczny
WPF – g∏ównie wysi∏ek psychiczny, ale te˝ fizyczny
WFP – g∏ównie wysi∏ek fizyczny, ale te˝ psychiczny

Spójrz na wyniki. Byç mo˝e ju˝ wiesz, jakiego typu wysi∏ek odpowiada∏by Ci najbardziej.
Zapisz to!

Najbardziej odpowiada∏aby mi praca wymagajàca:

Teraz spróbujemy okreÊliç, w jakich warunkach powinna odbywaç si´ preferowana przez Ciebie
praca. Zastosuj nast´pujàce oznaczenia:

PZ – pomieszczenie zamkni´te
OP – otwarta przestrzeƒ
Z – praca w warunkach zmiennych

Wiesz ju˝ teraz tak˝e, w jakich warunkach chcia∏byÊ wykonywaç swojà prac´. Zapisz to!

Chcia∏bym, aby moja praca odbywa∏a si´ w:

Wiesz ju˝ teraz, jakiego rodzaju praca odpowiada Ci najbardziej. Czy jest to praca w kontak-
cie z ludêmi, danymi, rzeczami, przyrodà; czy praca wymaga aktywnoÊci psychicznej czy fizycznej,
czy odbywa si´ w pomieszczeniu zamkni´tym, czy na wolnej przestrzeni. Kierujàc si´ tymi
informacjami, mo˝esz wybraç ostatecznie dwa zawody – podstawowy i awaryjny.

Wybrany zawód podstawowy to: .......................................................................................................
Wybrany zawód awaryjny to: .............................................................................................................

Przyjrzyj si´ raz jeszcze wynikom swojej pracy.
Czy jesteÊ ju˝ przygotowany do podsumowania?
JeÊli tak – wype∏nij poni˝szà deklaracj´.

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Deklaracja uczestnika warsztatu

Ja, ni˝ej podpisany uczestnik warsztatu aktywizujàcego wybór zawodu i szko∏y stwierdzam, co
nast´puje:

Moje preferencje zawodowe to praca ................................................................... odbywajàca si´
w ..........................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
wymagajàca g∏ównie wysi∏ku .............................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
nast´pujàcych uzdolnieƒ ...................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
cech temperamentu i typu osobowoÊci ............................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Aby jà wykonywaç, mog´ wykorzystaç moje uzdolnienia ...............................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
i zainteresowania, sk∏onnoÊci ............................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Powinienem jednak popracowaç nad ...............................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Najbardziej interesuje mnie zawód ..................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Jego nauka odbywa si´ w ...................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

W najbli˝szej przysz∏oÊci odwiedz´ wymienionà szko∏´ w celu zebrania informacji dotyczàcych
zasad rekrutacji.

data ........................................

podpis uczestnika

...............................

Zaj´cia warsztatowe z zakresu poradnictwa zawodowego w klasach II–III gimnazjum

Za∏àcznik nr 10

Ankieta ewaluacyjna dla uczniów

Czas trwania 5 min

Przy ka˝dym punkcie zakreÊl wybranà odpowiedê lub wpisz w∏asnà:

1. Zaj´cia warsztatowe by∏y:

●

nudne

●

Êrednio interesujàce

●

interesujàce

●

bardzo interesujàce

2. Na tych zaj´ciach

najbardziej podoba∏o mi si´ .........................................................................................................
.........................................................................................................................................................

3. Po tych zaj´ciach czuj´ si´ raczej

●

....................................................................................................................................................

●

....................................................................................................................................................

●

....................................................................................................................................................

4. Te zaj´cia pozwoli∏y mi przyswoiç sobie nast´pujàce umiej´tnoÊci:

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Żuchalski, Adam Propozycje zajęć warsztatowych dla uczniów w zakresie doradztwa zawodowego (2015)
Paszkowska Rogacz, Tarkowska Metody parcy z grupą w poradnictwie zawodowym NOTATKI
poradnictwo zawodowe, doradztwo zawodowe
PORADNICTWO ZAWODOWE
28 jakość w poradnictwie zawodowym
zzl zaliczenie, Rynek Pracy,Doradztwo Zawodowe,Poradnictwo Zawodowe,Praca,Reklama,Marketing
Poradnictwo zawodowe w czasopiśmie Rynek Pracy nr specjalny XII 2003 czI(1)
zajęcia warsztatowe dla dzieci i rodziców 5MS2N77PYZSQOENG4MXBGQN4W5AGFLRRN5EBNLQ
Scenariusz zajęcia integracyjnego z zakresu terapii pedagogicznej, praca
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi. poradnictwo zawodowe, pedagogika psychologia coaching
Poradnictwo zawodowe, studia różne, Opracowania
konspekt lek wych z zakresu preorientacji zawodowej
24 poradnictwo zawodowe na świecie
Standard usług poradnictwa zawodowego w edukacji
Instytucjonalne formy poradnictwa zawodowego, WSPiA Poznań (2009 - 2012), ROK 3, semestr V zimowy, I
Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna, Rynek Pracy,Doradztwo Zawodowe,Poradnictwo Zawodowe,Praca,Reklama
Zakres obowiązków zawodowych pracownika

więcej podobnych podstron