1. TYPY PROJEKTÓW

a) indywidualne: odnoszą się do jednostek i stosowane są w indywidualnym toku
prowadzenia przypadku, czasem jako uzupełnienie metody umowy ( kontraktu socjalnego) z
podopiecznym
b) grupowe: skierowane są do grupy lub większej zbiorowości odbiorców
c) instytucjonalne: odnoszą się do placówek, kierują ich powstanie oraz zmierzają do
modyfikacji ich funkcjonowania
d) monograficzne: mające sprostać monografii, dotyczące jednego tematu, zagadnienia itp.
e) krótkoterminowe
f) długoterminowe
g) otwarte: na różnych etapach dochodzą różni ludzie
h) zamknięte

2. FUNKCJE PROJEKTU

a) antycypacyjna: umiejętne spożytkowanie wiedzy i umiejętności dla antycypowania
przebiegu zdarzeń i przewidzenia konsekwencji podjętych działań, to planowanie,
podejmowanie decyzji, przewidywanie i analizowanie
b) edukacyjna: włączenie populacji w proces projektowania, wyraża się w profesjonalnym
przygotowaniu pracownika na zmianę, pracownika elastycznego w myśleniu
c) społeczna: projekt socjalny, który powstaje w toku działania spełnia funkcję społeczną.
Mianowicie dynamizuje społeczność, sprzyja integracji i koordynacji podmiotów działających
oraz może oddziaływać terapeutycznie
d) afiliacyjna: wynikająca z pierwotnej i naturalnej potrzeby przynależności człowieka do
określonej grupy społecznej, z którą mógłby się utożsamiać

3. PROCES DIAGNOSTYCZNY W PROJEKCIE

Diagnoza społeczna: rozpoznanie stanu, który wymaga jakiegoś działania

Elementy diagnozy społecznej:
a) opis: zestawienie tych danych w stosunku, do których chcemy podjąć działanie
b) ocena: zestawienie wszystkich ocen, które mogą być potrzebne w związku z zebranymi
danymi na temat problemu
c) konkluzja: poprzez ocenę stanu faktycznego stwierdzamy, czy podejmować dane działanie
czy jemu zaprzestać; czy rzeczywiście mamy do czynienia z problemem, który trzeba
rozwiązać?
d) wytłumaczenie: odnosi się do genetycznego i przyczynowego wyjaśniania istniejącego
stanu rzeczy
e) stawianie hipotez: zakładamy związek między projektem traktowanym jako skutek, a
czynnikiem przyjętym przez daną hipotezę jako przyczyna

Diagnozę można określić jako postawienie hipotezy dającej podstawę do zmiany stanów
faktycznych, ustalonych na podstawie wyczerpującego opisu i oceny badanych sytuacji

4. ANALIZA SWOT

Istota analizy SWOT:

 pozwala na wygenerowanie z otoczenia szans rozwoju oraz zagrożeń hamujących

rozwój firmy lub środowiska

 rozważa się tutaj zarówno otoczenie bliższe jak i dalsze
 analiza zasobów ma doprowadzić do wygenerowania mocnych punktów środowiska

oraz wskazania jego słabych stron; mocne punkty mogą oznaczać, że należy je nadal
rozwijać i doskonalić, słabe zaś eliminować, bądź zreorganizować

 analizę zasobów firmy zwykle prowadzi się równolegle z analizą zasobów

najgroźniejszych konkurentów, w celu wskazania różnic między słabymi, a mocnymi
stronami rywalizujących firm

Analiza SWOT jest efektywną metodą znajdywania jednostki, instytucji, środowiska
mocnych i słabych stron, a tym samym przekonywania się o okazjach i zagrożeniach, jakie na
Ciebie czekają. Przeprowadzenie analizy SWOT pomoże Ci skupić się na aktywnościach w
obszarach, w których jesteś mocny i w których leżą w jednostkach, instytucjach, środowisku
największe szanse i okazje. Analiza SWOT jest szkieletem dla analizy Twoich mocnych i
słabych stron, szans i zagrożeń, które Cię czekają. Może pomóc Ci skupić się na Twoich
mocnych stronach, zminimalizować słabości i wykorzystać możliwie maksymalnie możliwą
przewagę w okazjach, które się trafią w pracy.

Diagram analizy SWOT:
S- mocne strony: wszystko to, co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu
W- słabe strony: wszystko to, co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu
O- szanse: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany
T- zagrożenia: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo
zmiany niekorzystnej

Analiza SWOT w pracy socjalnej jest skuteczną metodą strategiczną, pozwala na
dostrzeżenie w pracy pracownika socjalnego jego mocnych, słabych stron, zagrożeń jak i
możliwości, jakie stoją na jego drodze. Często wykorzystywana na polu działania podczas
realizacji projektów socjalnych gdzie praca odbywa się głównie w grupie.

5. ETAPY TWORZENIA PROJEKTU

a) planowanie: ocena rzeczywistych potrzeb grupy docelowej, planuje się zarys działań,
które mają poprawić sytuację beneficjenta
b) identyfikacja: służy wyodrębnieniu poszczególnych potrzeb i zarazem celów, które
przyczynią się do rozwiązania części problemów rozpoznanych na etapie planowania
c) opracowanie: na podstawie zidentyfikowanych i wyodrębnionych potrzeb i celów w etapie
opracowania przygotowuje się metody i działania, którymi chce się osiągnąć dany cel oraz
opracowuje się budżet
d) finansowanie: polega na zabezpieczeniu zasobów finansowych potrzebnych do
zrealizowania projektu. Po zapewnieniu finansowania działalności następuje jej wdrożenie
zgodne z harmonogramem i określonym w projekcie zakresem
e) wdrożenie
f) ewaluacja: ocena efektywności przeprowadzonych działań( na ile co udało się
zrealizować). Na etapie ewaluacji wracamy do identyfikacji potrzeb, problemów i celów, tyle,
że już z większym praktycznym zasobem doświadczeń.

6. PODEJŚCIE SIECIOWE

Podejście sieciowe jest metodą pozwalającą dokładnie zdać sobie sprawę z własnej pozycji w
sytuacji uwarunkowań zewnętrznych przy rozwiązywaniu konkretnego problemu lub celu
społecznego. Metoda ta daje większe możliwości opanowania i rozpoznawania działań w
umacnianiu własnej pozycji w celu osiągnięcia pożądanego rezultatu.

Metoda sieciowa daje większe możliwości działania, a jednocześnie umacnia pozycję
działającego. Działając tą metodą możemy określić miejsce każdego aktora socjalnego,
wskazując przy tym źródła siły. Metoda ta pozwala każdemu działającemu w sieci mieć
wgląd w to gdzie się znajduje, jakie powinny być relacje z innymi oraz gdzie występują
zależności.

7. CZYNNIKI DECYDUJĄCE O REALIZACJI PROJEKTU

( Zależy od tego, czego problem dotyczy, od tych, dla których realizuje, co ma wpływ na to,
co się udaje, a co nie)

Czynniki sprzyjające i utrudniające proces realizacji projektu:

 czynniki ekonomiczne (koszty realizacji projektu)
 czynniki materialne (ilość pozyskanych środków od sponsorów)
 czynniki osobowościowe (zaangażowanie, umiejętność pracy w zespole, właściwa

organizacja pracy, otwartość na pomysły)

 czynniki mentalne (pozytywne- entuzjazm, wiara w powodzenie, współczucie,

życzliwa radość; negatywne- lenistwo, duma, pycha, chciwość)

 odpowiedzialność grupy za projekt
 sprecyzowanie zadań poszczególnych członków grupy (zgodnie z predyspozycjami)
 jednorodne oczekiwania i komunikacja w grupie, umiejętne wykorzystanie

posiadanych środków i zasobów

 zmierzanie do wyznaczonego celu

8. METODY STOSOWANE W PROJEKCIE

Metoda: przez metodę rozumie się system założeń i reguł pozwalających na takie
uporządkowanie praktyczne lub teoretyczne działalności, aby można było osiągnąć cel, do
jakiego zmierzamy z pełną świadomością.

9. TECHNIKI BADAWCZE, DIAGNOSTYCZNE, STOSOWANE W PROJEKCIE

10. FUNDRAISING

 z ang. fund- fundusz i raising- zbieranie
 proces zdobywania funduszy poprzez proszenie o wsparcie osób indywidualnych,

firm, fundacji dobroczynnych i innych instytucji rządowych

 jest sztuką przemyślanych i zaplanowanych działań mających na celu pozyskiwanie

funduszy na rzecz organizacji pozarządowych i charytatywnych

 przekonujące proszenie o wsparcie idei lub grup potrzebujących
 jest związany zasadniczo z działalnością charytatywną
 osoba zajmująca się fundraisingiem profesjonalnie nazywa się fundraiserem

 najpopularniejsze metody fundraisingowe to m. in. kwesty, loterie, aukcje, imprezy

publiczne połączone ze zbiórkami pieniędzy, sprzedaż cegiełek itp.

11. NARZĘDZIA W PROJEKCIE

kontrakt socjalny: jest pisemną umową zawartą z osobą ubiegającą się o pomoc,
określającą uprawnienia i zobowiązania stron umowy, w ramach wspólnie
podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej
osoby lub rodziny
umowa: konwencja, w której jedna osoba lub wiele osób zobowiązuje się wobec
jednej osoby lub wielu innych osób do dania, zrobienia lub nie zrobienia czegoś.
Termin ,,umowy” oznacza określony w umowie. ,,Konwencja” to porozumienia
dwóch lub więcej osób, dotyczące konkretnego zdarzenia
kwestionariusz: w naukach społecznych jest to jedno z narzędzi badawczych.
Rozróżniamy kwestionariusz ankiety i kwestionariusz wywiadu. Pierwszy jest
przekazany respondentowi do uzupełnienia, drugi służy ankieterowi jako plan
zadawanych pytań i uzupełniany jest przez niego. Zależnie od zaleceń
metodologicznych możliwa jest większa, lub mniejsza ingerencja ankietera w treść
prezentowanych pytań
ankieta: kwestionariusz zawierający pytania dotyczące określonego tematu np.
ankieta personalna (zawiera pytania o dane biograficzne jakiejś osoby, wypełniany na
żądanie). Ankieta to zbieranie informacji na określony temat za pomocą pytań
skierowanych do pewnej grupy osób. Kwestionariusz ankiety wymaga precyzji
zadawanych pytań. Pytania muszą być dokładnie zrozumiane przez respondenta.
Ankieta przeprowadzana jest szybko i w tym samym czasie. Badania są anonimowe.
Poprzez ankietę badamy wyobrażenie o rzeczywistości respondenta
wywiad:
rozmowa standaryzowana:
rozporządzenia:
akty prawne:

12. PARTNERSTWO- CHARAKTERYSTYKA


Partner w projekcie socjalnym, to osoba lub instytucja, która jest związana z zagadnieniem,
którego dotyczy projekt, oraz zainteresowana jego wynikiem. W partnerstwie kumulują się
zasoby, możliwości i pomysły.
Idealny partner do tworzenia projektu i jego realizacji musi, podobnie jak nasza organizacja,
dostrzegać te same potrzeby społeczne i reprezentować te same wartości. Organizacje może
łączyć podobny charakter i sposób działania, chęć dotarcia do podobnej grupy docelowej i
podobne doświadczenie. Najważniejsza jest jednak wspólna wizja, misja i cel.

Korzyści z utworzenia partnerstwa:
- lepsze zrozumienie danej sytuacji, lepsza diagnoza problemu
- możliwość realizacji większych, efektywniejszych projektów
- większe możliwości zdobywania środków finansowych
- łączenie wiedzy, umiejętności i doświadczenia
- szansa na wypracowanie większej liczby sposobów rozwiązań (efekt synergii).

Celem partnerstwa jest poszukiwanie rozwiązania istniejącego problemu poprzez
wielostronne i innowacyjne podejście do występującego zagadnienia z wykorzystaniem
wiedzy, umiejętności oraz różnorodnych doświadczeń wszystkich partnerów.

13. KOMUNIKACJA W PROJEKCIE- ROLA SPRAWNEJ KOMUNIKACJI
POMIĘDZY OSOBAMI UCZESTNICZĄCYMI W PROJEKCIE

14. MAPA DZIAŁAŃ- LOGIKA DZIAŁAŃ; DZIAŁANIA PILNE A DZIAŁANIA
WAŻNE

15. ZNACZENIE KOORDYNACJI W PROJEKCIE

Koordynacja projektem to obszar obowiązków i odpowiedzialności kierownika projektu.
Taka osoba rzadko uczestniczy bezpośrednio we wszystkich czynnościach, które składają się
na projekt, raczej służy jako koordynator. Zadaniem koordynatora jest utrzymanie postępów i
współpracy pomiędzy wykonawcami projektu w taki sposób, by osiągnąć zakładane
wskaźniki przy zaplanowanych zasobach, w określonym czasie i na odpowiednim poziomie
jakości. Kierownik projektu organizuje w jeden proces niezbędne działania koncepcyjne,
planistyczne, wykonawcze, kontrolne, itd. w oparciu o mniej lub bardziej sformalizowane
zasady i procedury, odpowiednie do konkretnych warunków organizacyjnych.

16. BUDŻET W PROJEKCIE- KOSZTY FINANSOWE, MATERIALNE, OSOBOWE,
SPOŁECZNE

Budżet projektu tworzy się na podstawie założonych działań i szacunku kosztów. Budżet
podobnie jak kosztorys, powinien być podzielony na działania.
a) koszty ekonomiczne: bezpośrednie pieniądze, towary, które pozwolą na realizacje
projektu
b) koszty społeczne: nasi partnerzy, których chcemy zainteresować współpracą, osoby dla
których realizujemy projekt, wolontariusze biorący udział w projekcie
c) kapitał symboliczny: dobre imię, reputacja, opinia, wiarygodność
d) kapitał kulturowy: wiedza, umiejętności, doświadczenie, osobiste predyspozycje

17. EKONOMICZNOŚĆ PROJEKTU

Ekonomiczność projektu, czyli stosunek zakresu wykonywanych działań do zużytych
nakładów finansowych. Liczy się tutaj przede wszystkim wkład osobisty, wkład pracy na
rzecz projektu (zasoby ludzkie i finansowe oraz poświęcony czas).

18. WOLONTARIAT- NA, JAKICH ZASADACH MOŻE UCZESTNICZYĆ
WOLONTARIUSZ W PROJEKCIE

Wolontariat: dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych lub całego
społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinno- koleżeńsko- przyjacielskie.
Wolontariusz wnosi do projektu własne zasoby, co jest korzystne dla grupy projektującej i nie
oczekuje żadnej zapłaty- robi to dobrowolnie.

19. SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE

Społeczeństwo charakteryzujące się aktywnością i zdolnością do samoorganizacji oraz
określenia i osiągania wyznaczonych celów baz impulsu za strony władzy państwowej.

Przykładowymi przejawami społeczeństwa obywatelskiego są:

 aktywność społeczna
 organizacje pozarządowe
 samorządność
 wolontariat
 współpraca dla dobra wspólnoty
 trwały i zrównoważony rozwój

20. CELOWOŚĆ W PROJEKCIE

Każde działanie projektowe ma na celu jakąś zmianę. By móc go realizować należy
wyznaczyć sobie cel. Projekt ma jasno określone cele i zadanie osiągnięcia jasno określonych
rezultatów. By móc zrealizować swój cel musi być on praktyczny i możliwy do weryfikacji.
Ich celem jest rozwiązanie problemu, a to sprawia, że konieczna jest wcześniejsza analiza
potrzeb. Projekt zawiera propozycje jednego lub większej liczby rozwiązań i przez to służy
trwałym zmianom społecznym.

 jakiekolwiek działanie powinno mieć cel
 najpierw musi zostać zauważona jakaś potrzeba i problem, coś co należy zmienić
 cel pozwala nam określić niezbędne i potrzebne metody, narzędzia i techniki
 każde działanie, a zwłaszcza socjalne robi się w jakimś określonym celu, w jakiejś

sprawie, zauważa się jakiś problem; cel stanowi punkt odniesienia do naszych działań

21. OCENA W PROJEKCIE

Dokonanie oceny jest niezbędne, ponieważ projekt jest czynnikiem doprowadzającym do
zmian. Dzięki ocenie możemy stawiać hipotezy, ocena jest podstawą do negocjacji, skupia się
na trudnościach, które należy rozwiązać w toku podejmowanych działań. Ocena to proces
dynamiczny, każda zdobyta informacja zmienia nasze myślenie o projekcie. Ocena jest
nacechowana subiektywnością, powinna być sformułowana w odniesieniu do problemu,
sytuacji, tego, kogo dotyczy problem. Należy uwzględnić w niej sposób przezywania
trudności, motywację do podjęcia działania, sposoby podjętych działań.

Ocena musi być:

 czytelna
 precyzyjna
 musi definiować odbiorców projektu
 zakres oceny
 uwzględniamy terytorium

22. INNOWACYJNOŚĆ W PROJEKCIE

Przystępując do planowania projektu, należy zastanowić się czy pomysł, który zamierzamy
zrealizować na pewno jest innowacyjny i czy pobudza uczestników do twórczego działania.
Innowacja zaczyna się od twórczych pomysłów, a twórcze podejście jest punktem wyjścia dla
innowacji; to pierwsze jest niezbędnym, ale niewystarczającym warunkiem drugiego.

Innowacyjność wynika też ze sposobów rozwiązywania problemów. Cechą projektu, która
wskazuje na jego innowacyjność jest jego własny i niepowtarzalny charakter. Oznacza, to, że
uczestniczący w projekcie wykonują takie zadania po raz pierwszy lub skorzystają po raz
pierwszy z nowych pomocy. Ponad to projekt może być innowacyjny ze względu na jego
temat, problem, którym się zajmuje, wykorzystane techniki i metody, oraz grono odbiorców.

23. DLACZEGO PROJEKTOWANIE POWINNO OPIERAĆ SIĘ O REALNE
ZAŁOŻENIA

Projektowanie opiera się na przyjętych założeniach, dotyczących tych elementów, na które
nie mamy bezpośredniego wpływu, a które mogą istotnie wpływać na wyniki. Nierealne
założenia i przesłanki mogą doprowadzić do nieosiągnięci lub przekłamania wyników.
Nieosiągnięci oczekiwanych wyników nie pozwoli na realizację celu bezpośredniego, od
którego zależny jest cel ogólny projektu-, dlatego dobre założenia to połowa sukcesu.

24. SZACOWANIE BARIER I PRZESZKÓD ( ODNIESIENIE DO ANALIZY SWOT)

Analiza SWOT: pogrupowanie posiadanych informacji na temat analizowanej
rzeczywistości według zasady: silne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia; należy tutaj
wspomnieć również o zagrożeniach ze strony kanału komunikacyjnego.

25. ROZWÓJ, ZMIANA, PROJEKT

Rozwój: ukierunkowany ciąg zmian odbywający się w jakimś procesie w danym czasie.
Ukierunkowany ciąg zmian korzystnych dla danej zbiorowości określa się jako postęp
społeczny. Natomiast ukierunkowany ciąg zmian niekorzystnych dla danej zbiorowości
określany jest mianem regresu społecznego.
Zmiana: modyfikacja, przekształcenie, przemieszczenie dokonujące się w naturze lub
określonej strukturze. Zarządzanie zmianą, jest procesem. Nie przebiega według gotowych
schematów i prowadzi do rezultatów, które nie są do końca określone, ponieważ zachodzą w
zespole ludzkim, np. jednym z czynników zaburzających przebieg procesu jest opór
pracowników wobec zmiany. Podstawowym warunkiem zmiany jest dobra diagnoza.
Projekt: interdyscyplinarne przedsięwzięcie prowadzące do osiągnięcia zaplanowanego celu
przy użyciu określonych zasobów, czyli czasu, ludzi, budżetu. Rezultatem projektu jest
zmiana. Projekt socjalny jest pomysłem na rozwiązanie bądź zasygnalizowanie problemu
istotnego społecznie. Największe znaczenie projekt posiada wówczas, gdy może być
wdrożony do realizacji. Projektowanie socjalne jest procesem profesjonalnie zorganizowanym
i celowo prowadzonym według specyficznych zasad i metod ukierunkowanych na osiągnięcie
celu i wywołanie zmiany. Dla każdego procesu projektowania istotne są takie aspekty jak:
racjonalność, celowość, elastyczność i kontekstowość.

26. PROJEKT A SYNERGIA

Synergia, efekt synergiczny: współdziałanie różnych czynników, którego efekt jest większy
niż suma poszczególnych oddzielnych działań.
W zarządzaniu projektami: sytuacja, w której realizacja kilku projektów równocześnie daje
organizacji większe zyski niż realizacja tych projektów oddzielnie. Spowodowane jest to np.
możliwością wspólnego zamawiania zasobów do projektów, wynajmu maszyn czy
wykorzystania wiedzy ekspertów dla kilku zbieżnych za sobą przedsięwzięć realizowanych w
tym samym czasie. Można powiedzieć, że w grupie siła większe przebicie i zwiększone

możliwości osiągnięcia sukcesu. Dzięki połączeniu kilku czynników uczymy się od siebie
nawzajem, zwiększa się nasza baza nie tylko naukowa, ale poszerzamy doświadczenie. Do
realizowania projektu są też potrzebni partnerzy, sponsorzy i instytucje, którzy tworzą siec
czynników, dzięki którym efekt projektu jest większy niż działania poszczególne.

27. PRAKSEOLOGIA A PROJEKT

Prakseologia: teoria sprawnego działania. Jest dziedziną badań naukowych dotyczących
wszelkiego celowego działania ludzkiego.
Zadaniem prakseologii jest: poszukiwanie najszerszych uogólnień odnoszących się do
wszelkich form świadomego i celowego działania rozpatrywanego ze względu na sprawność;
konstruowanie i uzasadnianie dyrektyw praktycznych tj. nakazów i zakazów oraz zaleceń i
przestróg dotyczących wzmagania sprawności i unikania niesprawności w działaniu.
Wypracowanie systemu pojęć niezbędnych lub swoiście przydatnych dla tych konstrukcji.
Zmierzanie do ujęcia ich w system dedukcyjny i do sformalizowania twierdzeń. Zadaniem
prakseologii jest m.in. naukowe badanie warunków sprawności działań. W związku z tym
zajmuje się ona typologią działań, połączoną z dociekaniem przyczyn ich powodzeń i
niepowodzeń.

28. RÓŻNICE MIEDZY PROGRAMEM A PLANEM

Program: plan dyrektywny działania
a) plan zamierzonych czynności, przedsięwzięć
b) założenia, postulaty i cele jakiejś działalności
c) opis tego co się może zdarzyć
Dotyczy już zadań w określonym czasie
Plan:
a) to co się zamierza zrobić
b) szkic, układ czegoś
Dotyczy pewnej nieokreślonej przyszłości

29. EWALUACJA

Ewaluacja jest czymś w rodzaju dogłębnego monitorowania pracy. Na etapie ewaluacji,
który następuje w przeciwieństwie do monitoringu po zakończeniu projektu, wyciągane są
wnioski z analizy i oceny przeprowadzonego projektu, pozwalające na poprawę efektywności
pracy zespołu i planowania projektowego.
Funkcje ewaluacji:

 formatywna polegająca na usprawnianiu, rozwijaniu działań, ale też ludzi
 konkluzywna, która służy dokonywaniu różnego rodzaju sprawozdań,

selekcjonowaniu różnych działań

 administracyjna
 psychologiczna bądź społeczno- polityczna służy kształtowaniu świadomości,

motywowaniu do pewnych zachowań oraz propagowaniu określonych stosunków

Za pomocą ewaluacji w pracy socjalnej możemy ocenić skuteczność działań instytucji,
organizacji oraz pracujących w niej ludzi.
Podstawowe zalety:

 pomaga podejmować decyzje (dostarcza wiedzy i informacji, pokonuje

nastawienie, ułatwia planowanie)

 pomaga uzyskać poparcie społeczne i polityczne ( poparcie np. ekonomiczne)

 wpływa na klimat panujący w instytucji, organizacji oraz wokół ludzi, którzy

podejmują się działania

 ułatwia planowanie, zaspakaja społeczną potrzebę oceny efektywności i

skuteczności

Najczęściej stosowane kryteria ewaluacji:

 trafność
 efektywność
 skuteczność
 oddziaływanie, wpływ
 trafność efektów

30. MONITORING

Monitorowanie projektu to systematyczne sprawdzanie osiągalności założonych wartości
wskaźników realizacji projektów. Pozwala nam określić jakość, czas wykonywania zadań,
efektywność i inne zaplanowane przez nas wskaźniki realizacji projektu. Monitorowanie trwa
od rozpoczęcia prac nad projektem do końca etapu wdrażania projektu.
Monitoring obejmuje:

 analizę celów projektu: przed etapem realizacji zespół projektowy powinien

przeprowadzić przegląd i analizę celów założonych w projekcie

 przegląd procedur wdrażania: analiza powiązań między celami, działaniami,

zasobami i harmonogramem dostarczająca danych umożliwiających opracowanie
schematu monitorowania

 przegląd wskaźników: monitoring wskaźników powinien być dokładny, ale

niezbyt szczegółowy

 format raportów: zespół ustala formę raportowania monitoringu prowadzonego

przez każdego z członków zespołu

Monitoring zaspokaja nasze potrzeby poznawcze w czasie realizowania projektu. Wpływa też
na skuteczność działania. Dzięki monitoringowi możemy zweryfikować informacje zwrotne.

31. DEFINIOWANIE PROBLEMU

Problem: jest to trudność, jaką należy rozwiązać dla osiągnięcia jakiegoś rezultatu. Jest to
sytuacja o charakterze niestabilnym. Stanowiąca zagrożenie i wymagająca podjęcia decyzji.
To wszystko, czego wytłumaczenie przychodzi nam z trudnością. Słowo problem przywołuje
pojęcie trudności i konieczności zmiany.

32. ZASADY ORGANIZOWANIA WSPÓŁPRACY

Współpraca, współdziałanie: zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi,
umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego
wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów.
Zdolność tę zalicza się do kompetencji emocjonalnych: umiejętność ta stanowi jeden z
wyróżników kompetencji społecznych, które warunkują jakość relacji z innymi ludźmi.
Współpraca i współdziałanie: prowadzą do tworzenia wewnętrznych więzi wśród członków
grupy, jak też rodzą ich poczucie tożsamości z zespołem, co zapewnia trwałe i sprawne
funkcjonowanie tego zespołu na rzecz osiągania wspólnych celów jego członków.

33. PROJEKT SOCJALNY JAKO FORMA DZIAŁANIA

Podstawą wartości podczas rozwiązywania problemu jest myśl, a szczególnie myśl
refleksyjna. Działanie społeczne powinno być przemyślane, celowe, powinniśmy
przewidzieć, jakie będą skutki i konsekwencje. Projekt socjalny wymaga świadomego
wysiłku; w projekcie ważną rolę odgrywa argumentacja, umiejętność formułowania
wątpliwości, musimy nauczyć się mówić o trudnościach przy projektowaniu. Kierunek
postępowania w trakcie rozwiązywania problemów społecznych wiedzie od trudności
myślenia jak wyjść z tej trudnej sytuacji. Każdy stan dysfunkcjonalny ma przyczynę.
Istotnym składnikiem procesu myślenia o trudnościach jest przejście od stanu co jest teraz do
czegoś, czego jeszcze nie ma ale co sobie założymy albo co założyliśmy. Efektem
podejmowania różnych działań, będą wnioski, które staną się delegacją do ustalenia planu
pomocy czy planu działania.

34. JAKIE PUŁAPKI CZYHAJĄ NA REALIZATORÓW PROJEKTU

Błędy w realizacji projektu:

 brak dokładnej analizy
 brak zaangażowania grupy realizującej projekt, ale także beneficjentów
 nieprecyzyjne i nierealistyczne dobranie celu
 niezgodność pomiędzy celami, wskaźnikami a planowanymi działaniami
 zbyt ogólnikowe koszty
 nierealistycznie określony czas na realizację projektu
 bagatelizowanie działań jakie mają być zrealizowane
 brak logiki w działaniu
 nieuwzględnienie w realizacji projektu zewnętrznych osób i ich możliwości
 ocena powinna być nastawiona na to co się udało zrealizować ale także na to czego się

nie udało

35. CECHY PROCESU PROJEKTOWEGO

Racjonalność: w tedy, kiedy podmiot dokonuje takiego wyboru ograniczonych zasobów,
które optymalizują korzyści, jakie z tego czerpie. Do racjonalnego gospodarowania zmusza
rzadkość zasobów i dóbr dostępnych. Warunkiem racjonalnego gospodarowania jest
możliwość wyboru pomiędzy różnymi wariantami rozwiązań, a także sprecyzowane kryteria
wyboru. Rozwiązanie najbardziej racjonalne z punktu widzenia jednego kryterium nie musi
takie być w kontekście innego kryterium. W projekcie też musimy dokonywać wyborów
racjonalnych, czyli takich, które przyniosą najlepsze efekty.
Celowość: projekt ma jakiś określony cel, którego efekty będzie widać w przyszłości a do
którego musi dążyć.
Efektywność: projekt musi przynieść jakieś konkretne efekty. Działania, które chciano
osiągnąć.

36. DZIAŁANIA RACJONALNE

Trzeba podejmować w projekcie takie działania, które doprowadzą do konkretnego celu.
Wszystko musi być dokładnie przemyślane i zaplanowane. Skuteczność działania jest
związana z osiągnięciem zamierzonego skutku. Działanie jest skuteczne, jeśli konkretny cel
został osiągnięty. Pojęcie skuteczności może mieć różne stadium nasilenia, gdyż działanie
może być całkowicie skuteczne, jeśli cel został w pełni osiągnięty, lub częściowo skuteczne,

jeśli skutek osiągnięto tylko w pewnym stopniu. Ekonomiczność działania możemy określić
stosunkiem wyniku użyteczności projektu do nakładów, jakie zostały włożone w jego
realizację.
4 typy działań (Weber)

 działania racjonalne ze względu na cel: w którym działający kieruje się

racjonalnością instrumentalną: ze zbioru wartości podmiot wybiera cele i przy
uwzględnieniu alternatywnych kosztów i korzyści dobiera odpowiednie środki

 działania racjonalne ze względu na wartość: podmiot działający nie kieruje się

kalkulacją następstw działania, w myśl zasady ,, cel uświęca środki”

 działania afektywne: odpowiadające aktualnym stanom uczuć
 działania tradycyjne: opierające się na nawyku, są one traktowane jako typ

idealny

37. FUNKCJA ANTYCYPACYJNA PROJEKTU

Funkcja antycypacyjna: zaprojektowanie przyszłości wraz z przyjęciem na siebie
odpowiedzialności za podjęcie decyzji, realizator musi przyjąć skutki, jakie przyniesie
realizacja projektu, zarówno te pozytywne, jak i te negatywne.

38. DIAGNOZA W TOKU POSTĘPOWANIA CELOWOŚCIOWEGO

Diagnoza społeczna: poznanie sytuacji społecznej, analiza przyczyn oraz wskazanie
sposobów zmiany sytuacji.
Diagnoza jest podstawą do tworzenia strategii działań socjalnych. Rozpoznanie potrzeb
danego środowiska stanowi podstawę planowania i projektowania zmian społecznych.
Diagnoza jest pierwszym ogniwem postępowania celowościowego.
Diagnoza- tok postępowania celowościowego: obejmuje rozumowanie i działanie
prowadzące do realizacji podjętych celów. Rozpada się na szereg ogniw wzajemnie się
warunkujących. Należy w nim wyróżnić:

 diagnozę: opis, zastosowanie ocen, konkluzja, postulowanie, tłumaczenie i stawianie

hipotez

 konstruowanie projektu
 realizowanie planów
 sprawdzenie i ocena skutków

39. POSTĘPOWANIE REFORMUJĄCE, PROFILAKTYCZNE I PROJEKTUJĄCE

Postępowanie reformujące: zmierzające do wywołania określonych zmian.
Profilaktyka: jest czynnością uprzedzającą, podejmowana jest zanim groźne zjawiska się
ujawnią lub rozprzestrzenią. Istotą działań profilaktycznych jest przeciwdziałanie
zagrożeniom, których wystąpienie lub spotęgowanie w przyszłości wydaje się wysoce
prawdopodobne.
Postępowanie projektujące: rozpoczyna się od inicjującej je diagnozy wstępnej. Po jej
dokonaniu w konkluzji, która stwierdza brak pozytywnie ocenionych stanów rzeczy lub
istnienie negatywnie ocenianych stanów rzeczy niebędących rezultatem działalności
uprzedniej i wydała pozytywną ocenę ogólną.
Elementy postępowania projektującego:

 postulowanie
 stawianie hipotez
 uzasadnienie

 projektowanie
 realizacja projektu
 sprawdzanie
 ocena skutków

40. CZYM JEST CEL GŁÓWNY W PROJEKCIE

Cel projektu socjalnego: jest odpowiedzią na pytanie, co chce osiągnąć dzięki wdrożeniu
projektu.
Cel główny w projekcie socjalnym: jest antycypowanym stanem, który chcemy osiągnąć w
wyniku naszego działania. Cele główne są na ogół ujęte szeroko, co wymaga ich
konkretyzacji w postaci celów szczegółowych.

41. DO, CZEGO SŁUŻĄ CELE SZCZEGÓŁOWE W PROJEKCIE

Każdemu z celów szczegółowych twórca projektu jest w stanie przyporządkować zadania
dzięki realizacji, których osiągnie założone cele. Służą do osiągnięcia celu głównego, to droga
ku rozwiązaniu.

42. JAK POWINIEN BYĆ SKONSTRUOWANY CEL

Powinien zawierać to, co chcemy zrobić i osiągnąć przez nasze działanie. Cel powinien
również określać, do kogo jest skierowane nasze działanie. Powinien on być jasny i
zrozumiały. Musi być realny i możliwy do osiągnięcia oraz nie może on być zbyt
rozbudowany. Jest to określenie tego, co chcemy osiągnąć przez wdrażanie projektu w życie.

43. PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI

Proces podejmowania decyzji: to proces psychologiczny z silnym zabarwieniem wpływów
teorii organizacji i zarządzania. Podjęcie decyzji wiąże się z zachowaniem kilku elementów:

 wybór alternatywy: pozyskiwanie jak najwięcej informacji
 analiza informacji: podjęcie działania dla dobra klienta
 wprowadzenie i oszacowanie korzyści
 rezultat: wcielenie w życie

Podjęcie decyzji wiąże się z wieloma emocjami u osób, które je podejmują. Osoby
podejmujące decyzje powinny umieć poradzić sobie z konsekwencjami podejmowania
decyzji.

44. BARIERY KOMUNIKACJI W PROJEKCIE

 nieprawidłowe relacje w grupie
 nieobecność któregoś z członka grupy
 zła komunikacja
 niepełne przekazywanie informacji
 brak kontaktu z członkami grupy
 niejasne sprecyzowanie zadań
 źle sprecyzowany cel
 nieprawidłowy podział zadań
 zbyt słaby kontakt z instytucjami
 rozkojarzenie członków grupy

 niedosłuchanie
 robienie czegoś wbrew woli pozostałych członków
 Słabe porozumiewanie się z innymi instytucjami
 Niechęć w chodzeniu po instytucjach i załatwianiu spraw

45. CO TO JEST PROJEKT

Projekt socjalny: jest kompilacją wielu działań społecznych, jest efektem rozpoznanej
sytuacji i podjętych na tej podstawie działań naprawczych, profilaktycznych,
kompensacyjnych i projektujących. Projekt jest ograniczonym w czasie i przestrzeni
społecznej przedsięwzięciem, które kojarzone jest z określonym programem. Nastawiony jest
na dokonanie określonych zmian jednostkowych, grupowych i środowiskowych.
Spełnia funkcje: społeczną dynamizującą społeczeństwo i sprzyja integracji i koordynacji
podmiotów działających mobilizując energię ludzką, czasem ma on również działanie
terapeutyczne.

46. ROLA WSKAŹNIKÓW

Wskaźniki określają, jaki problem, jaka efektywność, jaka ocena działań w końcowym
efekcie. Odnoszą się do produktu- celu głównego, rezultatu-, jaki jest bezpośredni wpływ
uzyskanego produktu na otoczenie, bezpośrednich oddziaływań- długofalowe konsekwencje
osiągniętego produktu. Wskazują na stopień realizacji celu szczegółowego.

 pokazują charakter problemu
 pokazują efektywność działań
 odpowiadają na pytania czy nasze działania są słuszne
 ukazują efekty pracy
 ukazują celowość naszych działań

Odnoszą się do:

 produktu, jakim jest realizacja celu ogólnego
 rezultatu jaki jest bezpośredni wpływ uzyskanego produktu na otoczenie
 bezpośrednich oddziaływań- oznaczają długofalowe konsekwencje osiągniętego

produktu, czyli celu ogólnego

47. PROJEKT JAKO WIZJA ŚWIATA PO ZMIANACH

Nowa, lepsza rzeczywistość.

 pozbycie się lub ograniczenie istniejącego problemu, hamującego rozwój danej

społeczności

 zmiana myślenia, postępowania, postrzegania społeczności, do której był kierowany

projekt

 aktywizacja osób uczestniczących w projekcie
 nabycie nowych umiejętności, doświadczeń
 zastosowanie nowych, niekonwencjonalnych działań
 powodzenie projektu- przykładem dla innych

48. CZYM JEST SIEC W PROJEKTOWANIU

Sieć w projektowaniu jest umiejętnością wykorzystania zasobów, odkryciem potencjału
społeczno kulturalnego środowiska ( grupy), czyli poznanie sił społecznych i ich wzajemnych

relacji. To stworzenie komunikacji i współpracy ze wszystkimi, którzy są niezbędni dla
realizacji projektu.
Tworzenie sieci: to strategia pracy socjalnej zbliżająca do siebie różne struktury społeczne
dla osiągania wspólnych celów. Strategia ta obejmuje ustanowienie skoordynowanych i
opartych na współpracy relacji w celu uzyskania dostępu do zasobów, którymi dysponują inni
ludzie lub systemy społeczne. Pracownicy socjalni łączą w sieci instytucje pomocy
społecznej, inne struktury społeczne, jak np. przedsiębiorstwa, oraz wpływowych liderów
społeczności.

49. NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY W CZASIE PROJEKTOWANIA

 błędy w diagnozie
 źle zidentyfikowano grupę docelową projektu
 błąd w budowaniu zespołu projektowego i tworzeniu odpowiedniego harmonogramu

pracy i komunikacji wewnątrz grupy projektowej

 źle zaplanowany budżet w oparciu o szacunkowe koszty
 błędnie przeprowadzona analiza ryzyka oraz monitorowanie kolejnych etapów

realizacji projektu

 nieodpowiednie formy szukania źródeł finansowych/ sponsorów
 brak lidera, zaufania, społecznego porozumienia, umiejętności, chęci uczenia się,

zasobów

50. JAK BUDOWAĆ ZESPÓŁ- OD, CZEGO ZALEŻY SPRAWNOŚĆ ZESPOŁU

Przy organizacji zespołu szczególna uwagę zwrócić należy na:

 rekrutację członków zespołu projektowego ( ze względu na umiejętności)
 budowanie struktury zespołu
 budowanie tożsamości zespołu
 wybór najbardziej efektywnego modelu pracy
 system wartości członków zespołu
 kwalifikacje i kompetencje osób pracujących wspólnie

Od czego zależy sprawność zespołu?
Skuteczny, efektywny zespół powinien:

 posiadać lidera
 posiadać jasno wytyczone cele
 mieć ustaloną strukturę
 posiadać wsparcie organizacyjne
 mieć określone reguły i procedury komunikowania się w zespole
 przyjąć zasady obiegu i archiwizowania dokumentów i korespondencji

51. ŹRÓDŁA POZYSKIWANIA INFORMACJI W PROJEKCIE

 rozmowy
 analiza dokumentów
 analiza historii
 z narzędzi projektowania

Informacje możemy pozyskać za pomocą:

 instytucji
 internetu
 rozmowy

 wywiadu, kwestionariusza, ankiety
 broszur, czasopism
 mediów