ZAOCZNA POLICEALNA SZKOŁA COSINUS W WARSZAWIE


Kierunek: Technik rachunkowości, semestr I

Przedmiot: Działalność gospodarcza w branży ekonomicznej

Temat: Prawo podatkowe. Wybrane elementy prawa finansowego

Zagadnienia:

1.

Pojęcie prawa podatkowego

2.

Ź

ródła prawa podatkowego

3.

Istota i elementy konstrukcyjne podatku

4.

Postępowanie podatkowe i organy prowadzące postępowanie podatkowe.

5.

System opodatkowania przedsiębiorców

6.

Istota podatków: dochodowych od osób fizycznych i prawnych oraz podatku od
towarów i usług (VAT)

7.

Pojęcie prawa finansowego oraz działy wchodzące w skład prawa finansowego

Prawo podatkowe – ogół przepisów regulujących zasady powstawania, ustalania oraz
wygasania zobowiązań podatkowych oraz obowiązki podatników, płatników i
inkasentów poszczególnych podatków. Prawo podatkowe stanowi także o
obowiązujących procedurach, które winny być przestrzegane przez organy podatkowe
oraz strony w trakcie postępowania podatkowego i wykonywania innych czynności
zmierzających do ustalenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego i
skutecznego poboru podatku.

Prawo podatkowe jest jedną z podgałęzi prawa finansowego, przez część przedstawicieli
doktryny prawa uważana za odrębny dział.

Źródłami prawa podatkowego są: Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r., Ordynacja
podatkowa, ustawy materialnego prawa podatkowego bezpośrednio regulujące prawa i
obowiązki podmiotów prawa w zakresie każdego z podatków, Ustawa o podatku od
towarów i usług.

Podatek jest nieodpłatnym, przymusowym i pieniężnym świadczeniem o charakterze
ogólnym, które jest nakładane jednostronnie przez związek publicznoprawny (państwo i
jednostki samorządu terytorialnego) na podstawie przepisów prawa, określających
wysokość, warunki oraz terminy płatności tych świadczeń.

W skład elementów konstrukcyjnych podatku należą: podmiot, przedmiot, podstawa
opodatkowania, stawki podatkowe, zwolnienia i ulgi oraz wyłączenia z podatku.

Podmiot podatku są podatnicy, którzy ponoszą ciężar świadczenia podatkowego. Od
podatnika należy odróżnić płatnika, tj. osobę, którą przepisy prawa zobowiązują do
obliczenia, potrącenia i odprowadzenia podatku

Przedmiotem podatku są rzeczy lub zdarzenia, do których odnosi się obowiązek
podatkowy. Przedmiotem podatku może być dochód, nabycie prawa majątkowego,
posiadanie psa – z faktami tymi bowiem przepisy prawa łączą określone przepisy
podatkowe.

Podstawa opodatkowania jest to przedstawiony wartościowo lub też ilościowo
przedmiot podatku. Ustalana jest na podstawie ewidencji księgowo-podatkowej, rzadziej
szacunkowo.

Stawka podatkowa określa stosunek między podstawą opodatkowania a obliczonym
ś

wiadczeniem. Występują cztery rodzaje stawek podatkowych: proporcjonalna,

progresywna, regresywna, degresywna.

Zwolnienia i ulgi polegają na całkowitym lub częściowym zawieszeniu pobierania
podatku, np. możliwość odliczenia od dochodów indywidualnych sum wydatkowanych
na cele inwestycyjne.

Postępowanie podatkowe prowadzi organ podatkowy pierwszej instancji (naczelnik
urzędu skarbowego naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz, prezydent miasta,
starosta, marszałek województwa). Postępowanie podatkowe wszczynane jest przez
organ podatkowy właściwy dla rozliczenia danego podatku w momencie wszczęcia
postępowania. Celem postępowania podatkowego jest wymiar podatku. Zatem
procedura te jest najczęściej wszczynana w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w
rozliczeniu podatkowym (np. w trakcie kontroli podatkowej) lub w przypadku
pozyskania przez organy podatkowe wiedzy na temat nieprawidłowości w rozliczeniu
danego podatnika (np. w ramach innych kontroli czy postępowań).

Na system opodatkowania przedsiębiorców składają się przede wszystkim: podatek
dochodowy od osób prawnych, podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od
towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy.

Podatek dochodowy od osób prawnych (ang. CIT – Corporate Income Tax) – podatek
od dochodów spółek (przedsiębiorstw) – rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego
dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Podatnikami tego podatku są wszelkie osoby
prawne, niezależnie od faktu w jaki sposób osobowość tę nabyły oraz spółki kapitałowe
w organizacji. Podmiotami tego podatku mogą być też jednostki organizacyjne
niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej
(np. spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych).

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT od ang. Personal Income Tax, czyli
podatek od dochodów osobistych) – podatek bezpośredni obejmujący dochody
uzyskiwane przez osoby fizyczne. Podatnikami podatku dochodowego są osoby
fizyczne. Osoba posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium RP płaci podatek od
całości swych dochodów krajowych i zagranicznych, bez względu na miejsce położenia
ź

ródeł przychodów.

Do zakresu przedmiotowego podatków od dochodów osób fizycznych i prawnych
należą wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkami dochodów, które zostały
zakwalifikowane przez ustawę do kategorii zwolnień przedmiotowych.

Dochód jest rozumiany jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania w
danym roku podatkowym, z wyjątkiem dochodów zwolnionych od opodatkowania.

Istnieje możliwości opodatkowania dochodów przedsiębiorstw na uproszczonych
zasadach. Uproszczonymi formami opodatkowania przedsiębiorstw są: ryczałt od
przychodów ewidencjonowanych oraz karta podatkowa

Podatek od towarów i usług (ang. – Value Added Tax (VAT) – podatek od wartości
dodanej, rzadziej używany skrót: Podatek od Towarów i Usług (PTU)) – podatek
pośredni, pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami (podatek
obrotowy), którego konstrukcja zakłada brak kaskadowego nakładania się podatku
poprzez zastosowanie mechanizmu odliczenia podatku pobranego w poprzednich
etapach obrotu.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega: odpłatna dostawa towarów i
odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów,
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Podatnikami podatku są: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości
prawnej, osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez
względu na cel czy też rezultaty takiej działalności

Co do zasady podstawą opodatkowania jest obrót. Przez obrót rozumie się kwotę
należną z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, a kwota należna
obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Prawo finansowe – zespół norm prawnych regulujących system finansowy państwa
oraz niepaństwowych jednostek organizacyjnych (np. spółek cywilnych, spółek
akcyjnych itp.). Prawo finansowe normuje zasady, tryb gromadzenia dochodów oraz
zasady, tryb rozdziału i wydatkowania środków pieniężnych przez państwo i
niepaństwowe

organy

i

jednostki

organizacyjne.

Prawo finansowe obejmuje 4 działy: prawo budżetowe, prawo bankowe, prawo
finansowe przedsiębiorstw i innych organizacji gospodarczych, a także prawo
ubezpieczeniowe, które określa organizację i działalność instytucji ubezpieczeniowych.

Ź

ródłem prawa finansowego są ustawy regulujące zagadnienia z zakresu

poszczególnych działów prawa finansowego, akty prawne Rady Ministrów uchwalane w
formie uchwały oraz wydawane przez ministra finansów.

Pytania egzaminacyjne:

1.

Co to jest prawo podatkowe?

2.

Jakie są źródła prawa podatkowego w Polsce?

3.

Co to jest podatek i z jakich elementów się składa?

4.

Czym jest postępowanie podatkowe i jakie organy je prowadzą?

5.

Jakie podatki składają się na system opodatkowania przedsiębiorców i czym
się charakteryzują?

6.

Co to jest prawo finansowe i jakie działy wchodzą w jego skład?

Literatura:

J. Ablewicz – Funkcjonowanie przedsiębiorstw. Podstawy prawa, WSiP, 2013 r.
M. Wajgner, R. Tylińska – Podstawy ekonomiczne i prawne, REA, 2007 r.
J. Lewandowski – Elementy prawa, WSiP, 2012 r.