bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

59

blizejprzedszkola.pl

Metoda Dobrego Startu

Marty Bogdanowicz

wZORy liTEROPODObNE i PiOSENKi lUb wiERSZyKi

W ramach Metody Dobrego Startu Marty Bogdanowicz
można wyróżnić trzy podstawowe wersje (warianty).
Jedną z nich są „Wzory literopodobne i piosenki lub wierszyki”,
opracowane z myślą o dzieciach pięcio-, sześcioletnich.

Marta Bogdanowicz

P

rogram przeznaczony do realiza-

cji wersji MDS „Wzory literopo-

dobne i piosenki lub wierszyki”

znajduje się w podręczniku Metoda Do-

brego Startu w pracy z dzieckiem w wie-

ku od 5 do 10 lat, wydanym w 1985

roku i wznowionym wraz ze zmianami

w 1999 roku pod tytułem Metoda Do-

brego Startu.

Program ten został stworzony z myślą

o przygotowujących się do nauki czyta-

nia i pisania dzieciach, także tych, u któ-

rych występuje ryzyko dysleksji oraz

o starszych uczniach, których rozwój

jest opóźniony. To zestaw skomplikowa-

nych wzorów literopodobnych i piose-

nek. Stanowi on kontynuację wariantu

„Łatwe wzory i piosenki lub wierszyki”,

jak również uzupełnienie wariantu „Li-

tery i piosenki lub wierszyki”.
Przedstawiony w programie zestaw pio-

senek należy traktować jako przykład

i propozycję. Zestaw ten można mody-

fikować, wymieniając piosenki na bar-

dziej dostosowane do pory roku i reali-

zowanego programu. Wymiany powin-

no się dokonywać, sugerując się przed-

stawioną w książce Metoda Dobrego

Startu w pracy z dzieckiem w wieku od

5 do 10 lat listą piosenek, które zostały

wybrane na podstawie analizy zapisu

nutowego. Zaleca się dobieranie prze-

de wszystkim takich piosenek, których

treść można w jakiś sposób kojarzyć

z wzorem graficznym – dotyczy to

szczególnie pracy z dziećmi w wieku

przedszkolnym. W przypadku próby

zastosowania piosenki nieobjętej pro-

ponowanym wykazem niezbędne jest

dokładne zapoznanie się z jej zapisem

nutowym. Wskazana jest konsultacja

z osobą mającą wykształcenie muzycz-

ne. Bardzo łatwo bowiem o popełnienie

błędu.
Naczelną zasadą przy doborze nowej

piosenki jest przestrzeganie zgodności

pomiędzy elementem graficznym (frag-

mentem wzoru) i elementem piosenki

(tekstu i melodii). Na każdy element

graficzny powinien przypadać frag-

ment tekstu i akompaniamentu mu-

zycznego. Niełatwo było tak dopaso-

wać piosenkę do wzoru, by rysując każ-

dy element wzoru, jednocześnie można

było ją śpiewać. Dlatego też niektóre

teksty znanych i popularnych piosenek

uzupełniono krótkimi słowami, np. hej,

hen, miau, puf, stąd też śpiewamy np.

My jesteśmy krasnoludki hopsa-sasa, hop-

sa-sasa, a w piosence Wyszły w pole kurki

trzy dodajemy hej. Do wzorów można

dobierać również wierszyki.

1A Chodzi Zosia

Łowiczanka

1B Lata ptaszek
1C Odlot dzikich gęsi
1D Panie Janie

Pajacyk

1E W murowanej piwnicy

Bulba

1F Tak się zachmurzyło
1G Słońce wschodzi
2A Panie bałwanie

Kukułeczka

2B Uciekła mi przepióreczka
2C Pognała wołki

2D Pociąg sapie

Pociąg krasnoludków

2E Piłka

W przedszkolu

2F Jedzie pociąg

Mam chusteczkę

2G Idzie jesień

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

60

Metoda Dobrego Startu

Temat:

Opracowanie wzoru figury geometrycz-

nej 3F do piosenki Rumiankowe wianki

z programu Wzory literopodobne i piosenki

lub wierszyki

Cele ogólne:
o

usprawnianie czynności analizato-

rów: kinestetyczno-ruchowego, słu-

chowego, wzrokowego, oraz ich ko-

ordynacja;

o

kształcenie lateralizacji oraz orientacji

w schemacie ciała i przestrzeni;

o

rozwijanie i doskonalenie funkcji języ-

kowych.

Przebieg zajęcia:

ZAJęCIA WPROWADZAJąCE



Ćwiczenia rozwijające świadomość

osoby:

wybór jednej z wymienionych

zabaw: Witaj; Czy jesteś z nami?; Jestem

tu; Jak się czujesz?; Jak miło cię spotkać;

Dobrze, że jesteś; I ty musisz być. Zabawy

te znajdują się w zbiorze W co się bawić

z dziećmi? Piosenki i zabawy wspoma-

gające rozwój dziecka. Niektóre z nich

prezentowane były w listopadowym

11.110/2010 numerze miesięcznika BLI-

ŻEJ PRZEDSZKOLA.



Ćwiczenia usprawniające orientację

w schemacie ciała:

zabawa Witaj, są-

siedzie – dzieci stoją parami naprzeciw

siebie, podają sobie prawe dłonie i wi-

tając się, wypowiadają słowa wierszy-

ka Małgorzaty Barańskiej i Ewy Jaka-

ckiej: Witaj, sąsiedzie, jak Ci się wiedzie?

Następnie „witają się” poszczególne

części ciała (np. prawe stopy, prawe

kolana, lewe dłonie, lewe łokcie, lewe

barki itp.), za każdym razem „witając”

się słowami wierszyka.



Ćwiczenia kształtujące orientację

w przestrzeni:

proponujemy dzieciom,

by wyobraziły sobie, że spacerują po

majowej łące, oglądają i wąchają kwiat-

ki, które rosną np.: przed nimi, z ich

prawej i z ich lewej strony. Następnie

prosimy dzieci, aby poruszały się po

łące zgodnie ze wskazówkami, np.: czte-

ry kroki do przodu, dwa w lewo, trzy

do tyłu, cztery w prawo. Jako odpoczy-

nek proponujemy im, aby usiadły na

łące, uniosły lekko prawą nogę do góry

i poruszały wszystkimi jej palcami. Ćwi-

czenie powtarzamy również lewą nogą.



Nauka piosenki i ćwiczenia języko-

we:

prezentujemy dzieciom fotografię

lub ilustrację łąki, na której znajdują się

rumianki, lub taką, która przedstawia

same kwiatki, i zdajemy im pytania:

– Czy wiecie, jak nazywają się te kwiat-

ki? (wskazujemy rumianki na ilustra-

cji).

– Gdzie rosną rumianki? Jak wygląda

łąka?

– Jak wyglądają kwiatki rumianku?

– Czy domyślacie się, gdzie rumianki

mają „serduszka złote”, o których bę-

dzie mówiła piosenka?

– Czy piliście kiedyś herbatę rumianko-

wą? Dlaczego jest zdrowa, co leczy?

– Czy znacie jeszcze inne kwiatki, które

rosną na łące? (wskazana jest prezen-

tacja ilustracji).

Następnie prosimy dzieci, aby uważnie

posłuchały piosenki Rumiankowe wian-

ki, a po jej prezentacji udzieliły odpo-

wiedzi na pytania:

– Co zrobi z rumianków dziewczynka,

która śpiewa piosenkę?

– Czy widzieliście wianki uplecione z kwia-

tów? Kto nosi na głowie wianki?

– Kto z was próbował upleść wianek?

– Zastanówcie się, jakie słowo w pio-

sence tworzy rym ze słowem rumian-

ki? (nauczyciel śpiewa lub recytuje

pierwszą zwrotkę w bardzo wolnym

tempie, akcentuje słowa: rumianki

– wianki).

– Podajcie wyraz, który rymuje się

z wyrazem: bratek, maki, stokrotka.

– Podajcie wyrazy, które składają się

z takiej samej liczby sylab co wyraz

rumianki.

Na zakończenie tego etapu zajęć prosi-

my, aby dzieci spróbowały zaśpiewać

piosenkę razem z nauczycielem.

ZAJęCIA WŁAŚCIWE



Ćwiczenia ruchowe:

proponujemy

dzieciom, aby usiadły na podłodze

w dowolnym miejscu i wyobraziły sobie,

że są małymi rumiankami, które powoli

rosną, wyciągając ręce-listki w kierunku

słońca. Następnie prosimy je, aby powo-

li wstały, wyprostowały się i spróbowały

stać przez chwilę na prawej, a potem na

lewej nodze – jak na łodydze. Następnie

proponujemy, aby usiadły na podłodze

i pokazały, jak można spleść palce oby-

dwu rąk – porównujemy różne propo-

zycje poszczególnych dzieci i naśladu-

jemy je. W parach dzieci próbują w do-

wolny sposób splatać palce swoich rąk.

Następnie ruchami rąk i palców poka-

zują, jak plecie się wianki z kwiatów, lub

plotą wianki ze sztucznych kwiatów.



Ćwiczenia ruchowo-słuchowe:

dzie-

ci stoją parami naprzeciw siebie. Śpie-

wając piosenkę, rytmicznie klaszczą

raz w swoje dłonie, raz w dłonie kolegi.

Następnie siadają w kręgu i śpiewając,

wystukują na leżącym przed każdym

dzieckiem woreczku rytm dwoma pal-

cami na zmianę (kciuk – palec serdecz-

ny) – najpierw prawej, a potem lewej

ręki. Na zakończenie, w rytm śpiewa-

nej piosenki, kolejno przekazują sobie

– jak w zabawie w „iskierkę” – sztuczny

kwiatek (woreczek/piłeczkę).



Ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzro-

kowe:
o

Prezentacja i omówienie wzoru oraz

pokaz sposobu rysowania:

nauczyciel

prezentuje dzieciom wzór, który na-

stępnie będą kreślić do słów i rytmu

piosenki. Zaczyna od omówienia wzo-

ru z dziećmi, zadając im pytania:

– Powiedzcie, z jakich elementów skła-

da się wzór?

– Policzcie, z ilu pętelek składa się

wzór?

– Co wam przypomina ten wzór/Do cze-

go jest on podobny?

Następnie prezentuje im sposób wy-

konania ćwiczenia: kreślenia wzoru

i jednoczesnego śpiewania piosenki.

Nauczyciel pokazuje więc, jak rysu-

je wzór na karcie ze wzorem lub na

tablicy, z jednoczesnym śpiewaniem

piosenki, tak aby mogły to zobaczyć

wszystkie dzieci:

– Kto nam pokaże, w jaki sposób kreśli-

my pętelki? (kilkoro dzieci pokazuje

na karcie ze wzorem lub na tablicy).

o

Uczenie się polisensoryczne:

na-

uczyciel rozdaje dzieciom karty ze

wzorami wylepionymi różnymi mate-

riałami (np.: bibułą, tekturą gofrowa-

ną, skrawkami materiałów i linoleum,

koralikami) i proponuje, aby dzieci

kreśliły wzór, dotykając linii wzoru,

i jednocześnie śpiewały piosenkę. Po

każdym zaśpiewanym fragmencie pio-

senki dziecko przekazuje swoją kartę

koledze siedzącemu po jego prawej

Scenariusz zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu

wzory literopodobne i piosenki lub wierszyki

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

61

Aneta Wojnarowska– jest nauczycielem kontraktowym w Samo-

rządowym Przedszkolu nr 76 i asystentem w Instytucie Pedagogiki

Przedszkolnej i Szkolnej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Ukończyła studia podyplomowe w zakresie nauczania języka polskie-

go jako obcego na UP w Krakowie.
W pracy zawodowej najchętniej wykorzystuje elementy alternatyw-

nych metod nauczania, które pozwalają rozwijać potencjał twórczy

każdego dziecka.

Prof. dr hab. Marta Bogdanowicz – dziecięcy psycholog kliniczny,

dyrektor Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, założyciel-

ka, wieloletnia wiceprzewodnicząca Polskiego Towarzystwa Dysleksji,

wiceprzewodnicząca Europejskiego Towarzystwa Dysleksji, członek

międzynarodowych towarzystw naukowych.
Jej prace i badania dotyczą głównie psychologii klinicznej dziecka,

dysleksji rozwojowej, leworęczności, profilaktyki niepowodzeń szkol-

nych i terapii pedagogicznej.

blizejprzedszkola.pl

stronie, co powoduje, że dzieci mogą

wykonać to ćwiczenie na kilku kartach

i wzorach o różnej fakturze.

o

Odtwarzanie wzoru.

– Odtworzenie niegraficzne:

nauczy-

ciel prosi dzieci, aby ze wstążek ułożyły

przed sobą na podłodze wzór. Następnie

proponuje dzieciom, aby śpiewając pio-

senkę, spróbowały kreślić wzór, np.:

w powietrzu przed sobą ręką, na pod-

łodze stopą, leżąc na plecach uniesioną

w powietrzu nogą. Kolejne odtworzenie

wzoru ma miejsce w pozycji siedzącej,

czyli palcem na tacy z kaszą.

– Odtworzenie graficzne:

dzieci otrzy-

mują kartki rozmiaru A4 z „wykrop-

kowanym” wzorem. Ich zadanie po-

lega na takim połączeniu kropek

ołówkiem, aby powstał wzór. Potem

podejmują próbę śpiewania piosen-

ki i równoczesnego kreślenia wzo-

ru zielonym pisakiem lub kredką.

Następnie można rozdać dzieciom

puste kartki A4 i zaproponować,

aby samodzielnie kreśliły wzór do

śpiewanej piosenki. Na zakończe-

nie zachęcamy je, aby na wybranej

pracy przemieniły kreślony przez

siebie wzór (wzory) w rumianki

rosnące na łące. Dzieci wieszają

swoje prace na sznurku, przy-

czepiając je spinaczem od bie-

lizny. Brawami nagradzamy

wszystkie dzieci.

ZAJęCIA KOńCOWE

Masażyk Kwiatki: dzieci w pa-

rach (kolejno) rysują na swoich

plecach kwiatki, wykorzystując ma-

sażyk dziecięcy z publikacji Utulanki,

czyli piosenki na dziecięce masażyki

(str. 14 i 63).

Dziecko leży na brzuchu. My jesteśmy

kwiatki małe, kolorowe i pachnące

(opuszkami palców całej dłoni uciskamy jego

plecy). Kiedy dobrze się rozejrzysz, to

zobaczysz nas na łące (całą dłonią głasz-

czemy plecy ruchem okrężnym). Uśmie-

chamy się do ciebie (palcem wskazującym

rysujemy na plecach dziecka uśmiech), ko-

lorowe i pachnące (całą dłonią głaszczemy plecy

ruchem okrężnym). Maki, chabry i stokrotki (opuszkiem

palca uciskamy plecy), przywitamy cię na łące (całą dłonią głaszczemy plecy zyg-

zakiem od głowy w dół). Należy pamiętać, że opis ruchów jest tylko przykładem, który
można zmieniać.



Opracowała: Aneta Wojnarowska

Bibliografia:

Bogdanowicz, M., Metoda Dobrego Startu, Warszawa 1999.
Bogdanowicz, M., Metoda Dobrego Startu w pracy z dzieckiem w wieku od 5 do 10 lat, Warszawa 1985.
Bogdanowicz, M., W co się bawić z dziećmi? Piosenki i zabawy wspomagające rozwój dziecka, Gdańsk 2009.
Kołodziejski, B., Utulanki, czyli piosenki na dziecięce masażyki, Gdańsk 2009.