O ZINTEGROWANIU

ŁAŃCUCHÓW LOGISTYCZNYCH

ANDRZEJ RATKIEWICZ

Politechnika Warszawska, Wydział Transportu,

Zakład Logistyki i Technologii Transportu

[e-mail]

Streszczenie. W referacie określono zadanie logistyczne dla
dowolnego elementu systemu logistycznego. Następnie
zdefiniowano ogniwo łańcucha logistycznego, po czym
sformułowano pojęcie zintegrowanego łańcucha logistycznego.
Następnie zaproponowano wskaźniki miary zintegrowania
łańcucha logistycznego.

Słowa kluczowe: logistyka, łańcuch dostaw, zintegrowany łańcuch
logistyczny, miara zintegrowania.

1. WSTĘP

Obserwowane ostatnio traktowanie logistyki w ujęciu systemowym

pozwala na rozwój teorii logistyki na bazie m.in. teorii systemów.
Opierając się na klasycznej definicji systemu jako zbioru elementów i
relacji między nimi można zdefiniować system logistyczny. System
logistyczny (SL) jest to system realizujący zadanie logistyczne. Pojęcie
„zadanie logistyczne” zostało sformułowane w [2]. Najogólniej, zadanie
logistyczne (ZL) dla dowolnego obiektu realizującego funkcje logistyczne
(tj. funkcje występujące w przyjętej definicji logistyki) polega na
jakościowym i ilościowym przekształceniu strumienia materiałów i
informacji

λ

WE

występującego na wejściu do tego obiektu w strumień

λ

WY

występujący na wyjściu z obiektu wg pewnego kryterium (rys. 1).

Rys. 1. Przedstawienie graficzne zadania logistycznego

obiekt

λ

WE

λ

WY

1. ŁAŃCUCH DOSTAW A ŁAŃCUCH LOGISTYCZNY

Pojęciem zbliżonym do SL jest łańcuch dostaw, definiowany jako

proces przepływu materiałów, produktów oraz usług, a także informacji i
środków pieniężnych w celu realizacji potrzeb finalnego odbiorcy [1]

Szczególnym przypadkiem SL jest łańcuch logistyczny. Łańcuch

logistyczny (ŁL) jest to zespół środków technicznych oraz zespół operacji
stosowanych podczas realizacji procesu przepływu materiałów i
informacji. Wspomniane środki i operacje są pogrupowane w skupiska
nazywane ogniwami łańcucha logistycznego. Ogniwem łańcucha
logistycznego (OŁL) nazywa się obiekt, realizujący zadanie logistyczne i
mający następującą strukturę (rys. 2.):

Rys. 2. Struktura ogniwa łańcucha logistycznego, gdzie:

λ

m

WE

- wejściowy strumień materiałów,

λ

i

WE

- wejściowy strumień informacji,

λ

m

WY

- wyjściowy strumień materiałów,

λ

i

WY

- wyjściowy strumień informacji,

F

- wektor zakłóceń zewnętrznych,

G

- wektor ograniczeń wewnętrznych.

Zadanie logistyczne dla tak określonego ogniwa łańcucha

logistycznego polega na przekształceniu wg pewnego kryterium
(najczęściej minimalnych kosztów) strumieni wejściowych

λ

m

WE

,

λ

i

WE

w

strumienie wyjściowe

λ

m

WY

,

λ

i

WY

w warunkach zakłóceń zewnętrznych F i

ograniczeń wewnętrznych G.

Należy zaznaczyć, że każde OŁL w ramach właściwego dla niego

zadania logistycznego najczęściej kształtuje własną postać wyjściowego
strumienia materiałów i informacji. Należy stwierdzić również, że
przedsiębiorstwo może być ogniwem kilku łańcuchów logistycznych
jednocześnie (rys. 3). Struktury, przedstawione na rys. 3 nazywane są w
niektórych publikacjach „sieciami logistycznymi”.

OŁL

λ

m

WE

λ

i

WE

λ

m

WY

λ

i

WY

F

G

W sytuacji, kiedy przedsiębiorstwo (dział) jest ogniwem należącym

jednocześnie do kilku łańcuchów logistycznych z powodu różnicy
wymogów m.in. dotyczących postaci strumieni

λ

m

WE

,

λ

i

WE

w różnych ŁL

może nastąpić konflikt pomiędzy wymogami sąsiednich OŁL a
możliwościami przedsiębiorstwa.

Rys. 3. Ilustracja a) Producenta oraz b) Dystrybutora jako ogniw należących
do kilku łańcuchów logistycznych

2. ZINTEGROWANIE W ŁAŃCUCHU LOGISTYCZNYM

W publikacjach dotyczących logistyki pojęcie „zintegrowany łańcuch”

jest używane przeważnie bez określenia, na czym to zintegrowanie polega
[3], [6], choć zdarzają się też wyjaśnienia, np. „zintegrowany łańcuch
oznacza, że poszczególne ogniwa zostały ze sobą połączone w
nierozerwalną całość” [4].

Producent

Dostawca
surowców

Dystrybutor

łańcuch logistyczny 1

łańcuch logistyczny 2

ogniwo należące do obu łańcuchów

Dostawca
surowców

Dystrybutor

a)

Dystrybutor

Producent

łańcuch logistyczny 1

łańcuch logistyczny 2

ogniwo należące do obu łańcuchów

Odbiorca

Odbiorca

Producent

b)

W niniejszym opracowaniu przyjęto, ze łańcuch logistyczny jest

zintegrowany tym bardziej, im bardziej każde wchodzące w jego skład
ogniwo przy kształtowaniu właściwej dla niego postaci strumieni
materiałów

λ

m

WY

i informacji

λ

i

WY

uwzględnia wymagania innych OŁL

wchodzących w skład danego łańcucha. W sposób sformalizowany
zintegrowanie łańcucha logistycznego można przedstawić następująco:

- dany jest łańcuch logistyczny składający się z n ogniw. Dowolne i-te

(i = 1, 2, ..., n) OŁL określa się w postaci następującego wektora:

OŁL

i

=

〈

λ

m

WEi

,

λ

i

WEi

, F

i

, G

i

,

λ

m

WYi

,

λ

i

WYi

〉

(1)

gdzie:

λ

m

WEi

– zbiór cech jakościowych i ilościowych określających postać

strumienia przepływu materiałów na wejściu do i-tego OŁL;

λ

i

WEi

– zbiór cech jakościowych i ilościowych określających postać

strumienia przepływu informacji na wejściu do i-tego OŁL;

F

i

– zbiór zakłóceń zewnętrznych dla i-tego OŁL;

G

i

– zbiór ograniczeń wewnętrznych w i-tym OŁL;

λ

m

WYi

– zbiór cech jakościowych i ilościowych określających postać

strumienia przepływu materiałów na wyjściu z i-tego OŁL;

λ

i

WYi

– zbiór cech jakościowych i ilościowych określających postać

strumienia przepływu informacji na wyjściu z i-tego OŁL.

Niech
P

m

WEi

oznacza liczbę cech ilościowych określonych dla strumienia

przepływu materiałów na wejściu do i-tego OŁL,

Q

m

WEi

oznacza liczbę cech jakościowych określonych dla strumienia

przepływu materiałów na wejściu do i-tego OŁL;

P

i

WEi

oznacza liczbę cech ilościowych określonych dla strumienia
przepływu informacji na wejściu do i-tego OŁL,

Q

i

WEi

oznacza liczbę cech jakościowych określonych dla strumienia

przepływu informacji na wejściu do i-tego OŁL;

P

m

WYi-1

oznacza liczbę cech ilościowych określonych dla strumienia

przepływu materiałów na wyjściu z (i-1)-tego OŁL,

Q

m

WYi-1

oznacza liczbę cech jakościowych określonych dla strumienia

przepływu materiałów na wyjściu z (i-1)-tego OŁL;

P

i

WYi-1

oznacza liczbę cech ilościowych określonych dla strumienia

przepływu informacji na wyjściu z (i-1)-tego OŁL,

Q

i

WYi-1

oznacza liczbę cech jakościowych określonych dla strumienia

przepływu informacji na wyjściu z (i-1)-tego OŁL.

O zintegrowaniu łańcucha logistycznego mówimy, gdy

n

i

i

,..,

3

,

2

,

=

∀

P

m

WYi-1

= P

m

WEi

∧

Q

m

WYi-1

= Q

m

WEi

∧

P

i

WYi-1

=

P

i

WEi

∧

Q

i

WYi-1

= Q

i

WEi

(2)

Wówczas

λ

m

WEi

=

〈

c

m

WEi,p

, w(c

m

WEi,p

), d

m

WEi,p

, w(d

m

WEi,p

)

〉

(3)

gdzie
c

m

WEi,p

– wartość p-tej cechy ilościowej charakteryzującej strumień

przepływu materiałów na wejściu do i-tego OŁL, (p = 1, 2, ...,
P

m

WEi

),

w(c

m

WEi,p

) – wartość funkcji wagi określonej z punktu widzenia i-tego

OŁL dla ilościowej cechy c

m

WEi,p

,

d

m

WEi,q

– wartość q-tej cechy jakościowej charakteryzującej strumień

przepływu materiałów na wejściu do i-tego OŁL, (q = 1, 2, ...,
Q

m

WEi

),

w(d

m

WEi,q

) – wartość funkcji wagi określonej z punktu widzenia i-tego

OŁL dla jakościowej cechy d

m

WEi,q

.

Podobnie

λ

i

WEi

=

〈

c

i

WEi,p

, w(c

i

WEi,p

), d

i

WEi,q

, w(d

i

WEi,q

)

〉

(4)

λ

m

WYi-1

=

〈

c

m

WYi-1,p

, w(c

m

WY i-1,p

), d

m

WY i-1,q

, w(d

m

WY i-1,q

)

〉

(5)

λ

i

WYi-1

=

〈

c

i

WYi-1,p

, w(c

i

WY i-1,p

), d

i

WY i-1,q

, w(d

i

WY i-1,q

)

〉

(6)

gdzie
c

i

WYi-1,p

– wartość p-tej cechy ilościowej charakteryzującej strumień

przepływu informacji na wyjściu z (i-1)-tego OŁL, (p = 1, 2, ...,
P

i

WYi

),

w(c

i

WY i-1,p

) – wartość funkcji wagi określonej z punktu widzenia (i-1)-tego

OŁL dla ilościowej cechy c

i

WYi-1,p

,

d

i

WY i-1,q

– wartość q-tej cechy jakościowej charakteryzującej strumień

przepływu informacji na wyjściu z (i-1)-tego OŁL, (q = 1, 2, ...,
Q

i

WYi

),

w(d

i

WY i-1,q

) – wartość funkcji wagi określonej z punktu widzenia (i-1)-tego

OŁL dla jakościowej cechy d

i

WY i-1,q

.

W celu określenia miary zintegrowania w łańcuchu logistycznym

wprowadzono ilościowy wskaźnik strat zintegrowania przepływu
materiałów C

m

oraz jakościowy wskaźnik strat zintegrowania przepływu

materiałów D

m

.

Dla dwóch sąsiednich ogniw o numerach i-1, i

C

m

i-1, i

=

∑

=

−

−

⋅

−

⋅

m

i

WE

P

p

m

p

i

WY

m

p

i

WY

m

p

i

WE

m

p

i

WE

c

w

c

c

w

c

1

,

1

,

1

,

,

))

(

(

))

(

(

(7)

natomiast dla całego łańcucha logistycznego

C

m

=

∑

=

−

n

i

i

i

m

C

2

,

1

=

=

∑

∑

=

−

−

=

⋅

−

⋅

m

i

WE

P

p

m

p

i

WY

m

p

i

WY

m

p

i

WE

m

p

i

WE

n

i

c

w

c

c

w

c

1

,

1

,

1

,

,

2

))

(

(

))

(

(

(8)

Łańcuch logistyczny jest zintegrowany ilościowo tym bardziej, im

mniejsza jest wartość C

m

.

Analogicznie

D

m

=

∑

=

−

n

i

i

i

m

D

2

,

1

=

=

∑

∑

=

−

−

=

⋅

−

⋅

m

i

WE

Q

q

m

q

i

WY

m

q

i

WY

m

q

i

WE

m

q

i

WE

n

i

c

w

d

d

w

d

1

,

1

,

1

,

,

2

))

(

(

))

(

(

(9)

Łańcuch logistyczny jest zintegrowany w sensie jakościowym tym

bardziej, im mniejsza jest wartość D

m

.

W podobny sposób można określić ilościowy wskaźnik strat

zintegrowania przepływu informacji C

i

oraz jakościowy wskaźnik strat

zintegrowania przepływu informacji D

i

.

Zupełne zintegrowanie parami ogniw łańcucha logistycznego ma

miejsce wówczas, kiedy każde ogniwo przy kształtowaniu właściwej dla
niego postaci strumieni materiałów

λ

m

WY

i informacji

λ

i

WY

spełnia

wymagania sąsiedniego OŁL, tzn.:

i

i

WE

m

WE

m

n

i

i

λ

λ

=

∀

−

=

1

,..,

3

,

2

,

⇔

C

m

= 0

∧

D

m

= 0

(10)

oraz

i

i

WE

i

WE

i

n

i

i

λ

λ

=

∀

−

=

1

,..,

3

,

2

,

⇔

C

i

= 0

∧

D

i

= 0

(11)

Wspomniane zupełne zintegrowanie parami można względnie

najłatwiej osiągnąć w ramach jednego przedsiębiorstwa, w którym
poszczególne działy pełnia funkcje OŁL, a ocena efektywności pracy

poszczególnego działu jest podrzędna względem oceny efektywności
całego przedsiębiorstwa [5].

O zintegrowaniu kompletnym łańcucha logistycznego można mówić

wówczas, kiedy postacie wszystkich występujących wewnątrz łańcucha
strumieni przepływu materiałów i informacji zostały ukształtowane z
uwzględnieniem wymagań wszystkich należących do danego łańcucha
OŁL.

Przykładem cząstkowego działania zmierzającego do zintegrowania

łańcucha logistycznego (a konkretnie narzucenia wspólnej dla wszystkich
OŁL postaci strumienia

λ

m

wy

) jest wprowadzenie zunifikowanej postaci

jednostki ładunkowej w oparciu o tzw. paletę EURO.

4. PODSUMOWANIE

Przedstawione w poprzednim punkcie wskaźniki miary zintegrowania

łańcuchów logistycznych mogą stanowić podstawę do oceny
zintegrowania poszczególnych łańcuchów, co może być przydatne w
przypadku analizy procesów przepływu materiałów i informacji w
łańcuchu logistycznym.

W kolejnych publikacjach zostaną przedstawione przykłady

wyznaczenia miary zintegrowania dla wybranych rzeczywistych
łańcuchów logistycznych.

ABSTRACT
In this paper, logistics assignments for any elements of
logistics system have defined. Then, an element of lo-
gistics chain as well as integrated logistics chain have
formulated. Finally, some indicators of logistics chain
integrity have proposed.

LITERATURA

[1] Borowski M., Paczkowski P.: Wykorzystanie nowych
technologii w procesach zarządzania łańcuchem dostaw i
sprzedaży na bazie systemu ERP i aplikacji internetowych;

http://www.e4pq.org/pl/pliki_uzytkownikow/user16/nowoczes
ne%20technologie%20w%20lancuchach%20dostaw.pdf
[2] Fijałkowski J.: Transport wewnętrzny w systemach
logistycznych; Wybrane zagadnienia; Oficyna wydawnicza
Politechniki Warszawskiej 2000

[3] Michniewska K.: Z optymizmem w przyszłość; Recykling,
11/2005
[4] Mildner-Woś J.: Integracja wewnętrznego łańcucha
dostaw; Logistyka, 03/1998
[5] Ratkiewicz A. i inni: Kompleksowy audyt logistyczny
przedsiębiorstwa Constar w Starachowicach; lipiec – sierpień
2003
[6] Ratkiewicz A.: Wykłady z przedmiotów „Logistyka”,
„Technologia magazynowania”, „Zakłady przemysłowe” oraz
„Drogi w transporcie wewnętrznym”, prowadzone na
Wydziale Transportu Politechniki Warszawskiej.
[7] Romanow P.: Strategie generalne firm a strategie
logistyczne

(II);

http://www.logistyka.net.pl/cgibin/article.cgi?section=tr_wo&
portal=logistyka&category=&sid=2001/01/04/100251