IDŹ DO:
KATALOG KSIĄŻEK:
CENNIK I INFORMACJE:
CZYTELNIA:
Onepress.pl Helion SA
ul. Kościuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 32 230 98 63
e-mail:
redakcja:
redakcjawww@onepress.pl
informacje:
o księgarni onepress.pl
Nowość
Promocja
Zasługujesz na szacunek!
Bądź pewny siebie
i asertywny
Autorzy:
Tłumaczenie: Anna Kanclerz
ISBN: 978-83-246-3299-2
Tytuł oryginału:
Entitled to Respect: How to be
confident and assertive in the workplace
Format: 158 × 235, stron: 216
Obudź w sobie lwa
•
Czy potrafisz domagać się tego, co Ci się należy?
•
Czy umiesz powiedzieć „nie”, kiedy masz do tego prawo?
•
Czy Twoje opinie i pomysły zawsze zostają wysłuchane i są szanowane?
•
Czy wiesz, jak bronić swoich racji?
•
Czy jesteś w stanie zachowywać spokój w trudnych sytuacjach?
Sposób na Twoje osobiste prosperity
Asertywność to cecha ludzi sukcesu. Pewność siebie i świadomość własnej wartości dają siłę,
dzięki której jesteś w stanie pokonać piętrzące się na Twojej drodze przeszkody. Jeśli uważasz,
że nie są to Twoje najmocniejsze strony, nadszedł czas, aby poważnie nad nimi popracować.
Proponujemy Ci kompas, którzy wskaże Ci drogę przez niepewność, pozwoli unikać skłonności
do nadmiernego ulegania innym ludziom, pokaże, jak uwierzyć w siebie i swoje możliwości.
Ta książka podpowie Ci, jak radzić sobie w bardzo konkretnych zawodowych oraz życiowych
sytuacjach. Nauczysz się rozmawiać z ludźmi tak, by wzbudzać ich podziw i szacunek, dowiesz
się, jak współpracować nawet z najtrudniejszym szefem, jak oddziaływać na innych za pomocą
mowy ciała i jak postępować w sytuacjach silnego stresu. Możesz przeczytać ją w całości
lub sięgać do niej doraźnie, szukając najlepszych rozwiązań danego problemu. Zdobądź uznanie
dla swojej pracy, buduj szacunek, na który zasługujesz, i udowodnij, że w swojej organizacji jesteś
najsilniejszym ogniwem.
•
Używaj zasad skutecznej komunikacji niewerbalnej.
•
Dowiedz się, jak stosować asertywne wzorce językowe.
•
Stosuj niezwykle skuteczne techniki wizualizacji.
•
Zobacz, jak pomyślnie przechodzić rozmowy rekrutacyjne.
•
Naucz się przedstawiać prezentacje, które budzą podziw.
•
Odkryj tajniki skutecznego ubiegania się o podwyżkę.
•
Poznaj korzyści z mówienia „nie”.
•
Dowiedz się, jak radzić sobie z agresją.
S P I S T R E C I |
5
Spis treci
Wstp
9
Cz I — ZESTAW NARZDZI
Przydatne narzdzia i techniki, które musisz pozna, zanim zaczniesz pracowa nad zdobyciem
wikszej pewnoci siebie i nad asertywnoci w miejscu pracy.
Rozdzia 1.
E
ELASTYCZNO ZACHOWANIA
15
Róne wybory i róne poziomy zmian
15
Rozdzia 2.
C
CZYM JEST ASERTYWNO?
19
Definicje zachowa asertywnych, nieasertywnych i agresywnych
19
Przykady zachowa agresywnych, asertywnych i nieasertywnych
20
wiczenie 2.1: Czy zachowujesz si asertywnie?
22
Rozdzia 3.
K
KOMUNIKACJA WERBALNA
23
Wraenie, jakie robimy na innych
23
Agresywne wzorce jzykowe
24
Nieasertywne wzorce jzykowe
24
Asertywne wzorce jzykowe
25
wiczenie 3.1: Jzyk wiadczcy o zachowaniu asertywnym, nieasertywnym
i agresywnym
27
Rozdzia 4.
K
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
31
Mowa ciaa
31
Spójno
32
wiczenie 4.1: Przyjmowanie stabilnej postawy
33
Ciao i umys
34
wiczenie 4.2: Zmiana sposobu…
34
Rozmowa telefoniczna
35
wiczenie 4.3: Dostosuj waciwoci gosu, aby rozmówca odniós róne wraenia
36
Rozdzia 5.
W
WIZUALIZACJA
37
Okrel swoje oczekiwania
37
Na czym polega wizualizacja?
38
Co widzisz (w przyszoci)?
39
Co syszysz (w przyszoci)?
40
Co czujesz (w przyszoci)?
40
wiczenie 5.1: Wszystko tkwi w umyle (cz 1.)
41
wiczenie 5.2: Wszystko tkwi w umyle (cz 2.)
42
Rozdzia 6.
W
WEWNTRZNY MONOLOG
45
Co sobie mówimy?
45
Zniechcajcy monolog wewntrzny
47
6 | Z A S U G U J E S Z N A S Z A C U N E K ! B D P E W N Y S I E B I E I A S E R T Y W N Y
Motywujcy monolog wewntrzny
48
wiczenie 6.1: Monolog wewntrzny — przygotowanie si do przyszej sytuacji
50
Interwencja na poziomie uczu
51
Rozdzia 7.
P
PRAWA I PRZYZWOLENIE NA ASERTYWNE ZACHOWANIA
53
Deklaracja prawa do asertywnoci
53
Daj sobie przyzwolenie
54
Prawa i obowizki
54
wiczenie 7.1: Moje prawa i prawa innych
55
Rozdzia 8.
P
PRZEKONANIA
59
Rodzaje przekona
60
Skd bior si nasze przekonania?
61
Niekorzystne i uyteczne przekonania
62
wiczenie 8.1: Niekorzystne czy uyteczne przekonania?
62
Jak zmieni przekonania?
66
Przykady uytecznych przekona
67
wiczenie 8.2: Zmiana niekorzystnych przekona na uyteczne
69
Rozdzia 9.
R
REZULTAT WYGRANA – WYGRANA
71
Na czym polega koncepcja wygrana – wygrana?
73
Umiejtno zadawania pyta
73
Sprawdzanie zrozumienia
74
Uzgodnienie stanowisk
75
Jak osign rezultat wygrana – wygrana?
75
wiczenie 9.1: Osiganie rezultatu wygrana – wygrana
79
Rozdzia 10. JJAK MÓWI „NIE”
81
Korzyci z mówienia „nie”
82
„Dyplomatyczna odmowa”
82
wiczenie 10.1: Jak mówi „nie”
84
wiczenie 10.2: Mówienie „nie” i osiganie rezultatu wygrana – wygrana
85
Rozdzia 11. JJAK SI ZACHOWYWA NA ZEBRANIU?
87
Komunikacja werbalna
87
wiczenie 11.1: Komunikacja werbalna
90
ZESTAW NARZDZI: wnioski
95
Cz II — SYTUACJE W MIEJSCU PRACY
Przewodnik, który krok po kroku przeprowadzi Ci przez sytuacje, z którymi moesz
si najczciej zetkn w pracy zawodowej.
Rozdzia 12. JJAK SOBIE RADZI Z AGRESJ
99
Wprowadzenie
99
Pomyl, jak obecnie radzisz sobie z agresywnymi zachowaniami innych ludzi
(by moe jakiej konkretnej osoby)
100
S P I S T R E C I |
7
Czy zdarza Ci si wypowiada tego rodzaju stwierdzenia?
100
Rozwizanie krok po kroku
101
Rozdzia 13. K
KONSTRUKTYWNA OCENA PRACOWNIKA
107
Wprowadzenie
107
Wyobra sobie, e czeka Ci rozmowa oceniajca
108
Czy zdarza Ci si wypowiada tego rodzaju stwierdzenia?
108
Rozwizanie krok po kroku
109
Rozdzia 14. JJAK SOBIE RADZI Z SZEFEM?
115
Wprowadzenie
115
Wyobra sobie indywidualne spotkanie z szefem (lub rozmow telefoniczn),
podczas którego przeoony sprawdza Twoje postpy w pracy
116
Czy zdarza Ci si wypowiada tego rodzaju stwierdzenia?
116
Rozwizanie krok po kroku
116
Rozdzia 15. P
POMOCNI WSPÓPRACOWNICY
121
Wprowadzenie
121
Pomyl o trudnych relacjach z którym z Twoich wspópracowników
122
Czy zdarza Ci si wypowiada tego rodzaju stwierdzenia?
122
Rozwizanie krok po kroku
123
Rozdzia 16. Z
ZDROWE RELACJE Z KLIENTEM
127
Wprowadzenie
127
Pomyl o trudnej rozmowie z jednym ze swoich klientów
128
Czy zdarza Ci si wypowiada tego rodzaju stwierdzenia?
128
Rozwizanie krok po kroku
129
Rozdzia 17. U
UCZCIWE ROZMOWY DYSCYPLINARNE
135
Wprowadzenie
135
Pomyl o rozmowie dyscyplinarnej z pracownikiem, która by moe Ci czeka 136
Czy zdarza Ci si wypowiada tego rodzaju stwierdzenia?
136
Rozwizanie krok po kroku
137
Rozdzia 18. P
POMYLNE ROZMOWY REKRUTACYJNE
143
Wprowadzenie
143
Pomyl o rozmowie kwalifikacyjnej, króra by moe czeka Ci w przyszoci
144
Czy zdarza Ci si wypowiada podobne stwierdzenia?
144
Rozwizanie krok po kroku
145
Rozdzia 19. A
AKTYWNY UDZIA W ZEBRANIACH
151
Wprowadzenie
151
Pomyl o spotkaniu, w którym bierzesz udzia
152
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
152
Rozwizanie krok po kroku
153
8 | Z A S U G U J E S Z N A S Z A C U N E K ! B D P E W N Y S I E B I E I A S E R T Y W N Y
Rozdzia 20. P
PROBA O PODWYK
159
Wprowadzenie
159
Pomyl o rozmowie, jak by moe planujesz odby z przeoonym
lub pracownikiem dziau kadr
160
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
160
Rozwizanie krok po kroku
160
Rozdzia 21. P
PREZENTACJE, Z KTÓRYCH MÓGBY BY DUMNY
165
Wprowadzenie
165
Pomyl o prezentacji, jak masz przygotowa
166
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
166
Rozwizanie krok po kroku
167
Rozdzia 22. A
ASERTYWNA SPRZEDA
173
Wprowadzenie
173
Pomyl o sytuacji, w której skadasz potencjalnemu klientowi ofert
174
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
174
Rozwizanie krok po kroku
175
Rozdzia 23. JJAK SOBIE RADZI Z DYREKTOREM
181
Wprowadzenie
181
Pomyl o spotkaniach i dyskusjach z menederami wyszego szczebla
182
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
182
Rozwizanie krok po kroku
183
Rozdzia 24. JJAK SOBIE RADZI Z PODWADNYMI
189
Wprowadzenie
189
Pomyl o relacjach ze swoimi podwadnymi
190
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
191
Rozwizanie krok po kroku
191
Rozdzia 25. S
SOLIDNI DOSTAWCY
197
Wprowadzenie
197
Pomyl o rozmowie z niesolidnym dostawc
198
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
198
Rozwizanie krok po kroku
199
Rozdzia 26. W
WSPÓPRACA Z WOLONTARIUSZAMI
205
Wprowadzenie
205
Pomyl o swoich relacjach z pracujcym obok/dla Ciebie wolontariuszem
206
Czy zdarza Ci si wypowiada nastpujce stwierdzenia?
207
Rozwizanie krok po kroku
207
Rozdzia 27. C
CZY POTRZEBUJESZ DALSZEJ POMOCY?
213
53
ROZDZIA 7.
PRAWA I PRZYZWOLENIE
NA ASERTYWNE ZACHOWANIA
Prawo bycia ostatecznym sdzi wasnego postpowania jest podstawowym
prawem asertywnoci, które nie pozwala innym Tob manipulowa.
Manuel J. Smith
..............................................................
Wiele pomysów, jakie pojawiaj si obecnie na szkoleniach w dziedzinie asertywnoci,
zostao zaproponowanych po raz pierwszy przez Manuela J. Smitha w ksice
When I Say
No, I Feel Guilty
, opublikowanej w 1975 roku. W ksice Smith wyjania, e asertywno
polega w gównej mierze na wyranym wyraaniu wasnych pogldów i niedopuszczaniu
do manipulowania sob. Autor ogosi w niej równie Deklaracj prawa do asertywnoci,
która wynika z otwierajcego rozdzia cytatu.
Deklaracja prawa do asertywnoci
..............................................................................................................................................................................................................................
Masz prawo osdza wasne zachowania, myli i emocje oraz bra odpowiedzialno za
ich sprowokowanie i konsekwencje.
Masz prawo nie szuka powodów ani pretekstów, aby usprawiedliwi swoje zachowanie.
Masz prawo osdza innych, jeli jeste odpowiedzialny za znalezienie rozwiza ich
problemów.
Masz prawo zmieni zdanie.
Masz prawo do popeniania bdów oraz brania za nie odpowiedzialnoci.
Masz prawo powiedzie „nie wiem”.
Masz prawo do bycia niezalenym od dobrej woli innych, zanim wejdziesz z nimi w jakie-
kolwiek relacje.
Masz prawo podejmowa nierozsdne decyzje.
Masz prawo powiedzie „nie rozumiem”.
Masz prawo powiedzie „nie obchodzi mnie to”.
5 4 | Z A S U G U J E S Z N A S Z A C U N E K ! B D P E W N Y S I E B I E I A S E R T Y W N Y
Daj sobie przyzwolenie
..............................................................................................................................................................................................................................
Zapewne w Twoim yciu byy takie chwile, kiedy nie bye pewny tego, czy Twoje zamiary
s „waciwe”. By moe prowadzie wewntrzny monolog i zadawae sobie pytania:
„Czy
mam prawo to powiedzie? Czy w
wolno mi to zrobi? Czy moja proba jest uzasadniona?”
.
W niektórych sytuacjach mogo Ci si wydawa, e kto nie mia prawa czego zrobi
albo nie mia prawa potraktowa Ci w konkretny sposób. Taki sposób mylenia moe
powstrzymywa Ci przed zachowywaniem si w sposób asertywny w sytuacjach, w których
tak naprawd masz do tego prawo.
„Prawa” s podstaw asertywnego zachowania.
Prawo to co, do czego jeste susznie upowaniony.
Prawa s kluczowe dla prowadzenia harmonijnego i asertywnego stylu ycia.
Jeli postpujesz zgodnie z powyszymi prawami, ale nie dajesz takich samych praw innym,
to zachowujesz si agresywnie. Jeeli przyznajesz innym prawa, do skorzystania z których
nie czujesz si upowaniony, Twoje zachowanie wyraa brak asertywnoci i ulego. Gdy
akceptujesz prawo do asertywnoci oraz przyznajesz je innym, zachowujesz równowag,
a Twoje postpowanie jest asertywne i zgodne z zasad wygrana – wygrana. Przyznajc
sobie i innym równe prawa, dajesz sobie przyzwolenie na asertywne zachowania.
Prawa i obowizki
..............................................................................................................................................................................................................................
Prawo jest jak kij, który podnosisz z ziemi. Gdy bierzesz go do rki, trzymasz oba jego
koce. Jeeli korzystasz z jakiego
prawa
, bierzesz na siebie równie
obowizki
. Na przy-
kad jeli uznajesz prawo do bycia
czowiekiem i popeniania bdów
, musisz zaakcep-
towa równie zwizane z nim obowizki:
wykazania si naleyt trosk,
przyznania si do pomyki,
wycignicia wniosków,
wystrzegania si popenienia tego samego bdu,
proszenia o pomoc, jeli nie wiesz, jak go naprawi.
W przeciwnym razie korzystanie z prawa bdzie pretekstem do unikania odpowiedzial-
noci i konsekwencji swoich czynów.
Czasami moesz postpowa zgodnie ze swoimi prawami w wyniku frustracji, zoci lub
znalezienia si w sytuacji, w której zostae doprowadzony do ostatecznoci. Jeeli kiedy
P R A W A I P R Z Y Z W O L E N I E N A A S E R T Y W N E Z A C H O W A N I A |
5 5
Ci si to zdarzyo, pewnie pamitasz, co sobie w duchu powtarzae:
„No wanie, mam
prawo to zrobi!”
. Najprawdopodobniej jednak Twoje zachowanie byo wówczas agre-
sywne, a nie asertywne, i niewaciwie rozumiae pojcie równowagi.
Kiedy nie jeste pewny, co masz zrobi, a zwaszcza gdy znajdziesz si w trudnej sytuacji,
mylenie przez pryzmat swoich praw oraz praw innych ludzi pozwoli Ci przyj aser-
tywn postaw. W wiczeniu 7.1 znajdziesz podstawowe prawa waciwe dla rónych
sytuacji. Musisz wiedzie:
które z nich obecnie akceptujesz i uwaasz za podstaw swojego zachowania?
które z nich przyznajesz innym jako baz ich dziaania?
Wykonanie tego wiczenia moe da Ci pojcie o tym, jak bardzo Twoje zachowanie jest
asertywne i nad jakimi sferami ycia musisz jeszcze popracowa.
wiczenie 7.1: Moje prawa i prawa innych
..............................................................................................................................................................................................................................
Najpierw zaznacz w lewej kolumnie te prawa, które przyznajesz
sobie
, a nastpnie w prawej
kolumnie zaznacz prawa przyznawane
innym
.
Uwaga
: musisz zda sobie spraw z tego, e moesz zabra si do wykonywania tego
wiczenia od strony intelektualnej. Z racjonalnego punktu widzenia prawa s oczywiste,
i rozpatrujc je od strony czysto intelektualnej, atwo zaznaczy „ptaszka” w obu kolum-
nach. Jednak prawa s
prawdziwe
tylko wtedy, gdy si ich
przestrzega
.
Jeeli chcesz wycign z wiczenia wiksze korzyci, zadaj sobie pytanie:
„Czy naprawd
postpuj wedug tego prawa w kadej sytuacji, czy te bywaj takie chwile, w których ich
nie uznaj albo w których nie przyznaj tych praw innym?”
.
Zaznacz te prawa,
które przyznajesz
sobie
Powszechnie
stosowane prawa
Zaznacz te prawa,
które przyznajesz
innym
Mam prawo powiedzie „tak”
lub „nie” bez poczucia winy.
Mam prawo przedstawi wasne
potrzeby i priorytety.
5 6 | Z A S U G U J E S Z N A S Z A C U N E K ! B D P E W N Y S I E B I E I A S E R T Y W N Y
Zaznacz te prawa,
które przyznajesz
sobie
Powszechnie
stosowane prawa
Zaznacz te prawa,
które przyznajesz
innym
Mam prawo by traktowany
z szacunkiem, jak czowiek
inteligentny, kompetentny
i równy innym.
Mam prawo do wyraania
wasnych uczu i pogldów,
nawet jeeli s one róne od
uczu i pogldów innych ludzi.
Mam prawo do tego, aby by
wysuchanym i traktowanym
powanie.
Mam prawo do popeniania
bdów i brania za nie
odpowiedzialnoci.
Mam prawo zmieni zdanie
bez usprawiedliwiania si.
Mam prawo powiedzie
„nie rozumiem”.
Mam prawo powiedzie
„nie wiem”.
Mam prawo prosi o to,
czego oczekuj.
Mam prawo nie bra
odpowiedzialnoci za problemy
innych.
Mam prawo wchodzi w relacje
z innymi ludmi niezalenie
od tego, czy wyrazili na to zgod.
P R A W A I P R Z Y Z W O L E N I E N A A S E R T Y W N E Z A C H O W A N I A |
5 7
Zaznacz te prawa,
które przyznajesz
sobie
Powszechnie
stosowane prawa
Zaznacz te prawa,
które przyznajesz
innym
Mam prawo prosi o udzielenie
mi informacji.
Mam prawo czasami odmówi
zaspokojenia potrzeb niektórych
ludzi.
Mam prawo zrobi czasem co
poniej maksimum ludzkich
moliwoci.
Mam prawo do namysu przed
udzieleniem odpowiedzi.
Mam prawo do bycia takim, jaki
jestem, bez usprawiedliwiania
si przed innymi.
Mam prawo wpywa na innych,
aby szanowali moje prawa.
Mam prawo prosi innych
o wsparcie.
Z punktu widzenia asertywnoci byoby idealnie, gdyby kade dane sobie prawo przy-
zna równie innym ludziom. Jednak jeli rozkad zaznaczonych przez Ciebie odpowiedzi
tak nie wyglda, przyjmij moje gratulacje — nie jeste ideaem, jeste po prostu czo-
wiekiem.
Jeeli zaznaczye wicej odpowiedzi w lewej komunie ni w prawej, to znaczy, e nie-
które Twoje zachowania mog by agresywne. Z drugiej strony, wicej zaznaczonych
odpowiedzi z prawej strony wiadczy o tym, e w wielu sytuacjach zachowujesz si bier-
nie i nieasertywnie.
Kiedy po wykonaniu tego wiczenia zastanowisz si nad sytuacjami, w których sprawy
przybray niekorzystny dla Ciebie obrót, z pewnoci dojdziesz do wniosku, dlaczego tak
5 8 | Z A S U G U J E S Z N A S Z A C U N E K ! B D P E W N Y S I E B I E I A S E R T Y W N Y
si stao. Z kolei gdy przeanalizujesz te sytuacje, w których wszystko ukadao si po Twojej
myli, zdasz sobie spraw z tego, e korzystne rozwizanie zawdziczasz przyznaniu sobie
i innym równych praw do asertywnoci.
Prawa s czci fundamentu Twojej osobistej siy. Pamitaj, e nikt nie pozbawi Ci
szacunku lub Twoich praw, dopóki
sam
mu na to nie pozwolisz.