Ł A D N Y D O M

w

s t y c z e ń 2 0 0 6

72

W

około śnieg, a my rozkoszujemy
się herbatą pod kwitnącą manda-
rynką albo bugenwillą. Nęcące?
Owszem, ale oczywiście pod wa-

runkiem,że w ogrodzie jest ciepło.Trzeba w nim za-
tem mieć ogrzewanie, które utrzymuje we wnętrzu
odpowiednią temperaturę. I o ile jej utrzymanie
w domu nie jest specjalnie trudne,w ogrodzie zimo-
wym – owszem. I dotyczy to zarówno zimy, jak i la-
ta – kiedy to bez specjalnych urządzeń może tam
być jak w tropikach. Co zatem zrobić, aby utrzyma-
nie w ogrodzie zimowym przyjemnej dla nas tem-
peratury nie kosztowało zbyt dużo?

Po pierwsze – zbudować ogród ze specjalnych

termoizolowanych profili i szkła, zatrzymujących
jak najwięcej ciepła wewnątrz pomieszczenia.

Po drugie – zapewnić we wnętrzu ogrodu

sprawną wentylację.

Po trzecie – wybrać łatwo sterowalny system

grzewczy.

Po czwarte – zastosować rozwiązania, które

pozwalają korzystać z darmowej energii słonecznej.

Usytuowanie ogrodu

Wybierając miejsce na ogród zimowy, należy bez
wątpienia brać pod uwagę widok roztaczający się
dookoła, możliwość bezpośredniego połączenia
z ogrodem oraz funkcje, jakie może on pełnić (np.
miejsce na ciasteczko i herbatę z przyjaciółmi).
Niemniej ważne jest ustawienie względem stron
świata, ponieważ właśnie od tego zależy pora i sto-
pień nasłonecznienia wnętrza.

w

Od północy.

Taka lokalizacja ogrodu jest naj-

mniej korzystna, bo oznacza całkowity brak dostę-
pu słońca. O ile latem może to być nawet przyjem-
ne (ale któż buduje ogrody zimowe, żeby korzystać
z nich w letnie dni?), to już jesienią i zimą w takim
ogrodzie będzie zbyt ciemno. Nie ma też co liczyć
na jego naturalne dogrzewanie.

w

Od południa.

Dużo zalet, ale i trochę wad. Do

zalet niewątpliwie można zaliczyć to, że w ogrodzie
od strony południowej nawet w pochmurny dzień
jest więcej światła niż w jakimkolwiek innym po-
mieszczeniu w domu. Ponadto w sezonie grzew-
czym liczyć się będą zyski ciepła słonecznego,

Ogród zimowy to duża atrakcja

dla domowników i gości.

Należy jednak wiedzieć,

że wcale niełatwo go ogrzać,

a jeszcze trudniej

– odpowiednio wentylować.

w

TEKST

GRZEGORZ DUDEK

w

KONSULTACJA

RADOSŁAW KLEPKO/OGRODY

ZIMOWE REYNAERS POLSKA

NA BUDOWIE

ogród zimowy

Fot.: REYNAERS POL

SK

A

Kto ma ogród zimowy, do-
brze wie, że niemały pro-
blem stanowi mycie jego
szyb – zwłaszcza na dachu.
Ułatwić to mogą szyby ze
specjalnego szkła samo-
czyszczącego Pilkington
Activ

TM

. Jest ono pokryte

od zewnątrz specjalną po-
włoką, w której pod wpły-
wem działania światła
dziennego zachodzą dwa
rodzaje reakcji chemicz-
nych:

w

po pierwsze, rozkładane
są skupiska zanieczysz-
czeń organicznych,

w

po drugie, woda deszczo-
wa spływając po szkle,
zmywa uwolniony brud.

SZKŁO

SAMOCZYSZCZĄCE

Nie za

zimno,

nie za

gorąco

Ogród zimowy to znakomity pomysł na połączenie domu z tym, co na zewnątrz.

Dzięki dużym przeszklonym ścianom przyroda i piękne widoki są jakby na wyciągniecie ręki

1

s t y c z e ń 2 0 0 6 w

Ł A D N Y D O M

73

które za darmo dogrzeje ogród. To dogrzewanie
może być jednak trochę uciążliwe, bo w pogodne
letnie dni będzie na pewno zbyt intensywne. Aby
temu zapobiec, konieczne jest montowanie rolet,
żaluzji lub markiz.

w

Od wschodu lub zachodu.

Takie położenie

ogrodu zimowego wydaje się optymalne, bo słońca
jest w sam raz.

Ciepłe ściany

O warunkach termicznych panujących w ogrodzie
zimowym decyduje przede wszystkim jakość szyb
wypełniających płaszczyzny ścian i dachu.

w

Zespolone szyby przeciwsłoneczne.

Wpusz-

czają one do wnętrza znacznie mniej promienio-
wania słonecznego niż zwykłe szyby, nie ograni-
czając jednak dostępu światła. Redukują przez to
(w różnym stopniu) dopływ ciepła słonecznego:

– najskuteczniej – szyby refleksyjne odbijające

promieniowanie,

– w nieco mniejszym stopniu – szyby absor-

pcyjne, czyli pochłaniające promieniowanie.

ogród zimowy

Słońce, które zimą jest dla ogrodu zimowego źródłem darmowego ciepła, w lecie mo-
że zrobić z niego prawdziwą saunę, w której temperatura będzie dochodziła nawet
do 60°C. Aby do tego nie dopuścić, trzeba stosować osłony przeciwsłoneczne.
Rodzaje osłon przeciwsłonecznych

. W ogrodach zimowych do ochrony przed

słońcem stosuje się markizy i rolety. Decydując się na rolety, mamy do wyboru
montowane od środka i na zewnątrz (patrz zdjecie poniżej). Rolety zewnętrzne
– choć droższe niż wewnętrzne – są rozwiązaniem lepszym, gdyż zatrzymują promie-
niowanie na zewnątrz (materiał rolety jest stale chłodzony przez ruch powietrza).
Sterowanie

. Pracą osłon można sterować zarówno ręcznie, jak i mechanicznie. To

drugie rozwiązanie jest znacznie wygodniejsze, ponieważ siłowniki można połączyć
z systemem automatyki słoneczno-wiatrowej. Dzięki niej osłony rozwijają się i zwija-
ją automatycznie, w zależności od siły wiatru lub intensywności nasłonecznienia.

OCHRONA PRZED SŁOŃCEM

Wentylacja ogrodu zimowego

w

1

Elementy wentylacji ogrodu zimowego

uchylne okna dachowe

(sterowane ręcznie

bądź automatycznie)

specjalny wentylator dachowy,

przystosowany do montażu

w ogrodach zimowych

nawiewniki

(regulowane

ręcznie lub

automatycznie)

Fot.: W

AREMA/FIRMA TOMA

SZ JA

SIENSKI

Rrs.: W

awrzyniec Święcicki

Ł A D N Y D O M

w

s t y c z e ń 2 0 0 6

74

Szyby przeciwsłoneczne doskonale sprawdzają

się latem (zwłaszcza w ogrodach usytuowanych od
południa). Zimą, gdy zależy nam na pozyskaniu
jak największej ilości darmowego ciepła słonecz-
nego, ich właściwości nie są korzystne. Dlatego
używa się ich przede wszystkim do budowy ogro-
dów sezonowych, funkcjonujących latem.

w

Szyby zespolone termoizolacyjne.

Te właśnie

szyby zalecane są do ogrodów całorocznych. Prze-
puszczają bowiem krótkofalowe promieniowanie
słoneczne, a zatrzymują i odbijają długofalowe pro-
mieniowanie cieplne emitowane przez grzejniki, za-
pobiegając tym samym utracie ciepła z pomieszcze-
nia. Przestrzeń między taflami szkła wypełniona jest
w tych szybach gazami szlachetnymi (np. argon,
krypton), które także ograniczają przenikanie ciep-
ła.To wszystko sprawia,że nawet szyby jednokomo-
rowe mogą mieć wartość współczynnika przenika-
nia ciepła U na poziomie 1,1-1,2 W/(m

2

·K),a szyby

dwukomorowe – U<1W/(m

2

·K) – są więc bardzo

ciepłe. Ogrzanie tak oszklonego ogrodu nie powin-
no być zatem zbyt drogie. Pozostaje tylko problem
zabezpieczenia go przed nadmierną ilością słońca
w lecie. To można zrobić za pomocą rolet lub mar-
kiz.

Wentylacja

Ogród zimowy to pomieszczenie, które wymaga
sprawnej wentylacji, zwłaszcza gdy jest w nim dużo
roślin. Wydziela się wówczas para wodna, która
powoduje bardzo niekorzystne zjawiska. Latem
w nasłonecznionym ogrodzie może być niczym
w saunie. Zimą wilgoć może się skraplać na chłod-
nej powierzchni szyb lub profili. Aby tak nie było,
przynajmniej raz na godzinę w ogrodzie powinna
się dokonywać całkowita wymiana powietrza. Mo-
że ona być realizowana na zasadzie naturalnej (gra-
witacyjnej) lub mechanicznej (wymuszonej).

w

Naturalna.

Polega na wykorzystaniu naturalnego

ruchu powietrza wskutek różnic jego ciężaru wła-
ściwego zależnie od temperatury. Ciepłe powietrze
jako lżejsze unosi się, chłodniejsze – opada. Napływ
powietrza z zewnątrz odbywa się przez zamonto-
wane w dolnej części ścian ogrodu nawiewniki
(

i

), a usuwanie powietrza (zawierającego wil-

goć) – przez uchylne okna dachowe ( ).

Nawiewniki mogą być sterowane ręcznie

(przymyka się je albo otwiera w zależności
od potrzeb) lub automatycznie – przez system au-
tomatyki pogodowej). Odmianą nawiewników
automatycznych są nawiewniki higrosterowane,
które same zależnie od poziomu wilgotności
zwiększają bądź zmniejszają strumień powietrza
dopuszczanego do wnętrza (im większa wilgot-

4

5

2

ność w pomieszczeniu, tym bardziej nawiewnik się
otwiera).

Podobnie rzecz ma się z oknami dachowymi

– mogą być sterowane mechanicznie lub elektrycz-
nie i można je podłączyć do systemu automatyki
pogodowej (będą się zamykały przy silniejszym
wietrze i opadach).

w

Wymuszona.

Polega na zastosowaniu w górnej

części ogrodu mechanicznego wentylatora wycią-
gowego ( ), a w dolnej części – nawiewników.
Wentylacja działa najlepiej, jeśli zarówno wentyla-
tor, jak i nawiewniki mogą być sterowane automa-
tycznie. Wówczas, wykorzystując dane pomiarowe
z zamontowanych w pomieszczeniu czujników
temperatury i wilgotności, automatyka tak steruje
pracą systemu, aby zapewnić odpowiednią wymia-
nę powietrza.

System sterowania można dodatkowo wyposa-

żyć w urządzenia umożliwiające automatyczne ste-
rowanie elementami zacieniającymi (rolety i mar-
kizy) oraz oknami.

Ogrzewanie

Jeśli z ogrodu zamierzamy korzystać przez cały rok,
w okresie jesienno-zimowym będzie go trzeba

3

ogród zimowy

Nawiewniki sterowane

ręcznie mają pokrętła (czarne

gałki na zdjęciu), które pozwalają

na regulację ich otwarcia

Wentylatory wyciągowe

należy montować w samej

„kopule” ogrodu zimowego. Tam

bowiem gromadzi się ogrzane

„zużyte” powietrze zawierające

wilgoć oraz inne zanieczyszczenia

Uchylne okno dachowe

to niezbędny element wentylacji

naturalnej w ogrodzie zimowym.

Połączone z automatyką

pogodową zapewniają komfort

i wygodę. Same się zamkną,

gdy zacznie wiać silny wiatr

lub padać deszcz. Otworzą się

gdy warunki pogodowe

będą sprzyjające, a temperatura

i wilgotność w ogrodzie

przekroczą zadane wartości

Nawiewnik sterowany

automatycznie bez widocznych

pokręteł do regulacji.

Zamontowany tuż nad podłogą

zapewni wymianę powietrza

w całym pomieszczeniu

5

4

3

2

2

4

3

5

Fot.: RENSON

Fot.: REYNAERS POL

SK

A

Fot.: SIEGENIA/ESCO

Fot.: SIEGENIA/ESCO

s t y c z e ń 2 0 0 6 w

Ł A D N Y D O M

75

ogrzewać. To, ile ciepła będzie „zużywał”, w dużej
mierze zależy od jego przeznaczenia. Jeśli ma służyć
głównie do przechowywania roślin wrażliwych na
mróz, w zupełności wystarczy temperatura 8-10°C.
Jeśli ogród jest dobrze zorientowany, wykonany
z szyb termoizolacyjnych, jego bilans energetyczny
powinien być na tyle mały, że opłacalne będzie do-
grzewanie elektryczne – grzejnikami lub klimatyza-
torem ( ).Klimatyzator ma tę dodatkową zaletę,że
latem może zagwarantować przyjemny chłód.

Jeśli jednak ogród zimowy będzie stanowił inte-

gralną część domu, z temperaturą 20-21°C, ten
sposób ogrzewania może (choć wcale nie musi)
okazać się dosyć kosztowny. Dlatego wiele osób
wybiera inne rozwiązania, omówione poniżej.

w

Ogrzewanie podłogowe.

Rury, którymi prze-

pływa ciepła woda, lub elektryczne kable grzejne,

7

ukrywa się pod posadzką, dzięki czemu system
grzewczy jest zupełnie niewidoczny i nie zajmuje
miejsca w pomieszczeniu. Jego zaletą jest również
to, że grzejnikiem może być cała powierzchnia po-
dłogi, dzięki czemu ciepło dochodzi wszędzie
równomiernie i nie ma stref przegrzania lub niedo-
grzania.

Wadę ogrzewania podłogowego stanowi nato-

miast jego znaczna bezwładność cieplna. Ponieważ
grzejnikiem jest tak naprawdę cała nagrzewająca
się podłoga, trudno szybko zmienić jej temperatu-
rę, a tym samym temperaturę w pomieszczeniu.
W ogrodach zimowych to istotne ograniczenie,
gdyż grzejnik podłogowy może nie nadążać za
zmianami temperatury wywołanymi przez pro-
mieniowanie słoneczne. Do zmiany temperatury
o 1-2°C potrzeba najczęściej około 3 godzin.

w

Grzejniki kanałowe.

Jak wskazuje nazwa, są to

elementy grzejne, które umieszcza się w wykona-
nych w podłodze kanałach. O ich obecności
świadczą jedynie estetyczne kratki ( ), które są na
tyle mocne, że bez problemu można na nie stawać.
Zależnie od szerokości i głębokości kanału oraz
mocy zastosowanego w nich elementu grzejnego,
grzejniki kanałowe mogą mieć różną wydajność
cieplną. Montuje się je przede wszystkim wzdłuż
przeszklonych ścian,najlepiej na całej ich długości.
Zamontowane w taki sposób zapobiegają ich ro-
szeniu, ponieważ wydostający się z kanału stru-
mień ciepłego powietrza jest kierowany bezpo-
średnio na szybę.

Ważną zaletę grzejników kanałowych stanowi

również to, że ogrzewają powietrze napływające do
ogrodu przez nawiewniki niezbędne do działania
wentylacji ogrodu, to zaś poprawia komfort ciepl-
ny w pomieszczeniu. Grzejniki te nie mają wady
ogrzewania podłogowego, to znaczy dużej bez-
władności. Jeśli współpracują z głowicami termo-
statycznymi, ich reakcja na zmianę temperatury
wywołaną przez promieniowanie słoneczne bądź
jego zanik jest praktycznie natychmiastowa.

w

Grzejniki ścienne.

Jest to rozwiązanie często

stosowane, choć nie zawsze udaje się uniknąć
problemów ze znalezieniem odpowiedniego miej-
sca dla grzejników. Można je powiesić na murowa-
nej ścianie domu, do której dostawiono ogród, ale
wtedy istnieje zagrożenie, że tam będzie znacznie
cieplej niż przy ścianach przeszklonych. Lepszym
sposobem jest zatem zamontowanie grzejników
właśnie przy tych ostatnich. Wtedy jednak należy
pomyśleć o tym, aby szyby nie sięgały do samej
podłogi, czyli wykonać mały murek ( ) lub ścian-
kę z profili ( ). Dzięki temu grzejniki nie przysło-
nią okna i nie będą widoczne od zewnątrz.

9

8

6

ogród zimowy

Grzejnik kanałowy nie zajmuje

miejsca i nie utrudnia dostępu

do okien. Kratki są na tyle

mocne, że można na nie stawać

6

Grzejniki często montuje się

na niskich ściankach

wymurowanych pod oknami

8

Klimatyzator ma tę zaletę, że latem zapewnia

przyjemny chłód, a w zimie dogrzewa pomieszczenie

7

Dobrym sposobem na to, aby grzejniki nie były widoczne od zewnątrz,

jest zastosowanie od dołu pełnych profili. Wysokość wypełnienia można dobrać do potrzeb

9

6

7

8

9

Fot.: REYNAERS POL

SK

A

Fot.: REYNAERS POL

SK

A

Fot.: REYNAERS POL

SK

A

Fot.: V

ASCO