T2_5.05_AUGUSTYNIAK Krzysztof

375

Krzysztof AUGUSTYNIAK
Wy

sza Szkoła Policji w Szczytnie

ANTY- I KONTR-TERRORYSTYCZNA DZIAŁALNO

ŚĆ

POLICJI

Wag

dostrzeganego problemu zagro

terrorystycznych w Polsce podkre-

lono ju

w „Strategii Bezpiecze

stwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej”

przyj

tej przez Rad

Ministrów w dniu 22 lipca 2003 roku. Uznano w niej terroryzm

za „najpowa

niejsze niebezpiecze

stwo w

ród nowych zagro

dla systemu mi

dzynarodowego i bezpiecze

stwa poszczególnych pa

stw, w tym Polski”.

W wy-

niku ewoluuj

cej sytuacji mi

dzynarodowej rozwini

ciu uległo równie

spojrzenie

na kierunki zagro

terrorystycznych, co znalazło odzwierciedlenie w aktualnie

funkcjonuj

cej Strategii. Czytamy w niej bowiem,

e „zagro

eniem dla Europy,

w tym i dla Polski, jest zorganizowany terroryzm mi

dzynarodowy. Polska musi si

liczy

z mo

liwo

działa

skierowanych przeciwko niej w zwi

zku z udziałem

w kampanii antyterrorystycznej. Nie mo

na wykluczy

akcji odwetowych b

cych

konsekwencj

prowadzonych przez NATO lub UE operacji stabilizacyjnych i poko-

jowych”.

Jak wynika z wielu publikacji dotycz

cych omawianego zagadnienia,

zagro

enie atakiem terrorystycznym na terytorium Polski jest jak najbardziej

realne.

Dlatego te

niezb

dnym warunkiem skutecznego przeciwstawienia si

poten-

cjalnym zagro

eniom terrorystycznym jest odpowiednie przygotowanie społecze

stwa i wszystkich słu

b pa

stwowych do przeciwdziałania i zwalczania wszelkich

przejawów

wiadcz

cych o mo

liwo

ci wyst

pienia aktu terrorystycznego,

a w przypadku jego zaistnienia, do skutecznego zabezpieczenia miejsca zdarze-
nia, zatrzymania jego sprawców, ratowania zdrowia i

ycia osób poszkodowanych

w wyniku incydentu oraz usuwania skutków przeprowadzonego ataku.

Jednym z głównych podmiotów realizuj

cych zadania w zakresie działa

anty-

i kontrterrorystycznych jest Policja. Formacja ta, działaj

c w oparciu o Ustaw

o Policji oraz akty wykonawcze,

nie tylko wspiera w tym zakresie inne słu

by pa

stwowe, ale tak

e posiada w swych strukturach jednostki specjalistyczne, które

w sytuacjach zagro

mog

podejmowa

szybkie i skuteczne interwencje o cha-

rakterze prewencyjnym, wyprzedzaj

cym lub destrukcyjnym.

W literaturze przedmiotu wiele miejsca po

ca si

ostatnio definiowaniu po-

ęć

: antyterroryzm i kontrterroryzm, które pozostaj

w istotnym zwi

zku z działa-

niami podejmowanymi przez Policj

. Dlatego te

, dla potrzeb niniejszego artykułu,

Za: S. Wojciechowski: Policja a problemy przeciwdziałania terroryzmowi w Polsce – ogólne zało

enia.

W: A. Szymaniak, W. Ciepiela (red.): Policja w Polsce. Stan obecny i perspektywy. Pozna

2007,

s. 197

Strategia

Bezpiecze

stwa

Narodowego

Rzeczypospolitej

Polskiej,

Warszawa

2007,

http://www.wp.mil.pl/pliki/File/zalaczniki_do_stron/SBN_RP.pdf

Patrz: K. Jałoszy

ski: Współdziałanie polskich sił specjalnych wojska i policji w operacjach ratunko-

wych uwalniania zakładników. W: „Terroryzm”. 2009, nr 3, s. 14; P. Mickiewicz: Polska a zagro

enie

terroryzmem. „Dzi

”. 2004, nr 11; K. Liedel: Symptomy dzisiejszego zagro

enia Polski atakami terro-

rystycznymi, http://www.terroryzm.com/article/315/Symptomy-dzisiejszego-zagrozenia-Polski-aktami-
terrorystycznymi.html

Nazwy tych dokumentów i miejsce ich publikacji nie zostan

ujawnione w niniejszym artykule ze

wzgl

du na poufno

ść

zawartych w nich tre

ci.

376

autor posłu

y si

opiniami ekspertów z tej dziedziny, maj

cych bezpo

redni zwi

zek z funkcjonowaniem słu

b specjalnych w Polsce. Profesor K. Jałoszy

ski, przy-

taczaj

c pogl

d wyra

ony przez M. Drosta,

antyterroryzmem nazywa „defen-

sywne działania maj

ce na celu zmniejszenie podatno

ci na akty terrorystyczne”,

natomiast kontrterroryzmem - „ofensywne kroki podj

te w celu prewencji odstra-

szania i odpowiedzi na terroryzm”.

Rozwijaj

c definicj

kontrterroryzmu nale

stwierdzi

za S. Pikulskim,

e jest to zespół działa

naukowych, prawnych, woj-

skowych oraz policyjnych, których celem jest zwalczanie aktów terroryzmu a zmie-
rzaj

cych do zapobiegania, przeciwdziałania i likwidacji zagro

zwi

zanych

z mo

liwo

zaistnienia aktów terrorystycznych.

Upraszczaj

c j

zyk wojskowy

yty przez wy

ej wymienionych autorów, za A. Skwarczy

skim mo

na powie-

dzie

e „antyterroryzm to profilaktyka, natomiast kontrterroryzm jest jak chirurgia,

której celem jest np. wyci

cie raka – jest to typowe zwalczanie, reagowanie na

konkretne zagro

enie”.

Działania prewencyjne (antyterrorystyczne) polegaj

głównie na uzyskiwaniu,

analizowaniu, wykorzystaniu (rekomendowaniu działa

) i gromadzeniu informacji

przez słu

by specjalne,

a tak

e zabezpieczaniu obiektów, ochronie VIP-ów i dzia-

łaniach propagandowych. Natomiast działania ofensywne (kontrterrorystyczne)
dotycz

zwłaszcza prowadzenia działa

bojowych zwi

zanych z uwolnieniem prze-

trzymywanych zakładników (akcja ratunkowa), prowadzeniem działa

bojowych

w ramach zatrzymywania osób podejrzanych o działalno

ść

terrorystyczn

oraz

prowadzenia działa

bojowych zwi

zanych z likwidacj

osób uznawanych za terro-

rystów, zwłaszcza przywódców organizacji terrorystycznych.

W stosunkowo prosty sposób, główne obszary działa

podmiotów zajmuj

cych si

problematyk

z zakresu przeciwdziałania i walki z terroryzmem przedsta-

wił K. Jałoszy

ski, wyró

niaj

c obszar działa

defensywnych i obszar działa

ofensywnych.

ęść

z wymienionych działa

ma charakter ponadstrukturalny (np. pozyski-

wanie informacji), cz

ęść

specyficzny dla okre

lonej formacji (np. zabezpiecza-

nie obiektów lub działania bojowe). Analizuj

c t

struktur

działa

nale

y jednak

stwierdzi

e Policja realizuje ich pełny zakres. Wł

czone w t

działalno

ść

wła-

ciwie wszystkie jej piony organizacyjne, oczywi

cie w zakresie ich specjalistycz-

nych uprawnie

i obowi

zków.

Por. M. Drost: Operacje militarne inne ni

wojna w doktrynie NATO i USA. W: „Zeszyty Naukowe

AON”. 2000, nr 2, s. 15

K. Jałoszy

ski: Organy administracji rz

dowej wobec zagro

terrorystycznych. Policja w walce

i przeciwdziałaniu terroryzmowi. Bielsko-Biała 2009, s. 31

Ibidem, s. 31

Por. S. Pikulski: Prawne

rodki zwalczania terroryzmu. Olsztyn 2000, s. 125

Por. Mamy powód do dumy! Rozmowa z Dyrektorem Biura Operacji Antyterrorystycznych młodszym

inspektorem Arturem Skwarczy

skim, KGP, 24 maja 2009, http://www.policja.pl/portal/pol/1/41038/

Mamy_powod_do_dumy.html

K. Jałoszy

ski: Organy…, op. cit., s. 31

Ibidem, s. 33

Ibidem, s. 32

377

Rysunek nr 1. Główne obszary działa

w zakresie przeciwdziałania i walki

z terroryzmem

ródło: K. Jałoszy

ski: Organy…, op. cit., s. 32

Ze wzgl

du na charakter opracowania, przedstawione zostan

tylko wybrane

podmioty policyjne zajmuj

ce si

prewencj

i zwalczaniem przejawów aktywno

terrorystycznej na terenie naszego kraju. Z uwagi na powy

ej przedstawiony za-

kres definicyjny i główne obszary zada

poszczególnych podmiotów struktury or-

ganizacyjnej Policji, mo

na byłoby pokusi

o dokonanie ich przyporz

dkowania

do grupy antyterrorystycznej lub kontrterrorystycznej. Jednak

e, wiedza i do

wiad-

czenia autora dotycz

ce zada

i funkcjonowania wspomnianych podmiotów oraz

ęć

unikni

cia nieco sztucznego ich „szufladkowania” sprawiaj

e poni

ej zo-

stan

one zaprezentowanie bez konkretnego przydziału, pozostawiaj

c czytelni-

kowi mo

liwo

ść

swobodnej interpretacji.

Zespoły ATK
We wszystkich komendach wojewódzkich oraz w Komendzie Stołecznej Poli-

cji funkcjonuj

zespoły do spraw koordynacji przeciwdziałania aktom terroru z u

ciem materiałów wybuchowych oraz innych zdarze

nosz

cych cechy zamachu

terrorystycznego (ATK). Zostały one powołane w celu koordynowania i nadzoro-
wania działa

w zakresie operacyjnego rozpoznania zagro

terrorystycznych

378

wyst

puj

cych na obszarach podległych poszczególnym jednostkom wojewódz-

kim.

Do podstawowych zada

wymienionych zespołów zaliczy

nale

y mi

dzy in-

nymi:

- wykonywanie czynno

ci na miejscu aktu terrorystycznego, podczas które-

go były ofiary

miertelne lub celem zamachu był budynek administracji

stwowej, samorz

dowej lub u

yteczno

ci publicznej;

- koordynowanie przedsi

wzi

ęć

w zakresie przeciwdziałania i zwalczania

aktów terroru z u

yciem materiałów wybuchowych oraz o charakterze ter-

rorystycznym na terenie województwa;

- podejmowanie współpracy z innymi organizacjami i instytucjami, mog

cymi

dysponowa

wiedz

na temat osób i zagro

wynikaj

cych z obrotu ma-

teriałami wybuchowymi b

substancjami niebezpiecznymi, oraz ich dys-

trybucji;

- prowadzenie rozpozna

operacyjnych dotycz

cych obywateli polskich oraz

cudzoziemców zamieszkałych na stałe lub przebywaj

cych czasowo na te-

renie podległym KWP, co do których zachodzi podejrzenie działalno

o charakterze terrorystycznym na terenie Polski i poza jej granicami;

- prowadzenie rozpozna

operacyjnych grup, organizacji i zwi

zków, co do

których istnieje podejrzenie o działalno

ść

terrorystyczn

lub jej wspieranie;

- prowadzenie rozpozna

operacyjnych grup, organizacji i zwi

zków, co do

których istnieje podejrzenie o działalno

ść

terrorystyczn

oraz finansowanie

takiej działalno

ci w kraju lub poza jego granicami.

Ponadto, w strukturach Policji na szczeblu powiatowym, rejonowym i miejskim

funkcjonuj

grupy ATK, które w zakresie swego działania maj

prowadzenie roz-

poznania operacyjnego zagro

atakami terrorystycznymi obiektów u

yteczno

publicznej, zakładów przemysłowych oraz innych obiektów znajduj

cych si

terenie działania lokalnych jednostek Policji.

Centralne biuro

ledcze

Centralne Biuro

ledcze zostało powołane do

ycia na pocz

tku 2000 roku,

w wyniku poł

czenia istniej

cych wcze

niej struktur zajmuj

cych si

zwalczaniem

przest

pczo

ci zorganizowanej i narkotykowej. Oprócz typowych dla Policji zada

zwi

zanych ze zwalczaniem zorganizowanej przest

pczo

ci kryminalnej, narkoty-

kowej i ekonomicznej w strukturach CB

znalazł swoje miejsce tak

e Wydział do

Zwalczania Aktów Terroru. Do głównych zada

wymienionego Wydziału nale

gromadzenie informacji operacyjnych o zagro

eniach terrorystycznych oraz pro-

wadzenie rozpoznania operacyjnego osób i organizacji podejrzanych o działalno

ść

terrorystyczn

w Polsce oraz koordynacja działa

dotycz

cych zapobiegania za-

gro

eniom terrorystycznym.

Jednostka ta prowadzi tak

e rozpoznanie zagro

zwi

zanych z u

yciem materiałów wybuchowych.

K. Jałoszy

ski: Organy…, op. cit., s. 98

Ibidem, s. 98-99

Ibidem, s. 99

Zarz

dzenie Nr 1/2000 Komendanta Głównego Policji z dnia 29 lutego 2000 roku, w sprawie powoła-

nia oraz okre

lenia organizacji, zakresu działania i wła

ciwo

ci terytorialnej słu

ledczej.

J. Szafra

ski (red.): Współczesne zagro

enia terroryzmem oraz metody ich zwalczania. Szczytno

2007, s. 29

379

Wskutek gromadzenia od 1990 roku informacji przez poprzednie i obecnie

funkcjonuj

ce struktury Policji, Centralne Biuro

ledcze dysponuje baz

kompute-

row

zawieraj

obszerne dane o zdarzeniach i osobach zwi

zanych z materia-

łami i urz

dzeniami wybuchowymi oraz o osobach i organizacjach podejrzewanych

o działalno

ść

terrorystyczn

Oddziały prewencji policji
Oddziały prewencji, podlegaj

ce komendom wojewódzkim Policji, s

jednost-

kami przygotowanymi do działa

zapewniaj

cych bezpiecze

stwo w miejscach

wyst

powania potencjalnych zagro

oraz przywracania naruszonego porz

dku

publicznego. Dotyczy to tak

e sytuacji zwi

zanych z mo

liwo

powstania lub

wyst

pieniem incydentu terrorystycznego. W przypadkach takich miejsca poten-

cjalnego lub zaistniałego zamachu musz

odpowiednio zabezpieczone. Od-

działy prewencji realizuj

to zabezpieczenie poprzez utworzenie dwóch pier

cieni

ochrony: pier

cienia wewn

trznego

i pier

cienia zewn

trznego,

których celem

jest uniemo

liwienie ucieczki sprawców ataku oraz przedostanie si

osób postron-

nych do strefy obj

tej działaniami anty- lub kontr terrorystycznymi.

Ze wzgl

du na

swoj

organizacj

, system stacjonowania oraz du

żą

mobilno

ść

oddziały prewencji

stanowi

podmiot policji zdolny w ci

gu krótkiego czasu podj

ąć

ymi siłami dzia-

łania o charakterze zabezpieczaj

cym lub przywracaj

cym naruszony porz

dek

publiczny. Ma to szczególne znaczenie w przypadku wyst

pienia zamachu terrory-

stycznego, gdy

szybkie i szczelne odizolowanie miejsca zagro

enia jest podstaw

dalszych skutecznych działa

Policji oraz wszystkich innych słu

b realizuj

cych

swe zadania w zwi

zku z sytuacj

kryzysow

. Do głównych zada

oddziałów pre-

wencji nale

żą

, mi

dzy innymi:

- wykonywanie zada

zwi

zanych z prowadzeniem operacji policyjnych

w sytuacji zagro

enia bezpiecze

stwa i porz

dku publicznego;

- udział w działaniach po

cigowo-blokadowych za niebezpiecznymi

przest

pcami;

- ochrona porz

dku publicznego w czasie konstytucyjnie okre

lonych

stanów nadzwyczajnych, katastrof naturalnych i awarii technicznych;

- ochrona bezpiecze

stwa i porz

dku publicznego podczas pobytu w Polsce

przedstawicieli pa

stw obcych;

- ochrona bezpiecze

stwa i porz

dku publicznego podczas legalnych

zgromadze

ulicznych oraz w czasie imprez masowych i protestów spo-

łecznych;

- przywracanie porz

dku publicznego w przypadkach zbiorowego narusze-

nia prawa;

- wspieranie jednostek Policji w działaniach patrolowych i patrolowo-

interwencyjnych.

E. Pływaczewski (red.): Przest

pczo

ść

zorganizowana.

wiadek koronny. Terroryzm. Warszawa

2005, s. 763

K. Jałoszy

ski: Organy…, op. cit., s. 116

Ibidem, s. 116

Ibidem, s. 112

Ibidem, s. 113

http://www.lodzka.policja.gov.pl oraz K. Jałoszy

ski: Organyi…, op. cit., s. 113

380

Od 2008 roku w strukturach polskiej Policji funkcjonuje Biuro Operacji Antyter-

rorystycznych Komendy Głównej Policji oraz 16 pododdziałów okre

lanych mia-

nem antyterrorystycznych. Nale

żą

do nich:

- Samodzielne Pododdziały Antyterrorystyczne Policji (SPAP) Komendy

Wojewódzkiej Policji w Białymstoku, Gda

sku, Katowicach, Krakowie, Ło-

dzi, Poznaniu, Rzeszowie, Wrocławiu i Szczecinie;

- Sekcje

Antyterrorystyczne

(SAT)

Komendy

Wojewódzkiej

Policji

w Bydgoszczy, Gorzowie Wielkopolskim, Kielcach, Lublinie, Olsztynie,
Opolu i Radomiu.

W kilkudziesi

ciu komendach powiatowych i miejskich Policji funkcjonuj

tak-

e Nieetatowe Grupy Realizacyjne, cz

sto okre

lane mianem grup szybkiego

reagowania. Autor opracowania zamieszcza informacj

tak

e o tej formacji, ponie-

jej funkcje i zakres działania jest zbli

ony do funkcji i sposobu działania anty-

terrorystycznych jednostek etatowych.

Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP
Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji

(BOA)

w obecnym kształcie powstało w 2008 roku wskutek ewolucji koncepcji utworzenia
w polskiej Policji silnego oddziału kontrterrorystycznego, odpowiadaj

cego wymo-

gom współczesnych zagro

terrorystycznych. Baz

wyj

ciow

do zmian stanowił

Zarz

d Operacji Antyterrorystycznych Biura Głównego Sztabu Policji KGP.

Zadaniem Biura Operacji Antyterrorystycznych KGP jest fizyczne zwalczanie

terroryzmu, prowadzenie działa

bojowych, koordynowanie i nadzorowanie działa

samodzielnych pododdziałów antyterrorystycznych Policji, w tym:

- nadzorowanie przygotowa

do działa

samodzielnych pododdziałów anty-

terrorystycznych Policji, zespołów minersko-pirotechnicznych oraz nego-
cjatorów;

- prowadzenie działa

bojowych, polegaj

cych na rozpoznawaniu i likwido-

waniu zamachów terrorystycznych, a tak

e przeciwdziałaniu zdarzeniom

o tym charakterze;

- prowadzenie negocjacji policyjnych w ramach operacji i akcji antyterrory-

stycznych;

- zapewnienie, przez realizacj

programu szkolenia, stałej gotowo

ci do

prowadzenia działa

bojowych, polegaj

cych na rozpoznawaniu, likwido-

waniu zamachów terrorystycznych oraz innych działa

, wymagaj

cych

ycia specjalistycznych sił oraz

rodków, a tak

e specjalnej taktyki

działania;

- okre

lanie potrzeb szkoleniowych, inicjowanie oraz uczestniczenie w orga-

nizowaniu szkole

i doskonalenia zawodowego policjantów w komórkach

antyterrorystycznych, komórkach wła

ciwych w sprawach minersko-

pirotechnicznych i w sprawach negocjacji policyjnych jednostek organiza-
cyjnych Policji;

K. Jałoszy

ski: Organyi…, op. cit., s. 111

Patrz:

http://www.tarnow.policja.gov.pl/index.php?strona=/sp/sp_org_ngr

Decyzja nr 372 Komendanta Głównego Policji z dnia 14. kwietnia 2008 r. w sprawie zmiany regulami-

nu Komendy Głównej Policji.

K. Jałoszy

ski: Organy…, op. cit., s. 112

381

- współdziałanie z krajowymi i zagranicznymi podmiotami wła

ciwymi

w sprawach zwalczania aktów terroru.

Ponadto, BOA zobowi

zane jest do utrzymywania stałej gotowo

ci do działa

wypracowywania i doskonalenia nowych form i metod realizacji zada

, współ-

uczestnictwa w procesie okre

lania standardów zaopatrzenia komórek kontrterro-

rystycznych, zespołów minersko-pirotechnicznych i negocjatorów w uzbrojenie,
umundurowanie i sprz

t specjalistyczny, a tak

e wspieranie działa

ochronnych

funkcjonariuszy Biura Ochrony Rz

du w ramach grupy wsparcia taktycznego

w sytuacjach szczególnego zagro

enia zamachem.

Wydziały bojowe BOA

wykonuj

swe zadania m.in. w sytuacjach zatrzymy-

wania szczególnie niebezpiecznych przest

pców a tak

e przetrzymywania zakład-

ników w budynkach oraz

rodkach transportu lotniczego, naziemnego i wodnego.

W uzasadnionych przypadkach przeprowadzaj

działania podwodne zmierzaj

do realizacji zabezpieczenia antyterrorystycznego lub poszukiwania dowodów rze-
czowych oraz działania ratownicze wymagaj

ce specjalistycznych kwalifikacji

i wyposa

enia.

Nie mniej wa

ne zadania wykonuje Wydział Snajpersko-Rozpoznawczy.

Oprócz oczywistych działa

w sytuacjach zatrzymywania niebezpiecznych prze-

pców oraz przetrzymywania zakładników, do zada

wydziału nale

y równie

obserwacja z wykorzystaniem specjalistycznego sprz

tu, rozpoznanie obiektów

pod k

tem planowania operacji i prowadzenie teczek obiektowych infrastruktury

krytycznej. Ponadto, wymieniony wydział wspiera działania ochronne funkcjonariu-
szy Biura Ochrony Rz

du w sytuacjach szczególnego zagro

enia zamachem,

organizuj

c stanowiska strzelecko-obserwacyjne.

Jednym z kluczowych ogniw BOA jest tak

e Sekcja Negocjacji, której podsta-

wowym zadaniem jest prowadzenie negocjacji podczas realizowanych akcji i ope-
racji policyjnych.

Pozostałe wydziały Biura stanowi

istotne wsparcie dla wydziałów opisanych

ej, zajmuj

c si

gromadzeniem i analizowaniem informacji o zdarzeniach maj

cych charakter aktów terrorystycznych w kraju i za granic

, o obiektach stanowi

cych potencjalny cel działa

terrorystycznych, opracowywaniem procedur post

powania w sytuacjach wyst

pienia zagro

, techniczn

sprawno

wyposa

nia i uzbrojenia bojowego oraz koordynacj

współpracy mi

dzynarodowej.

Samodzielne pododdziały antyterrorystyczne policji
Głównym zadaniem Samodzielnych Pododdziałów Antyterrorystycznych Poli-

cji (SPAP) oraz Sekcji Antyterrorystycznych (SAT) s

działania bojowe o podwy

szonym stopniu ryzyka, podczas których zatrzymywani s

szczególnie niebez-

pieczni przest

pcy.

Jednak

e, ze wzgl

du na du

e do

wiadczenie, wysoki po-

ziom umiej

tno

ci, przygotowanie taktyczne oraz wyposa

enie techniczne wykonu-

http://www.policja.pl/portal/pol/560/Biuro_Operacji_Antyterrorystycznych.html

B. Hołyst: Terroryzm. Tom 2, Warszawa 2009, s. 1133

W skład Biura wchodz

: wydziały bojowe, Wydział Snajpersko-Rozpoznawczy, Wydział Koordynacji i

Szkolenia, Wydział Wsparcia Technicznego, Sekcja Negocjacji i Sekcja Ogólna.

B. Hołyst, op. cit., s. 1133

Ibidem, s. 1133

Ibidem, s. 1134

B. Hołyst, op. cit., s. 1133-1134

Ibidem, s. 1155

382

równie

wiele innych zada

ród których na uwag

zasługuj

takie, jak:

- zabezpieczanie konwojów ze szczególnie niebezpiecznymi przest

pcami

oraz rozpraw s

dowych, gdzie ich obecno

ść

z uwagi na wysokie ryzyko

zagro

enia

ycia i zdrowia osób w nich uczestnicz

cych jest nieodzowna;

- organizowanie blokad lub prowadzenie po

cigów za sprawcami prze-

pstw, b

szczególnie niebezpiecznymi przest

pcami, którzy mog

posiada

bro

paln

, materiały wybuchowe albo niebezpieczne narz

dzia;

- lokalizowanie, rozpoznawanie, neutralizowanie, usuwanie, transport i nisz-

czenie materiałów lub urz

dze

wybuchowych;

- zwalczanie terroryzmu;
- zabezpieczanie przylotów i odlotów samolotów linii i kierunków zagro

nych aktami terroru;

- ochrona wa

nych osobisto

ci i delegacji pa

stwowych;

- prowadzenie poszukiwania ludzi pod wod

, a tak

e przedmiotów pocho-

cych z przest

pstw;

- uczestniczenie w akcjach ratowniczych podczas kl

ywiołowych

i katastrof.

Antyterrory

ci bior

udział w akcjach o najwy

szym stopniu ryzyka. Z reguły

wkraczaj

ze swymi działaniami w sytuacjach najbardziej niebezpiecznych, działa-

c szybko i z zaskoczenia, wykorzystuj

c przy tym najnowocze

niejszy sprz

Podstaw

ich działa

musi by

doskonałe przygotowanie pod wzgl

dem psychicz-

nym, fizycznym, technicznym i taktycznym. Dlatego te

podczas treningu, w ra-

mach mo

liwo

ci zbli

onego do warunków prawdziwych działa

, u

ywa si

broni

i ostrej amunicji oraz korzysta ze

migłowców praktycznie w ka

dych warunkach

atmosferycznych.

Podczas realizowanego szkolenia i doskonalenia zawodowego policjanci

SPAP do perfekcji opanowuj

taktyk

działa

, sztuki walki wr

cz, strzelanie, nur-

kowanie, skoki spadochronowe, ratownictwo wysoko

ciowe, ochron

osób oraz

działania z materiałami i urz

dzeniami wybuchowymi.

Współpracuj

w tym zakre-

sie z najlepszymi jednostkami antyterrorystycznymi na

wiecie, w których ich wy-

szkolenie i profesjonalizm w działaniu jest bardzo wysoko oceniany. Swoje kwalifi-
kacje zawodowe doskonal

pod okiem m.in. specjalistów ameryka

skich, angiel-

skich, francuskich i izraelskich.

W 2007 roku policyjni antyterrory

ci w całym kraju uczestniczyli w 538 realiza-

cjach, podczas których zatrzymali 397 przest

pców, natomiast w roku 2008 zostały

przeprowadzone 504 akcje z ich udziałem, podczas których zatrzymano 426 prze-
st

pców.

Nieetatowe grupy realizacyjne policji
Nieetatowe grupy realizacyjne (NGR) (nazywane równie

grupami szybkiego

reagowania lub grupami wsparcia) to formacje policyjne funkcjonuj

ce najcz

ęś

ciej

Por. http://www.malopolska.policja.gov.pl/wydzialy/antyterror.php oraz http://www.pomorska.policja.

gov.pl/stranty.php

B. Hołyst, op. cit., s. 1155

http://www.policja.pl/portal/pol/1/39886/Policyjni_antyterrorysci.html

Ibidem

B. Hołyst, op. cit., s. 1155 oraz http://polska.mil.pl/spap.html

Statystyki BOA KGP

383

w miejskich i powiatowych komendach Policji. Tworzone s

przede wszystkim

w celu zwalczania terroru kryminalnego i przest

pczo

ci pospolitej.

Nieetatowa

Grupa Realizacyjna składa si

zwykle z kilku lub kilkunastu policjantów, posiadaj

cych specjalistyczne umundurowanie, wyposa

enie techniczne i przygotowanie

taktyczne na wzór grup antyterrorystycznych. NGR realizuj

zadania podobne do

Samodzielnych Pododdziałów Antyterrorystycznych Policji (SPAP), jednak

e ze

wzgl

du na słabsze wyszkolenie i uzbrojenie z reguły kierowane s

do zada

o mniejszym stopniu skomplikowania. Praktyka codziennej słu

by wskazuje,

ród najcz

ęś

ciej realizowanych przez NGR-y zada

wyró

na mi

dzy innymi:

- zatrzymywanie niebezpiecznych przest

pców, którzy mog

posiada

bro

;

- udział w po

cigach za niebezpiecznymi przest

pcami;

- konwojowanie niebezpiecznych przest

pców;

- zabezpieczanie rozpraw s

dowych, w których na ławie oskar

onych zasia-

daj

członkowie zorganizowanych grup przest

pczych albo tych z udzia-

łem

wiadka koronnego;

- ochron

nych osobisto

ci;

- podejmowanie działa

zabezpieczaj

cych miejsce zdarzenia w przypadku

otrzymania informacji o podło

onym ładunku wybuchowym;

- realizacj

zatrzyma

na zlecenie policyjnych podmiotów kryminalnych i do-

chodzeniowo-

ledczych;

- zabezpieczanie imprez masowych o podwy

szonym stopniu ryzyka;

- podejmowanie interwencji np. w stosunku do grup „blokersów” zakłócaj

cych spokój społeczno

ci lokalnej;

- udział w działaniach przywracaj

cych porz

dek publiczny w przypadkach

zbiorowych narusze

prawa;

- wykonywanie działa

zwi

zanych z prowadzeniem akcji i operacji policyj-

nych w sytuacjach zagro

enia bezpiecze

stwa i porz

dku publicznego.

Ponadto, podczas szkolenia i doskonalenia specjalistycznego przygotowywani

do zwalczania terroryzmu.

Natomiast w ramach codziennych działa

policjanci grup realizacyjnych patro-

luj

ulice miast, wykonuj

c czynno

ci patrolowo-interwencyjne, a ich głównym za-

daniem jest udzielanie pomocy i wspomaganie działa

innych patroli na terenie

działania danej jednostki Policji. Na swoim koncie maj

zatrzymania zabójców,

osób pobieraj

cych okupy, handluj

cych lud

mi, broni

, a tak

e utrzymuj

cych si

z handlu narkotykami.

Policjanci wchodz

cy w skład NGR-ów s

zawsze mobilni. Sprawia to,

w ci

gu kilkunastu minut s

w stanie stawi

w miejscu pracy i podj

ąć

realizacj

zleconych zada

. Bardzo cz

sto współpracuj

z Wydziałami Dochodzeniowo –

ledczym i Kryminalnym Policji, z Centralnym Biurem

ledczym oraz z Centralnym

Biurem Antykorupcyjnym. Przygotowanie taktyczne i techniczne doskonal

w toku

Np. Nieetatowy Zespół Realizacyjny został powołany przez Komendanta Miejskiego Policji w Tarno-

wie w styczniu 2007 roku. Jest to grupa 10 osobowa posiadaj

ca specjalne wyszkolenie w zakresie

taktyki i techniki przeprowadzania interwencji w sytuacjach szczególnego zagro

enia.

Por. K. D

ski: Nieetatowe grupy wsparcia w Policji. W: J. Szafra

ski, J. Kosi

ski (red.): Współcze-

sne zagro

enia terrorystyczne oraz metody ich zwalczania. Szczytno 2007, s. 255 oraz

http://www.tarnow.policja.gov.pl/index.php?strona=/sp/sp_org_ngr

384

szkole

specjalistycznych organizowanych przez instytucje szkoleniowe Policji, ale

tak

e w ramach współpracy z byłymi i aktualnymi antyterrorystami policyjnymi,

pododdziałami antyterrorystycznymi komend wojewódzkich Policji oraz Biurem
Ochrony Rz

du.

Rysunek nr 2. Nieetatowe grupy realizacyjne podczas działa

ródło: http://www.tarnow.policja.gov.pl/index.php?strona=/sp/sp_org_ngr

dzynarodowa współpraca policji w zakresie zwalczania terroryzmu

Terroryzm i zwi

zana z nim przest

pczo

ść

uznawane s

przez Uni

Europej-

za jedno z najwi

kszych zagro

współczesnego

wiata.

W Deklaracji La

Gomera, przyj

tej na nieformalnym spotkaniu Rady Europejskiej w dniu 14 pa

dziernika 1995 r., stwierdzono mi

dzy innymi,

e „terroryzm stanowi zagro

enie dla

demokracji, dla swobodnego korzystania z praw człowieka oraz rozwoju społecz-
nego i ekonomicznego”.

W zwi

zku z wydarzeniami z 11-tego wrze

nia 2001 r. oraz w oparciu o wy

wymienion

Deklaracj

, Grupa Zadaniowa Szefów Policji (TFCP) została zobligo-

wana przez Rad

Europejsk

i Rad

Wymiaru Sprawiedliwo

ci i Spraw Wewn

trz-

nych do zorganizowanie spotkania z szefami europejskich jednostek antyterrory-
stycznych, którego celem były przede wszystkim: ulepszenie koordynacji operacyj-
nej mi

dzy członkami UE oraz z krajami trzecimi, a tak

e wdro

enie skoordynowa-

nych działa

stw członkowskich, gwarantuj

cych wysoki poziom bezpiecze

stwa. Bior

c pod uwag

powy

sze zalecenia na spotkaniu Szefów Policji w dniach

http://www.tarnow.policja.gov.pl/index.php?strona=/sp/sp_org_ngr

Decyzja Ramowa Rady Europejskiej z 13.06.2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu.

(2002/475/JHA), Dziennik Urz

dowy Wspólnot Europejskich z dnia 22.6.2002 nr L 164/3, t.6, s.18

Ibidem, s. 18

385

30-31 pa

dziernika 2001 roku, postanowiono powoła

grup

ekspertów, której

głównym zadaniem było utworzenie sieci wymiany strze

onych informacji i komu-

nikacji mi

dzy policyjnymi jednostkami kontr-terrorystycznymi, umo

liwiaj

cej bar-

dziej efektywn

współprac

operacyjn

oraz wzajemne wsparcie pa

stw człon-

kowskich.

Nowo powstałej sieci, zrzeszaj

cej specjalne jednostki interwencyjne

ze wszystkich organów ochrony porz

dku publicznego w pa

stwach członkowskich

UE, nadano nazw

„Atlas”. Od 2001 roku w ramach „Atlasu” zorganizowano wiele

seminariów, bada

, wymian materiałów oraz wspólnych

wicze

. Zasady doskona-

lenia wymiany informacji mi

dzy jednostkami kontr-terrorystycznymi zostały tak

sformułowane w dokumencie "Strze

ona sie

komunikacyjna dla specjalnych jed-

nostek interwencyjnych” (dok. EUROPOL 60 - JAI 82), który pojawił si

we wrze-

niu 2002 roku.

Głównymi zało

eniami działania grupy "ATLAS" s

- wyniesienie ka

dej jednostki specjalnej krajów członkowskich na mo

liwie

najwy

szy poziom profesjonalizmu poprzez blisk

współprac

oraz wza-

jemne wsparcie, po to, aby zmaksymalizowa

szanse na sukces w walce

z terroryzmem w ka

dym kraju;

- wymiana informacji i promocja wzajemnej pomocy w celu poprawy i lepszej

koordynacji działa

UE w obszarze kontr-terroryzmu;

- prowadzenie wspólnych interwencji/operacji w przypadku sytuacji kryzyso-

wych na du

żą

skal

, głównie o podło

u terrorystycznym;

- wsparcie siłami i

rodkami, w celu unikni

cia interwencji wojskowej.

Aby uregulowa

zasady funkcjonowania grupy oraz nało

zobowi

zania na

strony podpisuj

ce, stworzono „Konwencj

Atlas-u”, sformalizowan

w Decyzji

Rady 2008/617/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie usprawnienia współ-
pracy pomi

dzy specjalnymi jednostkami interwencyjnymi pa

stw członkowskich

Unii Europejskiej w sytuacjach kryzysowych.

Od tego momentu dowódcy jedno-

stek specjalnych UE spotykaj

regularnie dwa razy w roku na tzw. „Forum

Atlas-u”.

Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP, jako centralna jednostka specjal-

na w Polsce, oficjalnie działa w unijnej grupie zadaniowej „Atlas”. Na forum Euro-
polu, zrzeszaj

cym specjalne jednostki interwencyjne Unii Europejskiej, wymie-

niona jednostka kontr-terrorystyczna nosi nazw

BOA. Pod t

nazw

jest

identyfikowany przez pozostałych członków „Atlasu”.

Stał

dzynarodow

współprac

w zakresie rozpoznania i zwalczania terro-

ryzmu realizuje tak

e Centralne Biuro

ledcze. W

ród głównych podmiotów,

z którymi utrzymywany jest bie

żą

cy kontakt i wspólna działalno

ść

, nale

y wymieni

przede wszystkim Grup

Robocz

do spraw Terroryzmu III Filaru Unii Europejskiej

(TWG), Europejsk

Policyjn

Robocz

Grup

ds. Zwalczania Terroryzmu (TWG),

Interpol, Europol oraz Oficerów ł

cznikowych Policji innych pa

stw, w tym tak

FBI.

http://www.policja.pl/portal/pol/778/41550/Unijna_grupa_zadaniowa_quotAtlasquot.html

Ibidem

Dziennik Urz

dowy Unii Europejskiej z dnia 6 sierpnia 2008 roku (PL), L 210, ss. 73-75

http://www.policja.pl/portal/pol/778…, op. cit.

K. Jałoszy

ski: Organy…, op. cit., s. 98

386

Współpraca ta polega głównie na wymianie informacji o zaistniałych zdarze-

niach o charakterze terrorystycznym, ustalonych organizacjach i grupach terrory-
stycznych, członkach organizacji i grup terrorystycznych mog

cych przebywa

terenie Polski, a tak

e gromadzenia i analizowania informacji o osobach mog

cych

mie

bezpo

redni lub po

redni zwi

zek z organizacjami terrorystycznymi. Prowa-

dzone wspólnie działania pozwalaj

na zapoznanie si

z obecnie wyst

puj

cymi

wiecie zagro

eniami,

rodkami technicznymi oraz koncepcjami rozwi

w zakresie zwalczania terroryzmu. Niebagatelnego znaczenia w tym kontek

cie

nabiera tak

e mo

liwo

ść

nawi

zania bezpo

redniego kontaktu z policjantami zaj-

muj

cymi si

problematyk

przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu w poszcze-

gólnych krajach. Od szybko

ci wymiany niezb

dnych informacji zale

y bowiem

w du

ej mierze skuteczno

ść

działa

podejmowanych w sytuacjach pojawiaj

cych

zagro

***
W Polsce nie doszło jeszcze do aktów terroru o takiej skali, jak miało to miej-

sce w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii czy Hiszpanii (na całe szcz

ęś

cie!).

Jednak, jak wspomniano wcze

niej, w opinii wielu ekspertów istniej

obszary po-

tencjalnych i realnych zagro

, które bardzo serio nale

y bra

pod uwag

Z przedstawionej analizy zada

realizowanych przez wymienione powy

ej podmio-

ty organizacyjne Policji wynika jednoznacznie,

e Policja jest instytucj

spełniaj

jedn

z kluczowych ról w zakresie przeciwdziałania i zwalczania tego typu prze-

pczo

ci. Wprawdzie polscy policyjni anty- i kontr-terrory

ci nie codziennie spo-

tykaj

w swej pracy z działalno

terrorystyczn

o charakterze fanatyzmu

politycznego czy religijnego, to jednak swe umiej

tno

ci i do

wiadczenia gromadz

i doskonal

w walce z terroryzmem kryminalnym i przest

pczo

zorganizowan

którym blisko jest w swym charakterze do terroryzmu

definiowanego w literaturze

przedmiotu. I cho

niejednokrotnie wykazywane s

niedostatki w sferach prawnej,

organizacyjnej, ekonomicznej i technicznej działalno

ci jednostek anty- i kontr-

terrorystycznych policji, policyjni „antyterrory

ci” z wszystkich szczebli organizacyj-

nych i strukturalnych Policji wykonuj

swe zadania z niezwykłym zaanga

owaniem

i po

ceniem, ciesz

c si

powa

aniem i zaufaniem słu

b specjalnych tak

e in-

nych pa

stw.

W. Zubrzycki: Fizyczne zwalczanie terroryzmu w Polsce. W: J. Szafra

ski (red.): Współczesne zagro-

enia terroryzmem oraz metody działa

antyterrorystycznych. Szczytno 2007, s. 332