Zdanie odrębne SSN Andrzeja Wasilewskiego do wyroku

w sprawie II UKN 176/99

Niniejszym zgłaszam zdanie odrębne do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28

października 1999 r. A oto uzasadnienie mego stanowiska w tej sprawie:

1. Art. 442 § 1 KC stanowi, że roszczenie odszkodowawcze z czynu niedo-

zwolonego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany

dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia, jednakże „w

każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w któ-

rym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę”. W konsekwencji, w sytuacji, gdy

szkoda będąca wynikiem czynu niedozwolonego ujawni się po dziesięciu latach a

tempore facti, poszkodowany traci roszczenie odszkodowawcze, o którym mowa w

art. 442 § 1 KC (podobnie w wypadku art. 442 § 2 KC). Stąd, w celu uniknięcia skut-

ków wspomnianego dziesięcioletniego terminu przedawnienia, polegającego na nie-

możności dochodzenia roszczeń odszkodowawczych za szkody wynikłe z czynu nie-

dozwolonego, które ujawnią się już po upływie tego terminu, stosownie do dyspozycji

art. 321 § 2 KPC, w orzecznictwie sądowym przyjmuje się (por. uchwały składu

siedmiu sędziów Sądu Najwyższego: z dnia 24 maja 1960 r., I CO 5/60 - OSNCP

1961 r. poz.3; z dnia 29 października 1965 r., III PO 15/65 - OSNCP z 1966 r.

poz.89; oraz z dnia 17 kwietnia 1970 r., III PZP 34/69 - OSNCP 1970 r. poz.217), że

wniesienie pozwu o odszkodowanie za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym

przerywa bieg przedawnienia także co do roszczeń nie objętych żądaniem, a mogą-

cych powstać w przyszłości, jeżeli wynikają one z faktów przytoczonych przez powo-

da w pozwie. Przy czym, zgodnie z wyrażoną w art. 123 § 1 pkt 1 KC zasadą, bieg

przedawnienia ulega przerwaniu w wyniku samego podjęcia przez wierzyciela przed

sądem (lub innym właściwym organem) czynności zmierzającej do dochodzenia

roszczeń, a więc skutek ten ma miejsce także w wypadku, gdy sąd oddali takie żą-

danie. Bowiem przerwa biegu przedawnienia nie jest zależna od treści rozstrzygnię-

cia sądowego (sic!), ale jest wyłącznie konsekwencją tego, że wierzyciel czynność tę

podjął, chyba że wyraźny przepis ustawy stanowi inaczej (np. art. 130 § 2 KPC oraz

art. 203 § 2 KPC - por. także uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z

dnia 21 maja 1981 r., III CZP 57/80 - OSNCP 1982 z. 1, poz.1).

Jednakże należy równocześnie mieć na uwadze, że w każdym wypadku, gdy

powód występując ze stosownym żądaniem w trybie art. 189 KPC, domaga się usta-

2

lenia odpowiedzialności za przyszłe szkody z czynu niedozwolonego, sąd obowiąza-

ny jest ustalić, czy w danym wypadku powód ma w tym interes prawny.

2. W rozpoznawanej sprawie, powód-Dariusz Z. zatrudniony przez stronę poz-

waną, uległ wypadkowi przy pracy w dniu 28 lutego 1996 r. Na okoliczność tę spo-

rządzony został, z udziałem powoda, protokół powypadkowy, od którego żadna ze

stron nie wniosła odwołania. Następnie, niezależnie od świadczeń wypadkowych z

tytułu wypadku przy pracy, które powód uzyskał na podstawie przepisów ustawy z

dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób za-

wodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz.144 ze zm.), w ugodzie cywil-

noprawnej (art. 917 KC) zawartej w dniu 16 października 1996 r. pomiędzy powodem

i stroną pozwaną uzgodniono, że w celu zaspokojenia roszczeń odszkodowawczych

powoda z tytułu czynu niedozwolonego strona pozwana: po pierwsze - wypłacać bę-

dzie powodowi rentę uzupełniającą w kwocie 750 zł miesięcznie, z tym, że jej wyso-

kość zostanie zwaloryzowana w drodze uzgodnienia stron począwszy od maja 2000

r.; po drugie - zapłaci powodowi tytułem zadośćuczynienia jednorazowo kwotę

75.000 zł, przy czym w pkt 3 ugody znalazło się wyraźne zastrzeżenie, w myśl które-

go: „Ustalona kwota zadośćuczynienia w wysokości 75.000 zł zaspokaja wszelkie

roszczenia Pana Dariusza Z. z tego tytułu”. Skoro więc powód w drodze ugody przy-

jął uzgodnioną kwotę zadośćuczynienia „z tytułu wszelkich roszczeń”, to mając na

uwadze, że od skutków prawnych ugody można się uchylić jedynie wyjątkowo (art.

918 KC), oznacza to, iż powód nie miał już interesu prawnego niezbędnego do wys-

tąpienia w trybie art. 189 KPC z żądaniem ustalenia odpowiedzialności odszkodo-

wawczej strony pozwanej z tytułu czynu niedozwolonego, za ewentualne „przyszłe

szkody” mogące być następstwem zaistniałego wypadku przy pracy. Dlatego nale-

żało stwierdzić, że w rozpoznawanej sprawie rozstrzygnięcia Sądów obu instancji

oddalające powództwo były trafne, pomimo błędnego ich uzasadnienia.

3. Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy powinien na podstawie art.

393

12

KPC oddalić kasację powoda.

========================================