WIADOMOŚCI LEKARSKIE 2007, LX, 3 4
Nr 3 4 109
PRACE ORYGINALNE
ORIGINAL PAPERS
Wiktor Dróżdż, Marcin Wojnar*, Aleksander Araszkiewicz**, Dorota Nawacka-Pawlaczyk***,
Roman Urbański***, Małgorzata Ćwiklińska-Jurkowska****, Janusz Rybakowski*****
BADANIE ROZPOWSZECHNIENIA ZABURZEC
DEPRESYJNYCH
U PACJENTÓW PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ W POLSCE
Z Zakładu Neuropsychologii Klinicznej Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, z *Katedry i Kliniki Psychiatrycznej Akademii Medycznej
w Warszawie, z **Katedry i Kliniki Psychiatrii CM UMK, z ***Servier Polska sp. z o.o. w Warszawie,
z ****Katedry Podstaw Teoretycznych Nauk Biomedycznych i Informatyki Medycznej CM UMK
oraz z *****Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego
im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Badania wykonane w ostatnich latach w różnych krajach wskazują na znaczne rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych u pacjentów
podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Celem badania było określenie rozpowszechnienia zaburzeń depresyjnych u pacjentów POZ w Pol-
sce. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w 333 wybranych losowo poradniach publicznych i prywatnych na terenie całego kraju,
w których 20 lub 25 pacjentom w wieku 18 65 lat kolejno zgłaszającym się do lekarza POZ proponowano wypełnienie Skali Depresji Becka
oraz zbierano podstawowe dane demograficzne i dane o chorobach przewlekłych. Pacjenci, którzy uzyskali 12 lub więcej punktów w Skali
Becka (poziom odcięcia dla podejrzenia depresji w Polsce), byli oceniani przez lekarzy POZ pod kątem występowania depresji na podstawie
kryteriów ICD-10 oraz kierowani na konsultację psychiatryczną w celu ustalenia ewentualnej diagnozy zaburzenia depresyjnego. Wyniki:
W badaniu wzięło udział 7289 pacjentów z 7630, którym zaproponowano uczestnictwo (95,5%). Średni wiek badanej grupy wynosił 43,3 ą
ą 13,2 roku; wśród badanych było 71% kobiet. Spośród badanych 2985 osób (41%) uzyskało 12 lub więcej punktów w Skali Becka i zostało
skierowanych na konsultację psychiatryczną do najbliższej poradni zdrowia psychicznego. Tylko połowa z nich zgłosiła się na konsultację. Na
podstawie szacunkowych obliczeń ustalono, że zaburzenia depresyjne mogą występować u 906 (23,3%) pacjentów. U pacjentów z zaburzeniami
depresyjnymi potwierdzonymi przez psychiatrę znamiennie częściej niż u pozostałych chorych występowały: nadciśnienie tętnicze, choroba
niedokrwienna serca, niedokrwistość, udar mózgu oraz niedoczynność tarczycy. Wnioski: 1. Uzyskane wyniki wskazują na znaczne rozpo-
wszechnienie zaburzeń depresyjnych u pacjentów POZ w Polsce oraz na związek z częstym występowaniem niektórych chorób somatycznych.
2. Rozpoznawanie i właściwe leczenie zaburzeń depresyjnych u pacjentów POZ powinno być uznane w naszym kraju za zagadnienie równie
istotne, jak rozpoznawanie i leczenie chorób układu krążenia czy innych schorzeń somatycznych. [Wiad Lek 2007; 60(3 4): 109 113]
Słowa kluczowe: depresja, rozpowszechnienie, podstawowa opieka zdrowotna (POZ), choroby somatyczne.
Zaburzenia depresyjne występują u znaczącego od- zgonu [6]. Stwierdzono natomiast, że właściwe leczenie
setka pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). zaburzeń depresyjnych, głównie lekami przeciwdepre-
Rozpowszechnienie tzw. dużej depresji u pacjentów POZ syjnymi, z reguły przynosi znaczącą redukcję objawów
oceniane w wieloośrodkowym badaniu wykonanym pod depresji i poprawia jakość życia chorych [5], ponadto
auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia wynosiło może korzystnie wpłynąć na przebieg chorób somatycz-
5 10% [1]. W innych badaniach wykazano, że zabu- nych towarzyszących depresji [6].
rzenia depresyjne w tej populacji występują u 6 14% Rozpoznawanie zaburzeń depresyjnych przez lekarzy
pacjentów [2,3]. Większość cierpiących na zaburzenia POZ jest niełatwe. Proces ten powinien opierać się na
depresyjne nigdy nie zgłasza się do psychiatry; pacjenci wykorzystaniu danych zarówno z badania podmiotowe-
ci często leczą się w przychodniach POZ [4]. Uważa się, go, jak i z narzędzi kwestionariuszowych, wspomagają-
że zaburzenia depresyjne są w placówkach POZ zbyt cych rozpoznawanie depresji [7]. Powszechnie uznanym
rzadko rozpoznawane i jeszcze rzadziej prawidłowo narzędziem jest Skala Depresji Becka, która została
leczone [5]. wystandaryzowana w polskiej populacji [8,9,10].
Zaburzenia depresyjne powodują znaczący wzrost Dotychczas nie prowadzono badań nad rozpowszech-
niepełnosprawności, obniżenie jakości życia, wiążą się nieniem zaburzeń depresyjnych u pacjentów POZ
także z pogorszeniem przebiegu towarzyszących chorób w naszym kraju. Dlatego było to zasadniczym celem
somatycznych i ze wzrostem ryzyka przedwczesnego omawianego w pracy projektu badawczego.
W. Dróżdż i wsp.
110 Nr 3 4
MATERIAA
I METODY Analiza statystyczna
Badanie przeprowadzono w latach 2000 2002 w 333 Wykonano analizy opisowe badanych zmiennych
wybranych losowo poradniach na terenie całego kraju. demograficznych. Dokonano porównań między grupą
Do badania rekrutowano 20 lub 25 kolejno zgłaszają- pacjentów, u których potwierdzono rozpoznanie depresji,
cych się do lekarza POZ pacjentów w wieku 18 65 lat. a grupą osób bez zaburzeń depresyjnych. Zastosowano
Każdy proszony był o wyrażenie pisemnej świadomej testy chi2 oraz Cochrana-Coxa.
zgody na udział w badaniu, a następnie wypełniał Skalę
Do obliczenia estymowanego rozpowszechnienia za-
Depresji Becka.
burzeń depresyjnych u osób, które mimo skierowania nie
W ramach wizyty lekarz POZ zbierał podstawowe
zgłosiły się na konsultację psychiatryczną, wykorzystano
dane demograficzne oraz informacje o występujących
metodę aproksymacji probitowej. Przyjęto dwa założe-
u pacjentów chorobach somatycznych, w tym chorób
nia: 1) prawdopodobieństwo występowania zaburzeń de-
układu krążenia, chorób metabolicznych, chorób układu
presyjnych u osób, które uzyskały mniej niż 12 punktów
oddechowego, chorób nowotworowych, poważnych
w Skali Becka, jest bardzo niskie; 2) rozpowszechnienie
chorób nerek, wątroby oraz otępienia. Podstawą uznania
zaburzeń depresyjnych u pacjentów, którzy uzyskali 12
istnienia choroby somatycznej było uprzednie rozpo-
i więcej punktów w Skali Becka i zostali skierowani do
znanie takiej choroby zgodnie z kryteriami klasyfikacji
psychiatry, jest podobne zarówno w grupie pacjentów,
ICD-10 oraz wynikającego stąd stosowania odpowied-
którzy zgłosili się na konsultację psychiatryczną, jak
nich leków.
i wśród tych, którzy z niej nie skorzystali, przy uwzględ-
U pacjentów, którzy uzyskali 12 lub więcej punktów
nieniu różnic w częstości zaburzeń depresyjnych
w Skali Depresji Becka (punkt odcięcia dla podejrze-
w podgrupach pacjentów z różnymi wynikami w Skali
nia występowania depresji w populacji polskiej [10]),
Becka. Grupę osób, u których psychiatra rozpoznał de-
lekarz POZ ustalał ewentualne rozpoznanie zaburzeń
presję, podzielono na podgrupy ze względu na uzyskaną
depresyjnych na podstawie kryteriów ICD-10. Wszyscy,
liczbę punktów w Skali Becka (12 15; 16 20; 21 25;
którzy uzyskali 12 lub więcej punktów w Skali Becka,
26 30; 31 35 i powyżej 35 punktów). W każdej pod-
byli kierowani na konsultację psychiatryczną, w ciągu
grupie obliczono następnie rozpowszechnienie zaburzeń
kilku najbliższych dni, do najbliżej położonej poradni
depresyjnych. Uzyskane wartości procentowe dla grupy
zdrowia psychicznego. Skorzystanie z konsultacji było
pacjentów konsultowanych psychiatrycznie zastosowano
dobrowolne. Konsultujący psychiatra miał ustalić osta-
odpowiednio do podgrup pacjentów, którzy nie zgło-
teczne rozpoznanie psychiatryczne na podstawie badań
sili się do psychiatry. Wszystkich obliczeń dokonano
klinicznych.
z użyciem programu Statistica.
Badanie wykonano dzięki grantowi badawczemu
firmy Servier Polska. Na wykonanie badania uzyskano
WYNIKI
zgodę Komisji Bioetycznej przy Akademii Medycznej
w Warszawie.
Udział w badaniu zaproponowano 7630 pacjentom
POZ, 7289 spośród nich (95,5%) wyraziło zgodę na
uczestnictwo i wypełniło Skalę Depresji Becka. Średni
wiek badanej grupy wynosił 43,3 ą 13,2 roku. W badanej
populacji było 2113 mężczyzn i 5176 kobiet (71%). Spo-
śród badanych 2985 pacjentów (41%) uzyskało 12 lub
więcej punktów w Skali Depresji Becka. Do psychiatry
zgłosiło się 1513 osób (51% kierowanych na konsultację
specjalistyczną), u 906 z nich psychiatra potwierdził
zaburzenia depresyjne. Liczbę pacjentów w kolejnych
fazach badania oraz podstawowe dane demograficzne
badanej grupy i podgrup pacjentów ilustrują rycina 1
i tabela I.
Podgrupa pacjentów POZ, u których psychiatra
rozpoznał depresję, była znamiennie starsza od pod-
grupy bez zaburzeń depresyjnych, było w niej również
znacząco więcej kobiet.
Ponieważ na konsultacje psychiatryczne zgłosiła
się tylko część spośród pacjentów z wysoką punktacją
w Skali Becka, rozpowszechnienie zaburzeń depre-
Ryc. 1. Udział pacjentów w kolejnych etapach badania; BDI  syjnych w całej badanej populacji można było ocenić
 Skala Depresji Becka (Beck Depression Inventory).
jedynie na podstawie obliczeń szacunkowych. Wyniki
Nr 3 4 Zaburzenia depresyjne 111
Tabela I. Płeć i wiek pacjentów uczestniczących w badaniu ogółem oraz w podgrupach pacjentów: z depresją
potwierdzoną psychiatrycznie oraz u pacjentów bez depresji
Pacjenci POZ Pacjenci POZ Pacjenci POZ
Dane ogółem bez depresji z potwierdzoną depresją
(n = 7289) (n = 6383) (n = 906)
Wiek 43,3 ą 13,2 42,4 ą 13,4 47,3 ą 11,4#
Płeć (% kobiet) 71% 65% 79,8%*
Porównanie podgrupy pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) z potwierdzonym rozpoznaniem zabu-
rzenia depresyjnego z podgrupą pacjentów bez depresji: # test Cochrana-Coxa, p < 0,01; * test chi2, p < 0,01.
Tabela II. Aproksymacja metodą probitową rozpowszechnienia zaburzeń depresyjnych w grupie pacjentów, którzy zgłosili się na
konsultację psychiatryczną, oraz w grupie pacjentów, którzy nie zgłosili się do psychiatry
Punktacja w Skali Becka 12 15 16 20 21 25 26 30 31 35 > 35 Razem
Pacjenci z depresją potwierdzoną
przez psychiatrę 105 185 195 168 100 153 906
Pacjenci konsultowani przez
psychiatrę 258 380 301 245 148 181 1513
Procent osób, u których psychiatra
rozpoznał depresję 40,70% 48,68% 64,78% 68,57% 67,57% 84,53% 59,88%
Pacjenci, którzy nie zgłosili się na
konsultację psychiatryczną 485 413 262 154 101 67 1482
Prawdopodobne rozpowszechnienie
depresji u pacjentów, którzy nie
zgłosili się do psychiatry 196 200 169 105 68 56 794
estymacji rozpowszechnienia zaburzeń depresyjnych Rozpowszechnienie najczęstszych chorób somtycz-
w badanej grupie z zastosowaniem metody aproksy- nych w badanej populacji przedstawiono w tabeli III.
macji probitowej zestawiono w tabeli II. Szacunkowa Stwierdzono, że u pacjentów z zaburzeniami depresyj-
liczba pacjentów, którym mogło być postawione roz- nymi potwierdzonymi przez psychiatrę statystycznie
poznanie zaburzeń depresyjnych, wynosiła ogółem znamiennie częściej niż u pozostałych chorych wystę-
1700. Zatem rozpowszechnienie zaburzeń depresyj- powały następujące choroby somatyczne: nadciśnienie
nych w całej badanej populacji może być szacowane tętnicze, choroba wieńcowa, anemia, udar mózgu oraz
na 23,3%. niedoczynność tarczycy.
Tabela III. Rozpowszechnienie najczęstszych chorób somatycznych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) ogółem,
w tym u pacjentów bez depresji oraz u pacjentów z potwierdzoną depresją
Pacjenci POZ Pacjenci POZ Pacjenci POZ
Choroby
ogółem bez depresji z potwierdzoną depresją
somatyczne
(n = 7289) (n = 6383) (n = 906)
Nadciśnienie
tętnicze 1392 (19,1%) 1169 (18,3%) 223 (24,6%)***
Choroba
niedokrwienna serca 809 (11,1%) 658 (10,3%) 151 (16,7%)***
Cukrzyca 268 (3,7%) 228 (3,6%) 40 (4,4%)
Astma oskrzelowa 160 (2,2%) 138 (2,2%) 22 (2,4%)
Anemia 155 (2,1%) 114 (1,8%) 41 (4,5%)***
Nadczynność
tarczycy 151 (2,1%) 126 (2,0%) 25 (2,8%)
Niedoczynność
tarczycy 129 (1,8%) 105 (1,6%) 24 (2,4%)*
Choroba
nowotworowa 103 (1,4%) 86 (1,3%) 17 (1,9%)
Wirusowe zapalenie
wątroby 74 (1,0%) 60 (0,9%) 14 (1,5%)
Udar mózgu 40 (0,6%) 27 (0,4%) 13 (1,4%)***
Niewydolność nerek 21 (0,3%) 16 (0,3%) 5 (0,3%)
Marskość wątroby 15 (0,2%) 14 (0,2%) 1 (0,1%)
Porównanie rozpowszechnienia chorób somatycznych w grupie osób z potwierdzoną depresją z rozpowszechnieniem tych
chorób u osób bez depresji (test chi2 *** p < 0,0001; * p < 0,05).
W. Dróżdż i wsp.
112 Nr 3 4
OMÓWIENIE Związki między występowaniem zaburzeń depre-
syjnych a niektórymi chorobami somatycznymi są od
Po raz pierwszy w Polsce wykonano badanie oce- wielu lat przedmiotem zainteresowania badaczy. Prze-
niające rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych wlekłe choroby somatyczne uznawane są za czynnik
u pacjentów POZ. Stwierdzono, że zaburzenia depresyj- zwiększający poziom stresu i przez to zwiększający
ne mogą występować u około 23%, czyli u co piątego prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń depresyj-
pacjenta POZ. nych [6]. Wykazano również, że depresja zwiększa
Wyniki przedstawianego badania trzeba jednak in- ryzyko choroby niedokrwiennej serca i cukrzycy, a po-
terpretować ostrożnie. Zweryfikowane przez psychiatrę nadto może niekorzystnie wpływać na przebieg chorób
rozpoznanie zaburzeń depresyjnych możliwe było jedynie somatycznych [17]. Dlatego za tak istotne uznaje się
u części pacjentów uczestniczących w badaniu, ponieważ rozpoznawanie i adekwatne leczenie zaburzeń depresyj-
tylko połowa osób kierowanych na konsultację psychia- nych współwystępujących z chorobami somatycznymi
tryczną skorzystała z tej możliwości. Prawdopodobną u pacjentów POZ [6].
przyczyną niezgłoszenia się tak znaczącej liczby pacjen- W opisywanej przez nas grupie pacjentów POZ
tów na konsultację psychiatryczną była obawa przed spośród wielu innych chorób somatycznych nadciśnie-
stygmatyzacją piętnem choroby psychicznej. Podobnie jak nie tętnicze, choroba wieńcowa, niedokrwistość, udar
w wielu krajach [11], obawa przed kontaktem z psychiatrą mózgu oraz niedoczynność tarczycy były znamiennie
jest w polskiej mentalności silnie zakorzeniona. częstsze u pacjentów z potwierdzonymi na podstawie
Szacunkowe rozpowszechnienie zaburzeń depre- konsultacji psychiatrycznej zaburzeniami depresyjnymi.
syjnych u pacjentów POZ w Polsce jest dość wysokie W piśmiennictwie podkreśla się, że między zaburzeniami
w porównaniu z rozpowszechnieniem tych zaburzeń depresyjnymi a chorobami układu krążenia (takimi jak
u pacjentów POZ w innych krajach europejskich. choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze,
Na przykład rozpowszechnienie dużej depresji (bez udary mózgu) istnieje zależność dwustronna, tzn. wystę-
uwzględnienia innych form zaburzeń depresyjnych) powanie depresji związane jest z podwyższeniem ryzyka
u pacjentów POZ w Danii wynosiło 8%, jednak diagnoza pojawienia się chorób układu krążenia i vice versa [18].
była stawiana tylko przez lekarza POZ z użyciem narzę- Ponadto stwierdzono, że anemia może sprzyjać depre-
dzia przesiewowego [12]. Punktowe rozpowszechnienie sji u osób w starszym wieku [19]. Cukrzyca lub astma
dużej depresji u pacjentów POZ w Niemczech, ustalone oskrzelowa także związane są z większym prawdopodo-
z zastosowaniem narzędzi przesiewowych przez lekarzy bieństwem pojawienia się zaburzeń depresyjnych [20].
POZ, wynosiło 10,9% [13]. Niektórzy badacze uważają Niedoczynność tarczycy wiąże się z podwyższeniem
jednak, że odsetek pacjentów POZ, u których występują ryzyka wystąpienia chorób afektywnych [21], natomiast
różne formy zaburzeń depresyjnych i objawy depresji, dodanie trójjodotyroniny do terapii lekami przeciwde-
wynosi 20 25% [1,2]. Należy zaznaczyć, że psychiatrzy presyjnymi u osób, u których leki te okazały się mało
w naszym badaniu diagnozowali nie tylko epizod depre- skuteczne w leczeniu depresji, powoduje znamienną
sji (kategoria F32 w klasyfikacji ICD-10), ale także inne redukcję objawów zaburzeń depresyjnych [22].
rodzaje zaburzeń depresyjnych: zaburzenia depresyjne W naszym badaniu wykonanym u pacjentów POZ
nawracające (F33), uporczywe zaburzenia depresyjne stwierdzono wysoki poziom rozpowszechnienia zabu-
(F34) czy inne zaburzenia depresyjne (F38). Może to rzeń depresyjnych, związany z częstszym występowa-
być jedną z przyczyn stosunkowo wysokiego rozpo- niem nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej
wszechnienia zaburzeń depresyjnych w ocenianej przez serca. Może to oznaczać, że zarówno potrzeby zdrowotne
nas grupie pacjentów, jednak mieści się ono w zakresie pacjentów, jak i wynikające stąd wymagania związane
rozpowszechnienia podawanym w piśmiennictwie. War- z rozpoznawaniem i właściwym leczeniem tych zaburzeń
to dodać, że w niedawno wykonanych badaniach równie przez lekarzy POZ są znaczne.
często jak w Polsce zaburzenia depresyjne występowały
u pacjentów POZ w Chile i Brazylii [14]. WNIOSKI
Zarówno starszy wiek, jak i płeć żeńska są czynni-
kami ryzyka zaburzeń depresyjnych [5]. Czynnikiem
1. Wyniki naszego badania wskazują, że w Polsce
predysponującym do zachorowania na depresję są
zaburzenia depresyjne są jednym z najczęstszych
również choroby somatyczne [6]. W naszym badaniu
problemów zdrowotnych u pacjentów POZ i mogą
stwierdziliśmy, że pacjenci POZ cierpiący na zaburzenia
występować nawet u co piątego pacjenta zgłaszają-
depresyjne znamiennie częściej niż pacjenci POZ bez
cego się do lekarzy POZ.
depresji chorują na przewlekłe choroby somatyczne [15].
2. Można stwierdzić, że rozpoznawanie i właściwe
Leung i wsp. [16] zaobserwowali, że chorobami soma- leczenie zaburzeń depresyjnych u pacjentów POZ
tycznymi, które najczęściej towarzyszyły zaburzeniom
w Polsce powinno być uznane za zagadnienie równie
depresyjnym, były  podobnie jak w naszym badaniu
istotne, jak rozpoznawanie i leczenie chorób układu
 nadciśnienie tętnicze i choroba niedokrwienna serca.
krążenia czy innych schorzeń somatycznych.
Nr 3 4 Zaburzenia depresyjne 113
Piśmiennictwo
[1] Ustun B, Sartorius N. Mental illness in general health care: an international study. Wiley. London 1995. [2] Barrett E, Barrett JA, Oxman TE, Gerber PD.
The prevalence of psychiatric disorders in a primary care practice. Arch Gen Psychiatry 1998; 45: 1100 1106. [3] Simon GE, von Korff M. Recognition, manage-
ment and outcomes of depression in primary care. Arch Fam Med 1995; 4: 99 105. [4] Manderscheid RW, Rae DS, Narrow WE, Locke BZ, Regier DA. Congru-
ence of service utilization estimates from the epidemiologic catchment area project and other sources. Arch Gen Psychiatry 1993; 50: 108 114. [5] Agency for
Health Care Policy and Research. Depression in Primary Care. Volume 1: Detection and Diagnosis. Clinical Practice Guideline. U.S. Department of Health and
Human Services. Rockville 1993. [6] Katon W, Ciechanowski P. Impact of major depression on chronic medical illness. J Psychosom Res 2002; 53: 859 863. [7]
Williams JW, Hitchcock Noel P, Cordes JA, Ramirez G, Pignone M. Is this patient clinically depressed? JAMA 2002; 287(9): 1160 1170. [8] Beck A, Ward C,
Mendelson M, Mock J, Erbaugh J. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry 1961; 4: 561 571. [9] Mulrow CD, Williams JW Jr, Gerety MB,
Ramirez G, Montiel OM, Kerber C. Case-finding instruments for depression in primary care settings. Ann Intern Med 1995; 122: 913 921. [10] Parnowski T,
Jernajczyk W. Skala Depresji Becka do oceny nastroju u osób zdrowych i u pacjentów z zaburzeniami afektywnymi. Psychiat Pol 1977; 11: 417 421.
[11] Roeloffs C, Sherbourne C, Unutzer J, Fink A, Tang L, Wells K. Stigma and depression among primary care patients. Gen Hosp Psychiatry 2003; 25:
311 315. [12] Christensen O, Bundgaard S, Bech P. Primary Care Evaluation of Mental Disorders. Prevalence of clinical (major) depression in general practice
using the DSM-IV version of PRIME-MD. Int J Psychiatry Clin Pract 2001; 5: 49 54. [13] Wittchen HU, Pittrow D. Prevalence, recognition and management
of depression in primary care in Germany: the Depression 2000 study. Hum Psychopharmacol Clin Exp 2002; 17: S1 S11. [14] Simon GE, Goldberg DP,
Von Korff M, Ustun TB. Understanding cross-national differences in depression prevalence. Psychol Med 2002; 32: 585 594. [15] Coulehan JL, Schulberg HC,
Block MR, Janosky JE, Arena VC. Medical comorbidity of major depressive disorder in primary care medical practice. Arch Intern Med 1990; 150: 2363 2367.
[16] Leung KK, Lue BH, Lee MB, Tang LY. Screening of depression in patients with chronic medical diseases in primary care setting. Fam Pract 1998; 15: 67 75.
[17] Cassano P, Fava M. Depression and public health. An overview. J Psychosom Res 2002; 53: 849 857. [18] Thomas AJ, Kalaria RN, O Brien JT. Depres-
sion and vascular disease: what is the relationship? J Affect Dis 2004; 79: 81 95. [19] Onder G, Penninx BW, Cesari M, Bandinelli S, Lauretani F, Bartali B,
Gori AM, Pahor M, Ferrucci L. Anemia is associated with depression in older adults: results from the InCHIANTI study. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2005; 60:
1168 1172. [20] Patten SB, Beck CA, Kassam A, Williams JVA, Barbui C, Metz LM. Long-term medical conditions and major depression: strength of association
for specific conditions in the general population. Can J Psychiatry 2005; 50: 195 202.
[21] Thomsen AF, Kvist TK, Andersen PK, Kessing LV. Increased risk of developing affective disorders in patients with hypothyroidism: a register-based study.
Thyroid 2005; 15: 700 707. [22] Abraham G, Milev R, Lawson JS. T3 augmentation of SSRI resistant depression. J Affect Dis 2006; 91: 211 215.
Adres autorów: Wiktor Dróżdż, Zakład Neuropsychologii Klinicznej CM UMK, ul. M. Skłodowskiej-Curie 9, 85-094 Bydgoszcz, tel. [phone], fax
(0-52) 585 37 03, e-mail: [e-mail]
W. Dróżdż, M. Wojnar, A. Araszkiewicz, D. Nawacka-Pawlaczyk, R. Urbański,
M. Ćwiklińska-Jurkowska, J. Rybakowski
THE STUDY OF THE PREVALENCE OF DEPRESSIVE DISORDERS
IN PRIMARY CARE PATIENTS IN POLAND
Summary
Studies performed in recent years in different countries suggest a considerable prevalence of depressive disorders in primary care patients.
The aim of our study was the assessment of depressive disorders among primary care patients in Poland. Material and methods: Three-
-hundred thirty-three randomly chosen private and public primary care clinics from the whole country took part in the study. In each centre,
20 or 25 patients aged 18 65 years coming for a regular visit were asked to participate in the study. All patients filled in the Beck Depression
Inventory (BDI). Additionally, basic demographic data and information on the presence of chronic somatic diseases were collected. Those
patients who scored 12 or more points on BDI (cut-off point for depression in Poland) were evaluated by a primary care physician for presence
of a depressive disorder upon the ICD-10 criteria and subsequently referred for a psychiatric consultation to the nearest psychiatric outpatient
clinic for establishing plausible diagnosis of depression. Results: Out of 7360 patients approached, 7289 (95.5%) agreed to participate. The
mean age of the sample was 43.3 ą 13.2 and 71% were females. Forty one percent of patients (2985) had 12 or more points on the BDI and
were referred for a psychiatric evaluation. Only half of them came for a psychiatric consultation. Depressive disorder was recognised in 906
patients. Estimated prevalence of depressive disorders in the whole sample was 23.3%. The patients in whom depressive disorders were con-
firmed by psychiatric assessment had significantly more often hypertension, ischaemic heart disease, anaemia, stroke and hypothyroidism.
Conclusions: The results obtained show that depressive disorders prevalence in primary care patients in Poland is significant. The patients
who had depressive disorders significantly more often than patients without depression suffered from some somatic diseases. In light of the
results, both recognition and adequate treatment of depressive disorders in primary care patients should be regarded as equally important as
the recognition and treatment of cardiovascular diseases or other common somatic illnesses.
Key words: depressive disorders, prevalence, primary care, somatic illness.