PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Fazy przebiegu konfliktu międzynarodowego
I  wybuch (początek) konfliktu  strony mogą stosować
wobec siebie środki takie jak: oskarżenia, groz
by, żądania,
wroga propaganda, wojna psychologiczna, ograniczenie lub
częściowe zerwanie stosunków dyplomatycznych,
gospodarczych.
II  eskalacja konfliktu  strony konfliktu mogą stosować
wobec siebie środki takie jak: mobilizacja armii, ruchy wojsk,
całkowite zerwanie stosunków, blokada, ograniczone użycie
siły, wojna.
III  deeskalacja konfliktu  ograniczenie intensywności
stosowanych środków przez obie strony.
IV  zakończenie konfliktu  jedna ze stron została pokonana
albo zgadza się na żądania drugiej strony, kompromis między
stronami, wyczerpanie sił walczących stron, zawieszenie broni i
zamrożenie sporu, presja i działania międzynarodowe.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Przyczyny współczesnych konfliktów zbrojnych
spory terytorialne  większość konfliktów afrykańskich (tylko 26 %
granic zostało ustalone w oparciu o granice naturalne, znaczną część
granic ustalono geometrycznie  spadek po imperiach kolonialnych),
konflikty w Ameryce Południowej i Środkowej (np. spór Argentyny z
Wielką Brytanią o Falklandy/Malwiny, spór Kolumbii z Wenezuelą o
zatokę Maracaibo), konflikty w Azji (np. wojny Chin z Indiami 
1962 r., konflikt Chin z ZSRR  1969 r.)
problemy narodowościowe i etniczne  np. konflikty w byłej
Jugosławii, konflikt w Sri Lance między Syngalezami i Tamilami,
wojny domowe w Ruandzie i Burundii między Tutsi i Hutu, wojny
arabsko-izraelskie
spory religijne  np. wojna iracko-irańska 1980-1988 (spory religijne
między szyitami i sunnitami)
spory ideologiczne - np. wojny domowe w Hondurasie, Nikargui,
Angoli, Mozambiku (walki o władzę między ugrupowaniami
prawicowymi i lewicowymi)
rywalizacja o dominację w regionie  np. wojna iracko-irańska
1980-1988 (walka o miano najsilniejszego państwa w świecie islamu)
rywalizacja o surowce - np. konflikt Peru z Ekwadorem w 1995 r.
osłabienie i erozja państwa  znaczna część konfliktów afrykańskich
(np. wojna domowa w Liberii, wojna domowa w Sierra Leone, wojna
domowa w Somalii)
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Wojna iracko-irańska 1980-1988  przyczyny
przeszłość historyczna (poczucie krzywdy z poniesionej przez
szyitów klęski w walce z sunnitami o sukcesję po Mahomecie)
spory religijne miedzy sunnitami i szyitami
spory terytorialne (delta Tygrysu i Eufratu  przebieg granicy)
konflikt polityczny (model państwa  państwo wyznaniowe w
Iranie i świecka dyktatura w Iraku)
rywalizacja o dominację w regionie
rywalizacja ekonomiczna  spory o tereny roponośne i handel
ropą
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Konflikty zbrojne na terytorium byłego ZSRR 
przyczyny
próby secesji niektórych terytoriów zamieszkałych przez inne
narody i narodowości od Federacji Rosyjskiej (Czeczenia,
Dagestan), Gruzji (Abchazja), Mołdawii (Naddniestrze)
spory terytorialne (większość państw powstałych po rozpadzie
ZSRR ma problem z uznaniem swoich granic przez państwa
sąsiednie),
konflikty narodowościowe  w większości krajów występują
mniejszości narodowe lub etniczne (często dochodzi do konfliktów
np. walki Azerów z Ormianami, Mołdawian z Rosjanami i
Ukraińcami)
ingerencja Rosji w wewnętrzne sprawy prawie wszystkich państw
(dążenie Rosji do utrzymania tych państw w swojej strefie
wpływów)
konflikty religijne i kulturowe (między wiernymi różnych wyznań
 różne odłamy islamu, prawosławie, a także między wyznawcami
różnych religii a ateistami)
rywalizacja ekonomiczna (spory o bogactwa naturalne, walka o
prawo wyboru własnej drogi rozwoju ekonomicznego)
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Czynniki powodujące wojny
Czynniki ekonomiczne:
napięcia o charakterze wewnętrznym,
uzależnienia zewnętrzne,
miejsce w międzynarodowym podziale pracy.
Czynniki polityczne:
" wewnętrzne napięcia społeczne,
" podziały etniczne,
" roszczenia terytorialne,
" poczucie zagrożenia zewnętrznego,
" ingerencja innych państw w rozwiązywanie problemów,
" nadmierne zbrojenia,
" działalność opozycji.
Czynniki ideologiczne:
f& ustrojowe,
f& religijne,
f& przeszłość historyczna,
f& uprzedzenia rasowe.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Podział konfliktów z uwagi na zasięg i stopień
zaangażowania państw
globalne  w których angażują się czynnie siły
mocarstw światowych i które wywołują globalne
napięcia
regionalne - toczone przy udziale największych państw
regionu pretendujących do roli regionalnych mocarstw,
przy użyciu poważnych sił zbrojnych na dużym
obszarze
lokalne - w których uczestniczą państwa o niskiej
pozycji międzynarodowej, dysponujące niewielkimi
siłami zbrojnymi; konflikty te nie wywołują większych
napięć i negatywnych skutków międzynarodowych
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Podział konfliktów ze względu na stopień
zaangażowania się supermocarstw
wewnętrzne (wewnątrzblokowe) - prowadzone w ramach
danego sojuszu polityczno-militarnego; zaliczano do nich
wojny domowe w strefie wpływów supermocarstwa z jego
ukrytą lub jawną interwencją na rzecz jednej ze stron konfliktu
peryferyjne - prowadzone poza obszarem sojuszy, w które
mocarstwa angażowały się pośrednio, bądz
będące konfliktem
między jednym z członków sojuszu a państwem trzecim
regionalne - o dużym natężeniu, prowadzone między dwoma
uczestnikami sojuszu polityczno-militarnego, ich cele i zasięg
są ograniczone strefą buforową mocarstwa i traktowane jako
 zastępcze pole bitwy" wobec niemożności konfrontacji
bezpośredniej
światowe - to bezpośrednia konfrontacja między
supermocarstwami
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE (MI
DZYNARODOWE)
Trwające i potencjalne konflikty etniczne i terytorialne w Europie:
irlandzki (Irlandia Północna),
baskijski (Kraj Basków)
albańsko-serbski (Kosowo),
albańsko-grecki (Północny Epir),
macedońsko-grecki (Macedonia Egejska),
chorwacko-serbski (Kraina i Slawonia),
grecko-turecki (Cypr, Wschodni Epir),
bułgarsko-turecki (problem mniejszości tureckiej) ,
rumuńsko-węgierski (Siedmiogród)
słowacko-węgierski (obszar południowosłowacki),
słowacko-ukraiński (Ruś Zakarpacka),
mołdawsko-rosyjski (Nadniestrze),
bułgarsko-rumuński (Dobrudża),
rosyjsko-estoński (problem mniejszości rosyjskiej),
rosyjsko-łotewski (problem mniejszości rosyjskiej).
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Skutki konfliktów zbrojnych
straty ludnościowe (od 1945 r. w konfliktach zbrojnych zginęło
według różnych danych od 12 do 35 milionów ludzi  straty ludności
cywilnej od 50%-85%)
demoralizacja społeczeństw (zniszczenie struktur społecznych, rządy
dyktatorskie, narkomania, rozbudzona skłonność do agresji,
nacjonalizm, szowinizm narodowy, duża liczba kombatantów
dotknięta syndromem wojny, udział w wojnach dzieci - obecnie około
200 tysięcy dzieci służy z bronią w ręku)
zmiany na mapie świata (powstanie nowych państw  np. Erytrea,
rozpad Jugosławii, zmiany granic  aneksje terytoriów
migracje ludności
zniszczenia wojenne
nadmierne zbrojenia (wydatki wojenne) powodują ograniczenie
możliwości rozwojowych państw albo mogą doprowadzić do
całkowitego załamania gospodarczego
zmiana świadomości narodów i ich elit polityczno-wojskowych
(pogłębienie kompleksów, utrwalenie stereotypów, militaryzacja
społeczeństw i ich grup przywódczych)
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Straty ludnościowe w wybranych konfliktach zbrojnych
po II wojnie światowej
Wojna Lata Liczba ofiar w tys.
Wojna domowa w Chinach 1946-1949 1500-2500
Wojna koreańska 1950-1953 około 2000
Wojna algierska 1954-1962 600-1000
Wojna wietnamska 1964-1975 1800-4000
Wojna afgańska 1979-1989 około 1000
Wojna iracko-irańska 1980-1988 około 1000
Konflikty w Jugosławii Od 1991 około 200
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
Ofiary konfliktów etnicznych w Afryce ( Wprost , 1 V 1994 r.)
Państwo Lata Liczba ofiar w tys.
Angola 1975-1991 i 1992-1994 800-1000
Burundi 1993 i 1996 500
Czad 1975-1992 150-200
Etiopia-Erytrea 1970-1992 500-700
Liberia 1989-1994 100-150
Mozambik 1977-1993 700-1000
Nigeria 1967-1970 1000-1500
Republika Środkowoafrykańska 1973-1983 50-200
1959 i 1994 150
Ruanda
Somalia 1989-1992 50
Sudan 1955-1972 i 1983-1994 500-1000
Uganda 1973-1979 300-500
Kongo (Zair) 1960-1963 50-150