PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
17 VIII 1945  27 XII 1949 Wojna w Indonezji  walka partyzantów z
wojskami holenderskimi (Indonezja uzyskała
niepodległość).
12 IX 1945  21 VII 1954 Wojna w Indochinach  walki z wojskami
francuskimi zakończone odzyskaniem
niepodległości przez Wietnam (podział Wietnamu
na 2 państwa), Laos i Kambodżę.
1945 - 1949 Wojna domowa w Chinach  walki pomiędzy
komunistami chińskimi (KPCH) a Kuomintangiem
zakończone zwycięstwem komunistów i
proklamowaniem Chińskiej Republiki Ludowej
(od 13 XII 1946 do 29 I 1947 r. zbrojna
interwencja amerykańska po stronie Kuomintangu)
26 X 1947  1 I 1949 I wojna indyjsko-pakistańska  walki o Kaszmir
(większa część Kaszmiru przyłączona do Indii).
1 II 1948  31 VIII 1957 Wojna na Malajach  walki wojsk brytyjskich z
Armią Wyzwoleńczą Narodów Malajów (Malezja
uzyskała niepodległość).
15 V 1948  24 II 1949 I wojna izraelsko-arabska  wojna Izraela z Syrią,
Transjordanią, Libanem, Irakiem i Egiptem
zakończona zwycięstwem Izraela i powiększeniem
jego terytorium.
25 VI 1950  27 VII 1953 Wojna koreańska  wojna pomiędzy Koreą
Północną a Koreą Południową zakończona
utrwaleniem podziału Korei na dwa państwa (po
stronie południowokoreańskiej brały udział wojska
pod flagą ONZ  głównie amerykańskie i
brytyjskie, po stronie północnokoreańskiej
 ochotnicy chińscy.
21 X 1950 Zajęcie Tybetu przez wojska chińskie
(10 III  28 III 1959 wojska chińskie stłumiły
powstanie Tybetańczyków).
1 XI 1951  2 III 1956 Stłumienie powstań antykolonialnych w Maroku
przez wojska francuskie.
1952  1955 Powstanie Mau Mau w Kenii przeciwko
brytyjskiej dominacji (Mau Mau  stowarzyszenie
polityczno-religijne walczące metodami
terrorystycznymi), stłumione przez wojska
brytyjskie.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
17 VI 1954 Interwencja USA w Gwatemali  pomoc wojsk
amerykańskich w obaleniu prezydenta Jacobo
Arbenza i przejęciu władzy przez wojsko.
30 X 1954  20 III 1962 Wojna algierska  wojna kolonialna Francji z
Frontem Wyzwolenia Narodowego Algierii
zakończona układem w Evian i uzyskaniem
niepodległości przez Algierię.
29 X  6 XI 1956 II wojna izraelsko-arabska  wojska izraelskie
przy wsparciu wojsk brytyjsko-francuskich zajęły
Synaj (wojna została przerwana po interwencji
dyplomatycznej USA i ZSRR).
4 XI  XII 1956 Stłumienie przez wojska radzieckie powstania
narodowego na Węgrzech (walki w Budapeszcie
trwały do 9 listopada a na prowincji do początków
grudnia.
2 VII  17 VIII 1957 Zbrojna interwencja Wielkiej Brytanii w
sułtanacie Omanu w celu zakończenia wojny
domowej (walki pomiędzy klanami doprowadziły
do wojny domowej w Omanie.
1960  1967 Wojna domowa w byłym Kongu Belgijskim,
zakończona przejęciem władzy przez płk Mobutu
w 1965 r. (od 10 VII 1960 r. w Kongu
interweniowały wojska belgijskie, od 1964 r.
wojska amerykańskie. Wycofanie wojsk
belgijskich nastąpiło w 1967 r.).
15 IV  20 IV 1961 Inwazja w Zatoce Świń  nieudana próba obalenia
Fidela Castro przez emigrantów kubańskich w
USA.
8 X 1961 Krwawe stłumienie powstania antykolonialnego w
Angoli przez wojska portugalskie.
17 XII  19 XII 1961 Przejęcie przez wojska Indii portugalskich enklaw
Goa, Daman, Diu.
24 III  15 VIII 1962 Walki wojsk holenderskich w Irianie Zachodnim
(Nowa Gwinea) z armią indonezyjską i
partyzantami zakończone mediacją ONZ i
przekazaniem Irianu Zachodniego Indonezji w
1963 r.
VIII 1962  Początek walki Kurdów o własne państwo z
wojskami Iraku, Iranu i Turcji.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
19 X 1962  21 XI 1962 Wojna indyjsko-chińska (spory graniczne miedzy
Indiami i Chinami w Ladakkhu i Asamie)
zakończona sukcesem militarnym Chin (drobne
incydenty zbrojne trwały od 25 sierpnia 1959 r.).
16 VI 1963  30 IV 1975 Wojna wietnamska  rozpoczęła się od starć
partyzantów Vietkongu z wojskami USA i
wojskami Wietnamu Południowego (wojska
amerykańskie zostały wycofane w marcu 1973 r.),
zakończyła się zajęciem Wietnamu Południowego
przez wojska Wietnamu Północnego.
21 IX 1963  11 VIII 1966 Wojna Indonezji z Malezją o północne Borneo z
udziałem wojsk brytyjskich i australijskich
(wojska brytyjskie i australijskie walczyły po
stronie Malezji)  wojna zakończyła się
włączeniem północnego Borneo do Malezji.
14 X  1 XI 1963 Starcia między Algierią i Marokiem o obszary
przygraniczne w górach Atlasu.
28 IV  6 VI 1965 Interwencja wojskowa USA w Dominikanie (od
1963 r. w Dominikanie rządziła junta wojskowa i
doszło do wojny domowej  Amerykanie nie
chcieli aby władzę przejęła lewica). W wyniku
interwencji i wyborów do władzy doszła prawica.
5 VIII 1965  4 I 1966 II wojna indyjsko-pakistańska o Kaszmir (konflikt
został przerwany dzięki naciskom
dyplomatycznym mocarstw i mediacji ZSRR).
1965-1979 Niewypowiedziana wojna w Afryce Środkowej.
Rodezja (rządzona przez białą mniejszość)
zwalczała czarną partyzantkę przy poparciu
białych obywateli portugalskich kolonii Angoli i
Mozambiku. W 1979 roku rząd Rodezji zgodził się
na zawieszenie broni i przekazanie władzy w
państwie czarnej większości.
1966  9 IV 1989 Wojna w Namibii (udział wojsk Angoli i Kuby po
stronie partyzantów SWAPO przeciwko wojskom
RPA)  konflikt zakończył się trójstronnym
porozumieniem RPA-Kuba-Angola i uzyskaniem
niepodległości przez Namibię w 1990 r.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
5 VI  10 VI 1967 Wojna sześciodniowa Izraela z krajami arabskimi
(z Egiptem, Syrią, Jordanią i Irakiem) 
zakończona zajęciem przez Izrael Zachodniej
Jerozolimy, Strefy Gazy, Zachodniego Brzegu
Jordanu i Półwyspu Synaj.
7 VII 1967  15 VIII 1970 Wojna domowa w Nigerii (secesja Biafry)  wojna
miedzy nigeryjską armią federalną a
secesjonistami zakończona upadkiem Biafry.
20 VIII  21 VIII 1968 Interwencja wojskowa Układu Warszawskiego w
Czechosłowacji. W interwencji uczestniczyły
wojska 5 państw  Bułgarii, NRD, Polski, Węgier
i ZSRR.
1968  1987 Wojna domowa w Czadzie (udział wojsk Francji
po stronie wojsk rządowych przeciwko
wspieranym przez Libię muzułmańskim
plemionom w Tibesti)  intensywne walki trwały
w latach 1969-1972, 1977-1979 i 1984-1985.
wojna zakończyła się wyparciem wojsk libijskich
z północnego Czadu i pokonaniem plemion
muzułmańskich w Tibesti.
14 VII  18 VII 1969 Wojna futbolowa między Salwadorem i
Hondurasem  pretekstem wojny była rywalizacja
narodowych drużyn piłkarskich. Rzeczywistym
zaś powodem wojny była emigracja zarobkowa
mieszkańców Hondurasu do Salwadoru. Konflikt
został przerwany  żadne z państw nie odniosło
sukcesu politycznego i militarnego.
26 XI  4 XII 1969 Starcia zbrojne między Jemenem Południowym i
Arabią Saudyjską w rejonie oazy AL- Wadija
(rejon sporny między obu państwami  22 III 1973
r. doszło do kolejnego incydentu), nie przeniosły
rozstrzygnięcia.
21 II  22 II 1970 Walki graniczne miedzy Wenezuelą i Gujaną w
rejonie wyspy Ankoko.
1971  11 XII 1975 Walki w sułtanacie Omanu (prowincja Dofar) 
wojska brytyjskie pomagały sułtanowi Kabusowi
w walkach przeciwko lewicowej partyzantce,
wspieranej przez Iran.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
3 XII  17 XII 1971 Wojna indyjsko-pakistańska w Pakistanie
Wschodnim zakończona zwycięstwem Indii i
utworzeniem państwa Bangladesz.
17 IX  3 X 1972 Konflikt tanzańsko-ugandyjski, Tanzania popierała
obalonego przez Idy Amina prezydenta Ugandy
Miltona Obote. Kolejne walki toczyły się w latach
1978-1979 (wojska Tanzanii doprowadziły do
odsunięcia od władzy Idy Amina).
6 X  22 X 1973 Wojna arabsko-izraelska (Yom Kippur),
zakończona odparciem przez Izrael wojsk egipsko-
jordańsko-syryjskich.
20 VII  22 VII 1974 Inwazja Turcji na Cypr  Grecy cypryjscy,
inspirowani przez rządzącą w Grecji juntę
wojskową, dokonali zamachu stanu i podjęli próbę
przyłączenia Cypru do Grecji. W odpowiedzi
Turcja wysłała wojska, które podjęły walkę z
Grekami w obronie ludności tureckiej i zajęły
północną część Cypru  od tego czasu wyspa jest
podzielona.
XII 1974  26 V 1991 Wojna domowa w Erytrei (Etiopia)  wojska
państw arabskich (min. Irak, Jemen Południowy,
Syria) udzieliły poparcia partyzantom Erytrei
walczącym z wojskami etiopskimi o
niepodległość. Wojna zakończyła się sukcesem
partyzantów i uznaniem przez Etiopię
niepodległości Erytrei w 1993 r.
14 XII  26 XII 1974 Konflikt graniczny miedzy Mali i Górną Woltą.
1975 - 22 V 1991 Wojna domowa w Libanie między uchodz
cami
palestyńskimi a chrześcijańską Falangą. Walki
toczyły się z udziałem wojsk syryjskich
wspierających Palestyńczyków i okresowo wojsk
izraelskich (przeciwko Palestyńczykom). Wojna
zakończyła się podpisaniem układu o współpracy
między Syrią i Libanem (Liban znalazł się
faktycznie pod kontrolą Syrii).
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
VIII 1975- 31 V 1991 Wojna domowa w Angoli  po stronie
partyzantów UNITA walczyły wojska RPA, po
stronie marksistowskiego rządu wojska kubańskie.
W 1988 r. walki zostały przerwane  22 grudnia
1988 r. zawarto trójstronne porozumieniu o
wycofaniu wojsk Kuby z Angoli. 31 V 1991 r.
obie strony, partyzanci i rząd zawarły pokój.
7 XII 1975 Zajęcie przez Indonezję Timoru Wschodniego
(portugalska kolonia)  od 17 VII 1976 r. Timor
stał się oficjalnie częścią Indonezji.
27 I 1976  VIII 1979 Walki na Saharze Zachodniej (była kolonia
hiszpańska) między wojskami marokańskimi a
partyzantami Frontu Polisario wspieranymi przez
wojska algierskie. Następnie do wojny włączyła
się Mauretania wspierana przez Francję, w 1979 r.
Mauretania wycofała swoje wojska z Sahary
Zachodniej. W latach 1984-1985 doszło do
kolejnych walk wojsk marokańskich z
partyzantami.
1976  4 X 1992 Wojna domowa w Mozambiku między rządzącym
Frontem Wyzwolenia Mozambiku FRELIMO a
opozycyjnym Narodowym Ruchem Oporu
RENAMO zakończona podpisaniem porozumienia
i demobilizacją walczących stron (pod kontrolą
ONZ).
8 IV 1977  12 X 1979 Walki w Zairze  wojska marokańskie popierane
przez Francję i Belgię wspierały rząd Zairu w
walce z partyzantami wspomaganymi przez
wojska kubańskie i angolskie.
19 VII  24 VII 1977 Starcia graniczne między Egiptem i Libią
(walczące państwa wzajemnie się oskarżały o
przygotowaniu spisku przeciw rządowi drugiej
strony).
23VI 1977  14 III 1978 Konflikt etiopsko-somalijski  walki wojsk
etiopskich, wspieranych przez oddziały kubańskie
z wojskami somalijskimi o etiopską prowincję
Ogaden (Somalia popierała miejscową partyzantkę
dążącą do autonomii). Konflikt zakończył się
wyparciem armii somalijskiej z Ogadenu.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
9 IX 1978  17 VIII 1979 Wojna domowa w Nikaragui między wojskami
rządowymi dyktatora G. Somozy a lewicową
partyzantką Frontu Wyzwolenia Narodowego im.
Sandino, popieraną przez Kubę i ZSRR. Wojna
zakończyła się obaleniem Somozy i przejęciem
władzy przez sandinistów. W latach 1979-1990 w
Nikaragui trwały walki między wojskami
sandinistowskimi a prawicową partyzantką
 contras , wspieraną przez USA. Walki zakończyły
się zawieszeniem broni i wolnymi wyborami.
XII 1978  II 1983 Interwencja wojsk wietnamskich w Kambodży
mająca na celu pokonanie reżimu Czerwonych
Khmerów, wspieranych do 1980 r. przez wojska
chińskie. Dyktatura Czerwonych Khmerów została
obalona, w państwie powołano rząd socjalistyczny
zależny od Wietnamu. Wojska wietnamskie
wycofały się z Kambodży w 1990 r.
1978  1980 Starcia graniczne między Chinami i Wietnamem,
spowodowane wietnamską interwencją w
Kambodży. Od 17 II do 16 III 1979 r. starcia
przerodziły się w regularne walki. Zakończenie walk
nie doprowadziło do rozwiązania problemów
chińsko-wietnamskich.
25 XII 1979  15 II 1989 Interwencja wojskowa ZSRR w Afganistanie 
zakończona niepowodzeniem i wycofaniem wojsk
radzieckich z Afganistanu. Po wycofaniu się Rosjan
doszło do wojny domowej między przywódcami
poszczególnych ugrupowań partyzanckich i objęcia
władzy w państwie przez talibów.
22 IX 1980  20 VIII Wojna iracko-irańska o dominację w świecie islamu.
1988 Wojna zakończyła się zawieszeniem broni i
rozpoczęciem negocjacji pokojowych (żadna ze
stron nie była w stanie odnieść decydującego
sukcesu militarnego.
13 I 1981  16 I 1992 Wojna domowa w Salwadorze między prawicowym
rządem popieranym przez USA a lewicową
partyzantką wspieraną przez Kubę. Wojna została
zakończona pokojowym porozumieniem przy
pomocy mediatorów ONZ.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
2 IV  11 VII 1982 Wojna między Wielką Brytanią i Argentyną o
Falklandy zakończona zwycięstwem Wielkiej
Brytanii.
9 XII 1982  III 1983 Rajdy wojsk RPA na Lesotho w odwecie za pomoc
udzielaną partyzantom Afrykańskiego Kongresu
Narodowego w RPA.
25 X  2 XI 1983 Interwencja USA i 6 państw karaibskich na
Grenadzie  obalenie popieranej przez Kubę
marksistowskiej Wojskowej Rady Rewolucyjnej.
VII 1983 - nadal Wojna domowa w Sri Lance między Syngalezami
i Tamilami. Od X 1987 do 31 III 1990 r. w Sri
Lance interweniowały wojska indyjskie w celu
spacyfikowania walk  bez powodzenia.
25 XII 1985 Starcia graniczne miedzy wojskami Mali i Burkina
Faso.
14 IV  15 IV 1986 Naloty lotnictwa USA na Libię (obiekty
wojskowe) w odwecie za wspieranie przez
Kadafiego międzynarodowego terroryzmu.
XII 1987 Walki graniczne między Kenią I Ugandą.
9 XII 1987  13 IX 1993 Powstanie palestyńskie (intifada) przeciwko
Izraelowi w Strefie Gazy  zakończone
podpisaniem porozumienia palestyńsko-
izraelskiego o utworzeniu Autonomii
Palestyńskiej.
20 XII 1989 Zbrojna interwencja USA w Panamie  usunięcie
reżimu gen. Manuela Noriegi zamieszanego w
afery narkotykowe (przemyt dużych ilości
narkotyków do USA).
28 II 1988  12V 1994 Konflikt między Armenią i Azerbejdżanem o
Górny Karabach. W wyniku wojny sporne
terytorium zostało zajęte przez Ormian, podpisano
wprawdzie rozejm, ale status Górnego Karabachu
dalej nie jest rozstrzygnięty.
1989-1997 Wojna domowa w Liberii - walka o władzę z
dyktaturą Samuela Doe.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
2 VIII 1990  25/26 II 1991 Inwazja Iraku na Kuwejt i wojna w Zatoce
Perskiej  2 VIII 1990 r. wojska irackie
zaatakowały i zajęły Kuwejt. Następnie siły
sprzymierzone (głównie USA, Wielka Brytania,
Francja, Australia, Egipt) zgodnie z rezolucją ONZ
dokonały ataku z powietrza. W nocy z 23/24 II
1991 r. rozpoczęła się ofensywa lądowa
zakończona pokonaniem Iraku i wyzwoleniem
Kuwejtu.
1991 - nadal Wojna domowa w Sierra Leone.
25 VI  8 VII 1991 Wojna w Słowenii  walki Słoweńców z armią
jugosłowiańską zakończone uznaniem
niepodległości Słowenii.
25 VI 1991  21 II 1992 Wojna w Chorwacji  walki Chorwatów z Serbami
zakończone utrzymaniem niepodległości przez
Chorwację.
X 1991  VI 1992 Zbrojny konflikt w Mołdawii miedzy ludnością
rosyjskojęzyczną a Rumunami o tzw. Naddniestrze
z udziałem armii rosyjskiej i ochotników z
Ukrainy. Wojna zakończyła się zawieszeniem
broni i rozgraniczeniem walczących stron przez
jednostki pokojowe z Rosji i Ukrainy.
1 III 1992  14 XII1995 Wojna w Bośni i Hercegowinie  Serbowie
zaatakowali Bośnię i Hercegowinę, po ogłoszeniu
przez nią niepodległości. Wojna zakończyła się po
interwencji NATO uznaniem niepodległości Bośni
i Hercegowiny.
X 1993 Wojna domowa w Burundi  walki między Hutu i
Tutsi.
7 IV 1994 Początek rzezi w Ruandzie  walki między Hutu i
Tutsi.
1994 Wojna domowa w Jemenie  Jemen Południowy
chciał się odłączyć od Jemenu Północnego (od
1990 r. oba państwa były zjednoczone). Secesja
się nie udała na skutek przegranej Jemenu
Południowego.
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓA
CZESNEGO ŚWIATA 
KONFLIKTY ZBROJNE
WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
11 XII 1994  32 VIII 1996 I wojna w Czeczenii  konflikt rosyjsko-
czeczeński (Czeczenia chciała uzyskać
niepodległość) zakończony podpisaniem
porozumienia o odroczeniu rokowań o statusie
Czeczenii do 2001 r. W praktyce oznaczało to
dosyć dużą samodzielność Czeczenii przez kilka
następnych lat.
9 I  28 II 1995 Starcia zbrojne w północno-zachodniej części
Amazonii (spór graniczny) miedzy Peru i
Ekwadorem, zakończone porozumieniem w
Montevideo dotyczącym zakończenia walk.
6 V 1998  18 VI 2000 Wojna erytrejsko-etiopska  przyczynami były
spory graniczne i trudna sytuacja gospodarcza obu
państw. Wojna zakończyła się wygraną Etiopii i
podpisaniem porozumienia o wycofaniu wojsk.
24 III  10 VI 1999 Interwencja NATO przeciw Jugosławii
zakończona wycofaniem wojsk Jugosławii z
Kosowa.
7 VIII 1999 II wojna w Czeczenii i wojna Dagestanie.
7 X 2001 Wojna w Afganistanie  interwencja wojsk
amerykańskich i brytyjskich mająca na celu
zniszczenie baz Al Kaidy i obalenie rządu talibów.
W Afganistanie powołano nowy rząd H Karzaja,
ale walki trwają nadal.
20 III 2003 Wojna w Iraku.