Kup książkę

Kup książkę

Redakcja: Dominika Dudarew

Projekt okładki: Piotr Pisiak

Skład komputerowy: Piotr Pisiak

Korekta: Ewa Skarżyńska

Ilustracje: Anna Czelej

Opracowanie sinologiczne: Dorota Bielan

Wydanie I

Białystok 2011

ISBN 978-83-7377-644-9

© Copyright by Studio Astropsychologii, Białystok, 2011.

All rights reserved, including the right of reproduction

in whole or in part in any form.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być powielana

ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych,

mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych

bez pisemnej zgody posiadaczy praw autorskich.

15-762 Białystok

ul. Antoniuk Fabr. 55/24

85 662 92 67 – redakcja

85 654 78 06 – sekretariat

85 653 13 03 – dział handlowy – hurt

85 654 78 35 – sklep firmowy „Talizman” – detal

www.studioastro.pl e-mail: [e-mail]

Więcej informacji znajdziesz na portalu www.psychotronika.pl

PRINTED IN POLAND

Kup książkę

Spis treści

Wstęp ................................................................................ 7

Zasady transkrypcji chińskiej .............................................. 13

Wprowadzenie .................................................................. 23

Zaciemnienie światła (zranienie),

czyli przygody Piotrusia Pana i Wendy ................................ 79

Entuzjazm, czyli pomost do nieba ..................................... 143

Ustawienia rodzinne Berta Hellingera

w świetle chińskiej filozofii przyrody ..................................... 173

W barwach tęczy ............................................................... 221

Naprawa ............................................................................. 249

Zakończenie ....................................................................... 287

Kup książkę

Kup książkę

Wstęp

„Magia związków” to książka, w której analizuję relacje rodzin-

ne przy pomocy niekonwencjonalnych metod. Wychodzę bo-

wiem z założenia, że utarte ścieżki prowadzą niejednokrotnie

na manowce, kręcimy się na nich w kółko i nie potrafimy od-

kryć niczego nowego. Nazywanie zdarzeń wciąż i  bez końca

tymi samymi słowami prowadzi często do swoistego zapętlenia

myśli, kiedy to nie potrafimy przejść do następnych etapów: do

refleksji, planu i  jego realizacji. Powtarzające się myśli, które

krążą wciąż wokół jednego tematu i podpowiadają te same roz-

wiązania, odbierają nam siłę do działania. I wtedy warto popa-

trzeć na życie z  jakiejś innej perspektywy, zrewidować utarte

poglądy, a czasami odłożyć je na półkę.

W zachodniej wizji człowiek zostaje przeciwstawiony reszcie

świata; „istnieję ja i świat” – tylko tyle możemy powiedzieć, a do

tego zewnętrzny świat nam zagraża, jest nieprzewidywalny, pełen

zasadzek i pułapek. Natomiast według chińskiej filozofii przyro-

dy, przedstawionej w Księdze Przemian – Yi Jing, w najstarszym

dziele filozoficznym starożytnych Chin, człowiek, podobnie jak

wszystkie inne żyjące istoty, jest mikrokosmosem wpisanym

w całość. Stanowi cząstkę większego organizmu, z którym łą-

czy go niezliczona ilość wzajemnych zależności, gdzie każda

zmiana i  ruch na jakimkolwiek poziomie wywołuje określony

ciąg zdarzeń. To model, w którym główne siły sprawcze – Niebo

i Ziemia (yin i yang) są obecne na poziomach wszystkich mi-

krokosmosów, gdzie obowiązują te same zasady, co na poziomie

makrokosmosu. Możemy to sobie wyobrazić jako obracającą się

kulę, gdzie Niebo stanowi zewnętrzną warstwę ochronną, a Zie-

Kup książkę

Anna Czelej – Magia związków

8

mia zajmuje centrum. Wewnątrz tej kuli obracają się inne kule,

które symbolizują różne poziomy mikrokosmosów. Na jednym

z tych poziomów, między Ziemią i Niebem, znajduje się czło-

wiek, poniżej – układ jego organów wewnętrznych, nad czło-

wiekiem mikrokosmos systemu rodziny. Jakikolwiek ruch na

którymkolwiek poziomie mikrokosmosu lub na poziomie ma-

krokosmosu wywołuje ruch na innych poziomach. Na przykład

cykliczne zmiany pór dnia i roku wpływają nie tylko na nastroje,

emocje i zachowanie człowieka, ale również na sposób funkcjo-

nowania jego organów wewnętrznych.

Każda pora dnia i roku charakteryzuje się właściwym dla niej

kierunkiem ruchu; wiosną i o poranku wszystko rośnie i porusza

się w górę, w lecie oraz w południe rozprzestrzenia się maksy-

malnie ciepło, jesienią wszystko się zniża i wraca do centrum.

Podobnie człowiek, jego emocje i działanie organów wewnętrz-

nych podlegają cyklicznym zmianom. Rośniemy w górę razem

z wiosną i odczuwamy obniżenie nastroju jesienią. Każdej porze

roku (Przemianie) przypisane są korelujące z nią zjawiska. Na

przykład wiosna to Przemiana Drzewa, należą do niej: poranek,

wiosna, wschód, artykuły żywnościowe o smaku kwaśnym, wą-

troba w ciele człowieka i związane z nią emocje – gniew, pra-

ca koncepcyjna itp. W chińskiej filozofii określono dokładnie,

w jaki sposób jedna Przemiana zmienia się w następną w po-

wtarzających się cyklach w  obiegu karmiącym i  jak działa na

inne Przemiany i  w  innych obiegach, w  cyklu dominacji, czy

też w obiegu raniącym, a tym samym ustalono na przykład za-

leżności między głównymi organami wewnętrznymi w  orga-

nizmie człowieka i  wpływ na te organy zjadanych artykułów

spożywczych. To jednak nie wszystko, te same zasady dotyczą

wszystkich sfer życia, chociażby elementy krajobrazu można za-

szeregować według ich cech i kształtów do jednej z Przemian

i wydedukować, w jaki sposób będą działały na człowieka. Mało

tego, na harmonijną współpracę organów wewnętrznych w cie-

le człowieka ma wpływ każdy jego ruch i gest, toteż starożytni

Kup książkę

Wstęp

9

Chińczycy opracowali zestaw ćwiczeń leczniczych – Qi Gong,

które niezwykle skutecznie przywracają równowagę tak emocjo-

nalną, jak i fizyczną, a wszystko według jednych i tych samych

zasad, o akupunkturze już nie wspomnę. Toteż śmiało można

powiedzieć, że chińska filozofia przyrody, a  w tym tradycyjna

medycyna chińska, zawierają teorie i zasady, które można wy-

korzystać w każdej dziedzinie życia. Odnoszą się one również

do związku mężczyzny z kobietą, chociaż w tym przypadku wy-

raźniej są widoczne analogie do relacji Ziemi i Nieba, układu

yin – yang. Ziemia to kwintesencja yin, a Niebo kwintesencja

yang. Wszystkie zjawiska, a w tym człowiek, zarówno kobieta,

jak i mężczyzna, są yin – yang. Te dwie siły to dwa przeciwstaw-

ne sobie bieguny, które się przyciągają i łączą w celu tworzenia

życia. Człowiek jest splotem Nieba i Ziemi, yin i yang, które

powinny pozostawać w  dynamicznej równowadze. Niemniej,

na wyższym poziomie mikrokosmosu, w  związku mężczyzny

z kobietą, ta ostatnia charakteryzuje się niewielką przewagą yin,

czyli ma cechy Ziemi, a mężczyzna ma niewielką przewagę cech

yang. Tym samym na poziomie ich związku ma również miejsce

przyciąganie yin i yang. W przypadku kiedy to kobieta ma prze-

wagę cech yang, a mężczyzna yin, też występuje przyciąganie yin

i yang, ale tego typu związek jest w jakimś sensie chory, bardzo

trudny i jego uczestnicy narażają się na traumatyczne przeżycia.

W książce omówię szczegółowo tego typu przypadki.

W Księdze Przemian charakter zdarzeń jest opisany poprzez

analizę kierunku ruchu składowych zjawisk i pozycji, jakie zajmu-

ją w stosunku do siebie. Ciała niebieskie nie zbaczają ze swoich

torów, trzymają się wytrwale właściwego toru, jest to tajemnica

wiecznego istnienia świata. Mężczyznę yin i kobietę yang można

zaś porównać do ciał niebieskich, które wypadły ze swoich torów,

wykoleiły się, straciły właściwą dla siebie Drogę i zmieniły swoją

pozycję w systemie. Ziemia znajduje się w centrum w stosun-

ku do Nieba, takie samo miejsce zajmuje kobieta w poprawnym

związku z mężczyzną. Kobieta yang porzuca zaś centrum.

Kup książkę

Anna Czelej – Magia związków

10

Potrafimy snuć długie rozważania o przyczynach udanych lub

nieudanych związków mężczyzny z kobietą, ale nie przywiązu-

jemy w nich żadnej wagi do pozycji, które wobec siebie zajmują

i cech ich zachowania według kryteriów yin – yang. Nie potra-

fimy w ten sposób sklasyfikować emocji, nie wiemy chociażby,

że hałaśliwy, głośny śmiech to emocja yang i jako stały obyczaj

u nastolatki mówi aż nazbyt dużo o jej osobowości.

W Księdze Przemian to właśnie opis zbyt silnych i długotrwa-

łych emocji jest jednym z najważniejszych elementów charakte-

rystyki postępowania człowieka, bo określa on kierunek działa-

nia osoby, jej cechy yin i yang.

W swojej książce przedstawiam relacje rodzinne nie tylko

z perspektywy chińskiej filozofii przyrody. Zbieżne z tą filozofią

są poglądy Berta Hellingera, który przywiązuje ogromną wagę

do pozycji, które zajmują ojciec, matka, dziadek, babka, dzieci,

wnuki w systemie rodziny.

Jeden z  rozdziałów poświęciłam Ustawieniom Rodzinnym

Berta Hellingera.

Relacje rodzinne możemy zobaczyć również w  barwach

i o tym też napisałam, jak i o stosunku do naszych Przodków.

Opis relacji rodzinnych na podstawie pozycji, które zajmują

członkowie systemu, i sposobu ich poruszania mógłby wydawać

się „techniczny”, gdyby nie fakt, że według starożytnych Chińczy-

ków świat materii przesiąka bez reszty pierwiastek duchowy. Nie-

bo jest obecne na każdym poziomie życia, inicjuje je i wyznacza

mu kierunek. Niebo, przenikając Ziemię, stwarza jedność świata.

W podstawowej konstrukcji człowieka znajdziemy Ziemię, to jego

forma cielesna: tkanki, ścięgna, mięśnie, płyny wewnętrzne, i Du-

cha Nieba, który wyznacza kierunek rozwoju, wyznacza Drogę,

którą człowiek powinien iść. Obecność Ducha Nieba ujawnia się

nie tylko w sercu – centrum duchowym człowieka, ale też w każ-

dym ruchu i geście istoty ludzkiej. W tej perspektywie człowiek

jawi się jako całość, jeśli podąża w jakimś kierunku, to porusza

Kup książkę

Wstęp

11

się zarówno jego ciało, emocje i pierwiastki duchowe. Ruch ciała

odzwierciedla ruch umysłu.

Wiedza z Księgi Przemian zawiera niezmienne prawa przy-

rody, człowiek ma zaś wolną wolę i nie musi ich przestrzegać.

W Yi Jing nie znajdziemy jednak słów potępienia dla grzesz-

ników i groźby, że będą się przez wieczność smażyć w piekle:

starożytni Chińczycy w ogóle nie wiedzieli, że coś takiego jak

piekło istnieje. Problem osoby, która zbacza z właściwej Drogi,

płynie pod prąd, odchodzi od swojej natury, polega na czymś

innym, przede wszystkim naraża się ona na ciągłe upokorzenia,

przeżywa uczucia żalu i wstydu. A poza tym nie może liczyć na

udane i harmonijne związki i poprawne relacje rodzinne. Księ-

ga Przemian nikogo jednak nie potępia, daje każdemu szansę

na zmianę jego trudnej i niewygodnej sytuacji życiowej na inną,

podpowiada odpowiednie sposoby, które temu służą. Równo-

cześnie uświadamia osobom, które płyną pod prąd i narażają się

na niepowodzenia życiowe, że to ich własny wybór, a  nie zła

wola otoczenia i niesprzyjające, fatalne wręcz okoliczności ze-

wnętrzne. I to tylko tyle.

Kup książkę

Kup książkę

Zasady transkrypcji

chińskiej

Transkrypcja pinyin jest oficjalną, przyjętą przez Chiny i ONZ

transkrypcją słów chińskich. Pomimo to w  książkach zawie-

rających chińskie wyrażenia możemy się spotkać z różnorod-

nymi transkrypcjami, co może sprawiać czytelnikom pewien

kłopot, mogą oni bowiem odnieść wrażenie, że teksty książek

o podobnej tematyce zawierają różne terminy chińskie, a w rze-

czywistości często są to te same słowa zapisane w kilku róż-

nych transkrypcjach. Stosowanie transkrypcji pinyin ma więc

znaczenie porządkujące i  dlatego też stosujemy ją w  naszej

książce. Niemniej przy zastosowaniu tej transkrypcji pojawił

się pewien problem. W tomie „Magia związków” tekst książki

zawiera sporo cytatów z polskiego tłumaczenia Księgi Przemian

autorstwa Richarda Wilhelma

1

. W dziele tym została zastoso-

wana uproszczona polska transkrypcja sinologiczna, autorzy

polskiego przekładu nie zaznaczyli też intonacji (tonów) słów

chińskich, wychodząc z założenia: „Nie zastosowano oficjalnej

chińskiej transkrypcji pinyin, ponieważ doświadczenie uczy, że

mało kto z polskich czytelników w ogóle zadaje sobie wtedy

trud odczytywania obco wyglądających napisów. (Byłoby wtedy

Yijing w miejsce I-cing)”…

2

. Nie możemy wykluczyć, że sto-

sowanie transkrypcji pinyin może sprawiać czytelnikom pew-

ne trudności w odczytywaniu słów chińskich, z drugiej jednak

strony umożliwia im zidentyfikowanie danego słowa w innych

tekstach, a w tym w tłumaczeniach tekstów chińskich na ję-

1

Richard Wilhelm, I  Cing, przekład Wojciech Jóźwiak, Małgorzata Barankiewicz, Krzysztof Ostas, Wydawnictwo

Latawiec 2001.

2

Tamże, s. 12.

Kup książkę

14

Anna Czelej – Magia związków

zyki europejskie i w słownikach. Sam zapis słowa chińskiego

w transkrypcji pinyin nie wystarcza jednak do identyfikacji zna-

ku chińskiego (ideogramu), który temu słowu odpowiada. Język

chiński należy do języków tonalnych i  słowo zapisane w  ten

sam sposób może być wymawiane na różne sposoby. Dopiero

podanie tonalności przy zapisie słowa chińskiego w transkryp-

cji pinyin pozwala zidentyfikować ideogram, który mu odpo-

wiada. Jesteśmy głęboko przekonani o słuszności zapisywania

słów chińskich w transkrypcji pinyin i umieszczaniu przy tych

słowach informacji o  ich tonach (cyfra przy zapisie pinyin

oznacza ton, w którym słowo jest wymawiane). Dobry obyczaj

nie pozwala nam jednak na wprowadzanie zmian w cytatach

z  innych publikacji. W  dbałości o  jednolitość tekstu książki

postanowiliśmy więc zapisać wszystkie słowa chińskie wystę-

pujące w książce w transkrypcji zastosowanej w polskim prze-

kładzie Księgi Przemian Wilhelma. Zapisaliśmy je kursywą,

a obok w nawiasie znajduje się to samo słowo chińskie zapisane

w transkrypcji pinyin razem z tonem tego słowa. Na przykład:

czen (zhen – 4) – piorun lub tuei (dui – 4) – jezioro. Tę samą

zasadę zastosowaliśmy w cytatach z polskiego przekładu Księgi

Przemian Richarda Wilhelma, zachowaliśmy transkrypcję wy-

stępującą w tym przekładzie i w nawiasie zamieściliśmy trans-

krypcję pinyin z tonem chińskiego słowa jako przypis autorski.

W tomie „Magia związków” znajduje się sporo cytatów z Księ-

gi Przemian, niemniej nie omawiamy tam wszystkich heksagra-

mów występujących w Yi Jing, pomimo to uznaliśmy za celowe

umieszczenie w  części sinologicznej książki nazwy wszystkich

heksagramów w transkrypcji pinyin obok transkrypcji stosowa-

nej w polskim przekładzie Księgi Przemian Richarda Wilhelma.

Początkowo rozważaliśmy pomysł umieszczenia w tabelkach

sinologicznych polskich nazw heksagramów z bezpośredniego

tłumaczenia z chińskiego na polski.

Wnikliwa analiza i  porównanie nazw heksagramów z  pol-

skiego przekładu Księgi Przemian Richarda Wilhelma z nazwa-

Kup książkę

Zasady transkrypcji chińskiej

15

mi heksagramów z Księgi Przemian w tłumaczeniu Szczuckiego

i z polskimi nazwami heksagramów przetłumaczonymi bezpo-

średnio z chińskiego skłoniła nas do rezygnacji z tego pomysłu

i umieszczenia w tabelkach i tekście książki nazw heksagramów

zaczerpniętych z polskiego przekładu Richarda Wilhelma.

Szczególnie problematyczne wydało się nam wprowadzenie

polskich nazw heksagramów z  bezpośredniego tłumaczenia

z chińskiego na język polski. Księga Przemian nie doczekała się

jeszcze bezpośredniego przekładu z chińskiego na polski i ko-

rzystamy z  tłumaczeń z  innych języków europejskich. Jak do

tej pory, najważniejszym tłumaczeniem pozostaje tłumaczenie

z  chińskiego na język niemiecki Richarda Wilhelma, chociaż

cenne jest również tłumaczenie Konstantynowicza Szczuckiego

z chińskiego na rosyjski, przetłumaczone z kolei na polski przez

Leona Zawadzkiego.

Każdy heksagram jest opatrzony ideogramem, a  ideogram

chiński składa się z symbolicznych obrazów. Wydaje się oczy-

wiste, że próba zrozumienia znaczenia poszczególnych ideogra-

mów wiąże się, już na samym wstępie, z pewną interpretacją. Na

przykład „radość” ilustruje ideogram, w którym w górze znajduje

się symboliczny obraz dzwonu z brązu, a w dole obraz stołeczka

lub podnóżka. Znaczenia tego ideogramu nie tłumaczymy jed-

nak jako „dzwon na stołeczku”, a właśnie jako „radość”.

W ideogramach ilustrujących heksagramy w Księdze Przemian

znajdujemy symboliczne obrazy dwóch spośród ośmiu żywiołów:

nieba, ziemi, gromu, wody, góry, wiatru, ognia, jeziora – i to one

określają dynamikę danej sytuacji, którą omawia heksagram.

Nazwy heksagramów odnoszą się więc do dynamicznego

zjawiska, które tworzą dwa żywioły obrazujące specyficzną grę

między yin i yang, charakterystyczną dla danej sytuacji, a szerszą

charakterystykę tego zdarzenia i jego znaczenie w świecie przy-

rody i ludzi znajdujemy w komentarzach do heksagramów.

Syntetyczne zapisanie znaczenia heksagramu w  jego tytule

jest więc rzeczą niezwykle skomplikowaną i trudną.

Kup książkę

16

Anna Czelej – Magia związków

Richard Wilhelm tłumaczył Księgę Przemian przez 23 lata,

konsultując nieustannie swój przekład z mistrzem chińskim. Nie

mamy wątpliwości, że tłumaczenie Księgi Przemian Wilhelma

na język niemiecki było rzetelne i wnikliwe; równie rzetelne jest

jej tłumaczenie z niemieckiego na język polski.

Z kolei rosyjska sinologia stoi na najwyższym poziomie i prze-

kład Księgi Przemian Konstantynowicza Szczuckiego przetłuma-

czony na polski przez Zawadzkiego też jest godny uwagi. Wy-

daje się jednak, że tytuły heksagramów z  polskiego przekładu

Księgi Przemian Wilhelma oddają bardzo trafnie ideę heksagra-

mów, a niektóre tytuły heksagramów zaczerpnięte z tłumaczenia

Szczuckiego nie zawsze są tak trafne. Na przykład heksagram 33

Tun (Dun – 4) jest zatytułowany w tłumaczeniu ze Szczuckiego

„Ucieczka”, a w tłumaczeniu z Wilhelma – „Odwrót”. Według

idei zawartych w Księdze Przemian ucieczka jest rzeczą haniebną

i nie o niej traktuje powyższy heksagram. Omawiana jest tu sy-

tuacja, w której siły yang wycofują się przed napierającymi siłami

yin. W przyrodzie sytuacja taka ma miejsce jesienią, kiedy to roz-

poczyna swoją ekspansję yin, siła wilgoci i zimna, a siły światła

i ciepła są w okresowym odwrocie, wiemy jednak, że powrócą

wiosną. W odniesieniu do świata ludzi sytuacja ta obrazuje zaś

człowieka szlachetnego, który wycofuje się przed naporem po-

spolitych w niedostępne dla nich rejony (w górę), człowiek szla-

chetny dystansuje się w opisanej sytuacji od pospolitych, czego

jednak nie możemy nazwać ucieczką. Heksagram omawia pla-

nowy odwrót sił yang z równoczesnym przygotowaniem powro-

tu. Toteż tytuł tego heksagramu „Odwrót” z Wilhelma wydaje

się jak najbardziej trafny, chociaż polski sinolog może uznać, że

zaistniała tu nadinterpretacja w tłumaczeniu chińskiego znaku.

Z kolei heksagram 9 – Siao–cz’u (Xiao chu – 3, 4) w polskim

tłumaczeniu z Wilhelma ma tytuł „Powściągająca siła małego”,

a w polskim tłumaczeniu z Księgi Przemian Szczuckiego „Wy-

chowanie małym”. Na dole tego heksagramu znajduje się silne

c’ien (qian – 2) – niebo, a w górze sun (sun – 4) – łagodny wiatr,

Kup książkę

Zasady transkrypcji chińskiej

17

jedna słaba linia yin w tym heksagramie powściąga, obłaskawia

i trzyma przejściowo w ryzach pięć linii yang. Heksagram odnosi

się do sytuacji, w której ktoś o niewielkiej sile może działać jedy-

nie poprzez łagodną perswazję. Niewielka siła może jednak od-

nieść sukces poprzez wytrwałe działanie, poprzez konsekwent-

ne podążanie w tym samym kierunku (kropla wody, która drąży

skałę). Również w tym przypadku tytuł heksagramu z polskiego

przekładu Księgi Przemian Wilhelma wydaje się bardziej ade-

kwatny do treści heksagramu niż tytuł tego samego heksagramu

z polskiego tłumaczenia Księgi Przemian Szczuckiego.

Warto w tym miejscu dodać, że w bezpośrednim tłumacze-

niu z chińskiego na polski znak chiński ilustrujący heksagram

9 – Siao–cz’u (Xiao chu – 3, 4) można przetłumaczyć jako „wy-

chowanie małych”, a takie tłumaczenie byłoby sprzeczne z ideą

całego heksagramu, wskazywałoby bowiem, że silne yang „wy-

chowuje” w tym przypadku słabe yin (pięciu silnych mężczyzn

wychowuje jedną słabą kobietę). Ten ostatni przykład utwierdził

nas w przekonaniu, że polskie tłumaczenie znaczenia ideogra-

mów, którymi opatrzone są heksagramy, w oderwaniu od wni-

kliwych studiów sinologicznych nad tekstem Księgi Przemian

byłoby działaniem niezbyt szczęśliwym i z tego to powodu cy-

tujemy tytuły heksagramów zaczerpnięte z polskiego przekładu

Księgi Przemian Richarda Wilhelma. (A.C.)

Uproszczone zasady wymowy słów chińskich w języku stan-

dardowym zapisanym transkrypcją oficjalną pinyin

W języku chińskim nie istnieje opozycja spółgłosek dźwięcz-

nych i bezdźwięcznych (b-p, g-k, d-t), natomiast istnieją spół-

głoski bezprzydechowe i przydechowe. Spółgłoski przydechowe

wymawiane są jak polskie bezdźwięczne z krótkim dźwiękiem

podobnym do polskiego „ch” bezpośrednio po spółgłosce, nato-

miast bezprzydechowe jak polskie bezdźwięczne.

Kup książkę

18

Anna Czelej – Magia związków

Wymawiamy:

A – polskie A

B – polskie P

C – polskie Cch

Ch – polskie CZch

D – polskie T

E – polskie E

F – polskie F

G – polskie K

H – polskie H

I – polskie I; po C, Ch, R, S, Sh, Z, Zh – polskie Y

J – polskie Ć

K – polskie Kch

L – polskie L

M – polskie M

N – polskie N

O – polskie O

P – polskie Pch

Q – polskie Ćch

R – polskie Ż na początku sylaby, polskie R na końcu sylaby

S – polskie SZ

Sh – polskie SZ

T – polskie TCH

U – polskie U; po J, Q, X – jak U

U – jak niemieckie U

W – jak angielskie W

X – polskie Ś

Y – polskie J

Z – polskie C

Zh – polskie CZ

Ponadto:

– ng (występuje tylko na końcu sylaby) wymawiamy jak w ang.

słowie „song” – piosenka

Kup książkę

Zasady transkrypcji chińskiej

19

– ong wymawiamy – ung

– ian wymawiamy – ien

Poniższe tabele ułatwią jednoznaczną identyfikację trygramów,

heksagramów oraz uporządkowanie ich numeracji.

TRYGRAMY

Cyfra obok zapisu pinyin oznacza ton, w którym słowo jest wy-

mawiane.

znak c

hiński

trygr

amy (linie)

transkr

ypcja pin

yin

transkr

ypcja wg

polskieg

o tłuma

cz

enia

W

ilhelma

nazwa wg polskieg

o

tłuma

cz

enia I Cing

(Y

i J

ing) W

ilhelma

obr

az

atr

ybut

rodzina

乾

qian – 2 c’ien

Twórczość niebo

moc

ojciec

坤

kun – 1 k’un

Biorczość

ziemia oddanie

matka

震

zhen

– 4

czen

Pobudzenie piorun poruszenie

pierwszy

syn

坎

kan – 3 k’an

Otchłań

woda

niebezpieczeństwo drugi

syn

艮

gen – 4 ken

Trwanie

w spokoju góra

spokój

trzeci

syn

巽

xun – 4 sun

Łagodność wiatr,

drzewo przenikliwość

pierwsza

córka

離

li – 2

li

Lgnięcie

ogień

jasność

druga

córka

兌

dui – 4 tuei

Pogoda

ducha

jezioro wesołość, radość

trzecia

córka

Kup książkę

20

Anna Czelej – Magia związków

HEKSAGRAMY

Nr

znak chiński

heksagr

amy (linie)

transkr

ypcja pin

yin

transkr

ypcja

z tłuma

cz

enia I Cing

(Y

i J

ing) W

ilhelma

ty

tuł

y heksagr

amó

w

wg polskieg

o

tłuma

cz

enia

I Cing (

Yi J

ing )

W

ilhelma

1

乾

Qian – 2

C’ien

Twórczość

2

坤

Kun – 1

K’un

Biorczość

3

杶 純

Chun – 2

Czun

Początkowa trudność

4

蒙

Meng – 2

Meng

Młodzieńcza głupota

5

需

Xu – 1

Sü

Czekanie (pokarm)

6

訟

Song – 4

Sung

Spór

7

師

Shi – 1

Szy

Wojsko

8

比

Bi – 3

Pi

Trzymanie się razem

9

小 畜

Xiao chu – 3,4 Siao–cz’u

Powściągająca siła małego

10

履

Lu – 3

Lü

Stąpanie

11

泰

Tai – 4

T’ai

Pokój

12

否

Pi – 3

P’i

Zastój

13 同 人

Tong ren – 2,2 T’ung–żen

Wspólnota z ludźmi

14 大 有

Da you – 4,3

Ta – ju

Wielkie posiadanie

15

謙

Qian – 1

C’ien

Skromność

16

豫

Yu – 4

Jü

Entuzjazm

17

隨

Sui – 2

Suei

Pójście śladem

18

蠱

Gu – 3

Ku

Naprawa

19

臨

Lin – 2

Lin

Przybliżanie

20

觀

Guan – 1

Kuan

Kontemplacja (Oglądanie)

21 噬 瞌

Shi ke – 4,4

Szy–ho

Przegryzanie

22

賁

Bi – 4

Pi

Wdzięk

23

剝

Bo – 1

Po

Rozpad

Kup książkę

Zasady transkrypcji chińskiej

21

24

復

Fu – 4

Fu

Powrót (Punkt zwrotny)

25 無 妄

Wu wang – 2,4 Wu–wang

Niewinność (nieoczekiwane)

26 大 畜

Da chu – 4,4

Ta–cz’u

Powściągająca siła wielkiego

27

頤

Yi – 1

I

Kąty ust (żywienie)

28 大 過

Da guo – 4,4

Ta–kuo

Przewaga wielkiego

29

坎

Kan – 3

K’an

Otchłań (woda)

30

離

Li – 2

Li

Lgnięcie (ogień)

31

咸

Xian – 2

Sien

Wpływ (zaloty)

32

恆

Heng – 2

Heng

Trwanie

33

遯

Dun – 4

Tun

Odwrót

34 大 壯

Da zhuang-4,4 Ta–czuang

Potęga wielkiego

35

晉

Jin – 4

Cin

Postęp

36 明 夷

Ming yi – 2,2

Ming–i

Zaciemnienie światła

37 家 人

Jia ren – 1,2

Cia–żen

Rodzina

38

睽

Kui – 1

Kuei

Przeciwieństwo

39

蹇

Jian – 3

Cien

Przeszkoda

40

解

Jie – 3

Sie

Uwolnienie

41

損

Sun – 3

Sun

Pomniejszenie

42

益

Yi – 4

I

Powiększenie

43

夬

Gui – 4

Kuai

Przełamanie (Stanowczość)

44

姤

Gou – 4

Kou

Wyjście naprzeciw

45

翠

Cui – 4

C’uei

Zbieranie się razem

46

升

Sheng – 1

Szeng

Wydobywanie się

47

困

Kun – 4

K’un

Opresja (wyczerpanie)

48

井

Jing – 3

Cing

Studnia

49

革

Ge – 2

Ko

Rewolucja (Zrzucenie skóry)

50

鼎

Ding – 3

Ting

Kocioł ofiarny

51

震

Zhen – 4

Czen

Pobudzenie (wstrząs, piorun)

52

艮

Gen – 4

Ken

Trwanie w spokoju (góra)

53

漸

Jian – 4

Cien

Rozwój (Stopniowy postęp)

Kup książkę

22

Anna Czelej – Magia związków

54 歸 妹

Gui mei – 1,4 Kuei – mei

Dziewczyna wychodząca

za mąż

55

豐

Feng – 1

Feng

Obfitość

56

旅

Lu – 3

Lü

Wędrowiec

57

巽

Xun – 4

Sun

Łagodność

(przenikliwość, wiatr)

58

兌

Dui – 4

Tuei

Pogoda ducha (jezioro)

59

渙

Huan – 4

Huan

Rozproszenie

60

節

Jie – 2

Cie

Ograniczenie

61 中 孚

Zhong fu – 1,2 Czung – fu

Wewnętrzna prawda

62 小 過

Xiao guo – 3,4 Siao–kuo

Przewaga małego

63 既 濟

Ji ji – 4,4

Ci–ci

Po dokonaniu

64 未 濟

Wei ji – 4,4

Wei–ci

Przed dokonaniem

悲

bei

3

愁

chou

德

de

地

di 1

鼎

ding

巽

sun

魂

hun

精

jin

恐

kong

樂

le

慮

lu

怒

nu

魄

po

氣

qi 4

七

qi 7

情

qing

秋

qiu

神

shen

han 2

gong 1

liang 2

ping 1

qi 4

re 4

wei 4

wen 1

yang 2

yin 1

ying 1

寒
功
涼
平
氣
熱
衛
溫
陽
陰
營

思

si

土

tu

我

wo

吾

wu

心

xin

喜

xi

意

yi

志

zhi

3

Część zamieszczonych tu znaków pochodzi z cytowanego w książce wykładu Sfera mentalna i patologia uczuć w medycynie

chińskiej. Autorka wykładu – Elizabeth Rochat nie podawała tonalności znaków chińskich.

Kup książkę

Wprowadzenie

Relacje rodzinne można rozpatrywać na różne sposoby, a  ja

analizuję je przede wszystkim z perspektywy chińskiej filozo-

fii przyrody zawartej w Księdze Przemian – Yi Jing. To wizja,

według której człowiek jest mikrokosmosem, stanowi inte-

gralny element makrokosmosu i podlega wszystkim jego pra-

wom. Makrokosmos to Niebo i  Ziemia, yin i  yang, te dwie

wyjściowe siły są nierozłączne i wzajemnie się dopełniają. Siły

te są obecne na poziomie wszystkich mikrokosmosów, a to, co

postrzegamy jako widzialne, żywe, jest splotem Nieba i Zie-

mi, ma cechy yin – yang. Może to być drzewo, owoc, zwierzę,

człowiek (zarówno mężczyzna, jak i kobieta), ale też związek

mężczyzny z kobietą, tu również ma miejsce gra między yin

i yang. Wiadomo dokładnie, w jaki sposób działają na siebie

te dwie siły i przyczyniają się do cyklicznych przemian. Dla-

tego też wiedza dotycząca współdziałania yin – yang znaj-

duje zastosowanie w każdej dziedzinie życia. Teorie i zasady

wyniesione z  chińskiej filozofii przyrody są wykorzystywane

w  tradycyjnej medycynie chińskiej, w  metodzie gotowania

według Pięciu Przemian, obowiązują w sztukach walki – ta-

ijiquan, w  leczniczych ćwiczeniach Qi Gong, w  urbanistyce

i architekturze. W każdym z tych przypadków konieczne jest

teoretyczne wprowadzenie do tematu, za każdym razem takie

samo, dotyczy opisu yin – yang, czyli właściwości dwóch sił

wyjściowych – Nieba i  Ziemi, cyklicznych przemian i  opisu

właściwości zjawisk pogrupowanych na zasadzie ich korelacji.

Równocześnie wiedza zdobyta w jednej dziedzinie przydaje się

i wzbogaca wiedzę z innych dziedzin. Kiedy bowiem poznamy

Kup książkę

24

Anna Czelej – Magia związków

zasady funkcjonowania makrokosmosu – Nieba i Ziemi, mo-

żemy je odnieść do innych poziomów mikrokosmosów, dowia-

dujemy się równocześnie, jak funkcjonuje organizm człowieka,

kobieta z mężczyzną w ich związku, jak zakomponować ogród,

gdzie postawić dom itd. A skoro napisałam już inne książki,

w których poruszyłam kilka ważnych tematów i wszystkie one

były omówione z perspektywy chińskiej filozofii przyrody i za-

wierały część teoretyczną, to tym razem potraktuję cytaty z in-

nej mojej książki: „Magia Zmian” jako wprowadzenie do „Ma-

gii związków”. Mam nadzieję, że wybrane fragmenty tekstów

pozwolą Czytelnikom dobrze zrozumieć wizję świata i główne

idee zawarte w chińskiej filozofii przyrody.

[…]Punktem wyjścia w rozważaniach starożytnych chińskich

Mędrców było określenie właściwości dwóch sił wyjściowych

Nieba

1

(yang) i Ziemi (yin) oraz ich wzajemnych relacji. Zosta-

ły też określone właściwości sił pochodnych i charakterystyczny

dla nich ruch. Niebo, kwintesencję męskiej siły yang – nazwano

ojcem, a Ziemię – uosabiającą siły żeńskie yin – nazwano matką.

Siły pochodne: Ogień, Jezioro, Wodę, Górę, Piorun oraz Wiatr

określono jako dzieci Nieba i Ziemi.[…]

[…]Dwie wyjściowe siły makrokosmosu, Niebo i  Ziemię

(yin i yang) odnajdujemy na poziomie każdego mikrokosmo-

su, wszystkie zjawiska, cały świat widzialny, to splot Nieba

i Ziemi.

Te dwie podstawowe siły występują zawsze razem, chociaż

proporcje między nimi są zmienne. To dwa przeciwstawne sobie

bieguny, które przyciągają się wzajemnie i dzięki temu możliwe

są przepływy, przemiany energii, życie.

1

Niebo, Ziemia, Ogień, Trójka Grom, Ósemka Góra, Pięć Przemian, Przemiana Ognia itp. odnoszą się w tekście najczę-

ściej do nazw grupy korelujących ze sobą zjawisk, piszemy je więc wielką literą dla odróżnienia od nieba nad głową i ziemi

pod stopami. Ósemka Góra odnosi się na przykład do grupy zjawisk, które charakteryzują się właściwościami przedwiośnia,

a nie do ósmej góry. Przemiana Ognia to z kolei nazwa grupy zjawisk o właściwości lata, gorąca, nazwa ta nie odnosi się do

ogniska, a Przemiana Wody to zjawiska o właściwościach zimy, nie jest to przemiana lodu w wodę.

Kup książkę

Wprowadzenie

25

Jeśli poznamy relacje dwóch sił wyjściowych, Nieba i Ziemi

(yin i yang), to zrozumiemy również działanie organizmu czło-

wieka, relacje mężczyzny z kobietą i zdobędziemy wiedzę na te-

mat funkcjonowania każdego mikrokosmosu.[…]

[…]Mówimy, że coś jest yin lub yang, ale żadna z tych sił

nie występuje nigdy osobno, w czystej formie. Wszystkie zja-

wiska mają właściwości yin – yang. Coś suchego zawsze za-

wiera w sobie odrobinę wilgoci, a coś maksymalnie zimnego

ma w sobie zalążek ciepła. Niebo i Ziemia występują zawsze

razem, niemniej jeśli w jakimś zjawisku dominuje yin, powie-

my o  nim, że ma właściwości yin albo ma cechy Ziemi czy

też energii pochodnej, również o właściwościach yin: Wiatru,

Ognia lub Jeziora. Podobnie o zjawisku yang powiemy, że od-

powiadają mu cechy Nieba lub energii pochodnych: Gromu,

Rzeki czy też Góry.

NIEBO to świat idei

ZIEMIA to świat formy

ZIEMIA żywi, NIEBO ochrania.

Niebo i Ziemia mają biegunowo różne cechy, ale nie możemy

powiedzieć, że wzajemnie się zwalczają. Są biegunami, które się

przyciągają i łączą w celu tworzenia życia.

Ziemia przedstawia najczystszą formę YIN

Niebo przedstawia najczystszą formę YANG

YIN PRZYCIĄGA YANG, YANG PRZYCIĄGA YIN

YIN ODPYCHA YIN, YANG ODPYCHA YANG

Zjawiska o właściwościach yin: wilgoć, noc, zima, chłód, po-

wolny ruch itd.

Kup książkę

26

Anna Czelej – Magia związków

Zjawiska o właściwościach yang: susza, ciepło, południe, ja-

sno, szybki ruch itd.

Wszystko, co wiąże się z przesadnym, zbyt silnym ruchem,

z nadmiarem lub niedoborem yin lub yang, świadczy o zakłóce-

niu równowagi, która jest potrzebna do zachowania harmonii,

prowadzenia zrównoważonego życia.

Yin i  yang są jakościami, które równoważą się wzajemnie,

dopełniają się. Są to dwie strony tego samego medalu. Gorą-

co równoważy zimno, susza – wilgoć, czarne równoważy białe,

smutek – radość itd.[…]

[…]Właściwości Nieba i  Ziemi, i  sił pochodnych zapisano

w formie trzech linii; linia ciągła określała siłę yang, a linia prze-

rywana (pusta w środku) symbolizowała siłę yin. Zapisy te, jakby

rodzaj wzorów z zakresu fizyki, nazwano trygramami.

Ruch w obrębie trygramów rozpatrujemy od dolnej do górnej

linii, trzy linie trygramu obrazują grę sił yin – yang charaktery-

styczną dla danego zjawiska.

Wszystkie zjawiska na Niebie i Ziemi, w makro- i mikroko-

smosie, zostały pogrupowane na zasadzie ich korelacji, według

charakterystycznego dla nich ruchu. Na przykład wiosna (siła

Piorunu) charakteryzuje się silnym ruchem w górę, tak samo po-

rusza się kiełkujące ziarno pszenicy. Podobne cechy ma wschód,

poranek, drzewo, kolor zielony, wątroba (ruch związany z tym

organem w  żywym organizmie), niektóre emocje – choćby

gniew, zdolność pracy koncepcyjnej itd.

Każde zjawisko, z  którym się spotykamy, możemy określić

według specyficznego dla niego poruszenia się i umieścić w gru-

pie zjawisk charakteryzujących się ruchem jednego z żywiołów.

Trygramy obrazują wszystko, co dzieje się na Niebie i Zie-

mi. Wyrażają zjawiska, które podlegają ciągłej przemianie.

Charakteryzują również cechy członków rodziny: ojca, matki

i dzieci.

Kup książkę

Wprowadzenie

27

Prawdopodobnie pierwszy zapis trygramów pojawił się na

planie Mapy Luo zwanej również Magicznym Kwadratem. Nie

wiemy, kto był twórcą tego niezwykłego zapisu. Odkrycie Ma-

gicznego Kwadratu przypisuje się pierwszemu władcy z Dyna-

stii Xia, który zobaczył go na skorupie wielkiego żółwia z rzeki

Luo. Ludzie z Dalekiego Wschodu są głęboko przekonani, że

oświeceni Mędrcy widzą i wiedzą wszystko, toteż nie przypisy-

wałabym tego odkrycia kosmitom, co czasem czynią z wielkim

zapałem ludzie Zachodu.

Magiczny Kwadrat odnosi się do funkcjonowania makro-

kosmosu i wszystkich mikrokosmosów. Chińczycy, obserwując

ciała niebieskie, stali twarzą na południe, toteż ten kierunek

w Magicznym Kwadracie jest na górze, a północ na dole. Zmie-

nione są tu też odpowiednio ustawienia kierunku zachodniego

i wschodniego.

Oprócz zapisu w  postaci trzech linii yin i  yang każdy try-

gram ma swoją symboliczną liczbę. Właściwości tych liczb, ich

Qi, symbolizuje ten sam żywioł, co odpowiadający danej liczbie

trygram. Zamiast więc stwierdzać przykładowo: „trygram obra-

zujący właściwości Gromu...”, mówimy: „Qi Trójki Gromu cha-

rakteryzuje się…” lub „Dwójka ma takie i takie cechy”.

Trygramów jest osiem, a symbolicznych liczb w Magicznym

Kwadracie dziewięć. Jedna z tych liczb nie ma swojego trygra-

mu, jest nią liczba 5 w centrum kwadratu. Symbolizuje ona Zie-

mię znajdującą się w centrum w odniesieniu do Nieba; Ziemię,

która wszystko przyjmuje i rozdaje innym, rozprzestrzenia się

po najdalsze krańce systemu, żywi wszystkie istoty.

Qi Piątki – centrum – Ziemia – Przemiana Ziemi yin – yang.

Pięć jest liczbą szczególną, zajmuje ona miejsce centralne,

przez które przechodzą wszystkie przemiany. Pięć pobiera naj-

więcej kosmicznej energii i najwięcej jej rozdaje, jest kosmicz-

nym dystrybutorem energii. Pięć nie ma swojego trygramu, to

Kup książkę

28

Anna Czelej – Magia związków

kosmiczny kameleon, może przyjąć cechy wszystkich innych

zjawisk.

Rys. 1. TRYGRAMY I MAGICZNY KWADRAT

TRYGRAMY I MAGICZNY KWADRAT

Położenie liczb i  odpowiadających im trygramów na przed-

stawionym rysunku odpowiada tak zwanemu układowi Póź-

niejszego Nieba. Początkowo posługiwano się układem Wcze-

śniejszego Nieba, gdzie Niebo było na górze kwadratu (na

miejscu Dziewiątki), a Dwójka-Ziemia w dole, na miejscu Je-

dynki-Wody.[…]

Kup książkę

Wprowadzenie

29

[…]OSIEM TRYGRAMÓW I KORELUJĄCE

Z NIMI ZJAWISKA

乾

c‘ien (qian – 2) – Szóstka – Twórczość – Niebo – metal – siła

– ojciec, Przemiana Metalu yang, jesień, zmierzch, kierunek –

północny zachód, zakończenie, powracanie Qi jesienią, suchość,

smak ostry, kolor biały, korzenie, zdrewniałe liście, okrężni-

ca, jelito grube, sprawiedliwość, smutek, skumulowana wiedza,

otwartość.

坤

k‘un (kun – 1) – Dwójka – Biorczość – Ziemia – matka, cen-

trum, Przemiana Ziemi yin, stabilizacja Qi późnym latem, późne

lato, późne popołudnie, wilgoć, zwarte słodkie owoce i warzywa,

zboża, kierunek – południowy zachód, kolor żółty, smak słodki,

śledziona, trzustka, świadomość tu i teraz, zrównoważenie, har-

monia, zrozumienie, koncentracja, rozkojarzenie.

震

czen (zhen – 4) Trójka – Pobudzenie – piorun – drzewo – pierw-

szy syn, Przemiana Drzewa yang, rozprzestrzenianie się Qi wio-

sną, silny ruch ekspansywny w  górę, wiosna, ranek, początek,

kierunek – wschód, smak kwaśny, kolor zielony, nowe rozwijają-

ce się rośliny, pąki, kiełkujące ziarno, pęcherzyk żółciowy, zdol-

ność pracy koncepcyjnej, podświadomość, intuicja, cierpliwość,

wyobraźnia, spontaniczność, gniew, nienawiść.

Kup książkę