9) Pamięć: teorie zapamiętywania, rodzaje pamięci

Pamięć jest dynamicznym procesem zachodzącym w mózgu umożliwiającym przechowanie
informacji, które mogą być przez nas wykorzystane w różnych sytuacjach życiowych.

Doświadczenia są magazynowane w tzw. śladach pamięciowych, które są związane z
biologicznymi i morfologicznymi zmianami w obrębie układu nerwowego a dokładnie
synaps. Z powstawaniem śladów pamięciowych związanych jest wiele struktur mózgu takich
jak hipokamp czy pola kojarzeniowe mózgu, ciała suteczkowate, wzgórze itp. Odebranie
bodźca np. wzrokowego słuchowego czy związanego z jakąś sytuacją powoduje krążenie
impulsów pomiędzy tymi strukturami. Wiadome jest, że krążenie impulsów wymaga
aktywności synaps. Ciągłe powtarzanie informacji odebranej dzięki bodźcom np. wzrokowym
jak np. napis lub sentencja powoduje stałe krążenie impulsów po drogach neruronalnych:

Impulsacja czuciowa  pola kojarzeniowe
potyliczno-skroniowo-
ciemieniowezakręt obręczy

Z zamkniętego obiegu  jądro wzgórza
pole kojarzeniowe czołowo oczodołowe
Pole kojarzeniowe potliczuno-skroniowo-ciemienowe.

Ślad pamięci – krążenie po tych zamkniętych sieciach neruronalnych powoduje

1) Zwiększanie receptorów synaptycznych na błonach postsynaptycznych
2) Zwiększenie wydzielania neuroprzekażnkiów do szczeliny synaptycznej
3) Powstawanie nowych synaps
4) Powstawanie nowych połączeń neruronalnych(neurogeneza)

TEORIE ZAPAMIĘTYWANIA:

1) teoria LASHLEYA – kora mózgowa niezależnie od podziału cytoarchitektonicznego

działa jako jeden niepodzielny narząd. W procesach np. uczeniu bierze udział cała
kora i wszystkie jej ośrodki. Pola kory działają równorzędnie. Charakter wykonywania
czynności nie zależy od danego pola kory, ale od całego obszaru kory
zaangażowanego w daną czynność.

2) Teoria HEBBA- Krążenie impulsów nerwowych związanych z pamięcią po sieciach

neruronalnych powoduje trwałe i nietrwałe zmiany strukturalne w obrębie tych
neuronów. Zmiany dotyczą synaps. Do utrwalenie śladu pamięci niezbędne jest
odpowiednie wzbudzenie kory przez układ siatkowaty.

3) Teoria ECCLESA – uczenie jest związane ze zmianami elementów pre i

postsynaptycznych w hipokampie i korze mózgowej. Informacjie wielokrotnie krążące
powodują zwiększenie wydzielania pęcherzyków i wzrost ilości synaps i receptorów.
Zdolność uczenia zależy od właściwości plastycznych układu nerwowego. Informacje
są magazynowane i odtwarzane.

RODZAJE PAMIĘCI

A)

Pamięć świeża, czyli utrzymująca się przez krótki czas dzieli się na

1) Pamięć sensoryczna – trwająca poniżej 1 s

Zakręt obręczyzakręt
hipokampahipokampciało suteczkowatejądro
przednie wzgórzazakręt obręczy

(zamknięty obieg)

2) Pamięć krótkotrwała np. zapamiętanie nr telefonu na czas wykręcenia- spowodowana

wędrówką impulsów pomiędzy ośrodkami kojarzeniowymi kory.

Zostają one zapomniane chyba, że ulegną konsolidacji.
KONSOLIDACJA – przejście pamięci świeżej w trwałą
Pamięć długotrwała dzieli się na:
1) Pamięć pierwotna – pierwszy etap pamięci trwałej- przechodzi w nią pamięć

krótkotrwała w momencie treningu i werbalizacji. Impulsy krążą po sieciach szerszych

2) Pamięć wtórna( długotrwała)- trwa minuty i lata. – Konsolidacja tej pamięci powoduje

powstanie

3) Pamięci trzeciorzędowej( permanentna) – trwającej całe życie

B) Pamięć długotrwała dzieli się na

1) pamięć opisową

– treści, które mogą być opisane przekazane innym ludziom

a) epizodyczna – dotyczy faktów i zdarzeń
b)semantyczna – wykształcana w trakcie nauki. Zawiera informacje o znaczeniu słów oraz o
nazwach przedmiotów roślin zwierząt, także o nazwach geograficznych.
c) autobiograficzna – dotycząca nas samych i wydarzeń których doświadczyliśmy.
d) prospektywna- pamięć o zamiarach i działaniach
e) przestrzenna – o zachowaniu w obrębie danej przestrzeni

2) pamięć nieopisowa

– wiedzieć jak

a) znajomość procedur oraz sposobów użycia przedmiotów.