Pami, jej cechy i czynniki uatwiajce zapamitywanie.
Pami jest procesem utrwalania i przechowywania przedmiotów myli i
dziaania, a nastpnie ich przypominania i rozpoznawania.
„Pami jest waciwoci organizmu, dokadniej jego systemu
nerwowego, polegajca na utrwaleniu zdobytego w toku najróniejszych dziaa
poznania rzeczywistoci i samych tych dziaa, utrwaleniu rozszerzajcym
zakres zwizku organizmu ze wiatem otaczajcym zakres jego dziaa.” (W.
Szewczuk, 1957; s. 28 )
Pami przejawia si w kilku formach. Najprostsz form jest
pamitanie czego wtedy, kiedy jest to dostpne naszym zmysom. Ta forma
pamici nazywana jest rozpoznawaniem. Rozpoznajemy twarze swoich
przyjació, utwory muzyczne, obrazy . Mówic krótko, zbiory bodców
fizycznych, które wczeniej zostay zarerejstrowane przez nasze narzdy
zmysu.
Przypominanie to trudniejsza, ale nie najtrudniejsza forma pamici. Mówimy o
przypominaniu wtedy, kiedy nie dowiadczajc czego w danej chwili,
uwiadamiamy sobie , e dowiadczylimy ju tego w przeszoci. Jeszcze
trudniejszym rodzajem zapamitywania jest pami jako proces odtwórczy, który
polega na odszukiwaniu informacji poprzednio wyuczonej i „zmagazynowanej” w
mózgu oraz ponownym odtworzeniu jej. Czwarty rodzaj pamici to dziaanie
naukowe, dziki czemu wykonujemy co, czego si nauczylimy. Pami wic
przejawia si w zapamitywaniu, przechowywaniu, rozpoznawaniu i
przypominaniu zjawisk, procesów i stanów psychicznych. Gdy co
rozpoznajemy, przypominamy sobie, odtwarzamy czy te dziaamy naukowo,
musimy przedtem to zapamita i zachowa w swoim umyle. Poszczególne
formy pamici s zwizane z okrelonymi formami przyswajania.
Spostrzeganie jest warunkiem rozpoznawania i przypominania. Aby co
odtworzy, musimy to zapamita. Aby dziaa naukowo, musimy uksztatowa
nawyk.
Mówic o pamici naley wspomnie o jej typach. Rozróniamy tzw.
pami wzrokow, suchow, miniowo-ruchow te typy pamici s dosy
powszechne u ludzi. Ciekawym typem jest pami mowo-ruchowa polega ona
na przypominaniu sobie ruchów w czasie mówienia. Inny typ to pami
sowno-logiczna polega na zapamitywaniu i odtwarzaniu myli, a poniewa
myl jest zawsze zczona ze sowem, wic zapamitujemy myl w formie
wyraonej sowem.
Do cech pamici zaliczy nale : trwao, wierno, gotowo. Trwao
pamici to poprostu dugo przechowywania, albo w ujciu negatywnym -
szybko zapominania. I tutaj spotykamy due rónice pomidzy
poszczególnymi ludmi. Na trwao zapamitywania wpywa stopie
zainteresowania materiaem.
Wiernoci pamici nazywamy dokadno reprodukowania zapamitanych
treci. Spotykamy wic typ pamici dokadnej. Czowiek moe sobie
przypomnie mao czy duo, ale tylko to, co widzia i sysza. Czowiek
pamici niedokadnej dodaje i przeinacza fakty, nie zdajc sobie z tego
sprawy .
Gotowoci pamici nazywamy umiejtno szybkiego przypominania treci,
które s w danej chwili potrzebne. S osoby, które natychmiast odnajduj
potrzebne nazwisko, adres, dat, i s takie, które potrzebuj duszej
koncentracji, aby podane nazwisko wyonio si z pamici.
Pami jest tak waciwocia czowieka, na któr moe on w pewnym
stopniu mie wpyw. Wskazówek na ten temat dostarczaj wyniki licznych
bada. Jednym z badaczy pamici by Herman Ebbinghaus. Doszed on do
kilku ciekawych wniosków dotyczcych zapamitywania. Ebbinghaus odkry, e
wiczenie rozoone w czasie jest bardziej efektywne ni wiczenie zmasowane.
Uczenie si caociowe jest zwykle skuteczniejsze ni uczenie si czstkowe.
Materia majcy znaczenie jest kilkakrotnie atwiejszy do przyswojenia ni
materia bezsensowny. Gone powtarzanie (recytowanie) zaoszczdzi czas
powicony na trwae zapisanie czego w pamici. Zapamitanie uatwia
sprecyzowanie wymaga stawianych uczcemu si.
Innymi technikami sprzyjajcymi lepszemu przechowywaniu wyuczonego
materiau s : przeuczanie si, okresowego przegldania materiau i powtarzania
z pamici.
Przeuczanie si technika ta polega na przeuczaniu, ma to wpyw na ilo,
materiau, który przyswoimy sobie i, który pozostanie póniej w pamici.
Aktywne powtarzanie umoliwia utrzymanie czynnej uwagi, zamiast biernej
recepcji, a ponadto sprawia, e opanowujesz materia w stopniu
umoliwiajcym odtworzenie go, a nie tylko rozpoznanie.
Z powyszych bada wynika, e aby zapamitywa jak naj wicej
musz by spenione warunki :
Naley przy nauczaniu nastawi si na zapamitywanie materiau.
Naley w cigu przeprowadza powtórzenia opanowanego materiau.
Ze wzgldu na zmczenie ukadu nerwowego naley przed przejciem od
jednego materiau do drugiego robi krótk przerw.
Dobrze jest przeplata materia.
Materia szczególnie trudny lub taki, na którym nam zaley, naley
powtórzy przed snem. Daje to najkorzystniejsze warunki dla zapamitania i
utrwalenia.
BIBLIOGRAFIA
P.G. Zimbardow, F.L.Ruch .:Psychologia i ycie. (1988). Warszawa.
W.Szewczuk.:Psychologia zapamitywania. (1957). Warszawa.
W.Witwicki.:Zarys psychologii. (1931). Lwów.
T.Nowacki.:Zarys psychologii. (1977). Wrocaw.
A.Sterling.: Psychologia. (1999). Pozna.
L.Boydar, J.Kaczmarek.:Mózg, jzyk, zachowanie.(1994). Lublin